Het appèl van Jetta Klijnsma Werkgevers, verlies je sociale gezicht niet!

Rood Ledenblad van de Partij van de Arbeid 6e jaargang • nummer 2 • april 2009

Het appèl van Jetta Klijnsma

‘Werkgevers, verlies je sociale gezicht niet!’ THEMANUMMER CHE ECONOMIS CRISIS

Zzp’ers bezorgen Mei li Vos slapeloze nachten Het congres: de scherpe kantjes zijn eraf

Jetta Klijnsma, staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Sterk en sociaal

Tekst Anne Marie Zimmerman Foto Mark van den Brink

Politiek is zijn grootste hobby. ‘Ik heb gewoon een fulltime baan en van alle vrije avonden die ik heb, gaan er zeker twee per week naar de PvdA toe. Dat is mijn sociale leven. Ik heb heel veel vrienden bij de PvdA. Zelfs mijn vriendin heb ik leren kennen via de PvdA!

de rode loper

De rode loper wordt uitgerold voor PvdA’ers die normaal gesproken achter de schermen werken. Meestal willen ze dat ook graag. Voor een portret in Rood wordt deze keer een uitzondering gemaakt door Jeroen Weyers, bestuurslid bij PvdA Brabant, congresafgevaardigde voor de afdeling Den Bosch en voorheen fractievoozitter in Waalre.

J

eroen Weyers is in 2000 lid geworden. ‘Integratie en de problemen die daaruit voortkomen, spreken me aan. Ik hoorde veel negatieve geluiden en ik dacht: Ik heb een mening en daar moet ik wat mee doen. Het was vanzelfsprekend dat ik me bij de PvdA aansloot. Ik ben voorstander van een bredere partij, dan kun je wat bereiken in Nederland.’ Als bestuurslid trekt Weyers graag de regio in. ‘Afdelingen zitten heel dicht op de partij. Kamerleden zouden meer naar lokale afdelingen moeten luisteren. De grote steden hebben een redelijk netwerk, maar voor de kleine gemeenten is dat lastig.’ Weyers is bezig met het opzetten van een trainingsprogramma voor nieuwe leden in de regio. ‘Ik wil graag mijn enthousiasme overbrengen op nieuwe leden. Als mensen lid worden, hebben ze nog weinig binding met de partij. Het is belangrijk mensen gelijk enthousiast te maken voor de PvdA, zodat ze lid blijven en ook actief worden. Afdelingen hebben het te druk of weten niet hoe ze nieuwe leden moeten betrekken bij de partij.’ Volgens Weyers moeten politici ervaring heb-

‘Politici moeten weten wat er op de werkvloer speelt’ ben opgedaan in een baan buiten de politiek. ‘Politici die alleen nog maar politieke functies hebben gehad, hebben minder voeling met wat er in het bedrijfsleven gebeurt. Je moet een andere kant hebben gezien, zodat je weet wat er speelt op de werkvloer.’ Weyers vindt dat de PvdA minder moet meepraten met de kiezer. ‘Als mensen afgeven op de politiek, dan knikken we heel vaak ja. Als mensen het écht slecht hebben, dan kan ik me dat voorstellen. Er is echter ook een groep die drie keer per jaar op vakantie gaat en toch klaagt dat het hier zo slecht gaat. Daar mag je als partij best tegenin gaan.’ 2 ROOD april 2009

inhoud 10

4 5 6 9

12

24

10

BRIEVEN Met een cartoon van Peter Pontiac DISCUSSIE Reacties op de stelling: Het is goed dat het Elektronisch Patiënten Dossier er snel komt!’ INTERVIEW Jetta Klijnsma: ‘Soms ontkom je er niet aan een stevige tackle uit te uitdelen’ VIJF VRAGEN AAN Auke Blaauwbroek, lid van de Europese verkiezingsprogrammacommissie

12 15 18

22

CONGRES Een heldere koers MOBILITEITSCENTRA ‘Alle trukendozen open trekken’

24

OPINIE Willem Vermeend over de crisisaanpak

26

PLATFORM Kan economisch herstel samengaan met milieuwinst?

20

28

28

ROOD IN DE REGIO Opvallende lokale coalities en lijstverbindingen PROFIEL De hangplekken van Mei Li Vos HET CRISISAKKOORD Een gecompliceerde bevalling ACHTERGROND Grote Depressie versus huidige recessie: appels en peren?

CRISIS Leden aan het woord

van de voorzitter Maatschappelijk debat Twee congressen hebben we maar liefst achter de rug sinds de vorige Rood. Bijzondere congressen omdat voor het eerst in de geschiedenis van de Partij van de Arbeid de leden in de gelegenheid waren om direct mee te spreken en te stemmen over álle inhoudelijke onderwerpen op de agenda. Daarnaast omdat beide congressen zich te midden van het maatschappelijk debat bevonden. Zowel het integratievraagstuk als de economische crisis houden de gemoederen niet alleen in de partij maar breed in de samenleving behoorlijk bezig. En zo hoort dat ook. Want in een echte volkspartij wordt het debat over integratie gevoerd, zoals dat in de samenleving gevoerd wordt. En een echte volkspartij neemt verantwoordelijkheid door te regeren, omdat ze weet dat ze alleen zo werkelijk wat kan beteken voor de mensen waar ze voorstaat. En daarom is bij ons het debat over de crisis geen debat voor de bühne maar een debat voor beleid. Dat laatste was onze partij zich terdege bewust toen ze Wouter Bos en Mariëtte Hamer op pad stuurde met een stevig mandaat en een aantal scherpe opdrachten. Ja, u zult onderhandelen. Ja, natuurlijk moet u compromissen sluiten. Maar u dient zich daarbij van een

ergewissen. aantal uitgangspunten van dit congres te vergewissen. sting van Zoals geen of een zo klein mogelijke aantasting egelden. En pensioenen, de sociale zekerheid en collegegelden. de wens om bouwprojecten verantwoord tee versnellen, eidsagenda de crisis te benutten voor onze duurzaamheidsagenda ationale en voor een onverminderde inzet op internationale solidariteit en ontwikkelingssamenwerking.. rug op de Twee weken later blikten we gezamenlijk terug atregelen dat onderhandelingen. Op een pakket aan maatregelen niet alleen de gevolgen van de crisis demptt door nu te investeren – in plaats van te bezuinigen – in werk, ns een onderwijs en duurzaamheid, maar dat tevens morele agenda voor de toekomst schetst. Een visie op een markt die niet alleen maar vrij is maar vooral ook verantwoordelijk. ndeelhouders Want als gouden jaren voor bankiers en aandeelhouders rs en belastingresulteren in magere jaren voor werknemers an en nemen betalers, kijken sociaaldemocraten elkaar aan zij zich een ding voor: die tijd komt nooit meer terug!

Lilianne nne Ploumen [email protected], www.lilianneploumen.pvda.nl oumen.pvda.nl

april 2009 ROOD 3

brieven

Heeft u Rood iets te melden?

Cartoon Peter Pontiac

Stuur uw brief naar: Partij van de Arbeid, Redactie Rood, postbus 1310, 1000 BH Amsterdam of mail naar: [email protected]. (De redactie behoudt zich het recht voor brieven in te korten.)

Tijdgeest Om grip te krijgen op de diverse crisissen (economisch/milieu/armoede/grondstoffen/ klimaat/….) die ons ‘als mensheid’ treffen, is het zaak oog te krijgen voor de tijd waarin wij leven. In zijn algemeenheid gesproken is deze te bestempelen als ‘globalisering’. Ik ervaar dat als een autonoom proces dat gericht is op wereldomvattende eenwording, zowel rationeel als moreel. Wat de rationele kant van dat mondiale eenwordingsproces betreft wijs ik graag naar onze ongeëvenaarde know how op elk terrein, waar we dagelijks wereldwijd de vruchten van plukken, hoe wrang deze soms ook zijn. Voor de morele kant wijs ik graag op de mensenrech-

ten, waar onze tijd nagenoeg geheel van doortrokken is. Anno 2009 bestaat er daardoor bijna geen mens meer die er geen weet van heeft. Bovendien blijkt het geloof daarin onuitroeibaar te zijn, alle scepticisme en cynisme over het mensenrechten- of vredesideaal ten spijt. Kennelijk zijn wij ‘als mensheid’ niet in staat zonder idealen te leven. In het bijzonder geldt dat voor het vredesideaal, dat dankzij haar universele karakter niet aan plaats en tijd gebonden is. Kort samengevat; wel beschouwd verwijst de geest die uit het wereldomvattende autonome wordingsproces opborrelt (hoe mystiek of ongrijpbaar het ook klinkt), niet naar verdeeld-

heid (dualisme), maar naar zowel rationele als morele eenheid (monisme). Tot een beleidsmatige vertaling daarvan zal het echter niet komen, zolang niet wordt ingezien dat de vraag ‘Schepping (irrationaliteit) of Evolutie (rationaliteit)?’ een gekunstelde is en als achterhaald moet worden bestempeld. In feite verdoen creationisten en evolutionisten dan ook hun tijd met dit vraagstuk, met alle consequenties van dien voor de daaraan gelieerde instituties. Hoe hoog hun aanzien ook is, een zinvolle bijdrage aan de oplossing van de diverse crisissen is van deze spraakmakers niet te verwachten. Daarvoor zal het woordje ‘of’ in de vraag vervangen dienen te worden door het woordje ‘en’. Alleen zo kan de eenheid, waar onze tijd van globalisering naar verwijst, gestalte krijgen en de daaraan verbonden wereldomvattende samenwerking van de grond komen. De enige mogelijkheid om de diverse crisissen de baas te worden en het alom onderschreven mensenrechten- of vredesideaal handen en voeten te geven. Hoewel ik mij realiseer dat ik grote woorden gebruik, hoop ik dat het duidelijk is waarom ik ze gebruik, hoe ongeloofwaardig (dus irrelevant) zij ook aandoen. Wat dat laatste betreft doel ik met name op diegenen die geen oog of antenne hebben voor de geest van onze tijd en daardoor niet bij machte zijn de daaruit voortvloeiende consequenties te trekken, oftewel de tekenen van onze tijd te verstaan. Wouter ter Heide, Zwolle.

Formulierenbrigade

Streng maar Rechtvaardig In zijn toespraak in Groningen met betrekking tot het integratievraagstuk spreekt Wouter Bos over ‘Streng maar rechtvaardig’. Ik haat die uitdrukking die mij aan het Oude Testament doet denken. God is streng maar rechtvaardig, leerde ik in mijn jongelingsjaren. Het is een holle kreet, die eerder thuis hoort bij de SGP of bij de combinatie CDA-Verdonk in de jaren 2003-2006. Trouwens, wat rechtvaardig is voor de een, is onrechtvaardig voor de ander. Zover kom je dus niet met die kreet. Ik pleit voor een ander adagium dat veel meer de intentie van de sociaaldemocratie weergeeft, namelijk ‘humaan en correct’. Dat past beter bij de partij van Wiardi Beckman en Den Uyl, en van al die andere grote voorgangers van de SDAP en de PvdA. Ik zou willen dat mensen bij het horen van de naam PvdA als vanzelfsprekend het begrip humaan in gedachten krijgen. Humaan omvat sociaal, maar sluit streng niet uit. En correct? Dat mag toch niet meer sinds Fortuyn? Laten wij die term als een geuzennaam voeren. Wij zijn er trots op correct te zijn, ook politiek correct. Incorrect willen wij niet zijn. Natuurlijk kun je, ook als je correct bent, zaken onjuist beoordelen, maar we blijven correct. Als zelfbewuste sociaaldemocraten (dat zijn we toch weer?) voeren wij dit adagium in onze banier, die wij met rechte ruggen dragen. Wie zich niet onder deze banier wenst te scharen hoort niet bij de PvdA thuis. Kom op PvdA, durf een eigen koers te varen! Kees Koppenaal, Rotterdam 4 ROOD april 2009

In de rubriek Nieuws uit de partij (Rood nr 1, februari 2009) gaat het over de formulierenbrigade Leeuwarden. Natuurlijk een geweldig initiatief van ons raadslid Benmhammed en alle vrijwilligers die enthousiast meewerken om de minima te helpen. Ik weet uit eigen ervaring dat het armoedebeleid niet werkt, te veel regels en uitzonderingen, vaak moeilijke invulformulieren, bonnetjes overleggen et cetera. Het minimabeleid verschilt per gemeente. De PvdA moet dit armoedebeleid niet willen. Via de belastingdienst zijn de inkomens bekend en aan de hand van deze gegevens kan het rijk de toeslagen automatisch uitbetalen. Gewoon een verhoging van de bijstandsnorm, voor een ieder een fatsoenlijk inkomen en niks geen toeslagen en regelingen meer, daar moet onze partij aan werken. Margriet Regeling-Snijder, Afdeling Wymbritseradiel

PvdA discussie

Samenstelling Michiel Reijnen Foto’s De Beeldredaktie

Op www.pvda.nl reageerden bezoekers op de stelling: Het is goed dat het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) er snel komt! Tonny Wildvank (Utrecht) is manager software development

‘Uitstekend idee’ ‘Na er twintig jaar over gepraat te hebben, is het een uitstekend idee dat er een EPD komt. Het gaat er volgens mij vooral om dat de medici het systeem leren gebruiken en zorgvuldig leren zijn, in plaats van hun eigen systeempjes te gebruiken. De beveiliging van het systeem is natuurlijk belangrijk, maar het gemak waarmee dat overdreven wordt, ergert me als ICT-er: wat te denken van rondslingerende, zoekrakende papieren dossiers? Die kans is vele malen groter. En stelen van gegevens is net zo verboden als stelen van dossiers. Je kunt nou eenmaal niet alles oplossen door er nog dikkere deuren omheen te plaatsen. Daar hebben we juridische afspraken voor.’

J. Veldman (Utrecht) is universitair docent

‘Nadelen te groot’ ‘Het EPD kent nog te veel problemen. Het systeem kan niet vergeten: alle gegevens kunnen eindeloos bewaard blijven. Daardoor kunnen deze op een veel later tijdstip in heel andere contexten opduiken. Daarnaast zijn deze gegevens – in de vorm van grote databases – manipuleerbaar en verhandelbaar en daarmee automatisch een doelwit voor criminelen. Ten slotte is de toegang tot het systeem elektronisch en daardoor veel te open. Ik ben er weinig mee gebaat dat ik achteraf bezwaar aan kan tekenen: eenmaal gedupliceerd zijn mijn gegevens verder te verspreiden. Om deze redenen weiger ik mijn gegevens ter beschikking te stellen en vind ik het onwenselijk dat er een systeem wordt geïmplementeerd voordat voldoende duidelijk is wat de kinderziektes en zwakke punten zijn.’

Steven Hoven (Zoutelande) is coördinator verkeersveiligheid bij Rijkswaterstaat

‘Niet doordrukken’ ‘De crux zit in het woord ‘snel’. Ik ben voor een EPD, maar dan wel zorgvuldig. En dat betekent een waterdichte beveiliging en volledige zeggenschap van de patiënt over wie wat mag zien. Mijn tandarts hoeft bijvoorbeeld niet de gegevens van mijn psychiater te zien! Zorgvuldigheid gaat te allen tijde boven snelheid! Uit efficiencyoverwegingen moet je natuurlijk de bestaande systemen maximaal gebruiken en die aan elkaar knopen tot een EPD dat dan een soort data verzamelpunt kan zijn. Maar zolang die zorgvuldigheid niet is gewaarborgd, moet je het EPD dus niet invoeren. Ik heb nu de indruk dat de minister het koste wat kost wil doordrukken.’

U

Kijk voor meer reacties op www.pvda.nl > discussie april 2009 ROOD 5

interview

Tekst Gert Hage Foto’s Tessa Posthuma de Boer

Ze kwam al jong in dienst van de PvdA-fractie in de Tweede Kamer der StatenGeneraal. Even leek ze genoeg gehad te hebben van de politiek, maar Jetta Klijnsma zwichtte voor het wethouderschap en nu, 26 jaar later, is ze Ahmed Aboutaleb opgevolgd als staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in het kabinet-Balkenende IV. Ze viel meteen met haar neus in de boter.

Een knokker met een heilige opdracht H

et heeft een paar maanden geduurd, maar toen was hij er dan toch: de nieuwe diensttandem voor Jetta Klijnsma, sinds 18 december staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Tijdens haar wethouderschap in Den Haag was ze verknocht geraakt aan het ongebruikelijke dienstvervoermiddel. ‘De dagelijkse fietstochten houden het hoofd fris en het lijf in conditie. Ik was een half jaar wethouder in Den Haag, toen ik merkte dat ik lichamelijk achteruitging omdat ik geen tijd meer had om te zwemmen. Toen heb ik de tandem met chauffeur erin gefietst en ik zou nu niet meer zonder kunnen. Die ruim twintig minuten fietsen tussen mijn huis, dat vlakbij Het Binnenhof ligt, en mijn werkplek op Sociale Zaken, zijn heerlijk.’ Het verhaal is bekend. Klijnsma werd geboren met spastische benen en leerde pas op haar dertiende jaar na een operatie lopen, na een verblijf van een jaar in een revalidatiecentrum. Een ervaring die haar voor het leven heeft getekend. Om haar heen zag ze kinderen van haar leeftijd die zich niet neerlegden bij hun ernstige, levensbedreigende spierziekte, maar bleven dromen over hun toekomst. Daar leerde Klijnsma naar eigen zeggen ‘dat iedereen ertoe doet. Als politicus zie ik het dan ook als mijn heilige opdracht om alle burgers een kans te gunnen, in het bijzonder mensen met een beperking.’

6 ROOD april 2009

Er zijn staatssecretarissen geweest die een rustiger begin hebben gekend. Op 17 december nam Klijnsma afscheid van de gemeenteraad van Den Haag, vijf dagen later moesten er vijf wetsvoorstellen in de Kamer worden verdedigd. ‘Ik sprong op een rijdende trein en had nauwelijks tijd om me in te werken. Gelukkig wist ik uit mijn verleden als beleidsmedewerker Binnenlandse Zaken en hoofd van de beleidsafdeling van de PvdA-fractie, hoe een debat in het parlement moest worden gevoerd en op welke politieke voetangels en klemmen ik alert diende te zijn. Zonder die ervaring, en niet te vergeten de geweldige ondersteuning van de medewerkers, had ik het, vrees ik, niet gered.’ Ook daarna was haar geen rust vergund. Een stevige economische crisis diende zich aan, met alle gevolgen van dien voor de werkgelegenheid. ‘Niemand had kunnen bedenken dat het zo hard zou gaan. Binnen mijn departement hadden we nog allerlei campagnes op de rol staan om ouderen en mensen met een handicap aan het werk te krijgen en te houden. Nu worden we plots met een heel andere situatie geconfronteerd. Makkelijk zal het niet worden, het is een megaklus waarbij we iedereen nodig hebben.’ Wouter Bos is opgegroeid, zo schrijft hij ironisch in zijn boek, met de ‘heilige drie-eenheid, kerk, politiek en derde wereld.’ Heeft u een vergelijkbare achtergrond? ‘Ik groeide op in Hoogeveen

in een echt ARP-gezin, dus met het dagblad Trouw en regelmatig kerkbezoek. Aan de keukentafel werd wel over politiek gesproken, maar we werden vrijgelaten in onze keuze. De ARP ging vervolgens op in het CDA, waar ik weinig affiniteit mee had. Dat gold niet alleen voor mij, maar ook voor mijn vier zussen. We zijn allemaal links van het midden uitgekomen. Mijn moeder daarentegen is tot op de dag van vandaag het CDA trouw gebleven. Ze kan ermee leven dat ik van de PvdA ben, maar ze had het liever anders gezien. Tijdens mijn studietijd in de jaren tachtig in Groningen lag een keuze voor een wat linksere partij dan de PvdA misschien meer voor de hand, maar toen al had ik een voorkeur voor een partij die bestuursverantwoordelijkheid wilde dragen, de PvdA dus. Ik heb me er vanaf het begin thuis gevoeld.’ Na uw studie sociaal-economische geschiedenis werd u beleidsmedewerker van achtereenvolgens André van der Louw, Marcel van Dam en Thijs Wöltgens. Bent u door hun politiek gevormd? ‘In je leven word je continu gevoed, door je familie, je studie, je werk, en je vrienden. Maar deze drie zijn, ieder op zijn eigen wijze, zeker van invloed geweest. Thijs, die helaas is overleden, was een erudiete bourgondiër, met een groot, warm hart. Tsjonge, wat was die man belezen en wat kon hij, dankzij al die kennis, goed debatteren. Soms vroeg hij mij ter voorbereiding van een debat: “Jetta, wil jij even een VVD-er spelen?” – leerzaam

‘Juist op deze plek kan ik iets doen voor de mensen die de zwaarste klappen krijgen’

en ontzettend leuk. André, ook overleden, was een echte volksheld. Iedereen wilde met hem op de foto en de telefoon stond de hele dag roodgloeiend met burgers die wilden dat hij hen hielp met een of ander probleem. Voor Marcel heb ik maar kort gewerkt, maar hij heeft me de fijne kneepjes van het politieke vak, dat hij tot in de puntjes beheerste, geleerd. Alledrie zijn ze me dierbaar. Thijs leerde me dat een stevige intellectuele bagage onontbeerlijk is, door André zag ik in hoe belangrijk het is om het menselijke aspect niet uit het oog te verliezen, terwijl Marcel van Dam me het politieke handwerk bij bracht. Hoe je een stevige tackle van achteren kunt ontwijken en dat je er soms niet aan ontkomt er zelf ook één uit te uitdelen.’ Dan wordt u gemeenteraadslid in Den Haag, naast uw baan als hoofd Beleidsafdeling van de PvdA-fractie, en weer daarna wethouder. Al met al bent u al sinds 1982 actief in de politiek. Heeft u nooit eens de behoefte gehad een kijkje te nemen buiten de deur van de politiek? ‘Ja, en ik weet nog precies wanneer dat was, eind 1997. Ik had er twee termijnen opzitten in de gemeenteraad en werkte daarnaast fulltime bij de PvdA-

fractie op Het Binnenhof. Ik sjeesde met stapels papieren en de rollator op de achterbank van de auto, kriskras door de stad, vaak ook ’s avonds. Mijn revalidatiearts en de orthopeed hadden me al een paar keer geadviseerd het wat rustiger aan te doen. Niet dat ik een progressieve ziekte heb, maar mijn lijf versleet sneller dan me lief was. Ik besloot om me heen te gaan kijken en gaf aan geen derde termijn als raadslid te ambiëren. Lesgeven leek me wel wat, en verder wilde ik meer sporten, meer piano spelen, meer slapen en meer aandacht besteden aan familie en vrienden. Toen raakte de beoogde wethouderskandidaat zwanger en haakte af. Tot mijn verbazing werd ik benaderd en hoewel ik aanvankelijk grote aarzelingen had, wisten ze mij te overtuigen. De toenmalige fractieleider Jacques Wallage zei me: “Jetta, ik weet dat je aarzelt en je je afvraagt of je het fysiek wel aan kunt, maar ik heb goed nieuws voor je. Als wethouder van een grote stad krijg je een auto met chauffeur, dus je bent verlost van al dat gesjouw door de stad met je eigen auto.” Ik moest er erg om lachen, maar hij had gelijk. De logistiek rondom een wethouder bleek fantastisch geregeld, net zoals trouwens rond een staatssecretaris.’

In Den Haag was u de architect van het huidige college van PvdA, GroenLinks en VVD. Het CDA werd buitenspel gezet. Is u dat nog voor de voeten geworpen ? ‘Dat de partijen met wie ik als wethouder in Den Haag het college vormde, in de Kamer in de oppositie zitten, is precies wat ik altijd zo aardig heb gevonden aan ons land. Je kunt steeds weer in nieuwe, verrassende constellaties terechtkomen, zowel landelijk als decentraal. Niets staat vast. De Hagenaren hadden met de verkiezingen laten weten een linkser stadsbestuur te willen. Dat moest, zo vond ik, worden weerspiegeld in het college. Dus heb ik GroenLinks aan boord gehaald, ook al was dat voor de meerderheid niet per se noodzakelijk. Het CDA heeft daar heel goed op gereageerd, dat moet ik ze echt nageven. Heel fideel.’ Het is geen geheim dat u niet stond te trappelen om staatssecretaris te worden. Vanwaar die aarzeling? ‘Ik voelde me verantwoordelijk voor het college in Den Haag en bovendien vind ik het wethouderschap echt heel mooi. Je staat dicht bij de burgers. Het was dan ook nooit in mij opgekomen om over te stappen naar de landelijke politiek. Niet voor niets was ik voorzitter van de april 2009 ROOD 7

JETTA PRIVÉ

Ontroerd door: als Cesar Zuiderwijk (drummer Golden Earring) drumles geeft aan verstandelijk gehandicapten Trots op: al die wethouders Sociale Zaken (veelal PvdA’ers) die ook in deze moeilijke

Kandidatencommissie voor de Europese fractie en de Tweede Kamer. Nadat ik werd gevraagd heb ik lange gesprekken gevoerd met Wouter, Ahmed, Lilianne en Mariëtte over wat de baan precies behelst en of ik wel de juiste vrouw op die plek zou zijn. Ik ken zo veel partijgenoten die ik ook geschikt vond. Maar goed, ik heb me laten overhalen. Er zat zwaar weer aan te komen en juist op deze plek kan ik iets doen voor de mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt, de mensen die de zwaarste klappen krijgen van de crisis.’ Na uw aantreden zijn de vooruitzichten er bepaald niet rooskleuriger op geworden. Bent u daarvan geschrokken? ‘Het is een zeldzaam ingewikkelde situatie. Je ziet dat mensen die hun hele leven hebben gewerkt, nu hun baan kunnen verliezen. Tegelijkertijd weet je dat we het ons niet kunnen permitteren die mensen te vervreemden van de arbeidmarkt. Als we straks uit de crisis zijn, hebben we iedereen weer hard nodig om de verwachte tekorten op te vullen die ontstaan door de uitstroom van de babyboomers bij bijvoorbeeld de politie, de zorg en het onderwijs. Als staatssecretaris en als PvdA’er zie ik het als een belangrijke opdracht om de mensen aan

tijden hun stinkende best doen om ook de mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt te blijven helpen en ondersteunen Een hekel aan: borstklopperij Drijfveer: opkomen voor mensen die het, door wat voor oorzaak dan ook, niet zo getroffen hebben in het leven Favoriete boek: 3000 jaar wereldpoëzie in 500 onsterfelijke gedichten Krant: Den Haag Centraal Favoriete moment: als ik aan het havenhoofd sta op Scheveningen PvdA’er: Ien Dales Favoriete vakantieland: kamperen in Frankrijk, altijd goed! Mooiste plek van Nederland: Kraloose Hei in Drenthe Beste tv-programma: Andere Tijden Slechtste tvprogramma: ik kijk natuurlijk niet naar slechte programma’s Sport: als kijksport schaatsen, als beoefenaar tandemmen Favoriete muziek: van alles, met name klassiek en jazz

boord te houden, zeker de mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Het is ook niet nodig om mensen met een beperking als eerste de laan uit te sturen. Door allerlei ondersteunende maatregelen zijn ze niet duur, met hun productiviteit en motivatie is over het algemeen niets mis en ze geven je bedrijf een sociaal gezicht, ook niet onbelangrijk. Ik wil bij deze een appèl doen op werkgevers om in deze zware tijden hun sociale gezicht niet te verliezen.’ Wat kan een staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid doen om gevolgen van de crisis te verzachten? ‘Nederland is in vergelijking met het buitenland gezegend met een goede sociale infrastructuur. Het vangnet is in orde, de verhoudingen met vakbonden en werkgevers zijn constructief en ik ben heel blij met de werkpleinen, waar gemeenten, UWV, CWI en uitzendbureaus gezamenlijk hun diensten aanbieden aan werkzoekenden en werkgevers. Je kunt daar snel en efficiënt bemiddeld worden. Vergeet niet dat er ondanks alles nog steeds volop vacatures zijn. Dat neemt niet weg dat er voor veel mensen een moeilijke tijd zal aanbreken. Ik snap heel goed dat als je je hele leven in de bouw hebt gewerkt,

‘Ik zie het als mijn heilige opdracht om alle burgers een kans te gunnen, in het bijzonder mensen met een beperking’ 8 ROOD april 2009

de stap naar een andere sector zoals de zorg, groot is. Maar om op je 42ste te denken dat je werkende leven voorbij is, is een nog veel minder aanlokkelijk perspectief. Kom op, het leven is juist zo spannend, omdat je niet weet waar het je brengt. Iedereen zal een steentje moeten bijdragen, als overheid kunnen we het niet alleen af.’ Komt uw achtergrond als wethouder u nog van pas? ‘Zeker, juist in crisistijden moeten we als overheid gezamenlijk optrekken. Ik schakel nu aan een stuk door met lokale bestuurders die voor een grote opdracht staan. Tot voor kort waren deze bestuurders via de Wet Werk en Bijstand druk in de weer om mensen die al tijden in de bijstand zaten, te begeleiden naar een plek op de arbeidsmarkt. Nu worden ze geconfronteerd met een geheel andere doelgroep, namelijk met mensen met een stevig arbeidsverleden. Dat vraagt om een andere invalshoek en een andere manier van werken. Het is een voordeel dat ik de meeste wethouders van Sociale Zaken, onder wie zich trouwens veel partijgenoten bevinden, ken vanuit mijn voorzitterschap van het Centrum voor Lokaal Bestuur. Ik geloof dat ze daar wel blij mee zijn. De lijnen zijn kort, we kunnen elkaar makkelijk vinden.’ De weken voorafgaand aan het crisisakkoord moeten spannend voor u geweest zijn. Wat vindt u van de uitkomsten? ‘Die stemmen mij tot tevredenheid, ik heb veel bewondering voor wat er door Wouter en Mariëtte is bereikt. De WW en de WWB zijn buiten schot gebleven; voor de jaren 2009, 2010 en 2011 zijn mensen dus verzekerd van hun uitkering. Ook de koppeling is in stand gebleven, kortom, ons sociale vangnet is helemaal in tact gebleven. Daar bovenop is 250 miljoen euro extra uitgetrokken voor bestrijding van de jeugdwerkloosheid en nog eens 130 miljoen extra voor de schuldhulpverlening. Ik begrijp die zure geluiden van de oppositie dan ook niet. Natuurlijk hadden we nog meer geld kunnen uittrekken, maar dan zou het begrotingstekort nog meer oplopen. Dat moet je op termijn bezuren. Als de economie straks weer aantrekt, zal er bezuinigd moeten worden. Oók mijn departement zal dan moeten inleveren. Ik zal ervoor knokken dat de meest kwetsbare groepen in de samenleving als jongeren of mensen met een beperking hiervan niet de dupe zullen worden. Zoals ik ook mijn uiterste best zal doen de extra middelen die door het kabinet zijn gereserveerd voor de armoedebestrijding, veilig te stellen. Ik vind het idee onverdraaglijk dat kinderen uit arme gezinnen geen lid kunnen worden van een sportclub of een schoolreisje moeten afzeggen. Als je nu vraagt wat mijn drive is, dan moet je het daar zoeken.’

5 vragen aan… Tekst Anne Marie Zimmerman Foto Tessa Posthuma de Boer

AUKE BLAAUWBROEK (47) is lid van de Europese verkiezingsprogrammacommissie, fractievoorzitter van de PvdA in Tilburg en coördinator Europees en Internationaal beleid bij de FNV.

1

Typisch Auke Blaauwbroek? ‘Ik ben zeer gedreven en enthousiast en ik vind het ontzettend leuk om me in te zetten voor de publieke zaak. Waar het mij in de politiek om gaat, is dat je verbindingen kunt leggen tussen doelgroepen en dossiers zodat je een aantal stappen verder kunt komen. Wat ik bijvoorbeeld belangrijk vind, is dat de fractie als een team werkt, men elkaar durft te vertrouwen en een verbinding legt met de coalitie. Als je kijkt naar de verkiezingsprogrammacommissie heeft Jan Pronk er goed aan gedaan de gehele commissie achter het stuk te krijgen.’

2de politiek? Waar moet meer aandacht voor komen binnen

‘Binnen de Europese politiek moet meer aandacht komen voor de koppeling tussen het economische en het sociale beleid. Werknemers moeten over de grenzen kunnen werken en sociale voorzieningen mee kunnen nemen. Met als achterliggende gedachte dat er geen concurrentie mag zijn op het gebied van arbeidsvoorwaarden tussen lidstaten. Een sociaal Europa. Het kan niet zo zijn dat rijke lidstaten zich verder ontwikkelen en rijker worden ten koste van de arme lidstaten, we moeten ervoor zorgen dat er meer balans komt. De koppeling tussen de Nederlandse en de Europese politiek is minimaal. Er wordt op nationaal niveau te weinig aandacht besteed aan wat er in Europa speelt.’

3 Hoe beinvloedt de politiek uw privéleven?

‘In Tilburg hebben we een bestuurscrisis gehad en dat vergt veel tijd. Dan schiet het privéleven erbij in. Samen met mijn partner heb ik een goede mix gevonden, waarin ik aandacht kan besteden aan mijn drie kinderen en daarnaast mijn werk en politieke activiteiten kan doen. Op het moment dat er een politieke crisis is, dan is het evenwicht even zoek. Dat kan nooit te lang duren wat mij betreft. Om meer redenen dan alleen maar privé redenen.’

4 Waar heeft u slapeloze nachten van?

‘Ik maak me zorgen over de groei van het populisme, zowel op landelijk als lokaal niveau. Politiek gaat dan niet meer over de inhoud, maar alleen over roepen wat er allemaal niet goed is, zonder dat men met alternatieven komt. Dat vind ik een kwalijke zaak. Ik droom eigenlijk dat de Europese Unie voldoende tegenwicht kan bieden op dit soort ontwikkelingen.’

5 Wat zijn uw ambities?

‘Mijn ambitie is om binnen de Europese vakbeweging een nadrukkelijke rol te spelen in de discussie over marktwerking in de publieke vorm van dienstverlening. Binnen de vakbeweging wil ik kijken of er een Europese buffer ontwikkeld kan worden, zodat de publieke dienstverlening niet per definitie aan de markt wordt uitgeleverd. De Europese Unie mag niet bepalen of wij het onderwijs naar de markt brengen. Dat moeten we in eigen land beslissen.’

april 2009 ROOD 9

actueel

Een heldere koers Een druk en spannend congres met de economische crisis en de verantwoordelijkheden in het kabinet op de agenda, veel debat én stemmingen over integratie, het Europese verkiezingsprogramma en de Europese kandidaten. Bovendien kende dit congres een primeur: individuele leden hadden voor het eerst spreek- en stemrecht.

M

et overgave verdedigde Lilianne Ploumen de integratieresolutie van het partijbestuur. Ze eindigde haar toespraak waarmee ze het debat over integratie inleidde dan ook met een citaat van Pieter Jelles Troelstra: ‘Het is mijn roeping. Ik kan niet anders.’ In de resolutie kiest de PvdA voor een nieuwe, heldere koers. Van alle Nederlanders, oud en nieuw, wordt een actieve houding in de samenleving verwacht, waarbij de grenzen van de rechtsstaat onaantastbaar blijven. Het stellen van grenzen (normeren), het aanspreken van burgers (confronteren) en het accepteren van elkaar (tolereren), actief burgerschap en emancipatie vormden de kern van het debat. Ploumen hoopt en verwacht dat de partij de komende jaren over dit onderwerp houvast en richting kan

10 ROOD april 2009

ontlenen aan de uitspraken van het congres. De voorzitter van de Jonge Socialisten, Sven Stevenson, en Mariëtte Hamer vroegen het congres om een heldere boodschap over integratie. Hamer: ‘Wij hebben dat in Den Haag echt nodig.’

SCHERPE KANTJES Die heldere boodschap kwam er, al werden er nog enkele scherpe kantjes van de resolutie afgeslepen. Zo schrapte het congres het zinnetje ‘krenken mag’. Wouter Bos reageerde hierover in zijn speech: ‘Dat het zinnetje “krenken mag” gisteren gesneuveld is, begrijp ik goed. Veel belangrijker is dat u met ons onderschrijft dat de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van godsdienst ons zo veel waard zijn, dat we voor dat grote goed de relatief kleine prijs moeten willen betalen gekrenkt te kunnen worden.’ Daarnaast werden de etnische registratie van probleemjongeren en de laatste zin van de resolutie (‘Waar iedereen zegt: Dit is ons land. En wij zijn van dit land”) afgewezen. Lilianne Ploumen toonde zich na afloop van het intense debat zeer tevreden met de uitkomst: ‘We zijn trots op deze resolutie.’

HOUVAST EN VOORUITGANG Voordat het congres zaterdagavond over de economische crisis zou spreken, sprak Mariëtte Hamer het congres toe. Haar thema ‘Houvast en vooruitgang’ leidde het congres naar de kern

Tekst Jan Schuurman Hess Foto’s PvdA

van de sociaaldemocratie: ‘Houvast, omdat mensen juist in deze tijd zekerheid nodig hebben. Vooruitgang, omdat mensen hoop en perspectief willen. Een stip aan de horizon naar een beter Nederland. En er is maar één partij die altijd zal staan voor die dubbele opdracht van houvast en vooruitgang. Dat zijn wij, dat bent u. Dat is de Partij van de Arbeid.’ De fractievoorzitter benadrukte dat ingrijpende maatregelen door de economische crisis nodig zijn: de PvdA wil investeren in de toekomst en kwaliteit van de samenleving: aan de onderkant van de arbeidsmarkt, in het onderwijs en in duurzame energie en innovatie. Maar de PvdA wil ook de excessen van de neoliberale periode aanpakken: de ongebreidelde zelfverrijking in de financiële en publieke sector.

EUROPESE VERKIEZINGEN De tweede dag van het congres stond grotendeels in het teken van de Europese verkiezingen. Het programma dat door een commissie onder leiding van oud-minister Jan Pronk was opgesteld, werd zonder veel kleerscheuren door het congres geleid. Rode draad is dat mensen weer centraal moeten staan in Europa, en niet de vrije markt. Jan Pronk en lijsttrekker Thijs Berman benadrukten bovendien het belang van de Europese samenwerking voor de economische crisis en klimaatcrisis. In zijn slottoespraak benadrukte Wouter Bos dat er nu de strijd wordt aangegaan voor ‘een Europa waarin niet alles draait om het grote geld en de korte termijn. Voor een Europa dat niet alle heil verwacht van de markt, maar minstens zo veel van toezicht en ordening. Een Europa dat matiging en gelijkheid waardeert, omdat het tot een betere samenleving leidt dan enkel hebzucht en eigenbelang. Een Europa dat op het wereldtoneel de vuist weet te ballen, bondgenootschappen zoekt met ontwikkelingslanden en protectionisme bestrijdt.’

Goed begin Marnix Janssen, student Social Sciences aan het University College in Maastricht en gemeenteraadslid in die stad, is blij dat leden nu een stem hebben op het congres. ‘Voor het eerst mogen niet alleen congresafgevaardigden stemmen, maar ook leden. Ik vind het wel jammer dat leden niet mogen stemmen op de kandidatenlijst voor de Europese verkiezingen. Het draagvlak is groter als ook leden instemmen met de kandidatenlijst, in plaats van alleen de afgevaardigden. Ik heb het zelf meegemaakt in Maastricht. Voor de gemeenteraadsverkiezingen stond ik laag op de lijst, maar door een actie van de JS ben ik hoger terechtgekomen. Tijdens dit congres hadden leden de doorslaggevende stem bij de ‘vuurwerkmotie’: een mooi voorbeeld van ledendemocratie. Leden mogen nu ook spreken tijdens debatten. Dat betekent wel dat er meer sprekers zijn dan voorheen. Eigenlijk ging dat nu heel goed. Het was een goed begin en ik denk dat het bij volgende congressen alleen maar beter zal gaan.’

Praktische oplossingen Flora Goudappel, universitair hoofddocent Europees recht aan de Erasmus universiteit en congresafgevaardigde voor Rotterdam, was oorspronkelijk niet enthousiast over de integratieresolutie. Zij is echter tevreden met het door het congres aangenomen stuk. ‘Ik had het idee dat Rotterdam al verder was dan de schrijvers van de resolutie. De resolutie was te polariserend en negatief. In Rotterdam wilden we graag een positief verhaal met praktische oplossingen. Integratie is een belangrijk probleem en we zijn er veel mee bezig. In de resolutie die nu is aangenomen, wordt er meer naar een oplossing gewerkt. Ik ben benieuwd wat we er in de praktijk mee gaan doen. We hebben in Rotterdam net twee grote debatten gehad en ik neem aan dat er later weer iets georganiseerd zal worden. Daar help ik dan graag aan mee.’

april 2009 ROOD 11

Tekst Tessel Schouten Illustratie Pieter M. Dorrenboom

‘Alle trukendozen Mensen die hun baan door de kredietcrisis verliezen, moeten met behulp van een mobiliteitscentrum zo snel mogelijk weer aan het werk. Het kabinet heeft in januari toegezegd dertig van dergelijke centra versneld op te zetten. Wie werken er samen in de centra en hoe gaan ze te werk? Drie voorbeelden uit de praktijk. Met lokale politici en uitvoerders aan het woord.

Emmen: trendsetter Het mobiliteitscentrum van de gemeente Emmen, dat de regio ZuidoostDrenthe bestrijkt, werd in 2008 in allerijl opgezet. Projectleider Rika Schuiling vertelt hoe Emmen trendsetter werd. ‘Afgelopen zomer gingen er in de regio drie bedrijven failliet. Twee chemische bedrijven en een grote rozenkwekerij. In één keer kwamen er 504 werkzoekenden op ons af. We hebben toen het mobiliteitscentrum Zuidoost-Drenthe, inclusief werkcafé, opgericht op de vestiging van het Werkplein. In twee weken tijd hebben we alle krachten gebundeld en bruggen geslagen tussen private en publieke partijen. Concreet betekent dit dat de verantwoordelijke wethouders uit Emmen, Coevorden, Borger-Odoorn, de provincie, FNV, COLO (kenniscentrum voor beroepsonderwijs), drie reïntegratiebedrijven met een vestiging in Emmen, UWV en CWI (nu UWV Werkbedrijf. Red.) samenwerkingsafspraken hebben gemaakt.’

12 ROOD april 2009

MAATWERKTRAJECT Iedereen die werkloos raakt in de regio, krijgt via het mobiliteitscentrum de empowermenttraining Werken aan je eigen toekomst. Eerst wordt er aandacht besteed aan de rouwverwerking behorend bij het verlies van de baan. Daarna worden zo snel als mogelijk de talenten en kansen van de betrokkene in kaart gebracht en wordt er in nauw overleg met de publiek private partijen en de klant een aanpak voor de klant geformuleerd. Bijvoorbeeld een sollicitatietraining, een workshop sollicitatiebrief schrijven, het maken van een cv, het afleggen van een competentietest of het volgen van een opleiding. Zo nodig gaan medewerkers van het mobiliteitscentrum mee op sollicitatiegesprek. Op de vraag of dat niet wat al te overdreven is, antwoordt Schuiling resoluut ‘Nee’. ‘Het ging bij die groep van 504 man om laagopgeleide mensen, van wie 48 procent ouder was dan 50 jaar en vrijwel iedereen twintig jaar of langer bij een bedrijf werkte. Die krijg je niet zo maar aan het solliciteren. Onze aanpak voorziet in een intensief maatwerktraject, de klant wordt niet meer losgelaten. Daarom hadden we ook geen uitvallers. Het werkt motiverend om elkaar steeds te zien en te volgen hoe

de zoektocht naar werk van anderen verloopt.’

GRENSOVERSCHRIJDEND Van de hele groep is 60 procent weer duurzaam aan het werk, 12 procent is bezig met scholing mét baangarantie naar een andere sector, 10 procent is niet volledig arbeidsgeschikt en zit in een andere regeling. De doelstelling was om binnen een half jaar 75 procent van de 504 werknemers weer aan de slag te krijgen. Dat is gelukt. Toch wordt het mobiliteitscentrum niet opgeheven. Schuiling: ‘We maken een doorstart met de mensen die nu uitvallen, en staan bedrijven bij die gebruik willen maken van de arbeidstijdverkorting-regeling. Er is een aantal bedrijven in onze regio die daar gebruik van maakt, en er liggen nog aanvragen. De bedrijven die op die manier ervoor kiezen om hun personeel tijdelijk minder te laten werken met behoud van WW, moeten dan wel die medewerkers scholing aanbieden. En daar helpen we ze bij.’ Het mobiliteitscentrum Zuidoost-Drenthe is naast het helpen opleiden van mensen ook bezig om de mogelijkheden te onderzoeken om mensen in het op fietsafstand gelegen Duitsland aan het werk te krijgen. Schuiling: ‘Dat is letterlijk grensoverschrijdend.

mobiliteitscentra

open trekken’ We lopen tegen bureaucratische hobbels aan als problemen met hypotheekrenteaftrek en kinderbijslag, maar we houden gewoon vol tot het lukt.’

Amsterdam: aanvulling op de Werkpleinen Freek Ossel, sinds een jaar wethouder in Amsterdam, beheert de portefeuilles Lucht- en Zeehaven, Werk en Inkomen, Diversiteit en Grote Stedenbeleid. Beleidsterreinen die elkaar raken, ook als het om werkgelegenheid gaat. De luchthaven en de haven genereren immers veel werk en een diverse stad als Amsterdam heeft een kwetsbare groep aan de onderkant die, nu de economie terugloopt, een toenemend risico op werkloosheid loopt. Ossel: ‘De situatie in Amsterdam valt nu nog mee. Dat komt omdat de beroepsbevolking gemiddeld relatief hoog opgeleid is én omdat er lang sprake is geweest van een krappe arbeidsmarkt. Maar we houden er rekening mee dat de werkloosheid fors gaat oplopen de komende twee jaar.’ Mede daarom heeft Amsterdam nu een mobiliteitscentrum op het Werkplein in Amsterdam West. Als dat centrum succesvol is, komen er op de andere vier Werkpleinen ook mobiliteitscentra. De Werkpleinen zijn sinds kort ook langer open voor nieuwe klanten. Het gaat

dan vooral om mensen die nog werken, maar die zich zorgen maken en zich alvast willen orienteren. Ook is de premie voor het aannemen van werklozen aanzienlijk verhoogd. Daar bovenop komt nog een ‘rugzakje’ met geld voor een opleiding. Ook heeft Amsterdam, samen met het bedrijfsleven, waaronder de Rabobank, een microkredieten-regeling voor starters ingesteld.

BREDERE AANPAK Ossel ziet het mobiliteitscentrum als onderdeel van een bredere aanpak: ‘Het is een aanvulling op de Werkpleinen. We gaan heel specifiek te werk. Mensen zonder werk begeleiden we intensief om hen zo veel mogelijk en in een zo kort mogelijke periode van werk naar werk te leiden. Daarom is het belangrijk dat de Dienst Werk en Inkomen (DWI) van de gemeente goed functioneert en dat de klantmanagers van DWI en het UWV/Werkbedrijf niet onder te grote druk komen te staan. Want dan ontstaan er wachtlijsten.’ Om dat te voorkomen heeft Ossel, samen met collega-wethouders uit Rotterdam, Den Haag en Utrecht onlangs een brandbrief geschreven aan staatssecretaris Klijnsma met daarin het verzoek om een voorgenomen bezuiniging op onder meer het UWV uit te stellen.‘We vragen niet om meer geld, we vragen om het uitstellen van een bezuinigingsmaatregel die genomen is toen de economie floreerde.’

HAVEN EN ZORG COLLEGE Ossel is van mening dat veel bedrijven in

Mobiliteitscentrum en Werkplein Om zo snel mogelijk een andere baan te vinden kunnen werklozen en met ontslag bedreigd personeel sinds enkele maanden in het hele land terecht bij zogeheten mobiliteitscentra. Werkzoekenden worden door onder meer scholing geschikt gemaakt voor die beroepen, waar nog wel vraag naar is. Bij het oprichten van de centra is benadrukt dat het van groot belang is om jeugdwerkloosheid zo veel mogelijk te voorkomen. Een werkplein is een structueel samenwerkingsverband tussen voormalig Centrale Organisatie voor Werk en Inkomen (CWI) en het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen en de gemeenten. Een mobiliteitscentrum is een tijdelijke publiek-private samenwerkingsvorm.

Amsterdam goed anticiperen op de gevolgen van de teruglopende economie voor de werkgelegenheid. ‘Dat zie je aan een bedrijf als Schiphol met het Schiphol College. Daarmee is de luchthaven in staat om eigen mensen bij- of om te scholen. Dat is een investering, ook op de lange termijn. En als bedrijven het zelf goed doen, treden we daar als gemeente niet in. Wel zijn we bezig om, met als voorbeeld het Schiphol

april 2009 ROOD 13

De WW-regeling College, een Haven College en een Zorg College op te richten, zodat we specifieke scholing voor die branches aan kunnen bieden.’ Scholing is een begrip dat centraal staat in het begeleiden van werklozen omdat er, ondanks (dreigende) werkloosheid op de korte termijn, óók een vergrijzingsgolf aan komt. Hierdoor zal het aantal vacatures in vooral de zorg en het onderwijs over zo’n vijf jaar groot zijn. Mede daarom wordt er in Amsterdam ook veel aandacht besteed aan (de kwaliteit van) stages. Ossel: ‘We maken op dit moment scholingsafspraken met ROC’s over opleidingen en stages. Iemand omscholen is natuurlijk iets anders dan iemand die net van de middelbare school komt, opleiden. Het is heel anders om met volwassenen te werken. Op een speciale arbeidsmarkttop die we dit jaar organiseren, gaan we met de Onderwijs- en de Zorgbranche speciale afspraken maken over bijen omscholing.’

Rotterdam: Kernteam 010 Dominic Schrijer is wethouder Werk, Sociale Zaken en Grote stedenbeleid in Rotterdam. Voor Schrijer waren de cijfers die het Centraal Plan Bureau (CPB) begin december 2008 publiceerde, een wake-up call. ‘Toen ik hoorde dat er in 2010 wellicht vijf- tot zeshonderdduizend werklozen zijn en me tegelijkertijd realiseerde dat Rotterdam standaard 10 procent van alle sociale ellende in Nederland heeft, wist ik dat ik keihard aan de slag moest.’ Rotterdam heeft, in tegenstelling tot Amsterdam, een gemiddeld laag opgeleide bevolking. En laag opgeleide mensen komen moeilijker aan de slag dan hoog opgeleiden als ze eenmaal werkloos

14 ROOD april 2009

Werkgevers kunnen door de WW-regeling personeel waar even geen werk meer voor is, tijdelijk naar huis sturen. Die werknemers krijgen dan maximaal een half jaar betaald uit de WW-fondsen.

zoekenden een belangrijke vaardigheid bijleren: presenteren.

SCHAKELPUNT Vanaf 1 april 2009 geldt er een deeltijd WW-regeling (voor maximaal 50 procent van de werktijd). De aanvragen kunnen worden ingediend tot 1 januari 2010. De deeltijd WW loopt voor een periode van drie maanden en kan met twee keer zes maanden worden verlengd (mede afhankelijk van de gebruiksomvang). Het doel van deze aangepaste, ruimere regeling is tweeledig: het voorkomen van ontslag en het behouden van kennis voor bedrijven en organisaties.

zijn. Daarom richtte Schrijer het Kernteam 010 op. Dit team, bestaande uit bedrijven, het VNO, het UWV Werkbedrijf, de FNV en andere betrokkenen, heeft onder meer een speciaal meldpunt waar bedrijven die last hebben van de crisis, vragen kunnen stellen over de WW-regeling voor hun personeel. Alle vragen worden binnen 48 uur beantwoord en er wordt intensief samengewerkt met betrokken partners om bedrijven te kunnen laten voortbestaan en het personeel, eventueel met om- of bijscholing, aan het werk te houden. Schrijer: ‘Daarnaast doen we er in onze vijf mobiliteitscentra op de Werkpleinen alles aan om mensen weer aan de slag te krijgen. Daarvoor trekken we alle trukendozen open: groepsgewijs aan de slag met iemand van het mobiliteitscentrum of Werkbedrijf. Dat werkt het meest motiverend.’ Naast e-portfolio’s (in plaats van papieren cv’s) experimenteert Rotterdam ook met filmpjes, waarin mensen zich voorstellen en kort vertellen over hun kwaliteiten. Voordeel is dat werkgevers op die manier snel een indruk van iemand kunnen krijgen en werk-

Schrijer benadrukt dat in de eerste zes maanden geprobeerd wordt om mensen in hun eigen branche terug te krijgen. Daarna worden andere mogelijkheden aangeboord. ‘Na zes maanden kijken we of mensen in een andere sector aan de slag kunnen en onderzoeken we de omscholingsmogelijkheden. Dat is hard nodig omdat in Rotterdam ongeveer eenderde deel van de mensen die nu werkloos raakt, vanaf drie maanden de bijstand instroomt. Het is een groep mensen met korte WW-rechten door gebroken carrières. Leeftijd speelt ook een rol. We zien veel jonge mensen werkloos raken. Zij hebben ook weinig rechten opgebouwd.’ Op dit moment worden in Rotterdam bij- en omscholingstrajecten voorbereid. Schrijer wil deze mogelijkheid vanaf de zomer structureel kunnen aanbieden aan de groep die langer dan een half jaar zonder werk zit. ‘Het gaat dan om scholing in de industrie, de zorg en het onderwijs. Werk op alle niveaus. We doen dit ook omdat we, ondanks de werkloosheid en de dreiging ervan, met een enorme arbeidsmarktparadox zitten. Er zijn namelijk nog steeds veel vacatures. En we verwachten er nog meer in de komende jaren. Een logisch gevolg van de vergrijzing. De mobiliteitscentra zijn in feite een schakelpunt van waaruit mensen óf weer aan de slag in hun eigen branche worden geholpen, óf worden geholpen aan een ander type baan.’ Ook Schrijer is, net als zijn collega Ossel uit Amsterdam, niet te spreken over het beleid van het kabinet dat richt zich op het afslanken van het Werkbedrijf UWV. ‘Dat past niet in de opgave mensen aan het werk te houden. We hebben voorlopig alle jobcoaches hard nodig om de grote instroom in de WW goed op te kunnen vangen.’

Tekst Willem Vermeend Foto Christiaan Krouwels

opinie

Woensdag 25 maart presenteerde het kabinet het crisispakket 2009-2011. Willem Vermeend, voormalig staatssecretaris van financiën en minister van Sociale zaken en werkgelegenheid, houdt het plan tegen het licht.

Nu gaan werken aan

D

e uitgaven van het pakketcrisis dat het kabinet presenteerde, beogen niet alleen de groei aan te jagen, maar ook een bijdrage te leveren aan innovatie, duurzaamheid en werkgelegenheid. Het kabinet heeft tegelijk ook bezuinigingsvoorstellen aangekondigd. Het oplopende begrotingstekort moet vanaf 2011 van 5,6 procent BBP afnemen tot 3,2 procent in 2015. De meeste aandacht bij de bezuinigingen gaat uit naar een geleidelijke verhoging van de AOWeeftijd van 65 naar 67 jaar. Afgesproken is dat de SER mag adviseren over een alternatief dat voor de schatkist hetzelfde bedrag opbrengt ( 0,7 procent BBP). Ik ben daarover niet optimistisch. Alle mogelijk alternatieven zijn al eens eerder onderzocht. Het kabinet heeft dan ook terecht op goede gronden gekozen voor een geleidelijke verhoging van de AOW-leeftijd. Er zijn critici die vinden dat het kabinet de economie niet genoeg stimuleert. Anderen oordelen dat er te weinig en te laat wordt bezuinigd. Vooral milieu-organisaties missen in het plan de omslag naar een groene economie. Ik had graag wat meer ambities willen zien. Tegelijk weet ik dat het pakket niet alleen het resultaat is van een politieke compromis binnen de coalitie, maar ook de uitkomst van onderhandelingen met werkgevers en werknemers. Daardoor ligt er nu wel een crisisaanpak die stoelt op een breed draagvlak. Voor onze economie is dit resultaat van essentieel belang. Internationaal gezien mag het kabinet er best een beetje trots op zijn dat in ons land een brede coalitie van overheid, werkgevers en werknemers samen aan de slag gaat om de economie uit het slop te halen. Hogere stimuleringsuitgaven zijn niet zinvol. Nederland kan zich met meer uitgaven niet uit de crisis stimuleren. De krimp van onze economie wordt vooral veroorzaakt door de ingezakte wereldhandel. Er zijn ook critici die nu al willen bezuinigen. De economische geschiedenis leert dat zelfs bij minder zware crisissen bezuinigen zo veel mogelijk voorkomen moeten worden: ze kunnen de crisis verscherpen. Het kabinet is zo verstandig geweest met twee pakketten te komen: een stimuleringspakket voor de verwachte crisisjaren en een bezuinigingspakket dat daarna inwerking treedt. Kritiek die wel hout snijdt, betreft de vergroening van onze economie. Deze had een geweldige impuls kunnen krijgen als het kabinet de bestaande bureaucratische en niet effectieve stimuleringsregeling voor duurzame energie, de zogenoemde SDE-regeling, zou hebben vervangen door een volledige kopie van de succesvolle Duitse regeling voor groene stroom. De PvdA-onderhandelaars verdienen waardering voor hun bijdrage aan de opzet en samenstelling van het

de toekomst crisispakket, maar het echte werk begint nu pas. In eigen huis moet er nu al grondig en fundamenteel worden nagedacht over toekomstige maatschappelijke en economische ontwikkelingen en het overheidsbeleid op dit terrein. Het met lapmiddelen herstellen en overeind houden van de ‘oude’ economie is het slechts denkbare toekomstscenario. Verder gaan op de oude voet betekent dat de opwarming van de aarde versneld door zal gaan met rampzalige maatschappelijke en economische gevolgen. Ook biedt het oude beleid geen oplossing voor het energievraagstuk: fossiele brandstoffen raken op en worden duurder. Daarnaast wordt voor de toekomst een lagere economische groei verwacht. De mooie groeicijfers van de afgelopen decennia zijn voor een deel gerealiseerd met behulp van geleend geld. Regeringen hebben nu wereldwijd gigantische schulden gemaakt om met stimuleringspakketten hun economie aan te jagen. Na de crisis moeten die miljarden weer worden terugbetaald. Al deze ontwikkelingen leiden tot een lagere gemiddelde economische groei. Ook in Nederland. Bovendien is het nodig (internationaal) maatregelen te treffen die een kredietcrisis in de toekomst zo veel mogelijk voorkomen. Inmiddels weten we dat de crisis ook veel te maken heeft met een gebrek aan moreel besef. Het ego-kapitalisme gekenmerkt door financiële hebberigheid, heeft de wereld in een diepe economische crisis gestort. De gevolgen daarvan dwingen zowel tot ingrijpende nieuwe beleidsafwegingen aan de inkomsten/uitgavenkant van de schatkist als een heroverweging tussen de positie van de markt en de publieke sector. Duidelijk is dat de markt niet zonder een sterke en doelmatige overheid kan. Bovendien worden we ook geconfronteerd met ‘echte’ crisissen: de opwarming van de aarde (klimaatcrisis) en de verwachte energiecrisis. Wereldwijd moet de crisis worden aangegrepen om er versterkt uit te komen. Dat kan als zo veel mogelijk landen hun koers gaan richten op het realiseren van een groene economie. Dit vraagt om een breed pakket van maatregelen waarbij fossiele energie zo snel mogelijk wordt vervangen door duurzame energie. Nederland moet op dit terrein tot de koplopers gaan behoren. De PvdA zou nu al moeten werken aan een programma waar oplossingen worden aangedragen voor de uitdagingen en vraagstukken die na de crisis de politieke agenda gaan bepalen. Willem Vermeend is hoogleraar Europees fiscaal recht en fiscale economie aan de Universiteit Maastricht.

april 2009 ROOD 15

UIT DE PARTIJ

Kandidaatstellingscommissies wacht de lastige taak om eind 2009 met een goede en gedegen lijst te komen voor de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2010. Er moeten gesprekken gevoerd worden, er moet beslist worden wie wel of niet op de lijst komt en welke volgorde van kandidaten het beste is. Om de leden van kandidaatstellingscommissies hierbij te helpen, worden trainingsda-

gen georganiseerd. Twee dagdelen worden besteed aan lastige kwesties en gesprekstechnieken, zodat de commissies goed beslagen ten ijs komen als zij in oktober 2009 met de gesprekken beginnen. De bijeenkomsten worden georganiseerd op de volgende data en locaties (deze zijn onder voorbehoud, afhankelijk van het aantal deelnemers): zaterdag 6 juni, Utrecht; zaterdag 6 juni,

Meer informatie vindt u op www.pvda.nl/ opleidingen of op www.lokaalbestuur. nl. Voor vragen: het Centrum voor Lokaal Bestuur, [email protected].

Alkmaar; zaterdag 13 juni, Groningen; zaterdag 20 juni, Rotterdam; zaterdag 20 juni, Eindhoven; zaterdag 27 juni, Almelo.

Trainingsdagen kandidaatstellingscommissies

Voor het volledige programma en inschrijven zie www.afrikadag.nl. Voor vragen: de Evert Vermeer Stichting, 0900-9553.

Op het hoofdpodium staan onder meer Bert Koenders en Paul Rusesabagina; de Rwandees op wiens verhaal de film Hotel Rwanda is gebaseerd. In het keuzeprogramma komen onderwerpen voor als de invloed van de financiële kredietcrisis op de internationale samenwerking, migratie, ondernemen in Afrika, klimaatcrisis en het Internationaal Strafhof. U kunt in gesprek met staatssecretaris Economische Zaken Frank Heemskerk over MVObeleid, de handel en Afrika en met Jan Pronk over zijn boek Het Pantser Afleggen. TROS Kamerbreed zendt live op Radio 1 het EU lijsttrekkersdebat uit. Locatie: Haagse Hogeschool, Den Haag.

Het grootste inhoudelijke evenement op het gebied van Afrika en internationale samenwerking in Nederland vindt dit jaar op 25 april plaats.

Kom naar de Afrikadag 2009

WETENSWAARDIGHEDEN, OPVALLENDE ZAKEN EN ACTUALITEITEN UIT DE REGIO, HET LAND EN UIT EUROPA

NIEUWS Nr. 2 • april 2009 • samenstelling: redactie Rood

Achter de schermen van de Tweede Kamer

Tijdens het congres werd er vanuit de zaal druk getwitterd. Twitter is een online sociaal netwerk waarbij gebruikers korte textberichtjes van maximaal 140 tekens (tweets) kunnen uitwisselen. Het wordt wel een kruising tussen microbloggen, chatten en sms-en genoemd. Twitteren kan vanaf een pc of via een mobiele telefoon. PvdA-Leiden heeft op haar website www.leiden.pvda.nl/congres live verslag gedaan van het congres, waarbij ook tweets van verschillende mensen in de zaal te zien was. Zo twitterde Remy Wilshaus: ‘Er is nu een debat over de orde van de vergadering: waarover gaan we eerst stemmen?’ Alle tweets over het congres zijn te vinden door #pvda in te tikken op http://search.twitter.com. De redactie twittert ook! Kijk op www.twitter.com/redactiepvda.

PvdA op Twitter

Het PvdA-partijbestuur heeft een Drugscommissie ingesteld, die voor de zomer met een notitie zal komen waarin een beoordeling van het huidige softdrugsbeleid (in brede zin: volksgezondheid, overlast, criminaliteit) en voorstellen voor een toekomstig softdrugsbeleid. De commissie, onder voorzitterschap van Pauline Meurs (Eerste Kamer), bestaat uit Lea Bouwmeester (Tweede Kamer), Ybo Buruma (strafrechtdeskundige), Manon Fokke (fractievoorzitter Maastricht), Ruud Vreeman (burgemeester Tilburg) en Aleid Wolfsen (burgemeester Utrecht). Sjef Czyzewski van Bouman GGZ is adviseur van de commissie. Mocht u in contact willen komen met de commissie, dan kunt u mailen naar [email protected].

Drugscommissie van start

De winnaars worden bekend gemaakt tijdens de Nacht van de Arbeid, een spetterend feest in de Watt in Rotterdam op 1 mei. Meedoen? Of meer informatie? www.eu-tube.hyves.nl

Houten – De PvdA-afdeling Houten heeft in februari een bewonerskrant met een oplage van 20.000 huis aan huis verspreid. In de krant wordt duidelijk gemaakt waar de PvdA in Houten voor staat en wat de afdeling tot nu toe bereikt heeft. Afdelingsvoorzitter Emiel Rolink: ‘We wilden juist in een periode zonder verkiezingen aan de bewoners in Houten laten zien dat we onze beloften uit de verkiezingstijd omgezet hebben in concrete daden. De eerste reacties vanuit de bewoners van Houten zijn enthousiast. En dat alles met een budget van ¤ 4.000. Wellicht inspireert de krant andere afdelingen om iets soortgelijks te doen.’ De krant is te vinden op: www.pvdahouten.nl Contactpersoon: Anneke Dubbink [email protected] t
"HFOEB t
$POUBDU t
-JE
XPSEFO

Over de PvdA Houten

TBNFOMFWJOH

t
.JEEFO
JO
EF


PAGINA 8

Fractievoorzitter Arjan van de Ruit over een week lokale politiek

t
)PVUFOT
EBHCPFL

WBO
EF
1WE"

t
8BBSPN
JL
MJE
CFO


Wethouder Willy Wagenmans over bouwen en wonen

XPOJOH
JO
)PVUFO

t
.FFS
KPOHFSFO
FFO


PAGINA 6 / 7

Een wonder bijna, maar de Brede School is er!

t
0OEFSXJKT

“Jongeren tellen nu mee in Houten”


NFU
XFUIPVEFS

/JDPMF
5FFVXFO

t
*OUFSWJFX


PAGINA 4 / 5

Tim van Pelt over zijn favoriete plek in Houten

t
.JKO
QMFL

Gegarandeerde zorg in Houten

FO
XFM[JKO

t
%F
1WE"
PWFS
[PSH


PvdA wil natuurwaarde behouden

XJKL
LPFTUFSFO

t
&JMBOE
WBO
4DIBML-

PAGINA 2 / 3

NR.1 | 2009

PARTIJ VAN DE ARBEID

Deze krant gaat in op de resultaten

Belofte maakt schuld en wij beloofden u toen veel. Wij beloofden jongerenwoningen, een breed vmbo, een beter voorzieningenniveau, Houten fietsstad van Nederland, solidariteit met ouderen, kansarmen, zieken en gehandicapten. Maar ook zinvollere inspraak en betere communicatie en daardoor zinnige en duurzame investeringen.

Met die leus ging de PvdA de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2006 in. Met de steun van velen van u werden wij in Houten de grootste partij.

“Houten kan zoveel beter!”

Emiel Rolink Afdelingsvoorzitter PvdA Houten

Met vriendelijke groet,

de door de inbreng van de PvdA Houten vanaf 2006 jaren zijn bereikt. Er is hard gewerkt door onze wethouders Nicole Teeuwen en Willy Wagenmans, de zeven PvdA raadsleden en onze actieve en enthousiaste PvdA-afdeling. Maar we zijn er nog niet. De PvdA wil meer. In deze krant gaan we ook in op de zaken die we de komende periode willen realiseren. Ik wens u veel leesplezier toe en uw reacties zijn van harte welkom.

Beste inwoners van Houten,

1

www.pvdahouten.nl

Verder kunt u er terecht voor de actuele stand van zaken in de Houtense gemeentepolitiek. Waar kunt en wilt u invloed op uitoefenen? U vindt het op de website. En binnenkort hebben we nog meer mogelijkheden om u op de hoogte te houden en uw mening te horen.

Voor direct contact met de PvdA in Houten kunt u terecht op onze vernieuwde website. U vindt daar onder andere blogberichten van wethouder Nicole Teeuwen, de voorzitter van de afdeling Emiel Rolink en onze huiscolumnist Hein Schrieken. Altijd goed voor een verfrissende kijk op de zaak.

“Ik wilde graag in Houten blijven omdat veel van mijn vrienden hier wonen” Foto: Hein Schrieken

Meer jongeren een woning in Houten. Dat was één van de verkiezingsbeloften van de PvdA. Die belofte is waargemaakt. Jurriaan van den Bol (23 jaar) is één van de gelukkigen die in juni vorig jaar een woning aangeboden kreeg aan de Stellingmolen. “Het is een perfecte woning voor mij, met een eigen parkeerplaats, vlakbij het station en tussen de winkels.” Jurriaan is opgegroeid in Houten en combineert zijn werk bij Intersport met een parttime studie sportmanagement in Tilburg. “Ik wilde graag in Houten blijven wonen, niet alleen omdat ik hier werk, maar ook omdat veel van mijn vrienden hier wonen. Ik was dan ook blij dat ik na vijf jaar inschrijving deze woning aangeboden kreeg. Als eerste reserve, maar gelukkig besloot de nummer één deze woning niet te nemen.” Een flink deel van de 165 woningen in het centrum is toegewezen aan jongeren, maar ook verderop in Houten wordt in hoog tempo gebouwd voor starters. “Ik merk dat steeds meer mensen van mijn leeftijd een kans op een eigen woning krijgen. Dat was voorheen anders.” Lees ook het interview met wethouder Willy Wagenmans over jongerenhuisvesting op pagina 6.

Eindelijk een eigen woning

Sterk en sociaal

Houten

Bewonerskrant Houten

Het beste filmpje binnen een categorie wint een prijs van ¤ 1000. Voor de runners-up zijn er prijzen van ¤ 500 en ¤ 250. Het filmpje met de meeste views op YouTube en de meeste stemmen tijdens de Nacht van de Arbeid krijgt de publieksprijs van ¤ 1000. Ook zijn er meeloopstages te winnen bij de juryleden, onder wie Francisco van Jole, PvdAlijsttrekker Thijs Berman en Eddy Terstall. Deadline: Koninginnedag.

Op 4 juni 2009 zijn er Europese verkiezingen. De PvdA en Jonge Socialisten (JS) presenteren daarom PvdA EU-Tube, een online krachtmeting voor internetfilmpjes op www.eu-tube.hyves.nl. Filmpjes van maximaal 1 minuut kunnen instuurd worden in de categorieën humor, drama en real-life.

Maak het PvdAcampagnefilmpje!

De Landelijke Adviesgroep Ouderenbeleid organiseert 13 juni een landelijke bijeenkomst over mobiliteit, in het bijzonder over ‘gratis’ openbaar vervoer voor ouderen. Met onder anderen als gastspreker dr. Michel van Hulten, oud-staatssecretaris en specialist gratis OV, gedeputeerde Annemarie Moons van Noord-Brabant, wethouder mobiliteit Leo Bruijns uit Eindhoven en PvdA Tweede Kamerlid Lia Roefs. Onder leiding van Peter van Heemst oud-Kamerlid en gedeputeerde en nu fractievoorzitter Rotterdamse raad. Rotterdam, Zalencentrum Engels, Groothandelsgebouw (100 meter van het station) Stationsplein 45. 13 juni, 10.30–14.30 uur. Zie pvda.nl.

Ouderen: gratis openbaar vervoer

Op zaterdagavond 18 april sluit de PvdA-eurodelegatie de periode 2004-2009 af met een spetterende manifestatie in Amersfoort. De feestelijke bijeenkomst combineert politiek, cultuur en muziek. Onder het motto ‘Veel gedaan, veel te doen’ onderstrepen we de bereikte resultaten in het Europees Parlement en kijken we vooruit naar de toekomst. De manifestatie begint met een buffet en sluit af met een borrel. Locatie: Leerhotel Het Klooster, Amersfoort. Toegang gratis. Aanmelden via 0900-9553 ovv 5636. Meer info op www.pesdelegatie.nl.

Europa-manifestatie

HEEFT U OOK NIEUWS VANUIT UW AFDELING DAT INTERESSANT KAN ZIJN VOOR HET HELE LAND? MAIL HET ONS DAN TOE: [email protected]

Op de lokale zender Salto begint de PvdA-Amsterdam half maart met het programma Kredietcrisis tv. Presentatie: Michiel Mulder, PvdA-raadslid en econoom. Mulder bespreekt met economen en ex-bewindslieden als Rick van der Ploeg en Willem Vermeend de gevolgen van de crisis voor gezinnen, banen en de woningmarkt in Amsterdam. De eerste uitzending was op woensdag 8 april. Mulder: ‘Het programma is bedoeld voor iedereen die zich afvraagt wat de gevolgen van de kredietcrisis zijn voor de stad en haar inwoners.’ Gasten: directeuren van grote ondernemingen, deskundigen op het gebied van persoonlijke financiën, arbeidsmarkt en vakbeweging. Zij zullen vragen van Amsterdammers beantwoorden. Wilt u ook een vraag stellen? Mail naar [email protected].

PvdA maakt crisistv

Zestig jaar na haar besluit om te vergeten wat ze in de oorlog heeft meegemaakt, komt Ali Ebbinge, weduwe van Alfred Mozer en ex-raadslid in Amsterdam, daar op 93-jarige leeftijd op terug. ‘Als je boven de negentig komt, heb je zo veel verleden tijd dat je er niet aan ontkomt ermee bezig te zijn. Je leeft een beetje in het verleden, als het goed is tevreden, omdat het voltooid is. Zo was het tot voor kort met mij, maar een paar maanden geleden bekroop mij het gevoel dat er aan mijn verleden tijd iets onvoltooids zit. Ik kreeg opeens de behoefte mijn belevenissen in de jaren ’40 tot en met ’45, die ik na de oorlog bewust had doen verdwijnen, te boek te stellen. Mijn ervaringen uit deze levensfase als koerierster van het verzet wil ik op schrift hebben voor jongere generaties die de oorlog niet meegemaakt hebben.’ U kunt dit boekje bestellen via [email protected]. Diepenmaat Uitgeverij & Ontwerpbureau (26 pagina’s), ¤ 9,95.

Koerierster in oorlogstijd

Flevoland – Op uitnodiging van PvdA-Tweede Kamerlid Lea Bouwmeester kreeg een groep Flevolanders onlangs een rondleiding door het gebouw van de Tweede Kamer. Vooral de handelingenkamer in neo-Hollandse renaissancestijl, waarin alles wat in de Eerste en Tweede Kamer wordt gezegd, in boekvorm opgeslagen is, maakte door het authentieke karakter van de ruimte indruk op de delegatie. De groep maakte een stemronde in de plenaire zaal mee en woonde een commissievergadering over het rookbeleid bij. Als afsluiting van de middag kon de groep vragen te stellen aan Bouwmeester en haar collega-Kamerlid Agnes Wolbert.

IN PVDA PLATFORM DEZE KEER: DE CRISIS EN HET MILIEU

Tekst Saskia Schinck Beeld Stockxpert

Banken die omvallen, banen die verdwijnen, een instortende huizenmarkt, de kredietcrisis grijpt diep in ons dagelijks leven in. Toch zijn er ook optimistische geluiden. Volgens sommigen is dit het moment om de economie om te buigen naar een groene, duurzame economie. Kan economisch herstel samengaan met milieuwinst?

Hoe noodzakelijk is een Green New Deal? V

orige zomer presenteerde een Britse denktank bestaande uit vooraanstaande economen en milieuactivisten, het rapport A Green New Deal. Het pleit voor een radicaal hervormingsprogramma om tegelijk de economische crisis, de klimaatverandering en de hoge energieprijzen aan te pakken. De naam refereert aan de New Deal, het plan van aanpak van de Amerikaanse president Roosevelt voor de Grote Depressie in de jaren dertig van de vorige eeuw. Volgens het rapport dreigt de combinatie van de in slechte kredietverlening gewortelde financiële crisis, de versnellende klimaatverandering en de stijgende energieprijzen uit te groeien tot een crisis, zoals die niet meer is voorgekomen sinds de Grote Depressie. Daarom is een Green New Deal nodig: een omvattende strategie om de crises tegelijk aan te pakken door de economie om te vormen tot een groene economie.

onze economie. Voor het financiële systeem is men snel begonnen met het herstellen van de schade. Diezelfde vastberadenheid en snelheid is ook nodig als het gaat om de aantasting van ons ecosysteem en het klimaat.’ Cramer benadrukt dat er een punt komt waarop de klimaatverandering en het verlies van de biodiversiteit onomkeerbaar is. ‘We moeten nu handelen, dit is een unieke kans. We moeten het proces op weg naar een groene economie versnellen, met de focus op het scheppen van werkgelegenheid en duurzaamheid. Als we nu niet investeren in een duurzame economie voor de lange termijn, zullen de kosten in de toekomst nog veel hoger uitpakken. Deze boodschap zullen we wereldwijd bij de ministers van financiën moeten laten doordringen. Laten we toeslaan met een Green New Deal: het vergroenen van de economie is een gezond economisch en fiscaal beleid.’

UNIEKE KANS Ook minister Jacqueline Cramer omarmt het idee om de economische en ecologische crisis aan elkaar te verbinden. ‘We moeten een weergaloze combinatie van crises die wereldwijd miljoenen levens raakt, het hoofd bieden. Al die crises vinden hun oorsprong in verkeerde prikkelingen in

DE ENIGE OPLOSSING Ook ondernemer Anne-Marie Rakhorst ziet veel in de gezamenlijke aanpak. ‘Een allesomvattende strategie is nodig, omdat de kredietcrisis niet op zichzelf staat. De energie- en klimaatcrisis waren er allang en de kredietcrisis is daar nu

MEDIA Ban Ki-Moon wil ‘green new deal’ Op de internationale klimaatconferentie in het Poolse Poznan pleitte de secretaris-generaal van de VN, Ban Ki-Moon, gisteren voor een ‘green new deal’. Hij vroeg de Europese Unie en de Verenigde Staten uitdrukkelijk de leiding te nemen in dit ambitieuze plan. 18 ROOD april 2009

KENNISONTWIKKELING Met haar eigen bedrijf zoekt Rakhorst steeds naar nieuwe mogelijkheden om grondstoffen, energie en water te besparen. ‘Zo hebben wij kantoren gebouwd die volledig duurzaam zijn.

In januari in de Volkskrant: In december in BN/DeStem:

In december in De Tijd:

bijgekomen.’ Als directeur van een internationaal opererend ingenieursbureau heeft zij niet alleen jarenlange ervaring op het gebied van duurzaamheid, ook schreef zij boeken over maatschappelijk verantwoord ondernemen en de winst van duurzaam bouwen. Ondernemen betekent voor Rakhorst kansen benutten en de huidige economische crisis is daar een voorbeeld van. ‘De enige manier om de crisis aan te pakken is een duurzame manier, anders moet je over een paar jaar weer opnieuw beginnen. De overheid gaat in 2010 voor 100 procent duurzaam inkopen, gemeenten gaan dat voor 50 procent doen. Ook in hun aanbestedingsbeleid gaan zij duurzaamheid opvoeren. Een duurzame oplossing is de enige weg, maar het is ook een kansrijke weg op het gebied van innovatie en creativiteit. Een goed voorbeeld is de energierekening: in 2015 zal die van een gemiddeld huishouden hoger zijn dan de huur, dus denk maar eens aan de kansen die dat in zich heeft.’

‘Nederland kan op dit gebied de nummer één in de wereld worden’ Duurzaamheid kan de nieuwe motor van de wereldeconomie worden. Investeringen in spoorlijnen, schone energie en minder milieubelastende auto’s leveren volgens de voorstanders veel werkgelegenheid op. De pas verkozen Amerikaanse president Barack Obama heeft grootse plannen. Hij wil de komende tien jaar 150 miljard dollar steken in het vergroenen van de economie – goed voor vijf miljoen nieuwe banen.

Duurzaamheid redt economie niet Grootschalige overheidsinvesteringen die zowel het milieu als de economie ten goede moeten komen, zullen een recessie niet kunnen voorkomen. Dit concluderen het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een woensdag verschenen rapport. De conclusie is een tegenslag voor het groeiend leger pleitbezorgers van een zogeheten Green New Deal.

platform De gebouwen bevatten onder meer een serre van energieopwekkend glas, kleine windturbines, energiedaken en warmte en koude opslag zodat een gasaansluiting niet meer nodig is. Het is belangrijk om die technieken ook bij bestaande woningen geïmplementeerd te krijgen. In Den Haag bijvoorbeeld krijgen nu zesduizend gezinnen warmte van geothermie in hun huis. De aardwarmte zorgt ervoor dat deze gezinnen geen hoge gasrekeningen meer krijgen. Als we deze technieken verder kunnen uitbouwen en daar leidend voor worden op de markt, is dat goed voor onze export. We moeten werken aan goede concepten voor het verduurzamen van de bebouwde omgeving, van producten bijvoorbeeld door het toepassen van de Cradle to Cradle-filosofie, van productieprocessen en van de mobiliteit, zoals de superbus van Wubbo Ockels.’ Volgens de wetenschap kunnen we al onze energie uit de zon halen, maar we doen het nog niet. Ons grote probleem is volgens Rakhorst een te lage kennisontwikkeling, waardoor we de economische kansen van duurzaamheid te weinig zien. ‘Iedereen heeft het moeilijk met deze economische crisis, maar bedrijven die de juiste focus hebben zullen er veel sneller bovenop komen. Juist omdat de overheid en het bedrijfsleven duurzaam aan het inkopen zijn, ligt daar de markt. Bovendien, als wij het niet doen, neemt China het over. We denken vaak aan China als enorm vervuilende industrie, maar het land is koploper op het gebied van verduurzaming.’

Voor een goede aanpak van de milieuproblemen zijn volgens Hofkes fundamentele veranderingen nodig, die door een duurzaam overheidsbeleid in gang gezet kunnen worden. ‘Natuurlijk is het belangrijk om nu het geld te laten rollen, maar we moeten het niet verwarren met de lange-termijninvesteringen die nodig zijn. De overheid kan wel proberen investeringen met een duurzaam karakter naar voren te halen, maar de overheid moet ook uitkijken niet de markt nog verder te verstoren. Investeren moeten we aan de markt overlaten, daar zit de kennis, maar de overheid kan wel de juiste prikkels geven. Dit is een moment om de economie in een duurzame richting bij te sturen, maar je moet niet denken dat je dat als overheid alleen kunt doen. Bovendien gaat het er ook om een balans te vinden tussen een langetermijnvisie op een duurzame economie en tegelijkertijd het aanpakken van de economische crisis waar je nu inzit en dat beperkt je mogelijkheden. Zo is de auto-industrie niet duurzaam, dus die zou je niet onvoorwaardelijk moeten steunen, maar je kunt deze nu ook niet als een baksteen laten vallen.’

FORSE MAATREGELEN NOODZAKELIJK

KRITISCH GELUID Prof. Dr. Marjan Hofkes bekleedt de leerstoel Economie van duurzame ontwikkeling op de Vrije Universiteit Amsterdam. Zij is veel kritischer en gelooft niet in de gezamenlijke aanpak die de Green New Deal voorstelt. Volgens haar zijn het verschillende dingen: het is belangrijk een duurzame economie in te richten, maar dat valt niet in één klap op te lossen met deze kredietcrisis. ‘Natuurlijk zijn er effecten. Door de groeivertra-

Start

Zoek

ging wordt er minder geconsumeerd, worden er minder vervuilende stoffen uitgestoten, maar dat is puur korte termijn. Op het moment dat de economie weer aantrekt, gaat dat straks weer op volle kracht gebeuren. Daarnaast wordt er minder geïnvesteerd in nieuwe technologieën, terwijl innovaties juist nodig zijn voor een duurzame economie.’

Sommigen zien door de Green New Deal enorme kansen voor zonne- en windenergie maar ook daar is Hofkes minder hoopvol over. ‘In tijden van crisis is er minder vraag naar energie. Mede daardoor wordt fossiele energie nu weer goedkoper, dus het wordt minder aantrekkelijk om in zonne- en windenergie te investeren. Bovendien is het door de kredietcrisis moeilijker om aan kapitaal te komen. Er ligt wel een taak voor de overheid om de milieuverhoudingen in de prijs terug te laten komen, zodat het wel degelijk interessant wordt om daarin te investeren. Het milieu is dus geen instrument om de huidige kredietcrisis op te lossen. Er zijn forse maatregelen nodig en het kabinet zal keuzes moeten durven maken, omdat anders toekomstige generaties gaan betalen, zeker ook wat het milieu betreft.’

Contact

DISCUSSIE

Deze keer op pvda.nl discussie over de stelling: ‘Door de economische crisis vergeten we de echte crisis.’

Mohamed Elghlan benadrukt de ernst van de klimaatcrisis: ‘De kredietcrisis is voor tijdelijk, voor twee à vijf jaar. Je gaat niet dood van de kredietcrisis maar de klimaatcrisis is van levensbelang. Als het klimaat verandert, dan ziet de toekomst er somber voor ons uit. Stel je voor dat er een ijstijd komt of het waterniveau stijgt, dat kunnen wij niet keren. Dus de klimaatcrisis is van belang net als de kredietcrisis.’ Zo ook Sandra Laheij-Vissers: ‘Altijd die fixatie op geld! We staan wat het klimaat betreft met z’n allen aan de afgrond en nog laten we ons (mis)leiden door de macht van het geld.’ Volgens H.F.P. Joosten

is dit juist het moment om beide aan te pakken: ‘De klimaatcrisis was er al. Door de economische crisis dreigt het klimaat nog verder op achterstand te worden gezet. Tenzij we nu de economie gaan stimuleren door vooral te investeren in duurzame energieopwekking en zuinig gebruik. We kunnen nu twee vliegen in een klap slaan. Minister, doen!’

U

Discussieer mee op www.pvda.nl > discussie april 2009 ROOD 19

PvdA-leden & de kredietcrisis

‘De crisis heeft ook In deze special over de kredietcrisis mag de mening van de leden natuurlijk niet ontbreken. Han a S Siee Dhian Ho is

gepensio gepensioneerd, geeft onder meer lezingen oover integratie en euthanasie ‘Ik erger m me enorm aan de groeiende uitbuiting van arbeid arbeiders. De econoom David Ricardo zei lang geled geleden al dat het moeilijk is de productiefactoren arbeid, kapitaal en management op een rechtv rechtvaardige manier te belonen. Van mij mag eeen goede directeur best flink gesalarieer worden, maar het aandeel van de rieerd arbe d. arbeiders is altijd zwaar ondergewaardeerd. Kijk naar wat een aantal directies zich toe-eig eigent. Juridisch geen diefstal, maar mijnss inzienss we d. Het wel morele diefstal van andermans arbeid. vo ximaal voorstel van de SP om een directeur maximaal tw erdietwintig keer de laagst betaalde te laten verdiene orstel uit nen, is prima. Het is overigens al een voorstel de jjaren zestig, toen gedaan door het Nederlands derlands Verb Verbond van Vakverenigingen (NVV). Ik m maak me zorgen om de mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt en degenen die hu un ba b an hun baan verliez maar vooral ook om de arme landen. en. Het en verliezen, pensioe van mijn vrouw en mij zal de inflatiee waarpensioen den schijnlijk niet bijhouden, maar zwaar getroffen word worden we niet. m vinden in de oplossingen die de jongerenngerenIk kan me organisa senteer eorganisaties van de coalitiepartijen eerder presenteervoo het plan om de hypotheekrente te beperden, vooral voo mensen met een huis van bijvoorbeeld eld een ken voor e meer. Ook mag van mij de AOW-leeftijd eftijd miljoen en zorgeen wel een jaartje omhoog. Ten slotte moeten we zorgen ban d, geen ge n dat banken die door de staat worden gesteund, bonuss edee ed bonussysteem meer hebben. Kijk naar het goede voorbee van Akzo-Nobel’s topman D66’-er Hans Ha voorbeeld Wijers om zijn directie op de nullijn te zetten zonder bonuss bonussen.’

‘‘Morele diefstal’

20 ROOD april 2009

Tekst Michiel Reijnen Foto’s De Beeldredaktie

positieve effecten’ Merken zij iets van de crisis en wat moet oet er volgens hen gebeuren?

Vera van der W Wiel-Tax is raadlid in Venlo en moede moeder van twee kinderen:

‘Sociale investeringen’ Deniz Ö Özkanli is kleine zelfstandige en raadslid in Den Bosch ‘Omdat ik als consultant voornamelijk voor (semi) publieke ssectoren werk en met langdurige projecten bezig ben ben, maak ik me niet veel zorgen. Toch merk ik dat het voor veel collega’s moeilijker is om aan werk te ko komen. Sommige vrienden van me die in dee financiële nanc sector werkten, zitten inmiddels zonder baan, net als mensen die in de industrie werkten. n En als ik overdag naar de moskee ga, is het daarr opvallend drukker dan een paar maanden geleden. op Momente Momenteel ben ik bezig mensen te werven voor de zorg. Dat project richt zich ook op het aantrekken van meer allochtone werknemers in de zorg. Dat ging tot n p nu toe goed, ook omdat er grote krapte op de arbeids arbeidsmarkt was. Het aanbod van werknemerss wordt ech ers echter steeds groter. In de zorg heb je immers meer zeke zekerheid dan in het bedrijfsleven en er zijn gewoon m et meer mensen op zoek naar een baan. Het gevaar be bestaat dat wanneer hiermee voor werkge-vers de no d noodzaak wegvalt, ze minder snel iemand van alloch allochtone afkomst aannemen. Hetzelfde gevaar ge geldt voor jongeren. Ik hoop da sen dat de PvdA het automatisme van mensen o zzich om i h aalleen maar te richten op harde investerinic eringen, wee e t te doorbreken. Sociale investeringen zijn weet minstens zo belangrijk. Sommige investeringen, mi n, zoals die iin wijken, mogen in deze tijden van onzekerheid ze cht dat zelfs geïntensiveerd worden. Ik verwacht het kabine usiaskabinet op sociaal gebied hetzelfde enthousiasme toont als bij het steunen van de bancaire sector.’

‘Aan de ene kant maak ik me geen zorgen om de crisis: als Wou Wouter Bos zegt dat we teruggaan naar het we welvaartsniveau van 2006, dan valt het alle allemaal reuze mee. Aan de andere kant kunne kunnen mensen hun baan verliezen, verschrik verschrikkelijk. Je merkt de gevolgen van de crisis om je heen. Zo moet de man van mi mijn beste vriendin die bij een Amer Amerikaans bedrijf werkt, 5 procent van zzijn salaris inleveren. Of het plantenbe tenbedrijf dat voor dit jaar verzekerd was vvan een grote order en vervolgens geen kre krediet krijgt van de bank. Resultaat: bedrijf failliet failliet, werknemers op straat. Ik zelf denk langer na voo voordat ik iets koop, of het nu gaat om een auto of d de dagelijks boodschappen. Terwijl de koopkrac koopkracht juist toeneemt. Het zit voor een groot deel tu tussen de oren, ook de mijne: als iedereen po positief zou zijn, komen we waarschijnlijk een stuk sneller uit de crisis. De crisis br brengt ook positieve kanten met zich mee: banke banken maken excuses, DSM verandert de criteria waa waarop bonussen uitgekeerd worden. En dat is nog maar het begin. Ik zie een duidelijk keerpunt: de tijd van ‘meer, meer, meer is voorbij’. Helaa Helaas moesten eerst de gewone mensen de pijn vo voelen voordat zoiets aan de top gebeurt. Ik meen d dat nu de tijd ook rijp is om de verschillen in bel beloning tussen mensen op de werkvloer (zorg, on onderwijs) en het hoger kader kleiner te maken maken. Daar ligt wat mij betreft een fikse opdrach opdracht voor de PvdA.’

‘D tijd van meer, ‘De meer, meer is voorbij’ m

april 2009 ROOD 21

Bijzondere colleges

Tekst Jan Schuurman Hess Illustratie Studio Pollmann

Rood ging op zoek naar bijzondere coalities en opvallende lijstverbindingen op lokaal niveau. Wie werken er allemaal samen met de PvdA en hoe bevalt dat?

Investeren in

onderling vertrouwen ALMERE: PVDA, VVD, CDA EN CU

‘Wij bereiden de toekomst van Almere voor’ Het meest bijzondere college van burgemeester en wethouders in Nederland is dat van Almere. Dat heeft minder te maken met de brede coalitie van VVD, PvdA, CDA, CU dan wel met de leden van dat college. Burgemeester is oud-minister Annemarie Jorritsma en twee van de wethouders zijn bekende ex-Tweede Kamerleden, Adri Duivesteijn, (PvdA) en Arno Visser (VVD). Is dit zware ‘Haagse’ college bedoeld als een antwoord op het vaak a-politieke en onzichtbare lokale bestuur? Adri Duivesteijn: ‘Nee, hoor. Maar dit is wel een heel goed college, met wethouders die aan elkaar gewaagd zijn en die allen directe contacten hebben met de rijksoverheid in Den Haag. Dat directe contact is noodzakelijk, omdat er in Almere een schaalsprong wordt gemaakt, die in Nederland zijn weerga niet kent. Hoewel ik van mening ben dat het voor het lokaal bestuur het beste is, wanneer de leden van het college van B&W zijn verankerd in hun eigen stad of gemeente, gaat dat niet voor ons op. Dat geeft ook niet, want wij zijn bezig met besluiten die voor twintig, dertig, vijftig jaar gelden. Almere is op dit moment de grootste bouwput van Nederland.’ Volgend jaar zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen en bepaalt de kiezer welke kant het stadsbestuur van Almere op gaat. Duivesteijn: ‘Het is van het grootste belang dat de huidige coalitie haar werk voort kan zetten. Wij hebben allemaal wel een belangrijk politiek profiel in dit college, maar we zijn niet bezig met de politiek van gisteren. Wij bereiden de toekomst van Almere voor, en dat heeft niet zo veel met politiek te maken. Het komt er nu op aan om heel goed samen te werken. Maar straks, wanneer deze schaalsprong achter de rug is, dan kan Almere weer gewoon aan politiek doen.’

NIJMEGEN: PVDA, GROEN LINKS, SP

‘Je kunt met de SP heel goed zaken doen’ Na de vorige verkiezingen ging het linkse college van Nijmegen verder waar het gebleven was, in dezelfde verhoudingen, met zowel twee wethouders voor GroenLinks, de SP als de PvdA. Volgens Paul Depla, lijsttrekker bij de verkiezingen in 2006, dateert het samenwerkingssucces in Nijmegen van het einde van de vorige eeuw. Depla: ‘Feitelijk is er 22 ROOD april 2009

sinds 1986 in Nijmegen een linkse meerderheid in de gemeenteraad. Die meerderheid vertaalde zich niet in het college; onderlinge verhoudingen blokkeerden dat. Maar rond de eeuwwisseling vond bij de linkse partijen een generatiewisseling plaats in de Raad. Wij zijn met elkaar gaan praten en investeerden in onderling vertrouwen. Op basis daarvan is dit college van GroenLinks, SP en PvdA in 2002 begonnen en zijn we na de verkiezingen in 2006 verdergegaan met onze missie.’ Depla wijst erop dat er voor alle partijen in het college iets te winnen moest zijn: ‘De SP kwam voor het eerst in het college. Zij moest niet het gevoel krijgen dat ze alleen maar mocht aanschuiven. We moesten, als bestuurderspartij, echt laten zien dat we iets wilden veranderen en tegelijkertijd ook de continuïteit van het bestuur verzekeren. De SP werd verantwoordelijk voor de portefeuille Financiën, en dat is heel goed gegaan. Je kunt met de SP heel goed zaken doen.’ In de eerste collegeperiode was GroenLinks de grootste partij; na de verkiezingen van 2006 veroverde de PvdA de meeste stemmen in Nijmegen. Maar de verhoudingen in het college van burgemeester en wethouders veranderden niet. ‘We wilden de verhoudingen die goed waren, niet onder druk zetten. We hebben in Nijmegen de financiën goed op orde; de werkloosheid is afgenomen en we investeren in de stad, ook in sociale woningbouw. En we bezuinigen op de bureaucratie, iets wat in het verleden onmogelijk was.’ Bij de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar is Paul Depla geen kandidaat meer. ‘Na twee termijnen moet je plaatsmaken voor een volgende generatie. Dat is goed, voor iedereen,’ aldus Depla, die daarom ook geen uitspraken doet over de collegevorming voor de volgende periode. ‘Dat is echt iets voor mijn opvolger.’

rood in de regio EINDHOVEN: CDA, SP EN PVDA

‘Politiek gericht op de toekomst’ Wat na de verkiezingen voor de Tweede Kamer in Den Haag aan het Binnenhof niet lukte, is wel gelukt in Eindhoven: een coalitie van CDA, SP en PvdA, aangevoerd door een gekozen burgemeester, PvdA’er Rob van Gijzel. Het college telt maar vier wethouders, de PvdA levert twee zetels. In de gemeenteraad is de PvdA veruit de grootste partij, met elf van de 45 zetels. Rob van Gijzel is redelijk nieuw in het college. ‘Het is een goed college, met capabele mensen en een groot onderling vertrouwen. Dat moet ook, want de ontwikkelingen in de regio Eindhoven gaan zo vreselijk snel. Het college is echt bezig met de toekomst, net zoals in Almere. De economie van Eindhoven groeit zo snel en is zo toekomstgericht dat het onmogelijk is om je hier politiek op het verleden te richten.’ ‘Het is een politiek breed college met een breed draagvlak in de samenleving. De SP speelt hier een constructieve rol en bewijst dat ze goed kan besturen en politieke verantwoordelijkheid kan dragen. De SP is hier niet de tegenpartij. Maar gezegd moet worden dat de SP-wethouder van Financiën ook wel heel goed is. Het CDA was de stabiele factor in het vorige college,

en behoort traditioneel tot het stadsbestuur in Eindhoven. Uit een recente enquête bleek dat PvdA-wethouder Mary Fiers de beste en meest populaire wethouder is. De PvdA in Eindhoven staat in de peiling net als in 2006 op elf zetels. Dat is heel bijzonder, lijkt me. Overigens speelt de tweede wethouder van de PvdA in het college, Eric van Merrienboer, een bescheiden maar essentiële rol. Hij houdt iedereen bij elkaar, is een echte bruggenbouwer.’ Van Gijzel verwacht dat na de verkiezingen opnieuw een breed samengesteld college de stad zal leiden. Wel hoopt hij dat het dualisme meer dan nu inhoud zal krijgen. ‘Met de invoering van het dualisme is de oude cultuur en de oude structuur natuurlijk niet weggenomen. Ik ben nu een jaar burgemeester en heb de Raad meegenomen naar Apeldoorn, waar het dualisme goed functioneert. Wat we nu gaan invoeren is dat de Raad baas wordt over haar eigen agenda. Met andere woorden de oude structuur waarbij ambtenaren initiatieven namen die werden overgenomen door het college van B&W, zal verdwijnen omdat de Raad zal bepalen welke zaken aan de orde zullen en moeten komen.’

DELFT: GROENLINKS, VVD, STIP EN PVDA

‘Het liefst een zo progressief mogelijk college’ Tussen Den Haag en Rotterdam ligt het Delft van Willem van Oranje, van Vermeer, van de Porceleyne Fles, van voorheen Calvé, en natuurlijk de Technische Universiteit. De geschiedenis en het onderwijs maken van Delft een bijzondere stad, en dat is terug te zien in de samenstelling van het college van Burgemeester en Wethouders. De PvdA is ook in Delft de grootste fractie in de Raad en werkt in het college samen met GroenLinks, de VVD en STIP, een lokale partij van studenten. Peter Kiela, vice-fractievoorzitter in de gemeenteraad van Delft, vertelt dat er al eerder samengewerkt is in deze combinatie, aangevuld met D’66: ‘Als grootste partij namen wij na de verkiezingen van 2006 het initiatief bij de collegevorming. D’66 had met één zetel geen belang meer voor de vorming van het college. Maar we hadden verder goede ervaringen met elkaar. Het enige wat we van STIP, de studentenpartij, vroegen is dat zij een wethouder leverden die vier jaar zou aan blijven. In de vorige collegeperiodes leverden zij een wethouder voor twee jaar; daarna gingen zij weer studeren. Voor de studenten leuk, maar voor de continuïteit van het bestuur niet zo wenselijk.’ Kiela benadrukt dat bij de collegevorming een afkeer van confessionele partijen geen issue geweest. ‘Voor ons geldt echt alleen dat we zo veel mogelijk van ons verkiezingsprogramma willen realiseren. Als dat kan met confessionele partijen, werken we ook graag met hen samen. Maar natuurlijk, we doen dat het liefste met een zo progressief mogelijk college. Dat betekent dat wij in ieder geval altijd proberen om op te trekken met GroenLinks. Het lukt ons ook meestal om een lijstverbinding aan te gaan met GroenLinks. De partijen die nu aan het college deelnemen, voeren met elkaar een redelijk progressief beleid. De SP is daar niet bij gekomen door haar opstelling bij de onderhandelingen. De VVD in Delft behoort naar mijn mening tot de meer progressieve vleugel in die partij. Dit college biedt dan ook een perspectief om mee door te gaan. We zijn nu in Delft erg groot met elf zetels, meer dan twee keer zo groot als de eerstvolgende partij. Het is de vraag of we dat in 2010 opnieuw kunnen realiseren. Delft kent nogal wat lokale partijen, en dat maakt het er niet makkelijker op bij het vormen van een goede coalitie. Maar we zullen er heel hard voor werken om de PvdA groot te houden, zodat we weer een progressief beleid kunnen voeren: voor werkgelegenheid, voor gelijke kansen, voor mensen in deze samenleving die soms een steuntje in de rug nodig hebben, voor duurzaamheid en een leefbare samenleving.’ april 2009 ROOD 23

Mei Li Vos en het probleem van de ZZP’ers ‘Vannacht heb ik de hele nacht niet kunnen slapen,’ verzucht Mei Li Vos. ‘We hebben bijna een miljoen zelfstandigen in dit land en een flink deel van hen zal de prijs betalen van deze economische crisis. Als ze geen opdrachten hebben, is er ook geen inkomen.’ Vos is sinds twee jaar Tweede Kamerlid voor de PvdA; daarvoor was zij landelijk bekend als het gezicht van de Alternatieve Vakbond.

Internet hangjongere H

oe bevalt het nu, halverwege uw mandaat? Mei Li Vos: ‘Ik ben opgeleid als politicoloog en had daarom al een grote belangstelling voor het vak. Maar waar ik echt van kan genieten zijn goede debatten, binnen de fractie, maar soms ook in de Kamer. De uitwisseling van standpunten, het vinden van argumenten, daar houd ik van, dat is het leukste van dit werk. Ik laat me graag overtuigen door goede argumenten. Zo ging dat vroeger bij ons thuis ook. Het was aan tafel met vijf broers en een vader vaak een luidruchtige toestand. En dan was er ook altijd nog aanloop, want ja, hoe meer mensen er aan tafel zitten, hoe meer mensen erbij komen. En het ging bij ons altijd over maatschappelijke vraagstukken, over politiek.’ Waar was uw ‘thuis’? ‘Ik ben geboren in Eindhoven, opgegroeid in Arnhem en gaan studeren in Utrecht en nadien in Amsterdam. Daar woon ik nog steeds. Nog eens even iets anders. Er is altijd discussie over regionale vertegenwoordiging, maar dat vind ik niet zo’n zinnige discussie. Driekwart van de Amsterdammers is import. Daarmee wil ik de Friezen en de Limburgers niet tekortdoen, maar Amsterdammers komen overal vandaan en kun je overal voor inzetten.’ Wat vindt u minder leuk aan dit werk? ‘Vanuit de Kamer ben ik het aanspreekpunt voor de Gooi en Vechtstreek; dus sta ik daar ook op de markt met folders wanneer er PvdA@work-acties zijn. Hoewel het belangrijk werk is, vraag ik me wel eens af of het

24 ROOD april 2009

effectief is. Het komt gewoon niet vaak voor dat je op straat een goed gesprek hebt. Mensen zijn met andere dingen bezig, boodschappen of jengelende kinderen. Ik ben meer een internet hangjongere; ik heb een groot netwerk via het internet, Hyves en zo. Dat is net zo goed intensief. Het leuke van deze fractie is dat we gebruikmaken van de verschillen. Hans Spekman gaat wel graag de straat op; ik doe hetzelfde, maar via een andere weg. Zo steunen we elkaar.’ Mei Li Vos heeft een brede financieel-economische portefeuille, met als hoofdaccent de positie van zelfstandigen zonder personeel, de ZZP-ers, een reusachtige grote, diverse groep van mensen. Beeldbepalend zijn de slimme, hoogopgeleide creatieve stadsbewoners, maar zeker zo groot is de groep van ouderen, gedwongen door ontslag, die als zelfstandige een pover bestaan leiden. De meeste ZZP-ers zijn niet verzekerd voor arbeidsongeschiktheid, voor pensioenen en werkloosheid, niet in het minst omdat de premies daarvoor te duur, te hoog zijn. Flexwerkers en zelfstandigen verliezen door de economische crisis snel contracten en opdrachtgevers. Waar kunnen zij op terugvallen? ‘Daar lig ik dus ’s nachts van wakker. Natuurlijk zal er voor een grote groep in de zorg en in de bouw wel werk blijven, maar de creatievelingen krijgen het de komende jaren voor hun kiezen. Grote opdrachtgevers, grote bedrijven gaan als eerste in opdrachten aan dit soort mensen snijden. Je kunt niet alle individuele proble-

Tekst Jan Schuurman Hess Foto Hollandse Hoogte/ Bob Bronshoff

profiel ‘Zelfstandigen zijn stoer en kunnen wel tegen een stootje’ men oplossen. Er is ook geen werktijdverkortingregeling voor zelfstandigen. Vannacht dacht ik dat ik misschien wat meer met de een of de ander uit eten zou moeten gaan, maar ja, dat helpt niet. Ik stel me dan maar weer gerust met de gedachte dat zelfstandigen ook heel vindingrijk zijn, steeds weer nieuwe oplossingen kunnen bedenken. Misschien moeten ze een tijdje wat anders gaan doen, en pas over een aantal jaren weer terugkeren naar hun oorspronkelijk werk. Zelfstandigen zijn stoer en kunnen wel tegen een stootje.’ De praktische en financiële drempels voor ZZP-ers om zich te verzekeren hebben ook een andere kant, ziet Vos. ‘Zij dragen niet bij aan de collectieve verzekeringen, en omdat het intussen een zo grote groep is, is dat voor de samenleving als geheel niet goed. Er zijn ongeveer zes miljoen werknemers in dit land en hun premies zijn zo laag, omdat zij met zo velen zijn. Zelfstandigen zijn nu aangewezen op individuele regelingen, die, vanzelfsprekend, veel duurder zijn, en voor velen eigenlijk onbetaalbaar. Het zou goed zijn wanneer we de zelfstandigen een goede en betaalbare arbeidsongeschiktheid zouden kunnen aanbieden. Daar zouden we vanuit de Kamer met het ministerie van Sociale Zaken eens goed naar moeten kijken. Voor ZZP-ers in de bouw en in de zorg vind ik een arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfs fundamenteel. Dat zijn nu eenmaal zware beroepen.’ Vos haast zich te benadrukken dat zelfstandigen heel goed voor zichzelf kunnen zorgen. ‘We moeten trots zijn op hen. In feite bewijzen zij de werkelijke emancipatie van de arbeider. Maar ook dat je als zelfstandige heel goed met anderen in een collectief verband kunt optrekken. Als je er goed over nadenkt, is solidariteit hartstikke goedkoop. Je zou in die zin ook moeten terugdenken aan de crisisjaren van de jaren dertig van de vorige eeuw. Samen sta je sterker. Onderlinge waarborg en coöperatieven bloeiden toen niet voor niets. Ik kan, vanuit mijn positie geen coöperatie oprichten, maar wel voorwaarden scheppen. Dat is ook de rol voor de PvdA, verbondenheid scheppen, maar binnen kleinere verbanden. Ik denk dat de opkomst van de zelfstandige ons moet aanzetten om ons systeem van sociale zekerheid te herdefiniëren. In een richting die de nieuwe individuele werkrelaties weer verbindt met het mooie van collectieve solidariteit. Dat zullen ook nieuwe collectieven kunnen zijn. Als sociaaldemocraat geloof ik in de kracht van samenwerken. Maar dat hoeft dus niet per se in oude structuren en instituties te blijven hangen.’

april 2009 ROOD 25

crisisakkoord

Tekst Michiel Reijnen Foto PvdA

Nu begint het echte Minister-president Balkenende presenteerde woensdag 25 maart de langverwachte crisismaatregelen aan de Tweede Kamer. Fractievoorzitter Mariëtte Hamer, samen met Wouter Bos een van de zeven onderhandelaars, is tevreden: ‘Het is een evenwichtig pakket waarin alles wordt gedaan om werkgelegenheid te behouden en werkloosheid te bestrijden en waarin de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Bovendien ligt er een akkoord met de sociale partners.’

D

e maatregelen kwamen niet zonder slag of stoot tot stand. Het kostte vele, vaak nachtelijke, uren. Eerst in het Torentje en later in het Catshuis, waar de betrokkenen werkten aan de laatste loodjes. Mariëtte Hamer: ‘We hebben behoorlijk met elkaar geknokt. Maar het resultaat is nu ook een evenwichtig pakket waar alle drie de coalitiepartijen achter kunnen staan. Voor mij blijft de kern van het akkoord: mensen de komende jaren zekerheid bieden en tegelijk werken aan de toekomst. Daar hebben we de partners van overtuigd.’

NIEUWE AFSPRAKEN NODIG Door de ongekende wereldwijde economische terugval, was een flinke impuls voor de economie en daarmee een aanvulling op het regeerakkoord noodzakelijk. Hamer: ‘Door te investeren verzachten we de gevolgen van de economische crisis. We hebben daarom tijdelijk de begrotingsregels aangepast. We hebben altijd gezegd: “Eerst investeren, dan terugverdienen.” Dat gaat

het kabinet nu doen.’ Hamer erkent dat de overheid de crisis niet alleen ongedaan kan maken. ‘Daarvoor liggen de wortels te diep in de internationale samenleving.’

worden grote infrastructurele projecten eerder gerealiseerd. De regeldruk voor het MKB wordt verminderd.

STERKSTE SCHOUDERS, ZWAARSTE LASTEN

WERK, WERK, WERK In 2009 en 2010, de jaren waarin onze economie naar verwachting de zwaarste klappen krijgt, wordt er fors in de economie geïnvesteerd waardoor extra banen worden gecreëerd. Er wordt vooral geld vrijgemaakt voor het behoud en herstel van werkgelegenheid, met prioriteit voor jongeren. Voor wie onverhoopt toch zonder baan komt te zitten, blijft de zekerheid van een WW-uitkering bestaan die in hoogte en duur onveranderd blijft. Maar de maatregelen zijn vooral gericht op werk: er wordt geïnvesteerd in onderwijs, stages en scholing. Hamer: ‘Dat is goed voor de jongeren én de economie. Want ook als de crisis voorbij is hebben we iedereen hard nodig.’ Bovendien wordt geïnvesteerd in woningbouw, worden scholen en ziekenhuizen opgeknapt en

Hamer is tevreden dat de rekening van de crisis niet bij de meest kwetsbaren wordt gelegd: ‘We gaan niet bezuinigen op de thuiszorg en AWBZ, op de uitkeringen en op ontwikkelingshulp. Ten slotte gaat de bonuscultuur op de schop en pakt het kabinet het op korte-termijn- en in eigenbelang-denken aan. In de financiële sector, maar ook in andere bedrijven en in de publieke sector. Wij hebben ingebracht dat er ook een morele agenda moet komen. De cultuur van meer, meer en meer moet doorbroken worden in de top van het bedrijfsleven, bij de banken maar ook in de publieke sector.’

DUURZAME ECONOMIE Het kabinet zet bovendien verdere stappen richting een duurzame economie. Er is extra geld

Slotakkoord Maandag 30 maart kwam het Congres bijeen in het Beatrixgebouw in Utrecht om de kabinetsmaatregelen te bespreken. De leden en afgevaardigden schaarden zich hier met overgrote meerderheid achter. Voorzitter Lilianne Ploumen over de noodzaak van het congres: ‘We hebben een groot mandaat gekregen op het Congres in Utrecht, dan heb je ook de plicht je te verantwoorden. Bovendien gaat het om ingrijpende maatregelen die belangrijk zijn voor de toekomst van Nederland. Het is goed om te horen wat de leden daarvan vinden.’ Er waren meer dan vijfhonderd leden naar Utrecht gekomen. Ploumen: ‘Goed dat er op zo’n korte termijn zo veel mensen zijn gekomen, er waren 26 ROOD april 2009

zelfs leden uit Zeeland en Limburg. Democratie is ook hun blijkbaar wat waard en dat is goed om te zien.’ Wouter Bos en Mariëtte Hamer gingen na hun toelichting op de onderhandelingen en de kabinetsplannen, in op vragen uit de zaal. Naast vragen over de noodzaak en uitvoering van de verhoging van de AOW-leeftijd, plaatste het congres kanttekeningen bij het ongemoeid laten van de hypotheekrenteaftrek en de besparingen in de zorg. Bos en Hamer benadrukten dat er niet wordt bezuinigd in de AWBZ en thuiszorg, maar dat er op andere vlakken veel te winnen is. Zo rijzen de salarissen van specialisten de pan uit en wordt er vaak veel te veel winst gemaakt op medicijnen. Hamer wees erop dat de PvdA-fractie bij een verhoging van de AOW-leeftijd uiteraard

ENKELE MAATREGELEN

werk

Het kabinet trekt in totaal zes miljard uit voor gerichte crisisaanpak Er komt 250 miljoen euro vrij om jeugdwerkloosheid te bestrijden Vliegtaks wordt afgeschaft Sloopregeling oude auto’s

voor schone energie en er komen extra windmolens op zee. Ten slotte komt er een sloopregeling voor oude auto’s en komt er geld vrij om scholen en woningen te isoleren. ‘Dat betekent nu meer banen en straks een duurzaam Nederland,’ aldus Hamer.

HUISHOUDBOEKJE De regeringspartijen willen de kosten van de crisis en de maatregelen niet doorschuiven naar toekomstige generaties. Daarom zal het kabinet in een wet vastleggen dat bij een herstel van de economie meteen wordt begonnen met het op orde brengen van de overheidsfinanciën.

BEHOUD COLLECTIEVE VOORZIENINGEN Om op lange termijn onze zorg, pensioenen, onderwijs en sociale zekerheid toegankelijk, kwalitatief hoogwaardig en betaalbaar te houden, zijn maatregelen nodig. Stijgende kosten van zorg en oudedagsvoorziening mogen immers niet doorgeschoven worden naar de volgende generaties. Ook hierbij staat solidariteit voorop: er wordt meer gevraagd van de rijksten met een huis van een miljoen euro of meer en de zorgtoeslag wordt nog meer inkomensafhankelijk. Meest in het oog springende maatregel is evenwel het verhogen van de pensioengerechtigde leeftijd. Deze zal – rekeninghoudend met zware beroepen – op termijn geleidelijk worden opgetrokken naar 67 jaar, tenzij de Sociaal Economische Raad, conform de afspraken met de sociale partners, met werkzame alternatieven komt. Hamer: ‘Voor de ouderen van nu, verandert er niets. Er zal altijd een goede overgangsregeling zijn en ook een regeling voor mensen met zware beroepen. Maar deze maatregel moet met maatschappelijk draagvlak worden genomen. Dus we wachten nu eerst het advies af.’

U

Lokale lasten stijgen niet Extra geld voor stimuleringsregeling duurzame energie Kabinet stimuleert isoleren woningen Extra geld voor bestrijding waterstijging AOW leeftijd wordt geleidelijk verhoogd naar 67 jaar Verminderde regeldruk MKB Crisiswet voor snellere aanleg wegen en infrastructurele projecten Extra geld voor schuldhulpverlening Extra investeringen in wijken Extra geld voor versterking VMBO, wijkscholen en zij-instromers Drie miljard extra voor versterking kennisinfrasctuctuur Uitgaven ontwikkelingssamenwerking gehandhaafd

Het complete pakket kunt u nalezen op http://tinyurl.com/cc65kv

zal toezien op een goede overgangsregeling en dat er rekening wordt gehouden met mensen met zware beroepen. Uiteindelijk stemde het Congres met grote meerderheid in met de kabinetsmaatregelen. Hamer: ‘Het vertrouwen van de achterban was voor ons een grote steun in de rug aan de onderhandelingstafel. Het waren intensieve weken, ik ben ontzettend blij dat het eindresultaat op grote steun van onze leden kan rekenen.’ Wouters Bos: ‘Het onderhandelingsresultaat is een behoorlijke aanpassing op het coalitieakkoord, het is goed daarover nu expliciet de instemming van het congres te hebben.’ Wel wees hij erop dat het echte werk nu pas gaat beginnen: ‘Plannen maken is één ding, maar ze goed uitvoeren is het echte werk.’ april 2009 ROOD 27

Kredietcrisis

Tekst Johan van Gilst

Grote Depressie versus Actualiteitenrubrieken, journaals en kranten berichten dagelijks over de economische recessie. Om de ernst daarvan aan te geven, wordt daarbij regelmatig een vergelijking gemaakt met de Grote Depressie in de jaren dertig. Maar wat zijn die overeenkomsten precies en waarin verschilt deze recessie die van met de jaren dertig?

E

economen spreken van een recessie als de economische groei in twee opeenvolgende kwartalen negatief is. Een depressie is niets anders dan een lange en diepe recessie. Een recessie wordt uitgedrukt in de omvang van het Bruto Binnenlands Product, wat een optelsom is van alle goederen en diensten die in een land in één jaar worden geproduceerd en een maatstaf is voor de welvaart. Als het BBP daalt, is dat te vergelijken met een daling van het inkomen. Verdiende je bijvoorbeeld 1.200 euro netto per maand in 2008, dan daalt dat dit jaar met 3,5 procent tot 1.158 euro. Er is echter een grote ‘maar’: dit geldt alleen als iedereen even hard getroffen wordt. Maar in de praktijk is dat niet zo. De kosten van een recessie zijn ongelijk verdeeld. Sterker nog, het grootste deel van de tegenspoed komt terecht bij een kleine groep: bij de mensen die hun baan verliezen, ondernemers die failliet gaan, of mensen die een nieuw huis gekocht hebben en het vorige niet kwijtraken. Die mensen lijden een groot inkomens- of vermogensverlies. Recessies zijn niet te vermijden. Maar op de lange termijn hoeven ze niet per se slecht te zijn voor de economie. Het is een soort survival of the fittest, waarbij niet-levensvatbare bedrijven verdwijnen. Vaak ontstaan er na een recessie nieuwe bedrijven. Zo beschouwd lijkt een recessie niet iets om wakker van te liggen, maar dat zou een onterechte conclusie zijn. Het individuele verdriet van iemand die zijn baan verliest is groot en het is terecht om als samenleving daarbij stil te staan en een vangnet van sociale zekerheid te hebben. Dat is er op gericht om iemand zo snel mogelijk weer aan ander werk te helpen, maar

1929

1935

24 oktober kt b 1929 Z Zwarte t d donderdag, d d b beurscrash h in New York Jaren ’30 Grote Depressie. Economische crisis in VS, voelbaar in hele wereld.

28 ROOD april 2009

in de tussentijd van inkomen te voorzien. Dat is niet alleen in het belang van het individu zelf, maar ook in dat van de samenleving.

JAREN DERTIG De overeenkomsten tussen de huidige recessie en die in de jaren dertig hebben te maken met de bankencrisis, de fors negatieve groei en de hoog oplopende werkloosheid, in combinatie met grote vraaguitval van consumenten. Naast deze overeenkomsten zijn er echter ook belangrijke verschillen. De eerste overeenkomst is dat beide recessies voorafgegaan werden door een grote crisis in de financiële sector. In dat geval is een recessie vaak heviger dan wanneer er geen bankencrisis aan is voorafgegaan. Dat komt omdat banken een cruciale rol in de economie vervullen. Zij zorgen dat het spaargeld van burgers uitgeleend wordt aan bedrijven die daarmee nieuwe investeringen kunnen doen, zo hun omzet vergroten en extra personeel kunnen aannemen. Zitten banken echter zelf in de problemen, dan lossen ze die als eerste op en nemen ze minder risico. Dat is tevens het verschil met de recessie begin jaren tachtig: toen viel de groei ook terug, maar veel minder scherp dan nu. De problemen in die tijd waren van een heel andere orde: de lonen waren toen zo hoog gestegen dat bedrijven weinig winst maakten en de concurrentiepositie van Nederland slecht was. Het akkoord van Wassenaar waarbij kabinet, werkgevers en werknemers afspraken maakten over onder andere loonmatiging, was toen een succes. Voor de huidige recessie hoeft dat geen oplossing te zijn.

1954

1935 Pl Plan van d de A Arbeid. b id Pl Plan, vanuit it sociaal-l democratische hoek, voor de aanpak van de economische crisis. 1954 Koersen weer op het niveau van het

h hoogtepunt t t iin 1929 1979 Economische terugval in de wereld als gevolg van de oliecrisis Jaren ’80 Wereldwijde economische crisis

achtergrond

huidige recessie Het verschil met de jaren dertig is de reactie van de overheden op de financiële crisis. In de jaren dertig lieten de overheden veel banken failliet gaan. Mensen waren in één klap al hun spaargeld kwijt. Ondernemers konden nergens meer geld lenen. De lessen die daaruit geleerd zijn, werden eind vorig jaar toegepast. De ingrepen die Wouter Bos als minister van Financiën gedaan heeft, zijn fors en kennen risico’s, maar de risico’s van niet-ingrijpen zijn vele malen groter, en onbekender en daarmee angstaanjagender.

KRIMP De tweede overeenkomst met de jaren dertig is de forse negatieve groei. In de jaren dertig was de krimp zo’n 3,5 procent, net als nu. In de jaren tachtig was de teruggang ‘slechts’ 1 procent. Als de economie stilvalt, of krimpt, stijgt de werkloosheid. En daar zit het tweede verschil met de jaren dertig. Toen liep de werkloosheid op tot ruim 17 procent. Dat is een percentage waarvan we tegenwoordig niet meer kunnen voorstellen dat het mogelijk is. Niettemin voorspelt het Centraal Planbureau (CPB) voor Nederland een werkloosheid die oploopt tot bijna 9 procent in 2010.

PROTECTIONISME De derde overeenkomst is de wereldwijde vraaguitval. Doordat mensen hun baan verliezen, hebben ze minder geld te besteden. Dit leidt weer tot tegenvallende verkopen en bedrijven die hun productie terugschroeven. Met als gevolg dat er minder personeel nodig is. Deze onzekerheid van mogelijk baanverlies zorgt ervoor dat mensen grote aankopen uitstellen, wat de vraaguitval versterkt. Er is dus een neiging van overheden om zelf de economie te stimuleren met overheidsuitgaven. In de jaren dertig stelden landen zich zeer protectionistisch op. Dat lijkt nu mee te vallen. En dat is belangrijk, vooral voor een kleine open economie als Nederland, die

1979

1983

1983/84 Record aantal werklozen in Nederland: 639.000 werklozen 1997 Begin ‘internetzeepbel’ 2001 Internetzeepbel knapt: scherpe koers-

het van export en de internationale handel moet hebben. De stimuleringspakketten van de Verenigde Staten en Duitsland werken positief door op Nederland. En vice versa. Het is daarom terecht dat de Europese Commissie optreedt tegen landen die protectionistische maatregelen nemen. In de jaren dertig kon dat niet, en was het adagium ‘ieder voor zich’.

WELVAART Het allergrootste verschil met de jaren dertig is echter nog niet genoemd: het welvaartsniveau anno 2009. Nederland is onnoemelijk veel welvarender, rijker, dan in de jaren dertig. Ook al pakt deze recessie exact zo uit als die in de jaren dertig, dan worden we toch niet zo arm als toen. Als we een paar jaar krimp en geringe groei hebben, komen we op het welvaartsniveau terecht van 2004. Toch is het belangrijk om te proberen snel weer uit de recessie te komen. Niet omdat we het slecht hadden in 2004, maar wel omdat de gevolgen van de krimp niet voor iedereen hetzelfde zijn. Werkloos zijn, ook al is het tijdelijk, is niet alleen een financieel probleem, maar ook een sociaal probleem. En hoewel Nederland de wereldeconomie niet kan beïnvloeden, kan de overheid wel maatregelen nemen om de pijn te verzachten en zo goed en eerlijk mogelijk te verdelen. Want een recessie treft normaal gesproken vooral de zwaksten in de samenleving, want lager opgeleiden, jongeren en mensen met een tijdelijk contract worden als eerste ontslagen. Dat voorkómen lukt het best als je als politieke partij in de regering zit. En hoewel regeren in tijden van crisis moeilijke keuzes vergt, is dat beter dan aan de zijlijn staan en afwachten wat andere partijen, met andere ideologieën, voor oplossingen kiezen. Johan van Gilst is beleidsmedewerker bij de Tweede Kamerfractie.

1997

dalingen en lichte economische recessie 2008 De effectenbeursen dalen wereldwijd door de gevolgen van de kredietcrisis die in Amerika begon. Banken staan onder druk, werkloosheid

2001

2008

stijgt en economische recessie is een feit.

april 2009 ROOD 29

varia Breinbreker

27

HORIZONTAAL: 1. Schakelt de EU eenmaal per maand Toni Boltini in? (13); 10. Dronken lichaamsdeel van een jong schaap (6); 11. Dubbel (2); 12. Australische Dame (4); 13. Zenderstoring? (11); 14. Energiek centrum (3); 16. Teleurgestelde Fries (5); 17. Vurige meiden (2 + 2 of 4); 19. In het lokaal naast Frans (5); 23. Voor het geweten (3); 24. Kinderen uit het abbattoir (10); 25. Krant van Melkert (2); 26. Dit lichaamsdeel interesseert me niet (4); 28. Middenhalte (2); 30 + 45. Gaat momenteel (niet) lekker in de bankwereld (10 + 8); 32. Grote vis bij de ABNAMRO (4); 33. D (2); 34. Pelsdier (4); 35. Dit middel werkt tot op grote hoogte (3); 37. Chagerijnig lichaamsdeel (10); 40. Dat is een hele opgave (4); 41. (Geen) stap (3); 43. Laatste ontmoetingsplaats met jou (9); 45. zie 30 horizontaal VERTICAAL 1. Favoriet van de dirigent (12); 2. Wijze les uit Brussel (4 + 3 + 6); 3. Twee keer de uitomst maakt een godin (4); 4. Orgaanbewijs (7); 5. Voedselbederver (4); 6. Geheimtalen (5); 7. Asbak (3); 8 + 29. Hangt futloos aan de lijn maar is niet onbemiddeld (5 + 3); 9. Hier mag je niet parkeren, dat staat als een paal boven water (15); 11. Tweedehands rund (3); 15. Zweeds voor ons? (4); 18. Staat voor het land (5); 19. Uit het lood (10); 20. Heeft de perestrojka niet overleefd (1 + 1 + 1 + 1); 21. Geen school voor alfa’s (1 + 1); 22. Deze bel doet pijn aan je oren (5); 27. Wil naar huis bellen (1 + 1); 29. zie 8 verticaal; 31. Lage stemmen op schaatsen (7); 32. Stoel van de rechter (7); 36. Muzieksmaak van Barbie (3); 38. O ja, wat ik ook nog zeggen wilde (1 + 1); 39. Mieters tentje (4); 42. Werkt Alie hier nog, of zit ze erin? (1+1); 43. Echt een kledingzaak voor ons (2); 44. Overdreven (2)

Stuur uw oplossing vóór 1 mei naar PvdA, redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam. De winnaar ontvangt een PvdA-verrassingspakket.

OPLOSSINGEN BREINBREKER 26: Horizontaal: 1. Gasconflict; 9. Noortje; 10. Standaard; 12. Welnee; 15. Hongerwinter; 18. El; 20. Lol; 21. Lam; 22. Enerzijds; 25. Si; 27. Stoepkrijt; 31. Roest; 32. Pre; 33. Ile; 35. Krijgsheren; 40. Sop; 41. Dar; 42. Reëel; 43. Est; 46. Verstandskiezen; 51. Ara; 53. Lont Verticaal: 1. Geschiedenis; 2. Spaansegriep; 3. Oudje; 4. IND; 5. Co; 6. Toneelspeler; 7. Eten; 8. Regelmatig; 11. Rui; 12. WTO; 13. LR; 14. EEA; 16. Wedstrijd; 17. NL; 23. Zeepkist; 24. St; 26. ik; 28. op; 29. ER; 30. risee; 34. Lover; 36. Garde; 37. Sr; 38. Regel; 39. Negen; 43. Es; 44. Tap; 45. OK; 46. Va; 47. Ra; 48. Zo; 50. NT

DE PRIJSWINNAAR VAN DE BREINBREKER IN HET VORIGE NUMMER IS: Nol van ’t Riet uit Gouda Hij ontvangt het WBS-jaarboek

Op zoek naar een progressief Amerika.

Prijsvraag Wie heeft dit gezegd? 1

2

‘In geouwehoer kun je niet wonen’ Weet u van wie dit citaat is? 1. Felix Rottenberg

2. Wim Kok

3. Jan Schaefer

4. Job Cohen

Stuur uw oplossing vóór 1 mei naar: PvdA, redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam of mail uw oplossing naar [email protected]. De winnaar ontvangt een PvdA-verrassingspakket.

3

4

De oplossing van Wie zijn dit? uit Rood nummer 1: 1. Jetta Klijnsma 2. Nebahat Albyrak 3. Guusje ter Horst 4. Wouter Bos De winnaar van het WBS-jaarboek Op zoek naar een progressief Amerika is Ebrahim Hemmatnia uit Apeldoorn.

30 ROOD april 2009

1

2

3

4

Uitgesproken

agenda

OPEN POLITIEK

April

De wereld verandert, maar de politiek verandert niet mee. Globalisering vraagt om nieuwe vormen van internationale samenwerking en nieuwe instituties. Maar de Verenigde Naties zijn vermolmd, de ontwikkelingssamenwerking gaat voort op de oude voet en Europa is vooral met zichzelf bezig. Vanuit het Westen wordt met twee maten gemeten. De gevolgen van conflicten in wat voorheen de derde wereld heette, worden opgevangen via humanitaire hulp en vredesoperaties, maar de oorzaken worden niet aangepakt. In het nieuwste boek van Jan Pronk Het pantser afleggen worden ideeën gelanceerd voor een open politiek: open naar de wereld en gericht op de toekomst. Het bevat teksten van redevoeringen en artikelen geschreven na de terugkeer van de auteur uit Soedan, aangevuld met speciaal voor dit boek geschreven beschouwingen. Pronk borduurt in zijn boek voort op Willens en wetens, waarin wordt geschetst hoe armoede en ongelijkheid in de wereld bewust in stand zijn gehouden door een middenklasse die profiteert van de globalisering. Het thema is: het kan ook anders. Eerlijk onder ogen zien dat mede door ons toedoen veel niet goed gaat in de wereld, hoeft ons niet pessimistisch te stemmen. Een nieuwe generatie van jonge mensen die niet vastzit in een pantser van zelfgenoegzaamheid kan het verschil maken. Jan Pronk (1940) was voor de PvdA minister in de kabinetten-Den Uyl, Lubbers III, Kok I en II. Ook werkte hij in verschillende functies binnen de Verenigde Naties, laatstelijk als bijzonder gezant voor Soedan. Op dit moment is hij voorzitter van het Interkerkelijk Vredesberaad.

Donderdag 16 Europa landen Tour Oss Informatie: www.alfredmozerstichting.nl

Rood Ledenblad van de Partij van de Arbeid 6e jaargang • nummer 2 • april 2009

Zaterdag 18 De Europa-manifestatie: over de bereikte resultaten in het Europees Parlement en de toekomst. Locatie: Leerhotel Het Klooster, Amersfoort. Toegang gratis. Aanmelden via 0900-9553 ovv 5636

Zaterdag 25 Afrikadag zie Nieuws uit de Partij. Meer info op www.afrikadag.nl

Mei Vrijdag 1 Nacht van de Arbeid Van acht uur ’s avonds tot diep in de nacht een spetterend feest, met optredens van Winne en The Opposites, breakdanceacts en DJ Cream. Toegang is gratis. Tijdens de Nacht van de Arbeid worden de winnaars van de PvdA EU-Tube bekendgemaakt. Alle nachtgangers ontvangen informatie over de EU en de PvdA-grassroots en nog veel meer. Iedereen is welkom! Rotterdam, WATT. Aanmelden, bel 09009552 en kies reserveringsnummer 5634. Of kijk op www.eu-tube.hyves.nl

Zaterdag 16 Nieuwe Ledendag in de Tweede Kamer Meer info op pvda.nl.

Colofon Rood is het positief/kritische ledenblad van de-Partij van de Arbeid waarin leden van de partij centraal staan. Leden worden van harte uitgenodigd te reageren op de inhoud van Rood en de redactie van ideeën, suggesties of-kopij te voorzien. Rood verschijnt zes maal per jaar en wordt gratis verspreid onder de leden van de PvdA in een oplage van 63.000-exemplaren. Niet-leden kunnen een abonnement aanvragen via de ledenadministratie (ledenadministratie@ pvda.nl of 0900-9553). Rood verschijnt ook in gesproken vorm voor mensen met een leeshandicap. Info: FNB, tel.: (0486) 486486. Partij van de Arbeid Herengracht 54 / Postbus 1310 1000 BH Amsterdam 0900-9553 (lokaal tarief) / www.pvda.nl Redactieadres: Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam [email protected] Redactie: Ottolien van Rossem (samenstelling en eindredactie), Jan Schuurman Hess, Michiel Reijnen, Eindredactie: Roselie Kommers Art direction en vormgeving: Studio Pollmann, Amsterdam Medewerkers aan dit nummer: Wouter Bos (column), Geertje Falke, Johan van Gilst, Gert Hage, Winnie de Jong, Michael Juffermans (Breinbreker), Lilianne Ploumen, Saskia Schink, Tessel Schouten, Willem Vermeend, Anne Marie Zimmerman Fotografie: De Beeldredaktie, Mark van den Brink, Hollandse Hoogte, Christiaan Krouwels, Tessa Postuma de Boer

Geïnteresseerd? Met onderstaande bon krijgt u 4 euro korting op Het pantser afleggen.

Cartoon: Peter Pontiac, Amsterdam

BON

Korting voor PvdA-leden Bij inlevering van deze bon bij de erkende boekhandel krijgt u ¤ 4,00 korting op Het pantser afleggen van Jan Pronk. U betaalt ¤ 15,95 in plaats van ¤ 19,95.

Illustratie: Pieter M. Dorrenboom, Amsterdam Lithografie: Grafimedia Amsterdam Drukwerk: vdBJ / Print Support, Bloemendaal Rood verschijnt onder verantwoordelijkheid van het partijbestuur. Overname van (delen van) artikelen, foto’s of illustraties alleen na uitdrukkelijke toestemming van-de-uitgever.

Uitgeverij Prometheus/Bert Bakker, ISBN 9789035133662 Deze kortingsbon is geldig van 1 maart 2009 tot en met 1 juni 2009. Actienummer: 901-62275.

ISSN 1574-2733

mei 2007 ROOD 31

column

Foto Hollandse Hoogte/Gerard Til

Congres(sen) Het was een mooi congres op 14 en 15 Maart. We hebben een PvdA laten zien waar een politiek leider alleen maar van kan dromen. Eensgezind de campagne voor het Europees Parlement in. Eensgezind een heftig debat over integratie afgesloten. En vol vertrouwen in hoe fractie en kabinet de economische crisis het hoofd zullen bieden. Dat laatste is daarmee natuurlijk niet opeens makkelijk geworden. De werkloosheidsramingen blijven angstaanjagend, de groei duikelt, het herstel is onzeker, de schatkist raakt leeg. En al die problemen tegelijk oplossen lukt niet. Want wat nu goed is om de crisis mee te bestrijden, is meestal slecht voor de schatkist. En andersom. Toch moeten we de tegenstellingen ook weer niet overdrijven. Wie denkt de crisis alleen maar te kunnen bestrijden met uitgeven, stimuleren en investeren stelt zich een doel dat onhaalbaar is. Nederland kan zichzelf domweg niet een wereldwijde crisis uit stimuleren. En als we de schuld ongecontroleerd laten oplopen, moet die op een later moment weer omlaag omdat je anders de groei in de toekomst onevenredig belast. Ook andersom ligt het een slag ingewikkelder dan op het eerste gezicht

lijkt. Het is natuurlijk niet zo dat het op orde brengen van de schatkist betekent dat je zo snel mogelijk moet beginnen met bezuinigen. Voor je het weet is het netto resultaat dat de recessie nog langer duurt en dat heeft uiteindelijk ook voor de schatkist nare gevolgen. Niets is gunstiger voor de schatkist dan dat de economie zich snel herstelt, er weer geïnvesteerd wordt, mensen weer aan het werk komen, winst gemaakt wordt en belasting wordt afgedragen. Kortom, schatkist en economie zijn allebei belangrijk, het opkrikken van de één draagt bij aan de gezondheid van de ander. Met het crisispakket van de coalitie hebben we het juiste evenwicht gevonden. Dat is ook voor de PvdA belangrijk. Dat bleek ook op het tweede bijzondere congres over het onderhandelingsresultaat. Wij zijn niet alleen van het uitgeven en stimuleren, maar ook van het terugverdienen en de schatkist op orde brengen. Dat zeg ik niet alleen als minister van Financiën, maar ook als PvdA-leider.

De volgende Rood verschijnt rond 20 mei

Wouter Bos, politiek leider