schoonheid is maakbaar! landschapsarchitectuur
gemeente barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6
h erziening i nr i c hti n g s p l a n z u id p ol d e r
Landschapsarchitectuur
Titel: Definitief Ontwerp Herinrichting inrichtingsplan Zuidpolder te Barendrecht Opdrachtgever: gemeente barendrecht Saksia hooijmaaijers bezoekadres Binnenhof 1 2991 AA Barendrecht
Opdrachtnemer: ARCADIS landschapsarchitectuur Ons kenmerk: C01041.000085 ARCADIS Landschapsarchitectuur Jeroen de Jong, Projectleider John Boon, landschapsarchitect Timo Cents, landschapsarchitect gecontroleerd door: Pieter Arkenbout Vrijgegeven door: Pieter Arkenbout Uitgave: definitief versie 2.6 Datum: 16 april 2013
© Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt worden door middel van druk, fotokopie of op welke wijze dan ook, daaronder begrepen gehele of gedeeltelijke bewerking van werk zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ARCADIS.
Landschapsarchitectuur
gemeente barendrecht Definitief Ontwerp 12 april 2013 v2.5
h er zi eni ng i n r ic h t in g s p l a n z u id p ol d er
herziening herinrichting Zuidpolder Gemeente Barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6 TC C01041.000085
3
N I E U W E
M A A S
Donckse Velden
o Mg e Vi n g sK a a rt
D O R N O
Herinrichten oversteek Rotterdamse Baan Reyerpark
ro t t e rd a m
richting zuiderpark
Groen-blauwe verbinding initiatiefnemers: Recreatieschap
ridderkerk A1 5
a l b l a s s e rd a m A1
6
Crezéepolder
barendrecht
A2 9
Regiopark Midden-IJsselmonde
A15
Buitenland van Rhoon
b l au w e ve rbinding (kan o ro u te s)
Oosterpark
b a re n d re c h t
Wevers hoek
Regiopark Midden-IJsselmonde, Zuidpolder Barendrecht
a l w a
Waalbos fase 2
Waalbos
Landgoed
d el tap o ort route (h oofd fi etsroute )
Sandelingenambacht N
Gaatkensplas
O O R
O
h e i n e n o o rd
D
zuidpolder
hendrik-ido-ambacht
d el tap o ort route (wan d el ro ute s)
heerjansdam U
D
E
M
A
A
S
Landgoed
Develbos
zwijndrecht
p a p e n d re c h t
d el tap o ortv isie g roen g eb i ede n rondom d e Zu i p o l de r
Monnikendevel z w i j n d re c h t
Hooge Nesse / Veerse Plaat
d e v e l
puttershoek d o rd re c h t
O
omg eving Zuidp old e r m e t m o ge lijke r o ut ing e n gr o e ne o n t wi k ke l i n g e n
Landschapsarchitectuur
U
Landschapsarchitectuur
D
E
M
A
A
S
inleiding De bevolking in de Rotterdamse agglomeratie is in de afgelopen
ontwerp omgegaan te worden. Hierdoor kan plaats geboden worden aan
decennia sterk gegroeid. De oppervlakte aan recreatiegebied
gewenste toekomstige intiatieven al dan niet door derden ingebracht en
is in diezelfde tijd nauwelijks toegenomen. Vrijwel alleen het
mits ze positief bijdragen aan het recreatieve en natuurlijke karakter van
recreatiegebied Oude Maas biedt nu ruimte voor openluchtrecreatie
de Zuidpolder. Allereerst laat het definitief ontwerp een kaartbeeld en
voor de inwoners van de gemeente. De behoefte aan
satellietfoto zien waar de Zuidpolder ligt en hoe deze zich verhoudt tot
recreatieruimte is daarom groot. Om die reden heeft de Gemeente
de andere recreatiegebieden en het stedelijk gebied. Bovendien laten we
Barendrecht de ambitie om de Zuidpolder, het landbouwgebied
twee beleidskaarten zien die van groot belang zijn voor de inrichting van de
tussen de bebouwde kom van Barendrecht en de Oude Maas, in te
Zuidpolder; de Gebiedsvisie Deltapoort en de Blauwe Verbinding. Vervolgens
richten als openluchtrecreatiegebied.
komen de bouwstenen aan bod die gebruikt zijn om het ontwerp samen te stellen. In vier beelden wordt het concept achter het ontwerp toegelegd.
Gebiedsvisie Del t a po o r t 2025 (pr o vincie Z uid- Ho lla n d )
In september 2009 zijn de Inrichtingsvisie en het Inrichtingsplan Zuidpolder vastgesteld door de raad van de gemeente Barendrecht. Gewijzigde
leesWiJzer
omstandigheden vormden echter aanleiding het Inrichtingsplan te
In hoofdstuk 1 is het plangebied verder toegelicht. Vervolgens wordt in
herzien en te herijken. Het gaat hierbij enerzijds om veranderingen in de
hoofdstuk 2 de opgave uitgelegd en worden de kwaliteiten en kansen
financiering (subsidies) en anderzijds om beleidswijzigingen bij de Provincie
van het gebied verkend. In hoofdstuk 3 worden de uitgangspunten voor
Zuid-Holland en de Stadsregio.
het ontwerp uitgelegd aan de hand van de ontwerpvisie. In hoofdstuk 4 staat de plantoelichting aan de hand van watersysteem, natuurdoeltypen,
De doelstelling is het gebied vooral geschikt te maken voor route gebonden
routing , recreatief programma en de materialisatie. In hoofdstuk 5 staan de
recreatievormen (zoals: wandelen, fietsen, skaten) en dit te combineren
profielen en deeluitwerkingen.
met natuurontwikkeling, behoud van cultuurhistorische waarden, stadslandbouw en het bufferen van water. Dit document beschrijft het definitieve ontwerp voor de inrichting van de Zuidpolder in woord en beeld.Er dient met een zeker mate van flexibiliteit met het definitief D e blauwe verb in ding ( st a dsr e gio R o t t e r da m )
herziening herinrichting Zuidpolder Gemeente Barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6 TC C01041.000085
5
Landschapsarchitectuur
l uc htfoto plang ebie d Z uidpo lde r (br o n: go o gle e a r t h p r o )
Landschapsarchitectuur
2.0 opgaVe
1.0 PLANGEBIED De Zuidpolder ligt tussen de zuidrand van Barendrecht en de
De Zuidpolder wordt van oudsher aan de noordzijde begrensd door de
Voor de Deltapoort is een gebiedsvisie opgesteld die tot doel heeft de
recreatiegebieden langs de Oude Maas. Het plangebied maakt deel uit
Middeldijk, aan de oostzijde door de Ziedewijdsedijk en de Noldijk, aan
economie in het gebied te versterken en de leefbaarheid te verbeteren
van de Deltapoort (het buitengebied van de gemeenten Ridderkerk,
de zuidzijde door de Achterzeedijk en aan de westzijde door de Koedood.
door het gebied recreatief aantrekkelijker, beter bereikbaar en toegankelijk
Zwijndrecht, Hendrik-Ido-Ambacht en Barendrecht, de voormalige
Het plangebied is echter kleiner; de A29 vormt de grens aan de westzijde
te maken. De Zuidpolder maakt onderdeel uit van deze gebiedsvisie.
Rijksbufferzone, alsook de stadsranden en stedelijke overgangsgebieden).
(de snelweg ligt hier verhoogd) en aan de noordzijde is deels in de
Vanuit het project De Blauwe Verbinding krijgt de Zuidpolder drie functies:
De Zuidpolder speelt tevens een rol in ‘De Blauwe Verbinding’; een open
oorspronkelijke Zuidpolder gebouwd. Vanuit de Zuidpolder is hier slechts
waterverbinding van dertien kilometer tussen het Zuiderpark in Rotterdam
een klein deel van de Middeldijk waarneembaar. Aan de oostzijde zijn de
en de Zuidpolder in Barendrecht.
Ziedewijdsedijk en Noldijk wel zichtbaar evenals de Achterzeedijk in het zuiden.Ten zuiden van de Zuidpolder ligt, tussen de Achterzeedijk en de
• •
Aanvoer van schoon water vanuit de Oude Maas naar het Zuiderpark; Recreatieve vaarroute tussen het Zuiderpark, het Zuidelijk Randpark, het Buytenland en de Zuidpolder;
•
Ecologische verbinding tussen groengebieden in het stedelijke gebied
Het totale gebied is circa 170 hectare groot. Hiervan blijft ruim 30 hectare
Oude Maas, een uitgestrekt gebied met o.a. een jachthaven, camping
een agrarische functie houden als stadslandbouw en een kleine 20 hectare
en saunacomplex dat onderdeel is van het recreatiegebied Zuidrand.
is in gebruik bij het levend landbouwmuseum ‘De Kleine Duiker’. Ruim
Doordat de Achterzeedijk behoorlijk hoog is, ervaar je vanuit de Zuidpolder
De mogelijkheden voor actieve en passieve recreatie dienen aanzienlijk
7 hectare is daarnaast in gebruik als begraafplaats. Van de resterende
voornamelijk de opgaande beplanting die in dit gebied staat. Midden in
toe te nemen. Zo moeten de mogelijkheden voor wandelen en fietsen
110 hectare natuur- en recreatiegebied is ongeveer 30 hectare inmiddels
dit gebied ligt ook nog een bedrijventerrein waarvan vooral een oude
ontwikkeld worden evenals de mogelijkheid voor skeeleren en hardlopen.
aangelegd.
schoorsteen een opvallend element is.
Ook moeten mogelijkheden geschapen worden voor ruiters en andere
en (toekomstige) natuurgebieden op IJsselmonde.
paardenliefhebbers. Varen, natuurbeleving en natuureducatie zijn De Zuidpolder wordt aan de noordzijde begrensd door het stedelijk
Aan de westzijde van de A29 ligt een recreatiegebied met sportfaciliteiten
daarnaast belangrijke nieuwe recreatieve mogelijkheden die in het gebied
gebied van Barendrecht. De woonwijken zijn hier duidelijk als beëindiging
en het recreatiegebied ten zuiden van de wijk Meerwede (met
een plek moeten krijgen.
vormgegeven (bijvoorbeeld halfronde stedebouwkundige structuur “Van
de Gaatkensplas). In de zuidwesthoek van het plangebied ligt
Ter Leede”) en de woningen zijn voornamelijk met de achterzijde naar de
een Rioolwaterzuiveringsinstallatie en in de noordoosthoek een
Op ecologisch gebied biedt het aanbrengen van gradiënten
Zuidpolder gericht. Tussen de Zuidpolder en de bebouwde kom liggen de
gasbehandelingslocatie van de NAM.
(aanleghoogtes en taluds) in het gebied kansen voor een meer
Kilweg en de Leedeweg. Deze wegen zijn onderdeel van de rondweg om
gevarieerde vegetatie met een grote diversiteit aan natuur(doel)
Barendrecht.
typen. De stilstaande wateren kunnen een variatie aan watervegetatie
herziening herinrichting Zuidpolder Gemeente Barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6 TC C01041.000085
7
o p g aV e
Zu id erhavenkerk, B a r e ndr e cht (2007)
é én van d e belang r ijk s t e k wa lit e it e n: o pe nhe id
Landschapsarchitectuur
Ve l o b e d r i j f S c h o o r s t e e n , B ar e n d r e c h t ( 1 9 2 6 )
o u d e h av e n , B ar e n d r e c h t
o u d e tramb aan , Baren d rech t
d o rp skerk st. h eerj an sd am (16e eeu w )
d e kl ei n e en g roote d u i ker d i e sl i n g eren d door he t ge bie d loopt
gaan herbergen. In de zone tussen water en land kunnen diverse verlandingsstadia ontstaan, waaronder verschillende moerasvegetaties. zi ch tp u n t
De graslanden in het gebied kunnen zich verschillend ontwikkelen door de verschillen in natheid, bodem en begrazing. De stroomdalflora op groote
zi ch tl i j n
de Achterzeedijk en in de bermen dient gehandhaafd te blijven en kan
o u d e tramb aan
uitgebreid worden langs de nieuwe fiets- en wandelpaden. De begroeiing in struwelen en bossen kunnen zich verschillend ontwikkelen door verschillen
h i sto ri sch e waterg an g
in beheer en hydrologie.
d i j kl i ch amen
De in het plangebied aanwezige landbouwgronden zullen zoals gezegd in
Landschapsarchitectuur
de toekomst in gebruik genomen worden als natuur- en recreatieterrein. kwaliteitenkaart
Wel zullen het kassencomplex bij de 3e Barendrechtseweg/Ziedewijdsekade en een loonbedrijf c.q. landbouwbedrijf aan de Ziedewijdsekade in stand b l au w e verb i n d i n g
blijven. Daarnaast dient het landbouwmuseum De Kleine Duiker een prominente plaats in het gebied te behouden.
vei l i g e fi ets/wan d el o verg an g
Tot slot dient de Zuidpolder - als één van de deelgebieden van de Klimaatbuffer - het regenwater blijvend op te vangen. Zo ontstaat een enorm zoetwaterreservoir voor in droger tijden. Jaarlijks kunnen zo
p aard ri j rou te
miljoenen kubieke meters schoon regenwater extra geborgen worden in het totale gebied. Dit maakt IJsselmonde onafhankelijk van de (verziltende)
Landschapsarchitectuur
rivieren. De zoetwaterbehoefte van de regio wordt daarmee gewaarborgd.
toegan kelijkheid p r o je ct ge bie d
herziening herinrichting Zuidpolder Gemeente Barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6 TC C01041.000085
9
o n t We r p V is ie i c on c e p t
CO NCE PT I po lde r s t r uct uur r e s pe ct e r e n
CO NCEP T I b i j zo n d ere el emen ten en zi ch tassen
CO NCE PT I gr o o t e e n k le ine duike r zijn d rag e r
CO NCEP T I massa/ru i mte co u l i ssen i n trod u ceren
Landschapsarchitectuur
3.0 ontWerpVisie In het herziende inrichtingsplan voor de Zuidpolder Barendrecht is gezocht
verleden. Daardoor blijft de geschiedenis van de Zuidpolder, ook na de
Daarnaast is een ruimtelijk concept ontwikkeld. In dit concept wordt de
naar een optimalisering van functionaliteit, degelijkheid en esthetiek.
herinrichting, af te lezen aan elementen in het landschap (bijvoorbeeld de
keuze gemaakt de polderstructuur te respecteren, een aantal bijzondere
Functioneel in de zin dat het gebied geschikt is om te kunnen recreëren,
Oude Haven, de verkaveling en de oude trambaan).
(cultuurhistorische) elementen en zichtassen te behouden, de Groote en Kleine Duiker als drager van het plan in te zetten en coulissen te
natuur te ontwikkelen, stadslandbouw te bedrijven en als waterbuffer te De belangrijkste drager van het gebied zijn de Groote en de Kleine Duiker.
introduceren. Enerzijds wordt hiermee de ontstaansgeschiedenis van
Deze oude watergang die dwars door de strenge polderstructuur heen
het gebied zichtbaar gehouden en anderzijds wordt bijgedragen aan de
Natuurlijk zijn deze begrippen in zekere zin subjectief, zeker waar het
kronkelt is nu vrijwel onherkenbaar. In dit plan gebruiken we deze kreek als
beleving van het gebied. Het gewenste resultaat is een gebied dat enerzijds
esthetiek betreft. Het ontwerp van de landschapsarchitect wijkt in die zin
de hoofdroute en waterscheiding van het park. Het verbreden van en het
zijn karakteristieke openheid behoudt, met name in de noord-zuidrichting,
duidelijk af van het technische ontwerp. Het is niet louter rationeel en
toevoegen van rieteilanden zal tot gevolg hebben dat de Kleine en Groote
en anderzijds voldoende afwisseling biedt om voor de recreant aantrekkelijk
vertaald niet alleen eenduidig het programma van eisen. Er komen een
Duiker weer herkenbaar zijn en een uniek beeld geven .
te zijn.
fungeren.
persoonlijke stellingname, visie, inventiviteit en fantasie bij te pas. Via het ontwerp spreekt de ontwerper zich uit en de beschouwer aan. Hij roept
Vanwege de beginfase is met een set bouwstenen gewerkt die past bij
emoties op, laat de beschouwer ontdekkingen doen en brengt hem wellicht
het polderkarakter van het plangebied. In deze set zitten bouwstenen die
zelfs in vervoering .
voor ruimtelijke geslotenheid kunnen zorgen (bijvoorbeeld bossen) en bouwstenen die juist de openheid kunnen behouden (zoals bloemrijke
In dit plan is er voor gekozen niet met een schone lei te beginnen maar
graslanden). Andere bouwstenen zitten daar tussen in; ze worden van
de bestaande fysieke omgeving als startpunt te gebruiken voor de nieuwe
afstand meer als gesloten ervaren maar zijn van dichtbij transparant
ontwikkeling. Ze voegen dus een nieuwe laag toe aan de lagen uit het
(bijvoorbeeld hakhoutwallen).
herziening herinrichting Zuidpolder Gemeente Barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6 TC C01041.000085
11
o n t We r p V is ie i B ou Ws t e n en
Bos, o. (-sen), een met
Hakhout, o. laag geboomte
Rietland, o. (-en), met riet
opgaande bomen beplante
waarvan het hout geregeld gekapt
begroeid land.
uitgestrektheid grond, woud,
en tot brandhout gehakt wordt,
hetzij in natuurstaat of
slaghout.
aangelegd.
Boomweide, v. (m.) (-n),
Knotwilgen, m. (-en), geknotte
stuk grasland, bep. blijvend
wilg die vervolgens een kroon
grasland, waarop, al dan niet
vormt, aldus geheten tegenover
in regelmatige rijen, bomen
schotwilg.
geplant zijn.
Landschapsarchitectuur
los houten bruggetje; losse houten vloer op drassige grond.
Bomenlaan, v. (m.)
Kade, v. (m) (-n), (waterst.) lage,
(bomenlanen), weg aan beide
smalle aarden dijk tot waterkering.
zijden met een of meer rijen
landscheiding enz.
bomen beplant.
Vlonder, m. (-s), slootplank;
Stadslandbouw, m., het produceren, verwerken en vermarkten van voedsel (en brandstof), grotendeels gebaseerd op de dagelijkse behoefte van consumenten binnen een dorp, stad of metropool. Hierbij worden
Recreatieweide, (
Oever, m. (-s), de zoom van
stuk grasland bedoeld voor
het land aan elk der beide
ontspanning in de vrije tijd,
zijden van het water.
verpozing, vrijetijdsbesteding
Flauw, bn. en bw. (-er, -st),
(sport en spel, verblijf in
niet steil
de natuur, amusement, uitstapjes)
intensieve productie methodes
Water, o. (-s, -en) de meest
ingezet, evenals het gebruik en hergebruik van natuurlijke bronnen en stedelijk afval. De opbrengst is een diversiteit aan gewassen en
Grasland, ,o, (-en), met gras begroeid land; (stuk) wei- of hooiland
dierlijke producten.
algemene, over de gehele aarde verbreide vloeistof, zoals zij voorkomt in haar natuurlijke of aangelegde bedding. Open, bn, bw, (-er, -st), niet gesloten, niet
Weide, v.(m.) (-n), stuk
dichtgemaakt, niet gevuld
grasland, bep. blijvend grasland, bestemd om door vee te worden begraasd.
herziening herinrichting Zuidpolder Gemeente Barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6 TC C01041.000085
13
4.0 plantoelichting In het ontwerp is de oorspronkelijk kavelstructuur, met relatief lange,
Langs deze watergangen zijn rieteilanden en kleine moerasbosjes bedacht
Binnen dit landschappelijke casco liggen een paar bijzondere plekken. In het
smalle kavels in noord-zuid richting, nog duidelijk herkenbaar. De ritmiek
zodat een brede natte zone door het gebied ontstaat. Deze zone is
westelijke deel is bijvoorbeeld ruimte voor stadlandbouw.
van de verkaveling is ingezet om het gebied te geleden; deels met dichte
aantrekkelijk voor kanoërs en vormt tevens een (natte) ecologische
beplanting in de vorm van bossen (coulissen) en deels met transparante
verbinding dwars door het gebied. Aan de zuidzijde van deze zone komt
Een langzaam verkeersroute aan de zuidzijde van dit gebied zorgt ervoor
boomweides. Daartussen liggen grote open gebieden met bloemrijke
een kade te liggen met daarop een langzaam verkeersroute die het gebied
dat ook dit deel van de Zuidpolder toegankelijk en beleefbaar wordt.
graslanden, open water, akkers en weides. De plaats van de coulissen
in oost-westelijke richting ontsluit. Deze kade zorgt er tevens voor dat
Dit wordt nog versterkt door de aanleg van een aantal struinpaden. Ten
is deels bepaald door al aanwezige massa’s, zoals het groen rond de
binnen het gebied een watersysteem kan worden aangelegd waarbij zowel
noorden van de bestaande begraafplaats is ruimte gereserveerd voor de
bestaande begraafplaats. Op een vijftal plaatsen zijn in noord-zuidrichting
het noordelijke als het zuidelijke deel goed kan worden doorgespoeld (zie
Klimaatark, een educatief centrum voor duurzame ontwikkeling. Hier komt
langzaam verkeersroutes gedacht die de bebouwde kom van Barendrecht
ook ‘Watersysteem’).
ook een speelbos (in het bestaande Barendbos).
Deze routes gaan zowel door de meer gesloten coulissen als door het open
In het oorspronkelijke plan is een zichtas geïntroduceerd van
Ten oosten van de 3e Barendrechtseweg en ten noorden van de natte as
gebied.
landbouwmuseum De Kleine Duiker naar de kerktoren van Heerjansdam.
liggen de boerderij, de weides van landbouwmuseum De Kleine Duiker.
Een deel van deze as is reeds gerealiseerd in de vorm van een pad met aan
Aan de zuidzijde van het water is ‘Het Slootjesland’ ontworpen; een gebied
De Kleine en Groote Duiker, watergangen die het relict zijn van een
beide zijden een laanbeplanting van notenbomen. Voorgesteld wordt deze
met smalle slootjes. Door af te graven en juist op te hogen ontstaan hier
oorspronkelijke stroomgeul, snijden dwars door het tamelijk rigide
as voort te zetten als een brede watergang met aan de noordzijde een brede
gradiënten. Het is vervolgens aan de natuur zelf om dit gebied op geheel
kavelpatroon heen - zoals Broadway door het blokpatroon van Manhattan.
rietkraag. Hierdoor wordt de gewenste kanoverbinding richting Het Waaltje
eigen wijze in bezit te nemen. Dit gebied is ontsloten via struinpaden en
gerealiseerd. Aan de zuidzijde van dit water loopt de eerder genoemde kade
eenvoudige loopplanken over de slootjes. Tot slot ligt in het uiterste oosten
met langzaam verkeersroute door.
van het plangebied een paalkampeerterrein (zonder voorzieningen), een
verbinden met de recreatiegebieden langs de oevers van de Oude Maas.
parkeerplaats.
landschapsarchitectuur
p lan kaart
herziening herinrichting Zuidpolder Gemeente Barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6 TC C01041.000085
15
Landschapsarchitectuur
herziening herinrichting Zuidpolder Gemeente Barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6 TC C01041.000085
17
WatersYsteeM Het watersysteem van de Zuidpolder wordt bij een tekort aan water gevoed met water uit Het Waaltje. Dit is relatief schoon water maar door de nabijheid van de Oude Maas kan het inlaatwater soms nutriëntenrijk zijn. Hierdoor kan explosieve algengroei ontstaan en dat is in het recreatiegebied en het stedelijke gebied niet gewenst.
Vervolgens is het water binnen de Zuidpolder gescheiden in een noordelijk en zuidelijk gebied. Hierdoor wordt het mogelijk de watergangen goed ri et - en b oseilan den
door te spoelen met schoon water. In het noordelijke gebied stroomt het water op natuurlijke wijze door het systeem. Via een bestaande hoofdwatergang wordt hier ook het watersysteem binnen het stedelijke gebied van Barendrecht gevoed. In het zuidelijke gebied wordt het water via een pompgemaal in het systeem gebracht. Uiteindelijk komen de stromen in het westen weer bij elkaar en verlaat het overtollige water het gebied via de watergang onder de A29 richting Gaatkensplas.
Tevens wordt het in natte periodes mogelijk om het waterpeil in het gehele gebied 20 cm op te zetten. Hierdoor kan water gebufferd worden voor drogere periodes (Klimaatbuffer IJsselmonde). Een belangrijke stap op weg naar een duurzaam watersysteem!
op en water en rietve lde n
Landschapsarchitectuur
stadslandbouw
stadslandbouw
Wat e r s Ys t e e M
2 systemen voor doorspoeling
herziening herinrichting Zuidpolder Gemeente Barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6 TC C01041.000085
19
natuurdoeltYpen Voor de natuurontwikkeling wordt aangesloten op de natuurdoeltypen
afbreuk te doen aan veiligheid (dijken verwijderen), het recreatieve
sluiten onvoldoende aan op het functioneel ruimtelijke en visueel ruimtelijke
van de fysisch-geografische regio Zeekleigebied (bron: Handboek
medegebruik en de medebestemming voor stadslandbouw. Er wordt ook
programma. Daarom is voor de Zuidpolder Barendrecht gekozen voor de
Natuurdoeltypen in Nederland). Binnen de bedijkte gebieden van het
niet gekozen voor de zogenaamde ‘begeleid-natuurlijke’ eenheden. Deze
zogenaamde ‘half-natuurlijke eenheden’.
Zeekleigebied is geen ‘nagenoeg-natuurlijk’ systeem mogelijk zonder code Zk-3.1
Zk-3.4
tYpe zoet watergemeenschap
rietland en ruigte
KenMerKen
De beoogde natuurdoeltypen zijn: Beheer
Wateren met geringe dimensies zoals poldersloten en kleine plassen. Vervullen een belangrijke rol als
Eventueel een- of tweejaarlijks baggeren van de waterbodem en/of
ecologische verbindingszones tussen verspreid liggende natuurgebieden.
terugdringen van de oeveruitbreiding.
Ruige riet- en zeggevegetaties langs zoete wateren of op moerassige plaatsen, zowel lijn- als
Herfst-/wintermaaien (al of niet jaarlijks, liefst gedifferentieerd).
vlakvormig. Van belang voor onder meer broedende rietvogels, die in het algemeen afhankelijk zijn van overjarig riet. Veel doelsoorten prefereren enige structuurvariatie als gevolg van voortschrijdende verlanding, begrazing vanuit graslanden of een gedifferentieerd maaibeheer. Zk-3.6
bloemrijk grasland
Glanshaverhooilanden en bloemrijke kamgrasweiden die belangrijk zijn voor weidevogels en
Maaien en/of beweiden met inachtneming van rustperioden in
floristische waarden hebben.
broedseizoen, bemesting met ruige stalmest tot maximaal 50 kg N/ha; maximale veedichtheid 1,0 GVE/ha. Het is entomologisch van veel belang jaarlijks (op wisselende plaatsen) terreindelen extra laat of niet te maaien.
Zk-3.8
struweel, mantel en zoombegroeiing
Van groot belang voor o.a. insecten en amfibieën.
Geen of extensief bosbeheer overgaand in extensief graslandbeheer
Zk-3.9
Hakhout (elzen)
Van belang voor flora en overwinteringsbiotoop voor amfibieën (ingerotte hakhoutstoven). Plaats
Elke 15 jaar terugzetten
waar zoogdieren dekking kunnen vinden. Zk-3.10
bosgemeenschappen van zeeklei
Elzenrijk Essen-Iepenbos en Schietwilgenbos
Daarnaast biedt de stadslandbouw kansen voor de volgende natuurdoeltypen die gerekend worden tot de ‘multifunctionele eenheden’: -Zk-4.1: akker -Zk-4.2: grasland
landschapsarchitectuur
Geen; eventueel extensieve begrazing ter verhoging van structuurvariatie.
n at u u r d o eltY pe n
hakhout
akker
grasland
zoetwater gemeenschap rietland en ruigte bloemrijk grasland
begrazingsgebied
bosgemeenschappen van zeeklei
herziening herinrichting Zuidpolder Gemeente Barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6 TC C01041.000085
21
n at u u r d oeltY p e n h a lf n atuurliJK
zoetwatergemeenschap
bloemrijk grasland
hakhout (elzen)
rietland en ruigte
struweel
bos
landschapsarchitectuur
n at u u r d o eltY p e n Me e r cultuurliJK
stadslandbouw
lanen
vlonderpad
boomweiden
weide
recreatieweide
herziening herinrichting Zuidpolder Gemeente Barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6 TC C01041.000085
23
routing
gecombineerde fiets, wandel en skeelerroute
2 kanoroutes
gereserveerde ruimte voor paardrijden
fijnmazig netwerk
Landschapsarchitectuur
routes Voor fietsers, wandelaars en skeeleraars worden 3,0 meter brede asfaltpaden in het gebied aangelegd. Zes noord-zuidroutes leggen de verbinding tussen Barendrecht, de Zuidpolder en de gebieden langs de Oude Maas. Een doorgaande verbinding in oost-westelijke richting zorgt voor de verbinding tussen recreatiegebied Gaatkensplas en Heerjansdam. Hieruit kunnen zowel lange als korte routes worden samengesteld. Door de Ziedewijdsekade in dit netwerk op te nemen en een nieuwe zuidelijke verbinding te maken in het gebied ten westen van de 3e Barendrechtseweg, worden de mogelijkheden nog verder vergroot.
Voor kanoërs (en fluisterbootjes) wordt het mogelijk het gebied obstakelvrij in oost-westelijke richting te doorkruisen. De kanoroute maakt gebruik van de bestaande Groote en Kleine Duiker en een nieuwe waterverbinding die
tot aan de dijk bij Heerjansdam loopt. In de toekomst kan op dit punt, over land, de dijk worden gepasseerd om in Het Waaltje te komen. Deze route is onderdeel van de ‘Blauwe Verbinding’ (van Zuiderpark tot Het Waaltje). Het is ook mogelijk om intern een rondje te maken met kano’s of kleine roeiboten. Hiervoor wordt de kanoroute gekoppeld aan de watergang en waterpartijen aan de zuidzijde van de kade. Op deze route liggen wel een aantal obstakels die over land gepasseerd dienen te worden.
Voor ruiters is ruimte gereserveerd in de bermen van een aantal paden. Er worden vooralsnog geen zandpaden aangelegd.
Tot slot ontstaat er in het gebied nog een fijnmazig netwerk voor de meer avontuurlijk ingestelde wandelaars door de aanleg van verschillende onverharde struinpaden. Deze doorkruisen zowel de bossen als de rietvelden en bloemrijke graslanden.
wand elen
kan oën
fietsen
p aard ri j d en
herziening herinrichting Zuidpolder Gemeente Barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6 TC C01041.000085
25
recreatief prograMMa In algemene zin is het gebied vooral geschikt voor route gebonden recreatievormen, zoals wandelen, fietsen en skaten. Dit wordt gecombineerd met natuurbeleving, het ervaren van cultuurhistorische waarden en stadslandbouw. Het water in het gebied kan gebruikt worden om te kanoën, te varen en te schaatsen. Het zwaartepunt van de recreatieve voorzieningen ligt aan de Oostzijde van de 3e Barendrechtseweg. Deze centrale plek is goed bereikbaar en hier is inmiddels ook een grote parkeerplaats gerealiseerd. Hier is landbouwmuseum de Kleine Duiker gevestigd, met horeca, kanoverhuur en kinderboerderij. Ook v issen
s c h aat s e n
de Natuurspeelplaats Barendbos krijgt hier een plek en als de beoogde Klimaatark er komt zal deze ook hier gerealiseerd worden. Een speelweide complementeert het aanbod.
Verder wordt in het meest oostelijke deel van het gebied een paalkampeerterrein aangelegd. Dit terrein krijgt geen voorzieningen en is vooral bedoeld voor lange afstandswandelaars, -kanoërs en – fietsers die geheel zelfvoorzienend zijn. Er is plek voor maximaal drie trekkerstenten die binnen een straal van 10 meter binnen de paal moeten staan. Het gebruik is gratis, maar beperkt: je mag er niet langer dan 72 uur bivakkeren en reserveren is niet mogelijk. De plek is alleen te voet of per fiets bereikbaar. Door het nabijgelegen rietveld loopt een vlonderpad met uitkijkpunten. Naast de grote, centrale parkeerplaats aan de 3e Barendrechtse zijn er nog drie kleinere parkeerplaatsen. Eén in de noordwesthoek (bestaand), één in ontspan nen
Landschapsarchitectuur
sporten
de noordoosthoek en één bij Heerjansdam.
r e c r e at ief p r o g r a MMa
t
gebiedseigen toegangspoorten kanoaanlegsteigers/ overstapplekken stadsboerderij de kleine duiker
natuur speelplekken horeca
natuurspeelbos
stads landbouw
stadslandbouw
levend landbouwmuseum de Kleine Duiker
de klimaatark
slootjesland
paal kamperen
klimaatark
uitkijkpunt
paal kampeerplaats
herziening herinrichting Zuidpolder Gemeente Barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6 TC C01041.000085
27
Mat e r i a l i s at ie
materialiserin g, ho ut e n br ugge n, ho ut e n ba nke n e n an t rac i t e af val b ak ke n
landschapsarchitectuur
B r u g g e n e n Ba n Ken
bestaande brug
nieuwe brug
nieuwe loopbrug
locatie bankjes
plankaart
herziening herinrichting Zuidpolder Gemeente Barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6 TC C01041.000085
29
l o c at i e g r o o te d u iKer
landschapsarchitectuur
l o c at i e ou d e h aV en
herziening herinrichting Zuidpolder Gemeente Barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6 TC C01041.000085
31
l o c at i e n ieu W e Ka d e
landschapsarchitectuur
l o c atie ou d e tr a MB aan
herziening herinrichting Zuidpolder Gemeente Barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6 TC C01041.000085
33
l o c at i e Ma isa K K er
landschapsarchitectuur
herziening herinrichting Zuidpolder Gemeente Barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6 TC C01041.000085
35
5.0 PLANTOELICHTING PROFIELEN EN DETAILLERING
1 2
7 5
4
3
8 6
Landschapsarchitectuur
1.20m 6m 3m
bestaande esdoornhaag
kIlwEG bestaande asfaltweg
min. 4m
GROOTE DuIkER bestaande watergang kanoroute rietvrij
min. 4m
1
1
1:
1:
rieteiland
1
-0,20 NAP
nieuwe watergang kanoroute rietvrij
1
1:
1:
1:3
rieteiland
1:1
nieuwe watergang kanoroute rietvrij
-1,10 NAP
natuurvriendelijke oever bloemrijk gras oever
1m
fiets/wandelpad asfalt zonder kantopsluiting
1:4
reservering paardrijpad
1
1:
natuurvriendelijke oever bloemrijk gras oever
1:4
nieuwe watergang
natuurvriendelijke oever bloemrijk gras oever
nieuw schelpenpad zonder kantopsluiting
P R O F I E L 1 OV E R G A N G N A A R KILWEG
1
-1,60 NAP
1:3 1: 1
min. 8m
herziening herinrichting Zuidpolder Gemeente Barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6 TC C01041.000085
37
Landschapsarchitectuur
min. 1m 1:4 2
3m 2
1:
1:
1:3
rieteiland
1:4
GROOTE DuIkER bestaaande watergang kanoroute rietvrij
-1,10 NAP
natuurvriendelijke oever bloemrijk gras oever
1m
fiets/wandelpad asfalt zonder kantopsluiting
1:1
reservering paardrijpad
1:1
natuurvriendelijke oever bloemrijk gras oever
1:4
nieuwe watergang
bloemrijk grasland
PR O F I E L 2 N IE U WE K A D E
2
-0,20 NAP -1,60 NAP
1:3
min. 4m
1.20m
OuDE HAVEN bestaande watergang
1m
nieuw schelpenpad zonder kantopsluiting
min. 1m
reservering paardrijpad
OuDE HAVEN bestaande watergang
36m
bomenweide driehoeksverband 15m hart op hart
min. 1m 1:4
nieuwe laanboom, Populus canescens ‘De Moffart’
1:4
nieuwe watergang bloemrijke natuuroevers
1:4
stadslandbouw locatie
nieuwe watergang bloemrijke natuuroevers
P R O F I E L 3 OU D E H AV E N
3
1:4
herziening herinrichting Zuidpolder Gemeente Barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6 TC C01041.000085
39
landschapsarchitectuur
stadslandbouw locatie
1
3
1:
1:10
natuurvriendelijke oever bloemrijk gras oever
nieuwe watergang
Alnus glutinosa hakhout op stam beheer
OuDE TRAMBAAN bestaande route asfaltpad
Alnus glutinosa hakhout op stam beheer
nieuwe open water
natuurvriendelijke oever bloemrijk gras oever
nieuw bank (standaard gemeente) schelpenverharding rondom
stadslandbouw locatie
p r o f i e l 4 ou d e t r a MB a a n
4
1:
1:1
min. 1m
6.5m
3e BARENDRECHTSE wEG nieuwe veilige fietsersovergang (nader te detailleren)
bomenweide driehoeksverband 15m hart op hart
Populus canescens ‘De Moffart’
informatiebord (nader in te vullen)
eiken houren paal
bestaande parkeerplaats halfverharding
bloemrijk grasland
eikenhoutenpaal met hekwerk (onderdeel van toegangspoort, nader uit te werken)
3e BARENDRECHTSE wEG bestaand fietspad
min1m
nieuwe laanboom, Populus canescens ‘De Moffart’
1
nieuwe watergang
1:
natuurvriendelijke oever bloemrijk gras oever
natuurvriendelijke oever bloemrijk gras oever
nieuw schelpenpad zonder kantopsluiting
P R O F I E L 5 3 e B a r en d r ec h t se Weg
5
1: 4
1:1
min1m 2.5m
herziening herinrichting Zuidpolder Gemeente Barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6 TC C01041.000085
41
Landschapsarchitectuur
1:2 1:6
max 2.00
natuurvriendelijke oever bloemrijk gras oever
1:8
nieuwe watergang hellende vlakken
1:10
natuurvriendelijke oever bloemrijk gras oever
max 2.00
loopbrug eenvoudige houten loopbrug met leuning
1:3
graspad gemaaid gras
1:4
natuurvriendelijke oever bloemrijk gras oever
nieuwe watergang hellende vlakken
natuurvriendelijke oever bloemrijk gras oever
PR O F I E L 6 S LOOT JE S LA N D
6
1:10
1:1
max 2.00m
3m 1
1:
natuurvriendelijke oever bloemrijk gras oever
1:4
bestaande watergang nieuwe natuurvriendelijke oever
nieuw aan te planten zoombegroeiing conform de bestaande bosaanplant
nieuw aan te planten bos conform de bestaande bosaanplant
nieuw aan te planten zoombegroeiing conform de bestaande bosaanplant
fiets/wandelpad asfalt zonder kantopsluiting
bestaande maisakker
bestaande watergang
7
p r o f i e l 7 B es ta a n d fie t s pad door M aisland
1:4
1:1
herziening herinrichting Zuidpolder Gemeente Barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6 TC C01041.000085
43
landschapsarchitectuur
1:4
3m min. 8m 5m
bloemrijk grasland
min. 4m
bloemrijke weiderand
1
1:
rieteiland
1:1
GROOTE DuIkER bestaande watergang kanoroute rietvrij
1 1:3
natuurvriendelijke oever bloemrijk gras oever
1:4
fiets/wandelpad asfalt zonder kantopsluiting
1:
natuurvriendelijke oever bloemrijk gras oever
nieuwe watergang kanoroute rietvrij
1
1
1:
1:
rieteiland
nieuwe watergang
rieteiland
pr o f i e l 8 K a d e Met z ic h ta s naar st heerJ ansdaM
8
1:3
1:1 1:4
3m
× per machine
Nabewerking:
× uitvoeren (tot.) × links
Opmerkingen:
× rechts
d e ta i l l e r in g Br u g (B r on : geMeente B arendrecht) × per machine
Nabewerking:
× uitvoeren (tot.) × links
Opmerkingen:
× rechts
3000 2900
11107 3704
11107 3700
1700
3704
3704
704 1700
17 3, 8°
334
1100
3210
63, 3
°
1100
17 3, 8°
2450
704
334
1100
3000 2900
63, 3
°
1100
3700
1804
3704
1804
2450
3210
1950 3000
7000x40
3000
800
3000
3000
800
1950
Zone Klant:
REVISIE HISTORIE Omschrijving
REV 1
GKB
Datum
Brug a-gb-f-bruglee
Project: a-gb-f-bruglee
Datum:
GKB machines bv Middelweg 1 2992 SP Barendrecht Telefoon: 0180 64 29 22 Fax: 0180 64 29 23
[email protected]
7000x40
Appr.
Getekend: jdijke
Alle rechten voorbehouden. Vermenigvuldiging of mededeling aan derden in welke vorm dan ook is streng verboden. GKB neemt geen enkele verantwoording bij mogelijke fouten op deze tekening. Tenzij anders weergegeven: Maten ± 0,5 mm. Oppervlakteruwheid 3,2 µm. Hoekafronding 30º
V1
13-9-2011
Materiaal: Gewicht:
0 kg
Tekeningnummer:
Formaat: A2 Maat: mm Schaal: REVISIE HISTORIE M:\Projecten 2011\a-gb-f-bruglee\Brug a-gb-f-bruglee - Goedkeuringstekening 130911.idw Omschrijving Zone REV 1 Klant:
GKB
Brug a-gb-f-bruglee
Appr.
Datum: 13-9-2011 herziening herinrichting
Project: a-gb-f-bruglee
GKB machines bv Middelweg 1 2992 SP Barendrecht Telefoon: 0180 64 29 22 Fax: 0180 64 29 23
[email protected]
Datum Getekend: jdijke
Alle rechten voorbehouden. Vermenigvuldiging of mededeling aan derden in welke vorm dan ook is streng verboden. GKB neemt geen enkele verantwoording bij mogelijke fouten op deze tekening. Tenzij anders weergegeven: Maten ± 0,5 mm. Oppervlakteruwheid 3,2 µm. Hoekafronding 30º
V1 Zuidpolder Gemeente Barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6 TC C01041.000085
Materiaal: Gewicht:
0 kg
Tekeningnummer: Maat: mm
Schaal:
Formaat:
A2
M:\Projecten 2011\a-gb-f-bruglee\Brug a-gb-f-bruglee - Goedkeuringstekening 130911.idw
45
landschapsarchitectuur
gemeente barendrecht Definitief Ontwerp 16 april 2013 v2.6
he rzieni ng i nr i c ht in g s p l a n z u id p ol d e r