Jaarverslag
2012
In Memoriam Herman ten Berge was mede-oprichter en directeur van de Nationale Hoorstichting. Na zich zeventien jaar met hart en ziel voor de stichting te hebben ingezet ging hij op 31 maart 2012 met pensioen. Zijn onverwachte overlijden op 20 november 2012 heeft ons diep getroffen. Herman was een bruggenbouwer en de drijvende kracht achter de samenwerking tussen wetenschappelijke, maatschappelijke en commerciële partijen in de hoorsector. Met grote inzet en vasthoudendheid vestigde hij de aandacht op het belang van een goed gehoor en de maatschappelijke gevolgen van slechthorendheid. Tijdens zijn directeurschap groeide de Nationale Hoorstichting uit van een idee tot een gezaghebbend platform. Zijn maatschappelijke verdiensten werden op 30 maart 2012 bekroond met een ridderorde.
Herman ten Berge 29 maart 1947 – 20 november 2012 Mede-oprichter en directeur Nationale Hoorstichting 1995 – 2012 Ridder in de Orde van Oranje-Nassau
Voorwoord Eind 2011, voordat ik bij de Nationale Hoorstichting
publiek. Ook op scholen, waar de Nationale Hoorstichting
kwam werken, ontmoette ik een jonge vrouw die haar
informatielessen verzorgt, is veel belangstelling voor het
baan was kwijtgeraakt omdat ze slechthorend was. Deze
onderwerp.
aandoening had niet alleen effect op haar werk en inkomen, maar ook op haar sociale leven. Dat raakte mij
De terreinwinst voltrekt zich echter langzaam, en er is
diep. Ik had nooit stil gestaan bij wat een belangrijk
nog veel te doen. De preventie van gehoorschade is dan
zintuig het gehoor eigenlijk is, en wat het betekent voor
ook geen eenvoudige opgave. Het veranderen van
iemand in de kracht van haar leven om slechthorend
risicogedrag van jongeren is, net zoals bij roken en
te zijn.
alcohol, niet een-twee-drie gedaan. Het overleg over een
geluidslimiet met de muzieksector wordt bemoeilijkt door
Slechthorendheid is een chronische aandoening die veel
een veelheid van partijen, en er is soms een tegengesteld
voorkomt en niet kan worden genezen. Het is de vijfde
belang: een hoger geluidsniveau leidt tot meer
meest voorkomende aandoening in Nederland. Het CBS
alcoholconsumptie en omzet. En er zijn continu nieuwe
schat dat bijna 2 miljoen mensen in Nederland
ontwikkelingen waarop we moeten inspelen, zoals de
gehoorproblemen hebben. Gehoorproblemen beperken
snelle daling van de leeftijd waarop kinderen naar
communicatie en hebben een groot effect op sociale en
muziekspelers luisteren.
maatschappelijke participatie. Daarmee vormen gehoorproblemen niet alleen een persoonlijk probleem, maar ook een maatschappelijk probleem.
De Nationale Hoorstichting in 2012
Desondanks wordt er in Nederland nog weinig aandacht
2012 was voor de Nationale Hoorstichting een jaar van
aan besteed. Al in 1995 riepen de VN-lidstaten op
veranderingen. Een aantal cruciale bedrijfsprocessen
alomvattende beleidsplannen te ontwikkelen voor de
werd doorgelicht en verbeterd en er werden verschillende
preventie van vermijdbare gehoorschade. In Nederland
kostenbesparende maatregelen getroffen. Om de
is hier nog geen sprake van.
Nationale Hoorstichting in een ondersteunende werkomgeving en een beter netwerk te plaatsen werd het kantoor van de stichting ondergebracht bij het kantoor
Impact
van ZonMw in Den Haag.
De Nationale Hoorstichting vraagt aandacht voor het
Onze belangrijkste financieringspartners zijn de
belang van een goed gehoor. Onze huidige kernactiviteit
VriendenLoterij en ZonMw. Het huidige economische
is de preventie van gehoorschade bij jongeren als gevolg
klimaat plaatst echter ook de Hoorstichting in een
van harde muziek. We ondersteunen de overheid,
spannende positie. De financiering van de Hoorstichting,
gemeenten, scholen en particulieren met kennis en
en daarmee haar continuïteit, vraagt blijvend aandacht.
interventies op het gebied van de preventie van
Om voort te kunnen bouwen op behaalde successen en
gehoorschade.
lessons learned, moet de Hoorstichting op korte termijn additionele sponsoren aantrekken en investeren in
Er is de afgelopen vier jaar veel vooruitgang geboekt.
nieuwe bronnen van inkomsten.
Waar vier jaar geleden zo goed als geen aandacht bestond voor de problematiek van gehoorschade onder jongeren,
Er is geen andere organisatie in Nederland die zich zo
begint dit bewustzijn nu langzaam te komen. De websites
intensief bezighoudt met de preventie van gehoorschade.
en online hoortesten van de Nationale Hoorstichting voor
Ook internationaal kunnen we helaas niet veel ‘afkijken’:
volwassenen, jongeren en kinderen worden goed bezocht
met onze hoortesten, onze rekenmodellen voor
en dragen bij aan de bewustwording onder een breed
blootstelling aan geluid en onze pilot met een keurmerk
Inhoudsopgave voor muzieklocaties loopt Nederland juist op andere
Kengetallen 2012
landen vooruit. Veel van ons werk is pionieren:
Visie, missie en activiteiten
10
onderzoeken, verbinden, overtuigen en nieuwe methodes
Projecten en resultaten 2012
12
uitproberen.
12
Jongeren en uitgaan
Geluidskeurmerk voor Clubs ‘Oorveilig’
Dat doen we met veel persoonlijke inzet en ook plezier,
Convenant poppodia en festivals
omdat we zien wat we hebben bereikt en wat we nog meer
Voorlichting op festivals
kunnen bereiken.
Preventie gehoorschade op scholen
Voorlichtingsles basisscholen
Vignet Gezonde School
Lesmateriaal
MBO
I-database Centrum Gezond Leven
RIVM Jeugdimpuls
Nationaal Programma Gehooronderzoek
8
15
17
Voor wie doen we het?
18
Fondsenwerving en inkomsten
20
Samenwerkingsverbanden
21
Onderzoek
22
Online hoortesten
Mp3-check
Enquêtes Trimbos-instituut en Club Judge
RIVM onderzoek 2013
Communicatie
Strategie
Websites
Informatieloket
2013
Inrichting organisatie
Organisatiestructuur
Directie en team
Bestuur
Laura van Deelen
Financiële en administratieve processen
Directeur Nationale Hoorstichting
Planning en control
KPI’s
24
27
Verkorte jaarrekening
30
Hartelijk dank!
33
Kengetallen 2012 Bereik Activiteiten Nationale Hoorstichting
Risico gehoorschade door muziekspelers
1 op 8
1 op 5
Kinderen
Jongeren
(9 tot 12 jaar)
(12-25 jaar)
1 op 8 kinderen (12,6%) loopt risico op gehoorschade 80% luistert regelmatig naar een muziekspeler 4 Voorlichting op
bereik naar
11 festivals
17.000 mensen
SCHOOL
SCHOOL
SCHOOL
SCHOOL
SCHOOL
SCHOOL
SCHOOL
SCHOOL
SCHOOL
SCHOOL
SCHOOL
SCHOOL
SCHOOL
1 op 5 jongeren luistert onveilig naar een muziekspeler Lager opgeleide jongeren luisteren onveiliger dan hoger opgeleide jongeren 5
Risico gehoorschade door uitgaan
aan totaal
Lessen gegeven op
730 kinderen
13 scholen Lesboekje Oorzaken:
40.000 exemplaren aangevraagd
85,5%
92,5%
Jongens
Meisjes
(15-16 jaar)
(15-16 jaar)
85,5% van de jongens gebruikt nooit
92,5% van de meisjes gebruikt nooit
gehoorbescherming als ze uitgaan6
gehoorbescherming als ze uitgaan6
Websites, hoortesten en social media online hoortesten: 88.000 keer gedaan. 8 websites, in totaal meer dan 230.000 keer bezocht 631 volgers op
online hoortesten
8 Ja ar verslag 2012
1
Bron: www.oorcheck.nl, n=17.697
2
Bron: www.kinderhoortest.nl, n=6.228
3
Bron: www.hoortest.nl, n= 20.371
4
Bezoekers
Bron: onderzoek Hoorstichting 2012, n=498
5
Bron: mp3 check 2012, n=9.484
(18 t/m 35 jaar)
6
Bron: Trimbos-instituut i.s.m.
82%
37%
48%
34%
Jongeren
Kinderen
Volwassenen
(12-25 jaar)
(5 tot 12 jaar)
(12-25 jaar)
37% van de jongeren: testuitslag slecht of onvoldoende 1
48% van de kinderen: testuitslag slecht of onvoldoende 2
82% van de stappers lijkt erop te vertrouwen dat de muzieklocatie of de overheid beschermende maatregelen treft om het gehoor van bezoekers te beschermen
7
Nationale Hoorstichting 2012, n=4.000 7
Bron: Club Judge i.s.m. Nationale Hoorstichting 2011-2012, n= 130.000
34% van de volwassenen: testuitslag slecht of onvoldoende 3
Ja ar verslag 2012 9
Visie, Missie en Activiteiten De Nationale Hoorstichting vraagt aandacht voor het belang van een gezond gehoor.
Het gehoor is een belangrijk zintuig. Met het gehoor
De Nationale Hoorstichting wil gehoorschade als gevolg
leggen we verbinding met onze omgeving; onze partner,
van harde muziek en lawaai voorkomen. Dit doen we door
ons gezin, onze vrienden, onze werkkring. Een goed
kinderen, jongeren en jongvolwassenen (9-25 jaar) op een
1) Fungeert als agenderingsplatform.
4) Voert onderzoek uit naar het gehoor van jongeren en
gehoor draagt bij aan sociale participatie en kwaliteit
positieve manier te informeren over de risico’s van harde
Wij vragen aandacht voor het belang van een gezond
hun risicogedrag. Dit doen we aan de hand van de data
van leven.
muziek en hen te motiveren het gehoor te beschermen.
gehoor en de preventie van gehoorschade, en de
die worden gegenereerd door onze online hoortesten en
Daarbij betrekken we zoveel mogelijk intermediaire
maatschappelijke gevolgen van slechthorendheid.
enquêtes die we bij andere instanties uitzetten of zelf
De Nationale Hoorstichting:
Het gehoor is echter ook een kwetsbaar zintuig dat
partijen zoals scholen, gemeenten en GGD-en. Ook
uitvoeren. In 2012 brachten we de volgende onderzoeks-
onomkeerbaar beschadigd kan worden. Slechthorendheid
stimuleren we uitgaansgelegenheden een veilige
2) Fungeert als kenniscentrum voor de preventie van
rapporten uit; analyse van de data van 88.000 online
is een chronische aandoening die veel voorkomt en niet
muziekomgeving te creëren. Want ook muzieklocaties
gehoorschade ten behoeve van de overheid en
hoortesten voor kinderen, jongeren en jong-volwassenen;
kan worden genezen. Gehoorproblemen bemoeilijken
kunnen veel meer doen, vanuit maatschappelijk
intermediaire partijen waaronder het Centrum Gezond
analyse van de data van 9.484 online testen van het
sociale participatie en kunnen leiden tot depressie en
verantwoord ondernemen, om gehoorschade onder jonge
Leven (RIVM), scholen en gemeenten. Wij ondersteunen
luistergedrag naar muziekspelers; onderzoek naar het
arbeidsuitval. Daarmee is gehoorschade niet alleen een
mensen te voorkomen.
deze partijen met kennis, advies en informatiemateriaal.
luistergedrag van 730 kinderen van 9-10 jaar, en onderzoek
persoonlijk probleem, maar ook een maatschappelijk
naar het uitgaansgedrag van 130.000 bezoekers van
probleem met aanzienlijke sociale en financiële
Daarnaast wil de Hoorstichting het Nederlandse
3) Initieert en voert preventie projecten uit. In 2012 gaven
uitgaansgelegenheden (uitgevoerd door Club Judge in
consequenties.
gehooronderzoek helpen versterken. Dit doen we door, op
we lessen op scholen en voorlichting op festivals; werkten
2011-2012). Daarnaast ontvingen we data van onderzoek
advies van de Raad voor Gezondheidsonderzoek, de
we met twee brancheorganisaties uit de muzieksector
naar het luister- en uitgaansgedrag van 4000 scholieren
Een groeiend aantal kinderen, jongeren en jong-
Nederlandse hoorsector samen te brengen in een
samen aan de implementatie van een geluidsconvenant;
in de leeftijd 15-16 jaar (uitgevoerd door het Trimbos-
volwassenen loopt gehoorschade op door harde muziek
Nationaal Programma Gehooronderzoek. Het Nederlandse
en werkten we met zeven vooraanstaande clubs aan een
instituut); deze data worden in 2013 verwerkt.
in uitgaansgelegenheden of via koptelefoons. Dit is een
gehooronderzoek kan worden verbeterd door een
pilot voor een landelijk geluidskeurmerk.
trend die niet alleen in Nederland, maar ook in andere
gezamenlijke prioriteitstelling en betere afstemming
5) Fungeert als aanjager en projectleider van het Nationaal
landen te zien is. Steeds meer jonge mensen doen hun
tussen onderzoeksinstanties. Hiermee kunnen sneller
Programma Gehooronderzoek.
intrede in de maatschappij met een gehoorbeperking. Dat
oplossingen worden bereikt voor mensen met een
is zonde en niet nodig. Gehoorschade kan niet worden
gehooraandoening.
genezen, maar in veel gevallen wel worden voorkomen.
10 J a a r v e r s l a g 2 0 1 2
J a a r v e r s l a g 2 0 1 2 11
Projecten en resultaten 2012 Jongeren en uitgaan Geluidskeurmerk voor clubs ‘Oorveilig’ In clubs zijn geluidsniveaus tussen 104 en 106 decibel (dB)
In mei organiseerde de Hoorstichting een workshop voor
Dit bleek bij de evaluatie van het convenant in december
In de Oorcheck-stand is gehoorbescherming met
geen uitzondering. Al bij een geluidsniveau vanaf 88 dB
geluidstechnici. Tijdens deze dag werden demonstraties
2012 een zwakke plek te zijn. De convenantpartners
muziekfilters te koop. In 2011 is de Hoorstichting
bestaat het risico op gehoorschade. Waar werknemers van
gegeven hoe een DJ een goede muziekbeleving kan bieden
konden niet aantonen in hoeverre de bij hun aangesloten
begonnen met het verkopen van goede gehoorbescherming,
clubs wettelijk verplicht zijn boven 85 dB(A)
onder 103 dB(A), en werden knelpunten besproken. De
muzieklocaties het convenant implementeerden, of de
in plaats van het gratis uitdelen van kwalitatief minder
gehoorbescherming te dragen, zijn er geen beschermende
knelpunten en oplossingen die door de clubs werden
geluidslimiet strikt werd gehandhaafd, en waar partijen
goede oordoppen. Deze aanpak werkt goed; het aantal
maatregelen voor de bezoekers van discotheken. Met
aangedragen zijn gepubliceerd op Oorveilig.nl.
eventueel tegenaan liepen.
verkochte oordoppen steeg in 2012 aanzienlijk.
proef gedraaid met een geluidskeurmerk voor clubs,
Ondanks al deze inspanningen bleek een geluidskeurmerk
Een andere zwakke plek van dit convenant is dat slechts
Voorlichting op festivals is een goede manier om in
‘Oorveilig’. Doelstelling was een keurmerk op te zetten
helaas niet mogelijk. Hoewel er belangrijke vorderingen
een deel van de poppodia, festivals en evenementen bij
contact te komen met de doelgroep. Ook lijkt het effect te
dat bezoekers en personeel van clubs moet beschermen
werden gemaakt, was geen van de clubs in staat zich
deze brancheorganisaties is aangesloten en dat de
hebben; de bewustwording onder festivalbezoekers en
tegen gehoorschade door te harde muziek.
blijvend te houden aan de geluidslimiet. In 2013 zal op
Koninklijke Horeca Nederland het convenant niet heeft
het gebruik van gehoorbescherming is de afgelopen vier
basis van de kennis die met deze proef is opgedaan samen
ondertekend. Vooral veel kleine locaties waar harde
jaar toegenomen. Het vergt echter veel mankracht en het
Zeven toonaangevende Nederlandse clubs hebben een
met het Ministerie van VWS naar andere oplossingen
muziek wordt gedraaid worden met dit convenant dus
is een activiteit die ook door de festivals zelf uitgevoerd
jaar geoefend met het uitvoeren van beschermende
worden gezocht.
niet bereikt.
kan worden. Daarom zal de Hoorstichting vanaf 2013 niet
financiering van de VriendenLoterij hebben we in 2012
maatregelen. De belangrijkste maatregel was het hanteren
meer op festivals staan, maar festivalorganisatoren In mei 2013 loopt het convenant af en moeten afspraken
van een geluidslimiet van 103 dB(A), doorlopend gemeten als gemiddelde over 15 minuten. Daarnaast verbonden de
Convenant poppodia en festivals
stimuleren gehoorbescherming aan te bieden.
worden gemaakt over aanpassing en verlenging.
clubs zich er aan bezoekers te informeren over de risico’s van gehoorschade en hoe zij hun gehoor kunnen
In 2011 heeft de Nationale Hoorstichting met de
beschermen; goede gehoorbescherming met muziekfilters
brancheorganisaties voor poppodia, evenementen en
te verkopen; medewerkers te trainen, en het geluidsniveau
festivals (VVEM en VNPF) een convenant ondertekend.
voor het publiek zichtbaar te maken. Voor bezoekers werd
Doel van dit convenant is bezoekers van muzieklocaties
Sinds 2009 staat de Nationale Hoorstichting op festivals
vaak, of te lang achter elkaar, hard geluid moet
de website Oorveilig.nl ontwikkeld, met praktische
een veiligere geluidsomgeving te bieden.
met de Oorcheck-festivalstand. Het Oorcheck-team geeft
verwerken. De trilhaartjes in het binnenoor raken
op een positieve en speelse manier bezoekers van festivals
overbelast of gaan kapot. Vergelijk het met een
informatie hoe je bij het uitgaan je gehoor kan beschermen.
De Nationale Hoorstichting op festivals
Hoe ontstaat gehoorschade? Gehoorbeschadiging ontstaat als het gehoor te
Op deze site kon ook een decibelmeter-app worden
De maatregelen waarop aangesloten poppodia,
voorlichting over de risico’s van harde muziek en wat je
korenveld waar een harde wind overheen waait.
gedownload, waarmee bezoekers met een iPhone een
evenementen en festivals zich toelegden komen voor een
kunt doen om je gehoor te beschermen. Het motto is ‘Love
Bij een gewone wind buigt het koren mee, en komt
indicatie van het decibelniveau in een muzieklocatie
groot deel overeen met die van het keurmerk Oorveilig.
the Music, love your ears’, waarbij de nadruk ligt op het
weer overeind. Maar als er vaak een harde wind
kunnen testen. Deze app is in 2012 2086 keer gedownload.
De belangrijkste maatregelen zijn het hanteren van een
zo lang mogelijk op een veilige manier blijven genieten
waait, of er een flinke storm tekeer gaat, kan het
geluidslimiet van 103 dB(A) doorlopend gemeten als
van muziek. In 2012 stond het Oorcheck-team op elf
koren niet meer overeind komen. Zo ook met
De geluidsmetingen konden online door de club en de
gemiddelde over 15 minuten, het informeren van
festivals, waar in totaal 170.000 bezoekers op af kwamen.
trilhaartjes. Te weinig werkende trilhaartjes zorgen
Hoorstichting worden ingezien. Wanneer de geluidslimiet
bezoekers over de risico’s van gehoorschade en hoe zij
We schatten dat we 10% van deze bezoekers hebben
ervoor dat je minder goed kunt horen, waardoor je
werd overschreden, genereerde het systeem een ‘alert’,
hun gehoor kunnen beschermen, en het verkopen van
bereikt.
slechthorend kunt worden. Het kan ook zo zijn dat
zodat de DJ direct kon bijsturen. De Hoorstichting
goede gehoorbescherming. Bij het convenant werden de
de trilhaartjes verkeerde signalen gaan doorgeven,
koppelde wekelijks met de clubs terug om te onderzoeken
geluidsniveaus echter niet gemonitord.
zoals een piep of ruis. Dit is tinnitus.
waarom de limiet was overschreden en welke maatregel de club had genomen om deze oorzaak weg te nemen.
12 J a a r v e r s l a g 2 0 1 2
J a a r v e r s l a g 2 0 1 2 13
Hoe hard is te hard?
Preventie gehoorschade op scholen
Gehoorschade kan optreden wanneer te lang en te vaak naar te harde muziek wordt geluisterd. Maar wat is te lang, te
Basisscholen zijn een essentieel kanaal voor het bereiken
mankracht. Ook beperkte deze tijdsintensieve aanpak het
vaak en te hard? Om hier antwoord op te kunnen geven is door audiologen van het AMC en LUMC een op de arbonorm
van kinderen en jongeren die nog geen uitgaans-
bereik naar scholen. We hebben dit model daarom
gebaseerd model ontwikkeld dat de kans op gehoorschade door harde muziek voorspelt (Dreschler en De Laat, 2012). Deze
gelegenheden bezoeken, maar wel met een koptelefoon
losgelaten. Door de presentatie van de les en de
Expert Opinion vormt de basis van de adviezen en inschattingen die de Nationale Hoorstichting geeft over het risico op
naar muziekspelers luisteren. Daarnaast zijn scholen een
lesmaterialen aan iedereen beschikbaar te stellen die op
gehoorschade.
belangrijk kanaal om de omgeving van deze jonge
school les wil geven over het gehoor, hopen we in kortere
doelgroep te bereiken, zoals ouders, verzorgers en leraren.
tijd meer kinderen te bereiken.
De risico’s op lawaaislechthorendheid op de werkvloer zijn uitvoerig onderzocht en hebben geleid tot internationale normeringen (ISO-1999, 1990) die zijn verwerkt in arbowetgeving. De Expert Opinion neemt deze arbowetgeving als
We zien dat scholen steeds meer open staan voor de
uitgangspunt voor de bepaling van het risico op gehoorschade door harde muziek. De arbonorm stelt dat er een kans op
preventie van gehoorschade. Scholen, leraren en ouders
permanent gehoorverlies ontstaat wanneer een werknemer 40 jaar lang 8 uur per dag wordt blootgesteld aan een
nemen in toenemende mate contact op met de
gemiddeld geluidsniveau van 85 dB(A).
Hoorstichting met vragen en verzoeken lesmateriaal op
Scholen die zich actief inzetten voor de gezondheid van
Gehoor in het vignet Gezonde School
te sturen. Bij veel scholen en leraren is gehoorschade als
leerlingen kunnen het vignet Gezonde School van GGD
De arbonorm gaat dus uit van een regelmatige blootstelling: 40 jaar lang elke werkdag hetzelfde lawaai. De norm voor
gevolg van harde muziek echter nog een onbekend
Nederland aanvragen. Als partner van het vignet
de risicobepaling van gehoorschade door harde muziek in de vrije tijd mag soepeler worden gesteld, omdat er geen sprake
gezondheidsrisico.
stimuleert de Hoorstichting scholen de preventie van
is van ‘zeer regelmatige’ blootstelling en wordt aangenomen dat de periode waarover die blootstelling zich uitstrekt,
gehoorschade te verankeren in het onderwijs. Ook kunnen
korter is dan 40 jaar.
scholen de preventie van gehoorschade opnemen in het
Voorlichtingsles op basisscholen
beleid ten aanzien van schoolfeesten.
In 2012 heeft de Hoorstichting een voorlichtingsles
Lesmateriaal
Luistergedrag
acceptabel
riskant
gevaarlijk
Gemiddeld
minder dan
88 – 92,5
hoger dan
Deze les hebben we in 27 klassen gegeven, waarmee we
De Hoorstichting heeft de afgelopen jaren zowel voor het
geluidsniveau (Leq)
88 dB(A)
dB(A)
92,5 dB(A)
730 leerlingen in de leeftijd 9 tot 12 jaar hebben bereikt.
basisonderwijs als het voortgezet onderwijs lesmateriaal
Minder dan 5% kans op
5% tot 50% kans op een
In een uur tijd komen kinderen op een speelse en
laten ontwikkelen.
Risico op
Meer dan 50% kans op een
gehoorschade1
een (hoge tonen)
(hoge tonen)
(hoge tonen) gehoorverlies
gehoorverlies van 10 dB
gehoorverlies van 10 dB
van 10 dB of meer na 10
of meer na 10 jaar
of meer na 10 jaar
jaar blootstelling en een
blootstelling.
blootstelling.
kans van 5% dat het (hoge
ontwikkeld voor de bovenbouw van het basisonderwijs.
interactieve manier alles te weten over de werking van geluid en gehoor. Om kinderen een idee te geven hoe hard
Voor het basisonderwijs is er:
een decibel is, mogen ze (met de handen over de oren) zo
- Het lespakket HoorToren. Er is ook een digitale versie
hard mogelijk schreeuwen en wordt dit met een
beschikbaar: Hoortoren.nl.
decibelmeter gemeten. Een item van Klokhuis over het
- De kinderwebsite Geluidstuin.nl (9-12 jaar).
groter is dan 20dB na 10
gehoor maakt ook deel uit van de les.
- Het lesboekje ‘Oorzaken’ voor de bovenbouw
jaar blootstelling.
Op www.hoorstichting.nl staat een demo van de les.
(leeftijd 9-12 jaar).
tonen) gehoorverlies zelfs
Tijdens de les werd ook onderzoek gedaan naar het luistergedrag naar muziekspelers van de leerlingen. 1
De kans op gehoorschade is berekend voor een grote groep (mediaan) en voor oren met een gemiddelde gevoeligheid.
Voor het voortgezet onderwijs is er:
Individuele personen kunnen dus altijd een hogere of lagere kans hebben bij de genoemde blootstellingsniveaus. Ook in
De voorlichtingsles werd zeer goed ontvangen. Ook bleek
- De jongerenwebsite Oorcheck.nl (12-25 jaar). Op de
het minste risicogebied is er nog altijd een risico. Wetenschappers sluiten enig risico eigenlijk pas uit wanneer de Leq
het een positief effect te hebben: een maand na de les
docentenpagina staan een docentenhandleiding en
minder dan 75 dB(A) is. Deze risico’s gelden indien de harde muziek in de vrije tijd de enige bron is van schadelijke
luisterden de kinderen een stuk veiliger naar hun
opdrachtkaarten voor de vakken Muziek, Biologie en
geluidsniveaus. Als er daarnaast nog andere bronnen van hard geluid zijn, zoals lawaai op de werkplek, neemt het risico
muziekspeler.
Natuur & Techniek, uitgesplitst naar VMBO en HAVO/ VWO.
op gehoorschade toe. De volledige versie van de Expert Opinion is te vinden op www.hoorstichting.nl . Op www.oorcheck.nl kunnen jongeren de ‘Check Out’ doen waarmee op basis van de Expert Opinion berekend kan worden
Aanvankelijk was de bedoeling in 2013 vrijwilligers op te
- www.MP3-check.nl waar jongeren kunnen toetsen of
leiden om de voorlichtingsles uit te dragen. In de praktijk
zij veilig naar hun muziekspeler luisteren.
bleek het opleiden van vrijwilligers en het bewaken van
kwaliteit echter een te groot beslag te leggen op onze
wat het risico op gehoorschade is.
14 J a a r v e r s l a g 2 0 1 2
J a a r v e r s l a g 2 0 1 2 15
Nationaal Programma Gehooronderzoek
MBO
RIVM Jeugdimpuls
In 2013 wordt het voorlichtingsaanbod voor scholen
De Hoorstichting werkt met het RIVM ook samen op de
Het Nederlandse gehooronderzoek is kwalitatief sterk,
Uitgangspunt van het NPG is afstemming op de behoefte
verder uitgebreid met materiaal voor het MBO. Uit onze
Jeugdimpuls. Dit is een driejarig programma waarbij
maar versnipperd. Daarom adviseerde de Raad voor
en ervaringen van mensen met een gehooraandoening.
onderzoeken komt naar voren dat studenten van het
scholen worden ondersteund bij het bevorderen van een
Gezondheidsonderzoek (RGO) in 2003 de Nederlandse
In negen bijeenkomsten met patiënten is uitgebreid
VMBO en MBO het minst zorgvuldig omgaan met hun
gezonde leefstijl van scholieren. In 2013 geven we in het
hoorsector de krachten te bundelen. De Nationale
geïnventariseerd welke knelpunten mensen met een
gehoor. Op de site Testjeleefstijl.nl wordt daarom een
kader van dit programma op verzoek van scholen 50
Hoorstichting speelt in dit proces een verbindende rol.
gehoorprobleem ondervinden, welke oplossingen zij zien,
module gehoor toegevoegd. Deze site is een vast onderdeel
ondersteuningslessen van de HoorToren.
Door de samenwerking te verbeteren en het gehoor-
welke uitdagingen er voor de onderzoekers liggen en welk
in het lespakket van de helft van alle MBO-instellingen.
onderzoek beter af te stemmen op de wensen van
onderzoek voor de komende jaren urgent is. Daarnaast
Hiermee bereiken we niet alleen een groot aantal MBO-
patiënten, hopen we snellere en betere oplossingen te
werd onder 444 patiënten een enquête uitgevoerd. In het
bereiken voor mensen met een gehooraandoening.
najaar vond bij het RIVM een slotbijeenkomst plaats
studenten, maar wordt ook een groot datavolume gegenereerd. Hiermee krijgen we beter inzicht over het
Wat is goede gehoorbescherming?
gedrag van deze specifieke doelgroep, waarmee we
Het is belangrijk dat in muziekgelegenheden goede
De Hoorstichting onderhoudt sinds 2006 ten behoeve van
dialoog gingen over de onderzoeksprioriteiten die uit dit
nieuwe, gerichte interventies kunnen ontwikkelen.
gehoorbescherming wordt aangeboden. Dit is
onderzoekers een database met in Nederland lopend
proces voort zijn gekomen.
gehoorbescherming die voldoende dempt en een
gehooronderzoek. Ook brengen we jaarlijks de gids Gehoor
muziekfilter heeft (minimaal SNR 17). Deze filter
in Onderzoek uit. In 2012 zijn belangrijke vervolgstappen
De uitkomsten van deze bijeenkomsten en de enquête
beschermt tegen schadelijke tonen, terwijl de
gezet om te komen tot een Nationaal Programma
worden in 2013 uitgewerkt tot een concrete agenda met
muziekbeleving hetzelfde blijft. Bovendien zie je
Gehooronderzoek, een agenda van gezamenlijke
prioritering van onderzoeken binnen vier domeinen:
I-Database Centrum Gezond Leven (RIVM)
waarin wetenschappers en patiënten met elkaar in
ze haast niet zitten. Er zijn twee soorten oordoppen
onderzoeksprioriteiten. Veertien organisaties bundelden
genezing/behandeling, revalidatie, maatschappelijke
De Nationale Hoorstichting werkt intensief samen met
met muziekfilter: op maat gemaakte (otoplastieken)
de krachten en werkten met mankracht en financiële
participatie en preventie.
het RIVM. In de i-database van het Centrum Gezond Leven
en universele. Otoplastieken gaan langer mee maar
bijdragen aan de totstandkoming van het Nationaal
van het RIVM zijn ten behoeve van scholen en gemeenten
zijn prijzig. Universele oordoppen beschermen
Programma Gehooronderzoek (NPG). Dit zijn de
interventies opgenomen die door het RIVM zijn getoetst
even goed en zijn al vanaf drie euro verkrijgbaar.
Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden (NVVS), de
en als goede interventies worden erkend.
Schuimoordoppen (herriestoppers) raden we af. Ze
Federatie van Nederlandse Audiologische Centra (FENAC),
De HoorToren was reeds opgenomen in de i-database. In
worden vaak niet goed ingebracht, waardoor
Heinsius-Houbolt Fonds, de KNO-vereniging, Koninklijke
2012 is ook de kinderwebsite Geluidstuin.nl getoetst en
bezoekers een vals gevoel van veiligheid hebben.
Kentalis, Partners in Verstaan (Koninklijke Auris Groep
opgenomen. Voor 2013 wordt deze procedure opgestart
Bovendien vervormen ze de muziek, zitten ze
en de Nederlandse Stichting voor het Dove en
voor onzejongerenwebsite Oorcheck.nl. Ook wordt de
oncomfortabel, en zie je ze zitten, hetgeen
Slechthorende Kind), UMC Groningen, UMC Nijmegen,
HoorToren op een hoger niveau gebracht, om dit
bezoekers er van af houdt ze te dragen.
AMC, VUmc, UMC Utrecht, LUMC, RIVM, de Nationale
lesmateriaal beter onder de aandacht van scholen te
Hoorstichting en ZonMw. De Nationale Hoorstichting en
brengen.
ZonMw zijn aanjager van dit proces.
16 J a a r v e r s l a g 2 0 1 2
J a a r v e r s l a g 2 0 1 2 17
Voor wie doen we het? Ik heb zelf een paar jaar geleden in de Gelredome
Je gehoor is dan niet alleen minder je komt
Ik ben voorstander van maximering van geluid bij disco’s,
Niet enkel is mijn gehoor
een concert bezocht met een geluidsmuur alsof
ook nog in een sociaal isolement terecht,
concerten en geluidsdragers. Ik heb als twintiger mijzelf
30% minder ik heb een
meerdere boeings tegelijk een paar meter boven
doordat je in een conversatie bv op verjaar-
nooit zorgen gemaakt om harde muziek op mn walkman,
constante piep in mijn oren
ons overvlogen. Zelf een week lang een pieptoon
dagen niet alles kan volgen. Je denkt dan
in de disco etc. Gehoorschade treedt soms pas jaren na
hoofdpijn en migraines en
gehad, maar vrienden hebben daarbij permanente
snel: laat maar zitten ik kan het toch niet
het te harde geluid op. In mijn geval ruim 10 jaar later.
daarmee ook een sosiaal
gehoorbeschadiging opgelopen.
volgen.
Ben nu 37 en de piep in mijn oren is er sinds 5 jaar en wordt
isolement.
elk jaar harder, ook al sta ik al vele jaren nooit meer bloot aan te hard geluid. Oorsuizen is een lijdensweg. Neem dat van mij aan. Ik vier mijn eigen verjaardag niet meer, terwijl de huiskamer vroeger vol zat. Ik moet n.l. twee dagen bijkomen en
‘Ik zou willen dat er 25 jaar terug al aandacht aan
uitrusten. Een cursusdag kost drie dagen bijkomen.
was besteed, want dan had ik gehoorbescherming
Heb al een aantal jaar last van een permanente piep in
energy. Hoor nu, op mn 27e,
Gebruik sinds een jaar een middel waardoor ik eindelijk
in gedaan. Gehoorbescherming zouden ook
mn oren. Zeer irritant en ik hoop dat op den duur dat ze
nog steeds een piep als ik
goed slaap. Ik kan iets beter tegen het oorsuizen, maar
makkelijker verkrijgbaar moeten zijn. B.v. gratis bij
daar toch wat aan kunnen doen. Maar het is vooral mn
probeer te slapen. Belac-
worstel er (na 24 jaar) nog dagelijks mee. Ik hoop nog altijd
de ingang verkrijgbaar.
eigen schuld, doordat ik vaak de muziek te hard had staan
helijk hoe hard die muziek
en dan natuurlijk de herrie in de kroeg. Maar goed
staat.
op een ‘uitknop’
Op mn 18e naar trance
tegenwoordig heb ik altijd oordoppen bij en dat werkt perfect. Ik had graag gewild dat ik zo slim was om die dingen 15 jaar geleden al te dragen. Ik heb ze, die op maat gemaakte doppen. Maar helaas ook pas aangeschaft toen
het geluid op feesten en in
ik last kreeg van een piep in mijn oor...
Mijn vriend is begin 30 en is slechthorend, vermoedelijk
kroegen staat gewoon te
Ik denk dat de verantwoording ook echt
door harde muziek tijdens het uitgaan. Voor hem heel
Ik ben vaak wezen stappen,
Voor mij was het helaas ook te laat. Loop al bijna 2
hard. Het lijkt alsof ze
ligt bij uitgaansgelegenheden! De
vervelend natuurlijk maar ook voor mezelf. Vaak moet ik
maar ben wel half doof
jaar met (geen overheersende) tinnitus rond, na
denken, hoe harder de
muziek doet soms letterlijk pijn aan je
dingen herhalen of hem waarschuwen op straat wanneer
geworden daardoor. Moet
een avondje bij de boksen te hebben gestaan. Nu
muziek, hoe gezelliger het
oren! En mijn ervaring is dat (dans)kroe-
hij verkeer niet hoort aankomen. Wanneer ik jongeren op
vaak ook vragen, sorry of
altijd, kroeg, club of festival, m’n op maat gemaakt
is. Het tegendeel is echter
gen echt niet onder doen voor
het gevaar van harde muziek wijs merk ik niet serieus
wat zeg je. Is erg vervelend!
oordopjes in (25 dB demping).
waar. In de disco waar ik
discotheken! Zou fijn zijn als de overheid
genomen te worden. Vraag me af in hoeverre de overheid
draaide was de limiet 95db,
hier ns wat aan zou doen!
dit kan overbrengen. Ikzelf zou graag zien dat er
niemand ooit gevraagd
maximeringen komen voor het geluid.
of het misschien wat harder kan. Zet het gewoon zachter.
Niet voor niets maken mensen met oorsuizen een eind aan hun leven. Je bent heel eenzaam als niemand weet
Bij mij is het in de tresor bunker op
Na een avondje stappen is de piep in beide
hoe je eigenlijk lijdt. Ik lijd nog steeds elke dag...Het
nature one goed mis gegaan, geluid
oren van mijn vriend nooit meer verdwenen!
verdriet gaat nooit weg. Je blijft altijd rouwen om het
stond daar zo ontzettend hard, en
Het is vreselijk ingrijpend wanneer jezelf of
Na regelmatig naar discotheken en concerten
verlies van de stilte. Al was het maar één uur per dag stil
door de echo kwam het op sommige
je partner dat overkomt! nooit meer stilte in
geweest helaas blijvende gehoorschade opgelopen.
in mijn hoofd. Ik zou er veel voor over hebben.
punten nog veel harder uit. Slechts 3
je hoofd.. je snapt wat dat psychisch met je
Altijd een piep in mijn oor nu. Overdag gaat het
minuten binnen geweest, maar dat is
doet. het is inderdaad belachelijk dat muziek
goed, maar ‘s avonds in bed is geen pretje. Mijn
wel funest geworden.
zo hard staat en dat de gevolgen daarvan zo
meiden mogen zonder gehoorbescherming niet
onderbelicht zijn!
naar de discotheek.
18 J a a r v e r s l a g 2 0 1 2
Bron: Discussies op verschillende internetfora 3 & 4 oktober 2012
J a a r v e r s l a g 2 0 1 2 19
Fondsenwerving en inkomsten
Samenwerkingsverbanden
In 2012 werden onze activiteiten gefinancierd uit zes
De overheid is een belangrijke partner en belanghebbende.
De Nationale Hoorstichting werkt samen met een groot
zoals gemeenten en scholen. In 2012 ontwikkelde de
inkomstenbronnen: de VriendenLoterij, de overheid, de
In 2012 ontvingen we een bijdrage van € 200.000 van VWS,
aantal maatschappelijke en wetenschappelijke instanties.
Hoorstichting samen met het Centrum Media &
brancheorganisatie GAIN, verkoop van online hoortesten
via het Preventie-programma van ZonMw. Dit vierjarige
Door samen te werken met intermediaire partijen willen
Gezondheid (CMG) de toolkit ‘gehoorschadepreventie’.
aan Beter Horen en Schoonenberg, donateurs en legaten.
programma liep eind 2012 af. In oktober 2012 zegde
we het bereik naar de doelgroepen verhogen. Daarnaast
Deze toolkit richt zich op het voorkomen van gehoorschade
Minister Schippers toe de financiering tenminste met een
willen we als onafhankelijke organisatie een verbindende
bij kinderen en jongeren en bestrijkt de thema’s Sound
Bij het fondsenwerven heeft de Hoorstichting net als
jaar te verlengen. Het Ministerie van SZW stelt in 2013
rol spelen tussen verschillende partijen in de Nederlandse
Effects (CMG), muziekspelers (wat is het risico en waar
andere organisaties last van het huidige economische
een bedrag van € 75.000 ter beschikking ten behoeve van
hoorsector.
kun je op letten), onderwijs (lesmaterialen voor PO en VO)
klimaat. Daarbij is het voor de Hoorstichting extra lastig
een nieuw preventieproject (preventie gehoorschade op
dat gehoorproblemen vaak niet worden erkend als een
de werkvloer).
ernstig probleem – terwijl het de vijfde meest voorkomende
en festivals (maatregelen voor festivalorganisatoren). Daarnaast werkt de Hoorstichting samen met het RIVM Wetenschappelijke en maatschappelijke instanties uit
Centrum Gezond Leven op de Jeudgimpuls en Gezonde School.
chronische aandoening in Nederland is. Dat geldt ook voor
In 2012 ontving de Nationale Hoorstichting een bijdrage
de Nederlandse hoorsector
het relatief nieuwe gezondheidsrisico van gehoorschade
van GAIN van € 75.000. In 2012 is de commerciële hoorsector
In het kader van het Nationaal Programma Gehoor-
bij jongeren als gevolg van harde muziek.
onder druk komen te staan, hetgeen er helaas toe heeft
onderzoek (NPG) werkt de Nationale Hoorstichting samen
geleid dat in 2013 GAIN geen sponsoring meer kan leveren.
met diverse instanties uit het Nederlandse hoorveld,
Centrum Media en Gezondheid (CMG)
waaronder de Nederlandse Vereniging voor Slecht-
Met het CMG werkten we ook samen op de ondersteuning
Om de continuïteit van de activiteiten van de Hoorstichting te waarborgen en voort te kunnen bouwen op
In 2011 is een donateursplan opgezet. Dit heeft helaas
horenden (NV VS), de Federatie van Nederlandse
van GGD-en en gemeenten in de preventie van
behaalde successen en lessons learned is in 2012 de
maar weinig donateurs gegenereerd. Gezien het
Audiologische Centra (FENAC), de KNO-Vereniging,
gehoorschade. In 2012 organiseerde de Hoorstichting
volgende strategie ingezet: 1) bezuiniging op de
economische klimaat verwachten we op korte termijn
Koninklijke Kentalis, Partners in Verstaan (Koninklijke
samen met het CMG een workshop op het Nederlands
bedrijfsvoering, 2) behoud van bestaande inkomsten-
geen hoge inkomsten uit donateurs. In 2012 heeft de
Auris Groep en Nederlandse Stichting voor het Dove en
Congres Volksgezondheid, waarin GGD-en handvatten
bronnen, en 3) aantrekken van nieuwe sponsoren. Wij
Nationale Hoorstichting € 17.000 aan legaten ontvangen.
Slechthorende Kind), UMC Groningen, UMC Nijmegen,
kregen aangereikt om de preventie van gehoorschade op
hopen hiermee vanaf 2014 weer een meer zekere financiële
Het gebruiksrecht van hoortesten leverde in 2012
AMC, VUmc, UMC Utrecht en LUMC. Het AMC en LUMC
te nemen in gemeentelijk beleid.
basis te kunnen bewerkstelligen.
€ 21.000 op.
adviseren ons bovendien bij de ontwikkeling en analyse van de online hoortesten.
De VriendenLoterij is een belangrijke partner. In 2012
Wij zijn onze sponsoren en donateurs zeer dankbaar voor
ontvingen we van de VriendenLoterij een bijdrage van
hun bijdrage aan ons werk.
Sponsoren VriendenLoterij en ZonMw Onze hoofdsponsoren VriendenLoterij en ZonMw zijn
ruim € 212.000. Daarvan werd ruim € 12.000 bijeengebracht
GGD Nederland
belangrijke sparring partners. Beide partners bieden een
door de verkoop van geoormerkte loten. In 2013 wordt
De Hoorstichting werkt nauw samen met GGD Nederland,
netwerk van meedenkers en professionals waar de
ingezet op verhoging van verkoop van geoormerkte loten
zowel in het vignet Gezonde School als in de advisering
Nationale Hoorstichting als kleine organisatie dankbaar
door betere communicatie van de samenwerking tussen
van gemeenten over geluid op evenementen. In 2012
gebruik van maakt. Eind 2012 is, om de organisatie in een
de Hoorstichting en de VriendenLoterij.
adviseerde de Hoorstichting de werkgroep Geluid van GGD
ondersteunende kennisomgeving te plaatsen, de
Nederland bij een handreiking voor gemeenten ten
Nationale Hoorstichting verhuisd naar het kantoor van
behoeve van de preventie van gehoorschade. Ook
ZonMw.
adviseerden we de Geneeskundige Hulpverlening Organisatie in de Regio (GHOR) en GGD Hollands Noorden bij de opstelling van een brochure over geluid voor
Overige organisaties
organisatoren van evenementen.
Overige organisaties waar de Nationale Hoorstichting mee samenwerkt en die elders in dit document vermeld staan, zijn het Trimbos-instituut, de brancheorganisaties
RIVM Centrum Gezond Leven
VVEM (Vereniging voor Evenementenmakers) en VNPF
Het RIVM Centrum Gezond Leven beheert een website met
(Vereniging Nederlandse Poppodia en Festivals), en
toolkits voor publiekscommunicatie over gezond-
verschillende clubs en bedrijven uit de muzieksector.
heidsthema’s ten behoeve van intermediaire partijen
20 J a a r v e r s l a g 2 0 1 2
J a a r v e r s l a g 2 0 1 2 21
Onderzoek Er zijn weinig recente data over de prevalentie van slechthorendheid en gehoorschade. Om gericht interventies te kunnen uitvoeren doet de Nationale Hoorstichting door middel van enquêtes onderzoek naar het risicogedrag van jongeren. Ook de vier online hoortesten van de Nationale Hoorstichting geven belangrijke informatie over het gehoor van volwassenen, jongeren en kinderen.
Enquêtes Trimbos-instituut en Club Judge
Online hoortesten
MP3-check
De Nationale Hoorstichting heeft vier online hoortesten:
Naast de hoortesten hebben we ook een website waarop
voor volwassenen (Hoortest.nl), jongeren 12-25 jaar
jongeren kunnen toetsen of ze veilig naar hun
In 2011 heeft de Nationale Hoorstichting twee enquêtes
Ook lijken bezoekers een vals gevoel van veiligheid te
(Oorcheck.nl), kinderen 9-12 jaar (Kinderhoortest.nl) en
muziekspeler luisteren. Voor deze website zijn door de
uitgezet, waarvan de data in 2012 zijn ontvangen. Het
hebben. Meer dan vier op de vijf bezoekers denkt dat de
werknemers (Bedrijfsoorcheck.nl). Met deze hoortesten
Consumentenbond de technische gegevens van 97
Trimbos-instituut heeft onderzoek gedaan naar het
overheid of eigenaar van de muziekgelegenheid
willen we laagdrempelig kinderen, jongeren en
muziekspelers getoetst. In 2013 zullen er nog 20 worden
luistergedrag (muziekspelers) en uitgaansgedrag onder
maatregelen treft of moet treffen om het gehoor van
volwassenen bewust maken van het belang van een goed
toegevoegd.
4000 scholieren 15-16 jaar. Club Judge heeft een jaar lang
bezoekers te beschermen. De bescherming van het gehoor
gehoor. Deze hoortesten zijn spraak-in-ruis testen en
Uit de analyse van bijna 10.000 tests blijkt dat 19% van de
data
in een lawaaiige omgeving is echter bij wet wel geregeld
geven een belangrijke indicatie van de kwaliteit van het
jongeren (12-24 jaar) onveilig naar een muziekspeler
uitgaansgelegenheden.
gehoor. Ze zijn gemaakt en zorgvuldig getoetst door
luistert en daarmee kans loopt op gehoorschade.
verzameld
onder
130.0 0 0
bezoekers
van
voor werknemers, maar niet voor bezoekers van muzieklocaties.
Uit het Trimbos-onderzoek blijkt dat: lager opgeleide
audiologen van het VU (Amsterdam) en LUMC (Leiden), maar zijn niet even nauwkeurig als een hoortest in een
Begin 2013 is EU-regelgeving van kracht geworden die het
jongeren aanzienlijk risicovoller naar muziekspelers
De uitslag van het onderzoek onder 130.000 bezoekers van
audiologisch centrum. Bij een slechte uitslag raden we
maximale geluidsniveau van muziekspelers maximeert
luisteren dan hoger opgeleide jongeren. Bij het uitgaan
uitgaansgelegenheden heeft veel media-aandacht
aan het gehoor door een deskundige te laten testen.
op 100 dB. In 2013 zal de Nationale Hoorstichting
gebruiken minder dan twee op de tien jongens
gegenereerd. De reacties van en discussies onder jongeren
onderzoeken of de muziekspelers die in Nederland op de
gehoorbescherming; bij de meisjes is dat zelfs minder dan
die dit onderzoek op verschillende nieuwssites losmaakte
markt verkrijgbaar zijn daaraan voldoen.
De hoortesten leveren een belangrijke hoeveelheid data
een op de tien. Gemiddeld vier op de tien jongeren hebben
gaf de Hoorstichting belangrijke informatie hoe jongeren
op. In 2012 werden de hoortesten voor volwassenen,
na het uitgaan een piep in de oren. Een piep in de oren is
tegenover dit onderwerp staan (zie p 18,19).
jongeren en kinderen in totaal meer dan 88.000 keer
een indicatie dat de haarcellen in het binnenoor het
gedaan. De Oorcheck voor jongeren is het meest populair;
zwaar te verduren hebben gehad en op micro-niveau al
deze werd meer dan 45.000 keer gedaan. Na filtering
beschadigd zijn.
RIVM onderzoek in 2013
volwassenen, 17.697 hoortesten voor jongeren, en 6.228
Deze gegevens worden bevestigd door het onderzoek van
Samen met de ministeries van VWS en SZW is bij het RIVM
hoortesten voor kinderen worden gebruikt.
Club Judge. Uit dit onderzoek blijkt ook dat het
onderzoek uitgezet naar de prevalentie van gehoorschade
konden voor data-analyse 20.371 hoortesten voor
uitgaanspubliek slecht op de hoogte is van het risico dat
onder jongeren anno 2013. Het laatste grote onderzoek
Een aanzienlijk deel van de jongeren en kinderen heeft
zij loopt op gehoorschade. Een meerderheid van de
hiernaar, uitgevoerd door TNO, dateert uit 1989. Destijds
een onvoldoende of slechte testuitslag gekregen (resp.
bezoekers denkt dat het niet nodig is gehoorbescherming
werd geschat dat jaarlijks 21.500 jongeren gehoorschade
37% en 48%). Daarnaast schatten zij het gehoor vaak beter
te dragen als het gehoor goed is. Dit is natuurlijk een
oplopen als gevolg door harde muziek. Het is aannemelijk
in dan het in werkelijkheid is. De rapporten van de
foutieve redenering: gehoorbescherming gebruikt men
dat dit aantal inmiddels is gestegen. Sinds 1989 is het
hoortesten staan op Hoorstichting.nl.
juist om het gehoor goed te houden.
gebruik van muziekspelers meer gemeengoed geworden en wordt ook op veel jongere leeftijd naar muziekspelers geluisterd.
22 J a a r v e r s l a g 2 0 1 2
J a a r v e r s l a g 2 0 1 2 23
Communicatie Strategie
2013
In onze communicatie richten we ons zowel op de
Oorveilig.nl is een website voor zowel bezoekers als
Het bedienen van deze verschillende doelgroepen en
risicogroepen (kinderen, jongeren en jongvolwassenen
organisatoren van muzieklocaties. Deze website is
beheren van deze websites is erg intensief. Daarbij is
van 9-25 jaar), als op volwassenen, beleidsmakers en
onderdeel van de pilot voor een geluidskeurmerk voor
specifieke kennis van communicatie en marketing nodig.
intermediaire partners. Door mee te liften op de
muzieklocaties. Deze site werd 22.790 maal bezocht. De
In 2013 wordt een externe expert aangetrokken om het
communicatiekanalen van intermediaire partners willen
decibelmeter-app op deze website werd 2086 keer
communicatiebeleid van de stichting te professionaliseren.
we ons bereik zoveel mogelijk vergroten.
gedownload.
Het social mediabeleid van de stichting wordt steviger verankerd. Onze websites worden bij nog meer
Hoorplatform.nl bevat een database van in Nederland
Websites
intermediaire organisaties onder de aandacht gebracht.
lopend gehooronderzoek. Deze website is gericht op onderzoekers en werd 5.461 maal bezocht. Deze site wordt
Om jongeren te blijven bereiken moeten bovendien op
De Hoorstichting beheert acht websites voor verschillende
in 2013 onderdeel van het Nationaal Programma
korte termijn al onze websites worden gerenoveerd. Niet
doelgroepen. Onze jongerenwebsite Oorcheck.nl wordt
Gehooronderzoek. Deze site moet verbeterd worden en in
alleen moeten ze geschikt worden gemaakt voor mobiele
nog steeds zeer goed bezocht: in 2012 werd de site meer
het Engels vertaald.
toepassingen; ook moeten ze in taal en beeld worden aangepast om mee te kunnen gaan met de tijd en aan te
dan 117.000 keer bekeken. Bedrijfsoorcheck.nl is een hoortest voor werknemers.
blijven sluiten bij jongeren. Dit vergt een aanzienlijke
Hoorstichting.nl is gericht op een breed publiek en biedt
Deze website werd in 2012 slechts 1.982 keer bezocht. In
investering waarvoor fondsen moeten worden geworven.
informatie over het gehoor, de activiteiten van de
2013 wordt deze hoortest gevalideerd, verder ontwikkeld
Hoorstichting en wat je kan doen om gehoorschade te
en aantrekkelijker gemaakt.
Hits websites Nationale Hoorstichting in 2012
voorkomen. In 2012 is deze site aangepast en verbeterd. De site is ruim 20.000 keer bezocht. Op Hoortest.nl kunnen volwassenen online hun gehoor
Informatieloket
testen. Deze site is in 2012 meer dan 53.000 keer bezocht. Naast het informatiemateriaal voor scholen bieden we De sites Oorcheck.nl en MP3-Check.nl zijn gericht op
via onze webwinkel informatieve boekjes over het gehoor
jongeren tussen 12 en 25 jaar. Op deze sites kunnen
aan: ‘101 vragen over horen’ en ‘101 vragen over oorsuizen
Hoorstichting.nl
Hoortest.nl
Oorcheck.nl
jongeren testen hoe goed hun gehoor is, en of ze veilig
en andere hoorproblemen’. Van deze boekjes zijn in
20.000 hits
53.000 hits
117.000 hits
naar hun muziekspeler luisteren. Deze sites zijn in 2012
2012 246 exemplaren verkocht. Ook beantwoordt de
respectievelijk ruim 117.000 keer en 22.000 keer bezocht.
Hoorstichting vragen die telefonisch of via de
Op Oorcheck.nl is ook een docentenpagina te vinden met
email binnenkomen. Dit zijn bijvoorbeeld vragen
lesmateriaal voor verschillende vakken en niveaus.
van verontruste ouders over het decibelniveau op
kinderen op deze site een hoortest doen. De kindersite
Geluidstuin.nl
Bedrijfsoorcheck.nl
Oorveilig.nl
werd in 2012 bijna 18.000 keer bezocht. De kinderhoortest
18.000 hits
1.969 hits
22.790 hits
schoolfeesten. Geluidstuin.nl is een website voor kinderen tussen 9 en 12 jaar. Er is ook een lerarenpagina. Daarmaast kunnen
werd meer dan 10.000 keer gedaan.
Ja ar verslag 2012
24 J a a r v e r s l a g 2 0 1 2
25
Inrichting organisatie Organisatiestructuur De Nationale Hoorstichting heeft een platte structuur van 5 fte. De medewerkers rapporteren aan de directeur. De directeur legt verantwoording af aan het stichtingsbestuur. Het bestuur is onbezoldigd. Het werk van de Hoorstichting vereist veel specifieke kennis en expertise. Deze specifieke expertise wordt ingebracht door het bestuur of ad-hoc op zzp-basis ingehuurd (communicatie, juridische zaken).
Directeur en team In 2012 heeft een directiewissel plaatsgevonden. Op 1 maart is de heer Ten Berge opgevolgd door drs. Laura van Deelen. Het team van de Hoorstichting werd in 2012 gevormd door: drs. Laura van Deelen, directeur Herman ten Berge, directeur tot 01-03-2012✝ dr. Nic van Son, senior projectmanager • drs. Annerike Gorter, projectmanager • drs. Ilke Jellema, projectmanager • drs. Kelly Coenen, projectmedewerker • drs. Lisanne de Regt, projectmedewerker • drs. Michiko Lodder, managementassistent
De kennis en expertise van het team ligt in de netwerken van jongeren en de muzieksector, risicogedrag van jongeren en leefstijlinterventies, het effect van harde muziek en lawaai op het gehoor, en data-analyse. Het team initieert en voert preventieprojecten uit, analyseert data en genereert onderzoeksrapporten. In 2012 is het personeelsbeleid doorgelicht en verbeterd, en zijn nieuwe functieprofielen opgesteld. In februari 2013 is de stichting om financiële redenen gekrompen van ruim zes naar ruim vijf fte.
J a a r v e r s l a g 2 0 1 2 27
Bestuur
Financiële processen
en
administratieve
Het bestuur is in 2012 vijf maal bijeengekomen. De bestuursleden zijn:
De financiële administratie en salarisadministratie wordt verzorgd door accountantskantoor OmnyAcc GoesDeen.
• L.J.P.M. Frissen, voorzitter
OmnyAcc GoesDeen stelt de jaarrekening op. In maart
Key Performance Indicators (KPI’s)
Voormalig Commissaris van de Koningin
2013 is een goedgekeurde accountantsverklaring voor het
van de Nationale Hoorstichting
van de Provincie Limburg
jaar 2012 afgegeven. Een verkorte jaarrekening is in dit
• dr. E.A.M. Mylanus, vice-voorzitter
jaarverslag opgenomen; de complete jaarrekening kan bij
1. Kwaliteit
KNO-arts Universitair Medisch Centrum St. Radboud
ons worden opgevraagd.
Kwaliteit en effectiviteit van projecten door continue monitoring en verbetering,
• dr.ir. J.A.P.M. de Laat, secretaris Audioloog Leids Universitair Medisch Centrum
In 2012 zijn de belangrijkste financiële en administratieve
en doelmatige inzet van mensen en middelen.
• drs. M.J. Steemers, penningmeester
processen doorgelicht en verbeterd. Ook is gekeken waar
Kwaliteit van onderzoeksinstrumenten en
Voormalig Partner KPMG Accountants
met behoud van kwaliteit kon worden bezuinigd, en zijn
onderzoeksrapporten.
• prof.dr.ir. W.A. Dreschler
bezuinigingen doorgevoerd. Eind 2012 is de Nationale
Kwaliteit van de medewerkers door
Audioloog Universitair Medisch Centrum Amsterdam
Hoorstichting verhuisd naar het kantoor van ZonMw. Onze
kennisopbouw en investering in professionele
• drs. R.J. Glaser
nieuwe locatie in Den Haag levert een betere onder-
ontwikkeling.
Directeur Glaser Public Affairs
steunende omgeving en besparing op huurkosten op.
Kwaliteit van de bedrijfsvoering door monitoring
• Mevrouw J.H.A.M. de Wit-Fleer
en verbetering van financiële en administratieve
Lid bestuur Nederlandse Vereniging
processen.
voor Slechthorenden, voorzitter Programma
Planning en Control 2. Communicatie
Commissie Neonatale Gehoorscreening De Nationale Hoorstichting streeft naar continue
Communicatie van de resultaten van projecten
Het bestuur wordt bijgestaan door:
verbetering. Jaarlijks voeren directeur en team een
en onderzoek naar beleidsmakers en breed
ir. J.I.M. de Goeij, adviseur
interne evaluatie uit van projecten, onderzoek,
publiek.
Bestuursadviseur Oude Gracht Groep,
instrumenten en bedrijfsprocessen. De lessons learned
Beïnvloeding van de doelgroepen via goed bij
voormalig DG Ministerie van VWS.
en aandachtspunten worden verwerkt in het jaarplan
hen aansluitende communicatiekanalen en
voor het daarop volgende jaar.
middelen.
• mr. P.J. Biesheuvel
In 2012 hebben directeur en team Key Performance
3. Continuïteit
• mr. H.C.V. Schrama
Indicator’s (KPI’s) voor de stichting vastgesteld. Deze KPI’s
Borging van de continuïteit van projecten door
In 2013 wordt het bestuur geëvalueerd en openstaande
fungeren als meetlat en zijn leidend bij het vaststellen
behoud van bestaande en werving van nieuwe
vacatures vervuld.
van prioriteiten en evalueren van activiteiten.
fondsen.
In 2012 zijn twee bestuursleden afgetreden:
Ontwikkeling van nieuwe inkomsten- Ook is voor de periode 2012-2015 een nieuw meerjarenplan
genererende producten.
opgesteld. De focus ligt op activiteiten waar we het hardst nodig zijn en waar we het meest kunnen bijdragen. Om het bereik te vergroten zal de komende jaren bovendien nog meer worden ingezet op de samenwerking met intermediaire partijen en samenhang met andere leefstijlinter venties. Het meerjarenplan kan op Hoorstichting.nl worden gedownload.
28 J a a r v e r s l a g 2 0 1 2
J a a r v e r s l a g 2 0 1 2 29
Verkorte Jaarrekening Balans op 31 december 2012
Staat van baten en lasten over 2012
ACTIVA
EUR
EUR
Begroting
Exploitatie
Exploitatie
31 december 2012
31 december 2011
2012
2012
2011
EUR
EUR
EUR
Materiële vaste activa
BATEN
Inventaris
0
4.040
Subsidie Vrienden Loterij
200.000
212.368
700.000
Subsidie ZonMW
200.000
200.000
254.433
Vlottende activa
Sponsorbijdragen
100.000
109.913
21.899
Vorderingen
249.967
334.758
Bijdrage GAIN
90.000
75.000
90.000
Liquide middelen
877.448
851.103
Erfenissen
PM
1.127.415
1.189.901
17.123
23.511
Financiële baten, netto
16.932
19.465
Overige baten
41.373
70.463
672.709
1.179.771
60.000
Totaal baten
650.000
PASSIVA
EUR
EUR
31 december 2012
31 december 2011
LASTEN
Eigen vermogen
Personeelskosten
400.000
422.079
256.121
Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten
200.000
203.711
710.279
Algemene reserve
183.505
200.524
Afschrijvingen
5.000
4.040
1.295
Continuïteitsreserve
400.000
400.000
Overige bureaukosten
125.000
124.764
160.997
Reserve wetenschappelijke projecten
244.825
246.000
754.594
1.128.692
200.000
263.689
-81.885
51.079
Bestemmingsfonds Vrienden Loterij
Totaal lasten
Kortlopende schulden
Saldo van baten en lasten voor winstbestemming 99.085
79.688
1.127.415
1.189.901
730.000
-80.000
Netto dotatie/onttrekking bestemmingsfonds
65.000
63.689
-63.689
Netto dotatie/onttrekking bestemmingsreserve
5.000
1.175
4.000
-17.021
-8.610
Resultaat na winstbestemming
-10.000
30 J a a r v e r s l a g 2 0 1 2
J a a r v e r s l a g 2 0 1 2 31
Hartelijk dank!
Graag danken we al onze sponsoren en donateurs voor hun financiële steun in 2012. Dankzij hun bijdragen waren we in staat belangrijke voortgang te boeken in de preventie
© Roy Beusker
van gehoorschade en de samenwerking in het Nederlandse gehooronderzoek.
J a a r v e r s l a g 2 0 1 2 33
coloFon
Dit jaarverslag is een uitgave van de Nationale Hoorstichting en is ook digitaal beschikbaar op Hoorstichting.nl.
Tekst Kelly Coenen, Laura van Deelen, Annerike Gorter, Ilke Jellema, Michiko Lodder, Lisanne de Regt. Vormgeving Marl Point B.V. Contact Nationale Hoorstichting Laan van Nieuw Oost-Indie 334 2593 CE Den Haag Tel. 070-3495050
[email protected]
Websites Hoorstichting.nl (algemene website) Oorcheck.nl (voor jongeren 12-25 jaar) Geluidstuin.nl (voor kinderen van 9-12 jaar) Mp3check.nl (test je luistergedrag muziekspelers) Oorveilig.nl (over veilig uitgaan) Hoorplatform.nl (database met lopend gehooronderzoek in Nederland)
Online hoortesten Oorcheck.nl (voor jongeren 12-25 jaar) Kinderhoortest.nl (voor kinderen 5-12 jaar) Hoortest.nl (voor volwassenen) Bedrijfsoorcheck.nl (voor werknemers)
Volg ons op Social Media @HoorstichtingNL facebook.com/oorcheck De Nationale Hoorstichting heeft ANBI-status.
