Heraut. Indien onbestelbaar, dan graag retour naar: secretariaat Piccardthof, Piccardtlaan 2, 9728 NE Groningen. Met o.a. :

Indien onbestelbaar, dan graag retour naar: secretariaat Piccardthof , Piccardtlaan 2, 9728 NE Groningen.

Heraut

Met o.a. :

Juni 2013

Piccardthof, bestuur en commissies Bestuur

Tuincommissie

Vice-voorzitter: Frans Tijsterman (050) 311 32 88 [email protected]

Ingang Piccardthof

Voorzitter: Rieks Veeger 06 40423409 [email protected]

Secretariaat ATV Piccardthof Secretaris: Harrie Hartel 06 30862306 Piccardtlaan 2 9728 NE Groningen [email protected]

Kees Borrius [email protected] [email protected] Ingang Stadspark/Piccardtlaan 4 Abel Tillema 06 272 196 72 Alie Tillema 06 296 040 15 [email protected]

Groentetuinen

Beheer groentetuin Zuid Siska Benniks (050) 526 04 24

Penningmeester: Wouter Zwanenbeek (tevens voor verzekeringen) (050) 314 70 41 [email protected] briefpost: Peizerweg 27-b 9726 JB Groningen

Beheer groentetuin Noord Erna de Winter 06 24174835

Algemene leden

Voor schade aan huisjes

Bram de Jong (050) 526 38 28 / 06 275 385 79 [email protected]

Redactie Heraut

Kees Borrius (zie tuincommissie)

Leni van Noord (050) 312 69 72 [email protected] Berend van Petersen (050) 525 65 33 [email protected]

Bouwcommissie

Harrie Hartel 06 30862306 [email protected] briefpost: brievenbus deur bestuursgebouw

Tuinlieden (050) 527 63 00 Ronnie Smilda [email protected]

Gerrit Duiker (050) 313 75 77 Jack Langehenkel Dirk de Rijk Barth Visser Ineke Visser Foekje van der Wal

Kopijsluiting

Kopij voor de Heraut van oktober 2013 graag vóór 9 september 2013 mailen naar: [email protected] Of per post: Redactie Heraut, p/a Haydnlaan 3a, 9722 CA Groningen

Zie voor actuele informatie: www.piccardthof.nl

Heraut

VERENIGINGSBLAD VAN AMATEUR TUINDERS VERENIGING PICCARDTHOF Leni’s Tuinspiegel

10

Onkruid

Borders

18

Bodembedekkers

Geologie van Piccardthof

16

Een korte voorgeschiedenis

Sociaal plukken

20

Er is genoeg voor iedereen

Voorzitsels

21

Nieuw elan

EN VERDER: 4 4 5 6 7 9 13

Van de redactie Oproep Bericht voor de leden Overleden Bestuursmededelingen Avonturen op Piccardthof Veldleeuweriken in De Onlanden 14 “24 Kuub” 21 Voorzitsels

3

Van de redactie De zomer van 2013 is aardig nat begonnen maar we hebben goede moed dus we gaan uit van weer een heerlijk seizoen op Piccardthof (waar het overigens ook goed vertoeven is met iets minder goed weer!) Deze juni-Heraut biedt u een nieuwe naam, Peter Hiemstra. Als nieuwbakken lid voorziet hij ons meteen van een fraaie column. We zijn blij te kunnen melden dat ook onze ‘avonturierster’ Leonieke andermaal in de pen geklommen is om haar kijk op Piccardthof te geven en we mogen u dit nummer weer meenemen in de prachtige overdenkingen van Leni in haar Tuinspiegel. En bent u benieuwd naar de historie van de grond onder uw voeten? Jan de Boer vertelt er u alles over! We vragen uw bijzondere aandacht voor de mededelingen van het bestuur over open vuur, de borders en het plukken op Piccardhof. Rest ons u een heel fijn seizoen te wensen, de ontspanningscommissie heeft weer een aantal fijne activiteiten gepland voor deze zomer, geniet ervan. De redactie

Oproep: U heeft zich bij het lezen van de Heraut van afgelopen maart vast en zeker afgevraagd waarom er twee lege pagina’s in het blad zaten? Eerlijk gezegd hebben we gewoon een telfoutje gemaakt bij de opmaak. Liever willen we dit als een kans zien om u te motiveren om uw eigen bijdrage in te sturen. Zoals u hebt gezien is er ruimte genoeg! U kunt hierbij denken een leuk verhaaltje over iets wat u meegemaakt hebt op Piccardthof, een column, maar ook een leuke foto is altijd welkom, bijvoorbeeld van werkochtenden of van een door de ontspanningscommissie georganiseerde activiteit. Zo wordt de Heraut nog meer een blad van ons allemaal! We zien uw bijdrage graag tegemoet op [email protected]. De sluitingsdatum voor het inzenden van kopij voor de Heraut van oktober is 9 september 2013.

4

Bericht voor de leden Het buitenleven is nu echt begonnen en ook de leden van ATV Piccardthof zijn weer actief aanwezig. Niet alleen om te tuinieren, want ook het recreëren hoort erbij op Piccardthof Het bestuur wil iedereen eraan herinneren dat het maken van

open vuur op het gehele terrein van Piccardthof is verboden. Zowel het gebruik van open vuurkorven of vuurschalen, net zo als verbranding in open vaten, is niet toegestaan. Alleen terrashaarden met vonkenvanger mogen op Piccardthof worden gebruikt. Houdt u rekening met de buren, die natuurlijk niet in de rook mogen worden gezet. Niet iedereen weet het, maar bij het verbranden van geverfd hout kunnen giftige dioxines vrijkomen, die zeer schadelijk zijn voor de gezondheid. Niet doen dus. Stook uitsluitend met droog, schoon hout. Het bestuur van ATV Piccardthof wenst u een goed en gezond tuinseizoen

5

Overleden Begin dit jaar zijn vrij kort achter elkaar vier gewaardeerde leden gestorven. De oude mevrouw Warners, die vroege vogels aan de Maluslaan geregeld om zeven uur ’s ochtends naar het openluchtzwembad zagen vertrekken, die in het voor- en naseizoen het bruggetje bediende en de ledenvergaderingen bleef bezoeken om haar kijk op het wel en wee van de vereniging te geven. Klaas Visser van de Jasmijnlaan 25, die vele jaren achtereen en tot op hoge leeftijd in de loods van de tuinlieden was te vinden en hun met allerlei timmer- en schilderklussen bijstond. Arnold Wijsbeek, Lijsterbeslaan 7, een heel bekende Piccardthoffer, die zich samen met zijn vrouw Truus altijd heeft ingezet voor de Ontspanningscommissie en bij zijn crematie uitgeleide werd gedaan door zo’n honderd leden van de vereniging. Nog tijdens die uitvaart, begin mei, bereikte de aanwezigen het bericht dat ook Arnolds goede vriend Albert Magermans was overleden. Albert behoorde tot de oudgedienden op Piccardthof – “zijn vrouw was er zo’n beetje geboren,” hoorde je wel zeggen… We zullen hen niet licht vergeten en wensen familieleden en vrienden sterkte met het dragen van dit verlies.

6

Bestuursmededelingen Granietlaag op de paden

Veel leden hebben inmiddels de nieuwe granieten deklaag op de lanen gezien. Dit voorjaar is de laatste hand gelegd aan de werkzaamheden en daarmee heeft Piccardthof weer goed beloop- en bereidbare paden. Na vele jaren waarin de deklaag uit schelpen bestond, is nu een halfverharding van gemalen graniet daarvoor de basis. Daarmee is ook een lange traditie van schoffelen en harken door leden om het pad onkruidvrij te houden ten einde. Het onderhoud mag alleen nog met een speciaal ontwikkeld apparaat worden uitgevoerd. Deze machine - op LPG - is nu in het bezit van de vereniging en wordt door de tuinlieden ingezet. Ondanks de strenge en lange winter hebben de eerder aangelegde paden zich goed gehouden en dat is veelbelovend voor de toekomst. Op de Berkenlaan wordt nog een poging ondernomen het pad vlakker te krijgen. De randen van de paden worden enigszins beschermd door de grasrand en de heggen. Voor een stevige grasmat is het korthouden van de grasrand noodzakelijk. Het bestuur hoopt dat Piccardthof met deze investering in de infrastructuur weer lang vooruit kan.

Watermeters

Afgelopen winter hebben enkele vrijwilligers een flink aantal watermeters afgelezen. Nog niet bij iedereen, want soms was de meter er al uitgehaald, of bevond zich in een schuur of huisje. In de maand augustus worden de meters waarvan nog geen stand is opgenomen alsnog gedaan. U kunt dus benaderd worden door een vrijwilliger om de meter te kunnen aflezen. Het bestuur van A.T.V. Piccardthof vraagt alle leden om de stand van de watermeter door te geven. Graag vòòr 1 oktober. Is er geen meterstand bekend dan zal bij het maken van de jaarrekening een schatting worden gemaakt van het verbruik. Bij het opnemen van de meterstanden ontdekten de vrijwilligers in enkele gevallen dat er water wegstroomde, bijvoorbeeld door een lekkende kraan of een niet goed sluitende stortbak in een toilet. Het is raadzaam hier aandacht aan te besteden.

7

Regenafvoer

Een heel ander aspect van water heeft te maken met de afvoer van het regenwater via de regenpijpen bij uw huisje. Zoals al eerder is bekend gemaakt is het afvoeren van regenwater op het riool ongewenst. Deels, omdat het om regelgeving van de gemeente gaat, met als doel de rioolzuivering niet te belasten met schoon regenwater èn deels omdat de persleiding op Piccardthof ontworpen is om uitsluitend huishoudelijk afvalwater af te voeren. Aan de bewoners van huisjes, grenzend aan een sloot, is al eerder gevraagd om de regenpijpen niet langer op de het riool gekoppeld te laten en een afvoer naar de sloot te maken. Nog niet iedereen heeft deze klus al uitgevoerd. Deze winter is gebleken dat de rioolpompen af en toe overbelast zijn geweest. Dit wordt veroorzaakt door het te grote aanbod van regenwater dat via de dakafvoeren in het riool komt. Om mogelijke schade aan de pompen te voorkomen èn het risico op overloop via uw toilet te verkleinen, zal ook de regenafvoer van de overige huisjes niet langer op de riolering zijn toegestaan. Het bestuur doet een beroep op u om regenafvoeren los te koppelen van de riolering en het regenwater in de tuin op te vangen. In het algemeen is de natuurlijke opname capaciteit van uw tuin voldoende om een regenbui op te kunnen vangen. Door de hoge grondwaterstand kan in de winter weliswaar in sommige tuinen plasvorming ontstaan, maar dat staat eigenlijk los van de dakafvoeren. Het kan zijn, dat er mogelijk op sommige lage plaatsen op het terrein van Piccardthof oplossingen moeten worden gezocht om de wateroverlast te verminderen.

8

Uit ‘Avonturen op Piccardthof’: Vierhonderdzesenzestig

H

et kan weer: overdag het terrein op wandelen zonder sleutel uit je tas te vissen om het hek van het slot te draaien. En ook: de kraan opendraaien en thee zetten, zonder eerst met fluitketel, bungelend aan een vinger, het halve terrein over te sjokken op weg naar het winterkraantje. Net als klussen aan je huisje zonder dat je tenen en vingers na twintig minuten bevroren zijn. En niet te vergeten: in het weekend een biertje drinken en patat halen bij het clubhuis! Maar niet alleen dat alles betekent dat het seizoen weer in volle gang is, want tussen het geluid van de tjiftjaf, de koekoek, de merels en zanglijsters is er een onbestemd gezoef te horen, afgewisseld door een regelmatig, dof geplok. Wat is hier gaande? Wat een ambitie, wat een discipline! Het is haast geen kwestie van kunnen meer, maar van moeten… Waar elders op de Piccardthof de natuur meestal voorop staat, de kringloop gestaag voortgaat en het ongestoord genieten van de rust overheerst, leeft hier een heel andere motivatie. Het is de bittere ernst van een verbeten winnaarsmentaliteit; de concentratie is groot, zweet parelt van voorhoofden, het bier moet wachten en er wordt zacht geteld: "… driehonderdzevenentachtig, driehonderdachtentachtig, driehonderdnegenentachtig …". Het record van vierhonderdzesenzestig is gevestigd aan de Jasmijnlaan en stamt uit 2012. Dat was een glorieus jaar. Zoef - plok - zoef - plok - zoef - plok ... "Nee, niet zo hard!" Twee mensen kijken omhoog, het hoofd in de nek. Daar, boven het pad, hangt de shuttle in een tak van de populier. Natuurlijk hopen we op een mooi Piccardtseizoen met fijne barbeque-momenten, zonnebaden en zwemmen en op een hoogseizoen met markten, muziek, picknicks en spelletjes. Maar om 2013 echt tot een goed einde te brengen, zal het badmintonrecord er toch echt aan moeten geloven. De druk is hoog. Nog een paar maanden te gaan … Leonieke Toering

9

Leni’s tuinspiegel “ONKRUID”

“H

é, alweer een Piccardthoffer!” roept een vrolijke stem achter me, terwijl ik voor een winkel mijn fiets op slot zet. Ik draai me om en herken een medetuinierster van ons complex. Met een brede grijns op haar gezicht zegt ze: “Piccardthoffers, ze zijn net onkruid, ik zie ze overal!” Na een babbeltje nemen we afscheid. Ik doe snel mijn boodschappen en warempel, bij het verlaten van de winkel kom ik opnieuw een Piccardthoffer tegen! De grappige vergelijking tussen Piccardthoffers en onkruid blijft hangen en blijkt een mooie aanleiding voor deze Tuinspiegel…

Invloed

Onkruid, het is voor veel tuinders een gevreesd woord. Het woord is een samenvoeging van het voorvoegsel ‘on’ en het zelfstandig naamwoord ‘kruid’. Een samengesteld woord zoals er zo veel in de Nederlandse taal voorkomen, maar wat een invloed kan dit woordje op ons tuinders hebben! Het introduceerde zich aan mij in de lang vervlogen jaren dat we een woonbootje hadden in de stad. Op de kade lag een stukje tuin. De vorige eigenaar met groene vingers had er iets heel moois van gemaakt. Een bonte mengeling van

10

allerlei ‘krijgertjes’. Krijgertjes zijn hartstikke leuk om te ontvangen, maar soms lift een ongenode gast mee. Dit bleek het geval in ons kadetuintje: het zat vol met zevenblad. Alle gewied, gespit en gezeef om de belhamel naar de andere wereld te helpen ten spijt, ik dolf uiteindelijk het onderspit want de levenslust van het kruid was onstuitbaar. *

Van alles

Krijg ik het op mijn heupen bij het zien van zevenblad, een ander krijgt het benauwd van heermoes en weer iemand anders raakt gestrest van de Japanse duizendknoop. Welke planten vallen eigenlijk in de onkruidcategorie? Op het web surfend vind ik de volgende omschrijving: ‘Planten die groeien waar ze niet zijn gewenst. Onkruiden concurreren met cultuurgewassen onder en boven de grond om ruimte, licht, lucht, water en voedingsstoffen. In principe kan elke plantensoort een onkruid zijn. Maar sommige soorten worden vaker onkruid genoemd dan andere. Dat komt doordat deze soorten ‘pioniersplanten’ zijn, wat betekent dat ze zich thuis voelen op een bodem die open ligt of bewerkt wordt.’ Conclusie: eigenlijk bestaat er geen onkruid, maar in het geval een tuinder geen prijs op je aanwezigheid stelt, loop je als plant het risico als zodanig te worden bestempeld.

Persoonlijke kijk

Nog een paar schavuiten waar ik ervaring mee heb: brandnetel, kweekgras, veldkers, paardenbloem. Verder hebben we een paar eigenwijze rakkers die solliciteren naar de titel: penningkruid, gulden roede, lieve vrouwenbedstro en lelietjes van dalen. Op zich zijn het allemaal mooie planten maar ze hebben een gepassioneerde neiging steeds meer plek in te nemen. En ja, die territoriumdrift is voor mij inderdaad een reden om planten op de onkruidhoop te gooien. Tegelijkertijd ben ik me ervan bewust dat dit gebaseerd is op mijn eigen, persoonlijke kijk op planten. Omdat ík een

ideaalbeeld van mijn tuin heb, en daar pas jij wel in en jij niet, roep ik streng met een opgestoken vingertje. Zevenblad is een mooi voorbeeld. Ik wijs het kruid de deur, maar in Canada zijn ze er gek op. Het wordt zelfs in allerlei variaties gekweekt voor de verkoop, want met zoveel grond om handen is het een geweldige bodembedekker!

Meerdere kanten

En zo is het met alle onkruid: er zitten meerdere kanten aan. Neem de akelei. Dat is een van mijn lievelingen. Ik ben dol op die ranke plant, de vorm van de hangende bloemen, de kleuren. Mijn

Zevenblad en lievevrouwenbedstro houden elkaar gezelschap Foto: Leni van Noord

11

zus echter heeft er een haat-liefdeverhouding mee. Zij tuiniert op een mengsel van klei en zand, met ieder jaar een overvloed aan akeleizaailingen die ze er met bosjes tegelijk uittrekt! En onlangs tijdens een ochtend gezamenlijk natuurlijk tuinieren op de Kruidenlaan werd ik me weer bewust van de andere ‘gezichten’ van onkruid. Gerrit, van het koppel Gerrit & Tjeerd dat de Kruidenlaan in beheer heeft, wist interessante dingen te vertellen over kruiden die door menig tuinder in het vakje onkruid worden geplaatst. Veel van deze planten blijken goed voor van alles en nog wat: reiniging van het lichaam, verzorging van wonden, lekker om toe te voegen aan het eten of ze bevatten een natuurlijke verfstof. En het zou zelfs kunnen, zo meende een andere kruidenexpert, dat wanneer een bepaald (on) kruid veel in je tuin voorkomt, je lichaam het waarschijnlijk goed kan gebruiken…

Gevarieerde familie

Na deze bespiegeling over het nut en onnut van onkruid nu terug naar de vraag in hoeverre Piccardthoffers en onkruid iets gemeen hebben. Ik zie wel een aantal overeenkomsten. Allereerst de pioniersmentaliteit. De afgelopen jaren is er aardig wat ontgonnen op het gebied van natuurlijk tuinieren in onze hof. Veel verder terug in de tijd hebben de eerste Piccardthoffers noeste arbeid verricht om de grond geschikt te maken voor het verbouwen van groenten. Dan de territoriumdrift. Men is destijds aan de Stads-

12

parkkant begonnen en stukje bij beetje heeft men de hof uitgebreid tot aan de plas. In de individuele tuinen kom ik ook territoriumdrift tegen: leden richten hun tuin naar eigen smaak in. En kun je van onkruid zeggen dat het vele gezichten heeft, dit gaat ook op voor de Piccardthoffers. Zelfs meer dan driehonderd zijn het er in de vereniging. Een zeer gevarieerde (planten)familie dus! Of je Piccardthoffers buiten het tuinpark tegenkomt, hangt voor een groot deel af van je eigen (onkruid)bril. Soms loop of fiets ik in gedachten (of zou het kippigheid zijn?) en kom ik geen medetuinder tegen. Op andere momenten staat er zomaar eentje voor m’n neus. Op het tuincomplex zelf is de zeventig jaren lange aanwezigheid van Piccardthoffers heel zichtbaar. Ik hoop dat de Piccardthoffers van nu en in de toekomst de zorg voor onze mooie hof weten voort te zetten. En dat ze, bij alle uitdagingen waar ze voor komen te staan, hun ‘onkruidtrekjes’ zullen vertonen en met een grijns op het gezicht zullen denken: “Ach, onkruid… dat vergaat zo snel niet!” Leni van Noord Wil je reageren op Leni’s tuinspiegel? Je kunt haar mailen op: [email protected] * In mijn ervaring valt de territoriumdrift van het zevenblad aardig binnen de perken te houden door het blad zoveel mogelijk weg te trekken.

Veldleeuweriken in De Onlanden Uit: kwartaalblad Puur Natuur van Stichting Natuurmonumenten

‘Succes te danken aan rust en insecten’ Jacob de Bruin is de trotse boswachter van De Onlanden. Het gebied met de hoogste dichtheid aan broedende leeuweriken in ons land. Er broeden maar liefst zeventig leeuwerikparen op honderd hectare. “We hebben er regelmatig gemaaid om een korte vegetatie te krijgen. De Onlanden is een gebied waar in de winter veel water is. Dat zakt in het voorjaar langzaam weg. Omdat de ene plek eerder droog is dan de andere, krijg je flinke verschillen in graslengte. Die variatie zorgt voor veel insecten. Ideaal. Elk paartje leeuweriken in De Onlandenbrengt jaarlijks drie nestjes met jongen groot. Dat is ongekend. Dat betekent dat er veel insecten zijn en dat er rust is. Twee factoren die in de rest van het land vaak ontbreken.”

Met dank aan Leni van Noord voor het inzenden van dit interessante stukje over het min of meer aan Piccardthof grenzende gebied. Helaas was de tekst na het inscannen niet goed leesbaar. We wilden u het stukje echter niet onthouden en hebben er daarom voor gekozen om de tekst duidelijk leesbaar naast het artikel te zetten. (red.)

13

“24 kuub”

M

eneer was slecht ter been. Hij kon niet zoveel meer. Derhalve had ik hem beloofd dat hij uit het huisje mocht halen wat tie hebben wilde. En dat ik de rest zou opruimen. Die rest was 24 kuub. Dat zijn 400 volle vuilniszakken (de grijze van Komo). Zo vond ik 7 matrassen met bijhorende verroeste bedden, 9 stoelen, verscheidene verweerde pannensets. Lege flessen, dozen met afgezaagde stukjes hout. Zakken vol verroeste spijkers, een kromme paraplu, een verstopte petroleumkachel, een kapotte bezem, gescheurde kussens, vijf botte zagen. Ik vond ook een thermometer. Een ouderwetse op kwik. Met maar een klein beetje roest op het -met bloemetjes versierde- ijzer. Twee graden gaf hij aan toen ik hem vond. In februari heb ik het huis volledig leeg gehaald. Het was duidelijk dat het hem ontkomen was, ergens was gezond bewaren overgeslagen in verzameldrift. Dagenlang sjouwde ik over het park. Een kar achter mij aanzeulend. Reeën geschrokken voor mij uit springend. Een sprintende veldmuis tussen de laatste resten smeltende sneeuw. Sporadisch kwam ik iemand tegen. Het park was leeg en koud. Ik vond het prachtig. Bij ons huisje stapte ik over het tuinhek, deed de deur van het slot. Pakte een vuilniszak en begon deze te vullen. Acht zakken op een karretje. Dan het karretje weer naar de auto zeulen. Vervolgens met de auto naar de jongens van het grofvuil. Langzaam werd zijn huis ons huis. Ik had direct gezien waarom ik het huis hebben wilde: betonnen fundering, hardhouten rabatdelen, stevige kozijnen en dikke draagbalken. Openslaande deuren die uitzicht boden op een tuin met potentie. Meneer had ietwat overdreven verzameld. Maar hij had een goed huis gebouwd. Soms wilde ik graag wat bewaren, dan voelde ik me bijna schuldig dat ik zoveel weggooide. De man had alles er heen gesleept, alle zeven matrassen hadden in zijn beleving zin gehad. Alle pannensets dienden een doel. Ruim 20 jaar later sleepte ik alles er weer weg. Soms zocht ik echt iets om te bewaren zodat hem recht werd gedaan. Als een soort eerbetoon aan de liefde die hij in de bouw had gestoken. Maar er was weinig te bewaren. Alles was defect, beschimmeld of verroest. Hij had mij verteld dat hij het huis voor zijn ouders had gebouwd en in de jaren tachtig had verbouwd nadat zijn ouders overleden waren. Daarna had hij het huis enkel bewaard, hij bewoonde het niet meer, hij timmerde er niet meer, hij kwam zelden nog binnen. Uiteindelijk stopte zelfs het verzamelen van spullen. Het huis was een relikwie geworden. Een tastbare herinnering aan zijn ouders. Een persoonlijk bedevaartsoord met 24 kuub aan offers.

14

Er waren niet veel gegadigden toen het te koop stond. Ik vermoed dat de wat desolate indruk hier aan bijdroeg. Gelukkig konden wij het kopen. Honderden planken heb ik vervolgens uit de schuur gegooid, ernstig aangetast door houtworm. Een gasfornuis met gebarsten gasslang, een lekkende kraan, een lekkende stortbak. We zijn nu drie maanden verder. Het huis is van binnen geschilderd. Het asbest is uit de tuin, de kraan lekt niet meer en de zolder is vide geworden. Het huisje wordt gebruikt. En dat is goed. Oerstevig biedt het beschutting aan ons gezinnetje. Onze zoon rent door de woonkamer over de plavuizen. Het huis is uit een lange slaap ontwaakt. Op de vide hangt een ouderwetse kwikthermometer met maar een klein beetje roest. 21 graden geeft deze aan. Peter Hiemstra

Het zomerfruit in de tuinen op Piccardthof begint er al veelbelovend uit te zien. Hier een witte kruisbessen struik.

15

Geologie van Piccardthof EEN KORTE VOORGESCHIEDENIS

D

e geschiedenis van onze Piccardthof gaat ver terug in de tijd. Dit heeft veel te maken met de geologische ondergrond hier en in de omliggende gebieden. Ons huidige terrein bestaat voornamelijk uit veen, maar dat is pas na de laatste ijstijd (ongeveer 10.000 jaar geleden) ontstaan. Voor die tijd was het gebied een dekzandrug, gevormd in het voormalige stroomgebied van het Hoornse Diep. Restanten van de oude meanders (rivierbochten) zijn nog te herkennen in de vijverpartij ten oosten van de Henri Dunantlaan en die ten westen van de Boerhavelaan en de van Swietenlaan. Even ten zuiden van de Piccardthofplas zijn gereedschappen gevonden van jagers van de zogenaamde Hamburgcultuur, bewoners uit het late deel van de vroege steentijd, ongeveer 13.000 jaar geleden. Na het einde van de laatste ijstijd, zo’n 10.000 jaar geleden, werd dit gebied steeds natter en begon de vervening: onder invloed van de smeltende ijskappen drong de zee op. Hierdoor ontstond een kleilaag, waardoor het water van de Drentse heuvelrug niet meer afgevoerd kon worden. Dat vele water maakte het gebied van onze Piccardthof tot de 19e eeuw onbewoonbaar. Alleen tussen 1150 en 1300, tijdens een droge periode, was dat anders. Uit deze tijd zijn tweehonderd veenterpjes bekend in het gebied tussen de huidige stad Groningen en Roderwolde.

16

Op iedere terp heeft een huis gestaan, maar er zijn geen sporen van stallen gevonden. Dit zijn vermoedelijk zomerverblijven geweest van veeboeren uit een gebied hoger op het Drentse plateau, die hier zomers hun vee lieten grazen. De ontzilte bovenste klei-veenlaag leverde een vruchtbare bodem op met kruidenrijke grasvegetatie, waar bijvoet, ganzevoetachtigen, zuring, walstro, moerasspirea, smalle weegbree en diverse zeggen deel van uitmaakten. Vermoedelijk hadden we hier te maken met vetweiderij en niet met melkkoeien.

Kaartje van de veenterpen

In de woonwijk Piccardthof zijn bij bouwwerkzaamheden onderdelen van een wagen gevonden die precies uit dezelfde periode dateren. Vermoedelijk trokken de veeboeren met wagens over een weg van naast elkaar liggende boomstammen het veengebied in. Dit type weggetjes komen we nu nog wel eens tegen in natuurgebieden. Op het terrein van de ATV Piccardthof hebben ook meerdere veenterpen gelegen, maar die zijn door de aanleg van de tuinen vermoedelijk allemaal verdwenen. Merkwaardig is dat het terrein van de Piccardthof, anders dan het omringende gebied, nooit archeologisch is onderzocht.

Na 1300 werd bewoning weer onmogelijk en kwam het gebied als hooiland in gebruik. Nu ontstond een aantal nieuwe perceelindelingen en stukken daarvan bleven tot in het huidige slotensysteem van onze Piccardthof behouden. Maar het is ook mogelijk dat een deel van het slotensysteem zelfs nog ouder is en behoort tot de periode van de veenterpen. In de 13e of 14e eeuw werd ten zuidoosten van de huidige kruising Paterswoldseweg/Laan Corpus den Hoorn een klooster gebouwd, het Begijnenconvent Maria ten Horne, dat in 1580 alweer werd opgeheven. Het gebied van onze Piccardthof behoorde tot de zogenaamde ‘corpuslanden’ van dit klooster (vandaar de naam Corpus den Hoorn voor de dicht bij ons gelegen wijk). Hoewel de Piccardthofplas zijn vorm en diepte kreeg door de zandafgravingen voor de aanleg van de A7 tussen Groningen en Drachten, is op een kaart uit 1734 al een meer met de naam Grote Kolk ingetekend. Hoe dat water ontstaan is, is onbekend, maar het had wellicht ook iets te maken met de geblokkeerde waterafvoer van de Drentse heuvelrug. Een kaart van 1829 gaf nog aan dat het gebied van de Piccardthof onontgonnen was, maar dat is rond 1853 veranderd. In 1905 is de Ter Borchlaan pas op een kaart terug te vinden. Het gebied werd nu echt in gebruik genomen als weideland, totdat in 1941 de ATV Piccardthof werd opgericht. Jan de Boer

17

Nogmaals: borders! WAARMEE MAAKT U ZE MOOIER?

H

è, alweer een stuk over de borders? Inderdaad, want er valt meer over te vertellen dan alleen onderhoud en strenge controle. (Overigens zijn veel borders een stuk verbeterd na de vorige Heraut + aanmaningsbrief. We zijn blij met de goede respons!) Zoals jullie vast al gezien hebben, worden veel borders dit voorjaar opgeschoond en opnieuw beplant. Om ons park nóg natuurvriendelijker te maken, hebben we hovenierster Wankja Ferguson gevraagd om een advies te geven voor de vaste beplanting, uiteraard aangepast aan onze grondsoort. Zij specialiseert zich in insekten- en vogelvriendelijke planten. In haar advies staan veel inheemse planten, die over het algemeen van veel grotere waarde zijn voor de natuur dan uitheemse. Hortensia's bijvoorbeeld hebben joekels van bloemen, maar vlinders of bijen kunnen er niks mee. Voor hun is het een soort plastic. Toch zijn er ook wel een aantal uitheemse planten waar ze heel blij van worden, zoals de overbekende vlinderstruik en de mahonia. Wankja heeft dus ook een aantal uitheemse planten geadviseerd, die veel nectar leveren. Ook wordt de bloei meer gespreid over het seizoen, zodat er vanaf het prille voorjaar tot in de late herfst wat te halen valt. We hopen op deze manier onze vlinders, bijen, hommels, zweefvliegen en allerlei andere kleine beestjes een betere leefomgeving te bieden. Helaas is door de heel lange en koude winter, plus de aanleg van de paden en alles daar omheen, het beste plantseizoen te snel voorbij gegaan. Struiken met kale wortels moet je bij voorkeur planten als ze in rust zijn, dus vanaf december tot maart. Planten-in-pot kunnen ook ‘s zomers de grond in, mits ze voldoende water krijgen. Daarom hebben we eerst zoveel mogelijk voor potplanten gekozen. Met de planten op kale wortel wachten we tot het najaar, zodat die een betere start krijgen. Vandaar dat een aantal borders nu een ‘interim-beplanting’ krijgen, want al die zwarte grond is natuurlijk niet leuk om naar te kijken! Voor de borderbezitters onder ons de schone taak om ook de onderbegroeiing natuurvriendelijk te maken. Zet er veel leuke bodembedekkers in en voorkom daarmee dat je border snel weer vol staat met ongewilde planten. Voorbeelden van bodembedekkers:

t
oostindische kers (bloeit de hele zomer, de zaden oogsten en in het voorjaar weer poten)

t
vrouwenmantel (laat zich goed delen, bijna iedereen heeft wel wat over) 18

t
de echte, wilde bosaardbei (witte bloemetjes en lekkere vruchtjes) en de zuidat
t
t
t
t
t
t
t
t
t


merikaanse schijn-bosaardbei (gele bloemetjes en oneetbare vruchtjes) penningkruid (bloeit de hele zomer met gele bloemetjes) zenegroen (bloeit vroeg in het voorjaar met paarse kaarsjes) laagblijvende maagdenpalm (bloeit in het voorjaar met paarse bloemen) allerlei soorten lage tot hoge herfstasters (fijn voor de bijen in de herfst) longkruid in diverse soorten (bloeit in het vroege voorjaar met roze/blauwe bloemen) zilverschoon (de hele zomer gele bloemetjes) inheemse viooltjes (kleine, maar fijne bloemetjes) roze vetkruid of sedum (bloeit in de nazomer) smeerwortel (bloeit afhankelijk van de soort in voorjaar, hoogzomer of nazomer) witte, gele en gevlekte dovenetel (bloeien in april/mei en na een knipbeurt nog eens in september!)

Er zijn er natuurlijk nog veel meer! Kijk voor uitgebreidere lijsten en meer informatie ook eens op www.vlinderstichting.nl. Zoek je inspiratie voor je beplanting: maak een leuke wandeling langs alle borders, dan doe je vanzelf allerlei ideeën op. En misschien heeft de eigenaar (m/v) van de border wel wat plantjes over... Veel succes,

de tuincommissie

19

Sociaal plukken...

ER IS GENOEG VOOR IEDEREEN, TOCH?

E

igenlijk zou dit stukje helemaal niet nodig moeten zijn, maar helaas, het is het wel! Wat is het geval? Zoals iedereen wel weet, hebben we een mooie boomgaard, waar in de herfst vaak veel lekkere appels te vinden zijn. De bedoeling is, uiteraard, dat iedereen hier een aantal van plukt, genoeg voor een appeltaart, wat appelmoes, of zo uit het vuistje. En ook, dat men dat pas doet als de appels rijp zijn. Echter, het is al een paar jaren achter elkaar gebeurd, dat bomen die de ene dag nog vol hingen, de volgende dag opeens kaalgeplukt waren! Terwijl ze nog niet eens rijp waren! Asociaal, toch? Daarbij komt nog, dat er zeer sterke vermoedens zijn, dat dit door Piccardthoffers/sters gedaan is... Vandaar deze oproep: wacht met plukken tot de appels rijp zijn en hou rekening met anderen. Ze zijn voor ons allemaal! Uiteraard geldt dit ook voor alle andere plukfruit-borders en het Fruithofje. Die zijn gemaakt in het kader van de Eetbare Stad, en dit fruit is ook bedoeld voor iedere voorbijganger. Waar echter absoluut niet zomaar geplukt mag worden, dat is in de groentetuinen!! In de oogsttijd wordt regelmatig melding gemaakt van diefstal: mooie courgettes, kropjes sla, tomaatjes of frambozen die opeens weg zijn, dader onbekend. Knap frustrerend, als je daar hard voor hebt gewerkt. De groentetuinen zijn leuk om naar te kijken, maar niet om aan te komen! De tuincommissie

20

Voorzitsels

EEN VOORZITTER BELEEFT

M

´n stukje in de vorige Heraut ook gelezen? Zelf heb ik in ieder geval even teruggebladerd. Nieuwsgierig naar een lentegevoel dat in maart toch al een beetje tussen de regels door te lezen moest zijn. We kregen toch nog een ‘stief ’ voorjaar. Kom op, we gaan voor een Zuid-Europese zomer, toch?! En als de zon weer eens ontbreekt, doen we alsof.

Onze ontspanningscommissie heeft weer een kleurrijk programma voor de schoolvakantieperiode samengesteld, begreep ik van Petra Wakker. Met veel mogelijkheden voor iedereen om ergens aan mee te doen. Dit doet me denken aan onze nieuwe leden. Een paar weken geleden mocht ik deelnemen aan een van de maandelijkse ‘overdrachts’-gesprekken. Aan tafel: Wouter (onze penningmeester), én na elkaar, in totaal 6 verschillende vooral opgetogen mensen. “De laatste handtekening en we kunnen los …”, zó zaten ze erbij. Super om hen over hun plannen te horen vertellen. Sommigen samen, anderen met kinderen. Ik zag al helemaal voor me hoe ze nieuwsgierig hun eerste schreden in ons verenigingsgebouw zullen zetten. Of met een vraag bij Ron, Jan en Martin langsgaan. Vooral die eerste nieuwsgierigheid is zo mooi om te zien. En dus een fantastische reden om op ze af te stappen en hen te vragen naar hún plan. Want dat ze vragen hebben staat als een paal boven water. Voor mij houdt zo’n situatie altijd een kans in. Ook al ben ik best tevreden alleen met mien toentje, frisse Piccardthoffers wat wegwijs maken maakt ook wel deel uit van m’n Piccardthof-plezier. Dus, alle nieuwe 2013-voorjaarsleden: Welkom op ons park, dat nu ook een beetje van jullie wordt. Vraag rond, er lopen hier tientallen mensen rond met een intrigerende hobby, passie en deskundigheid of ze kunnen gewoon goed luisteren. En buiten Piccardthof zijn daar nog Tuinwijck en TRV-Stadspark, twee andere tuinverenigingen die net als Piccardthof met groene vingers ‘warme ecologie’ nastreven. Het woord plopt me zomaar op. Met reden, want Leni van Noord en ik mochten begin mei het 100-jarig bestaan van Tuinwijck mee vieren. Muziek, een tent, veel opgewonden geroezemoes en gezongen sketches, een plantjesmarkt en cadeautjes (van Piccardthof: een windvaan die precies aangeeft waar windsingels hun vlindervrienden het beste van dienst kunnen zijn).

21

De ‘warme ecologie’ vond ik in een aansprekelijk stuk woestenij dat de Tuinwijckers samen met elkaar hebben gemaakt. Een poel, wat riet, een stukje woestland, ruïnemuurtjes, grove fence en vooral veel oneffenheden. Die dag werd een begin gemaakt met het ‘schoonmaken’ van de enigszins dichtgeslibde poel. De ruim 150 feestgangers gooiden als experiment honderden kleiballen met daarin een natuurvriendelijk organisme in de poel. Er zal nu een proces van start gaan dat de sliblaag vermindert of misschien wel helemaal oplost. Google maar eens op ‘Bokashi’. Welnu: dát soort dingen spreken me aan. Dat noem ik ‘warme ecologie’. En op Piccardthof kun je die intentie ook vinden in het grote aantal projecten dat onze Tuincommissie de afgelopen jaren heeft gerealiseerd. Voor nieuwe leden: kijk in een van de aankondigingzuilen bij de Stadsparkentree of bij de Sweitzerlaan-slagboom. ‘Bokashi’-ballen

Ok, laatste stand van zaken: op de ALV van 22 juni heeft onze penningmeester Wouter Zwanenbeek een goede opvolger gevonden in Joke de Wit. En Joke wordt op haar beurt geassisteerd door Tine Masselman. Met Leni van Noord en Arjen Miedema gaan ze samen aan de slag om onze Piccardthof-administratie toekomstproof te maken met behulp van ‘ClubWebWare’. Ik verwacht ervan dat straks ook dát een feestje wordt voor degenen die lekker vanuit thuis, online, daarmee aan de slag willen. Een fijne zomer 2013 toegewenst, en schrijf je in zodra het OC-programma op de mat valt. En niet vergeten: denk en doe Zuid-Europees. Rieks Veeger

22

Handig om te weten Clubgebouw

Vanaf 1 april 2013 is in principe het verenigingsgebouw alleen zondags geopend van 14:00-20:00 uur. In de zomervakantie kun je echter veel vaker terecht voor een praatje, een activiteit of wat lekkers. Zie hiervoor het blaadje van de ontspanningscommissie dat binnenkort bij uw huisje ligt en/of kijk op de entreedeuren van het verenigingsgebouw voor meer openingstijden en details.

Karretjes

Te vinden bij beide ingangen en gratis te gebruiken. Wel graag daarna meteen terugbrengen zodat anderen deze ook weer kunnen gebruiken! Let op: de blauwe karren zitten net als winkelwagens vast aan een ketting en daar moet een muntje van 50 eurocent of 1 euro in om deze los te koppelen!

Klein tuinafval

Klein tuinafval (beslist geen takken!) kun je kwijt op de aanhanger bij de loods van de tuinlieden. Zij legen deze aanhanger regelmatig. Is hij vol, bied dan je afval op een ander tijdstip aan. Van het klein tuinafval maken we compost en dat gebeurt op de groentetuin-noord.

Chemisch afval

Klein chemisch afval en gebruikte accu’s kun je kwijt bij de beheerder aan de Stadsparkzijde.

Grof vuil

Grof vuil of bouwafval kun je tegen betaling en op afspraak laten afvoeren door onze tuinlieden.

Gas & elektrisch, technische hulpmiddelen en EHBO

Openingstijden: zie bord aan de voorzijde van het huis. Gasverkoop en –prijs: zie mededeling bord (gasprijs is gekoppeld aan de olie- prijs). Verderverkoop van accu’s, slangen, klemmen en drukregelaars. Mocht u van ma. t/m za. buiten de openingstijden toch nog gas of andere dingen nodig hebben: we helpen u graag. En zijn wij er even niet, probeer het dan een of twee uurtjes later nog eens.

Wie dringend EHBO of BHV nodig heeft, kan Abel bellen op 06-27219672 (EHBO koffer aanwezig).