Heerlijkheden Gerechten voor lichaam en geest
Marlon van den Bos Marijke van Blijderveen Eveline Kieskamp
UITGEVERIJ BOEKENCENTRUM, ZOETERMEER
www.uitgeverijboekencentrum.nl ISBN 978 90 239 2670 2 NUR 713/441 Vormgeving en fotografie: Eveline Kieskamp Een deel van de opbrengst van dit kookboek gaat naar stichting Food for All, die zich inzet voor de allerarmsten in Addis Abeba, Ethiopië. www.food-for-all.org © 2013 Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer
Inhoud Koken met kleur
10
Terra
12
Voorgerecht: wortelsalade met honing-citroendressing 14 Hoofdgerecht: pompoenovenschotel met kerrie 16 Nagerecht: ananas-worteltaart 18 Bijgerecht: sapje van sinaasappel en wortel 19
Rood Voorgerecht: bietensalade met walnootdressing 22 Hoofdgerecht: rode poon met Spaanse pittige saus 25 Bijgerecht: Spaanse saus 25 Nagerecht: stoofpeertje in rode wijn of bessensap 26
20
Wit
28
Voorgerecht: knolselderijsoep 30 Hoofdgerecht: tilapia met yoghurtkorstje 32 Nagerecht: yoghurt 34
Groen
36
Voorgerecht: spinaziesoep met croutons gebakken in kruidenboter 38 Hoofdgerecht: sperzieboontjes met peterselie en tijm 40 Bijgerecht: gekruide gehaktballetjes 42 Nagerecht: komkommermuffin met ijs 44
Broden, broodjes & pizza Knoflookbroodjes 49 Speltbrood 50 Vijgenbrood 53 Pizza 54
46
Koekjes en cakes
56 Taarten en traktaties
70
Joodse appeltaart 72 Chocoladetaart 74 Traktaties bij de borrel 77 Gevulde dadels 77 Dadels met monchou en abrikozen 77 Dadels met roquefort en peer 77 Hollands kaasplankje met appelstroop 78 Tomaten-borrelhapjes 80 Minicaprese 80 Bruschetta met tomatensalsa 80
Vijgenkoeken 58 Honingkoek 60 Linzenkoekjes 63 Speltkoekjes 64 Kokoscake 67 Dadelcake 68
Vergeten groenten en fruit
82
Kweeperensap of gelei 84 Winterposteleinstamppot 86 Schorsenerenquiche 88
90
FEESTGERECHTEN
92
Kerst
Voorgerecht: groente-vijgenstrudel 94 Bijgerecht: aardappeltaartjes 97 Hoofdgerecht: boeuf stroganoff 98 Nagerecht: citroenpudding 100
Pasen
102
Cruesli 105 Brood met bieslook-ei 106 Vruchtensap van passievruchten en mango 108 Paasstol 111 Eiersalade 112
113
Pinksteren
Pasta e fagioli (zuppa) uit Italië 116 Peruaanse chicharrón de pollo (gefrituurde stukjes kip) 119 Tajine Essouira met zeven groenten 120
Index
122
Woord vooraf HEERLIJKHEDEN Gerechten voor lichaam en geest
In de Bijbel is de maaltijd een belangrijke gebeurtenis. Juist tijdens de maaltijd vinden er vaak mooie, persoonlijke ontmoetingen tussen mensen of zelfs met God plaats. Dit boek wil zo’n ontmoeting tussen God en mensen aanmoedigen. Door middel van de inspiratiestukjes en recepten willen de auteurs je diverse gedachten en gerechten voorschotelen waarop je kunt kauwen, om zo letterlijk en figuurlijk de goedheid van de Heer te proeven en te genieten! (Psalm 34:9) Wij lieten ons bij het schrijven van dit boek inspireren door de Bijbel. Je kunt dit boekje gebruiken met vriendinnen, in een bijbelstudiegroep of buurtkring. Het is heel bijbels om een gastvrij gezin te zijn. Daarom hebben we gekozen voor recepten die geschikt zijn voor grotere groepen, zodat je ook anderen kunt uitnodigen om mee te eten. Maar je kunt dit boekje ook gebruiken in je eigen gezin. Bij elk gerecht hebben we - als extraatje - leuke tips voor kids opgenomen. Dit boek leent zich uitstekend voor persoonlijk gebruik. Je kunt tijdens het koken, roeren en bakken in de keuken mediteren over het bijbelstukje en de inleiding. Het is belangrijk dat je tijdens dit meditatieve kookmoment geen prikkels toelaat die je gedachten kunnen afleiden. Zet daarom de tv en de muziek uit. Er wordt wereldwijd 222 miljoen ton aan voedsel weggegooid. Wij denken dat dit anders kan. Door creatief met je eten om te gaan kun je óók een heerlijk gerecht op tafel toveren met de restjes van gisteren. Dit vraagt wel een omslag van denken die we door dit boek op gang willen brengen.
8
faroo v drooW Daarom geven we je ‘recycle tips’ voor voedsel, die je als kliekjestip bij elk recept vindt. God heeft in zijn schepping voldoende smaken en geuren gegeven om ons voedsel mee te bereiden. Daar willen we graag gebruik van maken. Daarom blijven de chemische E-nummers wat ons betreft in de recepten zo veel mogelijk achterwege. We kunnen van Jezus en Franciscus van Assisi leren dat het goede nieuws over het koninkrijk van God zich niet beperkt tot mensen, maar zich uitstrekt over de héle schepping. Dus ook over het welzijn van de dieren- en de plantenwereld. Daarom hebben we ook vegetarische recepten in dit boekje opgenomen en willen we bevorderen dat mensen meer gebruik gaan maken van seizoensproducten in plaats van snel en makkelijk te kiezen voor boontjes uit Kenia. De maaltijd is bij uitstek een plek waar je kunt uitdelen van je overvloed. Een deel van de opbrengst van dit boekje vol heerlijkheden zal gedeeld worden met minder bedeelden uit andere delen van de wereld. We hopen dat vrouwen (en mannen!) verrast worden door het gebruik van dit boekje. Verrast door de eenvoud, eerlijkheid en heerlijkheid van de recepten en door de veelzijdigheid en heerlijkheid van Gods hemelse gerechten. Wij wensen je veel inspiratie toe bij het gebruik van dit boekje! September 2012, Marlon van den Bos
9
KOKEN MET
KLEUR
Wie of wat geeft er kleur aan jouw leven? Misschien ben je druk met het zoeken naar een leuke baan, de renovatie van je huis, de verkoop van je caravan. Je kunt er helemaal in opgaan en als je missie geslaagd lijkt, doemt er wel weer iets nieuws voor je op. Het is Gods diepste verlangen dat Hij jouw leven kleur mag geven. Als teken van trouw gaf God een kleurige boog in de wolken. Een prachtig teken van Gods veelkleurige trouw die verder reikt dan onze mogelijkheden. Een boog die overigens alleen te zien is als het regent! In plaats van alles van jezelf te verwachten, mag de trouw van God als een basis, als een fundament onder je bestaan liggen. Wat betekent het voor jou dat Gods boog alleen te zien is als het regent?
Wist je dat kinderen juist houden van veel (zes tot zeven) kleurtjes op hun bord? Volwassenen vinden drie kleuren voldoende. Koken in één kleur past dus beter bij volwassenen dan bij kinderen.
Zorg ervoor dat je gerecht er gekleurd bij ligt. Als je kookt met wit, leg dan ook een kleuraccentje op het bord. Een rood kerstomaatje of een paar blaadjes sla. Het oog wil ook wel wat.
Terra, rood, wit en groen. Deze vier kleuren vertellen alles over Gods plan met zijn geliefde, gevallen mensen. Het zijn de kleuren die symbool staan voor sterfelijkheid en schuld, reinheid en leven. Dat zijn diepe thema’s die het verdienen om over door te denken. Dat kan met je tafelgenoten, als je besluit om een maaltijd te koken in één kleur. Dat kan ook in de keuken, bij de voorbereiding van je maaltijd.
11
TERRA
Maak ons waardig, Heer, Om te zorgen voor mensen die, waar ook ter wereld, leven en sterven in armoede en gebrek. Geef hun, door onze handen, hun dagelijks brood en geef ze hun vrede en blijdschap door onze begrijpende liefde (moeder Teresa van Calcutta)
Terra is de kleur van de aarde en van de vergankelijkheid van het leven. Lezen: Prediker 2:4–11 en Genesis 48:8-16
Wat doe jij G kin o d w met der j i en l dat e leve ze v d ie de we o orh je je n? Do o Go d g zul ou dt l d zijn r zelf hun w en ga at a i (Ge en go rechtv jst. Ho n a ne s e e is 1 d te ard ig ? h 8 te and : Wat 1 9 ) r e . dat doe oepin Dat i len g j s je lijk je aar ij met . aan is? Ve d se le het be ve ra se de ma ndert n tijd f nie e je d a r w lev t ie en a inv arop ts ult? je
Als je geconfronteerd wordt met het eindige van alle dingen, de zinloosheid van het bestaan, komt vanzelf de vraag naar je toe: wie ben ík eigenlijk? Waar kom ik vandaan en waar ga ik naartoe? Deze meest essentiële vragen van het leven wachten op een antwoord. We kunnen zwaar zwoegen om iets te bereiken in dit leven. Wat heb je eraan? vraagt Prediker zich af. Het leven op deze aarde gaat een keer voorbij en dan is al je zwoegen nutteloos geweest. Wat weet jij ervan wat je kinderen na jouw dood met al je zuurverdiende centen gaan doen? Generaties gaan, generaties komen en alles draait gewoon door. Wij zijn aardse en sterfelijke mensen. Het leven hier op aarde is maar tijdelijk. Maar niet doelloos! God geeft mensen een bepaalde tijd te leven. Je weet niet precies hoelang. Daarom is het goed om je tijd zinvol te gebruiken. Wanneer is je leven zinvol? In Psalm 78 staat dat God wil dat zijn roemrijke daden doorverteld worden aan de volgende generatie. Hij wil dat je een schakeltje bent in zijn ketting. Net zoals Jakob, die na een lastig leven vertelde wie God voor hem geweest was en die zijn zegen mocht doorgeven aan zijn kinderen. ‘De God naar wiens wil mijn voorouders Abraham en Isaak zich richtten, de God die mijn leven lang mijn herder is geweest, de engel die mij heeft bevrijd van alle onheil, hij geve deze jongens zijn zegen. Moge mijn naam door hen voortleven, en ook die van mijn voorouders Abraham en Isaak…’ (Genesis 48:15, 16)
13
Wortelsalade
met honing-citroendressing 6 personen Een salade voor fi jnproevers. Leuk om zo’n oran je salade op Koninginnedag te serveren!
Als je veel wortels eet worden je nagels stevig en krijgt je haar een gezonde glans. Dit komt door de grote hoeveelheid vitamine A in de wortel. Als je heel veel wortels eet krijgt je huid een iets gebruinde teint
Bereidingsti jd: 25 minuten 350 gram wortelen 1 theelepel gedroogde en fi jngehakte venkel ¼ venkelknol, geschaafd ½ eetlepel (ti jm)honing ½ eetlepel citroensap 1 sinaasappel Schrap de wortelen en rasp ze fi jn. Meng het citroensap, de venkelzaden, de geschaafde venkelknol en de honing. Schil de sinaasappel en sni jd hem in kleine stukjes. Meng de sinaasappelstukjes door de geraspte wortel en giet de honing-citroendressing over de salade.
Zo g in d roeien e m d oes e ven tuin kel kno ... lle
14
...wat een prachtig gezicht
n
een JE STIP KLIEK serveren in l. e p ad ap e d e sal sinaas n t n n e e u k an len va Je ch il v sappelsch il s e e d v l ha van inaa res tje k de s Gebrui g erecht. Een n toas tje of het na eet je o p ee unch. l salad e cker bi j je cra
KIDSTIP In plaats van koekhappen kun je op een kinderfeestje voor de variatie ook eens wortelhappen. Schrap een hoeveelheid kleine zomerworteltjes en hang ze aan een lijntje door de kamer. Je zult versteld staan hoeveel kinderen dit lusten!
Ovenschotel
met pompoen en kerrie 6 personen Veel mensen kennen een pompoen alleen als sierfruit bij de achterdeur. Jammer als al die eetbare exemplaren daar liggen weg te rotten terwijl je er zulke heerlijke gerechten mee kunt bereiden! Een pompoen is neutraal van smaak en daarom zo veelzijdig. Je kunt hem gebruiken in zowel hartige als zoete gerechten. Dus naar de keuken met die pompoenen!
Bereidingstijd: 45 minuten 400 gram aardappelen 1 kleine, eetbare pompoen (niet alle pompoenen zijn eetbaar) 1 ui 1 teentje knoflook kerriepoeder olie 1 eetlepel tomatenpuree 1½ dl halfvolle melk 4 eetlepels geraspte belegen 30+ kaas 4 eetlepels halfvolle yoghurt 50 gram cashewnoten peper en zout naar smaak
KLIEKJESTIP Overgebleven stukken pompoen kun je in kleine stukjes snijden en door een soep doen. Of gebruik het samen met stukjes gedroogde abrikozen door een cake (250 gram gekookte en geprakte pompoen en 250 gram abrikozen mengen door het cakebeslag).
Kook de aardappelen in weinig water gaar. Snijd de pompoen in stukken en verwijder het zaad en het zachte deel. Schil de stukken pompoen en snijd het vruchtvlees in blokjes. Maak de ui en de knoflook schoon. Snijd ze klein. Fruit de ui met het kerriepoeder in de olie glazig. Bak de knoflook en de pompoen even mee. Voeg de tomatenpuree toe met een paar lepels water en stoof de groente in 10 minuten gaar. Warm intussen de oven voor op 200° C. Maak van de gare aardappelen met hete melk, peper en De zaden van een pompoen een beetje zout een puree. Meng de geraspte kaas door kun je laten drogen, en de yoghurt. Schep het pompoenmengsel in een ovenvaste gepeld en geroosterd schaal en dek dit af met de aardappelpuree. Verdeel het gebruiken in allerlei kaasmengsel erover. Laat het gerecht in de oven in circa gerechten. Als garnering op koekjes, over een 20 minuten bruin kleuren.
16
zelfgebakken brood of door een salade.
Po mpoeno venscho tel
KIDSTIP Je kunt een pompoen uithollen en als lantaarntje gebruiken. Snijd de bovenkant als deksel eraf en haal het vruchtvlees eruit, dit gebruik je voor de ovenschotel. Maak met een mesje figuurtjes in de schil. Zet een kaarsje in de uitgeholde vorm.
