Onderzoeksrapport “Hebben de inwoners van Heerhugowaard behoefte aan een digitaal nieuwsplatform, of geven zij voorkeur aan de huidige papieren stadskrant?”
1
Gemeente Heerhugowaard
Mei 2016
Maartje Klijn
Adres: Parelhof 1, 1703 EZ Heerhugowaard Telefoon: 14 072
2
SAMENVATTING Inleiding In het kader van mijn stage vanuit de Hogeschool van Amsterdam bij de communicatieafdeling van de gemeente Heerhugowaard, heb ik een onderzoek gedaan naar de behoeften van de inwoners van Heerhugowaard als het gaat om het lezen van lokaal nieuws. Gebruiken zij hiervoor liever de papieren versie van Stadsnieuws of hebben zij behoefte aan een digitaal nieuwsplatform? In totaal hebben 469 inwoners meegewerkt aan het onderzoek en daarmee is de representativiteit gewaarborgd. Resultaten Hieronder de meest opvallende resultaten op een rij. De uitwerking van deze resultaten is in het onderzoeksrapport te vinden.
De leeftijdscategorie van 65 tot en met 74 jaar omvat de grootste groep respondenten. Van alle ingevulde enquêtes is 26,83% ingevuld door bewoners tussen de 65 en de 74 jaar. Hier moet rekening mee worden gehouden bij het interpreteren van de resultaten. Veruit de grootste groep respondenten (50,0%) maakt iedere dag gebruik van online nieuwsvoorzieningen. Zo goed als alle respondenten zijn geïnteresseerd in Heerhugowaards nieuws. Slechts 3,2% geeft aan geen interesse te hebben. Als voornaamste reden geeft men op lokaal nieuws niet interessant te vinden. Stadsnieuws doet niet onder voor andere regionale en lokale bladen. Bijna 25% van de respondenten geeft aan de stadskrant te gebruiken om op de hoogte te zijn van Heerhugowaards nieuws. 26% van de respondenten gebruikt (ook) de lokale en regionale bladen op papier. Dit gaat dus gelijk op. Veruit de meeste respondenten (44,54%) geven aan Stadsnieuws altijd te lezen. Echter, wanneer we kijken hoe dit verdeeld is per leeftijdscategorie, blijkt dat het voornamelijk de mensen van 65 jaar en ouder zijn die Stadsnieuws trouw lezen. In de leeftijdscategorie 18 tot en met 24 jaar leest bijna de helft Stadsnieuws nooit. Het grootste gedeelte van de respondenten (40%) wil Heerhugowaards nieuws liever op papier lezen. Echter, met ruim 30% kan de groep die nieuws op papier én via internet wil lezen ook niet genegeerd worden. Ook hier is te zien: de leeftijdscategorie 65+ zorgt ervoor dat de traditionele media de meeste voorkeur geniet. Bijna de helft van alle respondenten (48,92%) is geïnteresseerd in een digitaal platform met Heerhugowaards nieuws. Een ruime meerderheid (64,05%) zou een site als oost-online.nl met Heerhugowaards nieuws bezoeken. Een nipte meerderheid vindt een nieuwssite vergelijkbaar met oost-online.nl een aanvulling naast lokale en regionale bladen uit Heerhugowaard. Echter, een relatief grote groep weet het nog niet. Deze mensen willen eerst zien en dan geloven. Veruit de meeste respondenten geven aan Stadsnieuws te blijven lezen als er een digitaal nieuwsplatform komt.
Advies Op bovenstaande resultaten is een advies voor het management geformuleerd. Dit advies is te vinden in een apart adviesrapport.
3
INHOUDSOPGAVE Samenvatting .................................................................................................................................................. 3 1. Inleiding ....................................................................................................................................................... 6 1.1 Hoofdvraag ............................................................................................................................................ 6 1.2 Deelvragen ............................................................................................................................................ 6 1.3 Doelstellingen........................................................................................................................................ 6 2. Plan van Aanpak .......................................................................................................................................... 7 2.1 Aanleiding en context ........................................................................................................................... 7 2.2 Opdrachtgever ...................................................................................................................................... 7 2.3 Hoofdstukindeling ................................................................................................................................. 7 2.4 Onderzoeksmatrix ................................................................................................................................. 7 2.5 Benadering respondenten .................................................................................................................... 8 2.5.1 Enquêtes ......................................................................................................................................... 8 2.5.2 Interviews ....................................................................................................................................... 9 2.6 Tijdsplanning ....................................................................................................................................... 10 3. Analyse ...................................................................................................................................................... 11 3.1 Inwoners bereiken d.m.v. communicatie ........................................................................................... 11 3.2 Verschuiving print naar online ............................................................................................................ 12 3.3 Nieuwsconsumptie.............................................................................................................................. 12 4. Onderzoeksresultaten ............................................................................................................................... 13 4.1 Representativiteit................................................................................................................................ 13 4.2 Achtergrondgegevens respondenten ................................................................................................. 13 4.3 Online media gebruik .......................................................................................................................... 13 4.4 Nieuws uit Heerhugowaard ................................................................................................................ 13 4.5 Mening over Stadsnieuws ................................................................................................................... 14 4.6 Voorkeur raadplegen nieuws .............................................................................................................. 14 4.7 Mening over digitaal nieuwsplatform Heerhugowaard ...................................................................... 14 5. Conclusie ................................................................................................................................................... 15 6. Bibliografie ................................................................................................................................................ 16 Bijlage 1: Brief 1 (tot 65 jaar)......................................................................................................................... 17 Bijlage 2: Brief 2 (vanaf 65 jaar) .................................................................................................................... 18 4
Bijlage 3: Enquêtevragen............................................................................................................................... 19 Bijlage 4: Resultaten in grafieken en tabellen ............................................................................................... 23 Bijlage 5: Uitwerking interviews .................................................................................................................... 35 5.1 Organisaties in Heerhugowaard.......................................................................................................... 35 5.1.1 Bibliotheek Heerhugowaard......................................................................................................... 35 5.1.2 Artotheek Heerhugowaard........................................................................................................... 35 5.1.3 Cool Kunst en Cultuur (theater) ................................................................................................... 35 5.1.4 Heerhugowaards Nieuwsblad ...................................................................................................... 36 5.2 Inwoners uit Heerhugowaard ............................................................................................................. 36 5.2.1 Rick Stouten.................................................................................................................................. 36 5.2.2 Mevrouw C.N................................................................................................................................ 37 5.2.3 Jaap de Fockert............................................................................................................................. 37
5
1. INLEIDING In 2003 heeft de gemeente Heerhugowaard een eigen krant in het leven geroepen onder de naam ‘Stadsnieuws’. Stadsnieuws is een tweewekelijkse informatiekrant en is onderdeel van het Heerhugowaards Nieuwsblad. De Stadskrant is een voorlichtingsmiddel van het gemeentebestuur en de gemeentelijke organisatie en is gericht op Heerhugowaardse inwoners, maatschappelijke instellingen en bedrijven. In 2016 heeft de krant een oplage van 39.600 stuks. In 2014 voerde de gemeente Heerhugowaard onderzoek uit om er achter te komen welke media in het algemeen door de inwoners worden gebruikt voor informatie over de gemeente. Meer specifiek wilde de gemeente het gebruik en de waardering voor Stadsnieuws weten. Uit dit onderzoek blijkt dat 44% van de Heerhugowaardse inwoners Stadsnieuws gebruikt om gemeentelijke informatie tot zich te nemen. 38% geeft aan de krant zoveel mogelijk via internet te willen ontvangen. In 2012, toen een soortgelijk onderzoek werd uitgevoerd, was dit percentage nog 28%. Dit is een opmerkelijk feit dat geleid heeft tot de volgende vraag: hebben inwoners uit Heerhugowaard behoefte om het gemeentelijk nieuws online te raadplegen? In het eerdere onderzoek uit 2014 is de inwoners al gevraagd of zij de pdf-versie van de Stadskrant lezen die op de website beschikbaar is. ‘Een klein deel (2%) leest Stadsnieuws altijd via de website. Bijna een vijfde (18%) leest Stadsnieuws soms via de website. Een ruime meerderheid (80%) leest Stadsnieuws nooit via de website. Inwoners die Stadsnieuws soms of nooit via de website lezen, is ook gevraagd of ze Stadsnieuws nog zouden lezen als deze nog uitsluitend via de website wordt aangeboden. Van deze groep inwoners zou 30% Stadsnieuws zeker of waarschijnlijk via de website lezen. Ruim een vijfde (22%) zou dat misschien doen. Bijna de helft (46%) zou Stadsnieuws zeker of waarschijnlijk niet lezen als deze uitsluitend via de website zou worden aangeboden’ (Grootheest & Elphick, 2014). Uit deze informatie kan worden opgemaakt dat alleen het aanbieden van een digitale versie van Stadsnieuws geen kans van slagen heeft. Echter, het gaat hier om een digitale versie en niet om een online versie. Verschil is dat er online veel meer interactieve mogelijkheden zijn. De gemeente vindt het belangrijk dat inwoners meer betrokken raken bij nieuws uit de gemeente en daarvoor kunnen interactieve mogelijkheden het verschil maken. Toch blijft de vraag of inwoners een online platform zien zitten. Om die reden is besloten over te gaan tot onderzoek.
1.1 Hoofdvraag De hoofdvraag van dit onderzoek luidt: “Hebben de inwoners van Heerhugowaard behoefte aan een digitaal nieuwsplatform, of geven zij voorkeur aan de huidige papieren stadskrant?”
1.2 Deelvragen De deelvragen van dit onderzoek zijn als volgt: 1. “Op welke manier raadpleegt de Heerhugowaardse inwoner bij voorkeur nieuws (uit Heerhugowaard)?” 2. “Wat vindt de Heerhugowaardse inwoner van Stadsnieuws?” 3. “Heeft de Heerhugowaardse inwoner behoefte aan een digitaal nieuwsplatform met Heerhugowaards nieuws?”
1.3 Doelstellingen De doelstellingen van het onderzoek zijn als volgt: 6
1. Inzicht krijgen in de voorkeuren van de Heerhugowaardse inwoner als het gaat om het raadplegen van lokaal nieuws. Lezen inwoners dit nieuws liever op papier, via internet, of een combinatie van beiden? 2. Inzicht krijgen in de visie van inwoners op Stadsnieuws. Hoe wordt de stadskrant gewaardeerd? Wat zijn de sterke en vooral ook de zwakke punten? 3. Inzicht krijgen in de behoeften van de Heerhugowaardse inwoner als het gaat om digitalisatie. Maken inwoners überhaupt gebruik van online nieuwsvoorzieningen en zien zij dit ook zitten voor het raadplegen van Heerhugowaards nieuws?
2. PLAN VAN AANPAK 2.1 Aanleiding en context In een tijd waarin online steeds belangrijker wordt, is het zinvol om de meerwaarde hiervan voor de eigen producten te onderzoeken. Zeker als het gaat om kranten is een duidelijke verschuiving te zien van print naar online. Uit onderzoek van de NOS uit 2015 blijkt dat de papieren oplage van de grootste kranten uit Nederland in 2015 gemiddeld met 6% is afgenomen (NOS, 2015). Ook uit het eerdere onderzoek van de gemeente Heerhugowaard blijkt dat de Stadskrant steeds minder gelezen wordt: in 2012 nog door 52% van de inwoners en in 2014 door 44% (Grootheest & Elphick, 2014). Echter, op basis van die feiten kan niet gesteld worden dat mensen geen behoefte meer hebben aan (gemeentelijk) nieuws. Onderzocht moet worden hoe mensen het liefst nieuws tot zich nemen. Dus: welke mogelijkheden zijn er om nieuws aan te bieden?
2.2 Opdrachtgever Dit onderzoek wordt uitgevoerd in opdracht van de Gemeente Heerhugowaard.
2.3 Hoofdstukindeling De hoofdstukindeling van dit onderzoeksrapport is als volgt: 1. Inleiding 2. Plan van Aanpak 3. Analyse 4. Onderzoeksresultaten 5. Conclusie 6. Bibliografie
2.4 Onderzoeksmatrix De onderzoeksstukken in dit rapport zijn verdeeld over desk- en fieldresearch zoals in het schema te zien: Hoofdstuk
Desk research
1. Inleiding
X
2. Plan van Aanpak
X
3. Analyse
X
Field research
4. Onderzoeksresultaten
X
5. Conclusie
X
6. Bibliografie
-
-
7
2.5 Benadering respondenten 2.5.1 ENQUÊTES Het onderzoek is per enquête op de volgende manier verspreid:
Brief In totaal zijn 2000 brieven verstuurd naar inwoners van Heerhugowaard. In deze brief worden inwoners vriendelijk verzocht de online enquête in te vullen. Om ervoor te zorgen dat iedereen de enquête makkelijk kon vinden is in de brief een link opgenomen met verwijzing naar de digitale enquête. Zie voor de brief in bijlage 1. De leeftijdscategorie vanaf 65 jaar heeft naast een brief ook een papieren enquête en antwoordenvelop gekregen. Dit is gedaan om de niet-digitaal vaardige inwoners ook de mogelijkheid te bieden hun mening te geven. Zie voor deze brief bijlage 2. Zoals in onderstaande tabel is te zien, is de leeftijdscategorie vanaf 65 jaar in Heerhugowaard 8758 mensen groot. Dat is 21,5% van het totaal aantal inwoners. Dus: 2000 x 0,215 = 430 personen ontvingen een papieren enquête. Inwoneraantal Heerhugowaard (26-02-2016) 18 jaar en ouder, bijzondere woongebouwen uitgezonderd leeftijd in20 klassen * geslacht Crosstabulation Count geslacht M leeftijd in20 klassen
Total
V
Total
18 - 19
666
567
1233
20 - 24
1409
1286
2695
25 - 29
1578
1531
3109
30 - 34
1604
1634
3238
35 - 39
1796
1760
3556
40 - 44
1975
1992
3967
45 - 49
2178
2098
4276
50 - 54
1904
1842
3746
55 - 59
1596
1607
3203
60 - 64
1428
1473
2901
65 - 69
1628
1799
3427
70 - 74
1198
1200
2398
75 - 79
754
790
1544
80 - 84
406
446
852
85 - 89
159
234
393
90 - 94
51
74
125
95 jr eo
8
11
19
20338
20344
40682
Met de bovenstaande getallen is verder gerekend. In de tabel hieronder is de verdeling te zien van de gestuurde brieven. Hoeveel stuks per leeftijdscategorie? Ook is rekening gehouden met het percentage man/vrouw. 8
Verdeling verspreiding brieven:
Leeftijd
Aantal brieven
Waarvan man
Waarvan vrouw
18 – 19 20 – 24 25 – 29 30 – 34 35 – 39 40 – 44 45 – 49 50 – 54 55 – 59 60 – 64 65 – 69 70 – 74 75 – 79 80 – 84 85 – 89 90 – 94 95 jr eo Totaal
60 133 152 160 174 196 211 184 158 142 168 118 76 42 19 6 1 2000
32 69 77 79 87 98 107 93 79 70 80 59 37 20 8 2 0
28 63 75 81 87 98 104 91 79 72 88 59 39 22 11 4 1
Website In de brieven is een link opgenomen naar de digitale enquête. De digitale enquête heeft een plekje gekregen op de website van de gemeente Heerhugowaard. Het digitale enquêteprogramma dat gebruikt is komt van de site Thesis Tools. Hier is voor gekozen omdat Thesis Tool de resultaten kan vertalen naar SPSS. Krant In de stadskrant en het Heerhugowaards Nieuwsblad is een advertentie opgenomen met de link naar de digitale enquête. Intern Op Hugo is een bericht verspreid met een link naar de digitale enquête om collega’s te enthousiasmeren om de vragenlijst in te vullen. 2.5.2 INTERVIEWS Om het onderzoek meer diepgang te geven is gekozen om naast de enquêtes ook nog een aantal partijen te interviewen. In de voorfase van het onderzoekstraject is met de volgende Heerhugowaardse organisaties gesproken: - Bibliotheek Heerhugowaard - Artotheek Heerhugowaard - Cool Kunst en Cultuur (theater) - Heerhugowaards Nieuwsblad Nadat het kwantitatieve onderzoek afgerond was, is er ook nog gesproken met: - Rick Stouten, inwoner van Heerhugowaard en coördinator communicatie Saks Scholen Alkmaar (geïnteresseerd in het onderzoek n.a.v. enquête) - Mevrouw C.N., inwoonster van Heerhugowaard (wil anoniem blijven). - Jaap de Fockert, inwoner van Heerhugowaard. Zet zich in voor de lokale tak van Amnesty International. 9
2.6 Tijdsplanning De planning van dit onderzoek ziet er als volgt uit:
1 2 3 4 5
Week (01/02 – 05/02) (08/02 – 12/02) (15/02 – 19/02) (22/02 – 26/02) (29/02 – 04/03)
6 (07/03 – 11/03) 7 (14/03 – 18-03) 8 (21/03 – 25/03)
Wat
Plan van Aanpak Plan van Aanpak Afspraken inplannen met stakeholders Literatuur Interviews Enquête Interviews Enquête Enquête
9 (28/03 – 01/04) 10 (04/04 – 08/04) 11 (11/04 – 15/04) 12 (18/04 – 22/04)
13 (25/04 – 29/04) 14 (02/05 – 06/05) 15 (09/05 – 13/05) 16 (16/05 – 20/05) 17 (23/05 – 27/05) 18 (30/05 – 03/06) 19 (06/06 – 10/06) 20 (13/06 – 17/06)
Enquête uitzetten Onderzoeksrapport Enquête uitzetten Onderzoeksrapport Resultaten verwerken Resultaten verwerken Resultaten in rapport verwerken Conclusies en aanbevelingen Adviesrapport Adviesrapport Adviesrapport Onderzoek Onderzoek
Toelichting
Eind van de week 1e versie klaar. Laten checken. Verbeteren. Alvast topiclist voor interview maken. Afspraak plannen in week 7 of 8. Redactiestatuut lezen, Googlen naar mogelijkheden en verwerken in rapport Interviews uitwerken Vragen opstellen. Overleggen met collega’s en Wieke? Interviews uitwerken Vragen scherp maken. Klaar? Invoeren in online programma en word voor de papieren versie. Uitnodigingsbrief schrijven (ook voor website en Facebook) + artikel voor in Stadskrant schrijven Resultaten verwerken in SPSS Uitwerken hoofdstuk analyse Resultaten verwerken in SPSS Uitwerken hoofdstuk analyse Resultaten verwerken in SPSS, tabellen en grafieken maken Laatste resultaten verwerken Lopend verhaal schrijven van de onderzoeksresultaten Rode draad onderzoek vinden en conclusies en aanbevelingen schrijven Op basis van de onderzoeksresultaten advies geven “” “” Voorbereiding presentatie Besluit door bestuur?
Er is weinig ruimte voor uitloop, daarom is het belangrijk dat alle deadlines gehaald worden.
10
3. ANALYSE Om het communicatieonderzoek over de gemeentelijke nieuwsvoorzieningen in Heerhugowaard meer achtergrond te geven, wordt in dit hoofdstuk met behulp van deskresearch beschreven wat de literatuur zegt over (landelijke) trends rondom nieuwsmedia.
3.1 Inwoners bereiken d.m.v. communicatie Omdat de hoofdvraag van dit onderzoek zich focust op de behoefte van de inwoner van Heerhugowaard op het gebied van nieuwsvoorzieningen, is het logisch om te onderzoeken wat eerdere studies hebben uitgewezen op dit vlak. Met name de wijze waarop gemeenten hun inwoners het best kunnen bereiken: aan welk communicatiemiddel geven inwoners hun voorkeur en op welke manier ontvangen ze nieuws het liefst? Om antwoord te geven op deze vragen is het interessant om te kijken welke omliggende gemeenten een dergelijk onderzoek hebben gedaan onder hun inwoners. Een voorbeeld hiervan is de gemeente Hoorn. In 2013 liet deze Westfriese gemeente onderzoek uitvoeren om meer inzicht te krijgen welke communicatiekanalen inwoners gebruiken en prefereren voor het opzoeken en het ontvangen van gemeentelijke informatie. In dit onderzoek werden Hoornse inwoners onder andere gevraagd naar hun voorkeur omtrent het ontvangen van de gemeentegids. Hieruit blijkt dat er draagvlak is voor een online gemeentegids en dat vooral ouderen een papieren versie wensen: “De officiële gemeentegids wordt jaarlijks huis-aan-huis verspreid (met uitzondering van de brievenbussen met een nee-nee sticker). Bijna de helft van de inwoners wil graag de gemeentegids op deze wijze blijven ontvangen (dit zijn met name ouderen). Daarnaast is 7% bereid om de papieren gids zelf ergens op te halen. Zij vinden het makkelijk dat alle informatie dan direct bij de hand is. Voor ruim vier op de tien inwoners is een online exemplaar voldoende of men heeft helemaal geen behoefte aan een gemeentegids. Redenen om over te stappen op de digitale versie heeft voornamelijk te maken met verspilling van papier” (Gemeente Hoorn, 2013). Ook de gemeente Amsterdam heeft onderzoek gedaan naar de voorkeur van inwoners rondom communicatiemiddelen. In dit onderzoek is ook gevraagd op welke manier(en) men door gemeente en stadsdeel op de hoogte wenst te worden gehouden over actuele informatie. Het onderzoek wijst uit dat de meerderheid van de Amsterdammers het liefst wordt geïnformeerd door middel van bewonersbrieven (59%) en de helft (ook) via de stadsdeelkrant met daarin het gemeentelijke katern. Vier op de tien (40%) geven aan graag (ook) via een website op de hoogte te worden gehouden, 33% via een digitale nieuwsbrief die per e-mail wordt verstuurd en 29% via AT5. Social media wordt het minst genoemd (11%). Op de vraag of inwoners nieuws uit Amsterdam liever meer of minder online ontvangen, wordt het volgende gezegd: “Een klein deel van de reacties gaat over het gebruik van internet. Sommigen zien liever dat de gemeente meer gebruik gaat maken van digitale communicatiemiddelen zoals persoonlijke e-mails, social media of een gemeentelijke app. Anderen daarentegen, geven juist aan dat het belangrijk is niet alles digitaal te maken, omdat niet iedereen (bijvoorbeeld ouderen) hier gebruik van maakt. Ook geeft een deel aan het gebruik van social media onnodig (en geldverspilling) te vinden” (Gemeente Amsterdam, 2014). In opdracht van de gemeente Amsterdam, voerde de Universiteit Twente in 2015 een ander communicatieonderzoek uit. De gemeente wilde graag weten hoe ze burgers zo goed mogelijk kunnen bereiken met het contactkanaal van hun voorkeur: balie, telefoon of website. Dit onderzoek wijst uit dat burgers nadrukkelijk kiezen voor alle drie de kanalen, terwijl er juist in overheidsland een beweging is om mensen naar het digitale kanaal te dirigeren. Maar zelfs digitaal zeer vaardige burgers blijken niet altijd en alles digitaal te willen afhandelen. “Uit ons onderzoek blijkt dat ook burgers die wél de nodige middelen en vaardigheden hebben, toch vaak gebruik willen maken van andere kanalen als balie of telefoon voor hun communicatie met de gemeente. Ze hechten veel waarde aan een goede afhandeling van hun vraag. Ze hebben op dit punt de beste ervaringen met de balie” (Van der Geest, 2015). 11
3.2 Verschuiving print naar online Het onderzoek van de Universiteit Twente heeft een interessante uitkomst: zelfs in dit digitale tijdperk wil niet iedereen alles online doen. Geldt dat ook voor het lezen van nieuws? In 2014 publiceerde de organisaties voor het Nederlandse radio-, print- en televisieonderzoek de jaarlijkse Media Standaard Survey (MSS), waarin gesteld wordt dat het aantal Nederlanders dat dagbladen en tijdschriften op hun smartphone of tablet leest ‘enorm is gegroeid’. “Van alle Nederlanders van 13 jaar en ouder leest bijna 20 procent wel eens een dagblad op een smartphone. Voor tablets ligt dat percentage iets lager: 16 procent. In 2011 las nog maar 9 procent van de Nederlanders de krant op een smartphone, en 4 procent op een tablet. Het lezen van tijdschriften op mobiele apparaten is sinds 2011 verdriedubbeld” (Media Standaard Survey, 2014). Bovenstaand onderzoek uit 2014 impliceert dat er in Nederland sprake is van een verschuiving van print naar online als het gaat om het lezen van dagbladen en tijdschriften. Enkele jaren eerder, in 2011, schreef De Volkskrant al een artikel over deze verschuiving in de Verenigde Staten. Hieronder een passage uit het artikel: “AMSTERDAM - Internet is de krant voorbij, althans in de Verenigde Staten. Volgens onderzoek haalden Amerikanen vorig jaar voor het eerst hun nieuws vaker van internet dan uit de krant. Ook voor het eerst zijn de advertentie-inkomsten online hoger dan die van de papieren krant. De verschuiving van papier naar internet blijkt uit het rapport State of the News Media van het Pew Research Center. Van de ondervraagde Amerikanen zei 46 procent minstens drie keer per week het nieuws via internet te volgen. Vier op de tien Amerikanen halen hun nieuws uit de krant of van de website van de krant. Volgens de onderzoekers blijkt uit de studie dat de verhuizing van gedrukte print naar online aan het versnellen is. Dat proces zal nog verder gaan door de opmars van smartphones en tabletcomputers als de iPad, denken ze. […] De verschuiving is merkbaar bij de kranten. zegt het Pew Research Center. Geschat wordt dat er nog eens 1000 tot 1500 banen zijn verdwenen. Redacties zijn volgens het onderzoek nu gemiddeld 30 procent kleiner dan tien jaar geleden. De dagbladen proberen het verlies aan lezers en inkomsten te compenseren door bezoek aan hun websites gedeeltelijk betaald te maken. Onder meer The New York Times werkt daar aan. De onderzoekers waarschuwen de kranten voor te veel optimisme: de bereidheid van lezers om te betalen is nog gering. De totale omzet van de Amerikaanse kranten was vorig jaar 22,8 miljard dollar (16,4 miljard euro). Dat is bijna de helft minder dan vier jaar geleden.” […] (De Volkskrant, 2011).
3.3 Nieuwsconsumptie Duidelijk is dat het lezen van nieuws via internet steeds belangrijker wordt. Betekent dat ook dat het papieren nieuwsblad kan verdwijnen? Nee, zo stelt het onderzoek Trends in Digital Media van GfK uit 2013. In een artikel over dit onderzoek schrijft het NRC: “Het gebruik van tablets voor nieuwsconsumptie is erg populair geworden; maar liefst 31 procent van de Nederlanders gebruikt de tablet hiervoor meerdere keren per week. Inmiddels beschikken 6,8 miljoen Nederlanders over een tablet, een toename van bijna 2,5 miljoen in vergelijking met 2012. Hiervan bekijkt 4 miljoen gebruikers het dagbladnieuws op een tablet. De opmars van digitaal lezen blijkt echter geen substitutie van de gedrukte krant. 55 procent van de Nederlanders bekijkt zowel de papieren krant als online nieuws. 20 procent raadpleegt alleen de papieren krant en 15 procent consumeert uitsluitend digitaal nieuws. Dit komt mogelijk doordat digitale nieuwskanalen in een andere behoefte lijken te voorzien dan kranten. Bij kranten is vooral de redactionele signatuur belangrijk, terwijl bij digitale kanalen juist de snelle en betaalbare beschikbaarheid prioriteit hebben. Ook varieert de leestijd per kanaal; per week wordt er gemiddeld 155 minuten aan de papieren krant besteed, in vergelijking met 60 minuten op de tabletversie en 70 minuten op nieuwswebsites. Het tijdstip per medium verschilt ook: de gedrukte krant wordt voornamelijk tussen 06:00 en 09:00 gelezen en er is een stijging te zien tussen 18:00 en 21:00. Nieuws via de apps en nieuwssites worden voornamelijk in de latere ochtenduren en gedurende de middag gebruikt” (NRC, 2014). 12
4. ONDERZOEKSRESULTATEN In dit hoofdstuk worden de hoofdonderwerpen uit de enquête beantwoord. Aanvullende informatie en meer gedetailleerde gegevens zijn te vinden in bijlage 4: ‘Resultaten in grafieken en tabellen’.
4.1 Representativiteit In paragraaf 2.5 van dit rapport is te zien op welke manier het onderzoek verspreid is onder inwoners van Heerhugowaard. Door de enquête via verschillende kanalen onder de aandacht te brengen is het onderzoek relatief vaak ingevuld, in totaal door 469 respondenten. Volgens de steekproefformule uit de onderzoeksliteratuur (n ≥ z² · p (1 - p) / F²) zou het onderzoek representatief zijn voor de bevolking van Heerhugowaard bij 381 ingevulde enquêtes. Met 469 onderzoeksdeelnemers is deze grens ruimschoots overschreden en daarom is dit onderzoek met grote zekerheid representatief te noemen.
4.2 Achtergrondgegevens respondenten In de uitgestuurde enquête is de respondent gevraagd enkele persoonlijke gegevens in te vullen. Inwoners hebben onder andere opgegeven in welke Heerhugowaardse wijk zij wonen en wat hun leeftijd is. Dit, om bij de conclusie van het onderzoek verbanden te kunnen trekken tussen opvallende resultaten en de verschillende groepen respondenten. Opvallend is dat de leeftijdscategorie van 65 jaar tot en met 74 jaar de grootste groep respondenten omvat. Van alle ingevulde enquêtes is 26,83% ingevuld door bewoners tussen de 65 en de 74 jaar. Hier moet rekening mee worden gehouden bij het interpreteren van de resultaten. Ook interessant is dat de Stadskrant van de gemeente Heerhugowaard, Stadsnieuws, in sommige wijken veel vaker gelezen wordt dan in andere buurten. Inwoners die Stadsnieuws altijd lezen wonen vooral in de Bomen- en Recreatiewijk, de Edelstenenwijk, de Heemradenwijk, de Schilderswijk en de Schrijverswijk. Deze gegevens zijn terug te vinden in figuur 2 in bijlage 4.
4.3 Online media gebruik In figuur 6 is te zien dat veruit de grootste groep respondenten (50,0%) iedere dag gebruik maakt van online nieuwsvoorzieningen zoals nu.nl en nos.nl. Figuur 5 laat zien dat binnen deze groep de leeftijdscategorie 25-34 jaar het meest vertegenwoordigd is met 76,5%. Zoals te verwachten loopt het aantal mensen dat iedere dag gebruik maakt van online nieuwsvoorzieningen af per leeftijdscategorie. Toch zoekt nog 36,4% van de 85- tot 94-jarigen iedere dag online naar nieuws. Als figuur 6 nogmaals bekeken wordt valt niet te ontkennen dat er nog een grote groep die niet te bagatelliseren is: bijna 20% van de respondenten maakt nooit gebruik van online nieuwsvoorzieningen. Echter is in figuur 5 wel heel duidelijk te zien dat deze groep alleen inwoners vanaf 65 jaar omvat. De jongere leeftijdscategorieën maken soms, regelmatig of zelfs vaak gebruik van online nieuwssites. De respondenten die nooit online nieuws lezen zijn gevraagd wat hiervan de reden is. Op deze vraag geeft bijna 60% aan geen behoefte te hebben om gebruik te maken van online nieuwsvoorzieningen. Zie voor de exacte procentuele verhoudingen figuur 7.
4.4 Nieuws uit Heerhugowaard Figuur 8 wijst uit dat zo goed als alle respondenten geïnteresseerd zijn in Heerhugowaards nieuws. Slechts 3,2% geeft aan geen interesse te hebben. Deze respondenten zijn gevraagd waarom zij geen interesse hebben in Heerhugowaards nieuws. Als voornaamste reden geeft men op lokaal nieuws niet interessant te vinden. De andere redenen zijn te vinden in figuur 9.
13
Uit figuur 10 en 11 valt af te lezen welke informatiebronnen/media inwoners gebruiken om op de hoogte te zijn van nieuws uit Heerhugowaard. Opvallend is dat Stadsnieuws niet onder doet voor andere regionale en lokale bladen. Bijna 25% van de respondenten geeft aan de stadskrant te gebruiken om op de hoogte te zijn van Heerhugowaards nieuws. 26% van de respondenten gebruikt (ook) de lokale en regionale bladen op papier. Dit gaat dus gelijk op.
4.5 Mening over Stadsnieuws In figuur 12 is te zien dat veruit de meeste respondenten (44,54%) aangeven Stadsnieuws altijd te lezen. Echter, wanneer we kijken hoe dit verdeeld is per leeftijdscategorie, blijkt dat het voornamelijk de mensen van 65 jaar en ouder zijn die Stadsnieuws trouw lezen. Zoals te zien in figuur 13 leest bijna de helft van de 18- tot en met 24-jarigen Stadsnieuws nooit. Deze laatste groep is gevraagd waarom zij Stadsnieuws nooit lezen. Figuur 14 geeft de voornaamste reden weer: veel mensen blijken een NEE-NEE sticker te hebben en ontvangen Stadsnieuws dus niet. Er is niet te achterhalen of dit ook betekent dat deze groep geen behoefte heeft om Stadsnieuws te lezen.
4.6 Voorkeur raadplegen nieuws Figuur 15 wijst uit dat het grootste gedeelte van de respondenten (40%) Heerhugowaards nieuws liever op papier wil lezen. Echter, met ruim 30% kan de groep die nieuws op papier én via internet wil lezen ook niet genegeerd worden. Ook hier is te zien: de leeftijdscategorie 65+ zorgt ervoor dat de traditionele media de meeste voorkeur geniet. Figuur 16 geeft een goed overzicht van de verdeling per leeftijdsgroep.
4.7 Mening over digitaal nieuwsplatform Heerhugowaard Figuur 18 laat zien dat bijna de helft van alle respondenten (48,92%) geïnteresseerd is in een digitaal platform met Heerhugowaards nieuws. De categorie niet-geïntersseerden omvat voornamelijk 65+-ers, zoals te zien in figuur 19. Er is ook een aanzienlijk percentage respondenten (24,46%) dat nog niet weet of ze geïnteresseerd zijn in Heerhugowaards nieuwsplatform. Dit is interessant omdat deze groep dus nog verdeeld moet worden over de ‘ja-stemmers’ en de ‘nee-stemmers’. Vraag 13 uit de enquête bevatte een screenshot van de website www.oost-online.nl. Oost-online is een onafhankelijke website met nieuws en informatie voor en door mensen die wonen, werken en studeren tussen Amstel en IJ. Aan de hand van de afbeelding van de voorpagina van deze site moesten respondenten de volgende vraag beantwoorden: “Zou u een dergelijke site met Heerhugowaards nieuws bezoeken?” In figuur 20 is te zien dat een ruime meerderheid (64,05%) een site als oost-online.nl met Heerhugowaards nieuws zou bezoeken. De groep die een site als oost-online.nl niet zou bezoeken geeft voornamelijk aan geen behoefte te hebben (figuur 21). Figuur 22 geeft weer dat een nipte meerderheid (48,12%) vindt dat een nieuwssite vergelijkbaar met oost-online.nl een aanvulling is naast lokale en regionale bladen uit Heerhugowaard. Echter, een relatief grote groep (35,76%) weet het nog niet. De verwachting is dat deze mensen pas een mening kunnen vormen op het moment dat een dergelijke nieuwssite online is. In figuur 23 is te zien dat veruit de meeste respondenten (51,22%) aangeven Stadsnieuws te blijven lezen als er ook een digitaal nieuwsplatform komt. Klaarblijkelijk vinden inwoners nu dat een nieuwsplatform Stadnieuws niet kan vervangen. Figuur 17 geeft weer in welke onderdelen van de landelijke krant mensen het meest geïnteresseerd zijn. Dit kan van belang zijn bij het oprichten van een nieuwsplatform voor Heerhugowaard.
14
5. CONCLUSIE In dit hoofdstuk wordt antwoord gegeven op de hoofdvraag van het onderzoek. Om de hoofdvraag juist te kunnen beantwoorden wordt eerst het antwoord op de deelvragen beschreven. Deelvragen 1. “Op welke manier raadpleegt de Heerhugowaardse inwoner bij voorkeur nieuws (uit Heerhugowaard)?” Uit het onderzoek is gebleken dat ongeveer de helft van alle Heerhugowaarders (boven de 18 jaar) iedere dag gebruik maakt van online nieuwsvoorzieningen zoals nu.nl. Rekening houdend met het feit dat er relatief veel ouderen hebben meegewerkt aan het onderzoek, kan gesteld worden dat Heerhugowaard over het algemeen behoefte heeft aan het lezen van nieuws via het internet. Als het gaat om Heerhugowaards nieuws, is gebleken dat zo goed als alle inwoners geïnteresseerd zijn in Heerhugowaards nieuws. Veel inwoners (40%) geven aan dit nieuws liever op papier te lezen. Echter, met ruim 30% kan de groep die nieuws op papier én via internet wil lezen ook niet genegeerd worden. In deze situatie geldt: de leeftijdscategorie 65+ zorgt ervoor dat de traditionele media de meeste voorkeur geniet. Conclusie: Heerhugowaard heeft geen absolute voorkeur voor het lezen van lokaal nieuws op papier of juist online. De meningen zijn per leeftijdscategorie nogal verdeeld. Wel is gebleken dat veel Heerhugowaarders (in iedere leeftijdscategorie) landelijk nieuws online lezen. De vraag is of deze landelijke trend ook voor Heerhugowaard succesvol kan zijn. 2. “Wat vindt de Heerhugowaardse inwoner van Stadsnieuws?” Stadsnieuws doet niet onder voor andere regionale en lokale bladen. Bijna 25% van de Heerhugowaarders geeft aan de stadskrant te gebruiken om op de hoogte te zijn van Heerhugowaards nieuws. 26% van de inwoners gebruikt (ook) de lokale en regionale bladen op papier. Dit gaat dus gelijk op. Veel inwoners (44,54%) geven aan Stadsnieuws altijd te lezen. Echter, wanneer we kijken hoe dit verdeeld is per leeftijdscategorie, blijkt dat het voornamelijk de mensen van 65 jaar en ouder zijn die Stadsnieuws trouw lezen. In de leeftijdscategorie 18 tot en met 24 jaar leest bijna de helft Stadsnieuws nooit. Conclusie: Stadsnieuws is een populaire nieuwsvoorziening; veel Heerhugowaarders gebruiken het om op de hoogte te zijn van lokaal nieuws. De trouwe lezers van Stadsnieuws zijn vooral de inwoners van 65+. 3. “Heeft de Heerhugowaardse inwoner behoefte aan een digitaal nieuwsplatform met Heerhugowaards nieuws?” Bijna de helft van alle Heerhugowaarders (48,92%) geeft aan interesse te hebben in een digitaal platform met Heerhugowaards nieuws. Wanneer de inwoners een voorbeeld van een nieuwssite voorgelegd krijgen zegt een ruime meerderheid (64,05%) een dergelijke site met Heerhugowaards nieuws te gaan bezoeken. Wel is opvallend dat veruit de meeste Heerhugowaarders aangeven Stadsnieuws te blijven lezen als er een digitaal nieuwsplatform komt. Conclusie: Binnen Heerhugowaard leeft zeker behoefte om lokaal nieuws online te verschaffen. Er is echter ook een grote groep die nog sterk gehecht is aan de papieren stadskrant. De verwachting is dat een digitaal nieuwsplatform eerst goed gepromoot moet worden voordat de interesse in de papieren krant afneemt. Hoofdvraag Op basis van de bovenstaande gegevens kan de hoofdvraag van dit onderzoek beantwoord worden: “Hebben de inwoners van Heerhugowaard behoefte aan een digitaal nieuwsplatform, of geven zij voorkeur aan de huidige papieren stadskrant?” Op dit moment is er nog geen sterke voorkeur voor online of op papier. Wel is er interesse in een digitaal platform. Mocht dat succesvol worden dan is de kans groot dat de voorkeur verschuift naar online. 15
6. BIBLIOGRAFIE GfK Intomart. (2013, december 17). Trends in digitale media. Opgehaald van NDP Nieuwsmedia: http://www.ndpnieuwsmedia.nl/2013/12/17/populaire-tablet-drijft-nieuwsconsumptie-op/ Bento Presentaties. (2016, april 12). Wanneer gebruik je welke grafiek? Opgehaald van Bento Presentaties: http://www.bentopresentaties.nl/blog/wanneer-gebruik-welke-grafiek/ De Volkskrant. (2011, maart 16). Internet passeert in VS krant als nieuwsbron. Opgehaald van De Volkskrant: http://www.volkskrant.nl/archief/internet-passeert-in-vs-krant-alsnieuwsbron~a1860712/ Gemeente Amsterdam. (2014). Communicatiemiddelen gemeente Amsterdam. Amsterdam: Gemeente Amsterdam. Gemeente Hoorn. (2013). Communicatie en interactie met de gemeente Hoorn . Hoorn: Gemeente Hoorn. Grootheest, A. v., & Elphick, E. (2014). Onderzoek Burgerpanel Stadsnieuws. Heerhugowaard: Gemeente Heerhugowaard. Media Standaard Survey. (2014, maart 4). Rapportage 2013 Media Standaard Survey (MSS). Opgehaald van Kijkonderzoek: https://kijkonderzoek.nl/images/MSS/MSS_rapportage_2013.pdf NOS. (2015, mei 12). Papieren oplage kranten daalt verder . Opgehaald van NOS: http://nos.nl/artikel/2035268-papieren-oplage-kranten-daalt-verder.html NRC. (2014, januari 2). Digitale krant vs. gedrukte krant: vervanging of toevoeging? Opgehaald van NRC media: https://www.nrcmedia.nl/blogs/onderzoek/digitale-krant-vs-gedrukte-krant-vervangingof-toevoeging/ Smits, J. (2009). Onderzoek met SPSS en Excel. Pearson Benelux B.V. . Van der Geest, T. (2015, januari 6). Digitaal vaardige burgers wíllen niet altijd digitaal. Opgehaald van University of Twente: https://www.utwente.nl/nieuws/!/2015/1/346014/digitaal-vaardigeburgers-willen-niet-altijd-digitaal
16
BIJLAGE 1: BRIEF 1 (TOT 65 JAAR) Beste inwoner van Heerhugowaard,
Wij nodigen u graag uit om deel te nemen aan een onderzoek over (online) nieuwsvoorzieningen in Heerhugowaard. De gemeente Heerhugowaard hecht waarde aan het belang van goede nieuwsvoorzieningen en vraagt daarom naar uw mening over Heerhugowaardse nieuws- en informatiebronnen. De resultaten van dit onderzoek zijn mogelijk van invloed op de vorm van de huidige nieuwskanalen van Heerhugowaard. Het invullen van de vragenlijst duurt ongeveer 5 minuten. Mocht u ingaan op het geven van een toelichting, dan kost het u hooguit 10 minuten. Alle antwoorden worden volstrekt anoniem en vertrouwelijk behandeld en verwerkt. U bent speciaal geselecteerd voor de deelname aan dit onderzoek, maar ook mensen in uw omgeving mogen hun mening geven. Dit kan via de online vragenlijst. U kunt de enquête vinden op de website van de gemeente Heerhugowaard: www.heerhugowaard.nl/onderzoek. Let op! U heeft tot maandag 11 april 2016 om de enquête in te vullen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen door een e-mail te sturen naar
[email protected]. Alvast bedankt voor uw medewerking.
Met vriendelijke groet, Team Communicatie Gemeente Heerhugowaard N.B. Heeft u interesse om mee te werken aan een digitaal platform voor Heerhugowaard, stuur dan vrijblijvend uw contactgegevens naar
[email protected].
17
BIJLAGE 2: BRIEF 2 (VANAF 65 JAAR) Beste inwoner van Heerhugowaard,
Wij nodigen u graag uit om deel te nemen aan een onderzoek over (online) nieuwsvoorzieningen in Heerhugowaard. De gemeente Heerhugowaard hecht waarde aan het belang van goede nieuwsvoorzieningen en vraagt daarom naar uw mening over Heerhugowaardse nieuws- en informatiebronnen. De resultaten van dit onderzoek zijn mogelijk van invloed op de vorm van de huidige nieuwskanalen van Heerhugowaard. Het invullen van de vragenlijst duurt ongeveer 5 minuten. Mocht u ingaan op het geven van een toelichting, dan kost het u hooguit 10 minuten. Alle antwoorden worden volstrekt anoniem en vertrouwelijk behandeld en verwerkt. U bent speciaal geselecteerd voor de deelname aan dit onderzoek, maar ook mensen in uw omgeving mogen hun mening geven. Dit kan via de online vragenlijst. U kunt de enquête vinden op de website van de gemeente Heerhugowaard: www.heerhugowaard.nl/onderzoek. Heeft u voorkeur om de enquête op papier in te vullen, dan vindt u in deze enveloppe de papieren vragenlijst. Voor het retourneren kunt u gratis gebruik maken van de antwoordenveloppe. Let op! U heeft tot maandag 11 april 2016 om de enquête in te vullen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen door een e-mail te sturen naar
[email protected]. Alvast bedankt voor uw medewerking.
Met vriendelijke groet, Team Communicatie Gemeente Heerhugowaard N.B. Heeft u interesse om mee te werken aan een digitaal platform voor Heerhugowaard, stuur dan vrijblijvend uw contactgegevens naar
[email protected].
18
BIJLAGE 3: ENQUÊTEVRAGEN Lezersenquête: nieuwsvoorziening in Heerhugowaard 1. In welke wijk woont u in Heerhugowaard? ☐ Bomen- en Recreatiewijk ☐ Broekhorn ☐ Buitengebied Noord ☐ Buitengebied Zuid ☐ Butterhuizen ☐ Edelstenenwijk ☐ De Draai ☐ Heemradenwijk ☐ Huygenhoek ☐ Molenwijk ☐ De Noord
☐ ☐ ☐ ☐ ☐ ☐ ☐ ☐ ☐ ☐
Oostertocht ’t Kruis Planetenwijk Rivierenwijk Schilderswijk Schrijverswijk Stad van de Zon Stadshart Zuidwijk Weet ik niet
2. Wat is uw leeftijd? jaar
3. Hoe vaak maakt u gebruik van online nieuwsvoorzieningen (denk aan nu.nl, nos.nl, digikrant)? ☐ Iedere dag > Sla vraag 4 over en ga naar vraag 5 ☐ Vaak (3-4 per week gemiddeld) > Sla vraag 4 over en ga naar vraag 5 ☐ Regelmatig (1-2 keer per week gemiddeld) > Sla vraag 4 over en ga naar vraag 5 ☐ Soms (1-4 keer per maand gemiddeld) > Sla vraag 4 over en ga naar vraag 5 ☐ Nooit > Ga naar vraag 4 4. Waarom maakt u nooit gebruik van online nieuwsvoorzieningen? ☐ Ik heb geen mogelijkheid om gebruik te maken van internet ☐ Daar heb ik geen behoefte aan ☐ Anders, nl:
5. Bent u geïnteresseerd in Heerhugowaards nieuws? ☐ Ja ☐ Nee
> Sla vraag 6 over en ga naar vraag 7 > Ga naar vraag 6
6. Waarom bent u niet geïnteresseerd in Heerhugowaards nieuws? (Meerdere antwoorden mogelijk) ☐ Ik heb geen tijd om nieuws te lezen ☐ Ik vind lokaal nieuws niet interessant ☐ Ik ben überhaupt niet geïnteresseerd in nieuws ☐ Anders, nl: 19
7. Welke informatiebronnen/media gebruikt u om op de hoogte te zijn van het nieuws uit Heerhugowaard? (Meerdere antwoorden mogelijk) ☐ De lokale en regionale bladen (op papier) ☐ De lokale en regionale bladen (online) ☐ Stadsnieuws (tweewekelijkse gemeentekrant van Heerhugowaard, opgenomen achterin het Heerhugowaards Nieuwsblad. Zie afbeelding hieronder) ☐ De website van de gemeente Heerhugowaard ☐ Bewonersbrieven ☐ RTV Noord-Holland ☐ Sociale media (zoals Facebook en Twitter) ☐ Geen enkele informatiebron ☐ Anders, nl:
8. Hoe vaak leest u Stadsnieuws? (de tweewekelijkse krant van de gemeente Heerhugowaard, opgenomen achterin het Heerhugowaards Nieuwsblad) ☐ Altijd > Sla vraag 9 over en ga naar vraag 10 ☐ Vaak > Sla vraag 9 over en ga naar vraag 10 ☐ Regelmatig > Sla vraag 9 over en ga naar vraag 10 ☐ Soms > Sla vraag 9 over en ga naar vraag 10 ☐ Nooit > Ga naar vraag 9 20
9. Waarom leest u Stadsnieuws nooit? (Meerdere antwoorden mogelijk) ☐ Ik heb geen tijd om Stadsnieuws te lezen ☐ Ik lees Heerhugowaards nieuws in andere lokale bladen ☐ Ik heb een NEE-NEE sticker ☐ Anders, nl:
10. Op welke manier raadpleegt u bij voorkeur nieuws uit Heerhugowaard? ☐ Op papier ☐ Via internet ☐ Op papier én via internet ☐ Geen voorkeur 11. In welke onderdelen van de landelijke krant/online nieuwsvoorziening bent u het meest geïnteresseerd? (Meerdere antwoorden mogelijk) ☐ Nieuws (Algemeen/Binnenland/Buitenland/Regionaal) ☐ Zakelijk/Economie ☐ Cultuur ☐ Sport ☐ Lifestyle ☐ Eten en Drinken ☐ Ingezonden brieven ☐ Evenementen agenda ☐ Anders, nl:
12. Heeft u interesse in een digitaal platform met Heerhugowaards nieuws waarop al uw interessegebieden op één plek samen komen? ☐ Ja ☐ Nee ☐ Weet ik niet De volgende vraag heeft betrekking op de afbeelding hieronder. Op deze afbeelding is de webpagina oost-online.nl te zien. Oost-online is een onafhankelijke website met nieuws en informatie voor en door mensen die wonen, werken en studeren tussen Amstel en IJ. Op deze website wordt nieuws op allerlei niveaus besproken. De webpagina kunt u beter bekijken op http://www.oost-online.nl/.
21
13. Zou u een dergelijke site met Heerhugowaards nieuws bezoeken? ☐ Ja > Sla vraag 14 over en ga naar vraag 15 ☐ Nee > Ga naar vraag 14 14. Waarom zou u een dergelijke site met Heerhugowaards nieuws niet bezoeken? (Meerdere antwoorden mogelijk) ☐ Ik heb geen mogelijkheid om gebruik te maken van internet ☐ Dan moet ik zelf het nieuws opzoeken en dat vergeet ik en/of ik word liever geattendeerd door een nieuwsbrief per mail ☐ Daar heb ik geen behoefte aan ☐ Anders, nl:
15. Vindt u een nieuwssite vergelijkbaar met Oost-online een aanvulling naast lokale en regionale bladen uit Heerhugowaard? ☐ Ja ☐ Nee ☐ Weet ik niet 16. Mocht er een dergelijke site met Heerhugowaards nieuws komen, verwacht u Stadsnieuws dan nog (langer) te lezen? ☐ Ja ☐ Nee ☐ Weet ik niet ☐ Ik lees Stadsnieuws nu niet dus dan ook niet
22
BIJLAGE 4: RESULTATEN IN GRAFIEKEN EN TABELLEN
Figuur 1. Geeft antwoord op vraag1: “In welke wijk woont u in Heerhugowaard?”
Figuur 2. Geeft antwoord op vraag 1: “In welke wijk woont u in Heerhugowaard?” en vraag 8: “Hoe vaak leest u Stadsnieuws?” 23
Respons per leeftijdscategorie Aantal
Totaal
Percentage
Geldig
Cumulatief
percentage
percentage
18 - 24 jaar
23
4,9
5,1
5,1
25 - 34 jaar
51
10,9
11,3
16,4
35 - 44 jaar
47
10,0
10,4
26,8
45 - 54 jaar
71
15,1
15,7
42,6
55 - 64 jaar
78
16,6
17,3
59,9
65 - 74 jaar
121
25,8
26,8
86,7
75 - 84 jaar
48
10,2
10,6
97,3
85 - 94 jaar
12
2,6
2,7
100,0
Totaal Ontbrekend
451
96,2
100,0
18
3,8
469
100,0
Figuur 3. Geeft antwoord op vraag 2: “Wat is uw leeftijd?”
Figuur 4. Geeft antwoord op vraag 2: “Wat is uw leeftijd?”
24
Gebruik online nieuwsvoorzieningen per leeftijdscategorie Leeftijdscategorie
Aantal Iedere dag
% binnen
Totaal
18 - 24
25 - 34
35 - 44
45 - 54
55 - 64
65 - 74
75 - 84
85 - 94
jaar
jaar
jaar
jaar
jaar
jaar
jaar
jaar
12
39
28
41
45
48
11
4
228
52,2%
76,5%
59,6%
57,7%
57,7%
39,7%
22,9%
36,4%
50,7%
3
6
6
15
7
12
3
0
52
13,0%
11,8%
12,8%
21,1%
9,0%
9,9%
6,3%
0,0%
11,6%
5
2
2
5
4
11
2
0
31
21,7%
3,9%
4,3%
7,0%
5,1%
9,1%
4,2%
0,0%
6,9%
3
2
8
8
16
13
4
1
55
13,0%
3,9%
17,0%
11,3%
20,5%
10,7%
8,3%
9,1%
12,2%
0
2
3
2
6
37
28
6
84
0,0%
3,9%
6,4%
2,8%
7,7%
30,6%
58,3%
54,5%
18,7%
23
51
47
71
78
121
48
11
450
100,0%
100,0%
100,0%
100,0%
100,0%
100,0%
100,0%
100,0%
100,0%
leeftijdscategorie Aantal Vaak (3-4 per week gemiddeld)
% binnen leeftijdscategorie
Gebruik online
Regelmatig
Aantal
nieuwsvoorzieningen (hoe
(1-2 keer per
% binnen
vaak)
week gemiddeld)
leeftijdscategorie
Soms (1-4 keer
Aantal
per maand
% binnen
gemiddeld)
leeftijdscategorie Aantal
Nooit
% binnen leeftijdscategorie Aantal
Totaal
% binnen leeftijdscategorie
Figuur 5. Geeft antwoord op vraag 2: “Wat is uw leeftijd?” en vraag 3: “Hoe vaak maakt u gebruik van online nieuwsvoorzieningen?”
25
Figuur 6. Geeft antwoord op vraag 3: “Hoe vaak maakt u gebruik van online nieuwsvoorzieningen?”
Figuur 7. Geeft antwoord op vraag 4: “Waarom maakt u nooit gebruik van online nieuwsvoorzieningen?” 26
Figuur 8. Geeft antwoord op vraag 5: “Bent u geïnteresseerd in Heerhugowaards nieuws?”
Figuur 9. Geeft antwoord op vraag 6: “Waarom bent u niet geïnteresseerd in Heerhugowaards nieuws?” 27
Welke media gebruikt u om op de hoogte te zijn van Heerhugowaards nieuws? Antwoorden Populatiegrootte
Percentage van de Percentage
gevallen
De lokale en regionale bladen (op papier)
343
26,2%
73,8%
De lokale en regionale bladen (online)
107
8,2%
23,0%
Stadsnieuws
322
24,6%
69,2%
Welke media voor
De website van de gemeente Heerhugowaard
89
6,8%
19,1%
Heerhugowaards
Bewonersbrieven
98
7,5%
21,1%
nieuws?
RTV Noord-Holland
177
13,5%
38,1%
Sociale media (zoals Facebook en Twitter)
146
11,2%
31,4%
Geen enkele informatiebron
10
0,8%
2,2%
Anders
16
1,2%
3,4%
1308
100,0%
281,3%
Totaal
Figuur 10. Geeft antwoord op vraag 7: “Welke informatiebronnen/media gebruikt u om op de hoogte te zijn van het nieuws uit Heerhugowaard?”
Figuur 11. Geeft antwoord op vraag 7: “Welke informatiebronnen/media gebruikt u om op de hoogte te zijn van het nieuws uit Heerhugowaard?”
28
Figuur 12. Geeft antwoord op vraag 8: “Hoe vaak leest u Stadsnieuws?”
Figuur 13. Geeft antwoord op vraag 8: “Hoe vaak leest u Stadsnieuws?” en vraag 2: “Wat is uw leeftijd?” 29
Figuur 14. Geeft antwoord op vraag 9: “Waarom leest u Stadsnieuws nooit?”
Figuur 15. Geeft antwoord op vraag 10: “Op welke manier raadpleegt u bij voorkeur nieuws uit Heerhugowaard?” 30
Figuur 16. Geeft antwoord op vraag 10: “Op welke manier raadpleegt u bij voorkeur het nieuws uit Heerhugowaard?” en vraag 2: “Wat is uw leeftijd?”
Figuur 17. Geeft antwoord op vraag 11: “In welke onderdelen van de landelijke krant/online nieuwsvoorziening bent u het meest geïnteresseerd?” 31
Figuur 18. Geeft antwoord op vraag 12: “Heeft u interesse in een digitaal platform met Heerhugowaards nieuws waarop al uw interessegebieden op één plek samen komen?”
Figuur 19. Geeft antwoord op vraag 12: “Heeft u interesse in een digitaal platform met Heerhugowaards nieuws waarop al uw interessegebieden op één plek samen komen?” en vraag 2: “Wat is uw leeftijd?” 32
Figuur 20. Geeft antwoord op vraag 13: “Zou u een dergelijke site met Heerhugowaards nieuws bezoeken?”
Figuur 21. Geeft antwoord op vraag 14: “Waarom zou u een dergelijke site met Heerhugowaards nieuws niet bezoeken?” 33
Figuur 22. Geeft antwoord op vraag 15: “Vindt u een nieuwssite vergelijkbaar met Oost-online een aanvulling naast lokale en regionale bladen uit Heerhugowaard?”
Figuur 23. Geeft antwoord op vraag 16: “Mocht er een dergelijke site met Heerhugowaards nieuws komen, verwacht u Stadsnieuws dan nog (langer) te lezen?”
34
BIJLAGE 5: UITWERKING INTERVIEWS 5.1 Organisaties in Heerhugowaard 5.1.1 BIBLIOTHEEK HEERHUGOWAARD Interview met Rita van Muiswinkel Bibliotheek staat vooralsnog positief tegenover een digitaal nieuwsplatform voor Heerhugowaard. Een digitaal platform is namelijk veel laagdrempeliger dan een krant die maar één keer per twee weken uitkomt. Een digitaal platform is veel actiever, en ook kan er via het internet veel meer interactie plaatsvinden. De bibliotheek kan een platform goed gebruiken omdat er dan ook ‘klein nieuws’ vanuit de bieb verspreid kan worden. Evenementen en agendapuntjes die nu geen kans maken om in Stadsnieuws te verschijnen, zouden op een platform wel onder de aandacht gebracht kunnen worden. De bibliotheek is dus geïnteresseerd in een digitaal platform, maar vindt het geen goed idee als de papieren versie van Stadsnieuws dan verdwijnt. De bibliotheek ziet ook in boekenland een verschuiving van papier naar online, maar lang niet iedereen heeft toegang tot het World Wide Web. Ook ouderen moeten de kans krijgen om nieuws uit Heerhugowaard tot zich te nemen. Eventueel zou de bibliotheek wel willen meehelpen om een digitaal platform te vullen. Op één voorwaarde: zolang het programma om stukjes te plaatsen maar makkelijk te bedienen is. Er moet niet teveel tijd in gaan zitten. 5.1.2 ARTOTHEEK HEERHUGOWAARD Interview met Claudia Hoenselaar De artotheek ziet een online platform als meerwaarde. Vooral de laagdrempeligheid en het feit dat er geen limiet is om berichten te plaatsen ziet de artotheek als een aanvulling ten opzichte van de huidige communicatiemiddelen. De artotheek is nog wat huiverig om een toezegging te doen om mee te helpen het digitale platform te vullen. Als het platform serieuze vormen gaat aannemen en er potenties zijn om succesvol te worden, dan kan er wellicht een vrijwilliger worden gevonden om zich in te zetten voor het platform. De artotheek kan een digitaal platform namelijk, net zoals de bibliotheek, goed gebruiken bij het verspreiden van ‘klein nieuws’. Daarmee kan zo’n platform wellicht worden ingezet om extra PR te creëren. Persoonlijke visie van Claudia: als cultureel en commercieel bij elkaar komen dan worden er wellicht samenwerkingsverbanden gevormd. 5.1.3 COOL KUNST EN CULTUUR (THEATER) Interview met Eva Middelhof en Sandra Troost Cool gaat er vanuit dat de papieren versie van Stadsnieuws nog veel gelezen wordt. Is om die reden dus erg benieuwd wat de resultaten van de enquête zullen uitwijzen. Er bestaat onduidelijkheid over de opzet van het idee voor een online platform (moet dat geen bewonersinitiatief zijn?) Cool geeft aan wel te willen meeliften op een online platform maar daar niet zelf verantwoordelijk voor moeten zijn (niet kar trekken). Dit komt omdat Cool (in tegenstelling tot de bibliotheek en artotheek) een commerciële organisatie is die zichzelf wel redt, ook zonder een nieuwsplatform van de gemeente. Cool denkt dat Heerhugowaards Nieuwsblad en Stadsnieuws elkaar versterken. Als Stadsnieuws verdwijnt, dan is dat waarschijnlijk de ondergang van het Heerhugowaards Nieuwsblad. Cool heeft al 86 platforms om berichten op te plaatsen. De vraag is: welke heeft voorrang? Volgens Cool wordt een platform pas goed bekeken als er veel bewegende inhoud op staat. Dat is dus een aandachtspunt.
35
5.1.4 HEERHUGOWAARDS NIEUWSBLAD Interview met Niels Ackermans en Matthijs Malipaard Stadnieuws wordt tweewekelijks uitgegeven en is dan onderdeel van het Heerhugowaards Nieuwsblad. Dit Nieuwsblad heeft dus een heel ander belang bij het behoud van Stadsnieuws op papier dan de andere geïnterviewde organisaties. De mannen van het Nieuwsblad vragen zich dan ook direct af: is het eventueel verdwijnen van de papieren versie van Stadsnieuws een geldkwestie? En zo ja: is een online platform wel goedkoper dan het verspreiden van een papieren krant? Uit eigen onderzoek heeft het Heerhugowaards Nieuwsblad kunnen concluderen dat huis-aan-huisbladen nog steeds heel goed gelezen worden. Om deze bewering te ondersteunen krijg ik later het onderzoek toegestuurd. Kortom: het Heerhugowaards Nieuwsblad ziet geen brood in een digitaal platform, maar dit is subjectief omdat ze een belang hebben bij de papieren stadskrant.
5.2 Inwoners uit Heerhugowaard 5.2.1 RICK STOUTEN Rick Stouten (hierna: R.S.) is inwoner van Heerhugowaard en coördinator communicatie bij Saks Scholen in Alkmaar. Meneer Stouten heeft op eigen initiatief zijn contactgegevens achter gelaten voor het geval het onderzoek naar Stadsnieuws nog extra toelichting kon gebruiken. R.S. is 33 jaar en maakt elke dag meerdere keren gebruik van online nieuwsvoorzieningen. De apps van nu.nl en de NOS staan op zijn telefoon en de tablet thuis. R.S. geeft aan de papieren krant wel te lezen maar hij vindt het nieuws hierin vaak achterhaald. De meeste berichten in de krant heeft hij vaak al online gelezen. Om op de hoogte te zijn van Heerhugowaards nieuws maakt R.S. veel gebruik van dichtbij.nl, de website van RTV Noord-Holland en soms Stadsnieuws. Het doorbladeren van Stadsnieuws is voor R.S. negen van de tien keer een bevestiging van nieuws waar hij al van op de hoogte was. De website dichtbij.nl gaat binnenkort verdwijnen en om die reden hoopt R.S. dat een digitaal nieuwsplatform van de gemeente dit gemis kan opvangen. R.S. vindt het vooral prettig aan deze site dat het regionale nieuws op één plek bij elkaar komt. Een evenementenkalender zou voor R.S. ook bijdragen aan de service voor de lezers van een Heerhugowaards nieuwsplatform. Volgens R.S. valt hij onder een doelgroep die meer digitaal is aangelegd dan andere doelgroepen in Heerhugowaard. Daarom zou hij het goed begrijpen als de gemeente kiest voor een combinatie van papier en online nieuws. Echter geeft hij zelf de voorkeur aan online, omdat hij dan makkelijker en gerichter informatie kan opzoeken. Maar mocht de papieren versie van Stadsnieuws blijven bestaan, dan zou hij de krant niet als onnodig of minder belangrijk beschouwen. Om mensen naar een eventueel digitaal platform te trekken, lijkt het R.S. het verstandigst om pushberichten te versturen. Niet (alleen) een digitale nieuwsbrief in een e-mailbox, want dan moet je mensen ook nog zo ver krijgen om op de link te drukken. En pushberichten kan je zelf sorteren op onderwerp. R.S. is absoluut geïnteresseerd in een digitaal nieuwsplatform voor Heerhugowaard. Hij heeft er echter wel z’n twijfels bij of het slim is om mensen zelf berichten te laten plaatsen. Als er geen sturing is vanuit de gemeente, dan gaat dat ten koste van de kwaliteit. Interactie op een nieuwsplatform moet wat R.S. betreft worden vorm gegeven zoals dat gebeurt op nu.nl: na een klik op een knop kan je reacties op berichten zien en zelf reageren. Interactie vanuit de redactie moet wel professioneel gebeuren volgens R.S.. 36
5.2.2 MEVROUW C.N. Mevrouw C.N. is inwoonster van Heerhugowaard en wil in dit onderzoek anoniem blijven. Ze is 70 jaar oud en woont al bijna 40 jaar in Heerhugowaard. Mevrouw C.N. maakt vrij veel gebruik van online media, maar dit komt omdat zij nog actief is als bestuurder bij een vereniging. Voor haar vereniging plaatst zij voornamelijk berichten op Facebook. Ze zou wel willen dat evenementen van de vereniging in de krant zouden komen, maar ‘je bent altijd afhankelijk van de welwillendheid van de bladen om berichten te plaatsen’. Natuurlijk begrijpt ze wel dat deze bladen een limiet hebben voor het plaatsen van artikelen. Maar soms merkt ze vreemde dingen op. De stadskrant van Heerhugowaard is opgenomen en in Heerhugowaards Nieuwsblad en soms ontdekt mevrouw C.N. dezelfde artikelen in beide kranten. ‘Dat had natuurlijk niet gehoeven.’ Om op de hoogte te zijn van Heerhugowaards nieuws leest mevrouw C.N. het Heerhugowaards Nieuwsblad, de Koerier en Stadsnieuws. Voornamelijk maakt zij dus gebruik van papieren nieuwsvoorzieningen. ‘Het nieuwsaanbod op internet vind ik toch wat summier’. Ook heeft zij bij online voorzieningen vaak het probleem dat er een abonnement moet zijn op de digikrant etc.. Mocht er een digitaal nieuwsplatform komen speciaal voor Heerhugowaards nieuws, dan verwacht zij daar wel gebruik van te zullen maken. Maar dan moeten er op dat platform wel andere berichten staan dan in de papieren versie van Stadsnieuws. Ook vindt zij het belangrijk dat er een redactie over de online berichten heen gaat. Ook om foute berichten of haatreacties onder artikelen te voorkomen. 5.2.3 JAAP DE FOCKERT Jaap de Fockert (hierna: J.F.) is inwoner van Heerhugowaard en zet zich in zijn vrije tijd in voor de lokale afdeling van Amnesty International. Meneer J.F. is 66 jaar en woont al bijna 40 jaar in Heerhugowaard. Meneer J.F. omschrijft zijn online media gebruik als ‘intensief’. Dit houdt een hoge frequentie in, maar ook verschillende kanalen: laptop, tablet en telefoon. Op al deze kanalen maakt meneer J.F. vooral gebruik van Facebook. Meneer J.F. noemt online media vooral ‘ongelooflijk makkelijk toegankelijk’. Er is een gigantische hoeveelheid informatie beschikbaar. Wanneer J.F. een artikel in de krant wil krijgen dat betrekking heeft tot Amnesty International, dan loopt hij wel eens tegen een drempel op. ‘Je bent altijd afhankelijk van de goodwill van dat soort media of ze het plaatsen of niet’. Ook meneer J.F. vindt het voordeel van een digitaal nieuwsplatform dus vooral dat het laagdrempeliger is dan traditionele media. Om op de hoogte te zijn van Heerhugowaards nieuws leest meneer J.F. de gratis bladen zoals het Heerhugowaards Nieuwsblad en de Koerier. Ook raadpleegt hij dichtbij.nl en de website van Heerhugowaard A Life wel eens. Hij mist online meer actuele informatie. Volgens meneer J.F. denkt niet dat het slim is om de papieren krant volledig te laten verdwijnen. ‘Ik woon in een buurt met veel ouderen, volgens mij leest hier een derde van de mensen alleen maar nieuws op papier’.
37
