HCO 201 Jaarove 2 rzicht 1

HCO

Jaaroverzicht

2012 1

Basis voor Succes

Dansen en rekenen Workshop 9

door Jacqueline den Dekker

Workshop 7

Goed pedagogisch vakmanschap door Trix van Lieshout Wij zijn zélf het belangrijkste instrument in de begeleiding van kinderen. Wij hebben echt veel meer invloed op kinderen dan we zelf denken, ook op een kind met bijvoorbeeld ADHD of PDD-NOS. Als opvoeder moeten we wel bereid zijn om achter het gedrag van een kind te willen kijken. Ook moeten we altijd kijken naar de positieve kanten van een kind. Op die manier kunnen we veel problemen voorkomen en als die problemen zich toch voordoen, hoeven we ze niet zo groot te maken.

Workshop 8

De workshop wordt afgewisseld met videofragmenten, omdat beelden vaak meer zeggen dan woorden.

Spits je oren!* door Karin Strelitski Er komt veel informatie op jonge kinderen af. Het is voor hen belangrijk dat zij de juiste informatie leren filteren uit datgene wat tegen hen gezegd wordt. Dat helpt hen zelfstandiger te worden. Ook helpt het hen later in hun schooltijd bij het lezen en het begrijpen van teksten. Maar hoe leert een peuter een instructie begrijpen? En hoe kun je als opvoeder het luisteren van jonge kinderen al vroeg beïnvloeden? De auteur van het tipboekje Spits je oren!, Karin Strelitski, geeft je tijdens deze workshop inzicht in de ontwikkeling van het (begrijpend) luisteren. Ook krijg je concrete tips en ideeën hoe je het begrijpend luisteren bij

Jonge kinderen leren heel veel van creatief dansen op verschillende soorten muziek. Dansen is een creatief proces, maar ook een leerproces. Nieuwe woordjes kunnen zij beleven met hun hele lijfje. Groot-klein, hoog-laag, voor-achter, snel-langzaam. Deze woordjes sluiten aan bij hun natuurlijke bewegingsdrang en de muziek prikkelt hun fantasie.

HCO, uw educatieve partner

Regionale Dagen Jonge Kind 2012

HCO is het onderwijsadviesbureau voor scholen, kinderdagverblijven en peuterspeelzalen in Den Haag en omgeving. U kunt bij ons terecht voor een gevarieerd aanbod aan activiteiten: van leerlingenzorg, open trainingen, workshops en congressen tot coaching, individuele begeleiding en maatwerktrajecten. Daarnaast brengt het HCO regelmatig nieuwe publicaties, lespakketten en andere producten uit: handige hulpmiddelen voor in de groep, in de klas of thuis. Kijk voor meer informatie over de organisatie en activiteiten van het HCO op www.hco.nl.

In deze workshop krijg je inspiratie om met muziek en eenvoudige muziekinstrumenten op een fantasievolle manier te dansen. Het uitgangspunt is dat dans voor peuters en kleuters alles te maken heeft met rekenkundige elementen. Denk daarbij aan tellen, meten, ritme, kleuren, vormen, patronen en volgordes. Kijk voor meer informatie over de workshops op www.hco.nl/rdjk.

Dagopening: Jij

maakt het verschil!

door Tischa Neve

Kinderpsycholoog en opvoedkundige Tischa Neve is bekend van opvoedprogramma Schatjes en het tijdschrift JM voor ouders. Tijdens de dagopening Jij maakt het verschil! geeft ze praktische tips en deelt ze ervaringen die succesvol zijn bij het werken met een groep kinderen. Veel doe je vast al, maar het is goed om je er bewust van te zijn. Juist dan kun jij het verschil maken. Een opening over: positief benaderen, gewenst gedrag aanleren, omgaan met emoties van kinderen en afspraken maken met kinderen.

kinderen tussen 0 en 4 jaar stimuleert.

Altijd lente! Wil je je inschrijven voor de RDJK, kijk dan op www.hco.nl/rdjk.

Vrijdag 30 maart, vrijdag 13 april, donderdag 19 april en vrijdag 20 april 2012

HCO Bezoekadres: Zandvoortselaan 146, Den Haag Postadres: Postbus 53509, 2505 AM Den Haag T: 070 448 28 28 E: [email protected] I: www.hco.nl

* Deze workshop is bedoeld voor leidsters en pedagogisch medewerkers die werken met 0 tot 4 jarigen.

Gemeente Den Haag

TIPS VOOR OUDERS! Schoolkeuze > Het kinderbrein >

Goede begeleiding >

Huiswerk >

Toetsen > En veel meer! Voor ouders én voor kinderen van 2 tot 12 jaar

ZATERDAG 17 MAART 14.30-17.30 UUR | STADHUIS | SPUI 70

Kijk op www.denhaag.nl/onderwijsfestival Of vraag ernaar op school.


Tekst en redactie: Anna-Marie Kooiman-de Kloe, Gaby Ammerlaan Vormgeving: www.incsite.nl Fotografie: Gerard Vlaar, Henriëtte Guest, Morten de Boer, Paul van den Boogert, Joost Maarschalkerweerd, Laura de Haan, Robert Goddijn Druk: Grafisch bedrijf Goes

PRET VOOR KINDEREN! Ali B • SpangaS!! Hockeyster

Naomi van As •

• En meer!

Voorwoord Met trots en plezier presenteren wij u het HCO jaaroverzicht

Natuurlijk organiseerde het HCO ook weer allerlei bijeenkomsten

van 2012!

voor en met schoolleiders, leerkrachten, peuterleidsters en

2012 was een mooi onderwijsjaar waarin ik als bijzonder

andere onderwijsprofessionals. De jaarlijkse Regionale Dagen

hoogtepunt het eerste Haagse Onderwijsfestival voor Ouders op

Jonge Kind in maart en april bijvoorbeeld, waar de landelijk

17 maart wil noemen. Samen met de gemeente Den Haag

bekende opvoedcoach Tisha Neve sprak. Of een netwerkbijeen-

organiseerden wij een feestelijk evenement met workshops,

komst in november over het omgaan met meer- en hoog-

lezingen, een informatiemarkt en optredens in het Atrium van

begaafde leerlingen met als gastspreker prof. dr. Tessa Kieboom.

het Haagse stadhuis. De belangstelling was enorm. Ruim drie-

Ook organiseerde we in het najaar een exclusieve bijeenkomst

duizend ouders kwamen naar het festival. Den Haag had hiermee

Singapore Rekenen met Yeap Ban Har als gastspreker. Om de

landelijk een mooie primeur en kon ter plekke de complimenten

leerkrachten in het zonnetje te zetten organiseerden we de avond

van minister van Bijsterveldt in ontvangst nemen. Een mooi

voor de landelijke Dag van de Leraar de Haagse Nâch van de

voorbeeld van de samenwerking tussen de schoolbesturen,

Leerkracht. En zo waren er nog meer succesvolle

de gemeente en het HCO.

evenementen, bij het HCO in Kijkduin en op andere locaties.

Als het gaat om het verstevigen van het partnerschap tussen

Veel aandacht in 2012 ging uit naar de intensivering van onze

ouders en school hebben we in het afgelopen jaar nog meer

samenwerking met het Zeeuwse onderwijsadviesbureau RPCZ.

stappen gezet. Op 24 september was er de bijeenkomst Dialoog

Per 1 januari 2013 is de nieuwe samenwerkingsvorm een feit.

in betrokkenheid, georganiseerd in samenwerking met het

Voor landelijke activiteiten en de ontwikkeling van innovatieve

programma Ouders en School samen. Negen scholen uit Den Haag

producten en diensten is een nieuwe stichting opgericht:

deelden met elkaar goede praktijken en voornemens om de

Bazalt. De stichtingen HCO en RPCZ blijven zich richten op de

betrokkenheid van ouders bij school te versterken. Op verzoek

dienstverlening in de eigen regio’s.

van het ministerie van OCW werden in september zestien

Samen met Bazalt hebben we ook in 2012 weer nieuwe

regionale ExpertisePunten Ouderbetrokkenheid (EPO) opgericht,

onderwijspublicaties en lesmateriaal uitgegeven. Praktische en

waarvan het HCO er één is!

inspirerende boeken zoals Woorden in prenten, Krachtig

Ouders weten steeds vaker rechtstreeks de weg te vinden naar

Onderwijzen, Klaar voor de 21e eeuw, Leraren leren samen, en

het HCO. Bijvoorbeeld voor de diagnostiek en behandeling van

rekenprentenboeken voor de allerkleinsten. Zie hiervoor het

dyslexie. Het HCO is hiervoor aangesloten bij de coöperatie ONL.

uitgebreide overzicht van educatieve uitgaven in dit jaaroverzicht

Een paar honderd kinderen werd in het afgelopen jaar hiervoor

op pagina 18. Ook hebben we twee Apps ontwikkeld:

aangemeld en geholpen. Nieuw waren de groepsbehandelingen

de educatieve rekengame The Adventures of Green & Yello

voor kinderen tussen de 5 en 12 jaar, gericht op lichte gedrags-

en Wat werkt op School.

problematiek en sociaal-emotionele problemen.

In dit jaaroverzicht krijgt u van ons een beknopte terugblik,

En er werd een website ontwikkeld met tips en materiaal

die zeker niet volledig is. Laten we namelijk niet vergeten dat

speciaal voor ouders die hun kinderen thuis willen helpen bij

naast de evenementen en educatieve uitgaven er vooral veel

hun ontwikkeling op school: www.WiseParents.nl.

directe contactmomenten waren op scholen, peuterspeelzalen en andere organisaties. In de vorm van leerlingzorg, training, advies, en coaching verzorgd door de medewerkers van het HCO. Inmiddels zijn we al weer vol in bedrijf in 2013. We zijn van plan er samen met u, ook weer een mooi onderwijsjaar van te maken. Jacqueline Jurna-Collignon, directeur/bestuurder HCO

3

Samenwerking: 1+1=3 2012 stond ook in het teken van samenwerking. Samen met anderen kun je meer bereiken. Samenwerking loont in het onderwijs. Vanuit die overtuiging werkt het HCO al jarenlang intensief samen met gemeenten, onderwijsinstellingen, schoolbesturen, welzijnsorganisaties, universiteiten, Pedologische Instituten (PI7) en andere regionale organisaties. Landelijk is het

Samenwerking met de gemeente Den Haag Sinds de verzelfstandiging van het HCO in 2010 is er sprake van nauwe samenwerking met de gemeente Den Haag. In het convenant tussen de stichting HCO en gemeente Den Haag

HCO actief in de brancheorganisatie EDventure. Met een aantal onderwijsadviesbureaus -

(voor de periode 2010-2014) is opgenomen dat gemeente Den Haag belang hecht aan de instandhouding van een expertisecentrum ten behoeve van het Haagse onderwijs en welzijnsinstellingen. In het kader van de Haagse Educatieve Agenda werkte het HCO in 2012 in verschillende rollen mee aan projecten, zoals het Haags Onderwijsfestival voor Ouders, Den Haag kiest

RPCZ/Bazalt in het bijzonder - is sprake van partnerschap bij de ontwikkeling van innovatieve producten en diensten voor het onderwijs. In 2012 verstevigde het HCO in

voor excellentie, Neveninstromers, Schakelklassen, Kopklassen, Voor- en Vroegscholen, Meer Kansen Met Ouders, Leerkansenprofiel scholen en Tussen Plek en Plaatsing.

Samenwerking met EDventure EDventure is de vereniging van onderwijsadviesbureaus. Zij versterkt de positie van de bureaus en ondersteunt hen bij de realisatie van hun doelstelling. Het HCO is actief lid van de brancheorganisatie. In 2012 participeerde het HCO in verschillende projecten, zoals Excellente scholen, Transitie Jeugdzorg, KlasseContact! en de oprichting van landelijke ExpertisePunten

meerdere opzichten de betrekkingen met haar partners.

Ouderbetrokkenheid. Samen met andere EDventure leden werkte het HCO ook mee aan de ontwikkeling van de basisopleiding Onderwijsadviseur die begin januari 2012 van start ging. Voor het onderwijs aan zieke leerlingen in de regio Haaglanden maakt het HCO deel uit van het landelijk netwerk Ziezon, dat is opgericht vanuit EDventure. Voor de zorgverlening rondom dyslexie, lichte gedragsproblematiek en sociaal-emotionele problemen is het HCO

4

aangesloten bij Onderwijszorg Nederland (ONL), een coöperatie van onderwijsadviesbureaus.

Samenwerking met School aan Zet In het afgelopen jaar hebben zo’n 1500 scholen in het basisonderwijs, speciaal onderwijs en voortgezet onderwijs zich aangemeld voor het programma School aan Zet, dat wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van OCW. School aan Zet ondersteunt de komende drie jaar deze scholen bij het verbeteren van de onderwijsopbrengsten. Hierbij wordt gebruik gemaakt van experts uit het onderwijsveld en kennis uitgewisseld tussen scholen. Vanuit het HCO zijn drie adviseurs voor het primair en voortgezet onderwijs geselecteerd om mee te werken in dit landelijke programma. Zij voerden en voeren onder meer ambitiegesprekken met deelnemende scholen.

Werkbezoeken en internationale uitwisselingen In 2012 kwamen er verschillende organisaties op werkbezoek bij het HCO. Zo waren er onder meer een Australische, een Zweedse en een Japanse groep onderwijsprofessionals op bezoek. Zij kwamen voor presentaties van experts over specifieke innovatieve producten en diensten, en voor de uitwisseling van kennis en ervaringen. Op 14 september legde een groep van ca. 15 beleidsmedewerkers van de directie PO van het ministerie van OCW een werkbezoek af. Vanuit het HCO waren er presentaties over voor- en vroeg-schoolse educatie in de praktijk, verbetertrajecten op scholen die door de inspectie zijn aangemerkt als zwak en krachtig onderwijzen (gebaseerd op de principes van breinvriendelijk leren).

Samenwerking HCO en RPCZ HCO en RPCZ werken al tien jaar samen aan de ontwikkeling van innovatieve producten en diensten voor het onderwijs. Deze samenwerking is tot stand gekomen vanuit uitstekende onderlinge betrekkingen en een overeenkomstige visie op goed onderwijs. In de afgelopen jaren is deze samenwerking succesvol gebleken en verder geïntensiveerd, met als resultaat vele productinnovaties, gezamenlijke educatieve uitgaven en opleidingen, en een gezamenlijke vestiging in Rotterdam. Per 1 januari 2013 hebben beide organisaties de onderlinge samenwerking geformaliseerd. Voor landelijke activiteiten en de ontwikkeling van innovatieve producten en diensten is een nieuwe stichting opgericht: Bazalt. De stichtingen HCO en RPCZ blijven zich richten op de dienstverlening in de eigen regio’s. Voor het overkoepelende bestuur en interne dienstverlening op het gebied van financiën, marketing en communicatie, personeel en ICT is de koepelstichting Bazalt Groep opgericht.

Samenwerking Onderwijssummit Op 13 november organiseerde EDventure in De Fabrique in Maarssen de eerste Onderwijssummit: een kennisconferentie voor en door onderwijsprofessionals. In workshops en presentaties konden deelnemers actuele wetenschappelijke inzichten, trends en ontwikkelingen in beeld brengen. Keynote speaker van de conferentie was Laurie Kagan, een van de grondleggers van structureel coöperatief leren. Experts van het HCO, RPCZ en Bazalt verzorgden workshops over coöperatieve leerstrategieën, taalontwikkeling (Zien is snappen), begrijpend lezen (BLIKSEM), Flitsbezoeken, Professionele Leergemeenschap, Kunst en wetenschap van het lesgeven, Scan gedragsmanagement, meervoudige intelligentie, ouderbetrokkenheid en leerpotentieel/dynamisch testen. Yeap Ban Har, rekenexpert uit Singapore, verzorgde een workshop over motiverend rekenonderwijs.

5

Ontwikkelingen en activiteiten in 2012 Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) Het HCO verzorgt coaching en (na-)scholing aan leidsters, pedagogisch medewerkers en leerkrachten uit de onderbouw die dagelijks werken met jonge kinderen van 0 tot 4 jaar.

Scan Kwaliteitszorg VVE Sinds de presentatie van kwaliteitskaarten en aanvullende instrumenten eind december 2011 hebben verschillende voor- en vroegscholen belangstelling getoond voor de implementatie van het kwaliteitszorgsysteem. Een onderdeel van het instrument kwaliteitszorg is de scan Kwaliteitszorg VVE. Deze nulmeting is bij 51 voor- en vroegscholen afgenomen. Voor de nulmeting vullen de directeur, manager Welzijn, intern begeleider en coördinatoren van de voor- en vroegschool een checklist in. HCO adviseurs maken een analyse van de resultaten en organiseren een gesprek met alle betrokkenen. Vervolgens maakt de HCO adviseur een definitief analyserapport met aanbevelingen. Op basis hiervan kunnen voor- en vroegscholen hun beleid voor kwaliteitszorg opstellen of bijstellen en een plan van aanpak maken.

Vroegsignalering In opdracht van de gemeente Den Haag en WSNS samenwerkingsverbanden mocht het HCO in 2012 cursussen kennisoverdracht vroegsignalering en Peuter PDO aanbieden. Zeker 120 leerkrachten, intern begeleiders, coaches, SVIB-ers en leidsters hebben van dit gratis aanbod gebruik gemaakt.

Certificeringsavond 76 leidsters, pedagogisch medewerkers en leerkrachten ontvingen op 1 november hun felbegeerde certificaat van Schatkist, Uk en Puk, Kaleidoscoop of Piramide bij het HCO. De uitreiking werd feestelijk afgesloten met champagne en taart.

6

schap

egeleiding van kinderen. dan we zelf denken, ook op opvoeder moeten we wel e willen kijken. Ook moeten n kind. Op die manier e problemen zich toch

enten, omdat beelden vaak

t is voor hen belangrijk dat wat tegen hen gezegd wordt. t het hen later in hun schoolMaar hoe leert een peuter eder het luisteren van jonge

Strelitski, geeft je tijdens et (begrijpend) luisteren. egrijpend luisteren bij

Breinvriendelijk leren met kleuters Na het grote succes in 2011 hebben HCO adviseurs opnieuw in het voorjaar en najaar van 2012 trainingen Breinvriendelijk leren met kleuters gegeven. In de trainingen gingen de adviseurs in op wat kennis over het kleuterbrein in de praktijk betekent. Aansprekende fragmenten, praktijkervaringen, theorie en opdrachten wisselden elkaar in de trainingen af. Dit alles met als doel dat leerkrachten van groep 1 en 2 nog beter in staat zijn om aan te sluiten bij de verschillende behoeftes van de jonge kinderen.

Regionale Dagen Jonge Kind In de lente vonden weer de vier Regionale Dagen Jonge Kind plaats. Het thema was

Pientere Peuters, Knappe Kleuters

dit jaar heel toepasselijk: Altijd lente! Kinderpsycholoog en opvoedkundige Tischa

In iedere groep zitten wel jonge

Neve, bekend van opvoedprogramma Schatjes en het tijdschrift JM voor ouders, gaf

kinderen die opvallen. Ze maken wijze

een inleiding over het verschil dat leidsters, pedagogisch medewerkers en leerkrachten

opmerkingen voor hun leeftijd. Ze lijken

kunnen maken. “En hoe kunnen wij en jij dat verschil maken? Door positief te zijn.

in hun ontwikkeling voor te lopen op

We zijn van nature zo gewend te kijken naar wat niet

de rest van de groep. Ze geven blijk van

Dansen en rekenen

HCO, uw educatieve partner

goed gaat. Dat is een grote valkuil. Let er eens op Workshop 9

door Jacqueline den Dekker

Jonge kinderen leren heel veel van creatief dansen op verschillende soorten muziek. Dansen is een creatief proces, maar ook een leerproces. Nieuwe woordjes kunnen zij beleven met hun hele lijfje. Groot-klein, hoog-laag, voor-achter, snel-langzaam. Deze woordjes sluiten aan bij hun natuurlijke bewegingsdrang en de muziek prikkelt hun fantasie.

Regionale Dagen Jonge Kind 2012

HCO is het onderwijsadviesbureau voor scholen, kinderdagverblijven en peuterspeelzalen in Den Haag en omgeving. U kunt bij ons terecht voor een gevarieerd aanbod aan activiteiten: van leerlingenzorg, open trainingen, workshops en congressen tot coaching, individuele begeleiding en maatwerktrajecten. Daarnaast brengt het HCO regelmatig nieuwe publicaties, lespakketten en andere producten uit: handige hulpmiddelen voor in de groep, in de klas of thuis. Kijk voor meer informatie over de organisatie en activiteiten van het HCO op www.hco.nl.

bijzondere sociale of muzikale talenten.

wat wel lukt, spiegel met jezelf en wees creatief.”,

Of ze hebben veel creatieve ideeën en

aldus Neve.

stellen veel vragen. Grote kans dat er

In deze workshop krijg je inspiratie om met muziek en eenvoudige muziekinstrumenten op een fantasievolle manier te dansen. Het uitgangspunt is dat dans voor peuters en kleuters alles te maken heeft met rekenkundige elementen. Denk daarbij aan tellen, meten, ritme, kleuren, vormen, patronen en volgordes.

Na de inleiding konden de 543 leidsters, pedagogisch

sprake is van een peuter of kleuter met

medewerkers en leerkrachten drie workshops volgen, Dagopening: Jij maakt het verschil!

een ontwikkelingsvoorsprong.

Kijk voor meer informatie over de workshops op www.hco.nl/rdjk.

door Tischa Neve

afgewisseld met een lunch en een intermezzo. De Kinderpsycholoog en opvoedkundige Tischa Neve is bekend van opvoedprogramma Schatjes en het tijdschrift JM voor ouders. Tijdens de dagopening Jij maakt het verschil! geeft ze praktische tips en deelt ze ervaringen die

workshops gingen onder meer over onderwerpen als succesvol zijn bij het werken met een groep kinderen. Veel doe je vast al, maar het is goed om je er bewust van te zijn. Juist dan kun jij het verschil maken.

Wil je je inschrijven voor de RDJK, kijk dan op www.hco.nl/rdjk.

Altijd lente! Vrijdag 30 maart, vrijdag 13 april, donderdag 19 april en vrijdag 20 april 2012

pientere kinderen, buitenspelen, samen spelen en Een opening over: positief benaderen, gewenst gedrag aanleren, omgaan met emoties van kinderen en afspraken maken met kinderen.

dansen en rekenen.


Het HCO organiseerde meerdere cursussen Pientere Peuters Knappe Kleuters, waarin werd stilgestaan bij een ontwikkelingsvoorsprong bij

werkers die werken met 0 tot 4 jarigen.

peuters en kleuters.

Taalochtenden Den Haag

De deelnemers leerden hoe ze de

Ook in het najaar organiseerde het HCO in opdracht van de gemeente Den Haag

ontwikkelingsvoorsprong kunnen

twee identieke Taalochtenden met als thema Speurneuzen. De ochtenden startte

herkennen en hoe ze peuters en kleuters

muzikaal met Paul van MEMO op zijn saxofoon. Na het welkomstwoord liepen de

hierin kunnen begeleiden.

leidsters, pedagogisch medewerkers en andere medewerkers uit Den Haag met Margot Wouterse Schmitz hun speurneus achterna. Margot benadrukte hoe belangrijk spelen is. Ook liet Margot zien hoe eenvoudig het is om te spelen met gewone dingen. “Wat kun je met een rode, zachte speurneus met een gleuf erin? En een oude slof van oma met een gat erin? En dekseltjes van een kruidenpotje? Inderdaad, een auto maken.”, liet Margot zien. 169 deelnemers volgden na de inleiding twee workshops. In de workshops stond het prikkelen en nieuwsgierig maken van jonge kinderen telkens centraal. Zo

Taalochtend Den Haag 2012

7, 14 en 21 november 2012

gingen de deelnemers creatief aan de slag met gerecyclede materialen. Ook gingen er zelfs deelnemers struinen in de duinen van Kijkduin, op zoek naar de elementen aarde

Speurneuzen! Jonge kinderen op ontdekkingsreis

(zand) en lucht (wind). Tijdens de lunch konden de deelnemers een informatiemarkt met good practices bezoeken.

7

Primair onderwijs Het HCO is van oudsher actief in het primair onderwijs in Den Haag en omgeving. We werken samen met schoolbesturen, schoolleiders, leerkrachten en andere onderwijsprofs aan een duurzaam resultaat.

Presentatie BLIKSEM-onderzoek Het HCO en het Expertisecentrum Nederlands presenteerden op 26 januari aan 29 geïnteresseerden de onderzoeksresultaten van BLIKSEM, een nieuwe aanpak voor begrijpend lezen. BLIKSEM staat voor Begrijpend Lees Instructie Kan Strategisch én Motiverend. Veertig basisscholen in en rondom Den Haag hebben meegedaan aan een tweejarig wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van deze methode in groep 5 en 7. De resultaten van het onderzoek waren positief. In april 2013 is de methode beschikbaar.

Opbrengstgericht werken In 2012 hebben HCO adviseurs voor tientallen scholen en besturen in Den Haag trajecten opbrengstgericht werken ingericht. Met een systeemaanpak hielpen we scholen op verschillende onderdelen het onderwijs krachtiger te maken en focus aan te brengen. We gingen hierbij uit van o.a. cyclisch werken aan de hand van de PDCA-cyclus, wetenschappelijke achtergronden (Marzano: Wat werkt op school), sterk onderwijskundig leiderschap en borging. Om na te gaan hoe een school ervoor staat, gebruikten we een analyse-instrument, waarin alle onderdelen van de systeemaanpak zijn opgenomen. Samen met de school onderzocht een adviseur welke onderdelen al in ontwikkeling of al gerealiseerd zijn en welke er opgestart moesten worden. Tijdens de uitvoering van het plan van aanpak bleven de adviseurs vaak

8

betrokken bij de uitvoering van werkwijzen en in de vorm van training en coaching.

DGO In januari werd voor de eerste keer het vernieuwde DGO (Derde Groep Onderzoek) afgenomen. 126 scholen deden mee; 112 scholen maakten gebruik van de papieren versie en 14 scholen kozen voor de digitale variant. De scholen waren positief over het nieuwe materiaal. Ze waren vooral te spreken over de hoofdpersoon Jip, die de kinderen aan de hand van instructies, filmpjes en plaatjes meeneemt door de test.

Vroeg vreemdetalenonderwijs Engels Het HCO organiseerde in 2012 twee verschillende bijeenkomsten over vroeg vreemdetalenonderwijs Engels. Op maandagochtend 16 januari organiseerde het HCO samen met EarlyBird een bijeenkomst voor alle directie- en bestuursleden van scholen in het primair onderwijs, peuterspeelzalen en kinderdagverblijven. Tijdens deze bijeenkomst kregen de 17 deelnemers uitgebreid informatie over de achtergronden van vroeg vreemdetalenonderwijs Engels, het beleid in Nederland en de Europese Unie en de methodiek van EarlyBird en scholing door HCO. De andere bijeenkomst op 28 maart organiseerde het HCO voor leerkrachten en intern begeleiders van het basisonderwijs in de regio Den Haag. Op deze middag kregen de 25 deelnemers vijf korte presentaties.

Post HBO-opleiding NT2 In september was weer een nieuwe Post HBO-opleiding Leraar Nederlands voor anderstaligen van start gegaan. Zowel in Den Haag als in Almere zijn 27 leerkrachten gestart. De opleiding bestaat uit 20 bijeenkomsten van elk 3 uur, verdeeld over een jaar. De globale doelstelling van iedere bijeenkomst is het overdagen van basiskennis, basisvaardigheden en basishoudingen die elke NT2-leraar in het primair onderwijs nodig heeft.

9

Certificering Sterk in Leerkansenprofiel

In het najaar zijn voor trainingen Faalangst

19 leerkrachten rondden woensdag

Informatieavond Protocol Ernstige RekenWiskundeproblemen en Dyscalculie

13 juni de eenjarige opleiding Sterk in

Het HCO organiseerde op dinsdagavond

kaarten en posters ontwikkeld. Deze ma-

Leerkansenprofiel (LKP) af. Dit gebeurde

30 oktober een informatieavond over het

terialen zijn verspreid over Centra Jeugd en

in een feestelijke bijeenkomst bij het

protocol Ernstige RekenWiskunde-

Gezin (CJG’s) en basisscholen in Den Haag.

HCO. De leerkrachten presenteerden

problemen en Dyscalculie (ERWD).

hun eindopdracht. Ze lieten zien hoe

Tijdens deze bijeenkomst legden HCO

ze het geleerde in de praktijk

adviseurs uit hoe het protocol wordt

hadden gebracht. Ze gaven

toegepast bij het vormgeven van

voorbeelden van klassenmanagement,

Reken-wiskundeonderwijs voor kinderen

de opbouw van hun lessen, het

met (ernstige) rekenproblemen en

toepassen van verschillende

dyscalculie. 26 intern begeleiders,

didactische structuren en het

rekencoördinatoren, remedial teachers

werken met coöperatieve werkvormen.

en schoolleiders bezochten de

Na de presentaties ontvingen ze een

informatieavond.

certificaat.

Campagne Faalangst van ONL gedragsbehandelingen ansicht-

Voor sommige kinderen is een spreekbeurt meer dan spannend! Faalangst kun je overwinnen! ONL biedt groepsbehandelingen die grotendeels door de zorgverzekeraar worden vergoed. Kijk voor meer informatie op www.hco.nl/faalangst

Haagse Nâch van de Leerkracht Op 5 oktober was het de Dag van de Leerkracht. Om leerkrachten te trakteren organiseerde het HCO op de vooravond de Haagse Nâch van de Leerkracht. Ongeveer 50 leerkrachten uit Den Haag en omgeving waren naar Kijkduin gekomen voor een feestelijke avond. Er was een loper uitgerold en de leerkrachten werden door acteurs van toneelclub Drang opgewacht. De acteurs waren verkleed als portier en serveerster. Binnen kregen de leerkrachten een rozet met hierop de tekst Haagse Nâch van de Leerkracht. Er stonden gebakjes en koffie klaar en ondertussen konden de leerkrachten met elkaar op de foto. Om 20.00 uur begon het programma in de Aula. Inhoud en theater wisselden elkaar af. Vooraf hadden leerkrachten hun collega kunnen opgeven om hem of haar in het zonnetje te zetten. Twee leerkrachten werden naar voren geroepen om door hun collega(‘s) toegesproken te worden, waarna ze een sjerp kregen. Hierna volgde een loterij, waarbij drie uitgaven werden verloot. De avond werd afgesloten met muziek en hapjes en drankjes.

Donderdag 4 oktober Met muziek, theater en nog veel meer...

10

Exclusieve bijeenkomst Singapore Rekenen Yeap Ban Har was in november in Nederland. Op 15 november was hij te gast bij het HCO voor een exclusieve bijeenkomst over de Singapore rekendidactiek. 71 geïnteresseerden woonden de bijeenkomst bij. Ban Har nam hen mee in de geheimen van Singapore rekenen. Hoe komt het dat de Singapore-didactiek leidt tot hogere opbrengsten? Wat is de werkwijze? De rekeninspirator onthulde het. Na een maaltijd à la Singapore konden belangstellenden nog een presentatie volgen over de rekenmethode Rekenwonders. Deze methode is gebaseerd op de Singapore rekendidactiek. De HCO adviseurs gaven uitgebreide informatie over de opbouw van de methode, de werkwijze, de materialen en implementatiesuggesties.

Scan gedragsmanagement

Verkeersleerkracht

Het groepsklimaat heeft invloed op het leerklimaat. Door te werken aan gedrags-

Stadsgewest Haaglanden heeft aan het

management op school werken scholen tegelijkertijd aan hogere leeropbrengsten.

begin van het jaar een nieuwe overeen-

Het HCO heeft samen met Bazalt een product ontwikkeld om schoolbreed te werken

komst met HCO en OnderwijsAdvies gesloten

aan gedrag: de Scan gedragsmanagement. Met deze scan brengen scholen de situatie

voor het project Verkeersleerkracht voor

rondom gedrag op heel de school in kaart.

de periode 2012-2017. Het Stadsgewest

Het samenwerkingsverband WSNS 3504 heeft haar scholen in 2012 de mogelijkheid

was hiervoor een aanbestedingsprocedure

gegeven een scan te laten uitvoeren. Op 26 maart werd bij het HCO de aftrap gegeven.

gestart.

Directeuren en intern begeleiders kregen tijdens de aftrap uitleg over de scan en het

Het project Verkeersleerkracht wordt al

traject. Voor de zomer hebben de scholen de scan ingevuld en hebben HCO adviseurs

sinds 2003 aangeboden in de regio door

de gegevens geanalyseerd. De HCO adviseurs zijn vervolgens langs de scholen gegaan

het HCO en OnderwijsAdvies, maar met

om een individueel adviesgesprek te voeren aan de hand van de scans. Op basis

de nieuwe overeenkomst is het accent

hiervan is een plan van aanpak

verschoven van het verzorgen van de lessen, naar het coachen en begeleiden van de scholen bij het zelfstandig geven

Schakelklassen en Kopklassen

van de verkeerslessen. Daarnaast is er een

Na de zomervakantie zijn tientallen schakelklassen gestart. Een ruime meerderheid koos

nazorgtraject bijgekomen.

voor de voltijdvariant. Ook zijn er zeker 43 leerlingen geselecteerd voor de kopklas. Door het toegenomen aantal kopklasleerlingen is een derde kopklas gestart. Schakelklasleerkrachten gaven aan behoefte te hebben aan een plek op internet waar zij ideeën kunnen uitwisselen en vragen kunnen stellen aan andere schakelklasleerkrachten. Om die reden werd in het najaar een speciale LinkedIn-groep gelanceerd. Op deze plek kunnen leerkrachten discussies starten, interessante websites delen en tips voor materialen uitwisselen. Ook werden de schakelklasleerkrachten in 2012 via een digitale nieuwsbrief op de hoogte gehouden van de laatste ontwikkelingen.

11

Voortgezet onderwijs Het HCO verzorgt coaching en (na-)scholing aan docenten die werken met leerlingen van 12 tot 18 jaar.

Docentvaardigheden training op het ROC In 2012 werkte een groep van ca. 10 MBO docenten van het Haagse ROC Mondriaan (afdeling Welzijn) aan hun docentvaardigheden. Dit deden zij in vijf trainingsbijeenkomsten gericht op verschillende thema’s zoals klassenmanagement en didactiek, breinvriendelijk onderwijs, omgaan met orde verstorend en lastig gedrag en coöperatief leren. Het programma werd op maat samengesteld in nauw overleg met een adviseur van het HCO. In alle bijeenkomsten ging het om een combinatie van achtergrondkennis opdoen en vaardigheden trainen, die docenten direct kunnen toepassen.

Trainingsdag Aan de slag met burgerschap Edukans organiseerde op 14 november in samenwerking met het Museon opnieuw een trainingsdag over burgerschap. Burgerschap is voor scholen een kerndoel. De trainingsdag inspireerde en bood praktische informatie en vaardigheden om met burgerschap in de klas aan de slag te gaan. Het thema was Vrede en Recht. De dag in Den Haag startte met een rondleiding in het nieuwe bezoekerscentrum van het Vredespaleis. Daarna volgden de leerkrachten in het Museon workshops. Adviseurs van het HCO gaven ook workshops. De workshop Kracht & Karakter was bedoeld voor leerkrachten. Docenten uit het voortgezet onderwijs konden de workshop Den Haag, stad van Vrede en Recht volgen.

12

Werken aan ICT vaardigheden op de Johan de Witt Scholengroep De Johan de Witt Scholengroep in Den Haag streeft ernaar dat alle docenten beschikken over up-to-date vaardigheden om ICT toepassingen te benutten in hun lessen. Zo’n 90 docenten kregen een professionaliseringsaanbod op maat. Voor de zomer hebben alle docenten als eerste stap deelgenomen aan een ICT scan, een instrument dat inzicht geeft in de actuele ICT vaardigheden van de deelnemers. Het gaat om computervaardigheden (kennis van en vaardigheid in programma’s zoals Word, PowerPoint, Internet), didactische vaardigheden (interactieve lessen maken en gebruik maken van de ELO) en mediawijsheid. De ICT scan vond plaats in een bijeenkomst van anderhalf uur onder begeleiding van een adviseur van het HCO. Deze liet de deelnemers ter plekke vragen beantwoorden met behulp van stemkastjes. Dit resulteerde in een rapportage zowel voor de groep als individueel. Op deze wijze kregen de school en iedere individuele docent snel zicht op de huidige vaardigheden en leerdoelen. Vervolgens zijn er groepen gemaakt die op maat bepaalde vaardigheden gaan trainen. De gekozen opzet van deze professionalisering biedt veel voordelen. In korte tijd is een grote groep docenten zich bewust geworden van de eigen ICT skills. De professionalisering sloot aan bij de eigen wensen, behoeften en mogelijkheden van docenten. De docenten konden het geleerde direct toepassen in de praktijk, doordat ze bijvoorbeeld met eigen lesmateriaal werkten.

Flitsbezoek HCO heeft in 2012 236 exemplaren van de uitgave Flitsbezoek verkocht. De uitgave staat daarmee op plaats twee van de meest verkochte producten van 2012. Er is ook een filmpje over Flitsbezoeken gemaakt. Een inhoudelijk adviseur van het HCO geeft in het filmpje het gedachtegoed van het 3-minuten flitsbezoek weer en de kwaliteitscoördinator van de J.C. Pleysierschool vertelt over hun ervaringen met flitsbezoeken.

Tweede Haags Onderwijs Film Festival

Bekijk het filmpje op

Het Diamantcollege in Mariahoeve werd op 18 januari omgetoverd tot filmzaal voor

www.hco.nl/flitsbezoek

het tweede Haags Onderwijs Film Festival. Het HCO sponsorde het festival. Tijdens het festival werden films getoond die het educatieve karakter gemeen hebben. Er was een keuze uit zestien ontroerende en spannende films, waarin scholen, leerlingen en docenten uit de hele wereld een rol spelen. Het festival vormde een ontmoeting van collega’s uit het primair onderwijs, het voortgezet onderwijs en de politiek.

13

Ook in 2012...

Haags Technologie Festival Zaterdag 1 december vond voor de vierde keer het Haags Technologie Festival plaats in een bomvol Atrium van De Haagse Hogeschool. Het doel van dit evenement is kinderen en jongeren tussen de 6 en 20 jaar te enthousiasmeren voor techniek. 400 Haagse leerlingen van 9-15 jaar namen

Opening Haags Schooljaar

deel aan de spannende wedstrijd van de

Op 6 september werd het schooljaar

FIRST LEGO League. De teams namen het

2012-2013 voor de basisscholen, het

tegen elkaar op met computer aange-

voorgezet onderwijs en het middelbaar

stuurde robots die zij in de afgelopen drie

beroepsonderwijs officieel geopend in

maanden hadden gebouwd. De presentatie

de Nieuwe Kerk in Den Haag. Op het

van het evenement was in handen van

programma stonden onder meer lezingen

Jeroen Kramer en Achmed Akkabi.

van wethouder Ingrid van Engelshoven en drs. Frits Spangenberg. HCO directeur

Senior Solutions. Hoe verbeter je de

Razende reporters op het Haags Technologie Festival

kwaliteit van leven van ouderen door hen

Om te zorgen dat alle activiteiten tijdens

verzorgde de opening.

te helpen om zelfstandig, betrokken en

het Haags Technologie Festival goed

verbonden in de gemeenschap te blijven?

werden vastgelegd, heeft het HCO de hulp

Net als ieder jaar was het weer spannend:

De teams voerden verschillende missies uit

van de razende reporters ingeschakeld.

wie wint de Haagse Onderwijs Prijs van

op een groot speelveld met behulp van de

Vooraf kregen acht leerlingen van vier

2012? Deze prijs is bedoeld

door hen gebouwde robots. Het ging om

verschillende Haagse basisscholen een

voor scholen en opleidingen met een

opdrachten zoals het verplaatsen van een

snelcursus journalistiek bij het HCO. Tijdens

bijzondere aanpak op het gebied van

stoel, het kiezen van de juiste medicijn-

het festival waren de leerlingen herkenbaar

talentontwikkeling. De drie genomineer-

flesjes of de bediening van een fornuis.

aan de gele T-shirts en deden ze verslag

den waren: Johan de Witt Scholengroep,

Het thema van het festival dit jaar was

over alles wat er die dag gebeurde.

Grote Beer en ROC Mondriaan. De winnaar

Ingrid van Engelshoven, wethouder van

Zij interviewden en filmden deelnemers,

was de Johan de Witt Scholengroep. De

Onderwijs en Dienstverlening, Rob Brons,

juryleden en bezoekers, schreven

school ontving de prijs voor het project

voorzitter van het College van Bestuur

artikelen en maakten foto’s en plaatsten

samenwerken=samenleren. Een traject dat

Haagse Hogeschool en Rob Vergeer, direc-

dit vervolgens op de website van het Haags

is ontwikkeld in de samenwerking met

teur Triodus Kinderopvang, reikten de prij-

Technologie Festival.

18 Haagse openbare basisscholen van de

zen uit aan de winnaars van de Regiofinale

Haagse Scholen, Johan de Witt en haar

van de FIRST LEGO League Haaglanden. De

Razende reporters is één van de activitei-

prijzen vielen in verschillende categorieën:

ten van het project Den Haag Ontmoet Den

robotprestatie, robotontwerp projectpre-

Haag van de gemeente Den Haag. Bij dit

sentatie en core values, zoals teamwork. De

project gaan scholen met een verschillende

winnaar was het Team Krulle-Go! van BBS

leerlingpopulatie een samenwerking aan.

De Krullevaar.

Zij organiseren samen activiteiten, zodat hun leerlingen elkaar leren kennen.

14

Jacqueline Jurna was dagvoorzitter en

bestuur VO Haaglanden.

Netwerkbijeenkomst Excellentie en Hoogbegaafdheid Als vervolg op de stedelijke aanpak Den Haag kiest voor Excellentie organiseerde het HCO in opdracht van de stedelijke werkgroep een netwerkbijeenkomst op dinsdagmiddag 20 november. 87 leraren en andere onderwijsprofessionals wisselden in deelsessies kennis en ervaring uit over het signaleren en begeleiden van meer- en hoogbegaafde leerlingen. De deelsessies gingen over: excellentieonderwijs, doelgroepen, signaleren en herkennen, en keten en netwerk. Na de deelsessies gaf prof. dr. Tessa Kieboom, directeur van het Centrum voor begaafdheidsonderzoek in Antwerpen en auteur van uitgaven als de Survivalgids voor hoogbegaafde leerlingen, een presentatie. “Bij hoogbegaafde leerlingen denken mensen vaak aan Einstein of Mozart. In de praktijk haalt slechts 16% van alle hoogbegaafde leerlingen met een IQ>130 een universitair diploma. Het lijkt er zelfs op dat naarmate de intelligentie toeneemt, de kans op schooluitval groter wordt.” Vanuit deze bevindingen startte Tessa Kieboom haar pleidooi voor meer begrip en passende begeleiding van deze groep leerlingen in het onderwijs. Niet alleen de werkhouding en studiehouding van deze leerlingen behoeven vaak speciale aandacht. Ook in andere opzichten ‘vragen’ deze leerlingen om een andere manier van kijken: vanuit docenten, ouders en andere begeleiders.

Zomerschool Delft 75 leerlingen van de basisschool en middelbare school hebben vanaf 30 juli tot en met 15 augustus deelgenomen aan de Zomerschool Delft. Het HCO had in deze Zomerschool een grote rol: projectleiding, ontwikkelen en samenstellen curriculum en advies pr en communicatie. Tijdens de Zomerschool hebben leerlingen van 10 tot 14 jaar ‘s ochtends in kleine groepen hun taal- en rekenniveau met behulp van allerlei oefeningen bijgespijkerd. ’s Middags hebben ze aan hun andere talenten gewerkt tijdens allerlei leuke activiteiten. Ze konden hun kunsten tonen in disciplines als dans, zang, tekenen en architectuur. Toenmalig minister Marja van Bijsterveldt bracht op 3 augustus een bezoek aan de Delftse Zomerschool. Ze was ook heel even een soort juf. Les krijgen van een minister, dat gebeurt je natuurlijk niet elke dag. Ook kwamen tv-ploegen van het Jeugdjournaal en verslaggevers van kranten langs voor een verslag van het bezoek.

Masterclasses Zomerschool Delft In 2012 hebben tientallen basisschoolleerlingen van de groepen 6, 7 en 8 aan Masterclasses deelgenomen. De Masterclasses zijn een uitbreiding op de Zomerschool. De Masterclasses bestaan uit zes weken één uur extra les na schooltijd. Tijdens elke les staat er één onderwerp centraal. Op deze manier kun je diep ingaan op een thema. Denk hierbij aan breuken of lengtematen bij rekenen of werkwoordsvormen en d’s en t’s bij taal.

Nieuw: website Wat Werkt op School

PCL Conferentie

In de aanloop naar het AVS-congres 2012

voor de achtste keer de studieconferentie: Passend onderwijs. Deze conferentie is bedoeld

is de nieuwe website

voor alle scholen in het primair onderwijs in Den Haag. Dhr. Niels Kamphuis (voorzitter

www.watwerktopschool.nl gelanceerd.

PCL Haagslanden) opende de PCL conferentie, waarna Noëlle Pameijer (school-, kinderen

De zeven samenwerkingsverbanden WSNS in Haaglanden organiseerden op 14 november

GZ-psycholoog) een plenaire inleiding verzorgde. Tijdens de workshopsrondes gaven HCO adviseurs workshops over Je kunt geen school runnen vanuit je kantoor, Referentieniveaus en zwakke rekenaars en Executieve functies: wat kun je ermee? Na de workshops was er nog een lezing over Passend Onderwijs in Tunesië door Stichting Les Oiseaux Bleus.

15

Ouders Het HCO heeft de afgelopen jaren samen met de gemeente Den Haag gewerkt aan het versterken van wederzijdse betrokkenheid tussen ouders en onderwijs. Vanuit het project Meer Kansen Met Ouders (MKMO) zijn oudercoördinatoren aangesteld op scholen, is beleid gemaakt en

Haags Onderwijsfestival voor Ouders Zaterdagmiddag 17 maart vond het eerste Haags Onderwijsfestival voor Ouders in het Atrium van het Haagse stadhuis plaats. Een primeur voor Nederland. De gemeente Den Haag en het HCO hadden dit festival samen met de scholen georganiseerd. Het idee achter het festival is dat als ouders beter weten hoe het onderwijs in elkaar zit, ze hun kinderen beter kunnen begeleiden.

hebben scholen middelen gekregen om informatiebijeenkomsten voor ouders te

Toenmalig minister Marja van Bijsterveldt en wethouder Ingrid van Engelshoven gaven het startsein voor dit festival. De minister juichte het initiatief van harte toe: “Samenwerking tussen school en thuis is een heel belangrijke sleutel tot succes bij de ontwikkeling van kinderen.” Ze benadrukte dat ze het initiatief van het festival graag

organiseren.

terug ziet op andere plekken in het land. De opkomst overtrof alle verwachtingen. Ruim 3000 Haagse ouders bezochten samen met hun kinderen het festival. De ouders konden een op een hun vragen aan deskundigen stellen, workshops volgen en de informatiemarkt bezoeken. Experts van het HCO verzorgden workshops over thema’s als dyslexie, het tien-minuten-gesprek, huiswerk maken en schoolkeuze. Ook voor de kinderen was er genoeg te beleven. Een optreden van Ali B, hockeyles van Naomi van As, op de foto met Dolfje Weerwolfje, een handtekening vragen aan de cast van Spangas en wie het aandurfde kon zelfs leren breakdancen. In aanloop naar het festival konden alle Haagse kinderen tussen 4 en 12 jaar oud deelnemen aan de fotowedstrijd Het leukste plekje van de klas. Op het festival werd de winnaar bekend gemaakt. Julia de Boer van basisschool De Kleine Keizer ging met de eerste prijs naar huis. Zeker 200 kinderen hadden een foto ingezonden van hun lievelingsplekje op school.

Werken aan ouderbetrokkenheid: trainingen en materialen Het HCO heeft in opdracht van de gemeente Den Haag ook trainingen en materialen ontwikkeld, die kunnen ondersteunen bij het werken aan ouderbetrokkenheid. De materialen en trainingen zijn bedoeld voor leidsters, pedagogisch medewerkers, leerkrachten en ouders. Op het Haags Onderwijsfestival was een deel van het trainingsmateriaal klaar: het tipboekje Hoera, ik word 4! over de voorbereiding op de basisschool en de checklist voor het tien-minutengesprek. Deze materialen konden ouders bij de HCO stand

16

op de informatiemarkt op het festival bekijken.

Comeniusschool Dialoog in betrokkenheid: Met dank aan de volgende scholen die hebben meegewerkt aan

Bijeenkomst over het partnerschap tussen ouders en school

Dialoog in betrokkenheid Uitnodiging

Bijeenkomst Dialoog in betrokkenheid Op 24 september presenteerden ouders en medewerkers van 9 scholen tijdens de goedbezochte bijeenkomst Dialoog in betrokkenheid hun voornemens over partnerschap tussen ouders en school aan het programmateam Ouders en school samen en wethouder Ingrid van Engelshoven. Toenmalig minister van Bijsterveldt kon zelf niet bij de

Uitnodiging

bijeenkomst aanwezig zijn, maar liet via een videoboodschap weten de Haagse initiatieven

Dialoog in betrokkenheid

op het gebied van ouderbetrokkenheid van harte te ondersteunen. Ze maakte Den Haag een compliment voor de wijze waarop gemeente, scholen en andere partners samenwerken aan het versterken van de ouderbetrokkenheid. “Ik deel dit compliment van de minister graag met u allen: leerkrachten en ouders in Den Haag, want als het in de stad niet wordt opgepakt, sta ik met lege handen.”, aldus Wethouder Ingrid van Engelshoven. Zij benoemde de verschillende vormen van betrokkenheid die in de loop van de tijd aandacht krijgen: van het meedoen aan activiteiten op school, naar het vorm geven aan medezeggenschap en inspraak, tot de betrokkenheid thuis, bijvoorbeeld bij het begeleiden van huiswerk maken. De wethouder bevestigde dat ouderbetrokkenheid prioriteit heeft in Den Haag en dat de gemeente scholen en partners zal blijven ondersteunen. Daarbij benadrukte ze duurzame verankering als voorwaarde voor succes. En toen was het de beurt aan de ouders en schoolvertegenwoordigers. Per toerbeurt kwamen ze op het podium om verslag te doen van hun bijeenkomsten op school. Ze gebruikten hierbij de flipover, die voorafgaand aan de bijeenkomst op een ouderavond, koffieochtend of een ontbijtbijeenkomst hadden ingevuld. Tijdens de voorbereidingen hadden ouders en school gesproken over één van de vier thema’s: overgang van groep 2 naar groep 3, de overgang van groep 8 naar het voortgezet onderwijs, tien-minutengesprek of ouderparticipatie 2.0. Adviseurs van het HCO hadden hen hierbij begeleid. Ingrid Brummelman, programmamanager van Ouders en school samen sloot de bijeenkomst af met de woorden: “Dialoog tussen ouders en school breng je op gang op school. Op iedere school is de situatie anders. Ga met elkaar in gesprekover wederzijdse verwachtingen”.

WiseParents: thuis in school

Expertisepunt Ouderbetrokkenheid

Eind november lanceerden HCO, RPCZ en Bazalt de webwinkel WiseParents.

Sinds het najaar 2012 is het HCO een van de

De webwinkel is een verzamelplaats en biedt ouders van schoolgaande

16 regionale ExpertisePunten

kinderen speel- en leermiddelen over verschillende thema’s, zoals taal,

Ouderbetrokkenheid (EPO), die zijn aan-

rekenen en opvoeding. De didactische en pedagogische producten stimuleren

gesloten bij EDventure. De expertisepunten

de ontwikkeling van kinderen.

bieden ouders, scholen, schoolbesturen en lokale overheden ondersteunende diensten en

WiseParents is ontstaan vanuit de vraag van ouders. Ouders hebben behoefte

producten op het gebied van effectiever com-

aan goed didactisch en educatief materiaal, dat aansluit bij wat kinderen

municeren en het bouwen aan partnerschap.

leren op school.

Met partnerschap bedoelen we een proces

Wise

Parents

WiseParents

leermiddelen & inspiratie voor ouder en kind

www.wiseparents.nl

waarin alle betrokkenen elkaar ondersteunen en de bijdragen zoveel mogelijk op elkaar afstemmen om het leren, de motivatie en de ontwikkeling van kinderen te bevorderen.

17

Nieuwe educatieve uitgaven 2012 HCO werkt aan de ontwikkeling van innovatieve en praktische toepassingen voor het onderwijs. Hiervoor werken we nauw samen met partners RPCZ en Bazalt. Onze educatieve uitgaven sluiten aan bij de meest recente onderzoeks-

InfoKaart Literatuurkring literatuur en praten over gelezen boeken

InfoKaart Opbrengstgericht rekenen en coöperatieve leerstrategieën

een vaste plaats binnen het onderwijs.

De InfoKaart geeft praktische hulp bij het

Ook staan op diverse verwerkingsvormen

voorbereiden van interactieve rekenlessen.

die leerlingen onder begeleiding

De kaart geeft acht uitgewerkte structuren

of zelfsturend kunnen uitvoeren, op de

weer, die een leerkracht eenvoudig kan

kaart.

inzetten tijdens de rekenles. Ook is er

Met de InfoKaart Literatuurkring krijgt

resultaten op onderwijsgebied. We nemen hierbij altijd de alledaagse praktijk van de leraar als uitgangspunt. In 2012 hebben

aandacht voor rekendidactiek en lesvoorbeelden.

we voor het eerst ook apps

Opbrengstgericht Rekenen & Coöperatieve Leerstrategieën

Coöperatieve Leerstrategieën in de fasen van de rekenles*

8 didactische structuren voor meer gestructureerde interactie in de rekenles

ontwikkeld. De volgende

Fase 1 Een goed begin

Fase 2 Interactieve Instructie

Motivatie Eerste fase van de les: motiveer de leerlingen om het rekenprobleem op te lossen.

Kern van de leerstof benoemen Bepaal wat de belangrijkste begrippen zijn in de nieuwe leerstof. Bijvoorbeeld een patroon, een regelmaat herkennen.

Doelduidelijkheid De leerlingen weten wat ze gaan leren, ze richten de aandacht op het kunnen oplossen van het rekenprobleem. Bijvoorbeeld: In een reeks een regelmaat, een patroon herkennen en voort kunnen zetten.

Geordend geheel van de leerstof Demonstreer, doe hardop denkend voor en creëer interactie. Richt de aandacht op overeenkomsten en verschillen. 2

Vooruitblik Bied een geordende vooruitblik op de nieuwe kennis. “Ontdek de regelmaat in deze reeks.”

4

7

21 24 72

Voorkennis Sluit aan bij de aanwezige kennisniveaus van de leerlingen. “Welke bewerkingen zijn nodig voor dit patroon?”

educatieve uitgaven en apps zijn

Een praktische en direct te gebruiken onderwijsaanpak daarbij is het gebruik van coöperatieve leerstrategieën in het rekenonderwijs. Leerlingen worden geactiveerd en gemotiveerd door ze te laten samenwerken op een gestructureerde manier.

5

10 20 30

10, 20, 30 zie ik voorkomen bij 2 en bij 5, jij ook?

Hoe kies ik de juiste didactische structuur?

Check Stimuleer het stellen van vragen. Bijvoorbeeld “Zou ik dit zelfde patroon ook met andere getallen kunnen doen?” Conclusies Wat kunnen we met het geleerde doen? Bijvoorbeeld: “Waar kom jij patronen tegen en hoe kun je ze gebruiken?”

Fase 3 Toepassen

Fase 4 Integratie

Duidelijkheid Demonstreer hardop de strategie, in denkstappen.

Inhoudelijke afronding Genereer nieuwe vragen en toepassingen met de nieuwe kennis.

Begeleid oefenen Er is sprake van doelgerichte toepassing. De leerlingen krijgen feedback tijdens het oefenen. De opdrachten worden complexer naarmate de leerlingen vaardiger worden door herhaald oefenen.

Rekenen is een uitstekend middel om onze intellectuele competenties te ontwikkelen en te verbeteren. De nadruk ligt op het oplossen van problemen waarbij het realiseren en stimuleren van denkvaardigheden een centrale rol speelt. Creatief, kritisch en onderzoekend denken wordt aangemoedigd door leerlingen de gelegenheid te bieden in interactie met elkaar te communiceren en na te denken over oplossingen en hun eigen leerproces. Het biedt leerlingen de kans dieper rekenbegrip op te doen en levert hogere rekenresultaten op.

Stap voor stap succesvol werken met coöperatieve leerstrategieën in de rekenlessen

1. Doel van de les bepalen; wat wordt geleerd en door wie? 2. Kies de manier waarop geleerd gaat worden. Wel of niet werken met een didactische structuur? Dit bepaalt namelijk het succes van de activiteit en de leerwinst voor de leerlingen. 3. De leraar kiest voor een structuur om: - De voorkennis van leerlingen over een onderwerp te activeren; - Een vaardigheid te oefenen; - Interactie over oplossingen te stimuleren; - Leerlingen te laten reflecteren op wat ze hebben geleerd; - Leerlingen zelfstandig nieuwe kennis en vaardigheden te kunnen laten toepassen. 4. Bereid de les voor en bouw in een lesfase een structuur in die leerlingen met begeleiding of zelfsturend uitvoeren. Dit kan met de hele groep, in teams van vier of in tweetallen.

Persoonlijke afronding “Is het gelukt de reeks af te maken?”, “Wat is het patroon?”, “Kan ik nu zelf een patroon in een reeks bedenken?”

Vier-Twee-Solo Het team van 4 lln lost na individuele DenkTijd samen de kralen reeks(en) op.

Research Coöperatieve Leerstrategieën

Van alle methodieken waarin sprake is van samenwerking in groepen, is de aanpak met coöperatieve leerstrategieën de meest flexibele en de sterkste. Coöperatieve Leerstrategieën zijn het meest effectief als de opdrachten goed gestructureerd worden en leerlingen ook voldoende tijd krijgen om zelfstandig te oefenen (Andriessen, Reder en Simon (1997).

Het tweetal lost de volgende reeksen op:

Op hoger niveau werken Leerlingen laten zien dat ze gelijksoortige problemen nu zelfstandig kunnen oplossen.

verschenen.

Bron: Wat werkt in de klas; Marzano, Pickering & Pollock; Bazalt 2010

* Bron: Passie en kracht in Schoolontwikkeling; Bazalt, 2010

1e druk 2011

Doe Mee & Vertel De teams van 4 bedenken voor elkaar nieuwe situaties waarin een patroon in een reeks te herkennen is: 9-18-36-72-...-...-...-...

Zelfstandig oefenen Begeleid het oefenen van de leerlingen en ga in op vragen en ideeën van leerlingen.

Doelgericht onderwijzen betekent dat de leraar zicht heeft op rekenontwikkeling en leerlijnen en weet welke inzichten cruciaal zijn voor verdere ontwikkeling.

Coöperatieve Leerstrategieën leiden tot: • Meer taakgerichtheid • Plezier in school • Verhoogde motivatie • Verhoogde aandacht Bron: Coöperatieve Leerstrategieën; Dr. Spencer Kagan& Miguel Kagan; Bazalt 2010

Meer over opbrengstgericht rekenen en didactische structuren in Nog beter Rekenen, ook een Bazaltuitgave.

Coöperatieve Leerstrategieën in rekenonderwijs is gebaseerd op het werk van dr. Spencer Kagan. Bazalt heeft het alleenrecht voor het gebruik van de Kagan-structuren en programma’s in het Nederlandse taalgebied. Info? Bel 0118-480880 of mail [email protected] Voor boeken, materiaal, trainingen: www.bazalt.nl

Woorden in prenten (deel 1 en 2) Opbrengstgericht Rekenen Woorden in prenten bevat een vereenvoudigde versie van tien verschillende & Coöperatieve Leerstrategieën

Josée Coenen en Marion Nout


Coöperatieve Leerstrategieën in de fasen van de rekenles*

Fase 1 Een goed begin

Fase 2 Interactieve Instructie

Motivatie Eerste fase van de les: motiveer de leerlingen om het rekenprobleem op te lossen.

Kern van de leerstof benoemen Bepaal wat de belangrijkste begrippen zijn in de nieuwe leerstof. Bijvoorbeeld een patroon, een regelmaat herkennen.

Doelduidelijkheid De leerlingen weten wat ze gaan leren, ze richten de aandacht op het kunnen oplossen van het rekenprobleem. Bijvoorbeeld: In een reeks een regelmaat, een patroon herkennen en voort kunnen zetten.

Woorden inteprenten ondersteunt de leerkracht bij het voorlezen van tien bekende Rekenen is een uitstekend middel om onze intellectuele competenties ontwikkelen en te verbeteren. De nadruk prentenboeken als Rupsje Nooitgenoeg, je mijn ligt op het oplossen van problemen waarbij het realiseren en stimuleren van denkvaardigheden eenWil centrale rolvriendje zijn? Plons!, Nandi’s speelt. Creatief, kritisch en onderzoekend denken wordt verrassing, aangemoedigd door dedie gelegenheid bieden Over eenleerlingen kleine mol wil wetentewie er op zijn kop gepoept heeft (in deel 1) in interactie met elkaar te communiceren en na te denken over oplossingen en hun eigen leerproces. Het biedt enhogere Koen wil een wolk, Welterusten… Kleine Beer, Zwemmie, Borre en de nachtzwarte leerlingen de kans dieper rekenbegrip op te doen en levert rekenresultaten op.

Geordend geheel van de leerstof Demonstreer, doe hardop denkend voor en creëer interactie. Richt de aandacht op overeenkomsten en verschillen.

kat en Max en de Maximonsters (in deel 2).

21 24 72

2

10 20 30

kern van de woordenschatlessen vormt.

5

10, 20, 30 zie ik voorkomen bij 2 en bij 5, jij ook?

anderstalige en taalzwakke leerlingen in de onderbouw. Fase 3 Toepassen

Hoe kies ik de juiste didactische structuur?

onderwijzen betekent datwoordenschatlessen de leraar WoordenDoelgericht in prenten bevat verder vijftig in totaal, vijf per zicht heeft op rekenontwikkeling en leerlijnen en prentenboek. weet welke inzichten cruciaal zijn voor verdere ontwikkeling. Deze woordenschatlessen bestaan uit het aanbieden van inhoudswoorden en functiewoorden op een heldere en duidelijke manier, gevolgd door allerlei verwerkingsoefeningen en tekenen handvaardigheidactiviteiten. Na de vijf lessen is de Nederlandse woordenschat van de kinderen met zo’n 75-80 woorden toegenomen. kan iedereen genieten van de oorspronkelijke tekst van Stap voor stap succesvol werken met coöperatieve leerstrategieën in deDan rekenlessen 1. Doel van de les bepalen; wat wordt geleerd en door wie? het prentenboek.

Check Stimuleer het stellen van vragen. Bijvoorbeeld “Zou ik dit zelfde patroon ook met andere getallen kunnen doen?”

Conclusies Wat kunnen we met het geleerde doen? Bijvoorbeeld: “Waar kom jij patronen tegen en hoe kun je ze gebruiken?”

Fase 4 Integratie

Duidelijkheid Demonstreer hardop de strategie, in denkstappen.

Inhoudelijke afronding Genereer nieuwe vragen en toepassingen met de nieuwe kennis.

Persoonlijke afronding “Is het gelukt de reeks af te maken?”, “Wat is het patroon?”, “Kan ik nu zelf een patroon in een reeks bedenken?”

de lessen, foto’s van de lessen en een cd met de ingesproken teksten en Vier-Twee-Solo Het team van 4 lln lost na individuele DenkTijd samen de kralen reeks(en) op.

Research Coöperatieve Leerstrategieën

Met in aanpak prenten breidt het anderstalige kind zijn Nederlandse Van alle methodieken waarin sprake is van samenwerking in Woorden groepen, is de met coöperatieve leerstrategieën de meest flexibele en de sterkste. woordenschat uit met 750 tot 800 woorden, op een prettige en natuurlijke manier. Coöperatieve Leerstrategieën zijn het meest effectief als de opdrachten goed gestructureerd worden en leerlingen ook voldoende tijd krijgen om zelfstandig te oefenen (Andriessen, Reder en Simon (1997).

Het tweetal lost de volgende reeksen op:

Op hoger niveau werken Leerlingen laten zien dat ze gelijksoortige problemen nu zelfstandig kunnen oplossen.

Coöperatieve Leerstrategieën in rekenonderwijs is gebaseerd op het werk van dr. Spencer Kagan. Bazalt heeft het alleenrecht voor het gebruik van de Kagan-structuren en programma’s in het Nederlandse taalgebied. Info? Bel 0118-480880 of mail [email protected] Voor boeken, materiaal, trainingen: www.bazalt.nl

18

1e druk 2011

* Bron: Passie en kracht in Schoolontwikkeling; Bazalt, 2010

Foto omslag: Roel Burgler

Met Woorden in prenten breidt het anderstalige kind zijn Nederlandse woordenschat uit met 750 tot 800 woorden, op een prettige en natuurlijke manier.

Prentenboeken en het Nt2-onderwijs Foto omslag: Roel Burgler

Basis voor Succes

Zelfstandig oefenen Begeleid het oefenen van de leerlingen en ga in op vragen en ideeën van leerlingen.

Coöperatieve Leerstrategieën leiden tot: • Meer taakgerichtheid • Plezier in school • Verhoogde motivatie • Verhoogde aandacht

Basis voor Succes

werkmateriaal.

Bron: Wat werkt in de klas; Marzano, Pickering & Pollock; Bazalt 2010

Doe Mee & Vertel De teams van 4 bedenken voor elkaar nieuwe situaties waarin een patroon in een reeks te herkennen is: 9-18-36-72-...-...-...-...

Woorden in prenten, deel 1 en 2 bestaat uit π twee handleidingen met concrete beschrijving van de lessen π foto’s van de lessen π twee cd’s met de ingesproken vereenvoudigde teksten π twee cd-roms met onder meer overzichten van de woorden, voorbeeldtekeningen, lesrooster en evaluatieformulieren.

Woorden in prenten deel 2

een gezamenlijk project van bazalt en hco

Begeleid oefenen Er is sprake van doelgerichte toepassing. De leerlingen krijgen feedback tijdens het oefenen. De opdrachten worden complexer naarmate de leerlingen vaardiger worden door herhaald oefenen.

Woorden in prenten bevat verder vijftig woordenschatlessen in totaal, vijf per prentenboek. Deze woordenschatlessen bestaan uit het aanbieden van inhoudswoorden en functiewoorden op een heldere en duidelijke manier, gevolgd door allerlei verwerkingsoefeningen en tekenen handvaardigheidactiviteiten. Na de vijf lessen is de Nederlandse woordenschat van de kinderen met zo’n 75-80 woorden toegenomen. Dan kan iedereen genieten van de oorspronkelijke tekst van het prentenboek.

een gezamenlijk project van bazalt en hco

2. Kies de manier waarop geleerd gaat worden. Wel of niet werken met een didactische structuur? Dit bepaalt namelijk het succes van de activiteit en de leerwinst voor de leerlingen. Woorden in prenten, deel 1 en 2 bestaat uit 3. De leraar kiest voor een structuur om: - De voorkennis van leerlingen over een onderwerp teπactiveren; twee handleidingen met concrete beschrijving van de lessen - Een vaardigheid te oefenen; π foto’s van de lessen - Interactie over oplossingen te stimuleren; - Leerlingen te laten reflecteren op wat ze hebben geleerd; π twee cd’s met de ingesproken vereenvoudigde teksten - Leerlingen zelfstandig nieuwe kennis en vaardigheden te kunnen laten toepassen. π intwee cd-roms met metbegeleiding onder meer van de woorden, voorbeeldtekeningen, 4. Bereid de les voor en bouw in een lesfase een structuur die leerlingen ofoverzichten zelfsturend uitvoelesrooster en evaluatieformulieren. ren. Dit kan met de hele groep, in teams van vier of in tweetallen.

Woorden in prenten bestaat uit: een handleiding met concrete beschrijving van

deel 1

Woorden in prenten bevat een vereenvoudigde tekst van de prentenboeken die de kern van de woordenschatlessen vormt.


7

Woorden in prenten ondersteunt de leerkracht bij het voorlezen van tien bekende prentenboeken als Rupsje Nooitgenoeg, Wil je mijn vriendje zijn? Plons!, Nandi’s verrassing, Over een kleine mol die wil weten wie er op zijn kop gepoept heeft (in deel 1) en Koen wil een wolk, Welterusten… Kleine Beer, Zwemmie, Borre en de nachtzwarte kat en Max en de Maximonsters (in deel 2).


4

Voorkennis Sluit aan bij de aanwezige kennisniveaus van de leerlingen. “Welke bewerkingen zijn nodig voor dit patroon?”

deel 1

Vooruitblik Bied een geordende vooruitblik op de nieuwe kennis. “Ontdek de regelmaat in deze reeks.”

Woorden in prenten

deel 2

vormen de kern van de vijftig woordenschatlessen (vijf lessen per titel) voor

Een praktische en direct te gebruiken onderwijsaanpak daarbij is het gebruik van coöperatieve leerstrategieën in het rekenonderwijs. Leerlingen worden geactiveerd en gemotiveerd door ze te laten samenwerken op een gestructureerde manier. Woorden in prenten bevat een vereenvoudigde tekst van de prentenboeken die de

Woorden in prenten is een handleiding voor het woordenschatonderwijs en is bedoeld voor leerkrachten die lesgeven aan anderstalige kinderen (en taalzwakke kinderen) in de onderbouw van het primair onderwijs.

Woorden in prenten

prentenboeken, zoals Rupsje Nooitgenoeg en Plons! De vereenvoudigde verhalen

Woorden in prenten

Woorden in prenten is een handleiding voor het woordenschatonderwijs en is 8 didactische structuren voor meer gestructureerde interactie in de rekenles bedoeld voor leerkrachten die lesgeven aan anderstalige kinderen (en taalzwakke kinderen) in de onderbouw van het primair onderwijs.

Prentenboeken en het Nt2-onderwijs

Basis voor Succes

Bron: Coöperatieve Leerstrategieën; Dr. Spencer Kagan& Miguel Kagan; Bazalt 2010

Basis voor Succes

Meer over opbrengstgericht rekenen en didactische structuren in Nog beter Rekenen, ook een Bazaltuitgave. glanzend lamineren

cyaan magenta geel zwart

glanzend lamineren

cyaan magenta geel zwart

Wat werkt: Bovenschools Leiderschap

Rekenprentenboeken groep 1-2 De serie Rekenen met... bestaat uit zes

Mindmappen op de basisschool

Marzano en Timothy Waters beschrijven

verschillende rekenprentenboeken en een

De uitgave Mindmappen op de Basisschool

in Wat werkt: Bovenschools Leiderschap

ringband met daarin een handleiding en

beschrijft hoe leerkrachten mindmappen

concrete tips en adviezen over hoe een

zes activiteitenkaarten.

kunnen invoeren in uw groep. Een mind-

bovenschools manager of directeur kan ko-

In ieder prentenboek staat een sprookje,

map helpt leerlingen om informatie beter

men tot goed leiderschap gericht op hoge

fabel of versje centraal. Onderaan de

te onthouden en te structureren.

leerwinsten.

pagina’s staan suggesties voor korte, Mind

taal zaakvakken

mappen

rekenkundige activiteiten bij het verhaal.

links

spelling

Werken met mindmaps in uw klas biedt veel voordelen. Leerlingen vinden het leuk! En doordat ze de leerstof omzetten van taal naar beeld, nemen ze informatie sneller en effectiever op. Het lukt ze beter om leerstof te structureren. Mindmappen ondersteunt het leren binnen alle vakken en op alle niveaus.

Mind mappen

Mind mappen

mineerd en daardoor beschrijfbaar met toepassingsmogelijkheden

Met Mindmappen op de Basisschool kunt u meteen aan de slag. Het boek beschrijft veel toepassingen in de praktijk. De 36 heldere instructiekaarten bieden concrete voorbeelden met uitgewerkte mindmaps voor zowel onder- als bovenbouw. Op de bijgeleverde cd-rom staan daarnaast kopieerbladen waarmee u direct kunt beginnen. Ook vindt u op de cd-rom mindmaps die u kunt gebruiken bij een presentatie op het digibord.

whiteboardstiften.

werkvormen

effectiever

de begrippen ‘groot’, ‘middelgroot’ en ‘klein’ de basisvormen zoals driehoek, rechthoek, vierkant, vijfhoek en zeshoek de begrippen ‘omtrek’ en ‘oppervlakte’

sneller

Een complete methode voor mindmappen binnen alle vakgebieden • Voor onder- en bovenbouw • Met heldere instructiekaarten • Inclusief cd-rom

Rekenprentenboek

Rekenen met ...

Goudlokje

Rekenen met ... Goudlokje

Over dit boek

In Rekenen met… Goudlokje verkent het kind:

zinvol

regels

werkwijzen www.bazalt.nl

Groep 1-2

Groep 1-2 Rekenprentenboek

context van aansprekende verhalen en rijmpjes. De activiteiten zijn geschikt voor kinderen van vier tot en met zes jaar. Concrete materialen zijn een belangrijk onderdeel in deze serie: ze helpen de kinderen om handelend te leren en met plezier te rekenen en te ontdekken. De serie Rekenprentenboeken is onderdeel van Rekenwonders, de innovatieve rekenmethode van Bazalt/HCO voor het basisonderwijs. De serie is daarnaast - los van de methode Rekenwonders - prima te gebruiken op basisscholen, kinderdagverblijven, buitenschoolse opvang of lekker thuis op de bank.

naar lang

leuker

introductie in de klas

Rekenprentenboeken stimuleren kinderen om rekenkundige begrippen te verkennen binnen de

van kort

Linda Schuppert & Annelies van den Bogert

Maak kennis met mindmappen. Ontdek dat onthouden makkelijker wordt! ISBN: 978-94-6118-100-8

geheugen eigen talenten

op de Basisschool

mindmappen

breinvriendelijk

op de Basisschool

projecten

Leraren weten vaak wel hoe ze een mindmap moeten maken, maar hoe pas je het toe in de praktijk? Hoe zet je mindmaps in bij spelling, taal en rekenen? Is het ook geschikt voor de onderbouw? En kun je het ook gebruiken bij een vergadering op school?

Mindmappen op de Basisschool biedt antwoord op al uw vragen. In deze uitgave staat stap voor stap beschreven hoe u kunt mindmappen met leerlingen in uw groep. Of u nu les geeft in groep 1 of groep 8, of u mindmaps wilt inzetten bij spreekbeurten of wereld-oriëntatie - het kan allemaal, ongeacht de methode die u gebruikt.

gebruik hersenhelften

vakken

thema’s

De pagina’s van de boeken zijn gela-

rechts

Linda Schuppert & Annelies van den Bogert

rekenen

op de Basisschool

Werken aan verantwoordelijk gedrag

Over deze auteur

Ban Har Yeap (1968) is een reken-wiskundespecialist uit Singapore. Meer dan 10 jaar was hij docent Mathematics Education aan het National Institute of Education, Nanyang Technological University in Singapore. Yeap heeft veel praktische ervaring opgedaan in het onderwijs in Singapore. Hij is nauw betrokken bij het trainen van rekenleerkrachten in het primair en secundair onderwijs. Zijn hoofddoel is: inzicht krijgen in de manier waarop kinderen het prettigste en beste leren rekenen en tegelijkertijd van rekenen kunnen genieten. Dr. Yeap is tegenwoordig over de hele wereld actief met het scholen van onderwijsmensen in de Singapore rekendidactiek.

ISBN: 978-94-6118-123-7

ManageMat

Ban Har Yeap

De compleet herziene versie van WinWin

f inclusie voor ties sugges iten activite

bestaat uit twee boeken:

De tweezijdige ManageMat is een handig

De ManageMat is zelfsturend voor de

volgorde met behulp van ‘plaatsgetallen’ (eerste, tweede, derde) verschillen en overeenkomsten tussen twee objecten begrippen rondom ‘snelheid’ begrippen rondom ‘beweging’ (naar, weg van, voorbij, dichterbij) het begrip ‘tijd’ in relatie tot ‘afstand’ het logisch ordenen van gebeurtenissen in de tijd

Rekenprentenboek

Rekenen met ...

Rekenprentenboeken stimuleren kinderen om rekenkundige begrippen te verkennen binnen de context van aansprekende verhalen en rijmpjes. De activiteiten zijn geschikt voor kinderen van vier tot en met zes jaar. Concrete materialen zijn een belangrijk onderdeel in deze serie: ze helpen de kinderen om handelend te leren en met plezier te rekenen en te ontdekken. De serie Rekenprentenboeken is onderdeel van Rekenwonders, de innovatieve rekenmethode van Bazalt/HCO voor het basisonderwijs. De serie is daarnaast - los van de methode Rekenwonders - prima te gebruiken op basisscholen, kinderdagverblijven, buitenschoolse opvang of lekker thuis op de bank.

Haas en Schildpad

Rekenen met ... Sjaak en de bonenstaak

Over dit boek

In Rekenen met… Haas en Schildpad verkent het kind:

Groep 1-2



Rekenen met ... Haas en Schildpad

voering van een interactieve opdracht.



hulpmiddel bij de instructie en uit-

Over dit boek

In Rekenen met… Sjaak en de bonenstaak verkent het kind: tellen tot en met 10 vooruit- en terugtellen onder de 10 getalgroepen tot en met 5 patronen en reeksen

de betekenis van geld het begrip ‘hoogte’ het begrip ‘lengte’

Over deze auteur


Over deze auteur


leerlingen, zodat iedereen in het viertal

Groep 1-2

1 Werken aan verantwoordelijk gedrag.

Rekenprentenboek

Rekenen met ...

Structuur en relatie

Sjaak en de bonenstaak

2 Werken aan verantwoordelijk gedrag. Actie en reactie.

ISBN: 978-94-6118-122-0

ISBN: 978-94-6118-125-1

deelneemt aan een didactische structuur.

usief

Ban Har Yeap

r incl ties voo sugges iten activite

Ban Har Yeap


Boek 1 biedt gereedschap om stap voor

erbij- en eraf-situaties de dagen van de week rekenverhalen door concreet handelen

Rekenen met ...

Rekenprentenboeken stimuleren kinderen om rekenkundige begrippen te verkennen binnen de context van aansprekende verhalen en rijmpjes. De activiteiten zijn geschikt voor kinderen van vier tot en met zes jaar. Concrete materialen zijn een belangrijk onderdeel in deze serie: ze helpen de kinderen om handelend te leren en met plezier te rekenen en te ontdekken. De serie Rekenprentenboeken is onderdeel van Rekenwonders, de innovatieve rekenmethode van Bazalt/HCO voor het basisonderwijs. De serie is daarnaast - los van de methode Rekenwonders prima te gebruiken op basisscholen, kinderdagverblijven, buitenschoolse opvang of lekker thuis op de bank.

Tim en de wolf Over dit boek

In Rekenen met… Twee kleine vogeltjes verkent het kind: tellen tot en met 5 synchroon tellen erbij- en eraf-situaties

Over deze auteur

Ban Har Yeap (1968) is een reken-wiskundespecialist uit Singapore. Meer dan tien jaar was hij docent Mathematics Education aan het National Institute of Education, Nanyang Technological University in Singapore. Yeap heeft veel praktische ervaring opgedaan in het onderwijs in Singapore. Hij is nauw betrokken bij het trainen van rekenleerkrachten in het primair en secundair onderwijs. Zijn hoofddoel is: inzicht krijgen in de manier waarop kinderen het prettigst en best leren rekenen en tegelijkertijd van rekenen kunnen genieten. Dr. Yeap is tegenwoordig over de hele wereld actief met het scholen van onderwijsmensen in de Singapore rekendidactiek.

Rekenen met ... Tweekleine vogeltjes

tellen tot en met 12 tellen met sprongen van twee, drie en vier de cijfers tot en met 9 gelijke groepen

Rekenprentenboek


Over dit boek

In Rekenen met… Tim en de wolf verkent het kind:

Rekenen met ... Tim en de wolf




Groep 1-2

hoeveelheden classificeren en tellen getalgroepen patronen en reeksen

Groep 1-2

stap een pedagogische houding en vaar-

Rekenprentenboek

Rekenen met ...

digheden te vergroten. Boek 2 is als het

Twee kleine vogeltjes

ware een goedgevulde gereedschapskist; je

Over deze auteur


kunt het gereedschap uitzoeken dat je in

ISBN: 978-94-6118-121-3 ISBN: 978-94-6118-120-6


Ban Har Yeap

Ban Har Yeap

een bepaalde situatie nodig hebt.


Krachtig Onderwijzen

Deze uitgave is een beknopte versie van De

manier van werken met leerlingen en richt

Kunst en Wetenschap van het Lesgeven. Net

zich op zeven elementaire principes van

als in het oorspronkelijke boek gaat deze

leren.

uitgave in op tien vragen en antwoorden

Kent u het probleem van leerlingen die storend gedrag vertonen in uw klas? Werken aan verantwoordelijk gedrag helpt u op een positieve manier met dit gedrag om te gaan. U ondersteunt uw leerlingen om zich meer verantwoordelijk te gedragen.

Deze uitgave bestaat uit twee boeken. Het eerste boek: Werken aan verantwoordelijk gedrag: Structuur en relatie investeert in een goede pedagogische basis. Door goed klassenmanagement en een positieve instelling kunt u een leraar worden die het verschil maakt. Een leraar die de behoeften van kinderen begrijpt en ze de kans biedt om verantwoordelijk gedrag te leren. Naast een inzichtelijk denkkader bevat het boek praktische tips. Het tweede boek: Werken aan verantwoordelijk gedrag: Actie en reactie, biedt tal van acties en strategieën. Acties om storend gedrag in de groep te voorkomen én acties om effectief te reageren op storend gedrag. U kunt het zien als een goedgevulde gereedschapskist, waaruit u het gereedschap zoekt dat u nodig heeft. Werken aan verantwoordelijk gedrag is de geheel herziene uitgave van het Bazalt-boek WinWin. De WinWin-principes staan ook in deze uitgave centraal. Daarmee bouwt u aan de relatie met uw leerlingen en voorkomt u veel storend gedrag. Bovendien leert u storend gedrag effectief aan te pakken. Zo krijgt u meer plezier in uw werk.

ISBN: 978-94-6118-135-0 www.bazalt.nl

om lessen sterker te maken op basis van

Een gezamenlijk project van Bazalt en HCO

beschrijft een intelligente en zeer effectieve


Werken aan verantwoordelijk gedrag Boek 1: Structuur en relatie

een compleet nieuwe kijk op leren. Het

De Kunst en Wetenschap van het Lesgeven (beknopte versie)

De uitgave Krachtig Onderwijzen biedt


Boek 1: Structuur en relatie Spencer Kagan • Patricia Kyle • Sally Scott • Bewerking voor het Nederlandse onderwijs: Mies van den Hemel

een evidence-based denkkader. Werken aan verantwoordelijk gedrag

De Kunst en Wetenschap van het Lesgeven

Goede lessen opbouwen door slim gebruik te maken van wat de huidige wetenschap ons hierover kan leren? Dat kan aan de hand van de tien concrete vragen uit De Kunst en Wetenschap van het Lesgeven. Met deze tien vragen houdt u zowel rekening met het kiezen van de juiste onderwijsstrategie, goed pedagogisch handelen als met het klassenmanagement en het afstemmen van het onderwijsaanbod op de specifieke leerlingen in de klas. In deze beknopte uitgave introduceren we de tien vragen, zoomen we in op een samenvatting van de onderzoeksresultaten en noemen we de actiestappen. Deze laatste staan in de volledige uitgave praktisch uitgewerkt. Op deze manier maakt u op een efficiënte manier kennis met de ‘kunst’ en de ‘wetenschap’ van het lesgeven.

Werken aan verantwoordelijk gedrag Kent u het probleem van leerlingen die storend gedrag vertonen in uw klas? Werken aan verantwoordelijk gedrag helpt u op een positieve manier met dit gedrag om te gaan. U ondersteunt uw leerlingen om zich meer verantwoordelijk te gedragen.

en van het Een evidence-based denkkader voor goed, opbrengstgericht onderwijs Tien vragen (en antwoorden) om uw lessen sterker te maken

Deze uitgave bestaat uit twee boeken. Het eerste boek: Werken aan verantwoordelijk gedrag: Structuur en relatie investeert in een goede pedagogische basis. Door goed klassenmanagement en een positieve instelling kunt u een leraar worden die het verschil maakt. Een leraar die de behoeften van kinderen begrijpt en ze de kans biedt om verantwoordelijk gedrag te leren. Naast een inzichtelijk denkkader bevat het boek praktische tips. Het tweede boek: Werken aan verantwoordelijk gedrag: Actie en reactie, biedt tal van acties en strategieën. Acties om storend gedrag in de groep te voorkomen én acties om effectief te reageren op storend gedrag. U kunt het zien als een goedgevulde gereedschapskist, waaruit u het gereedschap zoekt dat u nodig heeft. Werken aan verantwoordelijk gedrag is de geheel herziene uitgave van het Bazalt-boek WinWin. De WinWin-principes staan ook in deze uitgave centraal. Daarmee bouwt u aan de relatie met uw leerlingen en voorkomt u veel storend gedrag. Bovendien leert u storend gedrag effectief aan te pakken. Zo krijgt u meer plezier in uw werk.

ISBN: 978-94-6118-135-0 www.bazalt.nl

Robert J. Marzano Een gezamenlijk project van Bazalt en HCO

Basis voor Succes

Robert J. Marzano

ISBN 978-94-6118-138-1 www.bazalt.nl/educatieveuitgaven

De

Werken aan verantwoordelijk gedrag Boek 2: Actie en reactie

Deze uitgave is een beknopte versie van De Kunst en Wetenschap van het Lesgeven. Net als in het oorspronkelijke boek gaat deze uitgave in op tien vragen en antwoorden om uw lessen sterker te maken op basis van een evidence-based denkkader. De Amerikaanse auteur Robert J. Marzano heeft de wetenschappelijke publicaties op het gebied van onderwijsonderzoek van de afgelopen 35 jaar voor u op waarde geschat en overzichtelijk samengevat. Marzano vertaalt de uitkomst van zijn onderzoek ook naar concrete acties die in de schoolpraktijk kunnen plaatsvinden: de ultieme informatie om evidence-based onderwijs te realiseren.

De Kunst en Wetenschap van het Lesgeven - Beknopte uitgave

Een evidence-based denkkader voor goed, opbrengstgericht onderwijs Tien vragen (en antwoorden) om uw lessen sterker te maken

Boek 2: Actie en reactie Spencer Kagan • Patricia Kyle • Sally Scott • Bewerking voor het Nederlandse onderwijs: Mies van den Hemel

19

KIJK! 0-4 jaar (herzien)

Leraren leren samen

Met KIJK! 0-4 jaar kunnen leidsters van peuterspeelzalen en

Richard Dufour beschrijft in Leraren leren

pedagogisch medewerkers van kinderdagverblijven overzichtelijk het

samen hoe leraren met elkaar hun school

ontwikkelingsverloop van jonge kinderen van 0 tot en met 4 jaar in

ontwikkelen tot een professionele leer-

beeld brengen. In de voorschoolse periode wordt de basis gelegd voor

gemeenschap, waarin alle leerlingen op

de verdere ontwikkeling van kinderen en hun latere schoolloopbaan.

het hoogst mogelijke niveau leren. Leraren

KIJK! 0-4 jaar bestaat uit twee delen: een handleiding en een

zoeken samen naar De afgelopen jaren is steeds duidelijker geworden dat de kwaliteit van het onderwijs vooral afhankelijk is van de kwaliteit van de leraren: hun professionaliteit, gedeelde verantwoordelijkheid voor het leren van de leerlingen, de onderlinge samenwerking en het resultaatgerichte werken bepalen in hoge mate de leeropbrengsten van de leerlingen. De uitgave Leraren leren samen legt de focus op leren en op leerresultaten, vanuit de overtuiging dat álle kinderen kunnen leren, ongeacht hun capaciteiten. Het boek beschrijft hoe leraren in samenwerking met elkaar, met een gevoel van gedeelde verantwoordelijkheid en al handelend hun school ontwikkelen tot een professionele leergemeenschap waarin alle leerlingen op het hoogst mogelijke niveau leren. De leraren zoeken samen naar verbetering en naar de beste onderwijspraktijken. Richard Dufour en zijn collega’s verwoorden de accenten van een professionele leergemeenschap kernachtig in enkele vragen die leidend zijn in dit boek: • Wat moeten de leerlingen leren? • Hoe weten we of ze iets wel of niet geleerd hebben? • Wat doen we als de leerlingen de beoogde doelen niet gehaald hebben?

Leraren leren samen

Volgboekje.

KIJK! Groep 1-2 is een praktisch hulpmiddel voor het gestructureerd observeren en registreren van de ontwikkeling van jonge kinderen

Richard Dufour, Rebecca Dufour, Robert Eaker & Thomas Many

ISBN 978-94-6118-142-8 www.bazalt.nl

leren samen

ller bestse

Werken aan beter onderwijs in een professionele leergemeenschap

verbetering en naar de beste onderwijs-

Richard Dufour, Rebecca Dufour, Robert Eaker & Thomas Many

De ontwikkeling van de school tot een professionele leergemeenschap omvat geen nieuw project of de zoveelste vernieuwing voor uw school. Het is een verandering die de cultuur en de structuur van de school fundamenteel raakt. Het is een complex, maar uitdagend proces dat zijn vruchten zal afwerpen.

KIJK! Groep 1-2 (herzien)

Leraren ling van Verta

de Doing ing by Learn

e pr ing Leerl

ie at st

s

praktijken.

Een gezamenlijke uitgave van: Bazalt, HCO, Fontys Fydes en OnderwijsAdvies

(van 3 t/m 6 jaar) uit groep 1 en 2 van de basisschool en aanvangsvloeiende manier voort op KIJK! 0-4 jaar.

App The Adventures of Green & Yello

KIJK! Groep 1-2 bestaat uit drie delen: een handleiding, KIJK! Ouders (om het partnerschap

De app is tot stand gekomen door een

tussen ouders en school vorm te geven) en een Volgboekje voor leerlingen.

intensieve samenwerking tussen reken-

groepen in het speciaal basisonderwijs. KIJK! Groep 1-2 bouwt op een

experts en gamedesigners. Het resultaat

Leerlingen zijn net mensen (PO en VO)

Klaar voor de 21e eeuw

is een puzzelspel, waarin alles draait om

Leerlingen hebben in de toekomst kennis

getallen. Voor de constructie van de ver-

Deze uitgave reikt leerkrachten en

nodig die nu nog niet beschikbaar is.

schillende puzzels is gebruik gemaakt van

docenten vijftig praktische tips aan om

Om kinderen toch goed voor te bereiden

strategieën zoals deze worden toegepast

het gedrag van leerlingen in de klas te

voor de nieuwe veranderende wereld,

in het rekenonderwijs in Singapore. Omdat

verbeteren. En het mooie is: als hun

moeten leraren hen vaardigheden

niet alleen het goede antwoord telt, maar

gedrag verbetert, verbeteren hun

aanleren. Marzano presenteert in deze

ook efficiëntie en snelheid een rol spelen,

prestaties ook.

uitgave een onderwijsmodel dat gebaseerd

is dit spel heel uitdagend voor iedereen!

Leerlingen zijn net mensen is uitgegeven

editie

Vo

Annette Breaux and Todd Whitaker

Wil jij een nog betere docent worden? Een docent bij wie leerlingen zich beter gedragen en meer leren? Wil je minder stress in je werk? Wil je effectief lesgeven in een efficiënt geleide klas? Wil je meer gemotiveerde leerlingen? Lees dan dit boek. Leerlingen zijn net mensen is geschreven voor iedereen die lesgeeft in het voortgezet onderwijs. Dit boek beoogt niet om van jou de perfecte docent te maken; zo’n docent bestaat namelijk niet. Het helpt je ook niet om perfecte leerlingen te vormen; want die bestaan evenmin. Deze uitgave reikt je wel vijftig praktische tips aan om het gedrag van leerlingen in je klas te verbeteren. En het mooie is: als hun gedrag verbetert, verbeteren hun prestaties ook. Als je de tips uit dit boek ter harte neemt, zal bovendien je manier van lesgeven structureel verbeteren.

Leerlingen zijn net mensen

50 tips om leerlinggedrag te verbeteren

50 tips om leerlinggedrag te verbeteren

Leerlingen zijn net mensen

Iedere leerling verdient een docent die in hem gelooft. Wees die docent! ISBN 978-94-6118-134-3

is op vijf essentiële

in twee varianten:

vaardigheden:

voor leraren in het

de 21st century skills.

basisonderwijs en

Voor docenten in het VoortGeZet onderWiJS

Leerlingen zijn net mensen 50 tips om leerlinggedrag te verbeteren

voor docenten in het voortgezet onderwijs.

Basis voor Succes

Annette Breaux and Todd Whitaker

Een gezamenlijk project van Bazalt en HCO

App Wat werkt op School

Basis voor Succes

De app bevat informatie uit het boek Wat

Beter leerklimaat in het MBO

werkt op School. De app geeft de cirkel

Deze uitgave reikt docenten handvatten

InfoKaart Werken met het Droogwis WhiteBoard

aan om het gedrag in de klas positief te

Het droogwis whiteboard is een han-

(schoolniveau, leraarniveau en leerlingni-

beïnvloeden. Als het gedrag van studenten

dige hulp in talloze onderwijssituaties.

veau) staan weergegeven die elk invloed

verbetert, verbeteren hun prestaties ook.

Bijvoorbeeld om een mening te formu-

hebben op de prestaties en de ontwikke-

De tips zijn praktisch,

leren of om snel iets uit te rekenen. Deze

ling van een leerling. Binnen de niveaus

direct toepasbaar

InfoKaart biedt handige tips.

onderscheidt Marzano elf factoren die de

van Marzano weer, waarin drie niveaus

en zeer toegankelijk

prestaties van de leer-

beschreven.

ling positief beïnvloeden. In de app worden de factoren een voor een besproken en

20

toegelicht.

HCO | Cijfers en feiten 2012 > Leerlingzorg • Aantal leerlingen BaO onderwijskundig begeleid Tussen plek en plaatsing: 10 • Aantal leerlingen getest Tussen plek en plaatsing: 22 • Voor het project Thuiszitters zijn 16 leerlingen uit het VO met psychische problematiek begeleid • Voor het Spijbelinterventieproject 365 hebben 22 leerlingen uit het VO een spijbeltraject gevolgd • Aantal leerlingen begeleid door Onderwijs Zieke Leerlingen Haaglanden: 135 • De Nederlandse Intelligentietest voor Onderwijsniveau (NIO) is afgenomen bij 1798 leerlingen • De Nederlandse Differentatie Test (NDT) is afgenomen bij 212 leerlingen • Het Derde Groep Onderzoek (DGO) is afgenomen bij 4695 leerlingen, waarvan 4270 schriftelijk en 425 digitaal • Het Vijfde Groep Onderzoek (VGO) is afgenomen bij 2533 leerlingen • Het Haags Achtste Groep Onderzoek (HAGO) is afgenomen bij 904 leerlingen • Aantal deelnemers workshopserie Gedragsproblemen in de klas 2011/2012: 30 • 335 leerlingen hebben een ONL dyslexiebehandeltraject gevolgd bij het HCO • 5 leerlingen hebben een training ONL gedragsproblemen gevolgd bij het HCO • 10 leerlingen hebben een training ONL faalangst gevolgd bij het HCO • Aantal deelnemers Netwerkbijeenkomst Excellentie en Hoogbegaafdheid: 87 • Aantal deelnemers Informatieavond Protocol Ernstige RekenWiskundeproblemen en Dyscalculie: 26

> Schoolontwikkeling • Op 10 scholen was een HCO adviseur werkzaam als inhoudelijk interim-manager voor minimaal 1 dag per week • 64 scholen kregen advies en ondersteuning bij de invoering van opbrengstgericht werken en trendanalyses • 27 scholen kregen advies en ondersteuning op gebied van managementontwikkeling • 35 scholen kregen advies en ondersteuning op gebied van personeelsontwikkeling • 5 scholen zijn begeleid bij de keuze en invoering van een vakoverschrijdend schoolconcept als Meervoudige

Intelligentie of Structureel Coöperatief Leren

• 40 scholen zijn begeleid bij de keuze en invoering van een methode op het gebied van

sociaal- emotionele ontwikkeling

• 33 leidinggevenden hebben een incompany traject, introductiecursus of training Leidinggevende

communicatie gevolgd

• Aantal deelnemers Sterk als vakleerkracht: 36

> Taal • Aantal schakelklassen in Den Haag schooljaar 2011/2012:

81 schakelklassen verdeeld over 28 scholen met één schakelklas en 25 scholen met meerdere schakelklassen

• Aantal neveninstromersgroepen in Den Haag in 2012: 11 scholen begeleid met één neveninstroomersgroep en 8 scholen met meerdere neveninstromersgroepen • Aantal deelnemers voorlichtingsbijeenkomst Vroeg vreemdetalenonderwijs Engels (16 januari): 17 • Aantal deelnemers voorlichtingsbijeenkomst Vroeg vreemdetalenonderwijs Engels (28 maart): 25 • Aantal deelnemers presentatie BLIKSEM-onderzoek: 29 • Aantal deelnemers NT2-opleiding (2011-2012), locatie Almere: 27 • Aantal deelnemers NT2-opleiding (2011-2012), locatie Den Haag: 27

HCO Jaaroverzicht 2012

21

•

•

•

HCO | Cijfers en feiten 2012

•

> Rekenen • Aantal deelnemers Exclusieve bijeenkomst Singapore rekenen: 71

> VVE • Aantal deelnemers Regionale Dagen Jonge Kind: 543 • Aantal deelnemers Taalochtenden VVE: 169 • Aantal deelnemers Train-de-trainer Kinderopvang: hoe doen anderen dat?: 10 • Aantal deelnemers Pedagogisch Didactisch Onderzoek (PDO) (vroegsignalering): 40 • Aantal deelnemers Kennisoverdracht SVIBers en Coaching (vroegsignalering): 18 • Aantal deelnemers Kennisoverdracht huidige ontwikkelingen (vroegsignalering): 63 • Bij 51 voor- en vroegscholen is de scan Kwaliteitszorg VVE afgenomen • Aantal deelnemers PDO Kleuters intervisie: 9 • Aantal deelnemers inloopmiddag Schatkist: 23 • Aantal deelnemers Breinvriendelijk leren met kleuters: 31 • 42 ouders en leerkrachten bezochten de bijeenkomst Dialoog in betrokkenheid • 50 leerkrachten bezochten de Haagse Nâch van de Leerkracht

> HCO Kenniscentrum • 112 scholen hebben het Kenniscentrum bezocht voor informatie over leermiddelen, waarvan 55 scholen met

begeleiding en 57 scholen zonder begeleiding.

• Ook hebben andere geïnteresseerden het Kenniscentrum bezocht, zij zijn niet geregistreerd.

> Top 10 meest verkochte producten in 2011 1 Horen zien schrijven 2 Flitsbezoek 3 Zien is snappen 4 Wat werkt op school (beknopte uitgave) 5 Woorden in prenten 6 Coöperatieve Leerstrategieën de Startmodule 7 InfoKaart Structureel Coöperatieve Leerstrategieën 8 Aan de slag! Werken met aandacht 9 Wat werkt: pedagogisch handelen en klassenmanagement (beknopte uitgave) 10 Tipboekje Werken met aandacht! 25 tips

22


• •

•

HCO | Cijfers en feiten 2012 > Organisatie Stichting HCO wordt bestuurd door een Raad van Bestuur, in de persoon van mw. J.T.M. Jurna-Collignon en heeft een Raad van Toezicht.

Samenstelling Raad van Toezicht Voorzitter: De heer E. van Vliet Leden: De heer C. Korthout en De heer drs. H. van der Molen

> Organogram

➞

Raad van Toezicht

➞

• Financiële Zaken • Personeel & organisatie & Informatie • Algemene Zaken • Kennismanagement

➞

Bestuurder/directeur Stafafdelingen

➞

Directeur interne bedrijfsvoering

Senior Manager Onderwijsinhoud en -innovatie

➞

• •

•

Managers Leerlingzorg

Manager Schoolontwikkeling

Manager Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE)

Manager AccountManagement & Marketing

> Medewerkers - In 2012 waren 135 medewerkers in vaste dienst bij het HCO, waarvan 108 onderwijsadviseurs en 27 stafmedewerkers. - Het HCO kon flexibel inspelen op de wisselende hoeveelheid en soorten werkzaamheden. De vaste medewerkers kregen daarbij hulp van freelancers, trainees, stagiairs, lap’ers (HBO’ers met een leerarbeidsplaats) en uitzendkrachten. De medewerkers hebben met veel enthousiasme en trots gewerkt. Het lage verzuim van 2,29% is hiervoor een belangrijke indicatie. - De medewerkers krijgen uitgebreide mogelijkheden voor verdere professionalisering en ontwikkelingen te verwerven, delen en benutten hun kennis op een zodanige manier dat ze hun werkzaamheden goed kunnen uitvoeren.


23

HCO, uw educatieve partner HCO werkt aan de ontwikkeling van innovatieve en praktische toepassingen voor het onderwijs. Onze educatieve uitgaven, trainingen en adviezen sluiten aan bij de meest recente onderzoeksresultaten op onderwijskundig gebied. Wij nemen de alledaagse praktijk van de leraar als uitgangspunt en leveren maatwerk. Wij werken samen met u aan een duurzaam resultaat. Kijk voor meer informatie over de organisatie en activiteiten van het HCO op www.hco.nl.

HCO 201 Jaarove 2 rzicht 1

Recommend Documents