HAO-proVUssioneel april 2011

HAO-proVUssioneel

april 2011

didactisch bulletin voor de huisartsopleiders HOVUmc

jaargang 11 - nr. 1

Scholingsaanbod 2011•hao-tevredenheidenquête•Roemenië

•impressie van een paralleldag•koppelingsprocedure jaar 1

Huisartsopleiding

Inhoudsopgave

3

Pluim

5

Hao-tevredenheidenquête HOVUmc 2010

6

Berichten uit de hao-kwaliteitscommissie

7

Terugblik op koppelingsprocedure jaar 1, 2011

8

Scholingsaanbod 2011

8

- Praktische zaken en spelregels

9

- Basiscurriculum leergang 0 t/m 4

15

- Keuzecurriculum leergang 5

21

- Alternatieven leergang 5

24 Impressie van een paralleldag 25 Video-tips

Colofon HAO-ProVUssioneel is een bulletin voor alle huisartsopleiders van de Huisartsopleiding van het VUmc en verschijnt twee keer per jaar

26 Roemenië, Craiova 29 Huisartsopleiding Aruba 30 Hoofdzaken 31 Praktijkassistentedag

Redactie: Angelika Raths Sylvia Vlak

31 Maatjesmiddag 2011

Illustraties: Rick Dros

33 Opleiding in een academische praktijk

Foto’s: Jolijn de Graaff Angelika Raths Karin Verschoor Nancy Willemse Opmaak: Sylvia Vlak Huisartsopleiding VUmc OZW-gebouw De Boelelaan 1109 1081 HV Amsterdam tel. 020-4441795 www.hovumc.nl

32 Toekenning SBOH-bonus 34 HAOVU-nieuws 34 Aios op de post in Twente 35 Prikbord 36 Insider 37 Indeling leergangen 38 Hao-agenda 39 Uitzwaaien/Welkom

deadline kopij voor het septembernummer 2011 is 1 juli 2011

2 HAO-proVUssioneel - april 2011

Pluim Angelika Raths

Wij moedigen jullie altijd aan bij het opleiden vooral niet te vergeten je waardering uit te spreken. Laten we zelf niet vergeten daarin het goede voorbeeld te geven. Dus...

een DIKKE PLUIM voor JULLIE!

Waarom? Vorig jaar kregen wij van Huisartsopleiding Nederland de resultaten van de eerste onderwijsenquête die landelijk onder aios gehouden is. (Ik had ze al in het septembernummer 2010 bekend willen maken, maar de definitieve informatie was pas na de deadline beschikbaar.) Eén aspect is de kwaliteit van de huisartsopleider. En guess: de tevredenheid van de VU-aios ligt op dit punt duidelijk hoger dan het landelijk gemiddelde! Onze aios zijn heel positief over jullie. Dit past bij het beeld dat wij van jullie hebben, maar nu is er eens verder gekeken dan het eigen nest. Kijk mee: AMC

Groningen

Leiden

M'tricht

Nijmegen

R'dam

VUmc

totaal

creëert goede leeromgeving

65

67

63

72

71

71

69

70

stimuleert zelfstandig leren

64

56

54

55

65

62

50

59

80 73 76

78

73

82

77

78

laat gepast zelfstandig werken maakt tijd voor onderwijs

53

37

42

52

50

57

59

51

geeft regelmatig feedback

40

24

46

41

44

36

45

40

duidelijke verwachtingen over kennis en taken

34

21

40

40

40

32

33

35

richt onderwijs naar behoefte

46

40

33

43

50

46

51

44

stelt stimulerende vragen

41

29

38

43

43

39

45

41

verantwoordt zich duidelijk

50

35

38

39

46

42

44

43

past onderwijs aan aan setting

38

29

36

40

41

46

44

40

geeft begeleiding bij vaardigheden

32

33

36

29

45

34

34

36

integreert standaarden en wetenschap

34

22

29

21

39

28

33

31

onderwijst diagnostische vaardigheden

38

24

29

36

37

33

40

34

onderwijst communicatievaardigheden

50

31

45

42

45

47

54

45

onderwijst afstemming van zorg en kosten

28

9

21

22

24

29

24

23

Het hoogst van alle instituten scoren jullie op de items onderwijs afstemmen op behoefte aios en het onderwijs van diagnostische en communicatieve vaardigheden. De aios waarderen zeer dat jullie regelmatig feedback geven, veel tijd voor onderwijs maken en het onderwijs aanpassen aan de setting. Op 10 van alle 15 items presteren VU-hao’s hoger dan het gemiddelde. Een aios-beoordeling om trots op te zijn! Winst valt te behalen bij het stimuleren van zelfstandig leren en de begeleiding bij vaardigheden. Om jullie bij het laatste punt extra te ondersteunen gaan wij dit jaar in alle parallelgroepen hierover een programma aanbieden. Douwe de Vries doet trouwens in dit nummer een boekje open over zijn ervaringen tijdens de paralleldag. Herkenbaar?


Wij werken graag met jullie. Ik hoop dat dat merkbaar is. Ik zie het in ieder geval elk jaar weer aan het enthousiasme waarmee stafleden de meerdaagse voorbereiden. Zoals altijd vinden jullie in dit aprilnummer ons nieuwe programma. Het aantal opleiders neemt toe, dus drie van de vier basisleergangen moeten dubbel worden gegeven en het keuzecurriculum voor de ervaren opleiders, leergang 5, is flink uitgebreid. Benieuwd hoe daarin gekozen zal worden. Voor het eerst maakt één van de cursussen deel uit van een wetenschappelijk onderzoek. Nijmegen onderzoekt onder leiding van Prof. Anne Speckens, hoogleraar psychiatrie, het effect van mindfulness op stressreductie en empathie. Huisartsopleiding Nijmegen en wij doen hieraan mee – leuk. Nu jullie nog. Ik hoop dat er voldoende belangstellenden zijn (let op: andere opzet dan gebruikelijk!). Ben benieuwd naar de uitkomst. De leergang 5-groep hao-internationaal blijft Craiova/Roemenië trouw. Lees over de voortgang van dit unieke project de bijdrage van Mariëtte Hamaker. Naast de ideële pluimen kunnen wij dankzij de SBOH ook materiële schouderklopjes uitdelen. Jaarlijks stellen zij voor elk instituut een bedrag beschikbaar dat verdeeld mag worden onder opleiders die bijzondere inspanningen hebben verricht – bijvoorbeeld door extra goede begeleiding te bieden bij een moeilijk opleidingstraject. Het instituut draagt de kandidaten voor. Om deze voordracht zorgvuldig voor te bereiden, hebben wij een procedure uitgewerkt, die wij omwille van de transparantie in dit nummer publiceren. Onder andere geven wij, op jullie verzoek, sinds vorig jaar aan om welke redenen de betrokkenen zijn voorgedragen. Wijzelf worden ook op onze vingers gekeken. Huisartsopleiding Nederland is vorig jaar een project gestart om aan de hand van een grote hoeveelheid prestatie-indicatoren zicht te krijgen op de kwaliteit van de instituten. Met betrekking tot de huisartsopleiders hebben wij voor de volgende vier indicatoren gekozen: >>een tevredenheidenquête onder alle huisartsopleiders, omdat wij het zelf ook belangrijk vinden feedback van jullie te krijgen. Natuurlijk horen wij het een en ander op de paralleldagen en tijdens voortgangsgesprekken, we lezen de evaluaties van de meerdaagse, maar wij waren benieuwd of een schriftelijke vragenlijst nog iets extra’s op zou leveren. Lees een samenvatting van die resultaten en onze voornemens in het stukje van Helle Poulsen. >>de mate waarin de scholing voor opleiders in niveaus is gedifferentieerd. Dat doen we in onze leergangen al meer dan 15 jaar, dus hier gaan we voor de hoogste score. >>in hoeverre is voldaan aan de landelijke eis dat er structureel met alle opleiders voortgangsgesprekken worden gevoerd. Dit beleid is bij ons sinds drie jaar volledig geïmplementeerd. In 2010 zijn maar liefst 134 gesprekken gevoerd. Als je bedenkt dat elk gesprek een uur duurt, de voorbereiding ervan ongeveer het dubbele en wij ook nog naar de praktijken reizen, dan zal duidelijk zijn dat dit enorm veel menskracht opeist. De grenzen ervan zijn in zicht. Moeilijk om dan te besluiten waarop je kunt besparen zonder verlies van kwaliteit. Lili van Rhijn laat jullie weten waar wij op uit zijn gekomen. >>is de LHK voor opleiders structureel in het opleidingsplan opgenomen? Dat is bij ons zo, in digitale vorm (want het leek ons zonde jullie daarvoor een halve dag naar het instituut te laten komen). De groep die deelneemt groeit gestaag. In dit kader ook een kritische noot: ik vraag me af of diegenen die dergelijke landelijke besluiten nemen (project prestatie-indicatoren, verplichting tot het voeren van voortgangsgesprekken etc.) – één voor één zeker nuttig –, voldoende stil staan bij de consequenties. Beseffen zij hoeveel extra inspanningen cq tijd dit kost?! Waar blijft de bijbehorende formatie voor de hao-zaken? Wij hebben het allemaal voor elkaar gekregen, ondanks dat we het moesten doen met fors gereduceerde menskracht. Hoe? Met veel overuren en werk in vrije tijd. Dat mag niet structureel worden. Redenen genoeg om trots te zijn op jullie en op onszelf. Dus…

... een extra pluimpje voor ons allemaal.


Hao-tevredenheidenquête HOVUmc 2010

Helle Poulsen In het najaar van 2010 hebben wij als huisartsopleiding een tevredenheidenquête gehouden onder onze huisartsopleiders. 210 opleiders zijn aangeschreven en de respons bestaat uit 110 ingevulde enquêtes. Een mooie respons vinden wij, waarvoor we jullie allen hartelijk willen bedanken! Wat is er uit de enquête gekomen? Dit verslag is een samenvatting van de enquête over de tevredenheid ten aanzien van de volgende gebieden: • Communicatie met de opleiding • Continuïteit van het opleiderschap • Kwaliteit van de scholing • Niveau inzetbaarheid aios • Begeleiding door en samenwerking met het instituut • Achtereenvolgend kun je in dit verslag een beknopte samenvatting vinden van de antwoorden, die als volgt zijn ingedeeld: • Waar zijn jullie als opleiders tevreden over? • Waar zijn jullie minder tevreden over? • Welke verbeterpunten ziet de staf van de huisartsopleiding? • Welke punten ter verbetering willen wij als opleiding oppakken en in welke volgorde? Waar zijn opleiders tevreden over? Over het algemeen is er waardering voor de communicatielijnen met de docenten die door de opleiders als kort, duidelijk en persoonlijk ervaren worden. Er is veel waardering voor de ondersteuning bij een lastige opleidingssituatie. Tot grote vreugde van de onderwijsassistentes, stagecoördinator en verdere ondersteuning, zijn de opleiders zeer te spreken over hun houding en inzet. Ten aanzien van de continuïteit van het opleiderschap is 75% van de opleiders tevreden over de mate waarin ze worden ingezet om een aios op te leiden. Over de opzet en inhoud van de leergangen is grote tevredenheid. De meerderheid van de opleiders is ook tevreden over het niveau van de inzetbaarheid van de aios. De begeleiding door de docenten wordt ervaren als “bekwaam”, “persoonlijk”, “betrokken” en “respectvol”. De individuele voortgangsgesprekken worden erg gewaardeerd, evenals de praktijkbezoeken.

Waar zijn opleiders minder tevreden over? De communicatie met het instituut rondom de koppeling van “een aios met een verleden” is onvoldoende. Het is daardoor onvoldoende duidelijk wat er van de hao wordt verwacht. De paralleldagen hebben onvoldoende inhoudelijke invulling en duren daarom lang. De nadruk in de begeleiding mag individueler zijn. Nu ligt de nadruk op groepsbegeleiding. Hoewel dit niet een item was in de vragenlijst maken vele opleiders spontaan de opmerking dat Blackboard moeilijk toegankelijk is. Beleidsplan Didactische Scholing naar aanleiding van tevredenheidenquête HOVUmc 2010 Naar aanleiding van de bespreking van de resultaten van de tevredenheidenquête zijn dit onze aandachtspunten en bijbehorende actiepunten: Aandachtspunt: info over voorgeschiedenis aios binnen de huisartsopleiding. Hao’s horen bij de koppeling aan een “aios met een verleden” goed geïnformeerd te worden over wat er van hem/haar wordt verwacht. Actie: in 2011 discussie in de staf van de huisartsopleiding met als resultaat een helder beleid ten aanzien van de overdracht van informatie over voorgeschiedenis aios. Aandachtspunt: de inhoudelijke invulling en kwaliteit van de middagen van de paralleldagen. Actie: vanaf 2011 structurele jaarlijkse evaluatie van de paralleldagen en de docenten middels bijgesteld evaluatieformulier en procedure. Aandachtspunt: de informatie die naar de aios gaat hoort ook naar de hao te worden gestuurd. Actie: de docenten zijn m.i.v. 2011 verantwoordelijk voor het informeren van de hao’s over de inhoud en vorm van de terugkomdagen. Dit punt wordt opgenomen in de jaarlijkse evaluatie van de terugkomdag. Aandachtspunt: digitale leeromgeving Blackboard wordt door de opleiders ervaren als moeilijk toegankelijk. Actie: er wordt landelijk een nieuw systeem voor ondersteuning van de Huisartsopleidingen ingevoerd (‘HagPort’). Dit systeem zal Blackboard niet direct vervangen, maar we zullen de mogelijkheden die dit systeem biedt voor het communiceren met de huisartsopleiders goed onderzoeken en zeker ook op gebruikersvriendelijkheid toetsen. Aandachtspunt: beter evenwicht tussen didactiek en medisch-inhoudelijk onderwijs in de leergangen en de paralleldagen. Actie: in 2011 wordt het leergangonderwijs geactualiseerd. Naast de didactiek komt er in de vorm van 2 keuzecursussen en een paralleldagprogramma meer aandacht voor de medische inhoud van de opleiding: welke thema’s zijn er per opleidingsfase en hoe draag ik als opleider mijn inhoudelijke expertise over?


Berichten uit de hao-kwaliteitscommissie

Lili van Rhijn De HaDiDoc, de kwaliteitscommissie voor de huisartsopleiders, bestaat uit een aantal ervaren stafleden die de kwaliteit van de individuele opleiders over de jaren heen in de gaten houden. Die stafleden zijn Jolijn de Graaff, Mart Manjoero (nog tot eind 2011), Helle Poulsen (per maart van dit jaar) en Lili van Rhijn (voorzitter). Carine den Boer, bestuurslid van de HAOVUmc, is als opleider betrokken en woont alle vergaderingen bij. Wij lezen alle evaluatieformulieren, die binnen zijn gekomen, en de verslagen van eerdere voortgangsgesprekken en bekijken of er mogelijk reden is voor vragen of een extra gesprek. Als die er lijkt te zijn wordt het betreffende dossier besproken tijdens onze vergadering. Op grond daarvan besluiten we of het tot een actie moet komen en zo ja, met welk doel. Tegenwoordig krijg je altijd een bericht als je besproken bent. Vaak schriftelijk, als er geen actie noodzakelijk leek. En anders per telefoon. We doen dit om de transparantie te verhogen. Er is de afgelopen jaren veel vraag geweest naar de logistiek van de formulieren rond de evaluaties zoals aios en docenten die over jullie invullen. Hoe het mogelijk is dat er zo veel kwijt zijn was een veel gehoorde vraag. We kunnen die niet goed beantwoorden. Maar jullie kunnen er zelf wat aan doen. Wij willen jullie om deze reden vragen er voortaan zelf zorg voor te dragen dat je een kopie houdt van de met jou besproken evaluaties.

Overigens blijkt elke keer weer hoe prettig het is ook halverwege het jaar de aios al een keer te vragen de hao-aios toets in te vullen en met jullie te bespreken. Dat komt jullie samenwerking ten goede en bij eventuele verbeterpunten kunnen jullie meteen aan de betrokken aios laten zien wat er met hun feedback gebeurt. Alle opleiders hebben nu minimaal één voortgangsgesprek gehad! Vooral dankzij het werk van Mart Manjoero liggen we prachtig op schema. In 2010 zijn er in totaal 134 gesprekken gevoerd. Komend jaar begint een nieuwe ronde. In totaal zijn nu 12 mensen bezig met het voeren van deze voortgangsgesprekken: stafleden, haocoaches, ervaren freelance medewerkers. Wij merken dat deze gesprekken enorm veel menskracht kosten: 1 uur voor het gesprek, 1 1/2 uur voorbereiding/verslaglegging en de nodige reistijd – reken uit hoeveel tijd hier in gaat zitten. Meer in ieder geval dan we gezien het groeiende aantal opleiders hebben. We hebben moeten kijken hoe wij tijd kunnen besparen. Omdat wij de voorbereiding niet minder zorgvuldig willen doen zagen wij als enige optie op de reistijd te besparen. Zo leuk jullie en wij de praktijkbezoeken hebben gevonden, het is niet meer haalbaar. Temeer omdat de meeste groepsdocenten voor een koppelgesprek ook naar jullie toe komen. Helaas zien wij ons genoodzaakt jullie voortaan te vragen bij ons te komen. Als het enigszins lukt proberen wij het voor mensen die verder weg wonen aan hun paralleldag te koppelen. Wij hebben dit besluit met pijn in ons hart genomen.


Berichten Berichtenuit uitde dehao-kwaliteitscommissie hao-kwaliteitscommissie Terugblik op koppelingsprocedure jaar 1, 2011

Tjitske Dijkstra Teamleider jaar 1 en AMA's Het zit er weer op! 79 nieuwe 1e-jaars aios en 8 militaire artsen zijn voorzien van een opleidingsplaats. Er gaat altijd een zucht van verlichting hier door het gebouw als deze klus geklaard is. Terugblikkend wil ik graag een aantal opvallende dingen met jullie delen. Aios Het is ons allemaal (ondersteuning onderwijs, stagebeheer en mijzelf als teamleider) opgevallen dat sommige aios wel veel noten op hun zang hebben. We weten natuurlijk allang dat een opleider dichtbij huis grote voorkeur heeft, maar het weigeren van een goede opleidingsplek i.v.m. afstand is toch menigmaal voorgekomen en we willen dit eigenlijk niet meer honoreren. Een opleidingssituatie en bv. het hebben van een jong gezin is soms best veel ballen in de lucht houden en vraagt veel organisatietalent, maar dat mogen we wel van aanstaande collegae verwachten. Opleiders In eerste instantie leek het alsof enkele hao’s niet gekoppeld zouden worden. Dat heeft misschien de indruk gewekt dat wij teveel opleiders zouden hebben, maar het tegendeel is waar! De reden is dat het niet altijd lukt om bij de eerste matchingsronde de puzzel rond te hebben. Het kan voorkomen dat een bepaalde opleider steeds op plaats 3 gezet is door de aios, dit kan om allerlei redenen het geval zijn en betekent niet meteen dat het een slechte opleider is! Eveneens kan het gebeuren dat een aios door verschillende opleiders op plaats 3 gezet is, wat evenmin betekent dat het een slechte aios is!

• Wij weten niet waarom een opleider of aios op plaats 3 gezet wordt, tenzij daar een bericht over komt met uitleg van reden. • Eenmaal ingevulde cijfers kunnen niet meer veranderd worden (ook door ons niet). We zijn hier zeer zorgvuldig bezig met het uitzoeken van de beste combinaties en soms betekent dit dat niet alle 1e keuzes gehonoreerd kunnen worden bv. omdat een leuke, goedgebekte aios die bij alle opleiders op 1 staat toch ook echt maar naar 1 praktijk kan, wat automatisch inhoudt dat de andere 2 opleiders niet hun eerste keus kunnen krijgen. • Zoals gezegd, niet meteen gekozen betekent niet een kneus, dus we vragen enige coulance in het meewerken aan een eventuele nakoppeling! • Last but not least: ook wij kunnen niet toveren, de opleiding voorziet hier helaas niet in! Het nieuwe opleidingsjaar is intussen weer van start gegaan en we gaan uit van een communicatief helder, plezierig en vruchtbaar jaar met elkaar.

Hieronder zal ik nog op een aantal punten reageren die zo in de loop van de hele procedure langs kwamen: • Iedere aios en iedere opleider moet Make-a-Match invullen, anders kunnen we niet starten met de koppeling. • En, misschien ten overvloede: er kunnen nu meerdere 1-en en 2-en ingevuld worden. Dus bijvoorbeeld: »»2 prima aios en 1 ietsje minder = 1-1-2, »»1 aios heeft de voorkeur en de andere zijn ook prima = 1-2-2, »»2 prima aios en 1 liever niet = 1-1-3.


Scholingsaanbod Het basiscurriculum 2011 – Leergang 0 t/m 4

Het onderwijs vindt plaats in leergangen, onderscheiden naar het basiscurriculum, leergang 0 t/m 4 en het keuzecurriculum voor ervaren opleiders, leergang 5. Nog even de belangrijkste praktische zaken en spelregels rondom de leergangen op een rijtje.

ijn nz e s s rsu 2 u c e 01 onz 1 en 2 ag en : p o 01 nsd Let in 2 op di ! an aal nsdag ee ga m e rm alle wo hie n. n ge re arin value v r e e we De PRAKTISCHE ZAKEN EN SPELREGELS • Een cursus duurt vier dagen, te weten twee achtereenvolgende dagen in juni en in november. Uitzondering zijn de 2-daagse novembermodules voor opleiders die niet aan een 4-daagse deel konden nemen. • Duo-opleiders zijn altijd beiden welkom; wél wordt elke deelnemer geacht alle vier de dagen aanwezig te zijn. • Toekenning van forfaitaire accreditatiepunten: Opleiders krijgen 24 accreditatiepunten indien er een aios in de praktijk werkzaam is gedurende het gehele jaar en als aan alle verplichte didactische scholing en toetsing (incl. LHK) is voldaan. • Je dient alle dagdelen van de cursus te volgen. Het is aan de docenten om te beoordelen of de cursus als voldoende kan worden afgesloten en je doorstroomt naar een volgende leergang. Het doen van aanvullende of compenserende opdrachten kan tot de mogelijkheden behoren, eventueel met begeleiding van een hao-coach. • Inschrijving voor de keuzecursussen van leergang 5 geschiedt in volgorde van binnenkomst. • Wij proberen zoveel mogelijk de zelfstandige periode van de aios te plannen tijdens de meerdaagse hao-cursussen.

• Wij sturen na de gehele cursus, dus na november, een rekening. De kosten zijn inclusief maaltijden en overnachting. Alleen wanneer je minimaal 7 dagen voor aanvang van de cursus aangeeft dat je niet zult overnachten kunnen wij de overnachting in mindering brengen op de rekening. Niet genoten maaltijden kunnen wij helaas niet in mindering brengen. Zie voor verdere informatie “Regelgeving financiële afhandeling meerdaagse cursussen” op www.hovumc.nl/hao/meerdaagse of vraag Sylvia el Gannouti ([email protected] of 020 – 444 1795).

Op de volgende pagina’s wordt per leergang het cursusaanbod beschreven voor 2011. Je kunt je alleen inschrijven voor een cursus als je ook in de desbetreffende leergang bent ingedeeld. Zie hiervoor het actuele overzicht achterin deze HAO-ProVUssioneel.


Basiscurriculum – leergang 0

Titel cursus ORIËNTATIECURSUS Doelgroep Erkende huisartsen die geïnteresseerd zijn in het opleiden van een aios. Cursusdagen De cursussen vinden plaats op maandag en dinsdag van 15.00 tot 15.00 uur, met een overnachting. 12/13 september 2011 12/13 maart 2012 17/18 september 2012 Docenten Angelika Raths, Willem Feijen en Helle Poulsen Inhoud cursus Deze geaccrediteerde cursus is een eerste, vrijblijvende oriëntatie op het huisartsopleiderschap aan het VUmc. Het doel van de cursus is dat de belangstellende huisartsen en het instituut na afloop kunnen besluiten of men met elkaar in zee wil gaan. Thema’s • Eerste kennismaking met de huisartsopleiding van het VUmc • Verwachtingen en wensen van deelnemers en instituut • Structuur van de opleiding en plek van de huisartsstages • Voor- en nadelen van het opleiden • Mogelijkheden voor didactische scholing als opleider bij de HOVUmc • Wat moet, wat mag? • Koppelingsprocedure • Praktische consequenties voor de praktijkvoering • Planning leergesprekken • Individueel opleidersprofiel • Functie van het leerwerkplan • Kennismaking met de aios • Kiezen voor de HOVUmc? Werkwijze In deze interactieve cursus kunnen de deelnemers ervaring opdoen met de sfeer en werkwijze van het instituut. Aan de hand van opdrachten en tijdens praktische oefeningen maken de deelnemers kennis met de taken van het opleiderschap. We laten voorbeelden van leergesprekken zien. Er wordt informatie gegeven, gediscussieerd en er is ruim gelegenheid voor het stellen van vragen, o.a. aan het hoofd van de opleiding en twee aios. In de pauzes, tijdens het diner en de borrel kan men informeel van gedachten wisselen.

LORENZO


Basiscurriculum Het basiscurriculum– –leergang Leergang 00 t/m 4

Titel cursus STARTERSDAGEN Doelgroep Beginnende opleiders die na hun erkenning gekoppeld zijn aan de eerste aios of AMA. Cursusdagen Donderdag 19 januari en donderdag 16 februari 2012 (voordat de aios in de praktijk begint) Docenten Willem Feijen, Lili van Rhijn, Angelika Raths en Helle Poulsen Competenties De opleider 2.3 past de voor de situatie geschikte communicatieve technieken efficiënt toe tijdens de begeleiding van de aios. 3.1 organiseert het eigen werk zodanig dat er ruimte is voor opleiden. 3.3 organiseert menskracht, middelen en informatiestromen met de betrokken partijen zodanig dat efficiënt en effectief gewerkt en geleerd kan worden. 3.4 bewaakt dat de aios geconfronteerd wordt met een patiënten- aanbod dat leidt tot gewenste competentieontwikkeling. 3.5 communiceert met het instituut over de inrichting van de opleiding en het effect ervan op de aios.

Inhoud cursus Tijdens deze dagen vindt een eerste kennismaking plaats met onderwerpen die bij aanvang van het opleiden aan de orde komen en dienen als voorbereiding op de komst van de aios. Er wordt een begin gemaakt met het oefenen van de meest basale didactische vaardigheden. Thema’s • Organisatie in de praktijk • Het leerwerkplan • Standaardrooster 1e jaar • Kennismaking • Themagesprek • Dagrapportage • Consultatie • Feedback • Het persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) van de hao • Mentoraat, eerstvolgende hao-scholing Werkwijze Afwisselend wordt in de grote groep gewerkt (informatieoverdracht en groepsdiscussie) en in kleinere groepjes (oefenen van didactische vaardigheden). Zo wordt bv. in tweetallen een wederzijds interview gehouden en in drietallen worden leergesprekken ‘op elkaar’ in rollenspelen geoefend.

LORENZO



Titel cursus DE DUIZENDPOOT Doelgroep Beginnende opleiders die de startersdagen hebben gevolgd en de eerste aios of AMA opleiden Cursusdagen 7 en 8 juni, 8 en 9 november Docenten Groep A: Karin Verschoor en Jolijn de Graaff Groep B: Simone van den Hil en Erik Koelma Competenties De opleider 2.3 past de voor de situatie geschikte communicatieve technieken efficiënt toe tijdens de begeleiding van de aios. 2.5 beoordeelt op zo concreet en objectief mogelijke wijze het functioneren van de aios en communiceert hierover met betrokken partijen. 3.1 organiseert het eigen werk zodanig dat er ruimte is voor opleiden. 3.4 bewaakt dat de aios geconfronteerd wordt met een patiënten- aanbod dat leidt tot gewenste competentieontwikkeling. 4.1 werkt systematisch en doelgericht aan onderhoud en verbetering van het professioneel handelen als opleider. Inhoud cursus Deze cursus is bedoeld als ondersteuning van hao’s die op dit moment bezig zijn met hun eerste begeleidingsjaar. Op de eerste bijeenkomst in juni neem je kennis van het onderwijs aan de huisartsopleiding bij het VUmc en de gebruikte leermiddelen. De beoordelingsprocedure voor aios met de daarbij behorende evaluatieformulieren wordt besproken. Er zal worden geoefend met leergesprekken: Welke vormen bestaan er? Wat kun je ermee? Waar moet je op letten? Hoe kun je op een juiste wijze feedback geven? In november zullen we doorgaan op het thema leergesprekken waarbij we gebruik zullen maken van een scoringslijst. Daarnaast is er ook aandacht voor de organisatie van de praktijk: hoe stuur ik de patiëntenstroom? Naar analogie van het persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) van de aios zul je een persoonlijk ontwikkelingsplan voor jezelf opstellen: Wat wil ik als opleider leren, hoe en wanneer? Thema’s • Het persoonlijk ontwikkelingsplan van de aios en de hao • Voortgangskwalificatie en beoordelingsprocedure • Soorten leergesprekken: taak-, proces- en persoonsgericht • Kenmerken van: consultbespreking, dagrapportage, consultatie • Werken met de video en directe observatie • Feedback: theorie en oefening • Leercondities in de eigen praktijk • Instructies aan en onderwijstaken van de assistente Werkwijze We werken tijdens deze leergang afwisselend in de gehele groep en in kleinere groepen. Er wordt naar gestreefd zoveel mogelijk tijd te besteden aan actieve deelname van de groepsleden. Inleidingen en nabesprekingen vinden plenair plaats; maar oefenen in de vereiste communicatievaardigheden voor opleiders gebeurt veelal in tweetallen of subgroepjes van 3 of 4 deelnemers. Tijdens het tweede deel van de leergang in november wordt gewerkt met video-opnames van eigen leergesprekken. We sluiten aan bij de actuele leerwensen van de deelnemers.


Basiscurriculum – leergang 2 0 t/m 4 Het basiscurriculum – Leergang Titel cursus Doelgroep Cursusdagen Docenten

LEERGESPREKKEN Beginnende opleiders die leergang 1 hebben afgesloten 7 en 8 juni, 8 en 9 november Groep A: Anouk Bogers en Johan Berendse Groep B: Anne Heynen en Willem Stronck (hao)

Competenties

De opleider 2.3 past de voor de situatie geschikte communicatieve technieken efficiënt toe tijdens de begeleiding van de aios. 2.4 stimuleert en ondersteunt de aios bij het formuleren van leerdoelen en het opstellen, realiseren en evalueren van leer-/werkplannen. 2.5 beoordeelt op zo concreet en objectief mogelijke wijze het functioneren van de aios en communiceert hierover met betrokken partijen. 4.1 werkt systematisch en doelgericht aan onderhoud en verbetering van het professioneel handelen als opleider. 4.2 gaat bewust en adequaat om met de eigen houding als opleider.

Inhoud cursus

We werken vanuit de begeleidingservaring van de deelnemers aan de hand van door de cursisten meegenomen video’s van eigen leergesprekken. Uitgangspunt zijn de door de hao’s ervaren ‘hobbels’ bij het voeren van leergesprekken. In november oefenen we ook het voeren van een leergesprek met een acteur aan de hand van eigen situatie.

Thema’s

• Plaats en functie van het leergesprek • Soorten leergesprekken • Basisvaardigheden voor het voeren van leergesprekken • Valkuilen • Het nabespreken van observaties • Werken met de ALVU - een door de HOVUmc in samenwerking met opleiders ontwikkeld instrument voor de analyse van eigen • Leergesprekken • Het concretiseren van leervragen • Persoonlijk ontwikkelingsplan van de hao • Tips en trucs

Werkwijze

Ieder cursist neemt minimaal 3 video-opnames van eigen leergesprekken en een consult mee. Daarmee gaan we in kleine groepjes aan het werk. We proberen, door goed te focussen op individuele leerwensen, maatwerk te leveren.



Titel cursus DOKTERS MET STIJL Doelgroep Gevorderde opleiders die leergang 1 en 2 hebben afgesloten Cursusdagen 7 en 8 juni, 8 en 9 november Docenten Willem Feijen, Chris Rietmeijer en Christine van Duin (gastdocent) Competenties De opleider 2.1 maakt bewust gebruik van de eigen voorbeeldfunctie. 2.2 stimuleert en ondersteunt het ontwikkelen van kennis en vaardigheden op verschillende manieren. 2.3 past de voor de situatie geschikte communicatieve technieken efficiënt toe tijdens de begeleiding van aios. 2.4 stimuleert en ondersteunt de aios bij het formuleren van leerdoelen en het opstellen, realiseren en evalueren van leer-/ werkplannen. 2.5 beoordeelt op zo concreet en objectief mogelijke wijze het functioneren van de aios en communiceert hierover met betrokken partijen. 3.4 bewaakt dat de aios geconfronteerd wordt met een patiënten- aanbod dat leidt tot gewenste competentieontwikkeling. 3.5 communiceert met het instituut over de inrichting van de opleiding en het effect ervan op de aios. 4.1 werkt systematisch en doelgericht aan onderhoud en verbetering van het professioneel handelen als opleider. 4.2 gaat bewust en adequaat om met de eigen houding als opleider. 4.3 hanteert effectief, verantwoord en flexibel verschillende rollen (zoals opleider, huisarts, collega, werkgever). Inhoud cursus Door vanuit verschillende invalshoeken te kijken naar stijlverschillen tussen hao en aios worden handvatten zichtbaar (en aangereikt) om deze verschillen positief en constructief te benutten. De hao raakt bekend met diverse theorieën over “stijlen” (leerstijltheorie van Kolb, belangentegenstellingen) en gebruikt deze in zijn/haar analyse en aanpak. Thema’s • Omgaan met belangentegenstellingen volgens de Harvard methode • Omgaan met weerstanden, de Roos van Leary • Leerstijlen volgens Kolb • Diversiteit • Persoonlijk ontwikkelingsplan van de hao Werkwijze In deze leergang zullen we gebruik maken van diverse werkvormen: • Voorbereidingsopdrachten • Reflectie op voorbereidingsopdrachten • Aanreiken van theorie (Kolb, Leary en Harvard) • Leren werken met hierbij behorende praktische modellen • Rollenspelen • Feedback geven en ontvangen • Experimenteren met nieuw gedrag



Titel cursus Doelgroep Cursusdagen Docenten

DOORSTART Gevorderde opleiders die leergang 1, 2 en 3 succesvol hebben afgesloten of ervaren opleiders die een ‘pas-op-de-plaats’ willen maken. 7 en 8 juni, 8 en 9 november Groep A: Harry Schleypen en Gerda Visser Groep B: Lili van Rhijn en Helle Poulsen

Competenties

De opleider 2.1 maakt bewust gebruik van de eigen voorbeeldfunctie. 2.3 past de voor de situatie geschikte communicatieve technieken efficiënt toe tijdens de begeleiding van de aios. 2.4 stimuleert en ondersteunt de aios bij het formuleren van leerdoelen en het opstellen, realiseren en evalueren van leer-/ werkplannen. 4.1 werkt systematisch en doelgericht aan onderhoud en verbetering van het professioneel handelen als opleider. 4.2 gaat bewust en adequaat om met de eigen houding als opleider.

Inhoud cursus

In deze leergang willen wij uw ervaringen met het opleiderschap evalueren en de resultaten van deze toets in een perspectief van de toekomst plaatsen. Hoe was de opleidingssituatie bij de start van uw opleiderschap? Wat is sindsdien ontwikkeld? Waar bevindt u zich nu? Waar wilt u naar toe? En wat gaat u doen om de kwaliteit van uw opleiderschap op peil te houden c.q. verder te ontwikkelen (een succesvolle doorstart maken)? Met deze leergang sluit u het verplichte curriculum af. Met de oogst ervan kunt u verder invulling geven aan leergang 5.

Thema’s

• Wat hoopte ik dat het opleiderschap me zou brengen? Wat is werke- lijkheid geworden en hoe bevalt dat? • Wat heb ik inmiddels geleerd/verworven en hoe bevalt dat? • Wat heb ik als opleider in huis? • Wat zijn mijn persoonlijke kwaliteiten die kenmerkend zijn voor mijn opleiderschap en hoe maak ik daar actief gebruik van ? • Waarin zit de ‘pit’ van het opleiden? Wat geeft energie? Zijn geven en ontvangen in balans? Hoe behoud en/of bewaak ik dat? • Waarin wil ik me verder ontwikkelen en hoe pak ik dat aan? – POP hao

Werkwijze

Met behulp van eigen presentaties en oefeningen onderzoeken we de thema’s, afwisselend plenair en in kleine groepjes. Tussendoor zijn er korte theoretische inleidingen om handvatten te bieden of het geheel in een kader te plaatsen. Persoonsgerichte feedback staat centraal.


Keuzecurriculum – leergang 5 – ervaren hao's

Titel cursus

Doelgroep Cursusdagen

MINDFULNESS BASED STRESS REDUCTION (MBSR) voor huisartsopleiders Deze cursus wordt aangeboden in het kader van een wetenschappelijk onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam en het UMC St Radboud te Nijmegen naar het effect van mindfulness bij huisartsopleiders. Ervaren opleiders die leergang 1, 2, 3, en 4 hebben afgesloten Let op: cursus 1 (start juni) en 2 (start november) zijn twee verschillende cursussen met andere deelnemers!!! De inhoud is wel identiek. De opzet wijkt dus af van de planning van onze andere meerdaagse cursussen! Cursus 1: 7 en 8 juni in Doorn plus daaropvolgend drie avonden op 14, 20 en 27 juni en op 18 juni een facultatieve stiltedag. Cursus 2: 8 en 9 november in Doorn plus daaropvolgend drie avonden op 14 en 28 november en 12 december en op 19 november een facultatieve stiltedag. Als u zich opgeeft wordt u ingedeeld in een van de cursussen. Als één van de cursussen voor u absoluut niet inplanbaar is, dan kunt u dat kenbaar maken op het aanmeldingsformulier.

Docenten

Aantal deelnemers Competenties

Bram Tjaden (huisarts) en Masja Messelink (psycholoog/psychotherapeut) Extra docenten bij overinschrijving: Anne Speckens (hoogleraar psychiatrie) en Flip Kolthoff (psychiater) Minimaal: Maximaal: De hao 1 - 2.1 1 - 3.2 1 - 7.1 2.1 2.3 3.1 3.2 4.2 4.3

8 15

bouwt effectieve behandelrelaties met patiënten op. past samenwerkingsvaardigheden doelgericht toe. houdt persoonlijke en professionele rollen in evenwicht. maakt bewust gebruik van de eigen voorbeeldfunctie. past de voor de situatie geschikte communicatieve technieken efficiënt toe tijdens de begeleiding van de aios. organiseert het eigen werk zodanig dat er ruimte is voor opleiding. schept en onderhoudt een goede werkrelatie met alle partijen die betrokken zijn bij de uitvoering van de opleiding. gaat bewust en adequaat om met de eigen houding als opleider. hanteert effectief, verantwoord en flexibel verschillende rollen.

Inhoud cursus Mindfulness wordt gedefinieerd als “met aandacht aanwezig zijn in het hier en nu, zonder daar een oordeel over te hebben” (Kabat-Zinn, 1997). Uit eerder onderzoek is gebleken dat mindfulness bij huisartsen resulteert in minder burnout en een grotere mate van welbevinden en professionaliteit (Krasner et al., JAMA 2009; 302:1284-93). De cursus volgt het stramien van de MBSR cursus zoals ontwikkeld door Jon Kabat-Zinn en zal worden toegesneden op thema’s die voor huisartsopleiders van belang zijn. De cursus zal bestaan uit twee opleidingsdagen, drie avonden en een stiltedag. Potentiële deelnemers zullen worden toegewezen aan ofwel de groep in juni, ofwel de groep in november. In het programma is ook een zogenaamde “stiltedag” opgenomen, waar deelnemers de gelegenheid krijgen gedurende langere tijd en intensiever ervaring op te doen met meditatie.


Keuzecurriculum 5 –0 ervaren Het basiscurriculum– leergang – Leergang t/m 4 hao's

Thema’s • Uit de automatische piloot • Invloed van perceptie • Interpersoonlijke patronen • Lijden en dood • Burnout • Grenzen en conflicthantering • Zelfzorg • Betekenisverlening • Mindfulness in de opleiding van aios Werkwijze De cursusbijeenkomsten zullen eenzelfde opbouw volgen met afwisselend aandachtsoefeningen, het uitwisselen van gedachten en andere oefeningen. De nadruk van de cursus ligt op ervaringsgericht leren. Deelnemers zal gevraagd worden thuis dagelijks te oefenen met behulp van cd’s die ter beschikking worden gesteld.

LORENZO



Titel cursus Doelgroep Cursusdagen Docenten Aantal deelnemers

DE ZANDLOPER (begeleiden bij veranderen) Ervaren opleiders die leergang 1, 2, 3, en 4 hebben afgesloten en hun begeleidingsstijl willen verbeteren 7 en 8 juni, 8 en 9 november Harm van Marwijk (huisarts, UHD huisartsgeneeskunde), Joost Smitskamp (psycholoog) en Anneke van Schaik (psychiater) Minimaal: Maximaal:

8 12

Competenties

De opleider: 1-2.1 bouwt effectieve behandelrelaties met patiënten op. 1-2.2 past communicatietechnieken en -middelen doelgericht toe. 1-2.3 betrekt de patiënt (en aios) actief bij de besluitvorming. 1-3.1 draagt bij aan effectieve samenwerking en ketenzorg. 1-5.1 bevordert de gezondheid van patiënten en groepen patiënten. 2.3 past communicatieve technieken efficiënt toe tijdens begeleiding van aios. 2.5 stimuleert en ondersteunt de aios bij het formuleren van leerdoelen en het opstellen, realiseren en evalueren van leer-/ werkplannen. 2.6 beoordeelt zo concreet en objectief mogelijk functioneren van aios. 3.4 bewaakt dat de aios geconfronteerd wordt met een patiënten- aanbod dat leidt tot gewenste competentieontwikkeling.

Inhoud cursus

De Zandloper gaat over de praktijk van het voeren van gesprekken over verandering en hoe daarin regie te voeren (‘shared decision making’). Het model van de zandloper verwijst naar het van breed naar smal en dan weer naar breed (laten) stromen van communicatie en is de basis van veel gespreksmodellen. Zie bijvoorbeeld het uitnodigen voor brainstormen over oplossingen, het laten kiezen van een oplossing en het dan weer brainstormen over implementatiemogelijkheden. De zandloper verwijst ook naar de tijd, die in de huisartspraktijk meestal onverbiddelijk snel gaat. De vraag is steeds, hoe ben je een zinvolle gesprekspartner en hoe kom je er achter wat daarvoor nodig is? Na afloop van de cursus weet de opleider welke effectieve gespreksmodellen, die bijdragen aan verandering, er zijn en kan ze toepassen in verschillende situaties.

Thema’s

Verandering: de manier waarop je met verandering van jezelf en anderen (en dus ook met weerstand daartegen) omgaat. Tijd: hoe je begeleidingstijd zo effectief (of ontspannen) mogelijk gebruikt. We bespreken of tijd te beheersen is. Hoe directief (en dus kort) kun je zijn als begeleider? Huisartsen zijn gewend aan korte gesprekjes, wil je zo veel mogelijk overzichtelijke ‘oplossingen’ uitdelen? Hoe kun je die tien minuten zo effectief mogelijk gebruiken? Hoe sluit je aan bij de aios? Benoemen van rol, doel en relatie: Als huisarts(opleider) heb je een langdurige, generieke relatie met mensen. Je bent bij uitstek in een positie om effectief te zijn bij verandering. We oefenen met het preciezer definiëren van de gespreksrelatie en het structureren van het gesprek.

Werkwijze

Dag 1 en 2 gaan over het begeleiden van veranderen in je praktijk als huisarts(opleider). Je analyseert eerst bij jezelf en in je praktijk hoe je de noodzaak van verandering bij jezelf herkent, nu of in het verleden. Het gaat dan om vragen als: Wat had je gewild wat niet is gelukt en wat wel? Hoe stel je vast of bespreek je dat een verandering nodig is? Je oefent hoe je verandergedrag bij anderen kunt herkennen, toetsen en stimuleren. Daarna kijken we systematisch wat nog meer nodig is voor het voeren van een goed advies- en behandelgesprek en hoe je daar je aios deelgenoot van kunt maken. We gebruiken Problem Solving Treat-


Keuzecurriculum 5 –0 ervaren Het basiscurriculum– leergang – Leergang t/m 4 hao's

ment, Motiverende gespreksvoering, BATHE en het DART-N model als uitgangspunten voor interventies en als leermodellen. Na afloop kun je de technieken toepassen op een breed scala aan coachingsvragen. We besteden ook aandacht aan non-verbale communicatie en leerpunten en maken de koppeling naar de wetenschappelijke kant. We nodigen opleiders tussendoor steeds uit om de koppeling naar hun eigen situatie te maken. Op dag 3 en 4 bespreken we eerder gemaakte plannen en inzichten bij verandering en vertalen dat naar het leren van de aios. Hoe maak je een stimulerende leeropdracht? Wat is er terechtgekomen van de eigen plannen van de eerste twee dagen? Andere vragen zijn: wat is er nodig voor een goed plan voor verandering, wat werkt wel en wat niet? We kijken mee vanuit de psychotherapiepraktijk, zoals in Interpersoonlijke Psychotherapie, met hoe daar met weerstand tegen verandering wordt omgegaan en we gaan in op andere vragen over de geestelijke gezondheidszorg.


Keuzecurriculum – leergang 5 - ervaren hao's

Titel cursus Doelgroep Cursusdagen Docenten Aantal deelnemers

MOETEN MAAKT GEK – RET voor hao’s Ervaren opleiders die leergang 1, 2, 3 en 4 hebben afgesloten 7 en 8 juni, 8 en 9 november Wouter Backx (psycholoog/psychotherapeut) en Bob Stapel (huisarts) Minimaal: Maximaal:

8 14

Competenties

De opleider 2.1 maakt bewust gebruik van de eigen voorbeeldfunctie 2.3 past de voor de situatie geschikte communicatieve technieken efficiënt toe tijdens de begeleiding van de aios. 2.4 stimuleert en ondersteunt de aios bij het formulieren van leerdoelen en het opstellen, realiseren en evalueren van leer-/werkplannen. 3.1 organiseert het eigen werk zodanig dat er ruimte is voor opleiden. 3.2 schept en onderhoudt een goede werkrelatie met alle partijen die betrokken zijn bij de uitvoering van de opleiding. 4.1 werkt systematisch en doelgericht aan onderhoud en verbetering van het professioneel handelen als opleider. 4.2 gaat bewust en adequaat om met eigen houding als opleider 4.3 hanteert effectief, verantwoord en flexibel verschillende rollen (zoals opleider, huisarts, collega, werkgever).

Inhoud cursus

Bekend worden met het ‘ABC-model’ van de RET. Bekend worden met het RET-gespreksmodel. Gebruik maken van RET-gespreksmodel bij de interactie met de aios. Hoe RET te gebruiken bij obstakels en uitdagingen die de opleider tegenkomt bij de begeleiding van de aios.

Thema’s

Werkwijze

• Uitgangspunten van de Cognitieve Gedragstherapie (CBT) • Wat is anders in de RET dan in het algemeen de CBT • ABC-model van de RET • Uitdagen van irrationele gedachten en formuleren van rationele gedachten • Toepassen RET op problemen in de omgang met de aios • Oefenen met eigen problemen Juni: Inventariseren wat je met de aios zoal tegenkomt aan problemen en uitdagingen. In de eerste kennismaking met de RET laten we je zien hoe je die kunt toe passen op één of meer van die problemen. We gaan in op het verschil tussen CBT en de RET en geven een nadere uitleg van het ‘ABC’-model. Dan laten we jullie zelf oefenen met het toepassen van de RET op echte problemen van een van de andere deelnemers. We besteden uitgebreid aandacht aan het uitdagen van de irrationele gedachtes en het formuleren van de nieuwe gedachtes. Tussen juni en november: Proberen het geleerde toe te passen op problemen die je tegenkomt met de aios. Een inventarisatie maken van de problemen en uitdagingen die je bent tegengekomen. Enkele voorbeelden van problemen en uitdagingen met de aios registreren volgens het ABC-model. November: We maken met elkaar een inventarisatie van de problemen die jullie zijn tegengekomen en we kijken hoe die problemen zijn aangepakt met de RET a.h.v. de registraties in ABC. We herhalen deels – waar nodig – de uitgangspunten van de RET en het ABC-model. We gaan weer oefenen, nu aan de hand van de gevonden problemen met de aios.



Titel cursus

ALLEDAAGS PRAKTIJKMANAGEMENT: hoe leer ik het mijn aios?

Doelgroep

Ervaren opleiders die leergang 1, 2, 3 en 4 hebben afgesloten

Cursusdagen Docenten Aantal deelnemers

7 en 8 juni, 8 en 9 november Eddy Reynders, Piet Schoonheim en gastdocenten Minimaal: Maximaal:

8 20

Competenties

1-3.1 1-4.2 3.3 4.3

Inhoud cursus

De cursus gaat over het geven van onderwijs aan aios in de opleidingspraktijk. Bij de thema's gaan we na hoe het nu in jouw praktijk is, welke veranderingen de nabije toekomst zal brengen en hoe we de kwaliteit daarvan kunnen bewaken. Bij ieder thema vragen we ons af hoe we de aios hierbij kunnen betrekken.

Thema’s

Werkwijze

draagt bij aan effectieve intra- en interdisciplinaire samenwerking en ketenzorg. past organisatie- en managementtechnieken doelgericht toe. organiseert menskracht, middelen en informatiestromen met de betrokken partijen zodanig dat efficiënt en effectief gewerkt en geleerd kan worden. hanteert effectief, verantwoord en flexibel verschillende rollen (zoals opleider, huisarts, collega en werkgever).

• Het organiseren van het spreekuur, de informatiestroom • De samenwerking in de praktijk, met de apotheek, de hagro en hap • Het leiding geven aan de verschillende soorten personeel • De burnout-preventie • Kwaliteitsbewaking, praktijkaccreditering • Wat voor praktijk heb ik? • Missie en visie • Het aanpassen van de praktijk op toekomstige veranderingen Hoe verhouden we ons tot de verschillende thema's en wat willen we de aios hierover leren? Nu en in de toekomst. We maken gebruik van expertdocenten om de thema's uit te diepen. Gezamenlijk komen we tot een concept over onderwijs voor de aios over praktijkmanagement.

Een conflict is een botsing tussen waarheden die niet in één verhaal passen


Alternatieven leergang 5 - ervaren Het basiscurriculum – Leergang 0 t/mhao's 4

Ervaren opleiders bepalen zelf de inhoud van hun scholing.Naast onze eigen vierdaagse cursussen kunnen jullie ook keizen uit een breed aanbod van alternatieven: LANDELIJKE HAO-CURSUSSEN VAN HUISARTSOPLEIDING NEDERLAND Tijdens deze cursus kunnen jullie hao-collega's van andere instituten ontmoeten. STARclass SPOEDZORG IN DE HUISARTSPRAKTIJK In navolging van de succesvolle STARtclass voor aios organiseert Huisartsopleiding Nederland in samenwerking met de SBOH een vierdaagse cursus voor huisartsopleiders (en huisartsgroepsbegeleiders) van alle instituten. Deze STARclass richt zich op hetgeen kan voorkomen in de huisartspraktijk overdag en tijdens diensten op de HAP. De spoedeisende omstandigheden worden zo realistisch mogelijk nagebootst. Het programma is opgebouwd rond de ABCDE-benadering waarbij de toestand van de patiënt bepalend is voor de noodzakelijk te nemen beslissingen en uit te voeren behandelingen. Het onderwijs is vooral gericht op het zelf oefenen in kleine groepjes onder leiding van de deskundige trainers/docenten. De kracht van de cursus bestaat uit de ruime inzet van geavanceerde oefenpoppen en LOTUS-patiënten. Huisartsopleiding Nederland informeert jullie over deze cursus rechtstreeks. Cursusdata 2011: • 24 t/m 27 mei • 27 t/m 30 september • 15 t/m 18 november Voor meer informatie over de inhoud van het programma, aanmelden, kosten en accreditatie zie www.startclass.nl STARclass VERNIEUWDE BEEKBERGENCURSUS Hoe belangrijk kennis van de context van de patiënt is voor goed huisartsgeneeskundig handelen, dat weten huisartsopleiders als geen ander. Dagelijks dragen zij in hun leergesprekken elementen aan van de context om hun aios beter inzicht te doen krijgen in de gedachten en motieven van de patiënt. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Contextuele geneeskunde een belangrijke plaats heeft in de nieuwe ‘Beekbergencursus’. Gezinsfasen en gezinstypen komen hierbij aan de orde. Daarnaast worden begrippen uit de systeemtheorie besproken en toepasbaar gemaakt. Een tweede rode draad is Samenwerken. De derde rode draad is de Kindergeneeskunde. De veelheid aan kinderproblematiek in de huisartspraktijk staat in geen verhouding tot de hoeveelheid onderwijs hierover in de opleiding. Aios ervaren dit onderdeel dan ook vaak als een van hun belangrijkste lacunes. Huisartsopleiding Nederland informeert jullie over deze cursus rechtstreeks. Cursusdata 2011: • 14/15 april & 12/13 mei • 6/7 oktober & 24/25 november Voor meer informatie over de inhoud van het programma, aanmelden, kosten en accreditatie zie www.startclass.nl


Alternatieven leergang 5 – ervaren hao's

SUPERVISIE Diegenen die in 2011 supervisie willen volgen en daarmee één of twee vierdaagse(n) willen compenseren verzoeken wij vriendelijk met de onderstaande richtlijnen rekening te houden: De supervisie richt zich niet alleen op het huisarts-zijn, maar ook op het opleider-zijn. De supervisor is LVSC- en/of NHG-geregistreerd. De supervisieserie duurt minimaal 12 bijeenkomsten, in principe om de 14 dagen. Voor individuele supervisietrajecten kan een serie van 10 gesprekken voldoende zijn. Minimale duur van elke bijeenkomst is: individueel 1 uur, 2-tal 1½ uur, 3-tal 2 uur. Elk contactuur supervisie bij een NHG-geregistreerde supervisor wordt gehonoreerd met 1 accrediteringspunt. Deze punten komen bovenop de 24 forfaitaire punten! De supervisor vraagt accreditatie via het NHG aan. De kosten van de supervisie worden door de deelnemers zelf gedragen. Natuurlijk kun je ook supervisie volgen als je nog in leergang 1-4 zit. Alleen vragen wij je dan toch deel te nemen aan de vierdaagse. Je kunt de compensatie voor supervisie dan ‘verzilveren’ zodra je in leergang 5 zit. Je kunt contact opnemen met Angelika Raths ([email protected] of 020–444 9347) voor verdere informatie, hulp bij het vinden van een geschikte supervisor, het samenstellen van een supervisiegroepje of het contact leggen met collega’s die als opleiders supervisie-ervaring hebben opgedaan en daarover informatie willen verstrekken. INTERVISIE Intervisie kan een aantrekkelijk vervolg op supervisie zijn. Wie aantoonbaar heeft deelgenomen aan minimal 7 intervisiebijeenkomsten met hao-collega's gedurende maximaal twee jaar, onbegeleid of begeleid door een geregistreerde NHG- of LSCV-supervisor, kan daarmee één vierdaagse cursus compenseren. De intervisie kan dan ook door de NHG-supervisor geaccrediteerd worden. Wij beschouwen Balintgroepen ook als een vorm van intervisie. CO-DOCENTSCHAP HAO-BASISCURRICULUM 'Het meeste leer je vóór de klas'… Wie denkt didactische kwaliteiten te hebben, kan zich bij Angelika Raths opgeven als co-docent voor leergang 0 t/m 4. Je kunt jouw jaarlijkse vier scholingsdagen (met bijbehorende voorbereiding) dan gebruiken om 'vóór de klas te staan' in plaats van 'in de klas te zitten'. Eventueel nodigen we je eerst uit voor een oriënterend gesprek hierover. Je zult altijd naast een staflid-docent werken. De hoofdverantwoordelijkheid zal altijd bij het staflid liggen. Jouw activiteiten zijn van ondersteunende aard. Omdat het een leeractiviteit is, een invulling van jouw eigen scholingsdagen, wordt je hiervoor niet betaald, maar stellen wij je vrij van de kosten voor het verblijf. Uiteraard zijn de cursusdagen die je begeleidt geaccrediteerd. De cursussen zijn al uitgewerkt en men kan met ongeveer één dag inwerken volstaan. Zou het je meer werk kosten, dan kunnen voor de extra tijd waarnemingskosten worden gedeclareerd. Je zult merken dat je tijdens het voorbereiden en geven van de stof zelf weer veel op zult frissen en bij zult leren.


Alternatieven leergang 5 – ervaren Het basiscurriculum – Leergang 0 t/mhao's 4

OPFRISSEN Het kan voor een ervaren hao zinvol zijn een basisleergang te herhalen ter opfrissing van bepaalde didactische basisvaardigheden. De inhoud van de basiscursussen verandert in de loop der jaren en nieuwe docenten zetten vaak weer eigen accenten. Als je denkt dat je toe bent aan het opfrissen van de thema's van de leergangen 2, 3 of 4 dan ben je van harte welkom, mits er vrije plaatsen zijn. Dit kan ook een opstap zijn voor het volgende alternatief, het co-docentschap. ONDERWIJSONTWIKKELING EN (CO-)DOCENTSCHAP HAO-KEUZECURRICULUM Als je zelf ideeën hebt voor het opzetten van een nieuwe didactisch gerichte cursus c.q. onderwijsactiviteit voor ervaren opleiders, dan nodigen we je graag uit om jouw ideeën op papier te zetten en met ons te bespreken. Wij zullen kijken of jouw ideeën passen in het kader van ons hao-curriculum en zo ja hoe wij jou kunnen ondersteunen bij het vormgeven ervan. Denk je ook over didactische kwaliteiten te beschikken, dan zou je de cursus eventueel zelfs samen met een ervaren staflid of een gastdocent(e) kunnen geven. Daarvoor zullen wij je van tevoren uitnodigen voor een oriënterend gesprek. Waarschijnlijk zal het ontwikkelen, geven en mee-organiseren je meer tijd kosten dan de vier scholingsdagen. Je kunt deze activiteit dan voor twee jaren scholing laten tellen of voor de meertijd (in overleg) waarneemkosten declareren. PROJECTEN Misschien heb je een eigen idee hoe je jouw didactische scholing vorm zou willen geven. Bijvoorbeeld een eigen onderzoekje doen rond de competenties van opleiders, door collega's of aios te interviewen of te observeren en daarover eventueel een artikel te schrijven voor de ProVU? Ook de scholingsprojecten in Roemenië en Aruba vallen onder leergang 5. Stuur jouw voorstel naar [email protected] HAO-MENTOR EN -COACH Ervaren hao’s, die over langere tijd goed geëvalueerd zijn als opleider, kunnen zich opgeven als hao-mentor of -coach. Voor de beschrijving van de functies en verschillen zie de informatie op de website onder de hao-knop. Men stelt de eigen vier scholingsdagen dan beschikbaar voor hao-collega’s, die behoefte hebben aan ondersteuning in hun opleiderschap. Het instituut biedt hiervoor scholingsbijeenkomsten aan. Neem bij belangstelling contact op met Angelika Raths (a.raths@vumc. nl) of Helle Poulsen ([email protected]).

Voor nadere informatie of ondersteuning m.b.t. de alternatieven van leergang 5 kun je terecht bij teamleider Angelika Raths ([email protected] of 020-444 9347).


Impressie van een paralleldag

Douwe de Vries Ik zit wat dromerig naar het hoofdgebouw van de VU te kijken – na ruim veertig jaar vind ik dat nog steeds een van de lelijkste gebouwen van Amsterdam. Ik kwam naar de VU toen de liftschachten in de steigers stonden en kom na al die jaren nog steeds naar de Alma Mater, het gereformeerde bolwerk van Abraham Kuyper. Bij de inschrijving werd ik destijds aan het eind van de procedure een kamertje ingeloodst bij pater van Kilsdonk. Ik had op mijn formulier bij ‘geloof’ (of kerkgenootschap) ‘geen’ ingevuld en dan was je aan de VU kennelijk ‘katholiek’. Jan van Kilsdonk heeft me jarenlang te gelegener tijd en bij nacht en ontij aangesproken en mijn zielenheil bewaakt. Herinneringen dwarrelen door mijn hoofd als ik op een mistige en mistroostige herfstmorgen door het Vondelpark naar Buitenveldert fiets en met een eerste koffie zit uit te hijgen. Op terugkomdagen is het altijd slecht weer. We zitten in een carré – in een rechthoek opgestelde kale tafels – zoals gebruikelijk. Elke keer weer enige verwarring of onbegrip over het tijdstip van aanvang van de dag. Half tien zullen we beginnen, om negen uur staat de koffie klaar. Maar iemand raakt in de file, de trein had vertraging, iemand zocht meer dan een half uur parkeerplek rondom de VU of ik deed toch nog even mee aan het ochtendspreekuur… ‘En wie moet vanmiddag (eerder) weg?’ is een eerste vraag.

Uiteraard vindt de betreffende aios daarin soms bijval van assistentes die ook moeite hebben met sommige patiënten, maar ook afgewende blikken van plaatsvervangende schaamte als men het er niet mee eens is of, zoals de opleider vindt, dat collega’s dit soort zaken niet tijdens de koffie horen te bespreken. De moeite die een aios met een patiënt heeft hoort in een leergesprek, dus in een tweegesprek met de opleider, aan de orde te komen, zodat er doorgepraat kan worden over de aard en achtergrond van de irritatie. Wat heeft het te maken met de gevoeligheden van de aios zelf? Aan wat voor mensen ergert hij/zij zich gemakkelijk en komt dat vaak voor? Heeft het te maken met onmacht om een consult tot een goed einde te brengen? Ja, daar zijn we het wel over eens. Maar mag dan enige irritatie niet ook naar anderen en informeel geuit worden? Dat doen collega’s toch wel vaker? Ook in de koffiekamer van de dienstenpost hoor je regelmatig collega’s spuien over de onhebbelijkheid en onhandelbaarheid van patiënten. Je moet toch ergens je hart luchten zo nu en dan.

Spuien Kwart voor tien dus en we beginnen met een rondje ervaringen van de laatste tijd – spuien noemden we dat vroeger in de opleiding en nu heet dat reflectie. Wie heeft ervaringen die hij of zij met collega-opleiders wil bespreken en delen? Zorg over de voortgang van het leerproces van de aios, het moeizame aanleren van vaardigheden, lacunes in de vooropleiding, klunzigheid, traagheid, onhandigheid, maar soms ook pijnlijkere of gênantere onderwerpen als de kleding, die indecent of slordig is. Of hoe spreek je een aios aan op niet al te frisse kledij? En de omgang met collega’s in de praktijk. Kan de aios met de assistentes overweg? Of gaat hij of zij daar juist (te) amicaal en uitbundig mee om? Iedereen struikelt nog steeds over dat ‘aios’, want haio, de huisarts in opleiding, klinkt toch nog steeds veel vertrouwder dan de assistent/arts in opleiding tot specialist.

Een goede dokter En dan een uitgebreide en soms heftige discussie wie nu eigenlijk verantwoordelijk is voor de opleiding van de aios en voor het uiteindelijke resultaat of het falen. De aios laveert met POP en DARTS door de opleiding terwijl de opleider het dokterschap in de praktijk wil zien. Wanneer moet de opleider de alarmbel luiden als hij/zij signaleert dat het niet goed gaat? Wat is de rol van de groepsdocenten, de teamleider of het hoofd van de opleiding? Naar aanleiding van een incident, een gemiste diagnose of een totaal uit de hand gelopen gesprek verzucht een opleider dat hij het even niet meer weet. En wij gaan hem dan helpen, bevragen, steunen en van advies dienen. Kan hij ermee verder? Hoe gaat hij dit aanpakken vanaf morgen? Verbazingwekkend vind ik steeds weer de inzet waarmee we dit doen, alsof we naast de verantwoordelijkheid voor onze eigen aios ook verantwoordelijk zijn voor iedere jonge collega die dreigt niet aan onze hoge normen te voldoen. Ook altijd komt er weer een moment in deze kakofonie wanneer iemand verzucht dat we niet altijd onze (hoge) norm op de jonge generatie moeten leggen, ‘wat is een goede dokter, weten we dat eigenlijk wel zo goed en zeker?’. Collega’s die slechts zeer beperkte tijd willen werken of de taakopvatting of het takenpakket wel erg beperken tot het strikt medische, zijn die echt slechter? En als een jonge collega echt een fout heeft gemaakt, wie is dan verantwoordelijk en aansprakelijk? Ik als opleider of de jonge collega zelf? Uiteraard heeft de aios een eigen verantwoordelijkheid als dokter, maar ik heb mijn patiënten aan hem toevertrouwd en die patiënten zullen mij daarop aanspreken.

Je hart luchten Deze keer: een jonge collega die tijdens het koffieuurtje zijn/haar hart lucht over het gedrag of de persoon van patiënten waar hij/zij het moeilijk mee heeft.

Pijn aan het zitvlak Sommige onderwerpen roepen veel discussie op en er wordt nogal eens wat ‘in de groep gegooid’ wat misschien beter in kleiner gezelschap tot zijn recht was gekomen. Zeer individuele en persoonlijke


Video-tips problematiek wordt soms breed uitgemeten en niet adequaat voor een ander forum geagendeerd. We zitten (te) lang in het vierkant. De stoel wordt een ongemakkelijk geval waar je lichaam zich moeilijk in voegt. Half een en dus koffie en broodjes en een meer informele babbel. Andere werkvormen en manier van problemen bespreken worden weinig toegepast. Het gaat niet gauw speels toe. Vaker opsplitsen in kleinere groepjes, twee- of drietallen, is soms veel prettiger en ervaar ik als effectiever. Het is vaak een lange zit en merkwaardigerwijs ben ik vaak na zo’n vrij korte dag, we stoppen altijd wel voor vier uur ’s middags, erg moe en heb een wat beklemd gevoel in het hoofd. In de praktijk werk je in tijdseenheden van minder dan een kwartier en loop je tussendoor veel heen en weer en fiets je nog eens door de buurt. Tijdens een terugkomdag duurt het bespreken van een onderwerp steeds meer dan een uur en zit je dus soms enige uren op dezelfde plek. In de middag bekijken en bespreken we meegebrachte videobandjes van leergesprekken en geven elkaar feedback op de interventies. De terugtocht is voor mij altijd een beetje een bedevaart, langs het huis van wijlen Frans Weisz – mijn groepscoach tijdens de opleiding – in de Rubensstraat of dat van wijlen prof. Wim Marsman – geliefd hoogleraar medische psychologie – aan de Minervalaan. Gedenken op de fiets. Op de praktijk bespreek ik de dag met de huisarts in opleiding; mijn dag op de VU en zijn dag in de praktijk.

VASTE PARALLELDAGPROGRAMMA'S 2011 Om alle opleiders tegelijkertijd van nieuwe ontwikkelingen op de hoogte te kunnen brengen worden elk jaar tijdens de paralleldagen enkele programma's in alle groepen aangeboden. In 2011: • Het leren van medisch-inhoudelijke competenties En voor zover nog niet gegeven in 2010: • Silverman voor hao's • Oefenen voortgangsgesprekken • Ondersteuning praktijkopdrachten • ICPC-coderen en registreren

Wettelijke vereisten Sinds 2001 is de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) in werking getreden. Om toe te zien op de uitvoer van de Wbp is een zelfstandig bestuursorgaan opgericht, het CBP, (www.cbpweb.nl). Via de Handreiking Vrijstellingsbesluit kan snel worden vastgesteld dat wij vrijgesteld zijn van de wettelijke meldingsplicht. De Wbp is eerder een steun in de rug dan een vermaning. Artsen, voor wie waarborging van het medisch geheim en discretie een tweede natuur is, zullen weinig nieuws aantreffen. Tegelijkertijd zal het niet verbazen dat een aantal zaken aanscherping/explicitering verdient. De prangende vraag is bij wie de verantwoordelijkheid ligt. Ons inziens ligt die bij zowel het instituut als de hao, waarbij het primaat bij het instituut komt te liggen, op wiens verzoek de hao de opnames maakt. Wat moet er qua geluid worden geregistreerd? Zowel de aios als de patiënt. De kwaliteit van een video-opname is onlosmakelijk verbonden met de kwaliteit van het geluid. Wat moet er in beeld gebracht worden? Het zwaartepunt van de opname ligt bij de aios, deze is per slot van rekening het beoordelingssubject. Maar omdat het bij communicatie altijd om een wisselwerking gaat, is het erg belangrijk ook de patiënt in beeld te brengen om de non-verbale communicatie niet te missen. De ideale opname brengt zowel de aios als de patiënt duidelijk en enigszins frontaal in beeld. Gezien de grote diversiteit qua indeling en inrichting van de opleidingsplekken zal het erop neerkomen in iedere individuele situatie tot het meest gunstige compromis te komen. Waar moet er worden opgenomen? Gezien de technische complicaties en de ethische gevoeligheid van opnamen aan de onderzoeksbank is ervoor gekozen alleen opnames aan het bureau van de spreekkamer te verplichten. Hoe moet er worden opgenomen? Het materiaal dient te worden aangeleverd in digitale vorm volgens deze specificaties: • resolutie: 800x600 pixels (kleur) • framerate: 30 fps (frames per seconden) • geluid: 64 kbps (kilobytes per seconde) • formaat: wmv of mp4 (Windows Media Video of MPEG 4) Zie voor de volledige notitie het hao-deel op onze website.


Roemenië, Craiova, 22 – 23 oktober 2010

twee aan twee naar buiten – nu Roemeen/Nederlander –, de één geblinddoekt, de ander leidend (en dan andersom), zonder een woord te mogen wisselen. Dat was helemaal vrolijk.

Mariette Hamaker De eerste morgen kostte het wat moeite om het elan in het programma en de interactie met onze Roemeense collega-huisartsopleiders te krijgen. Natuurlijk waren we zowel bij aankomst op het station als de volgende morgen in de medische faculteit allerhartelijkst begroet, met herkenning en omhelzingen, ook voor de nieuwkomers. En een ochtendwandeling door het park had ons verfrist. Maar Viorela, het hoofd van de huisartsopleiding in Craiova, begon de dag met een PowerPoint-presentatie over 13 problemen: Teleurstelling en zorg over residents/aios die met name in het eerste jaar de kantjes eraf lopen, niet op komen dagen en daar niet op aan spreekbaar zijn. Erger nog, repercussies zijn niet mogelijk. De residents krijgen wel een cijfer, maar voor het gouvernement telt dat cijfer niet mee. Zij studeren thuis hard voor het toelatingsexamen voor de opleiding tot specialist, want daar zit meer toekomst in, in eigen land of in het buitenland. Ze staan bij de huisartsopleiding ingeschreven, omdat zij anders geen inkomsten hebben. Verder gaat de betaling van huisartsen achteruit. Er is nog steeds geen geld om opleiders of groepsbegeleiders te betalen. Ook hoorden we de frustraties over de regering: de minister van onderwijs die in een jaar geen enkele vergadering belegt, het gebrek aan plekken voor huisartsen om te werken. Van de kant van de Roemeense artsen klonk een hartenkreet: we moeten zelf naar de minister toe, we moeten niet bij de pakken neerzitten. We hebben geen cultuur van eigen initiatief, maar dat moeten we doorbreken. Ook ons zakte de moed in de schoenen. We werden er zelfs wat bozig van. Bij de lunch hadden we even de tijd om alle informatie te laten bezinken en te overleggen hoe nu verder. Hoe er een enthousiasmerende draai aan te geven? Wij kozen ervoor niet op de problemen in te gaan, anders zouden we mee in het moeras zinken. En zo stuurde Angelika ons eerst allemaal de straat op, twee aan twee, met iemand uit het eigen land vanwege de taal, om aan elkaar te vertellen wat goed ging in het eigen werk, waar we trots op en blij mee waren en waar we minder tevreden over waren, ieder 20 minuten. Dat bracht beweging en plezier. Bij het gesprek daarna in wat grotere, gemengde groepen, over de vraag waar wij ieder van hielden in ons huisartsenvak, ging men rechter op zitten en uit de ogen straalde levendigheid en activiteit. Aansluitend gingen we die middag nog een keer

Uit het nagesprek over al die oefeningen kwam opnieuw naar voren hoe verschillend mensen zijn in wat ze echt inspireert, hoe verschillend iedereen begeleidt (een blinde of een resident/aios) en hoe prettig het is met elkaar uit te wisselen over eigen ervaringen en daar de tijd voor te nemen. Het sombere, zware van die morgen was verdwenen. Angelika had er zwaar aan moeten trekken, maar toen de toon eenmaal was omgeslagen kwam de vaart erin en konden we ontmoetend delen. De volgende dag, een zondag, lag het accent op het leren coachen van de residents, het oefenen in feedback geven, ook kritische feedback. Vanuit welke houding? Een Youtube-filmpje van een repetitie van dansers van het Nederlands Danstheater liet ons zien welke benadering daarbij stimuleert: kijken, veel kijken, uitleggen wat men verwacht, suggesties doen, zelf demonstreren, een plezierige sfeer scheppen, waardering uitspreken, weinig woorden gebruiken, de tijd nemen, (zelf)vertrouwen hebben en ruimte geven. Vanuit deze achtergrond keken we naar videoopnames van leergesprekken met voorbeelden van mild-kritische feedback, die wij zelf met onze aios in het Engels hadden opgenomen.

Er ontvlamden zeer geanimeerde discussies: was het wel zinvol zoveel door te vragen, zonder zelf een mening te geven? In het Roemeens konden wij de heftige discussies niet volgen, maar de gezichten spraken boekdelen! Een hoogtepunt van onze reis.


‘s Middags kwamen de aios erbij, keurig met stropdassen en grotendeels verlegen, een enkele uitzondering daargelaten. Zij hadden hun eigen programma. Op verzoek van de groepsbegeleiders zaten Moniek en Angelika een spuironde voor om te laten zien hoe wij proberen aios te stimuleren actiever te zijn. Ook hier weer de ervaring dat praten in tweetallen en kleine groepen, positieve bevestiging en het doorvragen vanuit belangstelling mensen helpt meer open te zijn. De huisartsopleiders spraken in kleine groepjes over wat valide vormen van toetsing zouden kunnen zijn, in hoeverre er sprake kan zijn van beoordelen en welke onderwerpen daarbij aan bod zouden moeten komen. Het toetsen van klinische kennis, maar daarbij ook letten op attitude, communicatievaardigheden en samenwerkingsaspecten; het is een manier van denken die voor de Roemenen nog nieuw is. Wij deden er tot slot een stellingenspel over. De meningen werden steeds duidelijker en de kracht van de diverse mensen steeds uitgesprokener. Heel stimulerend om te zien hoe de wat sombere groep van nog maar 30 uur geleden wakker en helder was geworden. Aan het einde van de dag werden de Ned./Rom.koppels voor de praktijkbezoeken geformeerd en gezamenlijk (met de aios) werden leerdoelen van de hao, de werkwijze en de logistiek besproken.

Boeiend, spannend in de praktijken te kijken, met alle formulieren en stempels geconfronteerd te worden, assistentes die erbij zitten in de toch al kleine spreekkamers en vaak ook nog artsenbezoekers die zelfs tijdens lichamelijk onderzoek in en uit lopen. Natuurlijk zijn er alle variaties in opleiders te vinden zoveel als er mensen zijn. Natuurtalenten die zo van hun vak houden en dat uitstralen en overbrengen, dan loopt feedback geven vanzelf al goed. Maar er zijn er ook die teleurgesteld zijn in het vak, in de regering, in het land, in de toekomst voor zichzelf en die van de eigen kinderen. Dan wordt het leergesprek weleens een onderonsje zonder veel inhoud. De opleider die ons de eerste avond al vertelde dat haar resident zo vaak niet kwam opdagen voelde zich enorm gesteund door de twee Nederlandse opleiders. Zij begrepen heel goed waar ze tegenop liep en die erkenning gaf haar weer moed om verder te gaan. Tot slot van de vier intensieve werkdagen was er de gezamenlijke evaluatie. Luid kwetterend stroomden opleiders en residents binnen. Die hadden veel van hun schroom verloren. Angelika vroeg ons allen vier dingen: Wat was nieuw? Wat was goed? Wat zou men anders kunnen doen? Welke wensen lagen er?

Toen volgden twee dagen waarin iedere Nederlandse huisartsopleider op bezoek ging bij twee Roemeense collega’s. Daarbij zou vooral aandacht worden besteed aan de leergesprekken. Wij zouden de aiosconsulten en de leergesprekken hierover observeren. Uiteraard werden deze samen nabesproken.

Roemeense aios

Observeren tijdens het onderzoek van de aios

Observeren en nabespreken van een leergesprek

Er klonk allereerst vooral veel enthousiasme door: het was uitdagend, het maakte nieuwsgierig, de residents zouden terugkomdagen en leergesprekken ook bij andere vakken willen meemaken, zoals bij interne, chirurgie. Er was en is behoefte aan vaker uit te wisselen, elkaar te vertellen wat er goed is en wat niet goed gaat – in deze volgorde. Het voornemen meer ruimte te geven aan de resident, zo mogelijk ook letterlijk een eigen werkplek. Van de Nederlandse kant kwam het commentaar: wat hebben we een pret met elkaar gehad, het blindemannetje spelen, de stellingen verdedigen. Te zien dat er steeds meer kracht in de Roemeense opleiders naar boven komt. Ze kunnen het zelf! Het zou fijn als daar een organisatievorm voor te creëren is. In de energie van die evaluatie ontstond het plan om volgend jaar tijdens het vijfde bezoek van de Nederlandse huisartsopleiders aan de huisartsopleiding in Craiova, een lustrum te vieren. Viorela’s idee was samen met de beroepsvereniging een congres te organiseren, waarin de resultaten van onze samen-


werking en de vernieuwing van het onderwijs breder gepresenteerd zouden worden. Wij gaven voorzichtig aan dat het misschien tijd is te kijken of de Roemenen hun bijscholing zelf kunnen opzetten, zonder jaarlijkse Nederlandse aanzwengeling en input. Met dit goede voornemen en deze wens werd het officiële werkgedeelte afgesloten en gingen we onze samenwerking vieren met een diner dansant. Swingen op de muziek van een bandje bracht ons nog eens op een andere manier in contact met de Roemeense collega’s en aios (twee ex-aios hadden er zelfs een lange reis voor over om hun opwachting te maken). Misschien krijgt ons project zelfs nog een interessante spin-off. En mogelijk heeft juist het dansen de drempel van een aios verlaagt om aan Angelika te vragen waarom niet ook Nederlandse aios mee waren gekomen en of dat niet zou kunnen. Angelika heeft na thuiskomst meteen contact opgenomen met de Rovah-vertegenwoordigster. Deze legde de vraag voor aan haar achterban en er blijkt warempel belangstelling te zijn – los van het hao-project. Wij zijn benieuwd! Natuurlijk was het ook een reis met een toeristische en een sociale noot. Wij kwamen bij een staflid thuis op de koffie. De ene groep kreeg ‘s morgens om half elf naast alle taart ook zelfgemaakte bessenlikeur aangeboden, de andere groep moest en zou na de taartjes ook nog schalen vol warme hapjes verorberen. We hoorden over werkloosheid van partners en over de toekomst van de kinderen – vaak maar ééntje, dat niet zelden bij de grootouders opgroeit. We zagen de stad waar veel opgeknapt wordt en nog meer braak ligt. We slenterden over de markt met stapels paprika’s en kool voor de inmaak en over het prachtige kerkhof ernaast. We bezochten mooie kerken buiten de stad en logeerden in een klooster waar onder andere de eet-

zaal verwarmd werd door een tegelkachel gestookt met hout, gekloofd door de nonnen.

We reden door het platteland, zagen herfstkleuren en dorpen met heel veel waterputten en kleine boerenbedrijfjes met een paar ganzen en vruchtbomen. We liepen over de grote boulevards van Boekarest langs prachtige, vervallen art-decogebouwen en steeds meer westerse bars en restaurants. Alles bij elkaar was het een bijzondere week met een goede mix van werk en vrije tijd. We hopen dat het ons opnieuw gelukt is enige stimulans te geven voor ervaringsgericht onderwijs aan de residents en voor het onderling leren van de huisartsopleiders. Zelf hebben wij weer ondervonden hoe belangrijk het is een goed evenwicht te vinden tussen wat de ander wil leren en wat men zelf belangrijk vindt om over te brengen, hoe verrijkend het ook voor ons weer was bij elkaar te kijken en daarover uit te wisselen. De belangstellende vragen van de Roemeense collega’s zetten ons telkens weer aan het denken. Een zinvol en vernieuwend project – ook voor onszelf.

Veel witte kool op de markt 28 HAO-proVUssioneel - april 2011

Huisartsopleiding Aruba Prikbord

Karin Verschoor In november 2010 was het weer tijd voor een vervolgbezoek aan de huisartsopleiding op Aruba. Deze keer gingen Jolijn de Graaff en ik samen die kant op voor de nascholing aan de opleiders en kennismaking met een aantal geïnteresseerde huisartsen. Reuze spannend om aan onbekende opleiders in een totaal andere situatie les te gaan geven. Jolijn had me van tevoren zoveel mogelijk ingepraat en met behulp van foto’s had ze me vast kennis laten maken met de collega’s daar. Ik had me natuurlijk verheugd op een zonnig en droog land zo in november, maar dat viel tegen. Het bleek daar vanwege el Niño al weken te regenen en ook tijdens ons bezoek heeft het elke dag geregend, soms een klein buitje maar soms ook de hele dag, zodat we ons binnen in een gebouw met airco bijna in het grijze Nederland voelden.

Het voordeel was dat het niet al te warm was en dat stimuleert om lekker aan het werk te gaan. Er blijkt een nieuwe onderwijsplek te zijn. Op de oostkant van het eiland is een nieuwe polikliniek en in dat gebouw zijn een grote onderwijszaal en een kleine subruimte voor de huisartsenopleiding gereserveerd. Omdat niet alle opleiders aanwezig konden zijn was er deze keer geen volledige leergang, maar meer vraaggestuurd onderwijs en hebben we ter plekke regelmatig geïmproviseerd. We wilden vooral veel praktisch aan het werk. Na een kennismaking noordpool/zuidpool (waar ben je geboren en wat betekent dat voor je) zijn we snel aan de slag gegaan. Omdat ervarenen en geïnteresseerden de eerste dag samen zaten hebben we besloten ze een consult van een Nederlandse aios te laten zien. Ze hebben dit consult gescoord mbv de MAAS-globaal en vervolgens geoefend met het geven van feedback aan de aios over dit consult. ’s Middags hebben we een band van een leergesprek bekeken en daar uitgebreid over doorgesproken. Na een borreltje in de onderwijszaal zat de eerste dag er al weer op. De 2 dagen daarna hebben we gebruikt om praktijkbezoeken te doen. We hebben 3 geïnteresseerde opleiders bezocht, mooie praktijken met veel assistentie die echter nog weinig wordt ingezet voor medisch inhoudelijke ondersteuning. De opleiders in spé waren erg enthousiast en geïnteresseerd in wat het opleiden voor hen zou kunnen betekenen.

Ook een ervaren opleider werd bezocht en ter plekke werd een leergesprek geobserveerd. Woensdagavond opnieuw tijd voor nascholing. Eerst met z’n allen lootje trekken om een vaardigheid te mogen laten zien en becommentariëren (dat viel best tegen want niemand bleek nog te weten hoe de Romberg nu exact moet worden gedaan). Het bleek een leuke manier die we hier ook nog wel eens willen gebruiken. Vervolgens voor de ervaren opleiders leerstijlen en voor de starters een acute klacht bespreken met de step-by-step-methode, nog best lastig voor ze.

Donderdag was er aios terugkomdag. Ze hadden net hun LHK gedaan en de resultaten waren wat tegengevallen, niet heel vreemd trouwens want 3 aios waren nog maar 1 maand met hun opleiding bezig. Ze wilden graag met ons hierover uitwisselen en adviezen horen. Ook de leerstijlen hebben we met de aios gedaan. Ze gaan met hun opleiders in gesprek wat dat voor hun leren samen zou kunnen betekenen. ’s Middags een presentatie voor de nascholing van het komende weekeinde. 2 aios krijgen de gelegenheid om nog feedback te krijgen en waar nodig nog wat bij te schaven. Vrijdagavond en zaterdag was er hun eigen nascholing, niet alleen voor de opleiders maar voor alle huisartsen van de ABC-eilanden. Nettie Blankenstein was uitgenodigd om iets te vertellen over SOLK. Ze heeft ons hard aan het werk gezet. Er volgde een uitgebreide scholing over rugklachten, eerst de NHGstandaard door de aios en daarna andere aspecten door plaatselijke specialisten. Uiteindelijk was er nog een stevige discussie over de (on)mogelijkheid om op Aruba de NHG-standaard uit te voeren. De concurrentie is groot en patiënten vliegen gemakkelijk naar Venezuela om daar even een CT of MRI te laten maken, ga er als huisarts maar eens aan staan! Hiermee zat de nascholing op Aruba er weer op en restten ons nog een paar dagen vakantie op een al even nat Curaçao.


Hoofdzaken

Piet Schoonheim Weer aan de slag Het afgelopen jaar was ik getroffen door een forse burnout, maar gelukkig gaat het weer veel beter met me en ben ik sinds januari weer in functie als hoofd. De vervanging door Barend van Duin en Harry Schleypen is, dankzij hun inzet, uitstekend verlopen. Ik hoop dit jaar nog goed met jullie te kunnen werken en dan eind van het jaar met pensioen te gaan. Capaciteitsuitbreiding Het Ministerie is van plan de komende jaren de capaciteit van de Huisartsopleiding nog verder uit te breiden. Deze uitbreiding kan alleen plaatsvinden wanneer er voldoende stageplaatsen zijn en daar zit het grote knelpunt. Dankzij landelijke en regionale wervingsacties zijn het afgelopen jaar voldoende nieuwe huisartsopleiders gevonden om de uitbreiding in 2011 goed op te vangen. Maar er is nog meer nodig, ook omdat er veel collega’s met pensioen zullen gaan. Op vrijwel alle huisartsenposten hangen nu wervingsposters, maar de persoonlijke benadering werkt het beste. En dus hebben wij jullie hard nodig om collega’s te enthousiasmeren voor de opleiding.

Differentiaties en participatie in de praktijk Een keer per maand bieden we op de donderdag, naast de workshops, aan al onze 3e-jaars aios een differentiatie aan. Deze duren 6 of 12 maanden. Met de opleidingen AMC en LUMC, waarmee een samenwerkingsverband bestaat (onze aios kunnen daar intekenen op een differentiatie en vice versa), hanteren een andere onderwijsdag dan de donderdag. Voor de duidelijkheid: de aios moet toestemming vragen aan de opleider voor het volgen van een differentiatie op een andere dag dan de donderdag. Als je die toestemming geeft is het in principe de bedoeling dat de aios in de week van de differentiatiedag op de donderdag in de praktijk werkt. In ieder geval moet de aios ongeacht het deeltijdpercentage op drie dagen in de week in de praktijk aanwezig zijn.

Landelijke ontwikkelingen De Huisartsopleiding Nederland wordt steeds meer het centrale portaal voor de gezamenlijke ontwikkelingen. Nadat het project Vernieuwing Huisartsopleiding was afgerond is veel energie gestoken in het implementeren van de producten, zoals het landelijk curriculum en het protocol toetsing en beoordeling. Ook zijn landelijk de handen ineen geslagen om de scholing van opleiders meer op elkaar af te stemmen. Ons scholingsprogramma is een voorbeeld voor de zusterinstituten. Zie ook www.huisartsopleiding.nl Kwaliteitsbeleid We doen als opleiding mee met het project Prestatieindicatoren van Huisartsopleiding Nederland. Alle opleidingen leveren informatie aan over de diverse domeinen van de opleiding en de resultaten worden met elkaar vergeleken. In het kader hiervan hebben velen van jullie meegedaan met een tevredenheidmeting over de communicatie tussen de opleiding en jullie als opleiders, waarvoor nog hartelijk dank. Ook op andere terreinen (onderwijs aan aios, resultaten van de opleiding, aanwezige randvoorwaarden, wetenschappelijke vorming, etc.) zijn we hard bezig resultaten te verzamelen en aan de hand hiervan beleid te maken voor de komende jaren.


Praktijkassistentedag Prikbord

De praktijkassistentedag werd in 2010 met enthousiasme ontvangen door de assistentes uit de zes eerstejaarsgroepen. De opkomst was goed (gemiddeld aantal deelnemers per groep 11) en de dag krijgt van de assistentes de mooie score van een 8,4! Het uitwisselen van ervaringen over het werken in een opleidingspraktijk en de omgang met een aios werd zeer gewaardeerd. De informatie over de inhoud van het eerste jaar van de opleiding vonden ze nuttig. Hierdoor konden ze onder andere nadenken over “welke rol je kan vervullen gedurende de periode dat de aios er is”, zoals een assistente het verwoordde. Een andere zei: “ik heb nu meer moed gekregen om met de aios in gesprek te gaan”. Het middagprogramma over “Kernkwadranten” vonden ze ook heel zinvol. Hierover schreven meerdere assistentes dat ze meer inzicht hadden gekregen in het effect van hun eigen gedrag op dat van anderen. En dat ze zin hadden gekregen om zich meer in anderen, waaronder de aios, te verplaatsen. De assistentes hadden ideeën over de invulling van een toekomstige scholingsdag. Deze waren: - protocollen uitwisselen uit de verschillende praktijken, bv. HB-prikken en medicijnbewaking. - een actueel thema als discussieonderwerp bv. EPDdiscussie. Deze suggesties nemen we mee voor het programma van 2011. Wij willen jullie van harte uitnodigen om jullie assistente(s) te motiveren naar de praktijkassistentedag te komen (een keer per jaar). Voor de aios blijft het een goede ervaring haar dan te vervangen (en door haar ingewerkt te worden). Wij proberen altijd het dagprogramma af te stemmen op de wensen van de deelnemers.

Maatjesmiddag 2011 Praktijkassistentedag

Dit jaar organiseren wij een geaccrediteerde scholingsmiddag voor ‘maatjes’. Dat zijn huisartsen die niet geregistreerd zijn als opleider, maar wel een structurele bijdrage leveren aan de opleiding van een aios. In 2010 is de scholing voor maatjes helaas niet doorgegaan vanwege een tekort aan aanmeldingen. Dit keer zal de middag doorgaan ongeacht het aantal aanmeldingen. De maatjesmiddag is op dinsdag 21 juni van 13.00 tot 17.00 uur in het OZW-gebouw aan de De Boelelaan in Amsterdam. Op deze middag zullen er twee groepen zijn. Een groep maatjes die voor het eerst scholing krijgt (groep 1) en een groep die eerder scholing voor maatjes heeft gevolgd (groep 2). Waarom een maatjesmiddag? Een maatjesmiddag is een gelegenheid om bewust stil te staan bij je rol als maatje en de leeractiviteiten rondom de aios in de praktijk. Je krijgt een antwoord op vragen als: Hoe is de taakverdeling tussen de opleider en het maatje in de opleidingssituatie? Wat mag je als maatje wel en wat niet? Hoe doe je de consultatie met de aios? Ga je als maatje wel of niet naar een paralleldag? Hoe geef je feedback aan de aios? Daarnaast is deze middag een leuke gelegenheid om kennis te maken en ervaring uit te wisselen met andere maatjes. Tijdens maatjesmiddag 2 bouwen we voort op het vorige programma en gaan we in op vaardigheden als directe observatie en voeren van leergesprekken. Wij hopen dat de opleiders hun collega’s stimuleren naar deze dag te komen. Wij kijken ernaar uit kennis met hen te maken! Aanmelding Aanmelding voor maatjesmiddag 1 of 2 bij Sylvia el Gannouti ([email protected])

Praktijkassistentedag september 2010


Toekenning SBOH-bonus

Stap 6 – 1 december Wanneer het hoofd van de opleiding het advies opvolgt stuurt deze het advies naar de SBOH met een CC aan de teamleider DIS en haar onderwijs assistente. Wanneer het hoofd van de opleiding het advies niet opvolgt neemt deze contact op met de Teamleider DIS. De SBOH verwacht uiterlijk 10 december bericht.

Angelika Raths Sinds enkele jaren kent de SBOH jaarlijks per instituut € 20.000 toe om uit te keren aan huisartsopleiders die in dat kalenderjaar extra inspanningen hebben geleverd. Het instituut draagt de betreffende opleiders voor. Om dit geld zo eerlijk mogelijk te kunnen verdelen hebben wij vorig jaar een procedure uitgewerkt, die ook tegemoet komt aan jullie wens om te weten waarvoor je het geld krijgt. Voor ons is dat nog een extra taak, maar jullie reacties lieten zien dat het dat dubbel en dwars waard is. In het kader van transparantie hieronder de procedure zoals wij die in 2010 al gedeeltelijk hebben toegepast.

Stap 7 – 2e week december Teamleider DIS en voorzitter HaDiDoc formuleren per hao de toelichtende tekst, op grond van de argumentatie van degenen die de hao hebben voorgedragen. Daarna verstuurt de onderwijsassistente DIS een individuele mail naar alle betrokken hao’s en archiveert de namenlijst met toelichting. Roept dit nog vragen op, mail me dan ([email protected]).

Stap 1 – januari/februari Begin van elk jaar stuurt de onderwijsassistente DIS een mail uit naar de docenten, de teamleiders van jaar 1 en 3 en de voorzitter van de HaDiDoc met de reminder dat zij in oktober opleiders kunnen voordragen die in hun ogen in het betreffende kalenderjaar bijzondere inspanningen hebben geleverd in het kader van hun opleiderschap. De stafleden worden gevraagd hun keuze te zijner tijd in enkele zinnen schriftelijk toe te lichten. Stap 2 – voorjaar De DIS-leden brengen de mail/oproep onder de aandacht van de groepsdocenten tijdens het eerstvolgende docentenoverleg van jaar 1 en 3 en lichten desgewenst toe. Stap 3 – 1 oktober Reminder voordracht SBOH-bonus aan alle docentendoor onderwijsassistente DIS. Stap 4 – 31 oktober Tot 31 oktober sturen de stafleden de naam/namen van de betreffende opleider(s) met de reden voor voordracht naar de onderwijsassistente DIS, die de suggesties verzamelt. Stap 5 – 1 november De verzamelde reacties stuurt de onderwijs assistente DIS door naar de teamleider DIS. Deze beoordeelt de voorstellen samen met de voorzitter van de HaDiDoc en formuleert een advies aan het hoofd van de opleiding, betreffende de personen en de hoogte van het uit te keren bedrag.


Opleiden in een academische praktijk

werken, bijvoorbeeld over registreren en coderen, lopende onderzoeken en innovatieprojecten. Bij alle (nieuwe) onderzoeken en projecten moet nagedacht worden over een eigen taak voor de aios.

Wim Willems In de ProVU van september 2010 hebben Elly Blok en ik verslag gedaan van de eerste bevindingen van de studiegroep Academisch Opleiden*. Inmiddels is de groep weer een keer bij elkaar gekomen om de eerder geformuleerde wensen en verwachtingen ten aanzien van HOVUmc en ANH nader te concretiseren. Zo’n 25 van de HOVUmc-huisartsopleiders werken in een academische praktijk die onderdeel is van het Academisch Netwerk Huisartsgeneeskunde VUmc (ANH). Zij zijn daardoor academisch huisarts en ook academisch opleider. Wat het academisch opleiden nu precies in moet houden was onderwerp van gesprek in de studiegroep. Ook willen we iets doen aan de relatieve onbekendheid van het ANH binnen de afdeling Huisartsgeneeskunde en de profilering van de ANH-opleidingspraktijken naar de aios. Academische praktijken voeren de verschillende academische functies (onderzoek, onderwijs, zorginnovatie en registreren ten behoeve van de database) geïntegreerd uit. In de praktijk betekent dit vooral dat academische huisartsen nauwgezet registreren en coderen, deelnemen aan ANH-onderzoeken (met name gaat het dan over het includeren en excluderen van patiënten), opleider zijn van aios en/of studenten/coassistenten en deelnemen aan zorginnovatieprojecten. We kwamen erop uit dat het specifieke van het opleiden in een academische praktijk is dat de wetenschappelijk geïnteresseerde aios gebruik kan maken van alle specifieke kenmerken en mogelijkheden van die academische praktijk en op niveau verdere ervaring op kan doen met de academische functies. De aios die geen specifiek wetenschappelijke belangstelling heeft kan in de academische setting daarvoor gesensibiliseerd worden. Om de aios maximaal te laten profiteren van een stage in een ANH-praktijk doet de stuurgroep een aantal aanbevelingen: Aanbevelingen voor het ANH Het ANH moet de aios een duidelijker eigen plaats geven binnen het netwerk, als groep en als individuele arts. Voorafgaand aan de koppelingen moet het ANH zich nadrukkelijk presenteren aan de aios. Het ANH doet voorstellen om de lay-out van de Make-a-Match (MaM) website en de persoonlijke profielen van de opleiders op MaM te verbeteren. Bij toetreding tot het netwerk moeten de aios actief benaderd worden met een introductieprogramma. Regelmatig moet het ANH onderwijs verzorgen voor alle aios die op enig moment in een netwerkpraktijk

De halfjaarlijkse bijeenkomsten moeten uitnodigender en aantrekkelijker zijn voor aios. De aios wordt persoonlijk voor deze bijeenkomsten uitgenodigd. Tijdens de bijeenkomsten wordt ook zoveel mogelijk op de aios toegesneden spiegelinformatie teruggekoppeld. De aios wordt actief gestimuleerd om gebruik te maken van de mogelijkheden van de database (bijvoorbeeld voor eigen onderzoek en verbeterprojecten). Om dit alles mogelijk te maken, is het nodig dat het ANH zich beter presenteert op de eigen website, maar ook op de website van de HOVUmc. Ook moet de database van het ANH vaker dan nu uitgelezen worden, zodat de informatie actueler en dus bruikbaarder is voor de aios. Aanbevelingen voor HOVUmc Allereerst moet de HOVUmc op de website, tijdens de koppelingen en op MaM zichtbaar maken dat het mogelijk is opgeleid te worden in een academische praktijk. Ook geeft HOVUmc meer ruchtbaarheid aan de mogelijkheden van een wetenschappelijke stage of aiotho-schap in een academische praktijk. De activiteiten die het ANH wil ondernemen ten behoeve van de aios (zie hierboven) moeten door HOVUmc gefaciliteerd worden. De halfjaarlijkse bijeenkomsten van ANH staan in het rooster van HOVUmc en worden gelijkgesteld aan reguliere onderwijsbijeenkomsten. HOVUmc stimuleert dat academische aios tevens opleidingstaken vervullen ten aanzien van studenten en coassistenten. Aanbevelingen voor ANH-opleiders ANH-opleiders moeten zich tijdens de koppeling en op MaM nadrukkelijk presenteren als academisch opleider. Ook tijdens de stage blijft steeds zichtbaar dat de aios in een ANH-praktijk werkt: lopende en nieuwe projecten en onderzoeken staan op de agenda. Registreren en coderen is een belangrijk thema bij het inwerken, maar ook daarna. De halfjaarlijkse bijeenkomsten zijn opgenomen in het praktijkrooster. De opleider bespreekt met de aios de terugkoppelingen uit de database van zichzelf en de praktijk, maar ook van de aios. De opleider stimuleert de aios zelfstandig onderzoek in de praktijk te doen en daarbij gebruik te maken van de database. Als het enigszins mogelijk is wordt de aios betrokken bij de opleiding van studenten en coassistenten. Wanneer ANH en HOVUmc deze aanbevelingen overnemen kan het niet anders dan dat u binnenkort veel meer gaat horen over het ANH, de ANH-opleiders en het werken in een academische praktijk. * Leden studiegroep: Elly Blok, Dolores Wijs, Han Jacobs, Bernard Prins, Angelika Raths, Wim Willems


Aios op de post in Twente

HAOVU-nieuws

Hans Burggraaff

Rob Corsten

Voorzitter HAOVU

Secretaris HAOVU

Hoe is het verdergegaan na de onvrede in onze algemene ledenvergadering in Doorn op 11 november 2010 over een aantal materiële zaken? Het HAOVU-bestuur heeft de stemming onder VUopleiders kenbaar gemaakt bij de SBOH met onderstaande brief: Betreft: Onvrede leden HAOVU over BTW compensatie opleidersvergoeding Weesp, 17 november 2010 Geachte heer Esser, hallo Kees, In de Algemene Ledenvergadering van de Huisartsopleiders Vereniging van het VUmc (HAOVU) te Amsterdam op woensdag 11 november 2011 bijeen in Doorn bestond grote onvrede over de door de SBOH gevolgde koers inzake de BTW-verplichting over de opleidervergoeding. Deze onvrede komt bovenop bestaande gevoelens van onbegrip bij huisartsopleiders over SBOH-uitgaven aan AIOS in het kader van overnachtingen voor en na congressen en over de riante geïndexeerde AIOS-vergoedingen aan de huisartsenposten waar huisartsopleiders veelal weinig van terugzien in hun werk op de diverse posten - de niet geïndexeerde niet marktconforme opleidervergoeding steekt daar wat schril bij af, in de beleving van veel HAOVU-leden. De huisartsopleiders van het VUmc hebben het bestuur van de HAOVU in een motie gevraagd de SBOH op te roepen volledige compensatie te bewerkstelligen van de geheven of te heffen BTW over de opleidervergoeding. Deze motie is in de Algemene Leden vergadering van de HAOVU waar meer dan 120 huisartsopleiders aanwezig waren met algemene stemmen aangenomen.

Leren dienstdoen op een huisartsenpost is een belangrijk doel in de huisartsopleiding. Om dat goed te stroomlijnen werden in Almelo, Hengelo en Enschede de koppen bij elkaar gestoken. Begin december 2010 is er een goed protocol voor de 3 HAP’s in Twente gemaakt waarin met name de bekwaamheidsverklaringen een belangrijke rol spelen. De leidraad “leren dienstdoen op de HAP”, uitgegeven door de SBOH, was daarin richtinggevend. In Twente werken de HAP’s met informatiesysteem Protopics waardoor op de post een professionele samenvatting van het dossier uit het HIS in te zien is. Ook wordt de feedbackmodule Modatran gebruikt waarmee je altijd feedback op je handelen op de post kunt vragen, wanneer je daarom vraagt. Dit is meestal nuttig voor de opleidingssituatie en de aios kunnen er veel plezier aan beleven! Dit nieuwe protocol moet nog goedgekeurd worden door de ALV, maar vooruitlopend hierop wordt er voor de komende lichting van 14(!) 1e-jaars aios die op 1 maart starten in Twente een introductiecursus op de HAP gegeven. Er is voor het project “aios op de HAP” geld beschikbaar gesteld door de SBOH en het wordt zaak deze gelden ook in Twente te gaan benutten. Geld dat op de goede plek terecht moet komen: voor onderwijsdoeleinden, de aios en opleiders/waarnemend opleiders! De bekende voetbalclub FC Twente is kampioen van Nederland in 2009/2010. De Twentse huisartsopleiders hebben laten zien hier niet voor onder te doen!

Het bestuur van de HAOVU vraagt de SBOH graag aandacht voor de inhoud en de achtergronden van deze motie. Met vriendelijke groet, Hans B. Burggraaff, voorzitter HAOVU De SBOH lijkt dit signaal te hebben opgepikt en maakt de indruk meer aandacht te willen gaan besteden aan de materiële omstandigheden van huisartsopleiders. Het LHOV-bestuur gaat hier nu mee verder, met steun van enkele opleiders van de VU en de UvA. Focus ligt daarbij op de opleidersvergoeding. Het HAOVU-bestuur is hierin intermediair. Heb je hierover iets te melden, evt. via [email protected]! 34 HAO-proVUssioneel - april 2011

Prikbord Meer

daag

se

2012 In 20 1 daag 2 zullen d se e en 13 cursusse meern op juni e 12 n 1 nove mber 3 en 14 zijn. Wissel

ing va n de w acht in Dick W Twent a

e lstock te het h e e f t vanaf hab-st 1 ok Heer, die zic je overgeno maart in Tw e h men v het ha an Jan no-zijn. weer vooral d g e J an is t aat ric hao-co evens hten o ach. beschi p kbaar a l s Dick w as Thil To al opleider en zal lk nu gaan b amp de 3 e-j a egeleid ars gro samen met en. ep in H engelo

iders

ple artso

huis

n orde w s r lles ssie D o-do oond. A zal a h ) n ch piere d opges ór 2001 a p (vó De en tdur 10 jaar r o hebo t l v n . i a d w 1 rd tig ag oude n vernie ren gra len voor e ie ha word die pap e op z e j e Als j an kun 1. d 1 ben, mber 20 e sept

rs ossie

Dooft je de weg? in je r opleide

f uisarts o NEMENS tes als h n VOOR n e o R o A w e JA g . le je VOOR pervisor fessione n? Zitten eerde su rdiepen, je pro wat je stoort g inslaa tr e is w g e e r e e w ng elf v kken n nieu ct bij ee t op jez . Aanpa Wil je ee ? visietraje kun je het zich en uitproberen it r e u p e u ti s a a’s, ding inspir oor een 3 colleg nieuwe et tijd v ieden en met 2 à ven. in g Dan is h b o le r eze verd n k e r r v e je w n voor d ichten of bete in e e z , v r tt n in a ie ie e v z it e je d s ll le t n A e rp n po n ha n weer m geeft ook wee ctvolle e temming ichten e e z p s in e r e r handele d a n afs ee at, oed, ma et klima k vanuit mor kom ik tot vraagt m d ik je h r. Ik wer u e h ie b id n e h le c p g a o o din ls or en -c uw rol a et toewij -supervis en ik jo bent. M je ie w Als NHG igen ervaring k ij b e ar. nsluiten ping. Uit aftrekba goed aa n a k n e choling s g ij in b d -Zuid, ls u . a o h n zijn sterdam rkwijze te e m s A w o k n in ij n je de van m tuinhuis rediteer één: een n geacc e e d ti r a o c w o L en. ie-uren rkplekk Supervis dere we n o z . ij n b te lo op twee Nieuw S welkom uisje bij h in Je bent tu n ee: ee locatie tw 850757 06 – 51 , or a m u osth -supervis Tessa P en NHG r e id le p o Huisarts


Insider – De regie kwijt…

Wouter van Kempen Mijnheer B. is bijna 90 jaar en woont nog steeds in het huis waar hij meer dan 40 jaar met zijn vrouw woonde. Helaas is zijn vrouw 3 jaar geleden overleden aan kanker. Ze waren erg op elkaar ingespeeld en nu is mijnheer B. letterlijk ‘de weg kwijt’. Eigenlijk had hij tegelijk met zijn vrouw willen sterven. Maar hij is niet ziek en ‘ze komen hem nog niet halen’, zoals hij dat zelf uitdrukt. Maar uit alles blijkt dat hij het wel gezien heeft in dit leven. Hij zorgt erg slecht voor zichzelf. Hij heeft geen kinderen. Wel een neef en een buurman die af en toe iets voor hem doen. Hij is duidelijk eenzaam. Ik kende mijnheer B. niet goed. Hij was nog maar 2 jaar in mijn praktijk. In die tijd kreeg ik alleen enkele brieven van de cardioloog. Hij kreeg medicijnen voor ‘hartfalen’ en zijn nierfunctie werd slechter. Een huisdokter was kennelijk nooit nodig geweest totdat hij door de buren op de grond wordt aangetroffen. Nu was de situatie ernstig geëscaleerd. Na het telefoontje van de buren ben ik terstond naar zijn huis gegaan. Hij lag nog op de grond en was niet van plan uitgebreid op mijn vragen te antwoorden. Wel was duidelijk dat hij zijn armen en benen goed kon bewegen zonder pijn. Met z’n tweeën hebben we hem op de stoel gehesen. Het leek wel te gaan. Intussen keek ik eens om me heen. Mijn oog viel op de lege jeneverflessen. Het waren er veel. Ik vroeg mijnheer B. naar zijn drankgebruik, maar daar reageerde hij zeer afwijzend op. Dat was duidelijk privé. Hij was duidelijk beschonken. Ik nam afscheid en kondigde aan een paar dagen later nog eens langs te komen. Weer terug op de praktijk besprak ik alles met de aios en we besloten mijnheer B. samen in de gaten te houden. Later in de week zat mijnheer B. weer op die stoel en hij was nog steeds niet erg spraakzaam. Wel zei hij duidelijk dat hij hoopte niet lang meer te leven: “Er is niets meer aan zonder mijn vrouw”. Wij waren natuurlijk nieuwsgierig naar zijn lichamelijke en geestelijke toestand. Zijn bloeddruk was veel te hoog en hij was nu echt benauwd in rust. Ook was er zeer fors oedeem aan beide benen. Wij vroegen naar de medicatie die hij van de cardioloog had gekregen. Hij zei de medicijnen niet te nemen: “dat is voor mensen die willen leven”. Met veel moeite ging hij akkoord met een bloedonderzoek aan huis. De uitslag was alarmerend. Vooral de zeer slechte nier- en leverfunctie vielen op.

De volgende dag alweer een telefoontje van de buren. Mijnheer B. was opnieuw gevallen en had nu een lelijke wond aan zijn been. Hij had duidelijk verzorging nodig. We bespraken ook de bloeduitslag en stelden een opname voor. Mijnheer B. ontstak in woede. Hij wilde zijn huis alleen verlaten ‘tussen zes planken’. Onder de dreiging dat hij anders moest worden opgenomen accepteerde hij mokkend thuiszorg. Hiermee kwam een grote stroom op gang van vrouwelijke hulpverleners die zich, goed bedoeld, gingen bemoeien met de levensstijl van mijnheer B. Ik werd nu regelmatig gebeld door dames van de thuiszorg die verklaarden dat het ‘zo niet langer kon, dat het mensonwaardig was en dat ik er iets aan moest doen’. Ik ben daarop samen met mijn aios nog eens gaan praten met mijnheer B. Hij was heel duidelijk. Hij wilde ‘naar zijn vrouw’. Hij wilde dood. Voor mijn aios en voor mij was het duidelijk. Wij gunden hem het door hem zelf gekozen levenseinde. We stelden de leidinggevende van de thuiszorg op de hoogte van onze strategie: ‘gewoon thuis laten en verdere escalatie accepteren’. Intussen verslechterde de conditie van mijnheer B. Hij kon nu echt niet meer op zijn benen staan en viel steeds uit zijn bed. Meerdere medewerkers van de thuiszorgorganisatie spraken er schande van. Onze suggestie om hem dan op een matras op de grond te verzorgen werd verworpen. De Arbowet was heel duidelijk. Dat was geen optie. De crisisdienst van de ouderenpsychiatrie werd ingeschakeld en regelde een opname op de GAAZ met een IBS. Zowel mijnheer B. als mijn aios en ik waren de regie kwijt…


In welke leergang zit je? Hieronder kun je zien bij welke leergang je dit jaar hoort. Mocht je van mening zijn dat dit niet klopt, dan vragen wij je vriendelijk zo spoedig mogelijk contact op te nemen met Sylvia el Gannouti ([email protected] of 020 – 444 1795). Leergang 1 Jeroen Baars Daniël Barten Mascha Bevers Martijn Blank Wilfred de Boer Floor Boon Rina Boot-ten Damme Bob den Dulk Rob Foppen Titus Frequin Frank Greeven Mirte Hemker Thom Laarhoven Monique Lappenschaar Chris Marees Anouk Meijer Yvonne Schilthuis Teun Spies Barbara Toppers Nico Tromp Gerrit-Jan van Vliet Willem Vos Inez de Vries Anton van de Vusse Sylvia de Waal Laura van Wiechen Dennis Wolthuis Leergang 2 Jurgen Andrea Karin Arnold Ingrid Averesch Corneliek Bisschop Marlies Boon Martin Both Rob Bruinsma Karin Duiser Ton van Eerden Petra Elders Anton van Empel Elbert van den Ende Jeannette Greven Pim Grootenboers Peter Hardy Harry Frans Hesselink Carla Hilderink Frank ten Hove Geerteke IJff Mikel Israël Betty Kolenberg Bernhard Kral Carine Kuiper Ria van Leeuwen-van der Mark Ingeborg van Lingen Jan Mehrtens Tessa van Mierop Eddy Rijk Bas de Rooij Martine Samsom

Rob Schure Kaatje Sprij Peter Umbgrove Mirna Veenema Cees in ‘t Veld Roelof Welling Leergang 3 Arianne Baak Friederieke Bakker-van Katwijk Joan Boeke Henk Boelhouwer Ton Davids Leo van Eeden Ingrid Elfering Frans Fluitsma Ser van Gaalen Paul Grootes Gerben van der Heide Coen Kerbert Hugo Klever Sjors Konijn Robert Leentjens Hanneke Lesterhuis Martin Mensink Wilko Seelt Marga Timmerman Marina Vlugter Wouter van Weers Wendy Wolfe Leergang 4 Ferry Bastiaans Maarten van Bergeijk Elly Blok Gerard de Bruijn Lia Captein Peter Coppes Roos Daan Anton Dekkers Harriet Eekhof Maarten Hamming Willem Harmsen Pim Heemskerk Ulbo Heikens Heleen Hendriks Barbara van Maanen-Thiel Quirine Meijer Tjof Movig Albert Nijland Frederieke Pijbes Tessa Posthuma Katinka Prince Jaap van Soest Willem Veerman Godert van Voorst Vader Dick Walstock Addie Willems Theo Zijp

Leergang 5 Piet Bakker Rinel van Beest Johan Berendse Jeroen Berentzen Wilko Berghoef Carine den Boer Joost Boink Ilona Bolhuis-Claasen Gerard Bongers Geert de Bont Gé Bontenbal Arie Bos Jos van den Bosch Pieter Bots Lou Braaksma Leen Braber Jeroen Brendeke Gertjan de Bruijn Gerda Bruinsma-Stibbe Gert Bucher Hans Burggraaff Theo van Burink Wim Christiaans Sara Coningsby Rob Corsten Erik Courant Peter Dassen Rob Dijkstra Oebele Dijkstra Michiel van Doorn Barbera van Duijn Helena van Eijkeren Renée Elsas Moniek van den Ende Herman van Enter Peter Geenen Jolijn de Graaff Jacques Groen Joke Groen-Evers Ine de Haas Karol Habryka Gerrit Hagenbeek Mariette Hamaker Tom Harding Henny de Hartog Ernst Heeneman Jan de Heer Emile van der Heijden René den Heijer Karin van Heusden Felix van Hijfte Hans Hirschfeld Folkert Hoekstra Gonda van der Horst Han Jacobs Arjen de Jager Berend Jansen Henk Joosten Daan Kappelhoff Wouter van Kempen

Wim van Kernebeek Willy Klaren Cor Koeman Henk Korfker Harry Kort Martijne Kruse Nico Kuijs Hans Labots Joost Laceulle Wim de Lege Peter Lesterhuis Ingrid Letsch Cees Mak Peter Marinus Willem Maschhaupt Brenda van der Meer Carina Meereboer Bart Meijman Halbo Mulder Jos Mulders Anneke Nijman Ron Nof Annemarie Noor Kees Odijk Renee Oelderik Margreeth Oijevaar Rick Otjes Hans Padding Marjolein Pen Frank Pieters Bernard Prins Lili van Rhijn Hugo Rol Gert Roos Abram Rutgers Jan Schellekens Joke Schulkes-van de Pol Wim Schuurman Erna Sleeboom Jaap Smaal Martien van Soestbergen Dali Stofberg Tijs Stolk Peter Paul Strikwerda Willem Stronck Willemijn Thunnissen Sietse van Turennout Willem Vaarkamp Piet Verkuyl Karin Verschoor Aryan Visser Suzan van Vliet Douwe de Vries Sabine Vuister Frank Weenink Ingrid van Westing Dolores Wijs Jacqueline de Wit


Agenda Uitzwaaien Uitzwaaien 2011 – 2012

Maatjesmiddag 2011 Dit jaar organiseren wij op dinsdag 21 juni van 13.00 tot 17.00 uur, op het instituut, een geaccrediteerde scholingsmiddag voor ‘maatjes’. Dat zijn huisartsen die niet geregistreerd zijn als opleider, maar wel een structurele bijdrage leveren aan de opleiding van een aios. Op deze middag zullen er twee groepen zijn. Een groep die eerder scholing voor maatjes heeft gevolgd en een groep maatjes die voor het eerst scholing krijgt. Zie voor meer informatie pagina 31 van deze HAOProVUssioneel. Aanmelding voor maatjesmiddag 1 of 2 bij Sylvia el Gannouti ([email protected]) Oriëntatiecursus 2011/2012 Vrijblijvende, geaccrediteerde en kosteloze cursus voor belangstellende huisartsen op 12 en 13 september 2011, 12 en 13 maart 2012 en 10 en 11 september 2012 van 15.00 tot 15.00 uur. Aanmelden bij Sylvia el Gannouti (s.elgannouti@ vumc.nl of 020 – 444 1795).

Assistentendagen 2011 1e jaar, start maart 2011: 24 en 26 mei. De uitnodiging wordt t.z.t. verzonden door de onderwijsassistent van jaar 1. 3e jaar, start december 2010: 16 juni. 3e jaar, start maart 2011: 14 juli. De uitnodiging wordt t.z.t. verzonden door de onderwijsassistent van jaar 3. Startersdagen 2012 Voor beginnende opleiders na hun eerste koppeling: donderdag 19 januari en donderdag 16 februari van 10.00 tot 16.00 uur op het instituut. Meerdaagse 2012 In 2012 zullen de meerdaagse cursussen zijn op 12 en 13 juni en 13 en 14 november. Zie voor meer informatie het aprilnummer van de HAO-ProVUssioneel in 2012.

Meerdaagse 2011 De meerdaagse cursussen zijn dit jaar op 7 en 8 juni en 8 en 9 november (telkens dinsdag en woensdag) in conferentiecentrum Zonheuvel in Doorn. De programma’s kun je vinden in deze HAO-ProVUssioneel. LHK-toets april 2011 voor opleiders De Landelijke Huisartsgeneeskundige Kennistoets april 2011 die is afgenomen bij aios, is in de periode 10 – 21 mei beschikbaar voor hao’s. Je kunt deze kennistoets via internet maken. De uitslag krijg je direct na afname van de toets op het scherm te zien. Houd er rekening mee dat je voldoende tijd reserveert voor het maken van de toets (ongeveer twee uur). Je kunt de toets niet onderbeken en later opnieuw inloggen. De inloggegevens ontvang je per e-mail van Huisartsopleiding Nederland.


Uitzwaaien

De volgende opleiders hebben hun opleiderschap bij ons beëindingd. Wij danken hen van harte voor hun inzet! Nora Bartelsman Alma van der Vecht Staf Frieda de Haas Jan de Heer (hab)

Welkom Wij heten de volgende nieuwe opleiders van harte welkom!

Jeroen Baars

Daniël Barten

Mascha Bevers

Martijn Blank

Floor Boon

Rina Boot-ten Damme

Rob Foppen

Chris Marees

Anouk Meijer

Barbara Toppers

Nico Tromp

Gerrit-Jan van Vliet

Inez de Vries

Anton van de Vusse

Sylvia de Waal

Staf Dick Walstock 3939 HAO-proVUssioneel - april 2011


HAO-proVUssioneel april 2011

Recommend Documents