Handleiding stage ZuidAfrika
Handleiding stage ZuidAfrika
Els Cortooms Breda, 14 april 2003
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
Voorwoord Dit rapport is geschreven naar aanleiding van het vak Communicatie Vaardigheden 23. Dit vak wordt gegeven aan 2e jaarsstudenten van de faculteit Verkeer, Logistiek en Ruimtelijke ordening en Planologie, op de Internationale Hogeschool te Breda.
Omdat ik zelf binnenkort in ZuidAfrika stage ga lopen heb ik gekozen om voor het vak CV23 een handleiding te schrijven voor studenten die ook plannen hebben om in ZuidAfrika stage te lopen. De handleiding staat vol met tips over de voorbereidingen die men moet treffen, maar ook met tips over het verblijf in ZuidAfrika. De handleiding is dus zowel geschreven voor studenten die nog moeten beginnen met de voorbereidingen als voor studenten die binnenkort al naar ZuidAfrika zullen vertrekken.
Hierbij wil ik graag de geïnterviewde personen bedanken voor de tips over de voorbereidingen en het verblijf in ZuidAfrika, de enthousiaste medewerking en de mooie verhalen, waardoor ik dit rapport met veel plezier heb kunnen realiseren.
Breda, 13 april 2003 Els Cortooms
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
Samenvatting
Om mijn kennis op het gebied van stage lopen in ZuidAfrika niet verloren te laten gaan, heb ik deze handleiding geschreven voor studenten die ook graag in ZuidAfrika stage willen gaan lopen. Hierin zullen gestructureerd ervaringen en tips terug te vinden zijn, die de hoofdvragen ‘Welke voorbereidingen moet ik treffen voor de stageperiode in ZuidAfrika?’ en ‘Welke aspecten komen kijken bij het verblijf in Zuid Afrika?’ zullen beantwoorden. Om deze hoofdvragen beantwoord te krijgen is er bij vele instanties informatie opgevraagd, zijn er reisgidsen geraadpleegd en studenten geïnterviewd.
Naast het zoeken van een stageplaats, zul je vele andere zaken moeten regelen: het juiste visum aanvragen, vliegtickets reserveren, een dekkende verzekering afsluiten, verscheidende (prijzige) vaccinaties bij bijvoorbeeld de GGD halen, onderdak regelen en zorgen voor bruikbare betaalmiddelen. Verder is het slim OVvergoeding aan te vragen bij de IBGroep en verstandig om je ouders te machtigen voor je verzekering, bankzaken en de IBGroep.
Het kan geen kwaad je een beetje te verdiepen in het land waar je de stageperiode zult verblijven. De bevolking van ZuidAfrika bestaat voor 76% uit zwarte mensen, 14% van de bevolking is blank, 8% van de bevolking behoort tot de kleurlingen en de overige 2% bestaat uit Aziaten. Elke bevolking groep heeft zijn eigen historie en zijn eigen taal. In ZuidAfrika wordt voornamelijk Engels en Afrikaans gesproken. Het klimaat is ook geheel anders dan in Nederland. Het is het hele jaar vrij aangenaam en de winter en zomerperiode zijn precies omgekeerd met die van Nederland. In ZuidAfrika zul je ook te maken krijgen met de apartheid die in 1990 tot zijn einde is gekomen, maar waarvan de invloeden nog steeds te zien zijn in het land. Het land komt ook met grote AIDSproblemen en de criminaliteit is vrij hoog. De medische voorzieningen zijn vrij goed, maar er komen wel vervelende insekten en bacteriën voor waar je in Nederland geen last van hebt. Zo wordt pootje baden in stilstaand water sterk afgeraden en kun je je kleren beter niet buiten te drogen hangen. Je eten kun je het beste zelf klaar maken, dit in verband met de hygiëne. De auto is ronduit het beste en handigste vervoersmiddel in ZuidAfrika. Bij fotograferen moet je even opletten dat je geen politieagenten en gebouwen van het leger fotografeert, en om gebruik te kunnen maken van je eigen elektrische apparaten uit Nederland heb je een driepunts verloopstekker nodig.
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
Het regelen van de stageplaats en alle zaken die erbij komen kijken kost veel tijd en moeite, maar het levert je vast een geweldige tijd in ZuidAfrika op. Deze handleiding helpt je flink op weg, maar praten met studenten die al eens in ZuidAfrika stage hebben gelopen kan ook zeker geen kwaad. Praat veel met mensen die al eens in ZuidAfrika zijn geweest, dit levert je tips, adresjes en misschien wel een stageplaats op.
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
Inhoudsopgave 1. Inleiding
7
2. Voorbereidingen
8
2.1 Hoe vind ik een stageplaats in ZuidAfrika
8
2.2 Wat moet ik regelen om naar ZuidAfrika te kunnen gaan
9
2.2.1 Visum 2.2.2 Vliegtickets 2.2.3 Verzekering 2.2.4 Vaccinaties 2.2.5 Onderdak 2.2.6 Betaalmiddelen
2.3 Waar moet ik nog meer aan denken
14
2.3.1 OVvergoeding
2.3.2 Machtigen
3. Het verblijf
15
3.1 Belangrijkste verschillen met Nederland
15
3.1.1 Bevolking 3.1.2 Talen 3.1.3 Klimaat
3.2 Problemen in ZuidAfrika
19
3.2.1 Apartheid 3.2.2 Aids 3.2.3 Criminaliteit
3.3 Tips
22 3.3.1 Gezondheid 3.3.2 Vervoersmiddelen 3.3.3 Fotograferen 3.3.4 Elektriciteit
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
4. Conclusies
26
5. Bijlagen
27
Bijlage 1: Adressen
28
Bijlage 2: Website's
29
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
1. Inleiding
Stage lopen in het buitenland is een leuke maar ook zeker een hele leerzame periode. Het kost veel meer tijd dan het organiseren van een binnenlandse stage, maar je krijgt er enorm veel voor terug. Bij het voorbereiden van mijn eigen stage in ZuidAfrika heb ik gemerkt dat er weinig informatie vanuit school wordt gegeven aan studenten die geïnteresseerd zijn naar een buitenlandse stage. Om mijn kennis niet verloren te laten gaan heb ik besloten een handleiding te schrijven speciaal gericht op stage lopen in ZuidAfrika. Met deze handleiding wil ik graag studenten die ook in ZuidAfrika gaan stage lopen op weg helpen door de ervaringen, tips en verhalen die ik zelf heb meegemaakt, gehoord en gelezen gestructureerd weer te geven. Bij het voorbereiden van de stage komen vele vragen naar voren, waarvan de antwoorden grotendeels in deze bundel te vinden zullen zijn. De hoofdvragen die beantwoord zullen worden zijn: ‘Welke voorbereidingen moet je treffen voor de stageperiode in ZuidAfrika?’ en ‘Welke aspecten komen kijken bij het verblijf in ZuidAfrika?’ Om deze hoofdvragen beantwoord te krijgen, heb ik bij vele instanties informatie opgevraagd, ben ik reisgidsen gaan doorspitten en heb ik studenten gesproken die al een stageperiode in ZuidAfrika achter de rug hebben. De handleiding zal beginnen met de voorbereidingen die men in Nederland moet treffen alvorens de stageperiode begint. In dit hoofdstuk wordt besproken hoe je een stageplaats vindt, wat je allemaal moet regelen om naar ZuidAfrika te kunnen gaan, en tot slot van dit hoofdstuk, nog enkele handige tips. Hoofdstuk 3 vertelt iets over het land zelf, de belangrijkste verschillen en de problemen in ZuidAfrika en nog enkele tips voor het verblijf in ZuidAfrika. In hoofdstuk 4 worden de conclusies weergegeven.
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
2. Voorbereidingen
Als je besluit in ZuidAfrika stage te willen lopen, begin dan zo snel mogelijk met de voorbereidingen. Dit kost ruim het dubbele van de tijd die je in eerste instantie inschat ervoor nodig te hebben. Zorg ervoor dat je enkele maanden voor aanvang van de stageperiode, je stageplaats hebt gevonden zodat je nog voldoende tijd hebt om een visum aan te vragen en vliegtickets te boeken.
2.1 Hoe vind ik een stageplaats in ZuidAfrika? Internet is de belangrijkste informatie bron voor het vinden van een stageplaats in het buitenland. Andere mogelijkheden zijn het zoeken naar verslagen van studenten die al in ZuidAfrika hebben stage gelopen en het praten met mensen die nog contacten hebben in ZuidAfrika. Zij kunnen je vaak telefoonnummers of adressen geven van personen die je weer verder op weg kunnen helpen. Als je besluit om op internet te gaan zoeken, is het verstandig naar een ZuidAfrikaanse zoekpagina te gaan. www.aardvark.co.za is een veel gebruikte zoekpagina van ZuidAfrika. Vanaf deze pagina kun je gaan zoeken naar bedrijven, overheidsinstanties of universiteiten. Bijna ieder bedrijf of universiteit heeft tegenwoordig een emailadres. Kijk er niet van op als je na 100 bedrijven gemaild te hebben, nog geen positieve reactie terug hebt ontvangen. De meeste bedrijven zijn enthousiast maar kunnen of willen je geen stageplaats aanbieden. Bij universiteiten kun je gemakkelijker terecht. Dit komt doordat zij vaak bekender zijn met het fenomeen ‘stage lopen’. Indien dit allemaal niet lukt, kun je er ook voor kiezen om je in te schrijven bij de UNSA. Zij helpen je niet alleen aan een stageplaats in ZuidAfrika maar ook aan je vliegtickets, onderdak en begeleiding. Dit echter allemaal voor een flinke vergoeding.
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
2.2 Wat moet ik regelen om naar ZuidAfrika te kunnen gaan? Als je dan eindelijk je stageplaats hebt gevonden ben je er nog lang niet. Je zult nog een visum aan moeten vragen, vliegtickets, verzekering en onderdak moeten regelen. In de volgende paragrafen word je een stukje op weg geholpen.
2.2.1 Visum Voor een stage bij een bedrijf heb je een andere visum nodig dan als je bij een universiteit gaat stage lopen. Bel hiervoor de ZuidAfrikaanse ambassade (zie bijlage 1) op voor meer informatie. Zij sturen vervolgens de formulieren op die je behoort in te vullen. Begin hier op tijd mee, het liefste meteen nadat je een stageplaats hebt gevonden. Het duurt namelijk enkele weken voordat je alle gegevens voor je visum bij elkaar hebt. Om je visum aan te kunnen vragen heb je bijvoorbeeld het reserveringsnummer van het vliegticket en een geldige verzekering voor in het buitenland nodig. Dit alles staat op de formulieren vermeld die je van de ambassade opgestuurd krijgt. De snelste manier om een geldig visum te verkrijgen is met de ingevulde formulieren naar de ambassade te gaan, zodat er meteen gecontroleerd kan worden of alle gegevens compleet zijn. Het duurt vervolgens nog enkele weken voordat het paspoort met het visum erin verwerkt, wordt terug gestuurd per aangetekende post.
2.2.2 Vliegtickets Hiervoor kun je naar Schiphol bellen of op internet zoeken naar aanbiedingen. De goedkoopste 6 maanden tickets zullen liggen tussen de 550 en 750 euro. Een 3 maanden vliegticket is meestal goedkoper. Een goede vluchtmaatschappij is Iberia. Zij bieden meestal de goedkoopste vluchten naar ZuidAfrika aan. Een vliegreis van Nederland naar ZuidAfrika duurt ongeveer 16 uur. Soms is er sprake van een tussenstop waarbij je al snel uit komt op een reis van ongeveer 20 uur.
2.2.3 Verzekering Vraag bij je huidige verzekeringsmaatschappij of hij werelddekkend is, of in ieder geval geldig is in Zuid Afrika. Is dit niet het geval of is de verzekering niet geheel dekkend, dan zul je een speciale verzekering moeten afsluiten voor je stageperiode. Een goede verzekering voor studenten welke wereld dekkend is, is de IPSverzekering. Het Insurance Passport for Students is zowel een ziektekosten verzekering als een
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
reisverzekering. Bovendien kun je de rondreis die je eventueel na je stage in het buitenland gaat maken ook onder de IPSverzekering doen. De voorwaarden van de IPSverzekering zijn op internet te vinden. Vergeet niet je huidige verzekering op te zeggen voor deze periode. Als je vervolgens weer terug in Nederland bent zul je je weer opnieuw moeten verzekeren. Mocht je terug komen met een ernstige ziekte zoals malaria of TBC, dan kan de verzekeringsmaatschappij je weigeren. Ben je echter nog in dienst bij je werkgever (nul uren contract), dan moet je verplicht CZ verzekerd zijn, en mag de verzekeringsmaatschappij je niet weigeren.
2.2.4 Vaccinaties Je kunt je laten inenten bij de plaatselijke GGD. De GGD’s handelen in grote mate gelijk, maar er zijn echter wel prijs en advies verschillen. Het kan geen kwaad even de prijzen te vergelijken en bij verschillende GGD’s om advies te vragen. Ook kun je naar het landelijke vaccinatie centrum (zie bijlage 1) bellen, zij kunnen uitleggen welke inentingen nodig zijn in ZuidAfrika.
De onderstaande vaccinaties worden aanbevolen:
DTPvaccinatie DTP staat voor difterie, tetanus en polio. Als je als kind volledig bent ingeënt, is een herhalingsprik eens in de vijftien jaar voldoende om bescherming te bieden. De meeste kinderen hebben deze prik gehad op hun negende jaar, dus als je 23 bent, is het noodzakelijk deze prik nog eens te halen.
Twinrix Dit is een combinatievaccin tegen zowel hepatitis A als hepatitis B. Na een serie van drie vaccinaties ben je tien jaar voor hepatitis A en levenslang voor hepatitis B beschermt. Hepatitis A en B zijn virusinfecties van de lever, waar men langdurig ziek van kan zijn. Hepatitis A wordt ook wel besmettelijke geelzucht genoemd. Deze vorm is erg besmettelijk. Besmet voedsel, uitwerpselen en water brengen het hepatitis A virus over. Naarmate de hygiënische omstandigheden afnemen, neemt de kans op besmetting toe. ZuidAfrika heeft een matig hepatitis A risico. Hepatitis B wordt overgebracht door besmet bloed of andere lichaamsvochten. Ook door seksueel contact kan besmetting plaatsvinden. ZuidAfrika heeft een erg hoog hepatitisB risico.
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
TBC Tuberculose kan alleen overgedragen worden door het inademen van bacteriën van iemand met een besmettelijke longtuberculose, die hoest, spuugt, hard schreeuwt of zingt. Alleen mensen met een besmettelijke longtuberculose kunnen andere mensen infecteren. Voordat je op reis gaat kun je twee maatregelen treffen: •
Een Mantouxtest laten uitvoeren voor en na de reis
•
Een BCGvaccinatie nemen voor de reis
De Mantouxtest is een controlemiddel waarmee men kan zien of je besmet bent met TBC. De BCG vaccinatie geeft geen 100%bescherming tegen het ontstaan van tuberculose, maar beschermt je wel tegen een aantal ernstige gevolgen van tuberculose, zoals hersenvliesontsteking. Het nadeel van de BCGvaccinatie is dat je na deze inenting niet meer met een Mantouxtest kan testen of je TBC hebt. Dit kan dan alleen nog maar met behulp van een longfoto, welke pas 3 maanden na terugkomst gemaakt kan worden. De Mantouxtest kan al na 2 maanden na terugkomst worden afgenomen, en men kan hiermee ook de beginverschijnselen van TBC opsporen. Deze beginverschijnselen zijn niet terug te vinden op de longfoto.
Malaria Ter voorkoming van malaria kan men alleen antimalariatabletten slikken. Niet in alle regio’s komt malaria voor. Laat je daarom goed voorlichten! Er zijn twee soorten tabletten. Een zware kuur en een lichtere kuur. Deze laatste kuur is geschikt voor als je maar een paar dagen in een malaria gebied doorbrengt.
2.2.5 Onderdak De gemakkelijkste manier om onderdak te vinden is personen aanspreken die kennissen hebben wonen in de regio waar je stage gaat lopen. Denk bijvoorbeeld aan oudstudenten die ook in ZuidAfrika stage hebben gelopen en familie of vrienden die misschien weer personen kennen die je verder kunnen helpen. Mocht je niemand vinden die contacten heeft in ZuidAfrika, dan kun je vaak iets regelen met je stageadres. Als je stage gaat lopen bij een universiteit heb je kans dat je op de campus een kamer krijgt, bij een stage in een bedrijf wordt ook vaak een slaapplaats voor je geregeld. Een derde manier is het inschrijven bij een bemiddelingsbureau waar men, meetal tegen ene vergoeding, onderdak voor je zal zoeken.
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
2.2.6 Betaalmiddelen E munteenheid van ZuidAfrika is de rand, aangeduid met R. 10 rand is ongeveer 0,8 euro. Een liter benzine kost ongeveer 4,10 rand, een brood 2,50 rand en Coca Cola 6,50 rand per liter. Maximaal 500 rand mag het land in of uitgevoerd worden, en als je terug wilt wisselen in buitenlandse valuta, moet je met een kwitantie kunnen laten zien dat het geld bij een officieel wisselinstituut is aangekocht. De bekende internationale creditcards zoals de Mastercard en Visa Card, worden in ZuidAfrika geaccepteerd en tegenwoordig kun je vaak met de Nederlands bankpas bij geldautomaten geld halen. De meeste banken brengen voor het pinnen in het buitenland wel kosten in rekening. Een creditcard is meestal bruikbaar, maar de Visa Card wordt in meer steden geaccepteerd. Vraag aan de bank waarbij je bent aangesloten, hoe het zit met de acceptatie van de bank zijn creditcard in ZuidAfrika. De Visa Card kan iedereen aanvragen, deze wordt wereldwijd geaccepteerd. Als student zonder een vast inkomen moeten je ouders garant staan voor een bepaald bedrag, bij het aanvragen van deze Visa Card. Zij zijn dan verantwoordelijk als jij het bedrag, dat je hebt betaald met de Visa Card, niet kunt afbetalen. De meest gebruikelijke manier om geld te wisselen is met travellercheques, deze bieden de meeste veiligheid in geval van verlies of diefstal. Het nadeel van travellercheques is dat het wisselen een tijdrovende zaak is, omdat er veel formulieren moeten worden ingevoerd en de nummers van de cheques soms nagezocht worden. Dit geldt in mindere mate voor wisselen met cash geld. Op de internationale luchthavens en in hotels gaat het wisselen vaak sneller, maar in het laatste geval krijg je een lagere koers. De Duitse mark en de Amerikaanse dollar hebben meestal de beste wisselkoers. Bij de meeste banken kun je geld wisselen. In steden kun je meestal alleen bij het hoofdkantoor terecht, er is altijd een aparte balie voor buitenlandse valuta.
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
2.3 Waar moet ik nog meer aan denken In de voorafgaande paragrafen zijn de belangrijkste zaken op een rijtje gezet. Nu volgen nog enkele tips die je het beste ook voor je stageperiode kunt regelen.
2.3.1 OVvergoeding In het ZuidAfrika maak je geen gebruik van je OVstudentenkaart. Je kunt deze inruilen voor een vergoeding 60,58 euro per maand. Vraag deze vergoeding twee maanden voor de ingangsdatum van je verblijf in het buitenland aan bij de IBGroep via het formulier OVvergoeding Buitenland. De hogeschool moet ook een verklaring op het formulier invullen met daarin de exacte begin en einddatum van de periode die je in het buitenland verblijft. De maandelijkse OVvergoeding kan je alleen krijgen over de maanden dat je ook de eerste dag van de maand in het buitenland stage loopt of studeert. Ontvang je de vergoeding, dan moet je de OVstudentenkaart inleveren uiterlijk op de vijfde werkdag van de eerste maand waarin je die vergoeding ontvangt.
2.3.2 Machtigen Het is verstandig om je ouders, een familielid of vriend te machtigen voor een aantal instanties, zodat je later niet in de problemen komt met het zetten van handtekeningen als er iets geregeld moet worden. Te denken valt aan de IBGroep, je verzekering en je bankzaken. Je vertegenwoordiger kan voor jou een handtekening zetten indien nodig. Je blijft wel altijd zelf aansprakelijk voor je bank, verzekering en studiefinanciëringzaken. Ook als achteraf blijkt dat je vertegenwoordiger fouten heeft gemaakt.
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
3. Het verblijf:
Als je dan uiteindelijk alles hebt geregeld en je zit in ZuidAfrika, dan zul je nogal wat (cultuur)verschillen tegenkomen vergeleken met Nederland. Het land heeft een hele andere bevolkingsopbouw, de taal is anders en het land heeft natuurlijk een hele andere historie. Verder is het reizen door het land zelf niet zo vanzelfsprekend en betrouwbaar als in Nederland. In dit hoofdstuk worden de opvallendste verschillen met Nederland weergegeven.
3.1 Belangrijkste verschillen met Nederland In deze paragraaf wordt de bevolking, de talen en het klimaat in ZuidAfrika beschreven.
3.1.1 Bevolking Over het algemeen zijn de inwoners van ZuidAfrika vriendelijke, nieuwsgierige, open en gemakkelijke mensen. Ze zullen hun best doen dat je je op je gemak voelt in het voor jou nog vreemde land. Volgens de Wet op Persoonsregistratie werd de ZuidAfrikaanse bevolking ingedeeld in vier groepen: zwarten, blanken, kleurlingen en Aziaten. In 1998 woonden er 41,3 miljoen mensen in ZuidAfrika. Een ruime meerderheid van hen behoort tot de zwarte bevolking (76 procent). Daarna volgen de blanken met 14 procent, de kleurlingen met 8 procent en de Aziaten met 2 procent. Het gehanteerde systeem van gescheiden ontwikkeling heeft op een aantal terreinen fundamentele verschillen tussen de bevolkingsgroepen teweeggebracht die niet van de ene op de andere dag zullen verdwijnen en die bepalend zijn voor de maatschappelijke ontwikkelingen in de komende jaren.
De zwarte bevolking De zwarte bevolking van ZuidAfrika bestaat uit nakomelingen van Bantoevolken die zich ruim 2000 jaar geleden vanuit CentraalAfrika naar het zuiden verspreidden. De volken hebben niet een zelfde historische en geografische achtergrond en verschillen soms behoorlijk van elkaar. Deze heterogeniteit komt onder andere tot uiting in culturele elementen, zoals taalgebruik en huizenbouw. Vaak wordt de zwarte bevolking van ZuidAfrika op basis van taalgebruik onderverdeeld in vier hoofdgroepen: de Nguni, de Sotho, de Venda en de ShanganaTonga of Tsonga. Deze vier groepen verschillen in omvang, en leven van oudsher geconcentreerd in bepaalde gebieden.
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
De blanke bevolking De blanke bevolking van ZuidAfrika bestaat uit nakomelingen van de Europeanen die in de loop van de eeuwen naar het land gekomen zijn. De eerste kolonisten, vooral Nederlanders, Fransen en Duitsers, kwamen in de 17de eeuw. Zij mengden zich en werden na verloop van tijd Boeren of Afrikaners genoemd. De boeren werden in de 19de eeuw gevolgd door Britse kolonisten. In de 20e eeuw kwamen vooral immigranten uit Zuid en OostEuropa, onder andere uit Portugal en Griekenland. De blanke bevolking in het huidige ZuidAfrika bestaat grofweg uit twee groepen, een Afrikaanssprekende groep en een Engelssprekende groep. De Afrikaners zijn met 57 procent de grootste groep. De Engelssprekende groep vertegenwoordigt 38 procent van de blanke bevolking. De Afrikaners waren vooral boeren, jagers of ambtenaren. De Engelsen waren vaker zakenlieden of werkten in de industrie.
De kleurlingen In ZuidAfrika is ‘kleurlingen’ een verzamelnaam voor mensen van gemengde afkomst. Zij zijn het typische product van de 17deeeuwse samenleving, waar de Hottentotten (de vroegste bewoners van ZuidAfrika), de slaven en de Europeanen samenleefden. Dit integratieproces is het sterkst geweest in Kaapstad, waardoor de kleurlingen vaak Kaapse kleurlingen genoemd worden. Ook nu woont het merendeel van de kleurlingenpopulatie nog in Kaapstad en omstreken. De kleurlingen hebben een speciale positie in de ZuidAfrikaanse maatschappij. In cultureel opzicht vertonen ze enige overeenkomsten met de blanke Afrikaner bevolking (taal, godsdienst), terwijl zij in sociaal en economisch opzicht meer gemeen hadden met de zwarte bevolking. Deze speciale positie leidt tot onderlinge verdeeldheid: een deel van de kleurlingen zoekt aansluiting bij de blanken, terwijl het andere deel zich meer verwant voelt met de zwarte bevolking.
Aziatische bevolking De Aziatische bevolking bestaat voor 95 procent uit nakomelingen van de Indiase contractarbeiders die in de 19de eeuw vanuit BritsIndië naar ZuidAfrika kwamen om op de suikerplantages te werken. De meeste bleven in ZuidAfrika wonen en trokken nieuwe Indiase immigranten aan, onder wie talloze handelaren. De Indiër is nu goed opgeleid en werkt in de horeca of de handel. Behalve Indiërs behoren ook Chinezen, Japanners en Vietnamezen tot de Aziatische bevolking.
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
3.1.2 Talen ZuidAfrika kent 10 officieel talen, namelijk Engels en negen Afrikaanse talen. Niet alle talen zijn even belangrijk in het land. Het zakenleven wordt beheerst door het Engels en op bestuurlijk niveau wordt voornamelijk in het Afrikaans gecommuniceerd. Daarnaast zijn het Zoeloe en het Xhosa de belangrijkste omgangstalen onder de zwarte bevolking. Hoewel de meeste inwoners verschillende talen spreken, is er toch vaak sprake van een hoofdtaal. Afrikaans is erg herkenbaar voor Nederlanders. De uitspraak is wat zangeriger en zachter dan het Nederlands. Zeker wanneer er niet te snel gesproken wordt is het goed te verstaan voor Nederlanders. Het lezen van Afrikaans is iets ingewikkelder. De opvallendste verschillen tussen het Afrikaans en het Nederlands zijn dat woorden vaak worden geschreven zoals ze uitgesproken worden, werkwoorden niet vervoegd worden en het gebruik van een dubbele ontkenning (Ek is nie by die huis nie, ik ben niet thuis). Het meest bijzonder is echter het woordgebruik. Dikwijls is de betekenis van een woord vrij gemakkelijk af te leiden, bijvoorbeeld bij wegneemetes (afhaalmaaltijd), peuselhappie (snack) of voetslaanpaaie (wandelroutes). Soms kan er echter ook grote verwarring ontstaan, zoals bij broeikas (couveuse) of bedorwe brokkie (verwend kind). Soms zijn waarschuwingsborden zowel in het Afrikaans als in het Engels beschreven. Een leuk voorbeeld is:
Moenie eers daaraan dink om rotse in die kloof af te gooi nie Don’t even think about throwing rocks into the valley below
3.1.3 Klimaat Door de ligging ten zuiden van de evenaar zijn de seizoenen tegengesteld aan die van Europa. De Zuid Afrikaanse zomer begint in december en de winter in juni. Het klimaat is het hele jaar door aangenaam. Zelfs in de winter is het overdag zo’n 20 graden, maar ‘s nachts daalt het kwik behoorlijk. In het binnenland kan het zelfs tot onder het vriespunt komen. Tussen oktober en april valt de meeste regen en zijn de temperaturen het hoogst.
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
3.2 Problemen in ZuidAfrika In ZuidAfrika verloopt niet alles zonder problemen, het is bijna niet te vergelijken met de situatie in Nederland. Het heeft een geheel andere historie dan Nederland, waarin de apartheid een belangrijke rol speelde. Het land wordt gekenmerkt door rijkdom in de steden en armoede daarbuiten, en hierdoor ook veel criminaliteit. Doordat de het land niet genoeg middelen heeft om ziektes te bestrijden is AIDS ook een opvallende problematiek van ZuidAfrika geworden.
3.2.1 Apartheid Het woord apartheid staat voor een situatie die nergens anders in de wereld voor kwam. Het is een Afrikaans woord dat overal, bij gebrek aan een goede vertaling, wordt gebruikt. Apartheid beschrijft een situatie waarin de blanke ZuidAfrikaanse regering jarenlang bewust de mogelijkheden van de nietblanke bevolkingsgroepen beperkte. Over het algemeen wordt het aantreden van de regeringMalan in 1948 als beginpunt van de officiële apartheidspolitiek gezien. Malan was van mening dat het gescheiden leven van de verschillende bevolkingsgroepen resulteren in het behoud van de eigen identiteit. Volgens Malan was dit de enige manier waarop de zwarte bevolking onafhankelijk kon worden en zich langs eigen weg ontwikkelen. Hij vermelde echter niet dat apartheid veel meer zou omvatten dan gescheiden woongebieden. Naar jarenlange onderdrukking en verzet vanuit de bevolking tegen het apartheidsregime, kwam er in 1990 een eind aan de apartheid. In dit jaar werd Nelson Mandela van het ANC vrijgelaten en werden de meeste apartheidswetten afgeschaft. Het ANC, PAC en andere verboden oppositiepartijen werden gelegaliseerd. In 1991 werd ook de Wet op de Persoonsregistratie, de laatste apartheidswet, afgeschaft en konden de onderhandelingen over een toekomstige grondwet en een nieuwe regering beginnen. De weg naar een democratisch ZuidAfrika ging niet over rozen, pas in april 1994 werden de eerste democratische verkiezingen in gehouden. De jaren van gescheiden leven is nog steeds te zien in ZuidAfrika. Er was sprake van een ongelijkheid in de toegang tot voorzieningen en beperkte bewegingsvrijheid van de zwarte bevolking. Naar schatting leven 23 miljoen zwarten in erbarmelijke omstandigheden, zonder stromend water, elektriciteit en riolering. Daarnaast kampen vele met een gebrek aan voedsel en hygiëne. De verschillen zijn ook te zien aan de cijfers over levensverwachting en zuigelingensterfte. Bij de blanke bevolking is de levensverwachting ongeveer 70 jaar, de zwarte bevolking wordt gemiddeld 59 jaar. De zuigelingensterfte bij de blanke bevolking is 7 per 1000, en bij de zwarte bevolking 80 tot 124 per 1000.
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
3.2.2 Aids Aids verwoest niet alleen individuele mensenlevens, het vernietigt zelfs halve generaties in delen van Zuidelijk Afrika. Terwijl de ziekte elders over zijn top lijkt te zijn, heeft aids in Afrika epidemische vormen aangenomen. In Zuidelijk Afrika is één op de zes inwoners HIVgeïnfecteerd. Van de nieuwe mensen met HIV is 60% jonger dan 23 jaar. In ZuidAfrika woedt op dit moment een epidemie waarvan de omvang en impact bekend begint te raken. In 2001 steeg het aantal HIV geïnfecteerden in heel Afrika met ongeveer 3,5 miljoen, waardoor nu in totaal 28,5 miljoen mensen in Afrika HIVpositief zijn. Ongeveer 2 miljoen mensen stierven aan aids in 2001 in dit werelddeel. Botswana is er het ergst aan toe waar ruim 35% van de volwassenen geïnfecteerd is.
Ook in ZuidAfrika stijgt het aantal HIVgeïnfecteerden in de leeftijdsgroep van de 1549 jaar nog steeds. Het aantal HIVpositieve vrouwen is hoger dan het aantal mannen: 58% is vrouw. Ook een groot aantal kinderen is geïnfecteerd: in ZuidAfrika 250.000 (eind 2002). Iedere dag sterven er honderden mensen van alle leeftijden aan aids. En dit heeft dan vaak tot gevolg dat hun kinderen wees worden. Het beschikbaar krijgen van goed werkende medicijnen, waardoor HIVgeïnfecteerden langer leven, is één van de grootste problemen van voor Afrika: ze zijn eenvoudigweg onbetaalbaar. De ZuidAfrikaanse regering is het echter wel gelukt, zij mag zogenaamde AIDSremmers van goedkopere merken betrekken. Er worden campagnes gevoerd om de mensen in te lichten over de dodelijke ziekte. Maar condooms blijven impopulair, ook al weten de meeste tieners dat je met condooms aids kunt voorkomen. Aids heeft een grote impact op de samenleving: ouders kunnen niet meer voor hun kinderen zorgen, leraren sterven en bedrijven verliezen werknemers en klanten.
3.2.3 Criminaliteit Er is een hoop gezegd en geschreven over de veiligheid in ZuidAfrika. Vooral in de grote steden is de criminaliteit de laatste jaren behoorlijk gestegen. Het wordt toeristen afgeraden om op eigen gelegenheid naar het centrum van Johannesburg te gaan, en net als in andere wereldsteden moet je op je hoede zijn. Wat je direct zult opvallen is dat de huizen in de steden omringd zijn met prikkeldraad. Zonder de bedoeling reizigers bang te maken, want daar is geen reden toe, worden verschillende aanbevelingen gedaan om de kans op een vervelende ervaring te verminderen: loop niet met rijkdom te koop (geldbuidels, foto/videocamera’s en sieraden) en laat waardevolle spullen achter in een kluisje;
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
vermijd donkere en verlaten straatjes en neem ‘s avonds een taxi als je ergens naar toe wilt (maak van te voren een prijsafspraak, voor een paar euro’s kom je een heel eind). Als je met de auto door de stad rijdt, kun je het beste deuren en ramen gesloten houden en geen waardevolle spullen in de auto achter laten. Wees alert wanneer je stopt bij de verkeerslichten. Pas op met het stoppen om hulp te bieden aan gestrande automobilisten. Ze kunnen kwade bedoelingen hebben en aanspraak op je geld of andere waardevolle eigendommen maken. Natuurlijk heeft lang niet elke auto met pech kwade bedoelingen, maar wees op je hoede wanneer je in zo’n situatie besluit te stoppen. Mocht je ondanks deze voorzorgsmaatregelen toch beroofd of overvallen worden, werk ze dan niet tegen, maar doe wat gevraagd wordt. De townships zijn terrein van de zwarte bevolking en het wordt afgeraden om op eigen gelegenheid een township te bezoeken. Wanneer u met een vertrouwd persoon of een georganiseerde excursie meegaat, is het in principe geen enkel probleem.
3.3 Tips: Wanneer je in ZuidAfrika verblijft is het belangrijk dat je je houdt aan bepaalde regels om problemen zo veel mogelijk te voorkomen. Natuurlijk kun je niet alle vervelende gebeurtenissen voorkomen, maar de onderstaande tips helpen je een eindje op weg.
3.3.1 Gezondheid Water uit de kraan is in ZuidAfrika overal betrouwbaar, en ZuidAfrika beschikt over uitstekende medische voorzieningen. Bij het bereiden van voedsel kunnen door minder hygiënische omstandigheden dan dat je in Nederland bent gewend, voor jou schadelijke bacteriën in het voedsel terecht komen. Restaurants voldoen meestal aan de hygiëne, maar cafés kunnen problemen opleveren. Vooral bij rauwkost kun je daar last van krijgen. Eet vooral gekookte groentes en maak de salades zelf klaar. In natuurgebieden of langs wandelroutes moet je oppassen voor teken, slangen en schorpioenen (soms ook in huis). De beten van deze dieren kunnen zeer pijnlijk en gevaarlijk zijn. In een aantal delen van ZuidAfrika is het af te raden om in nauwelijks stromend of stilstaand water te zwemmen of pootje te baden, vanwege de bilharziaparasiet die zich ophoudt in stilstaand water. Bilharzia is een infectieziekte die dodelijk kan zijn.
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
Een andere lastige, maar niet schadelijke aandoening is besmetting met de larve van de vlieg Cordylobia anthropophaga. Deze besmetting komt vooral voor in de landen ten noorden van ZuidAfrika, maar wordt zo nu en dan ook in het land zelf geconstateerd, met name in gebieden met wildparken. De vlieg legt eitjes in kledingstukken die je te drogen hebt gehangen. Wanneer de kledingstukken weer gedragen worden, boren de eitjes zich in de huid waar zich een larve ontwikkelt die een flinke pukkel op het lichaam kan veroorzaken. Een goede methode om dit te voorkomen, is het strijken van het wasgoed. Mocht er toch een larve in je huid zijn binnengedrongen, wacht dan tot er een flinke puist ontstaat en dek die af met vaseline en een pleister, en druk de larve na ongeveer 24 uur uit.
3.3.2 Vervoersmiddelen In deze paragraaf worden enkele mogelijkheden van het reizen binnen ZuidAfrika weergegeven. Dit kan zowel met binnenlandse vluchten, met de auto, bus, trein te voet, wel of niet georganiseerd, in groepsverband of individueel, etc.
Auto ZuidAfrika is bij uitstek een land om met een auto te bereizen. Met een uitgebreid wegennetwerk van tolwegen, nationale routes en regionale wegen zijn de meeste bezienswaardigheden goed te bereiken. In principe wordt een Europees rijbewijs geaccepteerd, maar een internationaal rijbewijs wordt aanbevolen. In ZuidAfrika wordt links gereden en op het dragen van een veiligheidsgordel wordt streng gecontroleerd. Houd er rekening mee dat in afgelegen gebieden niet veel benzinestations zijn en dat benzine altijd contant moet worden betaald. Let op ‘leaded’ en ‘unleaded’, oftewel loodhoudend of loodvrij. In ZuidAfrika zijn meer pompen met loodhoudende benzine dan loodvrij. Bij het tanken hoef je zelf niet uit te stappen, een pompbediende zal je auto vol tanken en naar de kassa lopen om het bedrag af te rekenen. Je moet wel een redelijke auto hebben om door de berggebieden te komen. Een huurauto is over het algemeen beter dan (2ehands) auto kopen. Autopech kun je beter voorkomen, dus een goede auto is noodzakelijk. Wanneer je het halve land wilt doorkruisen, kun je het beste terecht bij internationale autoverhuurbedrijven met vestigingen in het hele land: Avis RentACar (tel. 0119741030) en Budget RentACar (tel. 0113923900). Het is meestal het voordeligste om via een Nederlandse reisorganisatie een auto te huren, bijvoorbeeld met een flydrivecombinatie.
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
Gebruik maken van de snelweg gaat anders dan in Nederland: mensen lopen en fietsen over de vluchtstrook, en als je ziet dat een auto nadert, wordt je geacht plaats te maken door op de vluchtstrook te gaan rijden zodat de auto je kan passeren. Verder zijn er erg veel flitspalen, zelfs in het Krugerpark wordt je geflitst als je harder dan 50 km/uur rijdt. Ook kom je regelmatig tolpoortjes tegen, de kosten zijn ongeveer 20 tot 40 rand. Om de landen Swaziland en Lesotho in te kunnen, heb je papieren nodig. Bij de grenspaal moet je formulieren invullen, waar nogal wat tijd in gaat zitten. Dit kun je voorkomen door deze papieren van te voren te kopen bij bijvoorbeeld een autoverhuurbedrijf.
Trein: In ZuidAfrika zijn alle belangrijke steden met de trein te bereiken. Tussen sommige steden zijn dagelijkse verbindingen, terwijl tussen andere steden de trein slechts één keer per week rijdt. De treinen hebben couchettes, restauratiewagons en coupés voor vier en zes passagiers. Er bestaan drie klassen met grote verschillen in comfort en prijs. De eerste en tweedeklasplaatsen moeten minimaal 24 uur van tevoren worden gereserveerd. ZuidAfrika’s beroemdste trein is de Blue Train die Pretoria, Johannesburg en Kaapstad met elkaar verbindt. Dit houdt veel luxe in, maar is ook erg prijzig. Over het algemeen wordt reizen per trein afgeraden door de berovingen en criminaliteit, maar dit ligt ook sterk aan het treintraject: in de stedelijke gebieden kun je beter niet gebruik maken van de trein, maar de regionale verbindingen zijn redelijk veilig.
Bus ZuidAfrika heeft een uitgebreid netwerk van busverbindingen. Naast de lokale busverbindingen waarmee veel plaatsen in een provincie met elkaar verbonden zijn, verzorgt een aantal busmaatschappijen lange afstandroutes door het hele land. Translux (tel. 0123154300) heeft het meest uitgebreide netwerk, gevolgd door Greyhound Intercity Coach (tel. 0118301301) die iets duurder is. Beide maatschappijen rijden met luxe touringcars en kaartjes moet je minimaal 24 uur van tevoren bestellen. Transtate verzorgt de verbindingen tussen de voormalige thuislanden en de grote steden. De reistijden zijn lang en de bussen oud, maar nog te goed om op derdewereldtransport te lijken. Voor deze goedkope busverbindingen kun je niet reserveren. De ‘Baz Bus’ heeft een vaste route langs jeugdherbergen in het oostelijk en zuidelijk deel van het land. Deze is relatief erg veilig en aangenaam: je reist met andere backpackers van hostel naar hostel. Voor informatie en reserveringen kun je bellen naar: 0124392323.
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
Minibustaxi’s: Deze worden vaak voor korte afstanden gebruikt door de zwarte bevolking (woonwerkverkeer tussen stad en townships) en worden nauwelijks door blanken gebruikt. De taxibusjes rijden hard en gevaarlijk en zijn dus niet echt veilig. Het wordt toeristen afgeraden gebruik te maken van dit vervoersmiddel. Particuliere taxi Een gewone, particuliere taxi is in Nederlandse begrippen meestal niet zo duur en vooral ‘s nachts kun je beter niet over straat lopen in de grote steden. Het is een redelijk veilig vervoersmiddel, maar let erop dat je van tevoren een prijsafspraak maakt.
Liften: Ook dit wordt afgeraden in ZuidAfrika. Als je toch perse wilt gaan liften, reis dan met andere toeristen mee in toeristische gebieden en wildparken. Let erop waar je afgezet wordt, liften in de buurt van townships kan vervelend, moeilijk en levensgevaarlijk zijn.
Carpoolen: Reizigers met een kleine beurs zoeken dikwijls reisgenoten om voor bepaalde routes samen een auto te huren. Bij informatiebureaus in de grote steden is vaak een prikbord waar carpoolers een boodschap achterlaten.
3.3.3 Fotograferen In grote steden kun je gemakkelijk je foto’s laten ontwikkelen. Fotorolletjes kun je er ook kopen maar de verkoopstands bij bezienswaardigheden kun je alleen 100 en 200 ASA kopen. In ZuidAfrika mag je in principe geen politieagenten en gebouwen van het leger fotograferen, in Lesotho en Swaziland zijn ook soldaten, vliegvelden en overheidsgebouwen taboe. Wanneer je inwoners op de foto wilt zetten is het gebruikelijk om toestemming te vragen. Let wel op: Ga niet de toerist uithangen in de grote steden, vanwege de criminaliteit in deze steden.
3.3.4 Elektriciteit In ZuidAfrika werkt men met hetzelfde voltage als in Nederland (soms iets hoger: 240250 volt), maar zijn stekkers met drie polen gebruikelijk. Voor het gebruik van Europese apparaten is een
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
verloopstekker/adapter noodzakelijk. De meeste elektriciteitswinkels van ZuidAfrika (en soms gewoon in de supermarkt) verkopen deze adapters.
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
4. Conclusies Het vinden van een stageplaats is een lastig karwei, maar als je deze hebt gevonden staat je nog veel te wachten. Je moet ontzettend veel regelen, maar met het uitzicht dat je in ZuidAfrika stage gaat lopen, is dit absoluut niet vervelend om te doen. Het kost wel ontzettend veel tijd, en die moet je wel willen en kunnen vrijmaken. Deze handleiding zal jullie in ieder geval veel tijd te besparen.
Ga zelf veel met studenten praten die al eens in ZuidAfrika stage hebben gelopen. Bouw een netwerk van mensen die ervaringen hebben in dit land. Zij zullen je vaak met alle plezier willen helpen als je met vragen zit. Via hen kun je vaak onderdak, adresjes en misschien wel een stageplaats regelen. Ook hebben zij weer andere tips en ervaringen, wat je weer een beetje op weg helpt.
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
Literatuurlijst
Cremer, S. Reizen in de (sub)tropen – adviezen voor uw gezondheid Uitgave van het Vaccinatiecentrum GG&GD Utrecht Amsterdam, januari 2003
Dekker, M. ZuidAfrika Dominicus 3e druk, Bloemendaal, 2000
Knemeyer, T, ZuidAfrika Globus Reisgids Zuidnederlandse Uitgeverij N.V., (België) Aartselaar, 2000
Nuffic Studeren in het buitenland Wil weg wijzer Rotterdam, September 2002
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
Bijlage 1: Adressen Nederlandse ambassade in ZuidAfrika P.O. Box 15048 10465 Stockholm 825 Arcadia Street Arcadia Pretoria 0083 Tel: 002712344910 email:
[email protected] www.dutchembassy.co.za
Nuffic Postbus 29777 2502 LT Den Haag tel: 0704260260 email:
[email protected]
Vaccinatielijn voor reizigers: 09009584
Zuid Afrikaanse ambassade in Nederland Wassenaarseweg 40 2596 CJ Den Haag tel: 0703924501 email:
[email protected] www.zuidafrika.nl
E. Cortooms
Handleiding stage ZuidAfrika
Bijlage 2: Website’s
www.wilweg.nl
informatie over studeren in het buitenland, beurzen en landeninformatie
www.stagezuidafrika.tk
website van studenten die in ZuidAfrika stage hebben gelopen
ww.beursopener.nl
informatie over studiefinanciering
www.ibgroep.nl
informatie over studiefinanciering
www.aardvark.co.za
een ZuidAfrikaanse zoekpagina
E. Cortooms