C E N T R U M V O O R D I A G N O S E D O O R R A D I O I S O T O P E N
CEDRI
Handleiding Nucleaire Geneeskunde
Sint-Jozefkliniek- Kasteelstraat 23 – 2880 Bornem- Tel 03/8901682- Fax 03/8901882
1
. SKELET. 1.1. Tracer: 99m
Tc-difosfonaat: weerspiegeling van de osteoblastische activiteit en de botvascularisatie.
1.2. Praktisch: Niet nuchter. De patiënt(e) wordt 's morgens geïnjecteerd. Scan d.m.v. de gamma-camera gebeurt na 3 uur incubatie (scanduur: ± 30 min.): eventueel aan te vullen met een tomografie. De ambulante patiënt(e) mag gedurende deze 3 uur naar huis. 1.3. Indicaties: - Screening voor botmetastasen (+ Pierre-Marie-Bamberger!) - Trauma (stressfractuur, Shin-splints, Battered child, microtrauma bij osteoporose) - Rheumatische aandoening (aktiviteit van de ziekte) - Metabole botaandoening (hyperparathyroïdie, ziekte van Paget, osteomalacie) - Botpijnen:bottumoren, avasculaire botnecrose, spondylolyse (met SPECT opnames) - Algo-dystrofie van Südeck + stadiumbepaling dmv Nanocolloïden, - Infecties :osteomyelitis, protheseloslating en/ of infectie( dmv botscan + leucocytenscan) - Tand of tandinplanten infecties (+tomografie van de kaak)
Figuur 2 : tomografie lumbale wervelzuil
(SPECT)
Figuur 3 : avasculaire heup ( pinhole opname)
Figuur 1 : fissuur talus rechts
Figuur 6 : histogram , doorbloeding, statisch beeld bij m. Südeck.
necrose
re
Figuur 4 : skelet metastasering
Figuur 5 : polyostotische m. Paget
Figuur 7 : osteoarthritis (jicht) met nanocoll, MDP en gallium
2
Tegenwoordig, wordt er op indicatie, een SPECT-CT fusie onderzoek uitgevoerd, zonder bijkomende stralenbelasting!
Voorbeelden hiervan(wervelzuil en knie) worden hierboven weergegeven.
3
2. BEENDERDENSITEIT 2.1 Algemeen: De beenderdensiteit (BMD) wordt gemeten dmv van een DXA methode (Dual X-ray Absorptio metrie) wat tegenwoordig als de gouden standaard op gebied van botdensiteitsmeting ter detectie van osteoporose wordt beschouwd. Het laat toe om op een accurate wijze de botdichtheid te meten thv de lumbale wervels, femurhals en totale heup op een zeer korte tijdspanne (3 min. voor de wervelzuil en beide heupen te samen) en met een te verwaarlozen toegediende stralingsdosis. Aan de hand van de T- score en Z- score wordt de patiënt in de volgende categorieën ingedeeld: - normaal - osteopenie - osteoporose Deze resultaten zullen ons eveneens toelaten om de evolutie van de botdichtheid onder therapie weer te geven en voor specifieke groepen een terugbetaling van de osteoporose medicatie door het RIZIV te bekomen. 2.2 Practisch: Dit onderzoek wordt uitgevoerd op de dienst RADIOLOGIE. Patiënt dient niet nuchter te zijn. Er worden geen injecties toegediend.
4
3. SCHILDKLIER. 3.1. Tracer: 99m
Tc-pertechnetaat: weerspiegeling van de functie van de schildklier.
99m
Tc-MIBI: schildkliercarcinoom in koude nodule opsporen.
131
I-capsulen: behandeling van toxische nodulen of grote goiter (na jodium captatie curve).
3.2. Praktisch: Niet nuchter. Scan + tomografie worden 20 min. na de injectie uitgevoerd (scanduur: 15 min.). Opmerking: Geen radiologische contraststudies of jodium houdende farmaca tijdens de vier weken vóór de scan. 3.3. Indicaties: - Oppuntstelling van schildklier nodulen - Vaststellen van etiologie van thyrotoxicose - Oppuntstelling van goiter - Evaluatie van ectopische schildklier (neonataal) - Oppuntstelling van schildklier carcinoom (99mTc-MIBI of 201 Thallium scan bij solitair koude nodule)
Figuur 1 : Normaal thyroid, pinhole planair beeld
Figuur 2 : Koude nodule in linker schildklierkwab. Links: planair anterior. Rechts: 3-D SPECT posterior
Figuur 3 : Koude nodule in isthmus (links), met hypercaptatie van MIBI(rechts). Verdacht voor nieuwvorming.
5
4. URINAIR STELSEL. 4.1. Tracer: 99m
Tc-DTPA of klaringswaarden).
99m
Tc-MAG3 : voor renogram met gescheiden functie berekening (absolute
99m
Tc-DMSA: voor nierscan waarbij een functioneel beeld van het nierparenchym wordt verkregen.
99m
Tc-pertechnetaat: voor follow-up van een gekende vesico-ureterale reflux (isotopen cystografie).
4.2. Praktisch: Niet nuchter; de patiënt(e) dient vóór het onderzoek veel te drinken (uitgezonderd bij een cystografie). Renogram + gescheiden klaring: de patiënt(e) wordt onmiddellijk gescand na de injectie (scanduur: 30 min.). Indien nodig wordt de opname voortgezet na Lasix toediening. Nierscan: scan + tomografie worden 4 uur na de injectie uitgevoerd (scanduur: 25 min.). Cystografie: scan gebeurt onmiddelijk na het inbrengen van een blaassonde (scanduur: 15 min.) bij de direkte cystografie.Bij indirekte cystografie(boven leeftijd van 5 jaar) wordt de patiënt NIET gesondeerd(enkel IV injectie van Tc99m MAG3)! Opmerking: Twee weken vóór de scan geen IVP of ander onderzoek met IV contrastmiddelen ! 4.3. Indicaties: - Gescheiden nierfunctie evalueren - Obstructieve nefropathie (Lasix test) - Reflux nefropathie - Pyelonefritis letsels - Trauma - Acute nierinsufficiëntie - Ruimte-innemend proces thv de nieren - Congenitaal en ectopische afwijkingen - Vasculaire letsels en reno-vasculaire hypertensie (Captopril test) - Niertransplantatie
Figuur 1 : Renogram met DTPA : links vroege beelden, midden stapeling in rechter pyelum en rechts afname van pyelumactiviteit na Lasix, dus geen urinewegobstructie.
Figuur 2 : Activiteit/tijd curven van figuur 1. Linker nier rood. Rechter nier groen. (Tweede piek tgv. pyelumactiviteit)
6
Figuur 3 : Nierscan met DMSA : links posterior, midden links oblique, rechts rechts oblique opname, focaal verlaagde activiteit met behoud van contour bij acute pyelonefritis.
7
5. HERSENEN. 5.1. Tracer: 99m
Tc-ECD : evaluatie van de regionale hersen perfusie met behulp van een tomografie.
99m
Tc-DTPA : dynamische + statische opnames ter opsporing van intracerebrale pathologie en evaluatie van carotis en cerebrale doorbloeding (arterieel + veneus). 111
In-DTPA : cisternografie, waarbij men na een intrathecale injectie een beeld verkrijgt van de circulatie van het cerebro-spinaal vocht in de cisternen (na 6 uur, 24 uur en 48 uur). 201
Tl: hersentumoren.
5.2. Praktisch: Niet nuchter (uitgezonderd cisternografie). De scan gebeurt max. 30 min. na de injectie (scanduur: 20 min.). 5.3. Indicaties: - Evaluatie van de cerebrale doorbloeding na herseninfarct (CVA/ TIA – met Diamox) of bloeding - Evaluatie van dementia (multi-infarct vs. Alzheimer dementia) - Diagnose van hersendood - Opsporing van fokale epilepsie haarden - Verdenking op hersenmeta's vanuit een gekende primaire tumor (negatieve CT scan) - Verdenking van herseninfectie of subduraal hematoom - Communicerende hydrocefalie onderscheiden van corticale atrofie
Figuur 1 : Perfusie SPECT : coronale, sagittale, transversale en 3-D beeld bij beperkt CVA li parietooccipitaal.
Figuur 2 : Perfusie SPECT : coronale, sagittale, transversale en 3-D beeld bij groot CVA van a. cerebri media li.
Figuur 3 : Links perfusie SPECT en rechts Thallium SPECT bij hersentumor rechts parietaal
8
6. LEVER-MILT. 6.1. Tracer: 99m
Tc-colloïden: weerspiegeling van de integriteit van het reticulo-endotheliaal systeem thv de lever en milt. 99m
Tc-HIDA: opname door de hepatocyten waarna het biliair systeem en de galblaas worden gevisualiseerd. 6.2. Praktisch: Nuchter! HIDA-scan: wordt onmiddellijk na de injectie uitgevoerd (scanduur: 1 uur). Niet nuchter. Colloïd-scan: wordt onmiddellijk na de injectie uitgevoerd (scanduur: 20 min.) + een tomografie. 6.3. Indicaties: - Opsporen en follow-up van meta's (negatieve echografie) - Evaluatie van parenchymziekte (cirrose, steatose,...) - Verdenking op hepato-splenomegalie - Evaluatie van icterus, abdominale pijn, trauma (cholecystitis, neonatale galgangatresie,...) - Semi-kwantitatieve evaluatie van de galblaascontractie (stimulatietest)
Figuur A : Colloid-scan, 3-D beelden. Verdringing van RES in levermetastase (koud gebied)
Figuur 2 : HIDA-scan , anterior-beelden na 5, 15, 30 en 45 min. Histogram met lediging van de galblaas (scherpe daling van curve) tgv. Takus i.v. De galblaas ejectiefractie bedraagt 48% (normaal).
9
7. LONGEN. 7.1. Tracer: 99m
Tc-macroaggregaten: ter evaluatie van de regionale longperfusie. Tc-DTPA (aërosol): ter evaluatie van de longventilatie.
99m
67
Ga: ter evaluatie van sarcoïdose, infectie en tumoren. Tc-MIBI ter evaluatie van longtumoren.
99m
7.2. Praktisch: Niet nuchter. De scan gebeurt onmiddellijk na aërosol toediening en na I.V. injectie (scanduur: 20 min.). 7.3. Indicaties: - Verdenking op longembolie - Evaluatie van de letsels bij CARA patiënten - Relatieve gescheiden longfunctie bepalen voor pneumectomie (longneoplasie) - Vreemd voorwerp aspiratie - Mucoviscidose – longpermeabiliteit evalueren (CARA, nicotine-gebruik) - Sarcoïdose: semi-kwantitatieve evaluatie van het stadium (67Ga)
perfusie
ventilatie
perfusie
ventilatie
perfusie
ventilatie
ant
post
rpo
lpo
Figuur 1 : normale perfusie- en ventilatie scan
Figuur 2 : bilaterale longembolie, gestoorde perfusie bij normale ventilatie
Figuur 3 : CARA, de ventilatie is sterker gestoord dan de perfusie
10
8. CARDIO-VASCULAIR. 8.1. Tracer: 99m
Tc-gemerkte rode bloedcellen: niet-invasieve ventriculografie (bepaling van de ejectie fractie + analyse van de regionale wandbeweging) bij rust en/ of bij inspanning. 201
Tl of 99mTc-MIBI: opsporen van myocard perfusieletsels (ischemie of infarct) bij rust en/ of inspanning mbv een tomografie, simultaan met hartfunctie (Gated SPECT). 99m
Tc-DTPA: "first pass" studies ter opsporing van intracardiale shunts en analyse van de ventriculaire functie 8.2. Praktisch: Myocard perfusiescan: (Nuchter !) - na inspanning of na toediening van Persantine (alleen wanneer een inspanning onmogelijk is). De inspanning gebeurt altijd in aanwezigheid van een cardioloog - bij rust (opsporen van tracer redistributie) gebeurt slechts indien de inspanningsopname abnormaal is. Een tomografie wordt 1 uur na injectie (+ na maaltijd) uitgevoerd (scanduur: 10 min.). Gated SPECT : bij patiënten met een vrij regelmatige hartslag worden er “gated” beelden genomen. Hierbij hebben we het voordeel dat we naast de eventuele perfusieletsels ook de ejectiefractie, het EDV en het ESV kunnen berekenen enerzijds en dat we de regionale wandbewegingen in ciné kunnen zien anderzijds. Opmerking: Medicatie 24 uur vóór de scan stoppen. Ventriculaire functie: (Niet nuchter!) kan zowel bij rust als bij inspanning gebeuren. De scan gebeurt onmiddellijk na de injectie (scanduur: 15 min.). Indien de hartslag regelmatig is kunnen er aanvullend tomtografische beelden worden genomen met 3D-weergave van de hartfunctie. 8.3. Indicaties: Myocardperfusiescan: - Verdenking van coronaire ziekte (atypische thoracale pijn, abnormale rust EKG, asymptomatische patiënt(e) met abnormale inspannings EKG) - Verdenking op myocardinfarct - Selectie van patiënten voor coronarografie - Patiënt(e) met een twijfelachtige angiografie - Functionele betekenis van een coronair letsel - Evaluatie van de myocard viabiliteit voor coronaire by-pass of angioplastie (PTCA) - Follow-up na by-pass of PTCA Ventrikel functie: - Diagnose van cardiomyopathie. - Evaluatie van linker (en rechter) ventrikel functie - Diagnose van linker ventriculaire aneurysma - Follow-up na PTCA en coronaire by-pass - Follow-up tijdens chemotherapie met cardiotoxische farmaca (o.a. Adriamycine)
11
Figuur 1 : normale myocardperfusie in rust coronale, horizontale en verticale sneden en bull-eye (polair beeld)
Figuur 3 : normale myocardperfusie in rust, 3D-beelden
Figuur 5 Bepaling ejectiefractie, EDV, ESV en wandbewegingen met gated-MIBI
Figuur 2 : gestoorde myocard perfusie inferoposterolateraal bij inspanning, wijzend op myocardischaemie
Figuur 4 : gestoorde myocardperfusie inferoposterolateraal, 3D-beelden
Figuur 6 : vergelijking tussen inspannings- en rustbeelden met gatedMIBI
Figuur 7 en 8 : normale ejectiefractie in rust, met activiteit/tijd curven en wandbewegingsanalyse (amplitudo, fase)
9. LOKALISATIE VAN INFECTIEHAARDEN. 9.1. Tracer: 67
Ga: accumulatie zowel inflammatoire als neoplastische haarden.
111
In-leucocyten: specifiek voor infectiehaarden.
99m
Tc-gemerkte anti-granulocyten antilichamen: specifiek voor infectiehaarden
99m
Tc-nanocolloïden: inflammatoire gewrichtsaandoeningen.
9.2. Praktisch: Niet nuchter. De dienst isotopen enkele dagen op voorhand verwittigen (bestelling van de producten op aanvraag)! De scan wordt 1 uur na injectie uitgevoerd voor 99mTc-nanocolloïden en Leucoscan , 24 uur na injectie voor 111In-leucocyten en 48 uur na injectie voor 67Ga. 9.3. Indicaties: - Koorts van onbekende oorsprong - Sarcoïdose - Post operatieve koorts - Prothese infectie - P. Carinii infectie bij AIDS patiënten - Actieve inflammatoire gewrichtsaandoening (nanocolloïden) - Osteomyelitis (diabetes)
13
anterior
posterior
Figuur 1 : normale verdeling van 67Ga.
anterior
posterior
Figuur 2 : Sarcoidose (mediastinale klieren)
10. LOKALISATIE VAN TUMOREN. 10.1. Tracer: - 67Ga: niet specifiek - 131I: schildkliercarcinoom - 131I-MIBG: feochromocytoom, neuroblastoom, carcinoïd tumor(111In-Octreotide scan) - 201Tl: hersentumoren (blz.4) - 99mTc-MIBI: schildkliercarcinoom in koude nodule opsporen (blz. 2), mammacarcinoom (blz. 13), longtumor (blz 7) gemerkte monoclonale antilichamen (131I, 99mTc): melanoom, colon, ovarium anterior
posterior
anterior
Figuur 1 : normale verdeling van 67Ga.
posterior
Figuur 2 : lymfoom, 67Ga accumulatie hals, rechter SI gewricht en fibulakopje
14
11. BEENMERGSCAN. 11.1. Tracer: 99m
Tc-nanocolloïden: weerspiegeling van het reticulo-endotheliaal stelsel.
11.2. Praktisch: Niet nuchter. De scan wordt 45 min. na de injectie uitgevoerd (scanduur: 20 min.). 11.3. Indicaties: - Staging van tumoren en lymfomen (bij negatieve botscan) - Identificatie van een plaats voor biopsie - Lokalisatie van infectie haarden - Infectie prothese (defect op scan door obstructie micro-vaten)
12. GASTRO-OESOFAGEALE REFLUXSCAN (MILKSCAN). 12.1. Tracer: 99m
Tc-colloïden (opgelost in melk).
12.2. Praktisch: Nuchter! De scan gebeurt onmiddellijk na het drinken van de melk (evaluatie van de slokdarmmotiliteit); scanduur 60 min. Opmerking: Voor pediatrie zuigflessen meebrengen (1 vol + 1 leeg). 12.3. Indicaties: - Niet-invasief onderzoek ter opsporing en kwantificatie van gastro-oesofageale reflux bij kinderen en volwassenen (+maaglediging) - Recidiverende luchtwegeninfecties - "Near-Miss Sudden Infant Death" syndroom
13. DUODENO-GASTRISCHE REFLUXSCAN. 13.1. Tracer: 99m
Tc-HIDA
13.2. Praktisch: Nuchter! Scan onmiddellijk na de injectie (scanduur: 60 min.). De patiënt(e) moet na 30 min. melk drinken. 13.3. Indicaties: - Gastritis klachten - Blijvende klachten na maagoperatie
15
14. GASTRO-INTESTINALE BLOEDING. 14.1. Tracer: 99m
Tc-pertechnetaat: specifiek voor Meckel divertikel. Tc-gemarkeerde rode bloedcellen.
99m
14.2. Praktisch: Nuchter! De scan gebeurt onmiddellijk na de injectie (scanduur: 60 min.). Opmerking: De gevoeligheid is het hoogst bij een actieve bloeding(0.1-0.4 ml/min). Uitvoeren vóór contraststudies en correctie van de anemie. 14.3. Indicaties: - Lokalisatie van een gastro-intestinale bloeding (na endoscopie) - Bloeding verwekt door Meckel divertikel (ectopische maagmucosa)
15. MAAGLEDIGING. 15.1. Tracer: 99m
Tc-colloïden opgelost in een standaard eimaaltijd of melk.
15.2. Praktisch: Nuchter! De scan gebeurt onmiddellijk na het eten van een gemerkte maaltijd (beelden van 1 min. gedurende 2 uur). 15.3. Indicaties: - Dyspepsie klachten - Diabetische gastroparese - Evaluatie onder de behandeling van Cisapride (voorwaarde voor terugbetaling van Cisapride)
Figuur 1 : Vertraagde maagevacuatie (T ½ normaal < 65 min.)
16
16. COLON TRANSIT. 16.1. Tracer: In –DTPA met 99mTC-colloiden (evaluatie volledige GI-tractus).
111
16.2 Praktisch : Nuchter ! De patiënt krijgt een proefmaaltijd waarna beelden genomen worden op de volgende tijdstippen : 1, 2, 6 uur, dag 1, 2, 3 en 4 na inname van de maaltijd. 16.3 Indicaties : -Differentiëel diagnose tussen Colon Inertie en ‘Pelvic Outlet Obstruction’ -Obstipatie met vermoeden van een vertraagde maaglediging
Figuur 1 : normale colontransit
17
17. PARATHYROID. 17.1. Tracer: Combinatie van 99mTc en 201Tl of 99mTc-MIBI 17.2. Praktisch: Niet nuchter. De dienst isotopen enkele dagen op voorhand verwittigen! De scan wordt direct na de injectie uitgevoerd (scanduur: 15 min.). 17.3. Indicaties: - Primaire hyperparathyroïdie door bijschildklier adenoom - Parathyroïd hyperplasie tengevolge van chronische nierinsufficiëntie - Pre-operatieve localisatie adenoma “(radio-guided parathyroidectomie”)
Figuur B : Adenoom bijschildklier rechts onder, focale captatie caudaal van de rechter schildklierkwab met MIBI (links) , geen captatie met pertechnetaat (rechts)
18. MAMMAE. 18.1. Tracer: 99m
Tc-MIBI
18.2. Praktisch: Niet nuchter. De dienst isotopen enkele dagen op voorhand verwittigen! De scan wordt 10 minuten na de injectie uitgevoerd (scanduur: 1 uur.). 18.3. Indicaties: - Verdenking op mammacarcinoom en/of locoregionale metastasen, bij niet conclusieve mammografie. - Geen storende invloed van mastopathie en borstprothese. - Follow-up na chemotherapie, radiotherapie of chirurgie - Evaluatie multi-drug resistentie.
18
Figuur C : Mammacarcinoom supero-extern rechts met okselmetastasen rechts, vlnr : rechts laterale, anterior en links laterale beeld.
19. "BREATH" TEST. 19.1. Aminopyrine: Kwantitatieve evaluatie van de leverfunctie (cirrose, alcoholische hepatitis, licht gestoorde levertesten). Praktisch: Nuchter! 14 C-aminopyrine wordt p.o. toegediend. De patiënt(e) moet 2 uur na de toediening blazen in een flesje met een kleurindicator. 19.2. Ureum: Niet-invasieve test ter opsporing van Helicobacter pylori (gastritis). Praktisch: Nuchter! 14 C-ureum wordt p.o. toegediend. De patiënt(e) moet 10 min., 20 min. en 30 min. na de toediening blazen in een flesje met kleurindicator. 19.3. Trioleïne: Niet-invasieve test ter opsporing van vetmalabsorptie (vergelijkbaar met faeces verzameling op vet). Praktisch: Nuchter! 14 C-trioleïne wordt p.o. toegediend. De patiënt(e) moet 2 uur, 4 uur en 6 uur na de toediening blazen in een flesje met een kleurindicator. 19.4 Galzuurademtest : Niet-invasieve test ter opsporing van bacteriële overgroei in de dunne darm en verdenking op malabsorptie in het distale ileum. Praktisch : Nuchter ! 14 C-glycocholzuur wordt toegediend samen met een proefmaaltijd. De patiënt(e) moet om het uur gedurende 5 uur na de toediening blazen in een flesje met een kleurindicator. 19.5 Lactose ademtest: Niet-invasieve test ter opsporing van lactose intolerantie. Praktisch : Nuchter! 14
C-lactose wordt p.o.toegediend samen met een waterige oplossing die lactose bevat.
19
De patiënt(e) moet om de 30’ gedurende 2 uur (na toediening) blazen in een flesje met een kleurindicator.
20. OVERLEVINGSDUUR VAN DE RODE BLOEDCELLEN. 20.1. Tracer: 51
Cr-chromaat wordt gebruikt om de rode bloedcellen te merken en in te spuiten.
20.2. Praktisch: dit onderzoek wordt niet meer uitgevoerd. 10-20 ml bloed afnemen, merken en terug inspuiten. De patiënt(e) komt tweemaal per week (gedurende twee weken) terug naar de dienst isotopen voor een bloedafname en een scintigrafische opname van 15min. Halfleven van de rode bloedcellen wordt bepaald. 20.3. Indicaties: - Vaststelling van hemolytische anemie (congenitaal of verworven) - Sequestratie van de rode bloedcellen in de milt (splenectomie?) - Splenomegalie
21. SPIERPERFUSIE VAN DE ONDERSTE LEDEMATEN. 21.1. Tracer: 201
Tl of 99mTc-MIBI wordt opgenomen door de spieren.
21.2. Praktisch: Na een korte inspanning wordt de patiënt(e) geïnjecteerd met 201Tl of 99mTc-MIBI en wordt er een opname gemaakt van de spierperfusie van de onderste ledematen: semi-kwantitatief resultaat.
20
21.3. Indicaties: - Claudicatio pijnen van de onderste ledematen - Verdenking op vasculair deficit in de onderste ledematen
22. SENTINEL NODE DETECTIE EN BIOPSIE 22.2 Tracer: - Tc99m Nanocolloïden 22.2 Praktisch: - Niet nuchter - Scan wordt onmiddellijk na peri-areolaire of peri-tumorale (borstcarcinoom) of intra-dermale (melanoom) injectie uitgevoerd gedurende 20 min (dynamische fase) - 2 uur na injectie worden de statische opnames uitgevoerd in verschillende incidenties (scanduur 30 minuten) Bij de heelkundige ingreep wordt met een draagbaar gammastralen detector (probe) de sentinel node opgespoord en gebiopsieerd. N.B. Indien het anatomo-pathologische onderzoek van de sentinel klier geen metastasen aantoont, zou de volledige klieruitruiming in de toekomst niet meer uitgevoerd moeten worden. 22.3 Indicaties: - Opsporing van de sentinel node van mammacarcinomen (T1 en T2) - Opsporing van de sentinel node van melanomen (Breslow dikte >1 mm zonder palpeerbare klieren ) - Opsporing van de sentinel node van vulvacarcinoom en peniscarcinoom
Figuur A : Sentinel node in de rechter oksel na peritumorale injectie in de rechter borst
Figuur B Sentinel node in de rechter lies na intradermale injectie rond melanoom van de rechter dij.
21
23. DAT-scan 22.1 Tracer: I-123 Ioflupane 22.2 Praktisch: - Onderzoek moet door de neuroloog aangevraagd worden (cfr medisch adviseur !) - Niet nuchter - Anti-Parkinson medicatie niet stoppen - Lugol wordt 2 u voor injectie toegediend (om schildklier te beschermen) - SPECT scan wordt 4 u na i.v. injectie uitgevoerd (duur: 45 minuten) 22.3 Indicatie: Differentieel diagnose Essentiële Tremor !
maken
tussen
Mevr. V. 45 j : normale scan
ziekte
van
Parkinson
(+Parkinson
syndromen)
en
Mevr. H. 60 j: abnormale scan
22
24. LYMFOSCINTIGRAFIE DER ONDERSTE LEDEMATEN 24.1 Tracer: Tc99m nanocolloïden 24.2 Practisch: Niet nuchter. Geen spannende sokken of windels. De tracer wordt in de eerste inter-digitale ruimte van de beide voeten (of desgewenst handen) ingespoten terwijl de patiënt neerligt. Onmiddellijk na de tracer toediening worden beelden genomen van de onderste ledematen en het bekken, vervolgens na actief bewegen der onderste ledematen (onder de vorm van minstens 30 min. rondwandelen en teenstand oefeningen). Totale duur van het onderzoek: ± 2 uur 24.3 Indicaties: - Differentieel diagnose tussen normaal onderzoek, ernstig of gematigd lymfoedeem (voorwaarde voor kine terugbetaling) - Diagnostiek van het “dikke been”: DD tussen veneuze oorzaken en lymfoedeem. - Bepaling van het niveau van de eventuele obstructie. - Lymfe lekkage - Follow –up na therapie - Kwantificering lymfoedeem armen of benen - Selectie van patiënten die in aanmerking komen voor lymfangio – veneuze anastonose.
Normale lymfoscintigrafie der onderste ledematen.
23
Collateralen in de kuit.
Lekkage in de kuit.
25. ISOTOPISCHE FLEBOGRAFIE DER ONDERSTE LEDEMATEN 25.1 Tracer: Tc99m MAA in een 5% glucoseoplossing. 25.2 Practisch: Niet nuchter. Onderste ledematen ontbloot van de tenen tot aan de lies. Bij de patiënt in ruglig wordt in een ader van de voetrug links en rechts een vleugelnaald geplaatst waarlangs de tracer gelijktijdig geïnjecteerd wordt. Het onderzoek gebeurt met knelbanden thv de enkels en er worden beelden gemaakt van de voeten tot het kleine bekken. Totale duur van het onderzoek: ± 1 uur. 25.3 Indicaties: - Contra – indicatie voor een radiologische flebografie. - Anatomische definitie van obstructie op het niveau van de vena poplitea en proximaal ervan. - Aantonen van collateralen over het volledige onderste lidmaat.
Normale isotopische febografie der onderste ledematen
24
Pathologische isotopische flebografie der onderste ledematen
Normaal beeld thv lies en bekken.
25
26. OCTREOTIDE SCAN 26.1 Tracer: In-111 Octreoscan(=pentetreotide=Somatostatine analoog). 26.2 Practisch: Nuchter. Goede hydratatie: vóór en gedurende 48u na injectie van de tracer. Milde laxativum:vóór en gedurende 48u na injectie van de tracer. Totale duur van het onderzoek: ± 1 uur per sessie(na 4u en 24u).
26.3 Indicaties: - Scintigrafische localisatie van primaire en metastatische neuro-endocriene tumoren, die somatostatine receptoren bevatten
Voorbeeld van Carcinoid tumor met levermetastasen (Whole Body+ SPECT-CT fusie beelden)
Dr. Alain SAND
26
Index A ademtest 16 AIDS 10 algodystrofie 2 Alzheimer 5 aminopyrine 16 aspiratie 7 atrofie 5 avasculaire necrose 2
B beenmergscan 12 bijschildklier 15 botmetastasen 2 botscan 2 breathtest 16
C Captopril test 4 CARA 7 cardiovasculair 8 chemotherapie 8 cholecystitis 6 cirrose 6,16 Cisapride 13 cisternografie 5 claudicatie 17 colonscintigrafie 14
H haemolytische anemie 17 hart 8 Helicobacter pylori 16 hepatitis 16 hepatocyten 6 hepatosplenomegalie 6 hersenen 5 hersenmetastasen 5 hersenperfusie 5 hydrocephalie 5 hypertensie 4
refluxscan 12 renografie 4 renovasculaire hypertensie 4 reticulo-endotheliaal systeem 6, 12 rheuma 2
J
S
K koorts 10
L lever 6 longembolie 7 longen 7
maaglediging 13 mammacarcinoom 15, 18 mammoscintigrafie 15 mastopathie 15 Meckels divertikel 13 melkscan 12 metabole botziekte 2 metastase 2 milt 6 mucoviscidose 7 myocard 8
N G galblaas 6 galgangatresie 6 Gallium 10 gastro-intestinale bloeding 13 gastro-oesofageale reflux 12 gastroparese 13 goiter 3
Q R
dementie 5 diabetische gastroparese 13 difosfonaat 2 divertikel van Meckel 13 duodeno-gastrische reflux 12 dyspepsie 13
F
Paget 2 parathyroïd 15 P. Carinii 10 prothese infectie 2, 10 prothese loslating 2 pyelonefritis 4
icterus 6 infectie 10 infecties (bot) 2, 10 inflammatie 10 intrathecaal 5
M
ejectie fractie 9 embolie 7 epilepsie 5
P
I
D
E
osteoporose 2 overlevingsduur RBC 17
nier 4 nierfunctie 4 nierinsufficiëntie 4, 15 nierparenchym 4 niertransplantatie 4
O osteoblasten 2 osteomalacie 2 osteomyelitis 2
sarcoïdose 7, 10 schildklier 3 schildkliercarcinoom 3 sentinel node 19 shunt (cardiaal) 8 skeletscintigrafie 2 spierperfusie 17 splenomegalie 6, 17 spondylolyse 2 steatose 6 stressfractuur 2 subduraal hematoom 5 Südeck 2
T tandinfectie 2 thyroïd 3 thyroïdcarcinoom3 trauma 2 trioleïne 16 tumoren 11
U ureum 16
V vascularisatie 2 ventriculografie 8 vetmalabsorptie 16 viabiliteit 8
WXYZ
27
