Handleiding Loverboy-Casussen

Handleiding Loverboy-Casussen Frank Arendsen School- en wijkagent Politie Gelderland-Midden

7 mei 2009

Handleiding Loverboy-casussen Frank Arendsen

1

Voorwoord: Loverboy, pooier, kakkerlak, ronselaar, moneyboy, lovergirl… Het maakt niet uit hoe je “het fenomeen” noemt. Het belangrijkste is dat de problematiek snel en adequaat herkend wordt. Door de politie maar ook door de jeugdwerkers, hulpverleners enz. Samen zijn we sterk en kunnen we nietsvermoedende meisjes een hoop ellende besparen door alert en snel te reageren. Dit initiatief van Frank is fantastisch!!

Ilse van de Vooren Zedenspecialist Aanspreekpunt loverboys


2

Verantwoording: Mei 2008: Waarom een handleiding? Is er dan geen handleiding of protocol, nee dat is er niet. Dit komt mogelijk omdat elke loverboy situatie uniek is. Net als wij leren zij van hun fouten en fouten van anderen, ze zijn ook actief op ‘anti-loverboys sites’ om ervan te leren en hun werkwijze aan te passen. Het is al lang niet meer zo dat alle Loverboys mooie jongens zijn die meisjes omkopen met kadootjes en hun na verloop van tijd dusdanig onder psychische druk zetten dat ze voor hen in de prostitutie gaan werken. Zoveel verschillende werkwijzen, zijn er dan ook zoveel verschillende manieren van aanpakken? Nee, daarom deze handleiding, uit mijn ervaring is gebleken dat de basis van elke loverboy-casus hetzelfde is. Om de casus inzichtelijker te maken én om te bepalen of er echt sprake is van een loverboy of dat het slachtoffer “gewoon” in een verkeerde relatie zit deze handleiding. Ik heb met veel plezier gewerkt aan deze handleiding. De voorbeelden genoemd in deze handleiding zijn een kleine greep van de loverboy-casussen waar ik, als jeugdcoördinator van de politie in Barneveld, Nijkerk en Scherpenzeel, mee te maken heb gehad. Allemaal zijn ze weer door mijn gedachten gegaan en wederom blijkt dat ook in “mijn” unit deze problematiek speelt. De handleiding is bedoeld voor de collega’s op straat om signalen van slachtoffers kunnen herkennen, te weten wat de vervolgstappen zijn en wie ze daarvoor moeten benaderen. De handleiding geeft summier inzicht in de loverboy-problematiek. Bij de handleiding hoort een instructiekaart. Ik hoop dat jullie de instructiekaart in jullie bonnenboekje opbergen en hem gaan gebruiken. Maar liever heb ik dat je hem zo min mogelijk HOEFT te gebruiken!! Omdat, zoals al gezegd, de werkwijze van de loverboys steeds veranderd zie ik uit naar de reacties van jullie zodat de handleiding up-to-date kan blijven. Januari 2009: De handleiding voor de collega’s zit in de lijn. Inmiddels een nieuwe functie als schoolagent en wijkagent. Ook nu blijkt bij de externe partners de behoefte aan houvast bij loverboy casussen. Een logische stap is het aanpassen van de AF-Methode zodat elke externe partner het kan gebruiken. Maar ook nu heb ik liever dat ze hem niet nodig hebben… Frank Arendsen School- en wijkagent West-Veluwe Vallei, bureau Ede.


3

Inhoudsopgave: Blz. Voorwoord

2

Verantwoording

3

Inhoudsopgave

4

Definities

5

Het ontstaan van het begrip loverboy

5

Daderprofiel

6

Slachtoffer profiel

6

Aantallen

6

Enkele werkwijzen

7

Verschillende fases

8

En op school?

9

Waarom het wiel opnieuw uitvinden?

10

A – F Methode

10

Telefoonlijst / sociale kaart

10


4

Definities: Definitie van loverboys: “Loverboys zijn jongens tussen de 16 en 25 jaar die doelbewust liefde inzetten / misbruiken om meisjes te manipuleren met als doel geld aan hen te verdienen (prostitutie, drugssmokkel, leningen).” Bron: presentatie Pretty Woman Definitie lovergirl: “Een meisje, al dan niet in dienst bij een loverboy, dat jonge meiden dwingt of manipuleert seks te hebben tegen betaling. (de meisjes worden niet betaald, de lovergirl en -boy worden betaald)” Bron: Spectrum Ook kan een lovergirl hetzelfde zijn als een loverboy alleen haar slachtoffer is natuurlijk een man. (in deze handleiding wordt gesproken over een loverboy hier kan ook lovergirl gelezen worden.) Intimidatie is: Gedrag dat met het geslacht van een persoon verband houdt en dat tot doel of tot gevolg heeft dat de waardigheid van de persoon wordt aangetast en dat een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende omgeving wordt gecreëerd. Seksuele intimidatie is: Enige vorm van verbaal, non-verbaal of fysiek gedrag met een seksuele gevoelswaarde dat als doel of gevolg heeft dat de waardigheid van de persoon wordt aangetast, in het bijzonder wanneer een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende situatie wordt gecreëerd.

Het ontstaan van het begrip 'loverboy' In 1998 schreef journalist Robert Verkerk voor het dagblad Rijn en Gouwe een stuk over een loverboy-zaak die in Schoonhoven had gespeeld. Zedenrechercheurs noemden tegenover de journalist de daders 'loverboys'. In een ANP-stuk in 1998 heeft hij hetzelfde Schoonhovense verhaal gedaan en het artikel werd een dag later door elf GPD-bladen overgenomen. Het woord 'loverboy' werd onmiddellijk overgenomen en is sindsdien niet meer uit de pers weg te denken. Het is niet meer te achterhalen hoe de zedenrechercheurs op het woord kwamen. Een omstreden begrip Het begrip loverboy is omstreden. In opdracht van de gemeente Amsterdam deed het Willem Pompe Instituut in 2004 onder leiding van criminoloog Frank Bovenkerk onderzoek naar het loverboy-fenomeen in Amsterdam. Volgens deze onderzoekers geeft de empirische werkelijkheid er geen aanleiding toe het probleem van de ervaring loverboys apart te benoemen. Binnen de wereld van prostitutie en souteneurs komt sinds jaar en dag en overal ter wereld de figuur voor van de pooier die jonge vrouwen verleidt om ze in de prostitutie te brengen. Het zijn goeddeels vreselijke tronies (aangezichten): harde koppen met rafelige matjes in de nek en gouden kettingen om de hals en voldoen niet aan het stereotiepe beeld van de knappe jongen. De onderzoekers verbazen zich erover dat deze mannen door sommige meisjes ooit ‘loverboys’ zijn genoemd. Zij concluderen dat het begrip loverboy is ontsproten aan de romantische fantasie van meisjes die zich van hun souteneurs los willen maken en die bij de hulpverlening een willig oor vinden. Vanuit overwegingen van behandeling is goed te begrijpen dat hulpverleners de interpretatie van de meisjes volledig accepteren. De publiciteit en het publieke vertoog die rond het probleem van de loverboys zijn ontstaan, worden echter gedomineerd door hun slachtofferperspectief. Dit staat een goed begrip in de weg. Het gaat hier om perverse relaties tussen mannen en vrouwen die ieder hun eigen aandeel hebben in het ontstaan en bestendigen van prostitutieactiviteiten.


5

Daderprofiel −

89% van de daders is allochtoon

−

37% van de daders is Marokkaan

−

leeftijd tussen de 20 en 30 jaar

−

opleiding is hooguit middelbare school

−

sociaal vaardig (vlotte babbel)

−

op jonge leeftijd al begonnen met criminele carrière

(Bron 'Loverboys: feiten en cijfers, een quick scan' door Anke van Dijke en Linda Terpstra)

Een loverboy zal op zijn eigen manier een meisje dusdanig beïnvloeden dat ze afhankelijk van hem wordt. Let op: − het gaat dus niet altijd om mooie mannen − het gaat dus niet altijd om psychische dwang. Het kan zeer goed zijn dat het om geweld gaat. In alle gevallen gaat het WEL om jonge meisjes die vatbaar zijn voor een misbruik relatie.

Slachtofferprofiel 64% van de slachtoffers is tussen de 18 en 24 jaar met vaak voorafgaande slechte sociale ervaringen met familie en anderen en is laag geschoold.

Aantallen Het Willem Pompe Instituut stelde vast dat er op de Wallen op een doordeweekse avond twintig Hollandse meiden onder dwang van pooiers achter de ramen zitten. In het weekend zijn dat er vijftig. Loverboys zijn vaak actief in de raamprostitutie en opvallend vaak in Amsterdam (ongeveer een kwart van de slachtoffers wordt tewerkgesteld in Amsterdam). Nederlandse raamprostituees zijn oorspronkelijk vaak door een verliefdheidsrelatie in de prostitutie terecht gekomen. Veel van de meisjes werken nu echter zelfstandig (met een ander, zelfgekozen vriendje op de achtergrond), ze zijn van souteneur gewisseld of ze zijn van de een op de ander overgedaan. Ook bij buitenlandse slachtoffers van mensenhandel worden vaak loverboy-technieken gebruikt. In totaal wordt in ongeveer 40% van de opsporingsonderzoeken naar mensenhandel bij de slachtoffers schijnliefde gebruikt als middel om hen in de prostitutie te brengen of te houden. Bij buitenlandse mensenhandel is dat ongeveer 30%, bij binnenlandse mensenhandel ongeveer 70%. De Stichting Tegen Vrouwenhandel registreert de laatste jaren steeds meer Nederlandse slachtoffers van mensenhandel. In 2005 hadden 98 (23%) van de 424 geregistreerde slachtoffers van mensenhandel de Nederlandse nationaliteit.


6

Enkele werkwijzen “Standaard” loverboy tactiek: Verliefdheid en relatie opbouwen met een slachtoffer dat gevoelig is voor afhankelijksheidsrelaties, haar dusdanig afhankelijk van de loverboy maken dat ze niet meer kan weigeren alles te doen wat hij vraagt. Waarna ze in de prostitutie beland. Tactiek met behulp van drugs: Een meisje, bijvoorbeeld in een discotheek, ongemerkt drugs toedienen (bijvoorbeeld in haar drankje). Het meisje wordt willoos en één of meerdere “loverboys” hebben sex met haar. Dit wordt opgenomen en hiermee wordt het meisje onder druk gezet. Allochtone meisje die maagd moeten voor hun huwelijk blijven hebben een extra probleem richting hun familie en zijn op die wijze chantabel. Deze loverboy word bij deze techniek ook wel kakkerlak “genoemd”. Een tweede tactiek met behulp van drugs is het onder invloed houden van drugs en haar opgesloten houden. Een voorbeeld hiervan is op TV geweest bij Tros Vermist. Tactiek met behulp van geweld, intimidatie: Door in eerste instantie een relatie aan te gaan (kan ook vriendschap) en met behulp van geweld en/of bedreiging met geweld het slachtoffer dwingen over te gaan tot prostitutie. De loverboy is qua stemmingen en gedrag zeer onvoorspelbaar en dwingt het slachtoffer onderdanig te blijven en onzeker over haar eigen handelen te zijn en blijven. In veel gevallen wordt hierbij gebruik gemaakt van drugs als het slachtoffer binnen de invloedsfeer van de loverboy is. Zie ook het boek “Echte Mannen Eten Geen Kaas”

Opmerking: Ik ben me ervan bewust dat er meer werkwijzen en varianten daarvan zijn dan hier omschreven. Belangrijk is dat het slachtoffer zich altijd in een afhankelijkheidssituatie bevindt. Probeer deze te herkennen.

Een voorbeeld vanuit de politie: Een minderjarig meisje moet bij haar “vriend” weggehaald worden, haar ouders willen haar terug. Tijdens het gesprek krijgt ze verkapt toestemming om mee te gaan en op de dezelfde verkapte wijze de opdracht om dingen over haar ouders te zeggen die haar ouders in een kwaad daglicht zouden zetten. Haar “vriend” was erg boos dat we haar kwamen halen. Er werd boos geschreeuwd tegen haar:”Ga maar mee, maar vertel wel echt hoe het zit. Vertel maar dat je ouders slecht voor je zijn dat je niets mag. Dat je vader je mishandelt.” Dit werd dreigend tegen haar gezegd waarna ze timide mee ging. Tijdens het gesprek op het bureau dat volgde kwam er (gelukkig) een ander verhaal dat verteld werd door een niet timide meisje. Uiteindelijk is zij ergens in den lande gesloten geplaatst in een jeugdinstelling.


7

Verschillende fases waarin het slachtoffer zich bevindt: Algemeen kan gezegd worden dat er 7 fases zijn waarin een loverboy slachtoffer zich in kan bevinden. Gelet op eerder genoemde werkwijzen kan het zijn dat er fases overgeslagen worden. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Euforie Grenzen verleggen Hersenspoeling Slaafse gehoorzaamheid Ontluistering Ontmaskering Losmaking

1 Euforie: Het meisje is/wordt verliefd, leert de loverboy kennen. Langzaam wordt ze losgeweekt van haar vrienden en familie. In veel gevallen zal de loverboy zich voordoen als de ideale partner (en schoonzoon). Echter achter de schermen zal hij het meisje opstoken tegen haar familie en vrienden. 2 Grenzen verleggen: Het meisje heeft al dan niet tegen haar wil sex met de loverboy, daarna met andere mannen. Mogelijk dat het meisje willoos gemaakt is (en wordt) door haar te drogeren. Het geld wordt door de loverboy gebruikt om zijn “schulden” af te lossen. 3 Hersenspoeling: Het meisje wordt gemanipuleerd en geprogrammeerd door wisselend gedrag (lief, boos, agressief, ongeïnteresseerd enz) te vertonen. Hierdoor zal het meisje onzeker worden en haar gedrag aanpassen om het de loverboy naar de zin te maken. Terugdenkend aan de goede tijd zal ze alles doen om dat terug te krijgen. De loverboy beschouwt het meisje als zijn eigendom. 4 Slaafse gehoorzaamheid: De loverboy bepaalt wat het meisje MOET doen, zijn wil is wet. Ze heeft alleen de loverboy om op terug te vallen. Ze heeft geen zelfbeschikkingsmacht meer. 5 Ontluistering: Het meisje begint te twijfelen aan de liefde van de loverboy of begint zich te verzetten tegen de dwang opgelegd door, bijvoorbeeld, (psychisch en fysiek) geweld, compromitterend film of fotomateriaal. Schaamte om toe te moeten geven dat haar ouders (en de rest) gelijk hadden overheersen nog en belemmeren haar om de stap te nemen om weg te gaan of hulp te zoeken. 6 Ontmaskering: De liefde voor de loverboy gaat wankelen. Het meisje komt er achter dat de loverboy meerdere vriendinnen heeft of onder dwang houdt. Er volgt een doorbraak van het isolement door gesprekken met anderen. Maar de invloed is er nog steeds! 7 Losmaking: Het meisje “klapt uit de school” zoekt hulp en duikt onder voor haar loverboy. Nu is er voor alle partijen tijd en gelegenheid om door te pakken en hulp te verlenen. De invloed neemt af maar gun haar zich onzeker te voelen. Ze komt bij oude bekenden waarvan ze niet meer goed weet of ze er op terug kan vallen. Haar hele wereld was immers de loverboy (en zijn netwerk). In de eerste fase en vanaf de vijfde fase is het meisje vatbaar voor hulp. Zit het meisje in de derde tot en met vierde fase dan is contact niet of nauwelijks mogelijk.


8

En op school? Je kent het vast wel, je komt bij een situatie waarbij je denkt: hier klopt iets niet. Wat niet klopt weet je niet precies maar je gevoel zegt het. Laat je gevoel spreken en luister naar je gevoel. Bespreek dit met je collega. Noteer voor jezelf je gevoelens en neem er de tijd voor.

Een voorbeeld vanuit de politie: Recentelijk waren collega’s bij een inbraak melding. Bij het zien van het gedrag van de ouders richting dochter en andersom kregen de collega’s het idee dat wat meer aan de hand was dan alleen een inbraak melding (die inbraak had overigens wel plaatsgevonden). Nadat de partijen gescheiden waren kwam haar verhaal er uit. Voorzichtige conclusie: mogelijk zou haar vriend een loverboy zijn. Hierna is overleg geweest met de jeugdcoördinator; zeden en het team mensenhandel hebben zich met de zaak bemoeid. Dit is gemuteerd. Momenteel speelt dit verhaal nog steeds. Ze kan hem niet loslaten maar er is contact tussen de politie en haar. Ook gaat ze naar een psychiater voor hulp. In dit geval ging het om een relatie waarin er veel dwang en controle op de dochter uitgeoefend werd. Een slachtoffer vertelde: Je voelt je alleen, je denkt dat het je eigen schuld is, je hebt heel veel schaamte gevoel, je weet het niet meer en je wilt dat het gaat stoppen (Bron www.loverboys.nu). Deze gevoelens zijn zichtbaar!! Leg dit vast in een mutatie. Enkele signalen: − het meisje krijgt (te snel te dure) kado’s van de nieuwe vriend. − het meisje draagt “volwassen” uitdagende kleding en gedraagt zich ernaar, dit klopt niet met haar leeftijd en/of haar vroegere gedrag − de schoolresultaten kunnen slechter worden. − vermoeidheid, vooral na het weekend. − de groep kennissen en de vriendenkring wordt als maar kleiner, de vriendenkring rondom de nieuwe vriend wordt groter. − een auto uit een andere omgeving van de school met daarin één of meerdere meisjes die je eigenlijk niet helemaal kan plaatsen op de plek waar je ze tegenkomt, of − een auto uit een andere omgeving dan de school die contact zoek met meisjes. − een meisje dat om onverklaarbare redenen wegloopt. − een meisje dat veel bij vriendinnetjes logeert en dan gaat “stappen”. − verslechterd contact tussen ouders en dochter als dochter een nieuwe vriend heeft of vriendin. − liegen over de plaatsen waar ze geweest is. − enz. “Verkeerde” relatie: Als je tijdens je gesprek toch het idee hebt dat het om een verkeerde relatie gaat en waarschijnlijk niet om een loverboy, laat dit niet merken. Onthoud dat je het verhaal van het slachtoffer altijd serieus moet nemen, hoe onwaarschijnlijk het ook klinkt. Beschouw het verhaal als een roep om hulp en ga hiermee aan de slag. - Bespreek je gevoelens met je collega, schoolmaatschappelijk werk en/of de politie. Leg ze vast. - Laat hun de beslissing nemen en de vervolgstappen bepalen, daar zijn ze immers voor. Voor in je notitie: Noteer deze signalen. Zet het volgende in je notitie: − exact wat je gezien heb zonder er een (waarde)oordeel of conclusie aan te geven, − wat je gedaan hebt aan het A – F Methode, − of je wel of geen zorgmelding gemaakt hebt (of gaat maken) richting het ZAT, − of het slachtoffer een contactpersoon heeft en hoe die te bereiken is, − aan wie je de notitie gegeven hebt of met wie je het bespreekt of gaat bespreken, − Probeer er achter te komen in welke fase het meisje zit en waarom, anticipeer daarop. Neem de tijd voor de mutatie en muteer zoveel mogelijk details.


9

Waarom het wiel opnieuw uitvinden? Als jeugdcoördinator van politie had ik ook te maken met huiselijk geweld. Bij de behandeling “op straat” van huiselijk geweld kan men gebruik maken van enkele protocollen, waaronder het ABCDEF-protocol. Bij het maken van deze handleiding kreeg ik het idee om dit protocol te gaan gebruiken voor loverboy-casussen. Dit protocol is een beproefde en natuurlijke manier van werken die zekerheid biedt voor zowel het slachtoffer als de behandelende politiemedewerker. In aangepaste vorm kunnen we het protocol ook gebruiken voor loverboy-casussen. Ik noem het de A tot en met F methode, kort gezegd: A –F Methode. Omdat de methode van de politie rekening moet houden met veel “regeltjes” was de methode in eerste instantie niet te gebruiken voor onze externe partners. Deze externe partners krijgen uiteraard ook te maken met slachtoffers van loverboys. Misschien wel meer of eerder dan de politie. Dus juist handelen en zorgen dat je het slachtoffer niet kwijtraakt aan de loverboy is van essentieel belang.

AF - Methode

A B C D E F

=

ASK

Vraag, niet bang zijn om vragen te stellen. Stel open vragen zonder te oordelen. Leg duidelijk uit waarom je de vraag stelt. Maak goed duidelijk dat je je zorgen maakt en je graag wilt helpen.

=

BELIEVE

Laat merken dat je het verhaal geloofd hoe vreemd het ook klinkt, denk om non-verbale reacties.

=

CALL

Bel voor ondersteuning, Bureau jeugdzorg en/of de politie (schoolagenten of afdeling jeugd).

=

DOCUMENT

Leg alles wat je gedaan en besproken hebt (en met wie) met dag datum en tijdstip vast in het registratiesysteem van school of in een document op je eigen computer. Vermeld je onderbuik gevoelens.

=

ENSURE SAFETY

Zorg dat de school een veilige haven is, mobiliseer binnen je school de juiste personen om dit te realiseren. Vertel hun wat nodig is om hun werk te kunnen doen, niet meer en niet minder.

=

FOLLOWUP

Bespreek de casus in het Zorg Advies Team, check bij bureau Jeugdzorg en politie wat er gebeurd is en geef aan om dat het om een urgente zaak gaat. Hou contact met het slachtoffer terwijl de andere instanties zich met haar “zaak” gaan bemoeien.

Sociale kaart Maak een sociale kaart met daarop de belangrijkste telefoonnummers van in- en externe partners zoals: − Voorzitter ZAT − Schoolmaatschappelijk werk − Bureau jeugdzorg − Wijkagent, Schoolagent of ander contactpersoon vanuit de politie


10

Handleiding Loverboy-Casussen

Recommend Documents