Handleiding Culturele Karavaan HANDLEIDING

1

HANDLEIDING

Handleiding Culturele Karavaan

2



Een karavaan is een bonte stoet

Voorwoord

mensen die van de ene plaats naar

In 2008 initieerde ik voor stichting Culture Connection een nieuw project met de naam Culturele Karavaan. De afgelopen jaren heb ik daar met veel plezier aan gewerkt. Culturele Karavaan is een rondreizend festival, dat mensen met diverse religieuze en culturele achtergronden samenbrengt en hen uitnodigt kennis te maken met elkaars cultuuruitingen, geloof en levenswijze. Het festival bestaat uit vier afzonderlijke programma’s die in samenwerking met lokale partners en artiesten inhoud en vorm krijgen. Het festival brengt op een positieve manier religieuze en culturele diversiteit in de schijnwerpers. Met een klein gemotiveerd team organiseerde ik zeven edities van Culturele Karavaan: in Zeeland, Rotterdam en Utrecht. Iedere editie creëerden we samen met een nieuwe groep artiesten en samenwerkingspartners een uniek festival. Een intensief en uitdagend samenwerkingsproces resulteerde in schitterende programma’s, ontroerende momenten, enthousiaste deelnemers en veel bezoekers. Culturele Karavaan heeft ons veel geleerd. Over hoe de hedendaagse samenleving eruit ziet, hoe grote steden in rap tempo van bevolkingssamenstelling veranderen, hoe mensen in grootstedelijke wijken met elkaar omgaan, waar fricties liggen en waar kansen zich voordoen. Het samenwerken met alle verschillende groepen en mensen leverde veel waardevolle ervaringen en leerstof op. Misschien is Culturele Karavaan ook wel een interessant project voor u. Deze handleiding geeft een omschrijving van het project, de programma-onderdelen en benodigde inzet van communicatie. Als u het project wilt organiseren, neem dan contact met ons op!

de andere trekt. In de avond strijkt een karavaan neer op een pleisterplaats en daar ontmoeten de reizigers elkaar. Ze eten met elkaar, maken muziek, dansen, vertellen verhalen en gedichten aan elkaar. Ze trekken een tijd intensief met elkaar op en leren elkaar zo beter kennen. Culturele Karavaan biedt in de hedendaagse samenleving met

Jeanneke den Boer Culture Connection

mensen van zoveel religies, culturen en communities een moment van rust, een pleisterplaats waar mooie kunst te beleven is en bijzondere ontmoetingen tot stand komen.

amenleven: s jk li e rk e w r et aar leven naa en, ga dan m g n Van naast elk re b g e e w namiek te wilt u zo’n dy aan de slag! n a a v ra a K le Culture

3

4


Stichting Culture Connection, initiatiefnemer en organisator van Culturele Karavaan, is de uitgever


Inhoudsopgave

van de handleiding. Culture Connection is opgericht in 2007 met als doel het bevorderen van interculturele samenwerking en dialoog in Nederland en culturele uitwisseling met mediterrane landen. Culture Connection

Inleiding

07

1

Omschrijving project Culturele Karavaan

1.1 1.2 1.3

Culturele Karavaan in het kort Waarom Culturele Karavaan? Competenties van organisatoren

09 11 13 17

+31.(0)30.2734558 / +31.(0)6.12991727

2

Omschrijving programma’s Culturele Karavaan

www.culture-connection.org

2.1 Eat&Meet, dialoogmaaltijd 2.2 In The Spirit Of, talentenpresentatie 2.3 Culturele Karavaan op scholen 2.4 Interreligieuze dialoogbijeenkomst 2.5 Festivalfinale 2.6 Communicatie

organiseert kunstprojecten waarin lokale talenten en gemeenschappen een actieve rol spelen, eigen cultuur-

uitingen inbrengen en samenwerken aan gezamenlijke presentaties. www.culture-connection.org

Contactgegevens Culture Connection Jeanneke den Boer PO Box 13239 3507 LE Utrecht NL

[email protected]

Colofon Utrecht, maart 2014 Teksten: Jeanneke den Boer, Hilde Swart Redactie: Charissa Maduro Vormgeving: Nevel Karaali Feedbackgroep: Arina Dijksma, Aradhana Kesharie, Charissa Maduro, Gusta Semmelink, Marieke Sillevis-Smitt, Özay Tura, Daniella Wiercx van Rhijn Met dank aan: Fonds voor Cultuurparticipatie, Kerk en Wereld

Nawoord

19 21 23 25 27 29 31

32

5

6



Inleiding Deze handleiding biedt u een stappenplan om Culturele Karavaan zelf te organiseren. Het eerste deel geeft een omschrijving van het project, de maatschappelijke motivatie voor het project en gedragsrichtlijnen voor de organisatoren. Het tweede deel geeft een omschrijving van de programma’s van Culturele Karavaan. Een aparte paragraaf is gewijd aan communicatie.

Voor wie? De handleiding is te gebruiken door professionals die willen werken aan sociale cohesie in een wijk of stadsgebied en kunst en dialoog willen inzetten om dat te bereiken: – Professionals die werken in een grootstedelijke omgeving en creatieve projecten ontwikkelen. – Initiatiefgroepen met vertegenwoordigers van interreligieuze netwerken, wijkorganisaties, woningbouwcoöperaties, lokale economie, creatieve ondernemers, scholen, etc.

Wanneer in te zetten? – Als instrument om mensen van verschillende geloofsgemeenschappen en culturen samen te brengen. – Als instrument om talent en creativiteit in een wijk naar boven te halen. – Aanhakend bij een jubileumfeest van de wijk of een andersoortig stads evenement. – Aanhakend bij een multidisciplinair programma in het kader van city- en/of wijkmarketing.

Begeleiding door Culture Connection Bij gebruik van de Handleiding bestaat de begeleiding vanuit Culture Connection uit: – Bij de start van het project: een training interculturele communicatie. – Bij de start van het project: advies bij het opstellen van het projectplan met begroting en bij het aannemen van een projectleider. De begroting is afhankelijk van de keuzes van de organisator en verschilt dus per situatie. – In de uitvoeringsfase: advies bij het kiezen van professionele artiesten, coaches, docenten en een regisseur. – In de uitvoeringsfase: advies bij het opstellen van een communicatieplan.

7



9

1.1 Culturele Karavaan in het kort 1.2 Waarom Culturele Karavaan? 1.3 Competenties van organisatoren

1

Omschrijving Project

8

10



1.1 Culturele Karavaan in het kort Culturele Karavaan is een festival, dat steeds een andere pleisterplaats kiest. Het festival strijkt neer in steden en wijken waar mensen met diverse culturele en religieuze achtergronden samenwonen. Culturele Karavaan werpt een nieuw licht op religieuze diversiteit, een onderwerp dat maar al te vaak met conflicten en problemen wordt geassocieerd. Religie wordt vaak gezien als een splijtzwam in de samenleving; dogma’s en doctrines voeren de boventoon in het publieke debat. Culturele Karavaan laat een andere kant van religie zien en zet cultuuruitingen, rituelen en verhalen van verschillende geloofsgemeenschappen in de schijnwerpers. Kunstuitingen met een religieuze inspiratiebron staan centraal tijdens het festival. Artiesten van alle leeftijden en culturen presenteren verrassende en eigenzinnige acts met muziek, dans, poëzie of theater. Naast optredens staan educatieve activiteiten, samen eten, ontmoeting en dialoog op het programma. Iedere editie van het festival Culturele Karavaan heeft een verbindend festivalthema1, dat de organisatoren gezamenlijk vaststellen. Het thema krijgt binnen de verschillende religies en culturen op eigen wijze vorm en inhoud. Deelnemende artiesten laten zich door het festivalthema inspireren tot verhalen, zang, dans en poëzie, die in het hart raken en grenzen doen vervagen.

Wie creëren Culturele Karavaan? A) Wijkbewoners spelen de hoofdrol in het programma. Al dan niet verborgen talenten worden opgespoord en actief betrokken bij het programma. Beginnende talenten worden gekoppeld aan professionals en werken in het voortraject samen aan producties die ze tijdens de festivaldag presenteren. B) Lokale organisaties en ondernemers leveren een bijdrage aan de verschillende programmaonderdelen van het festival zoals aan het talentenprogramma, de Eat&Meet of achter de schermen als vrijwilligers. Zij dragen contacten aan, stellen hun ruimte en faciliteiten ter beschikking, werken mee aan de publiciteit en bieden waar mogelijk financiële middelen.

1 Voorbeelden van thema’s zijn: “Geven en delen”, “Vrouwen in religie” en “Licht”.

11

12



Programma’s Culturele Karavaan

Wat maakt Culturele Karavaan uniek?

Het festival bestaat uit meerdere programmaonderdelen die ook afzonderlijk als programma gepresenteerd worden. De formats en draaiboeken staan uitgebreid in de Handleiding beschreven.

– – – –

Eat&Meet Een samenwerking van wijkcateraars resulterend in een dialoogmaaltijd tijdens de festivalfinale.

In The Spirit Of Een talentontwikkelingstraject resulterend in een talentenshow tijdens de festivalfinale.

Culturele Karavaan werpt een ander licht op religieuze diversiteit, een onderwerp dat veelal wordt geassocieerd met conflicten en problemen. Culturele Karavaan focust op cultuuruitingen geïnspireerd door religie en belicht de kracht en schoonheid van deze uitingen, hun achterliggende betekenis, universele emotionele lading en bindende werking. Culturele Karavaan zet kunst in als middel om verbinding in de samenleving teweeg te brengen. Mensen uit verschillende gemeenschappen en netwerken, die elkaar doorgaans niet treffen, werken samen aan artistieke producties en gaan in gesprek met elkaar. Culturele Karavaan richt zich op de wijk en haar bewoners en brengt mensen die niet vanzelfsprekend deelnemen aan culturele programma’s op het podium.

Culturele Karavaan op Scholen Een cultuur educatief programma, resulterend in presentaties van leerlingen tijdens de festivalfinale.

1.2 Waarom Culturele Karavaan?

Interreligieuze Dialoog Meeting

Ingrijpende veranderingen in de stedelijke samenleving

Een rondreis langs gebedshuizen in de wijk met dialooggesprekken, idealiter resulterend in een voortgaande dialoog na de festivalfinale.

Een halve eeuw immigratie heeft de samenleving in Nederland en andere Europese steden flink veranderd. De snelheid van deze verandering en de enorme verscheidenheid aan mensen die de stad bevolken zijn uniek in de geschiedenis. Nooit eerder kwamen zoveel mensen in zo’n korte tijd en uit zoveel verschillende werelddelen naar West-Europa. De migranten vormen een zeer heterogene groep. Immigratie is inmiddels een proces dat talloze landen van herkomst telt, talloze motieven voor migratie – van asiel tot en met zeer tijdelijke tewerkstelling2. En dat alles is met name in grotere steden te merken. Die krijgen een steeds meer gemengde bevolkingssamenstelling.

Festivalfinale De ultieme presentatie van meerdere programmaonderdelen aan het publiek.

Waar vindt Culturele Karavaan plaats? Culturele Karavaan speelt zich af in steden en wijken met een gemengde bevolkingssamenstelling. Deze steden en wijken zitten vaak boordevol artistiek talent en creatieve en culinaire ondernemers. De programma’s van Culturele Karavaan vinden er plaats in kerken of andere gebedshuizen, scholen, wijkgebouwen, winkelcentra en culturele broedplaatsen.

Doelstellingen Culturele Karavaan – Het creëren van een ontmoetingsplaats voor mensen met diverse levensvisies, geloofsovertuigingen, lifestyles en culturele achtergronden. – Het faciliteren van kennismaking en dialoog tussen mensen met diverse achtergronden. – Het kennismaken met andere religies via kunst en cultuur. – Het bijdragen aan verbinding en cohesie in een wijk via kunst en cultuur. – Het bevorderen van cultuurparticipatie en talentontwikkeling.

Superdiversiteit, een multidimensionele benadering Multiculturaliteit is een te enge term voor deze nieuwe werkelijkheid. De diversiteit is veel complexer. Superdiversiteit is tegenwoordig de gangbare term, in 2007 door de Amerikaanse antropoloog Steven Vertovec3 gelanceerd. Vertovec signaleert een nieuwe dimensie van diversiteit – superdiversiteit – die zich op alle vlakken manifesteert: etnisch, cultureel, taalkundig, religieus, sociaal-economisch. Vertovec wijst daarbij op de noodzaak om opvattingen en beleidsmaatregelen rond diversiteit opnieuw te evalueren. Het is tijd voor een nieuwe multidimensionele

2 Blommaert, J. (2013), Superdiversiteit: een inleiding, www.superdiversiteit.com. 3 Vertovec, S. (2007), Super-Diversity and its implications. Ethnic and Racial Studies 26: p. 1024-1054.

Superdiversiteit staat voor ‘diversiteit binnen diversiteit’. Superdiversiteit dwingt ons met andere ogen te kijken

naar de sociale realiteit. Het is een paradigma dat ons toelaat veel preciezer en accurater te denken en handelen

rond diversiteit en het heeft daardoor enorme implicaties voor onderzoek, beleid en praktijk. Vertovec is directeur

van het prestieuze Max Planck Institute for the Study of Religious and Ethnic Diversity in Göttingen te Duitsland.

13

14


benadering. De 21ste eeuw wordt de eeuw van superdiversiteit. In steden als Rotterdam, Brussel en Parijs vormen mensen met een migratieachtergrond al de meerderheid van de stadsbewoners. Diversiteit is de nieuwe norm; superdiversiteit de nieuwe realiteit. Hoewel superdiversiteit door sommige mensen als een culturele verrijking wordt gezien, leidt diezelfde verscheidenheid ook regelmatig tot spanningen, conflicten en onbegrip. Diversiteit ligt nog altijd gevoelig en roept onzekerheid en weerstand op.


eigen besognes: werk, gezin, opleiding, opvoeding van kinderen en diverse vrijetijdsbestedingen. Het lijkt of sociale cohesie en samenleven een andere invulling moeten gaan krijgen.

Religieuze diversiteit uitgelicht

Hoe kunnen we omgaan met die superdiversiteit? “Het is de kunst om het potentieel van superdiversiteit beter tot zijn recht te laten komen”4, zegt socioloog Dirk Geldof5. Volgens hem is dat de enige zinvolle optie voor de toekomst. Geldof pleit voor een actief pluralisme met debat, samenspraak en tegenspraak. Superdiversiteit vraagt om wederzijdse openheid en dialoog tussen de bewoners van een grote stad. Het vraagt om wederzijdse betrokkenheid. Actief pluralisme ontstaat echter niet vanzelf. Het vraagt om plaatsen voor ontmoeting en mensen die verbindingen kunnen leggen tussen de stadsbewoners met al hun verschillende achtergronden.

Eigen aan deze tijd van superdiversiteit is dat religies en levensbeschouwingen opnieuw een grote rol spelen. Binnen heel wat migrantengemeenschappen is de impact van hun religie op hun leefwereld groter dan bij de doorsnee autochtoon. In de westerse liberale democratieën kennen we niet alleen de scheiding van kerk en staat, maar ook godsdienstvrijheid als een fundamenteel wettelijk recht en mensenrecht.7 De hedendaagse samenleving is dan ook rijk aan communities die een bepaalde geloofsovertuiging of levensbeschouwing met elkaar delen: christenen, joden, soennitische moslims, alevieten, hindoes, boeddhisten, kopten en vele anderen. De hoofdreligies zijn weer onderverdeeld in veel verschillende richtingen en stromingen. Religieuze diversiteit is een gegeven en tegelijk één van de meest complexe spanningsbronnen in de hedendaagse West-Europese samenleving. Religieuze verschillen zijn vaak lastig te overbruggen; doctrines spreken elkaar tegen en gebruiken en rituelen worden maar al te vaak niet begrepen.

Verbinding: het nieuwe toverwoord

Culturele Karavaan en religieuze diversiteit

Verbinden is het toverwoord. Meer dan ooit staat het begrip verbinden centraal in artikelen, analyses en sociologische beschouwingen. Ook politiek en overheid maken ruimhartig gebruik van het begrip om hun sociale intenties te onderstrepen. Verbinding is een kernbegrip in de civil society, waarbij de burger zelf vorm geeft aan zijn leven en de overheid op een afstandje toekijkt, stimuleert, sanctioneert, faciliteert en handhaaft.6 Zelf in actie komen en je verbinden met je directe omgeving zijn ook belangrijk in de door de overheid gepropageerde participatiesamenleving.

Culturele Karavaan belicht een andere kant van religieuze diversiteit zonder de complexiteit van het thema te bagatelliseren. Culturele Karavaan richt zich op de kunst en cultuur voortkomend uit verschillende religieuze tradities. Culturele Karavaan belicht de kracht en schoonheid van deze kunst en cultuur, hun achterliggende betekenis en benadrukt hun universele emotionele lading en bindend effect. Culturele Karavaan laat zien hoe hedendaagse artiesten zich door die cultuuruitingen laten inspireren tot verrassende nieuwe interpretaties en stijlen. Culturele Karavaan brengt via kunst en cultuur de achterliggende waarden binnen verschillende geloofsovertuigingen en levensbeschouwingen in beeld en welke overeenkomsten daarin voorkomen.

Actief pluralisme: dialoog en debat

De uitdaging van het leven in een superdiverse stad Leven in een superdiverse stad of wijk is voor iedereen een uitdaging en verloopt niet altijd vlekkeloos. Bewoners in deze wijken en steden leven naast elkaar en tegelijkertijd voor een groot deel langs elkaar heen. Zij leven in eigen netwerken en kunnen dankzij het internet en mobiele communicatietechnologieën intensieve relaties onderhouden, zowel met mensen in hun land van herkomst, als met anderen elders in de wereld. Voor hun sociale leven zijn mensen steeds minder dan voorheen aangewezen op de buurt waarin zij wonen. Mensen uit een wijk kunnen elkaar tegenkomen in de winkel en op straat, maar voor de rest weinig van elkaar weten. Ieder heeft een eigen huishouden en wordt opgeslurpt door 4 Geldof D., 2013, ‘Superdiversiteit. Hoe migratie onze samenleving verandert’, Acco 5 Dirk Geldof is socioloog, publicist, onderzoeker en lector aan de Karel de Grote-Hogeschool te Antwerpen. 6 Schiller H., 2013, ‘De kunst van het verbinden, Burger in de netwerksamenleving’ pag. 7

Wat kan Culturele Karavaan bijdragen aan de superdiverse samenleving? Culturele Karavaan is een instrument om sociale cohesie in een wijk te versterken, om harmonie tot stand te brengen en te zorgen dat fricties en spanningen niet uitmonden in conflicten en schisma’s. Kunst, cultuur en dialoog worden ingezet om mensen met uiteenlopende geloofsovertuigingen, levensbeschouwingen en levensstijlen samen te brengen. Ontmoeting voltrekt zich op een speelse en laagdrempelige manier. 7 Geldof D., 2013, ‘Superdiversiteit. Hoe migratie onze samenleving verandert’, Acco

15

16


Culturele Karavaan focust op het artistiek potentieel en creatief ondernemerschap in superdiverse wijken en draagt bij aan de versterking daarvan. Culturele Karavaan ontwikkelt met wijkbewoners artistieke producties die ook in prestigieuze cultuurcentra komen te staan. Culturele Karavaan brengt mensen en organisaties uit verschillende sectoren bij elkaar.

Testimonials deelnemers Culturele Karavaan

“Ik had nooit verwacht dat ik dit zou meemaken in mijn leven: samen met een Marokkaanse ‘anasheed’ groep en een joods koor op het podium staan in een christelijke kerk. Een betekenisvolle ervaring voor mij en de moslims in de wijk.” (Imam Abdil Karakus over zijn deelname aan Culturele Karavaan 2012)

Culturele Karavaan draagt bij aan imagoverbetering van een superdiverse wijk door het aanwezige artistieke talent en creatief vermogen voluit in de publieke belangstelling te brengen. Kanaleneiland is vaak negatief in het nieuws, maar nu blijkt hoe rijk deze wijk is. Alle goede bedoelingen, talenten en idealen bleken samen een waar kapitaal te vertegenwoordigen. Dit kapitaal is opgedolven door de deskundige, betrouwbare en voortvarende aanpak van de Culturele Karavaan. Het was de ideale manier om elkaar te ontmoeten, en om de rijkdom van de samenwerking te proeven.” (Pieter van Winden over Culturele Karavaan 2012 in Kanaleneiland)

Bekijk ook de film van Culturele Karavaan: http://www.youtube.com/watch?v=aVs32lM5t7w


1.3 Competenties van organisatoren Het welslagen van het project heeft te maken met een mooie programma, een strakke organisatie, maar vooral ook met hoe de organisator zich opstelt in de samenwerking en communiceert met alle betrokkenen. Hieronder een aantal tips en adviezen!

t you Practice wha

preach!

Open mind Cruciaal is dat een organisator van Culturele Karavaan met een open mind te werk gaat en respect toont voor de achtergrond, cultuur en religie van iedere projectdeelnemer. Hierbij hoort een onderzoeksmatige instelling, nieuwsgierigheid en bereidheid zich te verdiepen in de kunstuitingen en achtergronden van de projectdeelnemers. Openheid en oprechte interesse zijn cruciaal.

Samenwerken en flexibiliteit Het project draait om samenwerken met mensen die hun kunst of koken als liefhebberij en vrijwillig (dus niet als beroep) uitoefenen. Projectdeelnemers gebruiken hun vrije tijd om zich voor te bereiden en in te zetten voor het festival. Het is belangrijk om daar rekening mee te houden en een flexibele houding aan te nemen bij het plannen van afspraken, repetities en voorbereidende bijeenkomsten. Dit betekent in praktijk dat veel afspraken in weekenden of op avonden plaatsvinden. Het organiseren van Culturele Karavaan is geen “9 tot 5 baan”. Heldere afspraken en een goede tijdige planning zijn belangrijk wanneer men werkt met deelnemers met uiteenlopende dagbestedingen.

Betrouwbaarheid Door als organisator respectvol met de deelnemers om te gaan, helder te communiceren en gemaakte afspraken na te komen, wordt vertrouwen opgebouwd in de onderlinge relatie. Gemaakte afspraken staan daarbij op papier, worden geverifieerd bij de wederpartij en daarna definitief gemaakt. Het is belangrijk om realistische afspraken te maken, geen verkeerde verwachtingen te scheppen en rekening te houden met de kaders en doelstellingen van het project.

Persoonlijke aanpak Een persoonlijke aanpak is erg belangrijk. Dit komt o.a. naar voren in het kiezen van het communicatiemiddel: bellen is sneller, directer en persoonlijker dan e-mailen. Persoonlijk langsgaan bij de deelnemers is bij uitstek een uiting van betrouwbare communicatie. Een persoonlijke benadering vergroot de wederzijdse betrokkenheid tussen de deelnemers en de organisatie.

17



19

2.1 Eat&Meet, dialoogmaaltijd 2.2 In The Spirit Of, talentenpresentatie 2.3 Culturele Karavaan op scholen 2.4 Interreligieuze dialoogbijeenkomst 2.5 Festivalfinale 2.6 Communicatie

2

Omschrijving Programma’s

18

20



2.1 Eat&Meet, dialoogmaaltijd

Testimonials deelnemers Eat&Meet

“ Het was leuk om aan tafel te zitten met wijkbewoners die ik anders niet snel zou ontmoeten.”

“Heel boeiend om te horen wat mijn tafelgenoten in het dagelijks leven doen en wat hun religieuze achtergrond is.”

De Eat&Meet is een sfeervol ontmoetingsmoment. Mensen van verschillende culturen en religies, die elkaar nog niet kennen, komen bij elkaar aan tafel te zitten. Onder het genot van wereldgerechten maken zij kennis met elkaar en gaan zij in gesprek over het festivalthema. De Eat&Meet wordt verzorgd door verschillende cateraars uit de wijk, die ieder een eigen culinaire traditie vertegenwoordigen. De cateraars laten zich bij hun kookkunst inspireren door het festivalthema, stemmen het menu onderling af en bereiden samen de maaltijd voor. De maaltijd bestaat uit soep, salades, brood en fingerfood. De gerechten worden in drie gangen geserveerd. Bezoekers kopen bij binnenkomst een entreekaart in een kleur die correspondeert met een kleur van één van de tafels. Er zijn vijf kleuren kaarten en tafels. De kaarten zijn door elkaar geschud. Bekenden die als groep binnenkomen, krijgen ieder een andere kleur kaart en komen zo niet bij elkaar aan tafel te zitten. De samenstelling per tafel is idealiter zo gemixt mogelijk. Een master of ceremony leidt de maaltijd in, stelt de cateraars voor en licht de vragen naar aanleiding van het thema toe. Bij iedere gang licht de cateraar zelf zijn eten toe en vertelt ook iets over zichzelf.

Doelstellingen – Ontmoeting met tafelgenoten – Dialoog over het festivalthema – Kennismaking met elkaars achtergronden

Cateraars

Een goed ge

ereldreis!

spre

culinaire w k tijdens een

– – – – –

Vanuit lokale economie, wijkrestaurants Via geloofsgemeenschappen Via welzijnsorganisaties, wijkkookgroepen Via kunstenaarsbroedplaatsen Via scholen, bijvoorbeeld een horeca opleiding van het ROC of VMBO.

Publiek – Een zo breed mogelijk publiek, van alle leeftijden, culturen, religies. – In het bijzonder publiek uit de wijk of stad waar het project zich afspeelt.

21

22



2.2 In The Spirit Of, talentenpresentatie In The Spirit Of is een programma van Culturele Karavaan, waarbij wijkbewoners hun artistieke talenten presenteren. Wijkbewoners worden uitgenodigd om korte pakkende acts met muziek, dans, theater, poëzie of verhalen voor te bereiden en die tijdens het festival te presenteren. Superdiverse wijken zitten vaak boordevol creatieve geesten en artistieke talenten. Die zijn niet altijd direct zichtbaar. Maar, als je even moeite doet en gaat zoeken, dan zijn ze te vinden via religieuze gemeenschappen, culturele organisaties, scholen, dansen sportverenigingen of culturele broedplaatsen. In The Spirit Of zet een diverse groep talenten in de schijnwerpers. Zij worden gevraagd een artistieke bijdrage aan het festival the leveren, geïnspireerd door het festivalthema en puttend uit hun eigen religieuze traditie of cultuur. In het voortraject werken ze samen met professionals, die hen coachen binnen hun kunstdiscipline en bij hun podiumpresentatie. Tijdens het festival presenteren ze het eindresultaat aan het publiek!

Doelstellingen – – – –

Zichtbaar maken van talenten en creatief potentieel van de wijk. Bijdragen aan artistieke ontwikkeling van talenten. Faciliteren van samenwerking tussen talenten met verschillende religieuze en culturele achtergronden en daarmee van een intensieve kennismaking met elkaars cultuuruitingen en achtergronden. Presenteren van verrassende acts aan een breed publiek.

Deelnemers

n uit de wijk te n le ta t e z f O In The Spirit erpers in de schijnw

– Een diverse groep talenten uit de wijk, van alle leeftijden, culturen en religies. – Talenten die zich geïnspireerd voelen door het thema van het festival en mee willen doen aan een presentatie. – Talenten die open staan voor samenwerking met mensen van andere achtergronden. – Talenten die open staan voor artistieke begeleiding en coaching.

Publiek – – – –

Een diverse groep personen, van alle leeftijden, culturen en religies. In het bijzonder personen uit de wijk of stad waar het project zich afspeelt. Familie, vrienden en kennissen van de deelnemende talenten. Cultuurliefhebbers en professionals uit de culturele sector.

23

24



2.3 Culturele Karavaan op school Culturele Karavaan Op School richt zich op kinderen op basisscholen en jongeren in het voortgezet onderwijs. Het is een educatief programma dat in samenspraak met docenten op scholen tot stand komt. Binnen of buiten schooltijd wijden docenten lessen aan het thema van Culturele Karavaan. Het kan gaan om lessen tijdens de kunstzinnige vakken als muziek, schilderen of creatief schrijven. Docenten werken dan samen met de leerlingen aan een mooie artistieke presentatie voor het festival. Professionele artiesten geven extra workshops in hun kunstdiscipline en stijl. Tijdens het festival is het eindresultaat te bewonderen: een optreden met zang, dans, poëzie, een musical of een expositie met schilderijen of videokunst. Culturele Karavaan kan in het voortgezet onderwijs ook behandeld worden in de lessen maatschappijleer of levensbeschouwing of in praktische vakken als business & communicatie. Leerlingen gaan in gesprek met elkaar over het festival thema en maken er een rapportage over of leveren een praktische bijdrage door bijvoorbeeld promotie voor het festival te maken.

Doelstellingen – Kinderen en jongeren actief betrekken bij het programma. – Scholen en docenten actief betrekken bij het programma. – Deelnemende kinderen en jongeren intensief laten kennismaken met de Culturele Karavaan, met de uitgangspunten, het festivalthema, de artiesten en kunstuitingen die op het programma staan. – Bijdragen aan de creatieve vaardigheden en artistieke ontwikkeling van kinderen en jongeren. – Bijdragen aan bewustzijn van jongeren over religieuze diversiteit en aan communicatieve vaardigheden die nodig zijn bij het organiseren van evenementen.

r gramma voo o r p f e ti a c u k Ed ren in de wij e g n jo n e n kindere

Deelnemers – Leerlingen van basisscholen, brede scholen, naschoolse opvang programma’s in de wijk en hun docenten. – Leerlingen van middelbare scholen in de wijk en hun docenten.

Publiek – – –

Een zo divers mogelijk publiek van alle leeftijden, culturen en religies. In het bijzonder docenten, begeleiders, ouders, familie en vrienden van de deelnemende kinderen en jongeren. Cultuurliefhebbers, jongeren.

25

26


Integratie Culturele Karavaan in bestaande vakken – Drama en theater – Beeldend – Creatief schrijven – Muziek – Cultureel Kunstzinnige Vorming – Maatschappijleer of Burgerschap en Samenleving – Marketing en Communicatie

Mogelijke culturele workshops door professionals via Culturele Karavaan – – – – – –

Indiase tempeldans Soefi dans Schrijf je eigen gedicht! Maak je eigen videoclip! Religieuze diversiteit in praktijk Communicatie voor festivals

Soorten presentaties op festival – Een expositie van tekeningen, schilderijen, foto’s en/of gedichten – Poëzievoordracht – Een verhaal op theatrale wijze voorgedragen – Een optreden met zang en/of instrumentale muziek, dans of theater – Een video performance – Een musical

Andere mogelijke bijdragen aan festival – Promotiecampagne met o.a. flyeracties – Actief op festivaldag bij ontvangst en begeleiding publiek – Actief op festivaldag achter schermen als artiestenbegeleider of stagehand


2.4 Interreligieuze dialoogbijeenkomst Tijdens de interreligieuze dialoogbijeenkomst komen vertegenwoordigers van de diverse geloofsgemeenschappen in de wijk samen en gaan zij met elkaar in gesprek over het festivalthema. Het is een mooi moment om perspectieven, ervaringen en idealen met elkaar uit te wisselen, maar ook om naar elkaars gedichten, teksten of muziek te luisteren. De gesprekken vinden plaats in groepen van maximaal zes personen en verlopen via een bepaalde dialoogmethodiek. De deelnemers aan één tafel kennen elkaar niet en representeren verschillende levensbeschouwelijke achtergronden. De bijeenkomst wordt inhoudelijk voorbereid met vertegenwoordigers van de grootste geloofsgemeenschappen in de wijk. De bijeenkomst vindt plaats in een gebedshuis of wijkgebouw.

Doelstellingen – – – –

Samenbrengen van groepen of personen met verschillende geloofsovertuigingen die niet vanzelfsprekend met elkaar in contact komen. Dieper ingaan op het festival thema vanuit verschillende religieuze belevingen. Vertaling van het thema in dromen en idealen en naar de praktijk van alledag. Kennismaken met het reilen en zeilen in verschillende gebedshuizen.

Doelgroepen – Primair: vertegenwoordigers van verschillende geloofsgemeenschappen en hun voorgangers. – De bijeenkomst is ook toegankelijk voor eindverantwoordelijken van diverse wijkorganisaties op het gebied van cultuur, zorg, welzijn, onderwijs, bedrijfs- leven.

inspiratie n e g in p ie d r iversiteit, ve Religieuze d

27

28


“Afgelopen november had festival Culturele Karavaan zijn tenten opgeslagen in de Johanneskerk in Utrecht-Overvecht. De Johanneskerk was tijdens het festival een bruisende plek in de wijk. Mensen met diverse achtergronden aten eerst met elkaar en genoten vervolgens een avond lang van dans, muziek en poëzie: van boeddhistische mantra’s tot gospel, van Joodse voorzang tot Turkse dans, van scholierenrap tot soefi poëzie. De kerk was voor één avond een afspiegeling van de wijk Overvecht zelf, maar dan op de manier zoals je het altijd zou willen: rijk aan diversiteit en genietend van elkaars tradities.”


2.5 Festivalfinale Maandenlange voorbereidingen voor het talentenprogramma In The Spirit Of en het scholenprogramma monden uiteindelijk uit in flitsende presentaties tijdens de festivalfinale. Optredens met muziek, dans, poëzie, verhalen en theater worden afgewisseld met korte interviews. Ook zijn er exposities te bezichtigen en kunnen bezoekers tijdens de Eat&Meet genieten van een heerlijke maaltijd. De programma-onderdelen Eat&Meet en In The Spirit Of kunnen met de resultaten van het educatief programma gezamenlijk in de festivalfinale worden gepresenteerd. Het programma is afwisselend met jong en oud op het podium en een brede diversiteit aan kunstuitingen. Tijdens de Eat&Meet is er gelegenheid om kennis te maken met andere bezoekers.

(Bettina van Santen over Culturele Karavaan 2012 in Overvecht)

Doelstellingen – – – – –

Het presenteren van verrassende acts aan een breed publiek. Het kennismaken met andere religies via kunst en cultuur. Het faciliteren van kennismaking en dialoog tussen mensen met diverse achtergronden. Het bijdragen aan verbinding en cohesie in een wijk via kunst en cultuur. Het zichtbaar maken van talenten en creatief potentieel van de wijk.

Doelgroepen – Achterban van deelnemers en partners – Bewoners van de wijk waar het project plaatsvindt – Cultuurminnend publiek – Jongeren – Professionals uit de kunst en cultuur, religie, welzijn en wetenschap

itterende h c s t e m a jk programm n Een feesteli en lekker ete s ie it s o p x e optredens,

29

30



2.6 Communicatie en promotie Een project als Culturele Karavaan kenmerkt zich door een veelheid aan samenwerkingspartners. Tijdig contact leggen met partners, attente communicatie met alle betrokkenen en wederkerigheid in de samenwerkingsrelatie zijn essentiële voorwaarden voor het welslagen van het project. Een goed uitgevoerd communicatietraject zorgt ervoor dat het project soepel verloopt, veel publiek trekt en volop media aandacht genereert. Naast de communicatie met alle partners is er de promotiecampagne om het project brede bekendheid te geven en om publiek op te bouwen. De achterban van alle partners en deelnemers aan het programma vormt een van de belangrijkste doelgroepen voor het festival. Culturele Karavaan is aanwezig in de haarvaten van de samenleving. Het is dan ook de uitdaging om een zo divers mogelijk publiek uit de wijk aan te spreken. Doelgerichte één op één communicatie via sleutelfiguren in de wijk is een belangrijk middel om dat publiek te werven voor de Culturele Karavaan. Ook wijk televisie en lokale radio zijn belangrijke media.

Doelstellingen

erk

ontactennetw c n e e je w u Hoe bo p? en publiek o

– – –

Missie, visie en doelen van Culturele Karavaan sterk neerzetten: zowel intern bij alle directe partners, medewerkers en deelnemers aan het programma als extern bij een breed publiek en in de media. Publiek en media-aandacht genereren voor alle activiteiten van Culturele Karavaan. Een duurzame samenwerking opzetten tussen de verschillende deelnemers en partners aan het project; een goed contact, resulterend in meer gezamenlijke projecten, is het spoor dat Culturele Karavaan wil achterlaten.

Doelgroepen – Achterban van deelnemers en partners – Bewoners van de wijk waar het project plaatsvindt – Cultuurminnend publiek – Jongeren – Professionals uit de kunst en cultuur, religie, welzijn en wetenschap

31

32



Nawoord Deze online versie van de Handleiding Culturele Karavaan maakt deel uit van het totaalpakket dat Culture Connection heeft samengesteld om u te ondersteunen bij de organisatie en uitvoering van het project. U heeft in deel 1 over het waarom van het project kunnen lezen, de achterliggende filosofie en motivatie om het te organiseren. In deel 2 heeft u een beeld kunnen krijgen van de verschillende programma-onderdelen. Bent u enthousiast om een project als Culturele Karavaan op te zetten, neem dan contact met ons op! Het Culture Connection team kan tegen een redelijke vergoeding begeleiding in de startfase bieden en er is een uitgebreide toolkit met draaiboeken, planningschema’s en een overzicht van alle benodigdheden op het gebied van menskracht, locatie, techniek, etcetera. www.culture-connection.org

www.culture-connection.org

33

Handleiding Culturele Karavaan HANDLEIDING

Recommend Documents