Handleiding bij het maken van een profielwerkstuk
april 2012
CSB Handleiding bij het maken van een profielwerkstuk april 2012
Inhoudsopgave 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Inleiding De tijdlijn De verschillende fasen Onderwerp zoeken Informatie zoeken Nog 10 tips De beoordeling
CSB Handleiding bij het maken van een profielwerkstuk april 2012
Inleiding Het profielwerkstuk is een belangrijk onderdeel van het examendossier en wordt apart vermeld op je diploma met de titel en de beoordeling. Het cijfer is onderdeel van het combinatiecijfer. Dit combinatiecijfer telt mee als schoolexamencijfer en bepaalt dus voor een deel of je slaagt of niet. Het idee is dat je met z’n tweeën een onderzoek doet binnen het kader van een of twee vakken. Bij welke vakken je het profielwerkstuk mag maken staat verderop in deze handleiding. De vorm waarin het onderzoek gegoten wordt is sterk afhankelijk van het vak dat je kiest. Een werkstuk bij natuurkunde ziet er dan ook meestal anders uit dan een werkstuk bij geschiedenis. De verschillende mogelijkheden zullen in de vaklessen worden toegelicht. Bij het profielwerkstuk ligt de nadruk op verschillende algemene vaardigheden, zoals het kunnen verzamelen en verwerken van informatie, opzetten en uitvoeren van onderzoek en/of ontwerpvaardigheden, presentatievaardigheden, vaardigheid in plannen, samenwerken en overleg. De omvang van het werkstuk is niet te vangen in een exact aantal pagina’s. Kwaliteit en kwantiteit gaan niet hand in hand. Een goed kritisch verslag van het eigen onderzoek van ongeveer twintig pagina’s kan voldoende zijn. Je maakt het profielwerkstuk in tweetallen. Mentoren hebben hierin een adviserende taak en kunnen in voorkomende gevallen adviseren een bepaalde ‘ongelukkige’ combinatie niet toe te staan. De keuze voor het onderwerp is in principe vrij. Het moet passen binnen één of twee vakken uit jouw pakket en voldoende mogelijkheden bieden voor diepgang en onderzoek. De school wijst jou een begeleider toe, met wie jij voortgangs- en begeleidingsgesprekken hebt. Deze begeleider beoordeelt ook je resultaten. Je voert de werkzaamheden zoveel mogelijk zelfstandig uit en rapporteert aan je begeleider. Vraag om hulp wanneer je vast dreigt te lopen. Je bent verplicht je profielwerkstuk te presenteren op de profielwerkstukavond. Deze presentatie maakt deel uit van de beoordeling.
CSB Handleiding bij het maken van een profielwerkstuk april 2012
De tijdlijn 1a.
15 mei
1b.
29 mei
1c.
5 juni
2.
4/6-15/6
3.
Uiterlijk 22/6
4.
Uiterlijk 28/9
5.
6.
15/19 okt. 22/26 okt. 20 dec.
7. 8.
Jan 2013 Jan 2013
Bespreken in de studielessen: opzet / tijdpad / beoordeling etc. aan de hand van de handleiding. In studielessen presenteren van enkele voorbeeld profielwerkstukken. Dit doet de mentor in samenwerking met enkele collega’s. Oefenen tijdens de studieles met het houden van interviews en het maken van enquêtes. In de vaklessen wordt in deze weken gesproken over de mogelijkheden om bij het vak een profielwerkstuk te maken. Inleveren contract waarop: het gekozen vak / het thema en de probleemstelling. Ook geef je aan met wie je samen gaat werken. Dit contract is getekend door de leerling én de begeleider en wordt bij de mentor ingeleverd. De mentor geeft de informatie door aan de teamleider. Verzamelen van materiaal bij het gekozen thema. Het overzicht moet op deze datum goedgekeurd zijn door de begeleider. Het overzicht wordt na goedkeuring ingeleverd bij de mentor. Deze geeft dit weer door aan de teamleider. Inleveren van de hoofd- en deelvragen bij de gekozen probleemstelling. De hoofd- en deelvragen worden definitief vastgesteld door de begeleider. De begeleider geeft deze door aan de mentor die het op zijn/ haar beurt weer doorgeeft aan de teamleider. Het profielwerkstuk wordt ter beoordeling ingeleverd bij de begeleider. Als dit niet is gebeurd, meldt de begeleider dit bij de teamleider. De beoordeling van het werkstuk is met de leerling besproken De presentatieavond
De vermelde data die gearceerd zijn, zijn uitersten. Je mag het werkstuk natuurlijk eerder afronden, graag zelfs. Een voordeel is dat de begeleider vaak meer tijd voor je heeft. De data in januari 2013 moeten nog exact worden vastgesteld!
Als je de bovengenoemde uiterste data overschrijdt, heeft dat consequenties voor je cijfer. Als je het eindresultaat te laat inlevert kun je nog maximaal een vijf als eindcijfer scoren.
CSB Handleiding bij het maken van een profielwerkstuk april 2012
De verschillende fasen
Moment I:
Het keuzeproces
Dit is 22/6 afgerond en met een contract bekrachtigd. -
Het kiezen van een partner Het kiezen van het vak(ken) Het kiezen van het onderwerp Het formuleren van een probleemstelling bij het gekozen onderwerp Plan van aanpak
(Voor dit deel zijn in totaal 10 punten te verdienen)
Moment II:
De uitvoering A
Dit is in de week van 15-19/10 afgerond en in de week van 22- 26/10 definitief. -
Het verzamelen van informatie betreffende het onderwerp en de probleemstelling. Het lezen van het verzamelde materiaal over het onderwerp. Het opstellen van de hoofdvraag en de deelvragen. Het kiezen van een onderzoeksopzet. Het materiaal, het lezen van het materiaal, de hoofdvraag en de deelvragen aan de begeleider overhandigen en laten toetsen.
(Voor dit deel zijn in totaal 40 punten te verdienen)
Moment III: De uitvoering B Dit deel is 20 december afgerond. -
Het uitvoeren van het onderzoek. Informatie verwerken met het oog op het beantwoorden van de hoofdvraag en de deelvragen. Proefgegevens verwerken. Conclusie formuleren. Het maken van het werkstuk.
(Voor dit deel zijn in totaal 40 punten te verdienen)
Moment IV: Presentatie en afronding Dit deel is eind januari klaar. De presentatieavond moet nog worden vastgesteld. -
Voorbereiden presentatie Eventueel herstelwerk
CSB Handleiding bij het maken van een profielwerkstuk april 2012
(Voor dit deel zijn in totaal 10 punten te verdienen)
Onderwerp zoeken Gebruik boeken, kranten, tijdschriften of een encyclopedie om ideeën op te doen. Gebruik ook de informatie die de verschillende docenten geven over de mogelijkheden om bij hun vak een profielwerkstuk te maken. Het internet blijkt in de eerste fase van het zoekproces niet de meest efficiënte ingang. Maak een lijstje van mogelijke onderwerpen en kies voorlopig het onderwerp:
Waarvan je verwacht dat het je ook voor langere tijd zal boeien. Dat je het meeste aanspreekt. Dat niet te algemeen of te breed is (het moet duidelijk afgebakend zijn). Bepaal in overleg het onderwerp, de hypothese, hoofdvraag en de deelvragen. Bedenk welk onderzoek je zou willen doen en bespreek dat met je begeleider. Verzamel nu meer informatie in (school)boeken, vaktijdschriften, kranten of op internet. Bekijk documentaires en interview een deskundige.
Houd vanaf dag één je bronnenlijst bij. Naar alle bronnen die je gebruikt moet je gedetailleerd verwijzen in een literatuur- c.q. bronnenlijst.
CSB Handleiding bij het maken van een profielwerkstuk april 2012
Informatie zoeken Bij een profielwerkstuk is het van belang dat je altijd betrouwbare en goede bronnen gebruikt. Daarom kun je het beste eerst op zoek gaan naar boeken of documentaires over jouw onderwerp. Soms is internet een minder geschikte bron, probeer dan ook bij iedere deelvraag verschillende soorten bronnen te gebruiken. Zoek in de bibliotheek en in kranten- en/of tijdschriftarchieven, bekijk documentaires en interviews. Voor Vwo’ers: om je onderzoek diepgang te geven, kun je te rade gaan bij universiteiten en hogescholen. Praktisch alle universiteiten bieden op hun sites hulp, suggesties voor onderwerpen, hulp bij vraagstelling formuleren enz. Je moet dan wel de juiste universiteit kiezen. Bijvoorbeeld voor technische vraagstukken kun je terecht bij de TU-Delft, voor gezondheid, voeding, klimaat etc bij de Universiteit Wageningen.
De juiste informatie is een essentieel onderdeel van het maken van een profielwerkstuk. Het zoeken moet voortdurend gericht zijn op de probleemstelling. Je zult je telkens moeten afvragen of de informatie voor jou bruikbaar én betrouwbaar is. Van belang is ook dat je hier planmatig mee omgaat. Als je bruikbare informatie hebt gevonden, moet je dit noteren en aangeven waarom dit een bruikbare bron is. Probeer telkens de gekozen lijn vast te houden. Vooral bij het zoeken op het internet is dit vaak moeilijk.
Nog 10 tips Elke leerling die zijn/haar profielwerkstuk heeft afgerond, geeft aan V5–leerlingen het advies toch vooral op tijd te beginnen en een realistische planning te maken. Hier enkele tips op een rijtje: 1. Maak een realistische planning en houd je eraan. 2. Formuleer een duidelijke onderzoeksvraag. 3. Ga tijdens je onderzoek telkens wetenschappelijk en zo neutraal en objectief mogelijk te werk. Probeer zo te schrijven dat een doorsnee medeleerling je werkstuk begrijpt. 4. Houdt je begeleider op de hoogte van de voortgang, ook als het wat minder goed gaat. 5. Zoek hulp als je die nodig hebt. Sla de adviezen van je begeleider niet in de wind. 6. Orden de informatie goed en durf niet-relevante informatie weg te gooien. 7. Let bij het schrijven niet op de kwantiteit maar op de kwaliteit. Neem functionele illustraties op en geen illustraties ter versiering. 8. Begin elk hoofdstuk op een nieuwe pagina en nummer de bladzijden van je verslag. Zet een nummer en een titel bij de tabellen, kaarten en figuren, b.v. figuur 3.1 is de eerste figuur in hoofdstuk 3. Verwijs in de tekst naar tabellen, kaarten en figuren. 9. Neem bij de conclusie de rol aan van de onderzoeker. Maak je onderzoek of ontwerp niet mooier dan het in werkelijkheid is. 10. Houd je aan de afspraken. CSB Handleiding bij het maken van een profielwerkstuk april 2012
De beoordeling De beoordeling van het werkstuk betreft niet alleen werkstuk en presentatie, maar ook werkhouding, samenwerking, planning en voortgang. Daarom zijn er vier beoordelingsmomenten gekoppeld aan de verschillende fasen van het onderzoek. Het cijfer dat je voor je werkstuk krijgt, zal niet direct op je examenlijst worden vermeld. Het wordt voor het Vwo gemiddeld met de cijfers die je hebt behaald voor de vakken ANW en ML. In de Havo wordt het cijfer van het profielwerkstuk gemiddeld met het cijfer van ML. Checklist beoordelingsmomenten 1e beoordelingsmoment om af te vinken: Dit is 22/6 afgerond en met een contract bekrachtigd. o Ik heb een geschikte partner gekozen. o Ik heb samen met mijn partner overeenstemming bereikt over het vak waarbinnen wij het PWS willen maken. o Ik heb samen met mijn partner het onderwerp gekozen waar het PWS over zal gaan. o Wij hebben een probleemstelling bij het gekozen onderwerp geformuleerd. o Wij hebben het onderwerp én de probleemstelling voorgelegd aan de mentor. o Wij hebben van de mentor een begeleider toegewezen gekregen. o Wij hebben het contract ingevuld en dit uiterlijk 22 juni aan de begeleider ter goedkeuring voorgelegd. o Plan van aanpak (Voor dit deel zijn in totaal 10 punten te verdienen)
2e beoordelingsmoment om af te vinken: Dit is in de week van 15-19/10 afgerond en in de week van 22- 26/10 definitief. o Mijn partner en ik hebben informatie verzameld betreffende het onderwerp en de probleemstelling. o Wij hebben het verzamelde materiaal over het onderwerp gelezen en met elkaar doorgesproken. o Wij hebben samen de hoofdvraag en de deelvragen geformuleerd. o Wij hebben ook een onderzoeksopzet gekozen. o Wij hebben uiterlijk 19 oktober de verzamelde informatie, de hoofdvraag, de deelvragen en de onderzoeksopzet aan de begeleider ter goedkeuring overhandigd. o Wij hebben uiterlijk 26 oktober met de begeleider overleg over goedkeuring van informatiemateriaal, Hoofd- en Deelvragen en de onderzoeksopzet. o Wij hebben een uitgewerkte planning voor de werkzaamheden tussen 26 oktober en 20 december aan de begeleider laten zien. CSB Handleiding bij het maken van een profielwerkstuk april 2012
(Voor dit deel zijn in totaal 40 punten te verdienen)
3e beoordelingsmoment om af te vinken Dit deel is 20 december afgerond. o Wij hebben het onderzoek volgens plan uitgevoerd. o Wij hebben de verzamelde Informatie betreffende het onderwerp verwerkt met het oog op het beantwoorden van de hoofdvraag en de deelvragen. o Wij hebben indien van toepassing de proefgegevens verwerkt. o Wij hebben conclusies geformuleerd. o Wij hebben het werkstuk gemaakt volgens de voorschriften uit deze handleiding. o Het werkstuk is uiterlijk 20 december aan de begeleider overhandigd. (Voor dit deel zijn in totaal 40 punten te verdienen)
4e beoordelingsmoment om af te vinken Dit deel is eind januari klaar. De presentatieavond moet nog worden vastgesteld. o Wij hebben indien nodig herstelwerk verricht aan ons werkstuk vóór de presentatieavond. o Wij hebben de presentatie in onderling overleg vastgesteld. o Wij hebben onze presentatieopzet met de begeleider besproken. o Wij hebben de presentatie gehouden op de daarvoor geplande avond. o Wij hebben het eindoordeel ontvangen van onze begeleider. (Voor dit deel zijn in totaal 10 punten te verdienen)
CSB Handleiding bij het maken van een profielwerkstuk april 2012
