nummer 25
Herfsteditie 2014 N E W S L E T T E R
3|
Werken aan de SWITCH
6|
European Biogas Conferentie dé place to be
F R O M
Stap op de Energy Valley bus
E N E R G Y
7|
V A L L E Y
7|
DONG Energy Solar Challenge
European Sustainable Energy Week
Een indrukwekkend gezicht: zonneboten die tijdens de DONG Energy Solar Challenge tussen de schepen van de Tall Ship
Na in 2012 in Bratislava al een mooie conferentie te hebben neergezet, kondigt de European Biogas Association (EBA) nu zijn tweede evenement aan.
Races in Harlingen doorvaren. Op 4 juli was
De tweejaarlijkse European Biogas Conferentie
er een sprintrace tussen
vindt dit jaar plaats in Hotel Zuiderduin in
de zonneboten in de
Egmond aan Zee van 30 september tot 2 oktober.
Harlinger haven.
Op 2 oktober staan twee studiebezoeken op het programma. Daarnaast kan men voor het eerst een bezoek brengen aan de Biomass Gasification Europe conferentie in Alkmaar.
n slechts 2,5 dag worden bezoekers volledig geïnformeerd over de laatste Europese beleidsontwikkelingen en kunnen ze een keur aan technisch georiënteerde sessies bijwonen. Denk daarbij aan sessies over onder andere substraten, bio-methaan & digestaat. Stichting Energy Valley en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland zijn co-host van dit evenement.
I
Lees verder op pagina 6 >>
Maak en luxe e p o s kan ij AZ of b x o b y sk ningen o r G C F
gas ean Bio e Europ d r u o o v en rence.e aanmeld asconfe g h ic io z .b t w n w m U ku http://w k kans o ntie op en maa in a n b a Confere e 2 dv ode - EV wedstrij Vul de c en thuis e n n e n n o o ers te w e met 2 p gen bij in n o r G AZ of FC skybox. en luxe vanuit e
SPECIAL MKB Mkb'ers zijn de helden van de economie. Zonder hen veel minder innovaties die ook daadwerkelijk de markt bereiken. Het mkb moet je koesteren, en waar mogelijk ondersteunen. Stichting Energy Valley doet dit onder andere via haar verschillende ondernemersplatforms. Hoe nog meer? Lees het in de special op pagina 4 en 5.
Handen ineen voor LNG terminal Eemshaven Oplossing kip-ei probleem en boost voor werkgelegenheid n de Eemshaven wordt een opslag- en bunkerstation ontwikkeld voor LNG (Liquefied Natural Gas oftewel vloeibaar aardgas). Daar kunnen vanaf 2015 schepen de schone en toekomstbestendige brandstof LNG tanken en hoeven ze niet meer naar de GATE Terminal in Rotterdam. Door de komst van dit station zal de drempel voor schepen, zware vrachtwagens en op termijn treinen om LNG te gebruiken een stuk lager worden, omdat het eenvoudiger wordt om de brandstof te tanken. Zo kan LNG op veel grotere schaal worden ingezet. Het opslag- en bunkerstation is een initiatief van Gasunie, GDF SUEZ, Vopak, Groningen Seaports en Stichting Energy Valley.
I
Kip-ei Momenteel kampt de LNG-markt nog met een kip-ei probleem: om transportbedrijven en rederijen over te laten gaan op LNG, zijn voldoende locaties om te tanken of te bunkeren (brandstof aan boord nemen) onontbeerlijk. Maar er moet wel een markt zijn voor de LNG in de tank- en bunkerstations, anders is de aanleg niet lucratief. Kortom: zonder markt geen infrastructuur, en zonder infrastructuur geen grootschalig LNGgebruik. Het bunkerstation in de Eems-
haven zal een deel van dit kip-ei probleem oplossen. De verwachting is dat, als LNG op meer plekken beschikbaar kan komen, meer bedrijven zullen overschakelen op LNG.
Verduurzaming Waddenregio Om te zorgen dat LNG op steeds grotere schaal wordt ingezet, hebben de landen in de Waddenregio de handen ineen geslagen. Nederland, Duitsland en Denemarken zetten zich gezamenlijk in om van LNG succes te maken. LNG stoot namelijk stukken minder schadelijke stoffen uit dan de nu nog veelgebruikte diesel en stookolie. Bovendien is de brandstof veel stiller in gebruik. Tenslotte is het mogelijk om LNG nog verder te vergroenen, door het niet van fossiel aardgas te maken maar van regionaal geproduceerd groen gas. Een belangrijke brandstof dus voor het behoud van Werelderfgoed Waddenzee zoals deze ook is benoemd in de zogenaamde verklaring van Tønder ter bescherming van de Waddenzee. En niet voor niks is LNG een belangrijk onderdeel van de Green Deal Rijn en Wadden, en wordt de brandstof in de onlangs gepubliceerde Duurzame Brandstoffenvisie omschreven als belangrijk onder-
deel om te komen tot een duurzame brandstoffenmix in de transportsector.
Banen LNG is niet alleen van grote betekenis voor de verduurzaming van het transport; het is ook een belangrijke banenmotor. Uit een studie in opdracht van het ministerie van Economische Zaken blijkt dat de invoering van LNG in Nederland tot 2030 2,7 miljard extra economische groei kan opleveren, en 8.000 arbeidsjaren. Voor Noord-Nederland zijn nog geen exacte cijfers bekend, maar veel noordelijke partijen, waaronder de rederijen Doeksen en AG Ems, transporteur MCS, verlader FrieslandCampina en scheepswerven zoals SCHN, zijn als voorlopers bezig met een overstap en dat betekent extra kansen en extra werk. De banengroei zit hem vooral in de nieuwbouw van vrachtwagens en schepen en het ombouwen van de bestaande. Daarnaast levert de ontwikkeling van LNG-tankstations langs de noordelijke snelwegen evenals het bouwen van bunkerstations in Waddenzeehavens en langs de binnenwaterwegen extra werk op. Lees verder op pagina 6 >>
Dé LNG-specialist bij Stichting Energy Valley is Patrick Cnubben:
[email protected]
BEST PRACTICE
colofon
N E W S L E T T E R
F R O M
E N E R G Y
V A L L E Y
2
| Dit is een uitgave van de stichting Energy Valley | Herfsteditie 2014 | Vormgeving en productie: FC Groningen Media | Redactie: Dimitri Lambermont en Evelien Hofman | Eindredactie: Evelien Hofman | Voor vragen over deze uitgave kunt u contact opnemen met: stichting Energy Valley, Postbus 11073, 9700 CB Groningen, tel 050-7890010
[email protected] www.energyvalley.nl |
Twitter: @Energy_Valley
bron: Dagblad van het Noorden
Pal voor de zomervakantie publiceerde de Europese Commissie een uitermate interessant stuk over leveringszekerheid van energie. Was tot nu toe verduurzaming van energie het sleutelwoord in Brussel, nu lijkt leveringszekerheid die rol over te nemen. De Europese Commissie constateert dat Europa te afhankelijk is van import: 53 % van alle energie wordt van buiten Europa geïmporteerd. De snelle groei van de productie van duurzame energie vermindert weliswaar deze externe afhankelijkheid, maar creëert tegelijkertijd weer nieuwe problemen, omdat winden zonne-energie nu eenmaal op onregelmatige tijden worden geproduceerd. Ook zijn de netten niet uitgerust om de lange termijn doelen van 30% tot 50% duurzame energie te verwerken. De hernieuwde aandacht voor leveringszekerheid valt samen met oplopende politieke spanning in OostEuropa, een voedselboycot van Rusland en een negatief effect van dit alles op ons pril economisch herstel. Omdat veel landen in Europa afhankelijk zijn van Russisch gas en stroom (dit laatste geldt vooral voor de Baltische staten) wordt ook nadrukkelijk gekeken naar mogelijkheden om deze afhankelijkheidsrelatie te wijzigen. Europa kiest daarbij voor meerdere wegen: a- Verbetering van de infrastructuur om onderbrekingen van energielevering te voorkomen; dat betekent meer interconnectie-capaciteit, meer gasopslag en grotere oliereserves. b- Besparing van het energiegebruik, zowel bij de industrie, de huishoudens als het transport. c- Vergroting van de productie van energie in de EU, met name door groei van het aandeel duurzame energie. Dit in lijn met de 2020 doelen. d- Diversificatie van externe leveranciers; lees minder gas uit Rusland en dus meer LNG en meer gas uit Noorwegen. e- Het versterken van de interne markt en verbeterde coördinatie van het energiebeleid in de verschillende lidstaten. De vraag is wat de positie van Nederland wordt in dit krachtenspel, en meer specifiek: welke rol de Energy Valley regio hierin kan spelen, maar het Noorden van Nederland heeft met zijn gasvoorraden, gasopslagcapaciteit, elektriciteitscentrales, en een relatief grote duurzame energiesector de instrumenten in handen om een belangrijke rol te spelen. De opgave wordt om het sleutelwoord leveringszekerheid op een zodanig wijze te combineren met onze duurzame ambities, dat we er ook economisch sterker van worden. Een aardige klus voor de komende periode. Gerrit van Werven Directeur stichting Energy Valley
COMMENTAAR.
Sleutelwoord leveringszekerheid
N E W S L E T T E R
F R O M
E N E R G Y
V A L L E Y
3
SWITCH.
Werken aan de SWITCH Ook tijdens de zomer wordt achter de schermen hard gewerkt aan de energietransitie. Zo worden momenteel de bestuurlijke partners verzameld die elk voor een onderwerp binnen de Noordelijke Energieagenda SWITCH verantwoordelijk zijn. Zij houden de regie over een zogeheten platform rond een specifiek onderwerp. Hieronder een korte update over de noordelijke invulling van het Energieakkoord - de SWITCH.
Werken aan (de) SWITCH SWITCH is een praktisch programma dat versnelling brengt in de realisatie van de vele reeds bestaande energieambities en -initiatieven in de Energy Valley-regio. 'Focus' is daarbij het sleutelwoord: door de diverse activiteiten gecoördineerd uit te voeren, ontstaat een vliegwiel, dat steeds sneller de ontwikkelingen aanjaagt.
De deur staat open Op woensdag 2 april 2014 bood gedeputeerde Jaap Bond van Noord-Holland als voorzitter van het BONN het rapport SWITCH aan, aan de heren Kamp, minister van Economische Zaken, en Nijpels, voorzitter van de Commissie Borging Energieakkoord. Kamp gaf desgevraagd aan 'dat de deur op het ministerie altijd open staat' als de regio in gesprek wil over samenwerking of over knelpunten bij de uitvoering van SWITCH. Nijpels beloofde de duurzame energie-ontwikkelingen in het Noorden kritisch te blijven volgen, en zo te helpen als stok achter de deur.
Wie doet wat Om (de) SWITCH tot uitvoering te brengen, wordt per versnellingspad een platform opgezet, waarvoor op dit moment een bestuurlijke 'kwartiermaker' de voorbereiding doet. Taken in deze opstartfase zijn het
ontwikkelen van deze platforms en het opzetten van een uitvoeringsprogramma per versnellingspad. Er wordt zoveel mogelijk aangesloten bij bestaande bewegingen en initiatieven, om te voorkomen dat er dubbel werk wordt verricht.
Geen bestuurlijke aangelegenheid Zo zijn er rond energiebesparing in de gebouwde omgeving per provincie verschillende (goed)lopende initiatieven en bestaat er op het gebied van LNG (Gas in transitie) al een Taskforce. Daarvan wordt vanzelfsprekend goed gebruik gemaakt. De platforms zouden moeten bestaan uit vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, overheid, kennisinstellingen, NGO's en burgerbewegingen, en worden ondersteund door de stichting Energy Valley. Het is nadrukkelijk niet de bedoeling dat SWITCH slechts een bestuurlijke of overheidsaangelegenheid is.
Vier thema's
Contactpersoon bij Stichting Energy Valley voor SWITCH is directeur Gerrit van Werven:
SER-Akkoord: EV regio als best practice
De noordelijke overheden, verenigd in het Bestuurlijk Overleg Noord-Nederland (BONN), en Stichting Energy Valley hebben samen met het bedrijfsleven, kennisinstellingen en NGO's vier thema's geselecteerd die passen bij de kernkwaliteiten en specifieke uitdagingen van de regio. De thema's zijn vervolgens programmatisch uitgewerkt in de volgende vier versnellingspaden en één doorsnijdend thema:
Op 20 juni 2014 is de voortgangsrapportage van de SER-commissie Borging Energieakkoord aan de voorzitter van de Sociaal-Economische Raad aangeboden. De SER-commissie Borging Energieakkoord monitort en faciliteert het proces om afspraken uit het Energieakkoord om te zetten in concrete daden. De voortgangsrapportage legt over het geheel van activiteiten verantwoording af.
[email protected]
1. Energiebesparing en decentrale opwekking; 2. Energiesysteem 2.0; 3. Gas in transitie; 4. Offshore energy.
De huidige voortgangsrapportage brengt de eerste ervaringen in beeld. In hoofdlijnen schetst de rapportage het proces dat
in gang is gezet, met een nadruk op de eerste resultaten die hiervan het gevolg zijn.
Een goed voorbeeld Speciale aandacht is er binnen het rapport voor de Noordelijke Energieagenda SWITCH: 'Daarnaast is het vermelden waard dat op tal van plekken een vertaling van het Energieakkoord naar provinciaal of (inter)gemeentelijk niveau plaatsvindt. Dit zal de effectiviteit van het in gang gezette proces versterken. Een goed voorbeeld hiervan is de Noordelijke Energieagenda SWITCH.'
Bestuurderstiental per thema PLATFORM ENERGIEBESPARING EN DECENTRALE OPWEKKING
PLATFORM GAS IN TRANSITIE
PLATFORM KENNIS, MKB EN MAATSCHAPPIJ
Isabelle Diks (Leeuwarden)
Jan Nagengast (Alkmaar)
Nynke Houwing (Emmen)
Wethouder Duurzame Ontwikkeling,
Wethouder te Alkmaar met onder
Gemeenteraadslid.
Recreatie & Toerisme, Natuur &
meer de onderwerpen Duurzaam-
Landbouw, Wonen, Vastgoed en
heid, Klimaatagenda, Energiebeleid
Grondbedrijf te Leeuwarden.
en Milieu onder zijn hoede.
Harmke Vlieg (Assen)
Hans Konst (Fryslân)
Wethouder Jeugdzorg, Verkeer en
Gedeputeerde voor Fryslân onder
Yvonne van Mastrigt (Groningen)
Vervoer en Duurzaamheid te Assen
andere op de onderwerpen Ruimte-
Gedeputeerde bij provincie
lijke Ontwikkeling, Wonen en Kwaliteit
Groningen op de onderwerpen
Woonomgeving, Economie en Krimp.
Economische Zaken, Energie en klimaat en Jeugdzorg.
PLATFORM ENERGIESYSTEEM 2.0
PLATFORM OFFSHORE ENERGY
Henk van de Boer (Drenthe)
Kees Visser (Den Helder)
Gedeputeerde van de provincie
Gemeenteraadslid.
REGIEGROEP
Drenthe met onder andere de
Jaap Bond (Noord-Holland)
onderwerpen Bodem, Lucht en
Jaap Bond is gedeputeerde
Milieu, Klimaat, Energie,
Landbouw en Landelijk Gebied voor
Energielandschappen en Energie-
Noord-Holland met de onderwerpen:
Economie in de portefeuille.
Duurzame energie, Landbouw & visserij, Greenport, Agriport,
Mattias Gijsbertsen (Groningen) Wethouder Sociale Zaken & Jeugdzorg,
Yvonne van Mastrigt (Groningen)
Duurzaamheid, Groenparticipatie &
Gedeputeerde bij provincie
Ecologie, Integratie & Emancipatie
Groningen op de onderwerpen
en Dierenwelzijn te Groningen
Economische Zaken, Energie en klimaat en Jeugdzorg.
Landelijk gebied, Natuur, Recreatie en Flora en fauna in zijn portefeuille.
Jaap Bond: 'Doet u mee?' De omslag naar een volledig duurzame energievoorziening is één van de grootste uitdagingen van de komende decennia. De urgentie is groot: een energiesysteem gebaseerd op fossiele bronnen is schadelijk voor milieu en klimaat en maakt ons afhankelijk van andere landen. Maar een omslag biedt ook kansen. Een duurzame energievoorziening leidt tot economische groei en werkgelegenheid, in Nederland en in de regio. En laten we nu net een krachtig energiecluster hebben in Noord-Nederland! Met onze kennisinstellingen, de R&Dmogelijkheden, onze innovatiekracht, de grote industrieën en de mkb-bedrijven, zijn we in staat om de omslag niet alleen in Nederland te maken, maar bij te dragen aan de energietransitie wereldwijd. Het eind 2013 gesloten nationaal Energieakkoord biedt de kaders en de aansporing om aan de slag te gaan. We hebben als noordelijke overheden, vier provincies en zes gemeenten, gemeend ons hier samen met Stichting Energy Valley krachtig voor in te zetten. Wat gaan we dan doen? Lopende projecten, op stapel staande initiatieven en plannen voor de toekomst worden gebundeld en gecoördineerd ten uitvoer gebracht. Dit gebeurt onder de titel SWITCH! SWITCH brengt meer dan tot heden focus en regie. Het is een programma waarop we als overheden nadrukkelijk bedrijven, kennisinstellingen en NGO's willen uitnodigen om aan te haken. Sterker nog; we kunnen dit niet alleen! En laten we onze burgers niet vergeten. Draagvlak is belangrijk, maar een groot deel van de gewenste initiatieven komt juist van die doelgroep. Dankzij de gekozen aanpak gaat SWITCH versnelling brengen. Samenwerking is daarbij cruciaal. Doet u mee? Jaap Bond Gedeputeerde Duurzame Energie provincie Noord-Holland Voorzitter Bestuurlijk Overleg NoordNederland
MKB.
SPECIAL
N E W S L E T T E R
F R O M
E N E R G Y
V A L L E Y
4
Mkb in de Energy Valley regio: innovatieve pioniers 'Energie is een spel voor de grote jongens.' Vaak wordt zo gekeken naar de duurzame energietransitie waar we voor staan. Toch speelt ook het mkb een zeer belangrijke rol bij het ontwikkelen van innovatieve nieuwe concepten. In de noordelijke regio bevinden zich ruim 4.000 mkb-bedrijven die actief zijn op het thema energie. Gezamenlijk zijn deze ondernemingen goed voor een kleine 33.000 arbeidsplaatsen.
Mkb algemeen in Energy Valley regio • ruim 99% van de totaal 166.000 bedrijven in de Energy Valley behoort tot het mkb (bron: LISA, meetjaar: 2012) • in Drenthe, Fryslân en Noord-Holland Noord zijn mkb bedrijven verantwoordelijk voor bijna 90% van de totale werkgelegenheid bij bedrijven (bron: LISA, meetjaar: 2012)
e waardering voor het pionierswerk van het noordelijke mkb komt ook terug in de Noordelijke Energieagenda SWITCH. Onder de noemer 'Clean Tech en mkb' richten we ons binnen de Energy Valley regio specifiek op het stimuleren van business development op het gebied van duurzame energie.
D
'Clean Tech(nology) is een verzamelnaam van mkb-ondernemingen die zich bezighouden met de dienstverlening, ontwikkeling, engineering, productie en verkoop van schone technologie.'
Marktkansen Veel van deze 4000 bedrijven hebben zelf de marktkansen gezien en spelen daar op in. Anderzijds worden zij daar actief op gewezen door partijen als Stichting Energy Valley en de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij (NOM). Ook worden nieuwe succesvolle verbanden opgericht, zoals bijvoorbeeld rond offshore wind - Northern Netherlands Offshore Wind (NNOW). Dit is een cluster van circa veertig bedrijven die we willen ondersteunen bij een sterke (internationale) positionering in de wereld van offshore wind.
Kennisuitwisseling
EnTranCe
Proeftuin van de Energy Academy Mkb’ers staan garant voor meer innovatie, mits ze hier de ruimte voor
Het netwerk van NNOW stelt zich open voor alle bedrijven die in de regio actief zijn in offshore wind of dat willen worden. Naast netwerken en kennisuitwisseling en het gezamenlijk uitvoeren van promotieen acquisitieactiviteiten is er binnen het cluster ruime aandacht voor R&D en business development en het opleiden van voldoende gekwalificeerd personeel. Dit is echter slechts een deel van de ondersteunende maatregelen voor het mkb: • Ontwikkelen van platforms voor bedrijven rond thema's die nauw aansluiten bij concrete marktkansen, zoals het NNOW.
• Ontwikkelen van een mkb-strategie voor (nieuwe) living labs om meer (consortia van) mkb'ers een testomgeving aan te bieden. Binnen EnTranCe bestaat bijvoorbeeld een mkb-portaal en community, waar wordt gekeken naar de doorontwikkeling van producten, het zoeken naar launching customers en het aanhaken bij financieringsmogelijkheden. • Energy venture labs voor het vergroten van het aantal start-ups en mkb-ondernemingen. • Doorontwikkeling van laagdrempelige financieringsinstrumenten (provinciale fondsen, Waddenfonds) en belastingvoordelen voor het mkb.
Vooral groei binnen het mkb De Energiemonitor 2014 laat ook een gezonde groei zien van het aantal ondernemingen in de noordelijke regio. In totaal telt de Noord-Nederlandse energiesector in 2012 een kleine 32.500 voltijdbanen. Het aantal energie-gerelateerde vestigingen is gestegen (+1%). In 2012 zijn er in Noord-Nederland ten opzichte van 2011 ruim 60 nieuwe vestigingen van een midden- en kleinbedrijf met een focus op energie bijgekomen.
• in Groningen is ca. 20% van de werkgelegenheid afkomstig van het grootbedrijf, nagenoeg gelijk als in de rest van Nederland (bron: LISA, meetjaar: 2012)
Energie-mkb in de Energy Valley Regio • 20% van de energiebanen zit bij het grootbedrijf, in verhouding met andere sectoren in de regio relatief hoog (met name energieproducenten/leveranciers waaronder Gasunie, GasTerra, NAM, Liander, Enexis, Essent, Omrin, HVC.). Gebaseerd op: 3e Energy Valley Monitor, meetjaar 2012
• 80% van de energiebanen is afkomstig van het mkb (ca. 26.000 arbeidsplaatsen). Gebaseerd op: 3e Energy Valley Monitor, meetjaar 2012
• een gemiddelde energie gerelateerde bedrijfsvestiging telt ca. 8 arbeidsplaatsen. Bron: 3e Energy Valley Monitor, meetjaar 2012
• In 2012 zijn er ten opzichte van 2011 ruim 60 nieuwe mkbvestigingen in de energiesector in het Noorden bijgekomen. Bron: 3e Energy Valley Monitor, meetjaar 2012
Mkb-netwerk/community Stichting Energy Valley: • 60% van het Energy Valley Platform is mkb (17% grootbedrijf, 11% (semi-) overheid, 6% kennisinstituten en¬5% NGO's/Intermediairs). Bron: Midterm Review Energy Valley 4 2012-2013, totaal 175 leden, meetdatum augustus 2013)
• 40% van de projectpartners waar de stichting mee samenwerkt is mkb (22% grootbedrijf, 13% overheid, 13% kennisinstituten en 10% NGO/Intermediairs). Bron: Midterm Review Energy Valley 4 2012-2013, totaal 200 unieke projectpartners, meetjaar 2013)
krijgen. Noord-Nederland speelt hier op in met het Energy Transition Centre kortweg: EnTranCe. EnTranCe is de proeftuin van de Energy Academy Europe waar allerlei vernieuwingen op het gebied van energie direct in de praktijk worden
130 Renewables Wind, water, zon en opslag verbinden
uitgetest. Daarbij ligt de nadruk op decentrale energie, balancering, bioenergie en duurzaam verkeer.
Vier Noord-Hollandse mkb-bedrijven werken sinds juni 2013 nauw met elkaar samen. De ondernemingen hebben ieder hun eigen vakkennis, markt en technologie, maar
Projecten en producten
willen door de krachten te bundelen voor nieuwe ontwikke-
EnTranCe wil van goede, creatieve ideeën op energiegebied, succesvolle projecten en producten maken. Ondernemers hebben hier de faciliteiten, technologieën en het netwerk tot hun beschikking om hun plan te realiseren. Studenten, docenten, wetenschappers en bedrijven werken nauw samen om innovaties direct te verbinden met bestaande en toekomstige markten. Zo kunnen start-ups hun businessmodellen verder ontwikkelen met de hulp van experts uit de hoek van onderwijs en zakelijke sectoren. Goede ideeën worden direct vertaald naar succesvolle product-markt combinaties.
lingen zorgen in de duurzame sector. Dit doen ZON Energie, WES, Tocardo en ESTechnologies sinds 2013 onder de gezamenlijke naam 130Renewables. oewel de vier ondernemingen gevestigde partijen zijn binnen hun veld, kiezen ze duidelijk voor de samenwerking. Deze vindt plaats op Research & Development, Human Resource Management, Financiën en Internationale Marketing.
H
Tocardo uit Den Oever is gespecialiseerd in rivier- en getijde-energieturbines.
Wind Energy Solutions uit Opmeer is fabrikant van middelgrote windturbines. ZON Energie uit Spanbroek richt zich op warmte en koude projecten en op projecten waarbij elektriciteit wordt opgewekt met zonnepanelen. ESTechnologies uit Medemblik is fabrikant van batterijsystemen voor schepen en autonome elektriciteitsnetten. Om het totaalpakket van de vier partners goed te presenteren aan buitenlandse partijen willen de ondernemers een Off Grid Test Centre opzetten bij het Tidal Testing Centre aan de voet van de Afsluitdijk. Een tijdelijke test site past in de ontwikkeling van de Afsluitdijk als experimenteerruimte voor innovatieve energietechnologieën.
De partners binnen 130R zien wereldwijd een grote exportmarkt voor een hybride energiesysteem. Die markt bestaat vooral uit locaties waar lokale netten dure stroom uit dieselgeneratoren halen. Deze zwakke netten worden beter benut als vraag en aanbod op elkaar worden afgestemd. Simpel gezegd biedt 130R daar energie aan onder de prijs van een dure dieselgenerator. Daarmee komt een einde aan een vervuilende en dure techniek en komt er een duurzaam alternatief voor terug.
SPECIAL
N E W S L E T T E R
F R O M
E N E R G Y
V A L L E Y
5
Mkb E-vouchers: fighting money voor bedrijven rond de grens Mkb'ers zijn de sleutel tot innovatie. Maar soms kunnen ze nog wel wat ondersteuning gebruiken om hun nieuwe producten en diensten aan de man te brengen, helemaal als dit over de grens moet gebeuren. Daarom ontwikkelt Stichting Energy Valley in samenwerking met de provincie Groningen en Landkreis Aurich een grensoverschrijdend vouchersysteem waarmee ondernemers in de Eems Dollard Regio kennis en/of hulp kunnen inkopen om die allerlaatste stap richting markt te maken. Zonder al te veel regels en rompslomp. In december moet de pilot met de vouchers van start gaan.
en echte ondernemer vraagt zich nu ongetwijfeld af: hoeveel geld valt er te halen? Het antwoord op die vraag is nog niet duidelijk, omdat het opzetten van het systeem nog in volle gang is. Maar reken op 2500 tot 5.000 euro voor de verkenningsfase voor een eerste onderzoek. Daarna kan een bedrijf eventueel nog een grotere voucher aanvragen van 7500 tot 10.000 euro voor uitgebreidere kennis of hulp. 'Fighting money', zo omschrijft Robbin van der Linde, projectmanager European projects bij Stichting Energy Valley het. 'Mkb'ers zijn steeds meer op zoek naar alternatieve financieringsinstrumenten, nu de banken niet zo scheutig meer zijn. Crowdfunding en kredietunies zijn daar voorbeelden van.'
E
Neem voor meer informatie over het vouchersysteem contact op met Robbin van der Linde via
[email protected]. In het najaar volgen nog twee workshops. Hou www.energyvalley.nl in de gaten voor de data.
Wat ondernemers met het geld kunnen, omschrijft Van der Linde het liefst aan de hand van een voorbeeld. 'In Drenthe zitten veel bedrijven die zich met sensortechnologie bezighouden. Hun oplossingen kun je perfect inzetten in de markt voor smart grids, maar in Nederland zijn we daar nog niet zo ver mee als de Duitsers. Voor die producten is er in Nederland dus mogelijk nog geen markt. De kunst is om de markt
over de grens te benaderen, maar het kan voor ondernemers lastig zijn om die stap te maken. Met een voucher kunnen ze kennis inkopen bij een kennisinstelling die wél weet hoe dit werkt, en kunnen ze een intermediair inschakelen die ze helpt de nieuwe markt te betreden.' Van der Linde benadrukt dat het vouchersysteem zo eenvoudig mogelijk wordt. 'Het laatste wat je wilt is natuurlijk dat het de ondernemers tijd kost. De regels moeten nog opgesteld worden, maar voor ons is de belangrijkste regel dat de vouchers gemakkelijk toepasbaar zijn. En met energie te maken hebben.'
Regionale Ontwikkeling De Europese Unie ondersteunt het project vanuit het European Fonds voor Regionale Ontwikkeling via het InterregIVa EDR programma. Brussel heeft grensoverschrijdende samenwerking hoog in het vaandel staan, vandaar het verbond tussen de grensregio's. Heel waardevol, want aan beide zijden van de Nederlands-Duitse grens is een schat aan kennis op het gebied van energie, die onderling nog niet altijd goed uitgewisseld wordt en de markt ook niet altijd bereikt.
Workshops De eerste workshop over de vouchers voor kennisinstellingen en intermediairs met als doel het systeem vorm te geven, was op 2 juli. De belangrijkste conclusies: de vouchers moeten op zo veel mogelijk energiethema's ingezet kunnen worden, zoals LNG, smart grids en energiebesparing; ze moeten de ondernemers zo weinig mogelijk papierwerk opleveren; er moet zoveel mogelijk grensoverschrijdende samenwerking uit ontstaan. Er komen nog meer workshops aan voor ondernemers.
Pilot De pilot start in december. Die moet leiden tot twintig tot vijftig samenwerkingsverbanden tussen energie-mkb en kennisinstellingen. Als de pilot loopt, wordt het project mogelijk opgeschaald naar andere regio's. Zodra de vouchers beschikbaar worden, verneemt u dat uiteraard via onder andere de kanalen van Stichting Energy Valley.
Hogeschool Inholland knoopt onderwijs aan bedrijvigheid met lectoraat Duurzame Energie Bedrijfsleven en onderwijs kunnen tegenwoordig niet meer zonder elkaar. Niet gek dus dat de samenwerkingen tussen mkb, mbo, hbo en wo als paddenstoelen uit de grond schieten. Want opleiden naar marktvraag en klaarstomen voor een innovatieve toekomst, is op alle niveaus het motto. Goede voorbeelden zijn er te over: Energy Academy Europe, Energy College, NHL, Stenden; ze richten zich allemaal op de combinatie onderwijs, bedrijfsleven, innovatie, techniek en duurzaamheid. Ook hogeschool Inholland in Noord-Holland blijft niet achter en krijgt een lectoraat Duurzame Energie. ndernemer Fred Gardner is door Inholland aangewezen als kwartiermaker om duurzame energie op een structurele manier in het onderwijs te integreren. Ook is het zijn taak om de brug te slaan naar de praktijk. Gardner, die in het dagelijks leven zijn bedrijf Teamwork Technology runt, weet als geen ander hoe je duurzame ideeën in de praktijk brengt. 'Wij ontwikkelen innovatieve energie-oplossingen tot start-ups, echte bedrijven dus', legt hij kort uit. Om theorie meteen aan praktijk te knopen, heeft Gardner zijn oog op drie projecten laten vallen waar Inholland mee gaat samenwerken. Win-win: de studenten leren het vak 'in het echt', de bedrijven doen extra waardevolle kennis op. 'Het eerste is een project dat particuliere woningen verduurzaamt. Hun jasje wordt uitgetrokken, ze
O
krijgen een nieuwe voor- en achtergevel, een warmtepomp en zonnepanelen.' Doel: de energievraag fors verlagen en de rest volledig zelf opwekken. De studenten kunnen onder andere de metingen verrichten en duurzame oplossingen bedenken. Het tweede project bevindt zich aan het begin van de Afsluitdijk: een testopstelling waar getijdenturbines geplaatst zijn en waar samen met windmolens en zonnepanelen energie wordt opgewekt en gebufferd met batterijen. 'Daar leer je kleine netten stabiel maken', verklaart Gardner. Niet alleen nuttig voor studenten, ook het bedrijfsleven staat met de neus vooraan om de opgedane kennis te absorberen. Want het is niet makkelijk; de energie die getijdenturbines opwekken kun je weliswaar een jaar van te voren berekenen, bij wind en zon speelt uiteraard het weer mee. 'Daar heb je goede
regelalgoritmes voor nodig.' Voor dit project zoekt Gardner ook samenwerking met de NHL. 'Het is een prachtig practicum voor hogescholen. Je kunt alles op afstand via schermen besturen en studenten de opdracht geven om het net stabiel te houden,' Tenslotte is er het Expertisecentrum Biomassavergassing in Alkmaar, wat volgens Gardner nog 'vooral in de hoofden van mensen zit' maar wel veel mogelijkheden biedt. 'In de regio is het een heel groot programma.' Wat de studenten er precies in kunnen betekenen, is nog niet duidelijk. Om op volle toeren te kunnen draaien als kwartiermaker, gaat Gardner dicht op het vuur zitten en trekt hij met zijn bedrijf bij Inholland in. De eerste verbindingen met andere bedrijven zijn, volgens Gardner mede dankzij hulp van Stichting Energy Valley en de Energy Board, al gelegd. Een greep: Taqa, Tocardo, ECN en Ontwikkelingsbedrijf NHN. Voor financiering van de projecten spreekt Gardner de campusregeling van de provincie Noord-Holland aan. In dat potje zit 617.000 euro, bedoeld voor samenwerkingsverbanden - campussen tussen onderwijs en bedrijfsleven. De aanvragen moeten nog worden gehonoreerd.
Greeneconet.eu leidt ondernemer door duurzaamheidsdoolhof uurzaamheid in het mkb betekent niet alleen producten en diensten ontwikkelen voor de energiemarkt. Het is óók zorgen voor een zuinige bedrijfsvoering. De voordelen zijn duidelijk: je bespaart kosten, zorgt voor het milieu en het is goed voor het bedrijfsimago. Maar de grote vraag: waar begin je? Hoe verduurzaam je zonder dat het al teveel tijd kost? Er moet tenslotte ook nog gewerkt worden. Voor oriëntatie op de eerste stap is de website www.greeneconet.eu opgezet. De site is onderdeel van het project GreenEcoNet dat wordt uitgevoerd door zes Europese onderzoeksorganisaties met steun van de Europese Commissie. Vanuit Nederland neemt het Groningse JIN Climate and Sustainability deel aan het project.
D
De site helpt bij het nemen van de eerste stap van het verduurzamingsproces en is bedoeld voor ondernemers uit heel Europa om elkaar te inspireren. Zo staat er een verhaal van een Amsterdams verhuisbedrijf op dat 'zero-emission' verhuizingen aanbiedt, en van een Schotse kapsalon die nu 90 procent minder energie gebruikt dan acht jaar geleden. Behalve de succesverhalen bevat de site een 'toolbox' met hulpmiddelen voor het maken van een groen bedrijfsplan, het analyseren van de haalbaarheid van een investering en het vinden van subsidies en andere financieringsmogelijkheden. Stichting Energy Valley ondersteunt GreenEcoNet onder meer door deelname aan de adviesraad voor het project en het presenteren van succesverhalen uit eigen portefeuille op de website. Volgens Patrick Cnubben van Energy Valley is het belangrijk om mkb'ers zoveel mogelijk te helpen bij de vergroening van hun bedrijfsvoering. 'Ze zorgen voor lokale welvaart en werkgelegenheid en hun innovatie is de sleutel in de overgang naar een groenere, veerkrachtigere en meer concurrerende economie. Deze website zorgt dat mkb'ers beter worden ondersteund om efficiënter met middelen om te gaan, te concurreren in een groene economie en geld te besparen. Die ondersteuning verdienen ze want mkb'ers zijn de helden van onze economie.'
EUROPEAN BIOGAS CONFERENTIE.
NIEUWS
F R O M
E N E R G Y
V A L L E Y
6
Biogas Conferentie: excursies, studietours en meer Breed aanbod aan onderwerpen
>> Vervolg van pagina 1
Productie en gebruik De EBA is in 2009 opgericht als een Belgische non-profit organisatie die zich richt op het promoten van de productie en het gebruik van duurzaam biogas. De organisatie is geleidelijk gegroeid naar 60 leden, waaronder de nationale biogasorganisaties, instituten en ondernemingen uit 20 Europese landen.
Europese energiemix De EBA richt zich op 3 onderwerpen. Ten eerste het borgen van biogas als belangrijk onderdeel van de Europese energiemix. Ten tweede het promoten van de scheiding van huisafval om de potentie van dit gas te verbeteren. En als laatste de ondersteuning van de productie van biomethaan als brandstof voor voertuigen. Daarbij wordt gekeken naar alle energetische toepassingen van biogas, zoals hitte, elektriciteit en gebruik als brandstof.
Voor vragen over de Biogas Conferentie kunt u contact opnemen met Ruud Paap, Senior Projectmanager Green Gas bij Stichting Energy Valley: paap@energyval-
Biogas is een veelzijdige energiebron en de EBA gelooft dat deze brandstof de potentie heeft om tegen 2020 in minstens 1,5 procent van de EU's primaire energiebehoefte te voorzien en 5 procent van de natuurlijke gasconsumptie.
De tweejaarlijkse Biogas Conferentie beslaat een breed aantal onderwerpen rond biogas, zoals: Europese regelgeving, bio-methaan, gebruik van digestaten, duurzaamheid van biogas en de bio-economie. Daarnaast maken een tentoonstelling en postersessie onderdeel uit van het evenement. Met dit evenement streeft de European Biogas Association er naar de laatste informatie en ontwikkelingen rondom beleid, ontwikkelingen binnen de industrie, innovatie en wetgeving te delen. Jan Stambasky, voorzitter van de organisatiecommissie: 'Ook dit keer willen we informele contacten stimuleren en aanmoedigen. Er komt een expositie en een postersessie. We nodigen niet alleen vertegenwoordigers van bedrijven, maar ook universiteiten, onderzoeksinstituten en studenten van harte uit om deel te nemen.'
sante biogasinstallaties in de omgeving van Amsterdam. Daarnaast kunt u kiezen voor een halve dag studietour langs het Energy research Centre of the Netherlands (ECN).
ken, Verenigde Staten en Nederland staat er een uitdagend programma waarin syngasproductie en -conversie de hoofdthema's vormen.
Lancering INVESTA
Studietoer
BGE2014 - een primeur op de European Biogas conference
Op 30 september begint de conferentie met een plenaire sessie van toonaangevende sprekers, gevolgd door een diner met uitgebreide kansen om te netwerken. Op 1 oktober lopen meerdere parallelsessies over de hele dag. Kiest u voor de excursies op de laatste dag, dan bezoekt u een aantal bijzonder interes-
Bent u meer geïnteresseerd in thermochemische conversie? Dan kiest u voor BGE2014, een congres-dag die volledig is gericht op vergassing. Met BGE2014 krijgt thermochemische biomassaconversie een volwaardig podium tijdens het European Biogas conference. Dankzij sprekers uit Finland, Denemar-
LNG.
ENERGY VALLEY BUS.
ley.nl.
N E W S L E T T E R
BGE2014 zal ook het moment zijn waarop INVESTA (Institute for Valorization and Expertise in Thermochemics Alkmaar) wordt gelanceerd. Dit concept biedt onderzoeksinstellingen, bedrijfsleven en onderwijs ruimte om met verschillende thermochemische technologieën te experimenteren en de kennis op het gebied van gas verder te ontwikkelen.
AG Ems krijgt eerste veerboot op LNG >> Vervolg van pagina 1 Rederij AG Ems is de eerste in het Waddengebied die een veerboot laat varen op LNG. AG Ems gaat de MS Ost-Friesland, die vaart op de trajecten Emden-Borkum en Eemshaven-Borkum, ombouwen. Dit is nodig omdat de huidige motor niet geschikt is voor LNG. De boot krijgt een zogeheten dual fuel motor, die indien nodig over kan gaan op gasolie.
Stap op de Energy Valley bus Sinds 14 augustus kunnen reizigers in het openbaar vervoer opstappen op een heuse 'Energy Valley bus'. Op een van de 25 meter lange nieuwe harmonicabussen die door de stad Groningen rijden, prijkt het Energy Valley logo. De bussen heb-
ben een hybride technologie: ze rijden weliswaar op 'gewone' diesel maar hebben daarnaast een duurzaam systeem: bij het remmen wordt elektrische energie opgeslagen in zogeheten 'supercaps'. Deze energie wordt meteen weer gebruikt bij het optrekken. Dat bespaart niet alleen brandstof en dus uitstoot, het optrekken is ook een stuk stiller. In samenwerking met het OV-bureau Groningen Drenthe en de ontwerpers van G2K is deze bus voorzien van het Energy Valley logo om hem een energiek en duurzaam tintje te geven. Het logo is te bewonderen op lijn 11 die rijdt van Zuidhorn naar het Groninger Hoofdstation.
Het complete aandrijfsysteem en achterschip worden vervangen. Er is niet gekozen voor nieuwbouw omdat dit ongeveer twee keer zo duur is en er een business case ligt voor de ombouw: een nieuw schip kost 26 miljoen euro, ombouwen kost 13 miljoen. De klus wordt uitgevoerd door de scheepswerf BVT Brenn- und Verformtechnik in Bremen. Het bedrijf Wärtsilä levert de zescilinder motoren en het Cold Recovery System dat de airconditioning voedt met LNG waardoor ook daarop energie wordt bespaard. Aanvankelijk was het plan om het schip in het voorjaar om te bouwen, maar dan zou hij nog niet beschikbaar zijn voor de drukke zomerperiode. De bouw is tot eind 2014 uitgesteld. Vorderingen zijn te volgen op: www.ag-ems.de.
Emissiereductie De overgang naar LNG scheelt de MS Ost-Friesland behoorlijk wat emissie van schadelijke stoffen. Het omgebouwde schip stoot 20 procent minder koolstofdioxide, 90 procent minder stikstof- en zwaveloxide en helemaal geen fijnstof meer uit. Door te gaan varen op LNG voldoet het schip ruimschoots aan de nieuwe emissie-eisen die vanaf 2015 in de Noordzee van kracht zullen zijn.
EVENT
N E W S L E T T E R
F R O M
E N E R G Y
V A L L E Y
7
Waterschap Noorderzijlvest hield een expositie in gemaal De Waterwolf in Electra over duurzaamheid en innovatie in waterbeheer.
Van 28 juni tot en met 5 juli waren de op de Groningse en Friese wateren 42 zonneboten te bewonderen. De DONG Energy Solar Challenge startte dit jaar in Blauwestad en eindigde via Harlingen in Leeuwarden. De race leverde een schat aan mooie plaatjes op. Alle verslagen, foto's en video's van de wedstrijd zijn te vinden op www.dongenergysolarchallenge.nl.
DONG Energy Solar Challenge
Indrukwekkend botenspektakel
Brand! De boot van SDOG Solar Team ging vlak voor de eerste etappe in vlammen op door een ontplofte accu. Het team zag later kans om met de boot van vier jaar geleden toch nog mee te doen
fotografie: DONG Energy Solar Challenge
In Blauwestad kampten veel deelnemers met waterplanten in de motor
De start vanuit Groningen richting het gehucht Electra
Enthousiaste scholieren sprinten naar de boot tijdens de Young Solar in Sneek.
In Electra stond op dag 2 een herstart gepland
Drenthe College, winnaar in de nieuwe V20 klasse
EU Sustainable Energy Week 2014 Van 23 tot 27 juni 2014 heeft in Brussel de EU Sustainable Energy Week 2014 plaatsgevonden. Tijdens een ochtendsessie keek de RUG naar de menselijke factor in succesvolle energietransities. De ENSEA-partners ondertekenden een 'Expression of Interest'. En de Action Group Energy & Water Works heeft zijn eerste
Blijdschap bij de finish in Leeuwarden
Tussen de tall ships tijdens Harlingen Sail
vele interessante kruisbestuivingen tussen energie en water.
AGENDA.
officiële bijeenkomst gehad. Zo kon Europa kennismaken met de 30 SEPTEMBER
EINDEVENEMENT LNG RIJN & WAAL
VAKBEURS SHIPPING-TECHNICS-LOGISTICS, KALKAR
30 SEPTEMBER - 2 OKTOBER
EUROPEAN BIOGAS ASSOCIATION (EBA)
HOTEL ZUIDERDUIN, EGMOND AAN ZEE TAQA THEATER DE VEST, ALKMAAR
2 - 3 OKTOBER
EBF CONFERENCE
28 OKTOBER
INFORMATIEBIJEENKOMST INTERREG:
6 NOVEMBER
INFORMATIEBIJEENKOMST INTERREG:
ENERGIE, MOBILITEIT EN CO2 REDUCTIE
INNOVATIE VOOR STERKE REGIO'S 11 NOVEMBER
18 - 19 NOVEMBER
GRONINGEN
OOSTERPOORT GRONINGEN
EINDHOVEN
INFORMATIEBIJEENKOMST INTERREG: CIRCULAIRE ECONOMIE EN BIODIVERSITEIT
ARNHEM
ENERGY CONVENTION
GRONINGEN
zie voor een actueel overzicht van de evenementen: www.energyvalley.nl
N E W S L E T T E R
F R O M
v rgy al
en
e
8
V A L L E Y
ley
Energy Valley Platform
E N E R G Y
Dé netwerkclub voor de energiesector
H PLATFORMLID.
et Energy Valley Platform is dé netwerkclub en informatiebron voor de noordelijke energiesector. Bent u ondernemer of werkzaam bij een kennisinstelling of overheidsinstantie? Wilt u op de hoogte blijven van de ontwikkelingen in de Energy Valley regio en meepraten én -denken? Word dan lid!
Exclusief voor leden worden regelmatig bijeenkomsten georganiseerd of kortingen geboden op andere relevante energiebijeenkomsten waar Platformleden elkaar ontmoeten om kennis in te winnen en te delen. De bijeenkomsten van het Energy Valley Platform zijn gratis toegankelijk en gekoppeld aan actuele ontwikkelingen in de Energy Valley regio.
Wilt u meer weten of u aanmelden, ga dan naar www.energyvalley.nl of neem contact op met Debby Huiser via 050-7890010.
Harry Ruben, lid dagelijks bestuur:
Waterschap Noorderzijlvest verlegt focus naar duurzame energieopwekking Wat doet uw organisatie? 'Waterschap Noorderzijlvest is een overheidsorganisatie voor veilig en duurzaam waterbeheer. Noorderzijlvest zorgt in Noord- en West-Groningen, Noordwest-Drenthe en het Friese deel van het Lauwersmeer voor veilig, schoon en voldoende water.'
Wat is uw relatie met energie? 'Voor alle bedrijfsprocessen gebruikt het waterschap energie. Noorderzijlvest vermindert het energieverbruik daar waar mogelijk en verlegt de focus de komende jaren naar het opwekken van duurzame energie.'
Waar wilt u over vijf jaar staan? 'Momenteel wekt het waterschap circa veertig procent duurzame energie op, met name in de afvalwaterketen. Over
PLATFORMLID.
Wordt u lid, dan maakt u deel uit van een breed netwerk van energiepartijen, ontvangt u informatie over energieontwikkelingen, beleid, subsidie- en financieringsopties, profileert u uw organisatie op de website van Energy Valley, krijgt u gratis toegang tot of korting op evenementen en uitnodigingen voor handelsmissies en exportreizen.
vijf jaar moet dit circa vijftig procent zijn, en dan niet alleen in de afvalwaterketen, maar in alle procesonderdelen van het waterschap. Dus ook in watersystemen, gebouwen bijvoorbeeld.'
Bent u ook lid van andere netwerken?
Wat is uw stoutste droom op zakelijk gebied?
Wat hebt u andere Platformleden te bieden?
'Dat het waterschap in samenwerking met andere partijen komt tot slimme ideeën, die niet alleen het waterschap, maar ook burgers duurzame energie en bewustwording daarover oplevert.'
'Mogelijkheden, in de vorm van bijvoorbeeld locaties, om energiebesparing en opwekking van duurzame energie te realiseren. Daarnaast kan het waterschap een partner zijn in het ontwikkelen van projecten ten behoeve van duurzame energie. En het waterschap kan een gebruiker zijn van duurzame energie, die door derden is opgewekt.'
Waarom bent u lid van het Energy Valley Platform? 'Om gebruik te maken van (persoonlijk) advies van het platform, informatie te ontvangen en indien nodig gebruik te maken van het netwerk.'
'Jazeker. Ten aanzien van energie zijn er landelijke netwerken tussen de waterschappen en op regionaal niveau ook met gemeenten.'
Hoe wilt u uw bedrijf de komende vijf jaar verder verduurzamen/vergroenen? 'Het waterschap verkent momenteel met
een kansenkaart waar de mogelijkheden liggen om, samen met andere partijen, duurzame energie te genereren. Deze verkenning zal activiteiten opleveren, die zorgen voor een nadere verduurzaming van het waterschap. Daarnaast ontwikkelt het waterschap ook duurzaamheidsbeleid dat verder gaat dan alleen het energiebeleid.'
Wat heeft het lidmaatschap aan het Platform u opgeleverd? 'Advies op maat, bruikbare informatie en interessante contacten.'
Waarin kan het Platform zich volgens u nog verder ontwikkelen? 'De mogelijkheden onderzoeken van aanbieders en gebruikers van duurzame energie en dit op elkaar af te stemmen, waardoor business cases veel interessanter worden voor de diverse partijen.'
Ineke Donkervoort, Drenthe College: Wil in de Keuzegids op 1 staan Wat doet uw organisatie?
Wat is uw relatie met energie?
'Drenthe College verzorgt mbo-onderwijs op de niveaus 2 t/m 4, voltijd en voor werkenden. Wij hebben VAVO, waarop leerlingen die gezakt zijn voor havo of vwo in staat worden gesteld de ontbrekende vakken alsnog te halen. Wij verzorgen Entree-onderwijs voor leerlingen zonder diploma. Na dit onderwijs kunnen ze of doorstromen naar mbo of aan het werk. Tenslotte verzorgen wij voor veel gemeenten, bedrijven en instellingen contact onderwijs op mbo-niveau of cursussen. Bijvoorbeeld taal- en rekenen, sociale vaardigheden, maar ook branchecertificaten als VCA, en HACCP.'
'Drenthe College verzorgt uiteraard diverse opleidingen die relevant zijn voor de energiebranche. Wij zijn aangesloten bij het Energy College en nemen daarin de hotspot Aardwarmte/Geothermie voor onze rekening.'
Waar wilt u over vijf jaar staan? 'Dan willen we een ROC (Regionaal Opleidings Centrum, red.) zijn waarover alle belanghebbenden in de regio enthousiast zijn, dat goed onderwijs levert waar studenten, bedrijven en instellingen tevreden over zijn, en onderwijs biedt dat is afgestemd op de behoeften van de regio.'
Wat is uw stoutste droom op zakelijk gebied? 'In de Keuzegids Mbo-Studies op plek nummer 1 staan.'
Waarom bent u lid van het Energy Valley Platform? 'Om voeling te houden met ontwikkelingen in de branche, maar ook uit loyaliteit.'
Bent u ook lid van andere netwerken? 'Ja, VNO-NCW/MKB Noord en diverse commerciële clubs.'
Wat hebt u andere Platformleden te bieden? 'Inzicht in ontwikkelingen in mbo-onderwijs dat de werknemers van de toekomst levert, diverse cursussen, en voor grote
bedrijven of bedrijven die zich aaneensluiten maatwerk.'
Hoe wilt u uw bedrijf de komende vijf jaar verder verduurzamen/vergroenen? 'Behalve dat wij bij nieuwbouw of verbouw rekening houden met energiebesparing, hebben wij nog geen beleid. Dat gaat het komende jaar gebeuren.'
Wat heeft het lidmaatschap aan het Platform u opgeleverd? 'Vooral informatie over relevante ontwikkelingen in de branche.'
Waarin kan het Platform zich volgens u nog verder in ontwikkelen? 'Groter gebruik van sociale media.'
