Het effect van sociale cues op vertrouwen in een online forum .
©
Afstudeerscriptie van H.P.T. van Dijk Begeleidend docent P.W. de Vries Begeleidend docent J.W.M. Verhoeven
INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING ...................................................................................................................................................... 3 1.1 AANLEIDING ........................................................................................................................................................................................3 1.2 VERTROUWEN.....................................................................................................................................................................................5
1.2.1 Intentie tot gedrag.............................................................................................................................................................................................................. 6
1.4 ANTECEDENTEN .................................................................................................................................................................................9
1.4.1 Portretfoto ............................................................................................................................................................................................................................. 9 1.4.2 Interactie ............................................................................................................................................................................................................................. 10 1.4.3 Schrijfwijze......................................................................................................................................................................................................................... 10 1.4.4 Intentie tot gedrag........................................................................................................................................................................................................... 10 1.5 ONDERZOEK ..................................................................................................................................................................................... 12
2 METHODE .................................................................................................................................................... 13 2.1 ONTWERP EN RESPONDENTEN ..................................................................................................................................................... 13
2.1.1 Het forumbericht ............................................................................................................................................................................................................. 13 2.1.2 Respondenten ................................................................................................................................................................................................................... 13 2.2 PROCEDURE ..................................................................................................................................................................................... 14 2.3 ONAFHANKELIJKE VARIABELEN ................................................................................................................................................... 15 2.3.1 Sociale cues ........................................................................................................................................................................................................................ 15 2.3.2 Persoonlijke presentatie ............................................................................................................................................................................................... 15 2.3.3 Interactie ............................................................................................................................................................................................................................. 15 2.2 AFHANKELIJKE VARIABELEN......................................................................................................................................................... 17 2.2.1 Vertrouwen ........................................................................................................................................................................................................................ 17 2.2.2 Intentie tot participatie ................................................................................................................................................................................................. 17
3 RESULTATEN ............................................................................................................................................. 18 3.1 RESPONDENTEN .............................................................................................................................................................................. 18 3.2 BETROUWBAARHEID ...................................................................................................................................................................... 18 3.3 GLOBAAL VERTROUWEN ................................................................................................................................................................ 18 3.4 BEKWAAMHEID ............................................................................................................................................................................... 21 3.5 WELWILLENDHEID ......................................................................................................................................................................... 22 3.7 INTENTIE TOT PARTICIPATIE AAN HET EVENEMENT ................................................................................................................ 25
4 CONCLUSIE EN DISCUSSIE .................................................................................................................... 29 4.1 IMPLICATIES VOOR DE PRAKTIJK................................................................................................................................................... 30 4.2 IMPLICATIES VOOR VERDER ONDERZOEK .................................................................................................................................... 31
LITERATUUR .................................................................................................................................................. 33 APPENDICES................................................................................................................................................... 36 APPENDIX A1: GLM, INTEGRITEIT, WELWILLENDHEID EN BEKWAAMHEID .............................................................................. 36 APPENDIX A2: REGRESSIE, VERTROUWENSASPECTEN TEGENOVER INTENTIE TOT PARTICIPATIE AAN HET EVENEMENT .. 37 APPENDIX A3: BETROUWBAARHEIDSANALYSE ................................................................................................................................ 40 APPENDIX B1: UITNODIGINGSMAIL .................................................................................................................................................... 43 APPENDIX B2: VRAGEN UIT HET ONDERZOEK................................................................................................................................... 44 APPENDIX B3: DE MANIPULATIES....................................................................................................................................................... 48
2
1 Inleiding 1.1 Aanleiding S i n d s d e o p k o m st va n he t I n t e r n e t zi j n e r t a l l o ze mo g e l i j k h e d e n o n t st a a n vo o r he t l e g g e n e n o n d e r ho ud e n v a n so c i a l e co n t a ct e n . V e e l I n t e r n e t g e b r ui k e r s s l ui t e n zi c h a a n b i j e e n o n l i n e g e me e n s c h a p ( o n l i n e c o m m u n i ty ) . Er b e st a a n ve e l ve r sc hi l l e n d e vo r m e n va n o n l i n e g e m e e n s c ha p p e n . E e n a a n t a l vo o r b e e l d e n hi e r v a n zi j n ch a t r o o m s, f o r u m s , b l o g s e n w i k i ’ s. Ee n b i n d e n d e f a ct o r v a n e e n g e me e n s ch a p zi j n b i j vo o r b e e l d e e n z i e k t e , ma a r o o k e e n b e p a a l d e ho b b y, i n t e r e s s e , w o o n p l a a t s o f b e ho e f t e a a n so c i a a l c o n t a c t . O n l i n e g e me e n sc ha p p e n k u n n e n st e r k v a n e l k a a r ve r sc hi l l e n , ma a r b e va t t e n o o k e i g e n sc ha p p e n d i e m e t e l k a a r o v e r e e n k o m e n . L a z a r & P r e e c e (2 0 0 2 ) o n d e r sc he i d e n e e n a a n t a l k a r a k t e r i st i e k e n va n e e n o n l i n e g e me e n s ch a p : (1 ) e r b e st a a t e e n g e d e e l d d o e l , (2 )e r i s sp r a k e va n i n t e r a ct i e t us se n p e r so n e n d i e ve r sc hi l l e n d e r o l l e n k u n n e n a a n n e m e n , (3 ) e e n va st g e st e l d b e l e i d g e l d t a l s l e i d r a a d vo o r d e i n t e r a c t i e e n (4 ) e r g e l d e n so ci a l e n o r m e n d i e g e b a se e r d zi j n o p f o l k l o r e e n r i t ue l e n . Ee n f o r u m ( d i sc u s si o n b o a r d ) i s é é n ve e l vo o r k o me n d vo o r b e e l d v a n e e n o n l i n e g e me e n s ch a p . E e n f o r u m i s va n a f zi j n i n t r e d e o p he t I n t e r n e t w e i n i g ve r a n d e r d . He t i s e e n e e n vo ud i g e ma n i e r o m m e t l e d e n ui t e e n o n l i n e g e m e e n s ch a p i n co n t a ct t e k o me n o f h ul p t e o n t va n g e n w a n n e e r m e n e e n vr a a g h e e f t o f m e t e e n p r o b l e e m zi t ( Ha r m a n & K o o h a n g , 2 0 0 5 ). He t g e b r ui k v a n f o r u m s i s d e l a a t st e vi j f j a a r st e r k g e g r o e i d . P o p ul a i r e vo o r b e e l d e n va n N e d e r l a n d se f o r u m s zi j n S m ul w e b ( w w w . f o r u m . s m u l w e b . n l) , T w e a k e r s ( w w w . t w e ak e r s. n e t) e n F o k ( h tt p : //f o r u m . f o k . n l ) . De e l n a me a a n e e n f o r u m k a n l e i d e n t o t e e n st e r k e r e co he si e b i n n e n e e n f o r u mg r o e p (M a r r a , Mo o r e & K l i mc za k , 2 0 0 4 ). Y o o & Al a vi (2 0 0 1 ) i m p l i ce r e n d a t e e n g r o e p me t e e n st e r k e c o he si e me e r g e me e n s c h a p p e l i j k i s e n e r e e n ho g e r e m a t e va n p e r so o n l i j k e i n t e r a ct i e he e r st o n d e r zi j n d e e l n e me r s . O n d e r g e me e n s ch a p p e l i j k v e r st a a n Y o o & Al a vi (2 0 0 1 ) he t o n t st a a n v a n e e n ‘ so ci a l e i d e n t i t e i t ’ d o o r mi d d e l va n g e d e e l d e d o e l e n e n i n t e r e ss e s . E e n g e m e e n sc ha p p e l i j k e o mg e vi n g e n h e t g e v o e l v a n s a me n zi j n sp e l e n e e n b e l a n g r i j k e r o l i n he t c r e ë r e n va n e e n so ci a l e i d e n t i t e i t ( Y o o & Al a vi , 2 0 0 1 ). H e t c r e ë r e n va n so c i a l e i d e n t i t e i t k a n w o r d e n ve r st e r k t d o o r h e t t o e vo e g e n va n c ue s. De ze c u e s w o r d e n d o o r T a n i s & P o st m e s (2 0 0 5 ) o m sc hr e ve n a l s ‘ i n d i vi d ua t i n g c u e s’ e n ‘ so c i a l c u e s’ . Bi j i n d i vi d ua t i n g c u e s w e e t j e i e t s o ve r d e p e r so o n ze l f e n b i j so c i a l c ue s i e t s o ve r d e g r o e p w a a r t o e d e p e r so o n b e ho o r t . I n f o r m a t i e o v e r b e i d e b l i j k e n e e n g r o t e r o l t e he b b e n i n he t c r e ë r e n va n e e n o n d e r l i n g e i mp r e s si e e n ve r t r o u w e n . W a n n e e r m e n e e n i mp r e s si e h e e f t va n e e n p e r so o n r e d uc e e r t d i t d e o n z e k e r h e i d o ve r d e ze p e r so o n (T a n i s & P o st me s, 2 0 0 3 ; Ge f e n , 2 0 0 0 ) . He t g e b r ui k e n v a n c u e s r i c ht i n g p e r so o n l i j k e e n so ci a l e i d e n t i t e i t
3
zo ud e n b i j k un n e n d r a g e n a a n h e t vo r m e n va n ve r t r o u w e n (T a n i s & P o st me s, 2 0 0 3; Ge f e n & S t r a ub , 2 0 0 4 ; K u m a r & Be n b a sa t , 2 0 0 2; S p r o u l l , S u b r a m a n i , K i e sl e r , W a l k e r , & W a t e r s, 1 9 9 6 ; De V r i e s & P r u yn , t e v e r s chi j n e n ) . Ee n ve r ho o g d ve r t r o uw e n zo u o p zi j n b e ur t k un n e n l e i d e n t o t e e n i n t e n t i e t o t g e d r a g . I n he t h ui d i g o n d e r zo e k s k a d e r r i cht me n zi c h ve e l o p so c i a l e c ue s o f ve r t r o u w e n . E r i s e c ht e r n o g w e i n i g o n d e r zo e k g e d a a n n a a r d e i n v l o e d va n d e z e sp e ci f i e k e c u e s i n co m b i n a t i e m e t e l k a a r . O m h e t e f f e ct v a n d e ze sp e c i f i e k e c u e s o p ve r t r o u w e n t e k u n n e n t o e t s e n zi j n i n he t t he o r e t i sc h k a d e r o n d e r zo e k e n a a n g e h a a l d n a a r so ci a l e a a n w e zi g he i d i n sa me n h a n g met vertrouwen.
4
1.2 Vertrouwen Ee n c e n t r a a l a sp e c t va n ‘ m e n se l i j k g e d r a g ’ i s d e b e ho e f t e e e n o mg e v i n g t e k u n n e n co n t r o l e r e n , t e vo o r sp e l l e n o f he t i n i e d e r g e va l k un n e n b e g r i j p e n . Me n se n w i l l e n g r a a g vo o r a f w e t e n ho e h un g e d r a g a n d e r e n b e ï n vl o e d e n ho e g e d r a g va n a n d e r e n he n b e ï n vl o e d t. Do o r mi d d e l va n r e g e l s ( n i e t s te l e n ) e n g e w o o n t e n ( n a h e t t o i l e tte r e n j e h a n d e n w a sse n ) i s so c i a a l g e d r a g e n i g szi n s me e t b a a r o f w e l t e i d e n t i f i ce r e n . G e zi e n h e t f e i t d a t m e n s e n i n h un g e d r a g b i j zo n d e r co mp l e x k u n n e n zi j n , vo l d o e n r e g e l s e n g e w o o n t e n n i e t a l t i j d v o o r he t r e g ul e r e n o f vo o r sp e l l e n va n g e d r a g . W a n n e e r r e g e l s e n g e w o o n t e n n i e t vo l d o e n , i s v e r t r o u w e n ( Tr u st) e e n b e t e r e (G e f e n & S t r a u b , 2 0 0 4 ). G e f e n & S t r a u b (2 0 0 4 ) g e v e n a a n d a t ve r t r o uw e n e e n so ci a a l co n c e p t i s w a a r va n d e ve r sc hi l l e n d e d i me n si e s a f h a n k e l i j k zi j n va n d e si t u a t i e w a a r i n i e m a n d zi c h b e vi n d t . V e r t r o u w e n b e va t zo w e l c o g n i t i e v e e l e me n t e n a l s g e d r a g si n t e n t i e s. H e t g e d r a g si n t e n t i o n e l e e l e me n t va n v e r t r o u w e n r i cht zi ch o p g e d r a g w a a r m e e e e n i n d i vi d u zi c h ze l f r o n d o m a n d e r e n k w e t sb a a r o p st e l t ( B i j v o o r b e e l d d o o r v e e l o f e x tr a i n f o r m a ti e o v e r z i c h z el f b l o o t t e g e v e n ) . H e t c o g n i t i e ve e l e m e n t v a n ve r t r o u w e n r i c ht zi c h o p ‘ t r u st i n g b e l i e f ’ va n d e c o m m u n i ca t i e p a r t n e r (G e f e n & S t r a u b , 2 0 0 4 ). V e r t r o u w e n w o r d t d o o r Gi f f i n (1 9 6 7 ) g e d e f i n i e e r d a a n d e ha n d va n d r i e ho o f d a sp e c t e n ; (1 ) b e k w a a m h e i d ( a b i li t y ) , (2 )w e l w i l l e n d he i d ( b e n e v o l e n c e ) e n (3 )i n t e g r i t e i t ( i n t e g r i t y ) . Z e vo r m e n d e b a si s vo o r i n i t i e e l ve r t r o uw e n ( i n i ti al tr u s t) . Be k w a a m h e i d ze g t i e t s o v e r va a r d i g h e d e n e n co mp e t e n t i e s va n e e n p e r so o n . W e l w i l l e n d h e i d v e r t e l t i e t s o ve r d e ma t e w a a r i n d e p e r so o n o p r e cht g o e d e b e d o e l i n g e n he e f t . I n t e g r i t e i t w i l i e t s ze g g e n o ve r d e p r i n ci p e s o f h e t mo r a a l w a a r ui t e e n p e r so o n ha n d e l t ( G e f e n , 2 0 0 2 ; Gi f f i n , 1 9 6 7; M a y e r , D a vi s & S c ho o r ma n , 1 9 9 5 ) . De ze d r i e ho o f d a sp e c t e n zi j n i n vr i j w e l a l l e o n d e r zo e k e n b i n n e n he t o n d e r zo e k sk a d e r t e r ug t e vi n d e n e n k e n t e e n r i j k e hi st o r i e t e r ug t e l e i d e n t o t d e R e t o r i e k v a n Ar i st o t e l e s ; l o g o s ( i n t e l l i g e n t i e ( a b i l i ty ) ) , p a t ho s ( g o e d k ar ak te r ( b e n e v o l e n c e) ) e n e t ho s ( e e n g o e d e w i l ( i n t e g r i t y ) ) (G e f e n & S t r a u b , 2 0 0 4 ).
5
1 .2 .1 In t e n t ie t o t g e d r a g V e r t r o u w e n vo r m t zi c h d i r e ct o f n a a r m a t e d e o n t va n g e r m e e r i n f o r m a t i e he e f t o ve r d e ze n d e r . M c K n i g ht , Cho ud h ur y & K a c m a r (2 0 0 2 ) o n d e r sc he i d e n e e n t w e e t a l t yp e n ve r t r o u w e n (1 ) c o g n i t i e f g e b a s e e r d ve r t r o uw e n e n (2 ) k e n n i s g e b a se e r d ve r t r o u w e n . Co g n i t i e f g e b a se e r d v e r t r o u w e n vo r mt zi ch vo o r d a t me n zi c h e e n d ui d e l i j k b e e l d he e f t k un n e n vo r m e n v a n e l k a a r . O p k e n n i s g e b a se e r d ve r t r o u w e n vo r mt zi ch l a n g za a m. N a a r m a t e m e n m e e r i n f o r m a t i e o v e r e l k a a r o n t va n g t , e n m e n e l k a a r zo b e t e r l e e r t k e n n e n . T a n i s & P o st me s (2 0 0 5 ) s ug g e r e r e n d a t i n Co mp ut e r M e d i a t e d Co m m un i ca t i o n ( CM C) me n se n a l s me e r b e t r o u w b a a r o ve r k o m e n w a n n e e r e r cu e s a a n w e zi g zi j n o v e r d e i d e n t i t e i t va n d e p e r so o n ( C u e s to i d e n ti ty ) . O m w a a r g e n o me n b e t r o uw b a a r h e i d ( Pe r c e i v e d t r u st w o r t h i n e ss) t e c r e ë r e n i s p e r s o o n l i j k co n t a ct , ze l f s w a n n e e r d e ze n i e t f a ce - t o - f a c e i s , m a a r b i j vo o r b e e l d d i g i t a a l i n d e vo r m v a n t e k st u e l e i n f o r m a t i e , e e n p o r t r e t f o t o o f vi a i l l u s t r a t i e s, - ze e r b e l a n g r i j k o f mi ss chi e n w e l n o o d za k e l i j k ( T a n i s & P o st me s, 2 0 0 5 ). Z e l f s mi n i ma l e c ue s zo a l s g e sl a c ht , n a a m o f e e n p o r t r e t f o t o he b b e n e e n st e r k e f f e c t o p d e w i j ze w a a r o p e e n p e r s o o n e e n i mp r e s si e vo r mt o ve r zi j n o f ha a r co m m u n i c a t i e p a r t n e r (T a n i s & P o st me s, 2 0 0 5 ). De r g e l i j k e c ue s k u n n e n e e n i n d i vi d u st e r k d e i m p r e ssi e g e v e n d a t hi j o f zij w e e t me t w i e ze co m m un i ce e r t , o n d a n k s he t f e i t d a t d e w e r k e l i j k e k e n n i s o v e r d e p e r so o n v a a k o p p e r vl a k k i g i s (T a n i s & P o st m e s, 2 0 0 3 ). H e t ve r t r o u w e n i n d e z e n d e r zo u ho g e r k un n e n zi j n w a n n e e r i n f o r ma t i e o ve r d e ze n d e r a a n e e n f o r u m b e r i c ht i s t o e g e vo e g d . E e n h o g e r e m a t e va n ve r t r o u w e n zo u ve r vo l g e n s va n i n vl o e d k un n e n zi j n o p d e i n t e n t i e t o t g e d r a g .
6
1.3 Sociale aanwezigheid K e n n i s o v e r d e z e n d e r b l i j k t va n b e l a n g t i j d e n s d e co m m u n i c a t i e i n e e n o n l i n e g e me e n s ch a p . He t c o n c e p t va n a a n w e zi g he i d ( P re se n c e ) k e n t e e n l a n g e g e sc hi e d e n i s d i e t e he r l e i d e n i s t o t d e e e r st e p o r t r e t t e n e n st e n e n sc ul p t ur e n ( Bi o cca , Ha r m s & B ur g o o n , 2 0 0 3 ). T a m m e l i n (1 9 9 8 ) o n d e r sc he i d t t w e e so o r t e n a a n w e zi g he i d : (1 ) t e l e a a n w e zi g he i d ( t e l e pr e s e n c e) e n (2 ) s o ci a l e a a n w e zi g he i d ( so c i al pr e se n c e ) . T e l e a a n w e zi g he i d ( b e t e r b e k e n d a l s ‘ s pa ti al pr e se n c e’ o f ‘ ph y si c al pr e se n c e’ ) w o r d t o m sc hr e v e n a l s e e n g e vo e l o p e e n l o ca t i e a a n w e zi g t e zi j n , m a a r i n w e r k e l i j k he i d n i e t a a n w e zi g i s. Ee n vo o r b e e l d va n t e l e a a n w e zi g he i d i s ‘ e e n o p a f st a n d b e st u ur d e i n d ust r i ë l e r o b o t ’ . S o c i a l e a a n w e zi g he i d ( so c i al pr e se n c e ) w o r d t o ms chr e v e n a l s a a n w e zi g he i d d i e w o r d t e r va r e n b i n n e n e e n s o ci a l e i n t e r a ct i e . De z e n d e r e n o n t va n g e r b e vi n d e n zi c h e c ht e r o p v e r s chi l l e n d e f ysi e k e l o ca t i e s. Ee n v o o r b e e l d va n so ci a l e a a n w e zi g he i d i s e e n t e l e f o o n g e sp r e k , ch a t - s e s si e , d i sc us si e o p e e n f o r u m o f e e n o n l i n e c o m p ut e r sp e l . S o ci a l e a a n w e zi g h e i d w o r d t d o o r H a s sa n e i n & H e a d (2 0 0 4 ) g e d e f i n i e e r d a l s d e m a t e w a a r i n e e n m e d i u m e e n g e b r ui k e r d e p s yc ho l o g i sch e a a n w e zi g he i d va n a n d e r e n l a a t e r v a r e n . Y o o & Al a vi (2 0 0 1 ) w i j ze n e r o p d a t d e ze p s yc ho l o g i s ch e co n n e ct i e t e m a k e n he e f t m e t d e ‘ w a r mt e ’ d i e e r w o r d t e r va r e n . I n d i t p e r sp e ct i e f i s e e n m e d i u m w a r m w a n n e e r he t e e n g e vo e l va n m e n se l i j k co n t a ct , g e z e l l i g h e i d e n g e vo e l i g he i d ui t st r a a l t . G a r r i so n , A n d e r so n & Ar ch e r (2 0 0 1 ) o ms ch r i j ve n so ci a l e a a n w e zi g he i d a l s d e mo g e l i j k he i d vo o r e e n g e b r ui k e r o m zi c hz e l f i n e e n o n l i n e g e me e n sc ha p ‘ so ci a a l ’ e n ‘ e mo t i o n e e l ’ w e e r t e g e v e n . I n Co mp ut e r M e d i a t e d Co m m u n i ca t i o n ( C M C) za l d e co mp ut e r e e n m e d i a t o r mo e t e n zi j n vo o r c o mp o n e n t e n a l s he t g e vo e l va n m e n se l i j k co n t a ct , g e ze l l i g he i d e n g e vo e l i g he i d . He t g e b r ui k e n v a n so ci a l e i n f o r m a t i e zo a l s e e n p o r t r e t f o t o of n a a m i n e e n o n l i n e g e m e e n sc h a p k a n hi e r a a n b i j d r a g e n ( De V r i e s & P r uy n , t e ve r sc hi j n e n ; Ge f e n & S t r a ub , 2 0 0 4 ; K u m a r & Be n b a sa t , 2 0 0 2; S p r o u l l e t a l . , 1 9 9 6 ). Ho e e n i n w a t vo o r m a t e i s h e t mo g e l ij k o m so c i a l e a a n w e zi g he i d t e cr e ë r e n ? P o st m e s, S p e a r s & L e a (1 9 9 8 ), Y a o & F l a n a g i n (2 0 0 6 ) s ug g e r e r e n d a t e r w e i n i g so ci a l e i n f o r m a t i e n o d i g i s vo o r he t cr e ë r e n v a n e e n p e r so o n l i j k e o f g r o e p si d e n t i t e i t . Ee n p o r t r e t f o t o o f e e n p e r so o n l i j k e b e n a d e r i n g i s vo l d o e n d e o m p e r s o o n l i j k o ve r t e k o m e n . Y a o & F l a n a g i n (2 0 0 6 ) s ug g e r e r e n d a t he t z e l f b e w ust zi j n o p e e n f o r u m v e r st e r k t k a n w o r d e n d o o r he t t o n e n v a n e e n p o r t r e t f o t o . F o r u mg e b r ui k e r s zo ud e n zi ch zo e e n b e t e r b e e l d k u n n e n vo r m e n va n e l k a a r . Bi o cc a e t a l . , (2 0 0 3 ) st e l l e n d a t i n C M C d e so c i a l e a a n w e zi g he i d h e t ‘ g e vo e l v a n sa m e n zi j n me t e e n a n d e r ’ r e f l e c t e e r t . N a u w k e ur i g e r ui t g e d r uk t ‘ h e t g e vo e l v a n d e a a n w e zi g he i d va n e e n a n d e r ’ w o r d t d o o r mi d d e l v a n e e n me d i u m g e cr e ë e r d . Bi o c ca e t a l . , (2 0 0 3 ) o msc hr i j ve n d it a l s ‘ m e d i a t e d so ci a l p r e s e n c e ’ . H e t i s n i e t zo z e e r d a t d e
7
a n d e r w e l o f n i e t f y si e k a a n w e zi g i s, ma a r me e r e e n m a t e w a a r i n e e n a a n w e zi g h e i d wordt waargenomen. K u m a r & Be n b a sa t (2 0 0 2 ) st e l l e n o p b a si s va n he t o n d e r zo e k va n L o m b a r d & Di t t o n (1 9 9 7 ) e e n n i e u w c o n st r u c t v a n a a n w e zi g he i d sa m e n , n a m e l i j k p a r a so ci a l e a a n w e zi g he i d ( p a r a so c i a a l pr e se n c e ) . P a r a so c i a l e a a n w e zi g he i d w o r d t g e d e f i n i e e r d d o o r d e ma t e w a a r i n e e n me d i u m e e n g e vo e l va n b e g r i p , v e r b i n d i n g , b e t r o k k e n he i d e n i n t e r a ct i e w e e r k a n g e ve n . D e d e e l n e m e r s, he t m e d i u m e n d e m a n i e r w a a r o p he t m e d i u m i s g e c o n f i g ur e e r d h e b b e n i n vl o e d o p d e ma n i e r v a n p a r a so ci a l e a a n w e zi g he i d (K u ma r & B e n b a s a t , 2 0 0 2 ). Ha ss a n e i n & He a d (2 0 0 4 ) g e ve n a a n d a t d o o r mi d d e l v a n e e n so ci a l e a a n w e zi g he i d ( so c i a l pr e se n c e ) ve r t r o uw e n g e st i mu l e e r d k a n w o r d e n . Hi e r b i j k a n g e d a c ht w o r d e n a a n (1 )o ms c hr i j v i n g e n d i e p o si t i e ve e m o t i e s o p r o e p e n o f (2 )i l l ust r a t i e s w a a r o p p r o d u c t e n i n co m b i n a t i e m e t me n se n i n e e n d yn a m i s ch e se t t i n g w o r d e n w e e r g e g e ve n . Co m m u n i ca t i e o n d e r zo e k e r s zi j n g e ï n t e r e s se e r d i n so ci a l e a a n w e zi g he i d o md a t h e t d e e f f e ct e n v a n a n d e r e va r i a b e l e n z o a l s a t t i t ud e s t. o . v. a n d e r e n , o v e r r e d i n g e n d e i n t e n t i e t o t g e d r a g k a n m e d i ë r e n ( B i o cca e t a l . , 2 0 0 3 ). T a n i s & P o st me s (2 0 0 5 ) o n d e r zo c ht e n m e t b e h ul p v a n he t S I DE Mo d e l ( S o c i al I d e n ti ty m o d e l o f D e i n d i v i d u a t i o n E f f e c ts) w e l k e f a ct o r e n e f f e ct h e b b e n o p v e r t r o uw e n e n h e t d a a r ui t vo o r t vl o e i e n d e ‘ t r ust i n g b e h a vi o ur ’ . D e t h e o r i e a cht e r l i g g e n d a a n he t S I DE - Mo d e l g e e f t a a n d a t C M C n i e t p e r d e f i n i t i e so ci a a l v e r a r m t . W a n n e e r me n zi c hz e l f k e n me r k t me t e e n g r o e p st e l t d i t he t i n - g r o up g e vo e l g u n st i g . S t ud i e s h e b b e n a a n g e t o o n d d a t h e t i n - g r o up g e vo e l vo l d o e n d e i s o m g r o e p g e b a se e r d g e d r a g t e cr e ë r e n (T a j f e l , F l a m e n t , Bi l l i g , & B un d y, 1 9 7 1 ). I n d i vi d ua t i e ( I n d i v i d u a ti o n ) vo l g t w a n n e e r so c i a l e c u e s ( l ee f t i j d , g e sl ac h t o f u i t er l i j k ) w o r d e n g e co m m un i c e e r d d o o r mi d d e l v a n d i r e c t vi s u e e l c o n t a c t , vi a F a ce - T o - F a ce co m m u n i c a t i e e n d o o r mi d d e l v a n p o r t r e t f o t o ’ s. De i mp r e ssi e d i e e e n i n d i vi d u zi ch i n C MC vo r mt va n e e n a n d e r i s v a n g r o o t b e l a n g o p d e c o m m un i c a t i e . Do o r d e a a n w e zi g he i d va n so ci a l e cu e s w o r d t e r e e n b e t e r e i m p r e ssi e g e vo r m d v a n d e co m m u n i ca t i e p a r t n e r (T a n i s & P o st me s, 2 0 0 3 ). O p b a si s v a n d e b o v e n s t a a n d e i n f o r m a t i e zo u m e n k un n e n ve r o n d e r s t e l l e n d a t he t ve r t r o uw e n i n d e z e n d e r ho g e r za l zi j n w a n n e e r c ue s i n d e vo r m va n e e n p o r t r e t f o t o e n o f g e b r u i k e r s n a a m i n e e n f o r u m b e r i c ht zi j n t o e g e vo e g d . E e n ho g e r e m a t e va n ve r t r o u w e n z o u v a n i n vl o e d k u n n e n zi j n o p d e i n t e n t i e t o t g e d r a g . D e z e ve r o n d e r st e l l i n g za l i n d e vo l g e n d e a l i n e a ’ s n a d e r w o r d e n g e sp e ci f i c e e r d i n e e n a a n t a l h yp o t he se s.
8
1.4 Antecedenten I n d e k o me n d e p a r a g r a f e n w o r d e n e e n d r i e t a l a n t e c e d e n t e n g e p r e s e n t e e r d d i e mo g e l i j k b i j d r a g e n a a n he t c r e ë r e n v a n ve r t r o uw e n o p e e n o n l i n e f o r u m. Ui t he t t he o r e t i sc h k a d e r k a n w o r d e n a f g e l e i d d a t so ci a l e c u e s , e e n p e r so o n l i j k e p r e se n t a t i e e n i n t e r a ct i e k un n e n b i j d r a g e n a a n v e r t r o uw e n i n Co mp ut e r M e d i a t e d Co m m u n i ca t i o n .
1 .4 .1 Po r t r e t f o t o O n l i n e f o r u m s zi j n v a n a f d e st a r t va n he t I n t e r n e t e e n ma n i e r g e w e e st o m o p he t I n t e r n e t c o n t a c t t e l e g g e n m e t me d e b e zo e k e r s. He t i s e e n o n t m o e t i n g sp l a a t s w a a r o p b e zo e k e r s v r a g e n k un n e n st e l l e n , a n t w o o r d k un n e n k r i j g e n o p vr a g e n o f g e w o o n w e g i d e e ë n m e t e l k a a r k un n e n ui t w i s s e l e n . He t st e l l e n v a n v r a g e n g a a t o ve r he t a l g e m e e n i n d e vo r m va n e e n t e k st u e e l b e r i cht , va a k o n d e r st e un d d o o r e e n p r o f i e l k e n me r k . E e n p r o f i e l k e n m e r k b e st a a t m e e st a l ui t e e n p o r t r e t f o t o e n o f g e b r ui k e r sn a a m. Do o r mi d d e l v a n e e n p o r t r e t f o t o w o r d t e e n b e r i c ht p e r so o n l i j k e r , w a a r d o o r e r e e n ho g e r e ma t e va n so ci a l e a a n w e zi g he i d z a l w o r d e n e r v a r e n . Ee n d e r g e l i j k e p o r t r e t f o t o a l s so c i a l e c ue he l p t o m e e n d ui d e l i j k b e e l d t e sc he p p e n e n r e d u ce e r t e v e n t ue l e d u b b e l zi n n i g he d e n d i e d e l e ze r zo u k un n e n he b b e n o v e r d e sc hr i j ve r v a n h e t b e r i c ht . L e ze r s v a n e e n d e r g e l i j k b e r i c ht z ul l e n d i t a l s p l e zi e r i g e r v a r e n (T a n i s & P o st m e s, 2 0 0 3 ). S o ci a l e a a n w e zi g h e i d z o u d a a r o m o p e e n o n l i n e f o r u m k un n e n l e i d e n t o t e e n ho g e r e ma t e v a n v e r t r o uw e n . He t g e b r ui k e n va n c ue s i s b e l a n g r i j k d a n w e l n i e t n o o d za k e l i j k i n he t vo r m e n va n e e n i mp r e s si e va n e e n p e r so o n e n he t cr e ë r e n v a n ve r t r o u w e n r i c ht i n g d e p e r so o n (T a n i s & P o st m e s, 2 0 0 5 ). M e n s e n g e d r a g e n zi c h a n d e r s i n d e a a n w e zi g he i d v a n a n d e r e n d a n w a n n e e r zi j a l l e e n zi j n . He t ze l f d e zo u k u n n e n g e l d e n a l s e e n d e si g n e r m e e r me n se l i j k e k w a l i t e i t e n i n e e n c o m p ut e r i n t e r f a ce i n t r o d u c e e r t (S p r o ul l e t a l . , 1 9 9 6 ). Ee n b e r i c ht o p e e n f o r u m m e t p o r t r e t f o t o zo u e e n so ci a l e a a n w e zi g he i d k u n n e n si m ul e r e n . Di t g e vo e l v a n so ci a l e a a n w e zi g he i d k a n e e n g r o t e r e m a t e v a n ve r t r o u w e n b e w e r k st e l l i g e n ( Ha ss a n e i n & He a d , 2 0 0 4 ). Do o r e e n p o r t r e t f o t o e n o f g e b r ui k e r sn a a m b i j e e n b e r i c ht t e t o n e n st r a a l t d i t e e n g e vo e l va n p e r so o n l i j k h e i d e n m e n se l i j k c o n t a c t ui t ( Ge f e n & S t r a ub , 2 0 0 4 ; K u m a r & Be n b a sa t , 2 0 0 2; S p r o u l l e t a l . , 1 9 9 6; De V r i e s & P r u y n , t e ve r sc hi j n e n ). D e e e r st e h yp o t h e s e ( H1 ) l ui d t d a n o o k : H1 : E e n p o r t r e t f o t o e n g e b r ui k e r sn a a m t o e g e v o e g d a a n e e n b e r i c ht o p e e n f o r u m w e k t m e e r ve r t r o uw e n i n d e p e r so o n d i e he t b e r i c ht he e f t g e p l a a t st .
9
1 .4 .2 In t e r a ct ie F o r t i n & D ho l a k i a (2 0 0 5 ) he b b e n a a n g e t o o n d d a t i n t e r a ct i vi t e i t b i j d r a a g t a a n he t g e vo e l d a t d e l e ze r d e e l ui t m a a k t v a n w e r k e l i j k e i n t e r - p e r so o n l i j k e co m m un i c a t i e . D e e e r d e r o ms c h r e ve n so ci a l e a a n w e zi g he i d , w o r d t b e ï n vl o e d d o o r d i e n s i n t e r a c t i vi t e i t . D e so c i a l e a a n w e zi g he i d he e f t e ve n e e n s i n vl o e d o p d e m a t e va n b e t r o k k e n h e i d va n d e l e ze r . Da n k zi j d e ze b e t r o k k e n h e i d h e e f t d e ui t i n g a l s g e he e l m e e r e f f e ct o p d e l e ze r s. S e n e c a l & N a n t e l (2 0 0 4 ) he b b e n g e co n cl ud e e r d d a t d a n k zi j d e i n t e r - p e r so o n l i j k e c o m m u n i c a t i e he t ve r t r o uw e n st i j g t i n d e p e r s o o n d i e he t b e r i c ht h e e f t g e p l a a t st . De o m sc hr i j vi n g va n e e n e r va r i n g m e t e e n p r o d uct , d i e n st o f o n d e r w e r p i s i n d i t g e v a l me e r w a a r d vo o r d e l e z e r , d a n e e n d e sk un d i g e a a n p r i j zi n g . De t w e e d e h yp o t he se ( H2 ) l ui d t d a n o o k : H2 : He t v e r t r o uw e n i n d e p e r so o n d i e e e n b e r i cht p l a a t s o p e e n f o r u m, g r o e i t w a n n e e r i n t e r a c t i e o ve r d i t b e r i c ht i s t o e g e vo e g d .
1 .4 .3 Sc h r i jf w ij ze W a n n e e r e r e e n i n d r uk va n so ci a l e i n t e r a ct i e w o r d t g e w e k t , st i j g t he t ve r t r o u w e n i n d e i n f o r m a t i e g e c o m m u n i c e e r d i n he t b e r i cht (G e f e n & S t r a u b , 2 0 0 4 ). S e n e ca l & N a n t e l (2 0 0 4 ) g e v e n a a n d a t p e r so o n l i j k g e ma a k t e t e k st e n (a a n b e v e l i n g e n ) d o o r d e co n su m e n t m e e r ve r t r o u w d e n g e l o o f d w o r d e n d a n f e i t e l i j k e , n i e t p e r so o n l i j k g e ma a k t e t e k st e n . V o o r d e l e z e r b l i j k t d e a a n sp r e e k vo r m e n l e ve n d i g he i d v a n d e t e k st va n g r o t e r e i n vl o e d d a n he t si mp e l w e g p r e s e n t e r e n v a n f e i t e n . (Ge f e n & S t r a u b , 2 0 0 4 ). Ze l f s w a n n e e r d e p e r so o n a l s mi n d e r d e sk un d i g w o r d t g e s ch a t, he e f t d e z e n o g m e e r i n vl o e d , d a n k zi j d e p e r so o n l i j k e p r e s e n t a t i e va n d e t e k st (S e n e ca l & N a n t e l , 2 0 0 4 ). De d e r d e h yp o t he se ( H 3 ) l ui d t d a n o o k : H3 : E e n o n l i n e b e r i c ht e n d e i n f o r m a t i e g e co m m u n i ce e r d i n h e t b e r i cht w o r d t m e e r ve r t r o u w d , w a n n e e r d e ze o p e e n p e r so o n l i j k e ma n i e r w o r d t gepresenteerd.
1 .4 .4 In t e n t ie t o t g e d r a g Do o r h e t t o n e n v a n e e n p o r t r e t f o t o e n g e b r ui k e r sn a a m , he t t o e vo e g e n va n i n t e r a ct i e e n h e t p e r so o n l i j k p r e s e n t e r e n va n d e t e k st w o r d t e e n i mp r e s si e g e vo r md i n d e p e r so o n d i e h e t b e r i c ht he e f t g e p l a a t st . De g e vo r m d e i mp r e s si e e n d e d a a r d o o r g e r e d uce e r d e o n z e k e r he i d t e n o p zi c ht e va n d e p e r so o n , zo ud e n va n i n vl o e d k u n n e n zi j n o p he t ui t e i n d e l i j k e ve r t r o u w e n i n d e p e r so o n d i e h e t b e r i cht he e f t g e p l a a t st . Zo a l s o ms c hr e ve n i n h e t i n l e i d e n d e k a d e r i s so ci a l e a a n w e zi g he i d v a n g r o o t b e l a n g o p h e t ve r t r o u w e n i n e e n p e r so o n , w a n n e e r d e co m m u n i ca t i e vi a e e n 10
co mp ut e r ve r l o o p t . De b e vi n d i n g e n va n T a n i s & P o st me s (2 0 0 3 ) b e ve st i g e n d i t d o o r a a n t e g e v e n d a t c ue s r i c ht i n g p e r so o n l i j k e i d e n t i t e i t a mb i g uï t e i t r e d uc e r e n e n zo ud e n he t ve r t r o uw e n i n e e n a n d e r k un n e n v e r ho g e n . V e r t r o uw e n i s n o d i g o m r i si co ’ s va n e e n mo g e l i j k n e g a t i e f g e vo l g t e r e d uc e r e n . W a n n e e r e e n l e z e r e e n mo g e l i j k n e g a t i e f g e vo l g va n e e n r i si co l a a g sc ha t , za l e r vo l d o e n d e v e r t r o u w e n zi j n i n d e b r o n ( M a y e r e t a l ., 1 9 9 5 ). De l e z e r z a l n i e t s n e l d o e n w a t e r g e vr a a g d w o r d t o f i n ze e g a a n me t d e o r g a n i sa t i e i n k w e st i e , w a n n e e r e e n mo g e l i j k n e g a t i e f g e vo l g v a n e e n r i si co t e ho o g w o r d t g e s ch a t ( Ge f e n , 2 0 0 2 ). I n f o r ma t i e g e co m m u n i ce e r d i n h e t b e r i cht z a l mi n d e r o ve r t ui g e n d zi j n , w a n n e e r d e l e z e r d e b r o n n i e t ve r t r o u w t e n d a a r o m d e l e ze r mi n d e r a a n sp o r e n t o t e e n g e w e n st g e d r a g . D e vi e r d e e n l a a t st e hy p o t h e se ( H4 ) l ui d t d a a r o m: H4 : W a n n e e r ve r t r o u w e n i n d e p e r so o n d i e h e t b e r i c ht g e p l a a t st he e f t ho o g i s, za l d e i n t e n t i e t o t p a r t i c i p a t i e ho g e r zi j n .
11
1.5 Onderzoek Zo a l s v e r m e l d i n h e t i n l e i d e n d e k a d e r e n a a n g e g e v e n va n ui t d e vr a a g st e l l i n g , zo u he t t o e vo e g e n va n e e n p o r t r e t f o t o e n g e b r ui k e r sn a a m a a n e e n b e r i cht o p e e n f o r u m k u n n e n l e i d e n t o t me e r ve r t r o uw e n i n d e p e r so o n d i e h e t b e r i cht he e f t g e p l a a t st ( H1 ). De w e e r g e g e v e n i n t e r a ct i e o v e r h e t b e r i c ht zo u d a a r n a a st k un n e n zo r g e n vo o r e e n g r o t e r e ma t e va n v e r t r o u w e n (H2 ). H e t v e r t r o uw e n i n d e p e r so o n d i e he t b e r i c ht h e e f t g e p l a a t st za l e ve n e e n s g r o t e r zi j n w a n n e e r d e t e k st o p e e n i n f o r m e l e ( pe r so o n l i j k e ) ma n i e r w o r d t g e p r e s e n t e e r d ( H 3 ). Di t zo r g t o p zi j n b e ur t vo o r e e n g r o t e r e i n t e n t i e t ot p a r t i c i p a t i e . I n he t o n d e r zo e k w o r d t d o o r mi d d e l v a n t w e e a f ha n k e l i j k e va r i a b e l e n d e i n t e n t i e t o t p a r t i ci p a t i e g e m e t e n , ( 1 )d e i n t e n t i e t o t m e e he l p e n e n (2 )d e b e r e i d he i d t o t h e t d o e n v a n e e n d o n a t i e ( H4 ).
Sociale cues - Geen portretfoto - Portretfoto - Neutrale foto
H1
Intentie tot participatie Interactie - Wel interactie - Geen interactie
Persoonlijke presentatie
H2
Vertrouwen in de persoon die het bericht heeft geplaatst
H4
Intentie tot meehelpen Bereidheid tot donatie
H3
- Formele tekst - Informele tekst
Figuur 1: Onderzoeksmodel
De i n he t o n d e r zo e k s m o d e l g e p r e se n t e e r d e h yp o t h e s e n z ul l e n w o r d e n g e t e st d o o r mi d d e l v a n e e n e x p e r i me n t w a a r i n p e r so o n l i j k e c ue s b e ho r e n d e b i j e e n f o r u m b e r i c ht w o r d e n g e ma n i p ul e e r d . E e n i n t e r a ct i e t o e g e vo e g d a a n he t b e r i c ht e n e e n p e r so o n l i j k e p r e se n t a t i e zo u e r vo o r k un n e n zo r g e n d a t he t ve r t r o uw e n i n d e p e r so o n d i e he t b e r i c h t he e f t g e p l a a t st t o e n e e mt . Ee n t o e n a m e va n ve r t r o u w e n zo u o p zi j n b e ur t e r vo o r k u n n e n zo r g e n d a t d e r e s p o n d e n t e n d e i n t e n t i e he b b e n me e t e he l p e n a a n e e n e ve n e m e n t o f he t d o e n v a n e e n d o n a t i e t e n b e ho e ve va n e e n e v e n e m e n t . I n he t vo l g e n d e ho o f d st uk w o r d e n d e g e b r ui k t e m e t ho d e e n r e s ul t a t e n ui t g e w e r k t . 12
2 Methode H e t e x p e r i m e n t b e st o n d ui t e e n 3 x 2 x 2 d e si g n . De ze co n d i t i e s w a r e n a l s vo l g t sa m e n g e st e l d ; (1 ) e e n c o n d i t i e m e t c ue s r i cht i n g p e r so o n l i j k e i d e n t i t e i t , (2 ) e e n co n d i t i e zo n d e r c ue s r i c ht i n g p e r so o n l i j k e i d e n t i t e i t e n (3 )e e n co n t r o l e co n d i t i e w a a r i n d e c ue s vo l l e d i g zi j n w e g g e l a t e n . O n d e r l i n g zi j n d e d r i e co n d i ti e s ve r st e r k d o o r e e n w i l l e k e ur i g e t o e vo e g i n g va n w e l o f g e e n i n t e r a ct i e e n w e l o f g e e n p e r so o n l i j k e p r e se n t a t i e ( fo r m e l e o f i n f o r m e l e sc h r ij f w i j z e ) va n h e t f o r u m b e r i c ht . D e r e sp o n d e n t e n h e b b e n s l e c ht s é é n va n d e t w a a l f co n d i t i e s t e zi e n g e k r e g e n , w a a r o ve r zi j e e n o n l i n e vr a g e n l i j st he b b e n i n g e v ul d . Hi e r d o o r w a s e r sp r a k e v a n e e n ‘ b e t w e e n su b j e ct s d e si g n ’ . O p d e ze w i j z e zi j n d e ve r sc h i l l e n d e co n d i t i e s o n a f h a n k e l i j k v a n e l k a a r g e ho ud e n e n i s d e t i j d vo o r he t a f n e m e n va n h e t e x p e r i m e n t g e r e d uc e e r d .
2.1 Ontwerp en respondenten 2 .1 .1 H e t fo r u m b e r i c h t T e n b e ho e v e v a n he t e x p e r i me n t w a s e e n f o r u m b e r i c ht o p g e st e l d w a a r i n e e n g r o e p p s yc ho l o g i e st ud e n t e n e e n o p r o e p d e e d vo o r e e n d o o r h un o p g e st e l d o n d e r zo e k . H e t b e t r o f hi e r e e n h ul p vr a a g vo o r p a r t i ci p a t i e a a n e e n e v e n e m e n t v o o r g e h a n d i ca p t e k i n d e r e n . H e t a c ht e r l i g g e n d e d o e l va n d e ze st ud e n t e n w a s i n f o r m a t i e ve r z a me l e n o ve r he t w e l zi j n va n g e ha n d i c a p t e k i n d e r e n t i j d e n s n o g t e o r g a n i se r e n e ve n e m e n t . V i a e e n o n l i n e vr a g e n l i j st zi j n d e ve r s chi l l e n d e va r i a b e l e n ui t h e t o n d e r zo e k s mo d e l e n h un o n d e r l i n g e r e l a t i e s g e t o e t st . I n d e vo l g e n d e p a r a g r a f e n z a l u i t e e n g e ze t w o r d e n ho e d e v e r s c hi l l e n d e va r i a b e l e n d o o r mi d d e l v a n d e ze vr a g e n l i j st zi j n g e t o e t st .
2 .1 .2 Re s p o n d e n t e n O m e e n r e p r e s e n t a t i e f a a n t a l r e s p o n d e n t e n t e k r i j g e n zi j n st ud e n t e n va n d e Un i ve r si t e i t T w e n t e b e n a d e r d . Z i j vi e l e n b i n n e n h e t k a d e r v a n d e d o e l g r o e p . Z e zi j n g o e d b e k e n d m e t h e t m e d i u m e n b e sc hi k k e n o ve r e e n vo l d o e n d e o p l e i di n g sn i ve a u vo o r he t g e ve n va n e e n b e t r o u w b a r e r e sp o n s . H e t ve r zo e k m e e t e d o e n a a n h e t o n d e r zo e k zi j n ve r st u u r d n a a r o n g e v e e r 9 0 0 g e a d r e ss e e r d e n . I n t o t a a l i s d e o n d e r zo e k sp a g i n a me e r d a n 4 0 0 k e e r g e o p e n d , w a a r va n 2 6 3 r e sp o n d e n t e n zi j n b e g o n n e n a a n he t o n d e r zo e k . N a ve r w i j d e r i n g va n r e sp o n d e n t e n d i e d e vr a g e n l i j st n i e t vo l l e d i g he b b e n a f g e ma a k t b l i j f t i n t o t a a l e e n st e e k p r o e f g r o o t t e o ve r va n N = 2 0 0 .
13
2.2 Procedure I n d e ui t n o d i g i n g vo o r d e e l n a me a a n he t o n d e r zo e k w e r d a a n d e r e s p o n d e n t e n k o r t ui t g e l e g d o m w a t vo o r so o r t o n d e r zo e k h e t g i n g (zi e Ap p e n d i x B 1 ). I n d e ze ui t n o d i g i n g i s e e n l i n k n a a r e e n w e b p a g i n a o p g e n o me n , va n w a a r ui t d e r e sp o n d e n t e n a ut o m a t i sc h e n o p w i l l e k e ur i g e b a si s w e r d e n d o o r ve r w e ze n n a a r é é n va n d e t w a a l f ve r sc hi l l e n d e c o n d i t i e s . D e v e r d e l i n g p e r co n d i ti e i s b i j g e ho ud e n i n d e d a t a b a s e . H e t w i l l e k e ur i g t o e k e n n e n va n d e v e r s c hi l l e n d e c o n d i t i e s h e e f t e r t o e g e l e i d d a t a l l e t w a a l f d e co n d i t i e s o n g e v e e r e ve n v a a k w e r d e n b e r e i k t . N a e e n k o r t e i n t r o d u c t i e e n i n st r uct i e w e r d e n d e r e sp o n d e n t e n g e vr a a g d n a a r a l g e m e n e d e mo g r a f i sc he g e g e v e n s . V e r vo l g e n s w e r d t o e g e l i c ht d a t z ij e e n f o r u m b e r i c ht t e zi e n z o ud e n g a a n k r i j g e n . Er i s he n g e v r a a g d he t b e r i cht g o e d t e l e z e n e n d e d a a r o p vo l g e n d e vr a g e n l i j st i n t e v ul l e n (zi e Ap p e n d i x B 2 ) . V e r vo l g e n s w e r d he n é é n va n d e t w a a l f c o n d i t i e s vo o r g e l e g d (zi e A p p e n d i x B3 ) . Hi e r n a k o n d e n d e r e sp o n d e n t e n b e g i n n e n m e t he t b e a n t w o o r d e n v a n d e vr a g e n o ve r he t b e r i c ht d a t zi j zo j ui st g e zi e n ha d d e n . D e ze vr a g e n b e st o n d e n ui t d e o n d e r w e r p e n vo o r i n t e g r i t e i t , w e l w i l l e n d h e i d e n b e k w a a m h e i d – g e za m e n l i j k he t co n st r u ct ‘ ve r t r o uw e n ’ – i n n a vo l g i n g v a n G e f e n & S t r a u b (2 0 0 4 ). N a h e t b e a n t w o o r d e n v a n a l l e vr a g e n , mo e st e n d e r e sp o n d e n t e n d e a n t w o o r d e n b e ve st i g e n , d o o r o p e e n k n o p t e d r uk k e n . Hi e r n a k r e g e n zi j e e n a f sl ui t s c he r m me t d a n k w o o r d t e zi e n e n k o n he t ve n st e r w o r d e n a f g e sl o t e n .
14
2.3 Onafhankelijke variabelen 2 .3 .1 So ci a l e c u e s De so c i a l e c ue s zi j n w e e r g e g e ve n i n d e vo r m v a n e e n d ui d e l i j k e p o r t r e t f o t o m e t e e n g e b r ui k e r s n a a m . Z i e f i g uu r 2 t e r v e r d ui d e l i j k i n g . D e p e r so o n o p d e f o t o i s e e n o n b e k e n d e v a n d e r e sp o n d e n t . He t w a s b e l a n g r i j k e e n p o r t r e t f o t o t e g e b r ui k e n w a a r o p d e w e e r g e g e ve n p e r so o n d o o r i e d e r e e n a l s e v e n b e t r o u w b a a r w e r d e r v a r e n . O m d i t t e r e a l i s e r e n i s e r e e n p o r t r e t f o t o g e b r ui k t ui t d e ‘ A - F a ce i ma g e d a t a b a s e ’ (M cK i m mi e & C h a l me r s , 2 0 0 2 ). De ze p o r t r e t f o t o ’ s zi j n sp e ci f i e k g e se l e ct e e r d a l s zi j n d e b e t r o u w b a a r . D e p o r t r e t f o t o e n n e ut r a l e f o t o zi j n g e t o o n d o m a a n t e g e v e n o f d e ze w e l o f g e e n v e r t r o uw e n o p zo u w e k k e n b i j d e r e sp o n d e n t . O o k w e r d d e p o r t r e t f o t o w e g g e l a t e n o m he t e f f e ct d a a r v a n o p d e r e sp o n d e n t t e k u n n e n m e t e n .
2 .3 .2 Pe r so o n l i jk e p r e se n t a t ie I n he t f o r me l e f o r u m b e r i c ht k w a m e n g e e n e n k e l e a a n s p r e e k vo r m e n v o o r , n o g e n i g e s ub j e c t i e ve b e s c hr i j vi n g e n . I n d it b e r i c ht zi j n a l l e e n d e f e i t e l i j k e g e g e ve n s g e p r e s e n t e e r d . Er vo l g t n u e e n vo o r b e e l d f r a g m e n t ui t he t f o r u mb e r i cht zo n d e r p e r so o n l i j k f o r m ul e r i n g ( f o r m e e l) . “ Ge ï n t e r e s se e r d ? ma i l d a n sn e l n a a r : p s y. s0 1 3 7 6 1 1 @ ut w e n t e . n l . “ I n he t i n f o r me l e f o r u m b e r i c ht w e r d d e l e ze r j ui st w e l p e r so o n l i j k a a n g e sp r o k e n e n su b j e ct i e ve b e s c hr i j vi n g e n o v e r h e t e ve n e me n t t o e g e vo e g d . I n h e t vo l g e n d e vo o r b e e l d f r a g me n t w o r d e n e e n a a n t a l e l e m e n t e n b e n a d r uk t . “W il je o n s he l p e n o f g r a a g m e e r i n f o r m a t i e o ve r he t e ve n e m e n t m a i l d a n n a a r : s .h a g e l @ ut w e n t e . n l . E r i s g e n o e g t e d o e n ! ”
2 .3 .3 In t e r a ct ie W a n n e e r e e n b e r i c ht v a n i n t e r a ct i e vo o r zi e n w a s, w a r e n e e n vi e r t a l r e a ct i e s o p he t o o r s p r o n k e l i j k e f o r u mb e r i c ht t o e g e vo e g d . De ze r e a ct i e s z a g e n e r a l s vo l g t ui t : Ma r k : G o e d i n i t i a t i e f ! I k b e n v a n d e par ti j ! Bi a n ca : L e u k i n i t i a t i e f , m a a r h e b d i e d ag al w a t an d e r s te d o e n : S Ma r i e k e : I k g a pr o b e re n o m e r b i j t e z i j n ! Ba r t : J am m e r i k h e b a l i e t s, a n d e r s w as i k z e k e r k o m e n h e l pe n !
15
De ze vi e r r e a c t i e s w a r e n i n g e d e e l d i n p o si t i e f, l i cht p o si t i e f , n e g a t i e f e n l i c ht n e g a t i e f o m zo d e l e ze r n i e t t e ve e l i n e e n p o s i ti e v e o f n e g a t i e ve r i ch t i n g t e m a n i p ul e r e n . De ze r e a c t i e s w a r e n g e b a se e r d o p vo o r g a a n d o n d e r zo e k e n vo o r b e e l d e n va n ui t d e p r a k t i j k . Z e g a v e n a c ht e r e e n vo l g e n s e e n z e n d e r me t e e n p o si t i e ve i n t e n t i e vo o r he t b i e d e n v a n h u l p ( M a r k ), e e n ze n d e r m e t e e n n e g a t i e ve i n t e n t i e (Bi a n c a ), e e n l i cht p o si t i e ve i n t e n t i e (M a r i e k e ) e n e e n l i c ht n e g a t i e ve i n t e n t i e (B a r t ). F i g u ur 2 l a a t e e n vo o r b e e l d b e r i c ht zi e n w a a r o p d ui d e l i j k i s w e l k e m a n i p u l a t i e s w a a r e n ho e o p g e s t e l d w e r d e n . Wel, geen of neutrale sociale cues
Formele of informele presentatie
Wel of geen interactie
Figuur 2: Voorbeeld forumbericht
De o p m a a k va n he t f o r u m b e r i c ht i s si m p e l g e ho ud e n . He t l e t t e r t yp e , f o n t k l e ur , a c ht e r g r o n d k l e ur e n o ve r i g e l a y - o ut t e c hn i s c he e l e m e n t e n zi j n vo o r e l k e co n d i t i e he t ze l f d e g e w e e st . Di t i s g e d a a n o m d e e f f e ct e n zo zui ve r m o g e l i j k t e me t e n . De d r i e hi e r b o v e n g e n o e md e o n a f h a n k e l i j k e va r i a b e l e n ; so ci a l e c ue s, p e r so o n l i j k e p r e s e n t a t i e e n i n t e r a c t i e , zi j n d e e n i g e e l e me n t e n d i e p e r r e sp o n d e n t ve r s c hi l d e n . N a a st d e l a y - o ut zi j n o o k d e l o c a t i e e n he t f o r m a a t i n i e d e r e co n d i t i e he t z e l f d e g e b l e ve n . Ee n vo o r b e e l d va n a l l e c o n d i t i e s i s t e vi n d e n i n a p p e n d i x B 3: d e m a n i p ul a t i e s. 16
2.2 Afhankelijke variabelen
2 .2 .1 Ve r t r o u w e n V o o r he t m e t e n va n h e t c o n st r uct ve r t r o u w e n i s g e b r ui k g e m a a k t v a n d r i e su b co n st r uc t e n ; ‘ i n t e g r i t e i t ( 4 i t e m s) ’ , ‘ b e k w a a m he i d ( 4 i te m s) ’ e n ‘ w e l w i l l e n d h e i d (3 i te m s) ’ , i n n a vo l g i n g v a n M a y e r e t a l . (1 9 9 5 ), R i d i n g s, Ge f e n & Ar i n z e , (2 0 0 2 ), Ge f e n (2 0 0 2 ), Ge f e n & S t r a ub , (2 0 0 4 ), M c K n i g ht e t a l . (2 0 0 2 ). Ui t e r a a r d zi j n a l l e i t e m s ve r t a a l d n a a r d e ze o n d e r zo e k s se t t i n g . V o o r e e n o v e r zi cht va n a l l e i t e ms w o r d t ve r w e ze n n a a r Ap p e n d i x B2 : vr a g e n ui t h e t o n d e r zo e k . I n t e g r i t e i t i s me t b e hu l p va n 4 i t e m s g e m e t e n d i e a f k o m st i g w a r e n v a n Ge f e n , (2 0 0 2 ) e n Ge f e n & S t r a ub (2 0 0 4 ) . D e z e i t e ms ha d d e n b e t r e k k i n g o p d e ma t e w a a r me e d e sc hr i j v e r v a n he t b e r i c ht a l s i n t e g e r e r v a r e n w e r d . E e n vo o r b e e l d va n e e n d e r g e l i j k e ve r t a l i n g z a g e r a l s vo l g t ui t : “ I k v e r w ac h t d at d e pe r so o n i n k w e s ti e g o e d e b e d o e l i n g e n h e e f t . ” . De Cr o n b a c h’ s a l p ha va n d e ze m a a t w a s . 7 5. W e l w i l l e n d h e i d i s me t b e hu l p v a n 3 i t e ms g e m e t e n d i e a f k o m st i g w a r e n va n Ge f e n , (2 0 0 2 ) e n Ge f e n & S t r a u b (2 0 0 4 ) . De ze it e m s h a d d e n b e t r e k k i n g o p m a t e w a a r i n d e s c hr i j ve r o p r e c ht g o e d e b e d o e l i n g e n h a d . Ee n vo o r b e e l d v a n e e n d e r g e l i j k e ve r t a l i n g za g e r a l s vo l g t ui t: “ I k v e r w ac h t d a t d e sc h r ij v e r he t d o e l v an d e l e z e r s b o v e n d i e v an z i c h z e l f st e l t . ” . De Cr o n b a c h’ s a l p h a v a n d e z e ma a t w a s . 7 7 . Be k w a a m h e i d i s me t b e h ul p va n 4 i t e ms g e m e t e n d i e a f k o m st i g w a r e n v a n Ge f e n , (2 0 0 2 ) e n Ge f e n & S t r a u b (2 0 0 4 ) . De ze it e m s h a d d e n b e t r e k k i n g o p m a t e w a a r i n d e s c hr i j ve r a l s c o mp e t e n t e n va a r d i g w e r d e r v a r e n . Ee n vo o r b e e l d v a n e e n d e r g e l i j k e ve r t a l i n g z a g e r a l s vo l g t ui t : “ De s c hr i j v e r i s c o m pe te n t . ” . De Cr o n b a c h’ s a l p h a va n d e ze m a a t w a s . 8 5 . N a a a n l e i d i n g v a n e e n zo r g v ul d i g e r e v i e w v a n d e i t e m s i s e r vo o r g e k o ze n o m e e n a a n t a l vr a g e n n i e t m e e t e n e m e n i n h e t o n d e r zo e k . V o o r d e su b co n st r uc t e n i n t e g r i t e i t e n b e k w a a m he i d zi j n d it d e d r i e l a a t st e vr a g e n e n vo o r w e l w i l l e n d h e i d d e d e r d e e n d e d r i e l a a t st e vr a g e n .
2 .2 .2 In t e n t ie t o t p a r t i ci p a t ie De i n t e n t i e t o t p a r t i c i p a t i e a a n he t e v e n e m e n t , zo a l s o m sc hr e v e n i n he t f o r u m b e r i c ht , i s o p g e d e e l d i n t w e e a f ha n k e l i j k e v a r i a b e l e n (1 )d e i n t e n t i e t o t m e e he l p e n e n (2 )d e b e r e i d he i d t o t h e t d o e n v a n e e n d o n a t i e . V r a a g 1 i s g e st e l d o m t e k u n n e n b e p a l e n ho e ho o g t e i n t e n t i e i s me e t e w i l l e n he l p e n a a n he t e v e n e m e n t . V r a a g t w e e i s g e st e l d o m t e k un n e n b e p a l e n h o e ho o g d e i n t e n t i e i s t o t he t d o e n va n e e n d o n a t i e . I e d e r e vr a a g i s g e me t e n , me t b e h ul p va n e e n 7 - p u n t s L i k e r t s c ha a l . V o o r m e e r i n f o r m a t i e o v e r d e ve r sc hi l l e n d e i t e m s w o r d t ve r w e ze n n a a r A p p e n d i x B 2 : vr a g e n ui t he t o n d e r z o e k .
17
3 Resultaten 3.1 Respondenten V a n a l l e r e sp o n d e n t e n (N = 2 0 0 ) w a s i e t s m e e r d a n d e h e l f t vr o u w ( 5 1 % ). De g e mi d d e l d e l e e f t i j d va n d e r e s p o n d e n t e n l i g t t us se n d e 2 3 e n 2 5 j a a r . M e e r d a n d e he l f t ( 6 5 , 5 %) he e f t o p e n i g mo me n t w e t e n s ch a p p e l i j k o n d e r w i j s g e v o l g d e n b i j n a d e he l f t hi e r va n (2 4 , 5 % ) he e f t e e n un i ve r si t a i r e st ud i e a f g e r o n d . D a a r n a a st he e f t me e r d a n e e n k w a r t v a n d e r e sp o n d e n t e n ( 2 9 %) e e n H b o d i p l o ma b e ha a l d . D a t ma a k t he t g e mi d d e l d e o p l e i d i n g s n i v e a u va n d e st e e k p r o e f b e ho o r l i j k ho o g . R ui m sc ho o t s d e h e l f t ( 6 4 % ) v a n a l l e r e sp o n d e n t e n b e st e e d t d r i e o f m e e r u ur p e r d a g a c ht e r d e co mp ut e r . Da a r v a n b e st e e d t h e t o ve r g r o t e d e e l (3 7 %) d r i e u ur o f me e r a c ht e r he t I n t e r n e t . Di t m a a k t d e g e mi d d e l d e t ij d sb e st e d i n g e n a c ht e r d e co mp ut e r e n o p he t i n t e r n e t p e r r e s p o n d e n t b e ho o r l i j k ho o g .
3.2 Betrouwbaarheid O m d e i n t e r n e c o n si st e n t i e va n d e i t e ms i n t e g r i t e i t, w e l w i l l e n d h e i d e n b e k w a a m he i d – g e za m e n l i j k h e t c o n st r u ct ‘ v e r t r o uw e n ’ va st t e st e l l e n , zi j n b e t r o uw b a a r h e i d sa n a l ys e s ui t g e vo e r d . D e Cr o n b a ch’ s a l p h a v a n he t g e za m e l i j k e co n st r uct ve r t r o u w e n w a s . 8 6 .
3.3 Globaal vertrouwen N a a r a a n l e i d i n g v a n d e i n he t o n d e r zo e k s m o d e l v e r o n d e r st e l d e v e r b a n d e n (p a r a g r a a f 1 . 5 ) , i s e e n m e e r vo ud i g e AN O V A ui t g e vo e r d , m e t so ci a l e c ue s, p e r so o n l i j k e p r e s e n t a t i e e n i n t e r a c t i e a l s o n a f h a n k e l i j k e v a r i a b e l e n e n v e r t r o uw e n a l s (o ve r a l l ) a f ha n k e l i j k e va r i a b e l e . De r e s ul t a t e n v a n d e z e a n a l y se zi j n w e e r g e g e v e n i n t a b e l 2 .
18
Tabel 2 M ul t i v a r i a t e AN O V A ( G L M ) m e t ve r t r o u w e n a l s a f h a n k e l i j k e va r i a b e l e . F
p
S o ci a l e C ue s
5 ,5 2 2
, 00 5
P e r so o n l i j k e P r e se n t a t i e
, 94 7
, 33 2
I n t e r a ct i e
2 ,2 6 2
, 13 4
S o ci a l e C ue s * P e r so o n l ij k e P r e s e n t a t i e
, 10 0
, 90 5
S o ci a l e C ue s * I n t e r a c t i e
, 00 3
, 99 7
P e r so o n l i j k e P r e se n t a t i e * I n t e r a c t i e
, 00 5
, 94 2
S o ci a l e C ue s * P e r so o n l ij k e P r e s e n t a t i e * I n t e r a ct i e
, 67 5
, 35 1
a. R Squared = , 122 (Adjusted R Squared = ,071)
T u sse n so c i a l e c u e s e n ve r t r o u w e n b e st a a t e e n si g n i f i ca n t v e r b a n d , m e t F (1 , 2 0 0 ) = 5. 5 2 2 ; p < . 0 1 Di t e f f e c t o n d e r st e un t d e ve r o n d e r st e l l i n g i n H y p o t he se 1 ( H1 ). Ee n p o r t r e t f o t o e n g e b r ui k e r sn a a m t o e vo e g e n a a n e e n f o r u m b e r i c ht he e f t e e n ho g e r e m a t e va n ve r t r o u w e n t o t g e vo l g ( M = 5 , 0 5 , S D= , 5 3 ). H e t i s d ui d e l i j k d a t w a n n e e r e r e e n p o r t r e t f o t o e n g e b r ui k e r sn a a m a a n w e zi g i s , he t g e mi d d e l d e v e r t r o uw e n ho g e r i s. V o o r d e c ue s ‘ g e e n p o r t r e t f o t o e n g e b r ui k e r s n a a m ’ ( M= 4 , 7 2 , S D= , 7 2 ) e n ‘ n e ut r a l e f o t o ’ ( M= 4 , 7 3 , S D= , 6 3 ) zi j n d e g e mi d d e l d e n vr ij w e l g e l i j k .
Vertrouwen
Ge mi d d e l d g l o b a a l ve r t r o uw e n
Sociale cues Figuur 3: Gemiddeld globaal vertrouwen
19
W a n n e e r e r n a uw k e ur i g e r w o r d t g e k e k e n n a a r he t si g n i f i ca n t e ho o f d e f f e ct w o r d t h e t d ui d e l i j k t us se n w e l k e c o n d i t i e s d e ve r sc hi l l e n si g n i f i ca n t zi j n . He t ve r sc hi l t u ss e n g e e n ( M = 4 , 7 2 , S D= 0 , 7 2 ) o f w e l so ci a l e c u e s ( M= 5 , 0 4 , S D= 0 , 5 3 ) e n n e ut r a a l ( M = 4 , 7 2 , S D= 0 ,6 2 ) e n w e l so ci a l e c u e s i s i n b e i d e g e va l l e n si g n i f i ca n t me t F (1 , 2 0 0 ) = 5 . 3 5 9; p < . 0 1. I n t a b e l 2 i s t e zi e n d a t e r ve r d e r g e e n si g n i f i ca n t e t w e e e n d r i e w e g i n t e r a c t i e s zi j n . Z o a l s i n he t t he o r e t i sc h k a d e r a a n g e g e v e n i s ve r t r o u w e n sa m e n g e st e l d ui t 3 su b c o n st r uc t e n ; i n t e g r i t e i t, w e l w i l l e n d h e i d e n b e k w a a m h e i d . I n d e k o m e n d e d r i e p a r a g r a f e n w o r d e n d e z e p e r st u k ui t g e w e r k t e n g e a n a l ys e e r d .
20
3.4 Bekwaamheid De o n d e r st a a n d e t a b e l t o o n t d e r e s ul t a t e n v a n e e n AN O V A , ui t g e vo e r d m e t so ci a l e c ue s, p e r so o n l i j k e p r e se n t a t i e e n i n t e r a ct i e a l s o n a f h a n k e l i j k e v a r i a b e l e n e n b e k w a a m he i d a l s a f ha n k e l i j k e va r i a b e l e . D e r e sul t a t e n va n d e z e a n a l ys e zi j n w e e r g e g e ve n i n t a b e l 3 . Tabel 3 M ul t i v a r i a t e AN O V A ( G L M ) m e t b e k w a a m he i d a l s a f ha n k e l i j k e va r i a b e l e . F
p
S o ci a l e C ue s
2 ,3 8 8
, 09 5
P e r so o n l i j k e P r e se n t a t i e
, 52 1
, 47 1
I n t e r a ct i e
, 50 5
, 47 8
S o ci a l e C ue s * P e r so o n l ij k e P r e s e n t a t i e
, 04 0
, 96 0
S o ci a l e C ue s * I n t e r a c t i e
, 16 9
, 84 5
P e r so o n l i j k e P r e se n t a t i e * I n t e r a c t i e
, 00 1
, 98 1
S o ci a l e C ue s * P e r so o n l ij k e P r e s e n t a t i e * I n t e r a ct i e
, 29 1
, 74 8
a. R Squared = ,034 (Adjusted R Squared = -,023)
Zo a l s t e zi e n i n t a b e l 3 zi j n e r g e e n si g n i f i ca n t e h o o f d e f f e ct e n e n g e e n si g n i f i ca n t e t w e e - e n d r i e w e g i n t e r a ct i e s g e v o n d e n . T u ss e n so ci a l e cu e s e n b e k w a a m he i d b e st a a t e e n ma r g i n a a l e f f e ct , m e t F (1 , 2 0 0 ) = 2 . 3 8 8; p < .1 . Di t m a r g i n a l e e f f e c t s ug g e r e e r t d a t e r e e n ve r b a n d i s t us se n so ci a l e c ue s e n h e t g e mi d d e l d ve r t r o uw e n i n b e k w a a m he i d .
Be k w a a m h e i d
Ge mi d d e l d v e r t r o uw e n i n b e k w a a m h e i d
Sociale cues Figuur 4: Gemiddeld vertrouwen in bekwaamheid
21
3.5 Welwillendheid De o n d e r st a a n d e t a b e l t o o n t d e r e s ul t a t e n v a n e e n m e e r vo ud i g e AN O V A , ui t g e vo e r d m e t so c i a l e c ue s, p e r so o n l i j k e p r e se n t a t i e e n i n t e r a ct i e a l s o n a f ha n k e l i j k e va r i a b e l e n e n w e l w i l l e n d he i d a l s a f ha n k e l i j k e va r i a b e l e . T u ss e n so ci a l e c ue s e n w e l w i l l e n d h e i d i s g e e n si g n i f i c a n t v e r b a n d o n t d e k t . Tabel 4 M ul t i v a r i a t e AN O V A ( G L M ) m e t w e l w i l l e n d h e i d a l s a f ha n k e l i j k e va r i a b e l e . F
p
S o ci a l e C ue s
2 ,5 7 4
, 07 9
P e r so o n l i j k e P r e se n t a t i e
, 55 3
, 45 8
I n t e r a ct i e
3 ,3 8 1
, 06 8
S o ci a l e C ue s * P e r so o n l ij k e P r e s e n t a t i e
, 83 0
, 43 8
S o ci a l e C ue s * I n t e r a c t i e
, 39 3
, 67 6
P e r so o n l i j k e P r e se n t a t i e * I n t e r a c t i e
, 76 6
, 38 2
S o ci a l e C ue s * P e r so o n l ij k e P r e s e n t a t i e * I n t e r a ct i e
, 19 0
, 82 7
a. R Squared = ,061 (Adjusted R Squared = ,006)
Zo a l s t e zi e n i n t a b e l 4 zi j n e r g e e n si g n i f i ca n t e ho o f d e f f e ct e n e n g e e n si g n i f i ca n t e t w e e - e n d r i e w e g i n t e r a ct i e s g e v o n d e n . T u ss e n so ci a l e cu e s e n w e l w i l l e n d h e i d b e st a a t e e n m a r g i n a a l e f f e ct , m e t F (1 , 2 0 0 ) = 2 . 5 7 4; p <. 1 . Di t m a r g i n a l e e f f e c t s ug g e r e e r t d a t e r e e n ve r b a n d i s t us se n so ci a l e c ue s e n h e t g e mi d d e l d ve r t r o uw e n i n w e l w i l l e n d he i d . T us se n i n t e r a ct i e e n w e l w i l l e n d he i d b e st a a t e ve n e e n s e e n m a r g i n a a l e f f e ct , m e t F (1 , 2 0 0 ) = 3. 3 8 1 ; p < . 1. Di t ma r g i n a l e e f f e ct s ug g e r e e r t d a t e r e e n ve r b a n d i s t us se n i n t e r a ct i e e n h e t g e m i d d e l d ve r t r o u w e n i n w e l w i l l e n d he i d .
22
W e l w i l l e n d he i d
Ge mi d d e l d v e r t r o uw e n i n w e l w i l l e n d he i d
Sociale cues Figuur 5: Gemiddeld vertrouwen in welwillendheid
De o n d e r st a a n d e t a b e l t o o n t d e r e s ul t a t e n v a n e e n m e e r vo ud i g e AN O V A , ui t g e vo e r d m e t so ci a l e c u e s, p e r so o n l i j k e p r e se n t a t i e e n i n t e r a ct i e a l s o n a f ha n k e l i j k e v a r i a b e l e n e n i n t e g r i t e i t a l s a f h a n k e l i j k e va r i a b e l e . D e r e sul t a t e n va n d e z e a n a l ys e zi j n w e e r g e g e ve n i n t a b e l 5 . Tabel 5 M ul t i v a r i a t e AN O V A ( G L M ) m e t i n t e g r i t e i t a l s a f ha n k e l i j k e va r i a b e l e . F
p
S o ci a l e C ue s
9 ,1 1 5
, 00 0
P e r so o n l i j k e P r e se n t a t i e
1 ,6 5 6
, 20 0
I n t e r a ct i e
2 ,4 0 6
, 12 3
S o ci a l e C ue s * P e r so o n l ij k e P r e s e n t a t i e
, 27 7
, 75 9
S o ci a l e C ue s * I n t e r a c t i e
, 72 3
, 48 7
P e r so o n l i j k e P r e se n t a t i e * I n t e r a c t i e
, 00 3
, 95 7
S o ci a l e C ue s * P e r so o n l ij k e P r e s e n t a t i e * I n t e r a ct i e
2 ,0 0 1
, 13 8
a. R Squared = ,112 (Adjusted R Squared = ,071)
T u sse n so c i a l e c u e s e n i n t e g r i t e i t i s e e n si g n i f i ca n t v e r b a n d t e o n t d e k k e n , m e t F (1 , 2 0 0 ) = 9 . 1 1 5; p <. 0 0 0 5 .
23
Integriteit
Ge mi d d e l d v e r t r o uw e n i n i n t e g r i t e i t
Sociale cues Figuur 6: Gemiddeld vertrouwen in integriteit
W a n n e e r e r n a uw k e ur i g e r w o r d t g e k e k e n n a a r he t si g n i f i ca n t e ho o f d e f f e ct w o r d t h e t d ui d e l i j k t us se n w e l k e c o n d i t i e s d e ve r sc hi l l e n si g n i f i ca n t zi j n . He t ve r sc hi l t u ss e n g e e n ( M = 5 , 0 8 , S D= 0 , 0 9 ) o f w e l so ci a l e c u e s ( M= 5 , 6 2 , S D= 0 , 1 0 ) e n n e ut r a a l ( M = 5 , 1 7 , S D= 0 ,1 0 ) e n w e l so ci a l e c u e s i s i n b e i d e g e va l l e n si g n i f i ca n t me t F (1 , 2 0 0 ) = 8 . 4 5 5; p < . 0 0 1. Di t e f f e ct o n d e r st e un t d e v e r o n d e r st e l l i n g i n H yp o t he s e 1 ( H1 ) e n i s v a n d e d r i e su b c o n st r uc t e n h e t st e r k st e ve r b a n d ( M= 5 , 2 7 , S D= , 8 2 ). Zo a l s t e zi e n i n t a b e l 5 zi j n e r v e r d e r g e e n si g n i f i ca n t e t w e e - e n d r i e w e g i n t e r a ct i e s g e vo n d e n . Hyp o t he se 2 e n 3 ( H2 , H 3 ) k un n e n m e t d e z e r e su l t a t e n n i e t w o r d e n o n d e r st e u n d .
24
3.7 Intentie tot participatie aan het evenement O m t e o n d e r zo e k e n o f d e d r i e ve r t r o u w e n s a s p e ct e n (o n a f h a n k e l i j k e va r i a b e l e n ) i n vl o e d h e b b e n o p d e i n t e n t i e t o t m e e he l p e n o f h e t d o e n va n e e n d o n a t i e , i s e r o v e r d e z e f a c t o r e n e e n r e g r e ssi e a n a l y se ui t g e vo e r d . Tabel 6 R e g r e ssi e a n a l yse r e s u l t a t e n va n d e ve r t r o u w e n a sp e ct e n o p d e 2 a f h a n k e l i j k e va r i a b e l e n ( N = 2 0 0 ) . I n d e t a b e l st a a n d e g e st a n d a a r d i se e r d e r e g r e s si e co ë f f i ci ë n t e n . I n t e n t i e me e t e w i l l e n
I n t e n t i e t o t he t d o e n v a n
he l p e n a a n he t e ve n e m e n t .
een donatie.
Integriteit
, 09
-,04
Welwillendheid
, 10
-,09
Be k w a a m h e i d
, 15
, 27 * *
R²
, 06
, 04
* p<.05, ** p<.01
Al l e e n d e I n t e n t i e t o t h e t d o e n v a n e e n d o n a t i e he e f t e e n p o si t i e v e s a me n h a n g m e t B e k w a a m h e i d (β = . 2 7 , p < . 0 1 ). De vo l g e n d e t a b e l t o o n t d e r e s u l t a t e n va n e e n AN O V A, ui t g e vo e r d m e t so c i a l e c u e s, p e r so o n l i j k e p r e se n t a t i e e n i n t e r a ct i e a l s o n a f h a n k e l i j k e va r i a b e l e n e n d e i n t e n t i e m e e t e w i l l e n he l p e n a a n he t e ve n e m e n t a l s a f ha n k e l i j k e va r i a b e l e . De r e s ul t a t e n v a n d e z e a n a l y se zi j n w e e r g e g e v e n i n t a b e l 7 .
25
Tabel 7 AN O V A ( GL M ) me t d e i n t e n t i e me e t e w i l l e n h e l p e n a a n he t e v e n e m e n t a l s a f ha n k e l i j k e va r i a b e l e . F
p
S o ci a l e C ue s
, 81 0
, 44 6
P e r so o n l i j k e P r e se n t a t i e
, 02 8
, 86 7
I n t e r a ct i e
, 41 6
, 52 0
S o ci a l e C ue s * P e r so o n l ij k e P r e s e n t a t i e
, 96 4
, 38 3
S o ci a l e C ue s * I n t e r a c t i e
, 35 8
, 69 9
P e r so o n l i j k e P r e se n t a t i e * I n t e r a c t i e
3 ,8 9 2
, 05 0
S o ci a l e C ue s * P e r so o n l ij k e P r e s e n t a t i e * I n t e r a ct i e
, 09 2
, 91 2
a. R Squared = ,049 (Adjusted R Squared =-,008)
H e t i s d ui d e l i j k d a t w a n n e e r d e t e k st i n f o r me e l i s e n e r sp r a k e i s v a n i n t e r a ct i e (M = 3 , 6 1 , S D = 1, 6 0 ) d e i n t e n t i e m e e t e he l p e n a a n he t e ve n e me n t he t ho o g st i s . W a n n e e r e r g e e n sp r a k e i s v a n i n t e r a ct i e i s d e i n t e n t i e m e e t e he l p e n a a n he t e v e n e m e n t he t l a a g st ( M = 3 , 0 0 S D= 1 , 3 6 ).
I n t e n t i e t o t me e he l p e n
De i n t e n t i e me e t e w i l l e n h e l p e n a a n h e t e v e n e m e n t
P e r so o n l i j k e p r e se n t a t i e Figuur 7: De intentie mee te willen helpen aan het evenement
26
W a n n e e r e r n a uw k e ur i g e r w o r d t g e k e k e n n a a r he t i n t e r a ct i e e f f e ct w o r d t d ui d e l i j k t us se n w e l k e c o n d i t i e s d e ve r sc hi l l e n zi t t e n . H e t v e r s chi l t us se n i n f o r me l e t e k st zo n d e r i n t e r a c t i e (M = 3 , 0 0 , S D= 1 , 3 6 ) e n i n f o r m e l e t e k st m e t i n t e r a ct i e ( M= 3 , 6 1 , S D= 1 , 5 9 ) me t F (1 , 2 0 0 ) = 3 . 77 3 ; p < . 0 5 4. Bi j i n f o r m e l e t e k st ve r ho o g t i n t e r a ct i e d e i n t e n t i e me e t e w i l l e n he l p e n a a n he t e ve n e m e n t , Bi j f o r m e l e t e k st v e r l a a g t i n t e r a ct i e d e i n t e n t i e me e t e w i l l e n h e l p e n a a n h e t e v e n e me n t . V o o r d e a f h a n k e l i j k e v a r i a b e l e n d e i n t e n t i e t o t he t d o e n va n e e n d o n a t i e zi j n e r g e e n si g n i f i c a n t e ve r b a n d e n t e o n t d e k k e n zo a l s t e zi e n i n T a b e l 8 . Tabel 8 AN O V A ( GL M ) me t d e i n t e n t i e t o t he t d o e n v a n e e n d o n a t i e a l s a f ha n k e l i j k e va r i a b e l e . F
p
S o ci a l e C ue s
, 61 2
, 54 4
P e r so o n l i j k e P r e se n t a t i e
3 ,4 8 2
, 06 3
I n t e r a ct i e
1 ,0 4 9
, 30 7
S o ci a l e C ue s * P e r so o n l ij k e P r e s e n t a t i e
, 18 0
, 83 6
S o ci a l e C ue s * I n t e r a c t i e
1 ,1 2 5
, 32 7
P e r so o n l i j k e P r e se n t a t i e * I n t e r a c t i e
, 88 1
, 34 9
S o ci a l e C ue s * P e r so o n l ij k e P r e s e n t a t i e * I n t e r a ct i e
2 ,0 0 7
, 13 7
a. R Squared = ,063 (Adjusted R Squared =,00 6)
T u sse n p e r so o n l i j k e p r e se n t a t i e e n d e i n t e n t i e t o t he t d o e n va n e e n d o n a t i e b e st a a t e e n ma r g i n a a l e f f e c t , m e t F (1 , 2 0 0 ) = 3 .4 8 2 ; p <. 1 . Di t m a r g i n a l e e f f e ct sug g e r e e r t d a t e r e e n v e r b a n d i s t u ss e n p e r so o n l i j k e p r e se n t a t i e e n d e i n t e n t i e t o t he t d o e n v a n e e n d o n a t i e .
27
Intentie tot donatie
De i n t e n t i e t o t he t d o e n va n e e n d o n a t i e
P e r so o n l i j k e p r e se n t a t i e Figuur 8: De intentie tot het doen van een donatie
Di t ma r g i n a l e e f f e c t s u g g e r e e r t d a t e r e e n ve r b a n d i s t us se n p e r so o n l i j k e p r e s e n t a t i e e n d e i n t e n t i e t ot he t d o e n v a n e e n d o n a t i e . M e n zo u k u n n e n ve r o n d e r st e l l e n d a t he t t o e vo e g e n v a n f o r m e l e t e k st a a n e e n f o r u m b e r i cht d e i n t e n t i e t o t he t d o e n va n e e n d o n a t i e v e r ho o g t e n h e t t o e vo e g e n va n e e n i n f o r m e l e t e k st d e i n t e n t i e t o t he t d o e n v a n e e n d o n a t i e ve r l a a g t.
28
4 Conclusie en discussie H e t d o e l v a n d i t o n d e r zo e k w a s h e t e f f e ct a a n t o n e n v a n s o ci a l e c ue s, p e r so o n l i j k e p r e se n t a t i e e n i n t e r a c t i e o p h e t ve r t r o u w e n i n e e n o n l i n e f o r u m b e r i c ht e n d e d a a r ui t vo o r t v l o e i e n d e i n t e n t i e t o t p a r t i ci p a t i e a a n he t e ve n e m e n t . D e b e st ud e e r d e l i t e r a t u ur he e f t g e l e i d t o t d e ve r o n d e r st e l l i n g d a t e e n f o r u m b e r i c ht m e t e e n p o r t r e t f o t o e n e e n g e b r ui k e r sn a a m (so ci a l e c ue s) , i n f o r me l e s ch r i jf w i j ze (p e r so o n l i j k e p r e s e n t a t i e ) e n e e n r e a ct i e o p h e t b e r i c ht (i n t e r a ct i e ) a l s m e e r ve r t r o u w e l i j k w o r d t e r va r e n . D e z e v a r i a b e l e n zi j n w i l l e k e ur i g a a n d e r e sp o n d e n t e n g e p r e s e n t e e r d m e t a l s d o e l e e n ve r ho o g d ve r t r o uw e n a a n t e t o n e n . Z e l f s mi n i m a l e cu e s zo a l s g e s l a c ht , n a a m o f e e n p o r t r e t f o t o , he b b e n e e n st e r k e f f e c t o p d e w i j ze w a a r me e e e n p e r so o n zi c h e e n i m p r e ssi e vo r mt o ve r zi j n o f ha a r co m m un i c a t i e p a r t n e r ( T a n i s & P o st me s, 2 0 0 5 ). De r e s ul t a t e n ui t d i t o n d e r zo e k g e v e n a a n d a t d e a a n w e zi g he i d va n so ci a l e cu e s i n d e vo r m va n e e n p o r t r e t f o t o e n g e b r ui k e r sn a a m e e n e f f e ct h e e f t o p he t g l o b a a l v e r t r o u w e n i n d e p e r so o n d i e h e t b e r i cht he e f t g e p l a a t st . De a a n w e zi g he i d va n so ci a l e c u e s he e f t he t st e r k st e e f f e ct o p h e t su b co n st r uct i n t e g r i t e i t . M e n zo u k u n n e n s t e l l e n d a t he t t o e vo e g e n va n e e n p o r t r e t f o t o e n g e b r ui k e r s n a a m d e w a a r g e n o m e n i n t e g r i t e i t v a n d e p e r so o n d i e h e t b e r i c ht h e e f t g e p l a a t st d o e t ve r ho g e n . V o o r b e k w a a m h e i d e n w e l w i l l e n d he i d zi j n m a r g i n a l e e f f e ct e n t e o n d e r s c he i d e n w a n n e e r d e so c i a l e c ue s a a n w e zi g zi j n . W a n n e e r i n t e r a c t i e t o e g e vo e g d i s a a n e e n f o r u m b e r i c ht i s e r e e n m a r g i n a a l e f f e ct o p w e l w i l l e n d he i d t e o n d e r sc h e i d e n . D e p e r so o n d i e e e n b e r i cht o p e e n f o r u m a c ht e r l a a t zo u a l s m e e r w e l w i l l e n d k u n n e n w o r d e n g e zi e n w a n n e e r e r o p zi j n b e r i cht gereageerd wordt. De m a t e w a a r i n e e n sc hr i j ve r v a n e e n f o r u m b e r i cht a l s b e k w a a m w o r d t g e zi e n zo u va n i n vl o e d k un n e n zi j n o p d e i n t e n t i e t o t he t d o e n va n e e n d o n a t i e . O o k t u ss e n p e r so o n l i j k e p r e se n t a t i e e n d e i n t e n t i e t o t h e t d o e n va n e e n d o n a t i e i s e e n mo g e l i j k ve r b a n d t e o n d e r sc he i d e n . H e t g e b r ui k e n v a n e e n p e r so o n l i j k t e k st i n e e n f o r u m b e r i c ht zo u e e n p o si t i e ve i n vl o e d k un n e n he b b e n t o t he t d o e n va n e e n d o n a t i e . Ee n p e r so o n l i j k e p r e s e n t a t i e v a n d e t e k st e n he t t o e vo e g e n v a n i n t e r a ct i e he e f t e f f e ct o p d e i n t e n t i e m e e t e w i l l e n he l p e n a a n he t e v e n e m e n t . B ij i n f o r me l e t e k st ve r ho o g t i n t e r a c t i e d e i n t e n t i e me e t e w i l l e n h e l p e n , b i j f o r m e l e t e k st ve r l a a g t i n t e r a ct i e d e i n t e n t i e m e e t e w i l l e n he l p e n a a n h e t e ve n e me n t .
29
4.1 Implicaties voor de praktijk H e t I n t e r n e t i s e e n ve e l zi j d i g me d i u m. Er zi j n ze e r ve e l mo g e l i j k h e d e n t o t ve r m a a k e n e r i s e e n g r o t e va r i ë t e i t a a n co m m un i ca t i e mo g e l i j k h e d e n . I n d it o n d e r zo e k i s e e n mi n d e r b e l i c ht e zi j d e v a n h e t co m m un i ce r e n b i n n e n e e n f o r u m b e r i c ht b e st ud e e r d , t e w e t e n d e so ci a l e co n t e x t b i n n e n e e n o n l i n e f o r u m . I n d e p r a k t i j k zi j n m a n a g e r s, w e b d e si g n e r s e n s yst e e mb e h e e r d e r s e r o p ui t d e o n l i n e co m m un i c a t i e e f f i c i ë n t e r t e l a t e n v e r l o p e n . H e t k i e z e n vo o r b e t e r e p r o g r a m m a t u ur e n e e n s n e l l e r e ve r b i n d i n g zi j n m a n i e r e n o m o n l i n e co m m u n i ca t i e t e o n d e r st e un e n . D e so ci a l e co n t e x t i s e c ht e r mi n st e n s zo b e l a n g r i j k i n d e co m m u n i ca t i e v i a w e b si t e s . O m e e n b e r i c ht d a t ve r t r o uw e n ui t st r a a l t o ve r t e b r e n g e n i s he t g e b r ui k e n v a n so ci a l e c ue s o n mi s b a a r . He t d r a a g t b i j a a n e e n r ij k e r e I n t e r n e t o mg e v i n g . E e n o mg e vi n g d i e m e e r b e t e k e n t vo o r e e n g e b r ui k e r d a n si m p e l w e g i n f o r m a t i e v e r g a r e n e n ui t w i ss e l e n . W a n n e e r me n n a u w k e u r i g n a a r d e i n t e n t i e t o t p a r t i ci p a t i e a a n h e t e v e n e m e n t k i j k t zi j n e r o p d i v e r s e g e b i e d e n ve r b e t e r i n g e n w a a r t e n e m e n . He t i s b e l a n g r i j k ve r t r o u w e n t e w e k k e n b i j e e n b e zo e k e r . He t w e k k e n v a n v e r t r o uw e n i s w e t e n w e l k e sp r e e k w o o r d e l i j k e k n o p p e n he t g e d r a g va n e e n b e zo e k e r st ur e n o m z o e e n zi n vo l l e relatie op te bouwen. Di t zi j n p r a k t i sc he st e l l i n g e n t e r ve r b e t e r i n g va n d e co m m u n i ca t i e . K u m a r & Be n b a sa t (2 0 0 2 ) st e l l e n d a n o o k d a t r e l a t i o n e e l g e b a s e e r d e co m m u n i c a t i e v a n cr u ci a a l b e l a n g i s o p he t I n t e r n e t . Ui t d e r e s ul t a t e n va n d i t o n d e r zo e k i s a f t e l e i d e n d a t e r f a ct o r e n zi j n zo a l s; p o r t r e t f o t o ’ s e n g e b r ui k e r sn a a m, s chr i j f w i j z e e n r e a ct i e s va n a n d e r e g e b r ui k e r s, d i e (1 ) d e i n t e n t i e t o t p a r t i ci p a t i e a a n he t e ve n e m e n t e n (2 ) he t ve r t r o u w e n o p e e n o n l i n e f o r u m k un n e n b e ï n v l o e d e n . I n Co mp ut e r M e d i a t e d Co m m u n i ca t i o n g e b r ui k e n m e n se n so ci a l e c u e s o m h un i d e n t i t e i t o p t e b o uw e n e n st e l l e n zi j g r e n z e n o m h un so ci a l e o m g e vi n g a f t e b a k e n e n . De ze a f b a k e n i n g he e f t d a a r m e e e e n d i r e ct e i n vl o e d o p h un g e d r a g (P o st me s, S p e a r s & L e a , 1 9 9 8 ). He t zo r g e n vo o r vo l d o e n d e so ci a l e cue s e n h e t zo ve e l mo g e l i j k ve r r i j k e n va n d e co m m u n i c a t i e m o g e l i j k h e d e n o p he t I n t e r n e t k a n vo o r b e zo e k e r s ve e l e x t r a ’ s b i e d e n (T a n i s & P o st m e s, 2 0 0 3 ) . Al s m a n a g e r , w e b d e si g n e r e n s y st e e m b e he e r d e r i s he t va n b e l a n g o m hi e r r e k e n i n g me e t e ho ud e n .
30
4.2 Implicaties voor verder onderzoek Er zi j n a l d i ve r se o n d e r zo e k e n g e w e e st n a a r so ci a l e c ue s, p e r so o n l i j k e p r e s e n t a t i e e n i n t e r a c t i e o p w e b p a g i n a ’ s. H e t co n st r uct ve r t r o u w e n s p e e l t i n me n i g va n d e z e o n d e r zo e k e n e e n s l e ut e l r o l . V e r t r o u w e n , g e w e k t d o o r g e b r ui k t e m a k e n v a n d e hi e r b o v e n g e n o e md e va r i a b e l e n , zo u k u n n e n l e i d e n t o t e e n zi n vo l l e r e l a t i e me t e e n k l a n t o f c o m m u n i c a t i e p a r t n e r . Bi n n e n he t o n d e r zo e k s k a d e r l i j k t h e t e f f e ct va n so ci a l e c ue s, p e r so o n l i j k e p r e se n t a t i e e n i n t e r a ct i e o p ve r t r o uw e n i n r e l a t i e m e t e l k a a r , e e n t e w e i n i g o n d e r zo c ht f e n o m e e n . D i t o n d e r zo e k b i e d t e e n i n zi c ht i n he t o n d e r l i n g e ve r b a n d e n o o k h e t g e z a me n l i j k e e f f e ct va n d e z e v a r i a b e l e n o p h e t so m s m y st e r i e uz e c o n st r uc t ve r t r o u w e n . I n w e t e n sc ha p p e l i j k o n d e r zo e k d i e n t m e n m e t e e n k r i t i s ch o o g n a a r r e s ul t a t e n t e k i j k e n . De r e s ul t a t e n w e e r g e g e ve n i n d i t o n d e r zo e k zi j n o p b a si s va n e e n e x p e r i m e n t e l e se t t i n g . De r e sp o n d e n t e n , st u d e n t e n a a n d e Un i ve r si t e i T w e n t e , he b b e n h e t f o r u m b e r i c ht i n e e n e e n m a l i g s ce n a r i o b e k e k e n . N o r ma l i t e r k o mt e e n g e b r ui k e r m e e r d e r e m a l e n o p e e n f o r u m. N a a r m a t e e e n g e b r ui k e r ve e l v ul d i g o p e e n ze l f d e si t e k o mt ve r a n d e r t mo g e l i j k zi j n h o ud i n g e n w e l l i cht o o k he t v e r t r o uw e n t e n o p zi c ht e va n h e t o n l i n e f o r u m. I n he t t h e o r e t i sc h k a d e r i s i m m e r s a a n g e g e ve n d a t ve r t r o u w e n o p ve r sc hi l l e n d e m a n i e r e n w o r d t g e cr e ë e r d ( K n o w l e d g e b a s e d t r u st ). V o o r e n n a m e t i n g e n zo ud e n d e v a l i d i t e i t va n e e n ve r vo l g o n d e r zo e k ze k e r ve r h o g e n . Ee n ve l d o n d e r zo e k o p d i ve r se f o r u ms zo u d e g e n e r a l i se e r b a a r he i d k un n e n ve r ho g e n . De d i ve r si t e i t va n d e r e sp o n d e n t e n v e r b r e d e n zo u e ve n e e n s d e g e n e r a l i s e e r b a a r h e i d va n e e n ve r vo l g o n d e r z o e k v e r ho g e n . Er zo u z o r g v ul d i g g e k e k e n k un n e n w o r d e n o f h e t t o e vo e g e n va n b i j vo o r b e e l d e e n p o r t r e t f o t o d e ze l f d e r e su l t a t e n t o o n t b i j e e n N e d e r l a n d e r a l s b i j e e n J a p a n n e r . M e n se n ve r s chi l l e n i m m e r s va n e l k a a r , i n i n t e r e s se s, f a mi l i e , vr i e n d e n , l e e f o mg e vi n g , c ul t uu r e t ce t e r a . W e l l i c ht d a t r e sp o n d e n t e n ui t e e n m e e r c o l l e c t i vi st i s c he cul t u ur o p e e n a n d e r e m a n i e r n a a r e e n f o r u m b e r i c ht k i j k e n b i j he t zi e n v a n so ci a l e c u e s, i n t e r a ct i e o f e e n m e e r p e r so o n l i j k e p r e s e n t a t i e . Z i j ve r sp r e i d e n mi s sc hi e n mi n d e r g e ma k k e l i j k h un f o t o o p he t I n t e r n e t d a n w i j w e st e r l i n g e n . W a n n e e r zi j hi e r d o o r w e l g e co n f r o n t e e r d w o r d e n me t e e n p o r t r e t f o t o e n g e b r ui k e r sn a a m zo u d i t vo o r a n d e r e r e s ul t a t e n k un n e n zo r g e n . Di t o n d e r zo e k i s a f g e b a k e n d b i n n e n e e n o n l i n e f o r u m. Ee n v e r vo l g o n d e r zo e k w a a r i n o o k g e k e k e n w o r d t n a a r d e co m m u n i c a t i e b i n n e n a n d e r e o n l i n e co m m u n i t i e s zo u va n t o e g e vo e g d e w a a r d e k un n e n zi j n e n z o u d e b e t r o u w b a a r h e i d k un n e n ve r g r o t e n . N e e m b i j vo o r b e e l d T w i t t e r o f H y v e s , w a a r o p m e n o p he t I n t e r n e t me t e l k a a r i n co n t a c t k o m t . He t i s ze e r a a n n e m e l i j k d a t o o k hi e r v e r t r o u w e n e e n g r o t e r o l k a n sp e l e n i n d e o n d e r l i n g e c o m m u n i ca t i e . H yv e s i s e e n vr i e n d e n n e t w e r k . E e n g r o o t d e e l va n d e p e r so n e n d i e c o m m un i c e r e n b i n n e n H y ve s k e n n e n e l k a a r . He t a l b e k e n d zi j n me t e l k a a r zo u e e n f a c t o r k un n e n zi j n w a a r d o o r h e t t o e vo e g e n v a n e e n
31
p o r t r e t f o t o mi n d e r i n v l o e d h e e f t o p v e r t r o u w e n . D e l e d e n i n d i t n e t w e r k h e b b e n e l k a a r w a a r sc hi j n l i j k a l e e n s e e r d e r f a c e - t o t - f a ce g e zi e n vo o r d a t ze e l k a a r o n l i n e o n t m o e t e n . T w i t t e r i s e v e n e e n s e e n vr i e n d e n n e t w e r k w a a r i n d e g e b r ui k e r s e l k a a r mo g e l i j k k e n n e n . An d e r s d a n H y ve s i s T w i t t e r g e l i mi t e e r d t o t 1 4 0 t e k e n s , t e ve r g e l i j k e n m e t e e n s m s - b e r i c ht . Ge b r ui k e l i j k b i n n e n d e z e o n l i n e co m m u n i t i e i s h e t sn e l k l e i n e f r a g m e n t e n t e k st o v e r e n w e e r t e st ur e n . He t i s mo g e l i j k o m e e n p o r t r e t f o t o a a n e e n d e r g e l i j k b e r i c ht t e k o p p e l e n . De s n e l he i d w a a r m e e k l e i n e f r a g me n t e n t e k st w o r d e n g e c o m m u n i c e e r d e n d o o r d e l e z e r g e ï n t e r p r e t e e r d vr a a g t w e l l i c ht o m mi n d e r so c i a l e c ue s. D e sc hr i j f w i j ze e cht e r zo u va n m e e r b e l a n g k un n e n zi j n i n he t ve r ho g e n v a n ve r t r o u w e n b i n n e n d e ze o n l i n e co m m u n i t i e . Di t o n d e r zo e k h e e f t i n zi c ht g e g e ve n i n he t g e b r ui k v a n so ci a l e c ue s , p e r so o n l i j k e p r e se n t a t i e e n i n t e r a c t i e o p o n l i n e g e m e e n sc ha p p e n . V e r d e r o n d e r zo e k zo u a b so l uut m e e r i n zi c ht k un n e n ve r s ch a f f e n i n he t e f f e ct hi e r va n o p he t ve r t r o uw e n i n e e n o n l i n e g e m e e n sc ha p e n d e i n t e n t i e t o t p a r t i ci p a t i e . H e t z a l d u i d e l i j k zi j n d a t he t t o e vo e g e n v a n e e n p o r t r e t f o t o e n e e n g e b r ui k e r sn a a m j e o p w e g he l p t o m ve r t r o u w e n t e c r e ë r e n o p e e n o n l i n e f o r u m. H e t i s e c ht e r ze k e r d a t n a a st d i t ze e r ui t g e b r e i d e o n d e r zo e k sk a d e r n o g ve e l t e o n t d e k k e n i s i n d e o n l i n e w e r e l d .
32
Literatuur
Bi o cc a , F . , Ha r m s, C. , & Bu r g o o n , J . K ., (2 0 0 3 ). T o w a r d a m o r e r o b u st t he o r y a n d m e a s ur e o f so c i a l p r e s e n c e : r e vi e w a n d s ug g e st e d cr i t e r i a . P r e se n c e , 1 2 (5 ), 456–480 F o r t i n , D. , & D ho l a k i a , R . R . (2 0 0 5 ). I n t e r a ct i vi t y a n d vi vi d n e s s e f f e ct s o n so ci a l p r e s e n c e a n d i n vo l ve m e n t w i t h w e b - b a se d a d ve r t i s e me n t . J o u r n al o f B u si n e ss R e se a r c h, 5 8 , 38 - 5 3 . Ga r r i so n , D. R . , A n d e r s o n , T ., a n d Ar c he r , W ( 2 0 0 1 ). Cr i t i ca l T hi n k i n g , Co g n i t i v e P r e s e n c e , a n d Co m p ut e r Co n f e r e n ci n g i n Di st a n ce Ed uca t i o n . Th e Am er i c an J o ur n a l o f D i s t a n c e E d u c a t i o n , 1 5 (1 ), 7 - 2 3 . Ge f e n , D. (2 0 0 0 ). E - c o m m e r c e : t he r o l e o f f a mi l i a r i t y a n d t r u st . Om e g a, 2 8 (6 ), 7 2 5 7 3 7. Ge f e n , D. (2 0 0 2 ) R e f l e c t i o n s o n t he d i m e n si o n s o f t r ust a n d t r u st w o r t hi n e ss a m o n g o n l i n e c o n s u m e r s, T h e D a t a B a se f o r Ad v an c e s i n I n f o r m ati o n S y ste m s , (3 3 )3 , 3 8. Ge f e n , D. , & S t r a u b , D. W . (2 0 0 4 ). Co n s u me r t r ust i n B2 C e - co m m e r c e a n d t h e i mp o r t a n c e o f so c i a l p r e se n ce : e x p e r i me n t s i n e - p r o d uct s a n d e - se r vi ce s. Om e g a , 3 2 , 4 0 7 - 4 2 4 . Gi f f i n , K. (1 9 6 7 ). T h e c o n t r i b ut i o n o f st ud i e s o f so ur ce cr e d i b i l i t y t o a t he o r y o f i n t e r p e r so n a l t r u st i n t he c o m m u n i c a t i o n p r o c e ss. P y c h o l o g i c al B u l l e ti n , 8 6, 1 0 4 - 1 2 0. H a r ma n , K . , & K o o ha n g , A. (2 0 0 5 ). Di sc u ssi o n b o a r d : A l e a r n i n g o b j e ct . I n te r d i sc i pl i n a r y J o u r n a l o f K n o w l e d g e a n d L e ar n i n g Ob j e c ts , 1 , 6 7 - 7 7 . A va i l a b l e a t ht t p : //i j k l o . o r g /V o l u m e 1 / v1 p 0 6 7 - 0 7 7 Ha r m a n . p d f H a s sa n e i n , K . S ., & H e a d , M . M . (2 0 0 4 ). B ui l d i n g o n l i n e t r u st t hr o ug h so ci a l l y r i c h w e b i n t e r f a c e s, I n P r o c e e d i n g s o f th e S e c o n d An n u al Co n f e r e n c e o n P r i v ac y , S ec u r i ty , an d T r u s t , 1 3 (1 5 ), 1 5 - 2 2 .
33
K u m a r , N . , Be n b a sa t , I . (2 0 0 2 ). P a r a - so ci a l P r e se n ce : A R e - co n ce p t ua l i za t i o n o f ‘ S o ci a l P r e se n c e ’ t o C a p t ur e t he R e l a t i o n s hi p b e t w e e n a W e b S i t e a n d He r V i si t o r s. P r o c e e d i n g s o f t h e 3 5 t h Ha w a i i I n t e r n a t i o n a l Co n f e r e n c e o n S yst e m S ci e n c e s 2 0 0 2 L o c a l i ze d M a y 1 8 t h 2 0 0 7 o n t h e W o r l d W i d e W e b : ht t p : // c sd l 2 . c o m p ut e r . o r g /c o m p /p r o ce e d i n g s /hi cs s/2 0 0 2 /1 4 3 5 /0 1 / 1 4 3 5 0 01 3 b.pdf L a za r , J . , & P r e e c e , J . (2 0 0 2 ). O n l i n e co m m u n i t i e s: us a b i l i t y, so ci a b i l i t y a n d use r s’ r e q ui r e m e n t s. I n H. va n O o st e n d o r p , Co g n i ti o n i n th e Di g i t al W o r l d . L a w r e n ce Er l b a u m As so c i a t e s I n c . P u b l i s he r s. M a hw a h: N J . 1 2 7 - 1 5 1 L o mb a r d , M . , & Di t t o n , T . At t he he a r t o f i t a l l : T he co n c e p t o f p r e s e n ce . J o ur n a l o f Co mp ut e r M e d i a t e d Co m m u n i ca t i o n s, 3 (2 ), 1 9 9 7. ht t p : // w w w . a s c us c . o r g /j c m c/ vo l 3 /i ss u e 2 /l o m b a r d . ht ml Ma r r a , R . M . , M o o r e , J . L . , & K l i m c z a k , A. K . (2 0 0 4 ). Co n t e n t a n a l ysi s o f o n l i n e d i s c us si o n f o r u m s: a c o m p a r a t i ve a n a l y si s o f p r o t o co l s. E d u c ati o n al Te c h n o l o g y R e se a r c h D e v el o p m e n t , 5 2 , 2 3 - 4 0. Ma y e r , R . , Da vi s, J . , & S c ho o m a n , F . , (1 9 9 5 ). A n i n t e g r a t i v e mo d e l o f o r g a n i z a t i o n a l t r ust . A c a d e m y o f M a n a g e m e n t R e vi e w 2 0 , 7 0 9 – 7 3 4 . Mc K i m mi e , B . M . & C ha l me r s, K . (2 0 0 2 ). Ac ad e m i c f ac i al a ttr i b u te s c a tal o g u e [ i n te r n e t d at a b a se ] . ht t p : / /w w w . p sy. u q . e d u. a u /a - f a c e , S cho o l o f P sy c ho l o g y, Un i ve r si t y o f Q ue e n s l a n d . Mc K n i g ht , D. H. , C ho ud h ur y, V . , & K a c m a r , C. ( 2 0 0 2 ). De ve l o p i n g a n d va l i d a t i n g t r ust m e a s u r e s f o r e - co m m e r ce : A n i n te g r ati v e ty po l o g y . I n f o r m a t i o n S y s t e m s R e se a r c h , 1 3 (3 ), 3 3 4 – 3 6 1 . P o st me s, T . , S p e a r s, R . , & L e a , M . (1 9 9 8 ). Br e a chi n g o r b ui l d i n g so ci a l b o u n d a r i e s? S I DE e f f e c t s o f c o mp ut e r - me d i a t e d co m m u n i ca t i o n. Co m m u n i ca t i o n R e se a r c h, 2 5, 6 8 9 – 7 1 5 . R i d i n g s, C. , , G e f e n , D. , & Ar i n ze , B. (2 0 0 2 ). S o m e a n t e ce d e n t s a n d e f f e ct s o f t r u st i n vi r t u a l c o m m u n i t i e s. J o u r n a l o f S tr ate g i c I n f o r m a ti o n S y s te m s , 1 1 (3 – 4 ), 2 7 1 – 2 9 5. S p r o ul l , L . , S u b r a m a n i , M . , K i e sl e r , S ., W a l k e r , J . H. , & W a t e r s, K . (1 9 9 6 ) W he n t he i n t e r f a c e i s a f a c e . H u m a n - Co m pu te r I n te r ac t i o n , 1 1, 9 7 – 1 2 4 . 34
T a m m e l i n , M . (1 9 9 8 ). F r o m t e l e p r e s e n c e t o so ci a l p r e se n ce : T he r o l e o f p r e se n ce i n a n e t w o r k - b a s e d l e a r n i n g e n vi r o n m e n t . I n A sp e ct s o f M e d i a Ed u ca t i o n : S t r a t e g i c I mp e r a t i v e s i n t he I n f o r m a t i o n Ag e . T e l l a , S ., Ed i t o r . Me d i a Ed uc a t i o n Ce n t r e . De p a r t m e n t o f T e a c he r Ed u c a t i o n . U n i v e r si t y o f He l si n k i . M e d i a Ed u ca t i o n P ub l i c a t i o n s , 8 . T a n i s, M. , & P o st m e s, T . (2 0 0 3 ). S o ci a l c ue s a n d i mp r e s si o n f o r ma t i o n i n C MC. J o u r n al o f Co m m u n i c a t i o n , 5 3 , 6 7 6 - 6 9 3. T a n i s, M. , & P o st m e s, T . (2 0 0 5 ). S ho r t co m m u n i ca t i o n . A so ci a l i d e n t i t y a p p r o a c h t o t r ust : I n t e r p e r so n a l p e r c e p t i o n , g r o up m e m b e r shi p a n d t r u st i n g b e h a vi o ur . E u r o pe a n J o u r n a l o f S o c i a l P sy c h o l o g y , 3 5, 4 1 3 - 4 2 4 . T a j f e l , H. , F l a m e n t , C. , Bi l l i g , M . G. , & B un d y, R . F . (1 9 7 1 ). S o ci a l ca t e g o r i sa t i o n a n d i n t e r g r o up b e ha vi o u r . E ur o p e a n j o ur n a l o f so ci a l p s yc ho l o g y, 1 (1 4 9 - 1 7 7 ). V r i e s, d e , P . W . , & P r u y n , A. (t e v e r s chi j n e n ). Br i n g i n g t h e so ur c e o f o n l i n e e va l u a t i o n t o t he f o r e : e f f e c t s o n e v a l ua t i o n e f f e ct i ve n e s s, so ci a l t r ust , a n d i n f o r m a t i o n scr ut i n y. Y a o , M. Z. , & F l a n a g i n , A. J . (2 0 0 6 ). A se l f - a w a r e n e ss a p p r o a c h t o co mp ut e r - m e d i a t e d co m m un i c a t i o n . Co m p u t e r s i n H u m an B e h av i o r , 2 2 , 5 1 8 – 5 4 4. Y o o , Y ., & Al a vi , M . (2 0 0 1 ). M e d i a a n d g r o up c o he si o n : r e l a t i v e i n f l u e n c e s o n so ci a l p r e s e n c e , t a sk p a r t i c i p a t i o n , a n d g r o up co n s e n s us. MI S Qu ar te r l y , 2 5 , 3 7 1 - 3 9 0 .
35
Appendices Appendix A1: GLM, Integriteit, Welwillendheid en Bekwaamheid M ul t i v a r i a t e AN O V A ( G L M ) m e t I n t e g r i t e i t, W e l w i l l e n d he i d e n Be k w a a m he i d a l s a f ha n k e l i j k e va r i a b e l e n . F
p
Integriteit
9,115
,000
Welwillendheid
2,574
,079
Bekwaamheid
2,388
,095
Integriteit
1,656
,200
Welwillendheid
,553
,458
Bekwaamheid
,521
,471
Integriteit
2,406
,123
Welwillendheid
3,381
,068
Bekwaamheid
,505
,478
Integriteit
,277
,759
Welwillendheid
,830
,438
Bekwaamheid
,040
,960
Integriteit
,723
,487
Welwillendheid
,393
,676
Bekwaamheid
,169
,845
Integriteit
,723
,957
Welwillendheid
,766
,382
Bekwaamheid
,001
,981
SocialeCues * PersoonlijkePresentatie *
Integriteit
2,001
,138
Interactie
Welwillendheid
,190
,827
Bekwaamheid
,291
,748
SocialeCues
PersoonlijkePresentatie
Interactie
SocialeCues * PersoonlijkePresentatie
SocialeCues * Interactie
PersoonlijkePresentatie * Interactie
a. R Squared = ,112 (Adjusted R Squared = ,080) b. R Squared = ,0 61 (Adjusted R Squared = ,006) c. R Squared = ,033 (Adjusted R Squared = -,002)
36
Appendix A2: Regressie, Vertrouwensaspecten tegenover intentie tot participatie aan het evenement Wel mee willen helpen R e g r e ssi e a n a l yse o ve r d e g e mi d d e l d e sco r e s o p he t co n st r uct ve r t r o uw e n t e g e n o v e r d e i n t e n t i e t o t p a r t i c i p a t i e a a n he t e v e n e m e n t .
Mee helpen
Model Summary Change Statistics
Model 1
Adjusted R
Std. Error of
R Square
R
R Square
Square
the Estimate
Change
F Change
df1
df2
Sig. F Change
,275a
,076
,061
1,430
,076
5,198
3
190
,002
a. Predictors: (Constant), Bekwaamheid, Welwillendheid, Integriteit
ANOVAb Model 1
Sum of Squares Regression Residual Total
df
Mean Square
31,871
3
10,624
388,314
190
2,044
420,186
193
F
Sig. 5,198 ,002a
a. Predictors: (Constant), Bekwaamheid, Welwillendheid, Integriteit b. Dependent Variable: mee willen helpen aan het evenement.
Coefficientsa Standardized Unstandardized Coefficients Model 1
B
Coefficients
Std. Error
Beta
t
Sig.
(Constant)
,396
,789
,502 ,616
Integriteit
,156
,183
,085
,850 ,396
Welwillendheid
,206
,195
,104
1,056 ,292
Bekwaamheid
,238
,131
,145
1,809 ,072
37
Coefficientsa Standardized Unstandardized Coefficients Model 1
B
Coefficients
Std. Error
Beta
t
Sig.
(Constant)
,396
,789
,502 ,616
Integriteit
,156
,183
,085
,850 ,396
Welwillendheid
,206
,195
,104
1,056 ,292
Bekwaamheid
,238
,131
,145
1,809 ,072
a. Dependent Variable: mee willen helpen aan het evenement.
Donatie
Model Summary Change Statistics
Model 1
Adjusted R
Std. Error of
R Square
R
R Square
Square
the Estimate
Change
F Change
df1
df2
Sig. F Change
,234a
,055
,040
1,385
,055
3,660
3
190
,013
a. Predictors: (Constant), Bekwaamheid, Welwillendheid, Integriteit
ANOVAb Model 1
Sum of Squares Regression Residual Total
df
Mean Square
21,072
3
7,024
364,598
190
1,919
385,670
193
F
Sig. 3,660 ,013a
a. Predictors: (Constant), Bekwaamheid, Welwillendheid, Integriteit b. Dependent Variable: een donatie willen doen aan het evenement.
38
Coefficientsa Standardized Unstandardized Coefficients Model 1
B
Std. Error
Coefficients Beta
t
Sig.
(Constant)
2,460 ,764
Integriteit
-,076 ,177
-,043
-,427 ,670
Welwillendheid
-,163 ,189
-,086
-,866 ,388
,127
,267
3,288 ,001
Bekwaamheid
,419
3,218 ,002
a. Dependent Variable: een donatie willen doen aan het evenement.
39
Appendix A3: Betrouwbaarheidsanalyse Tabel 3 Betrouwbaarheidsanalyse van de gezamenlijk constructen integriteit, welwillendheid en bekwaamheid subsets van het construct vertrouwen. Reliability Statistics Cronbach's Alpha ,862
N of Items 11
Item-Total Statistics
IN1 IN2 IN3 IN4 BEN1 BEN2 BEN4 AB1 AB2 AB3 AB4
Scale Variance if Item
Corrected Item-Total
Cronbach's Alpha if Item
Scale Mean if Item Deleted
Deleted
Correlation
Deleted
48,68
46,792
,594
,848
48,78
46,534
,427
,863
48,40
46,754
,604
,848
49,08
45,948
,546
,852
48,95
46,536
,569
,850
48,36
48,273
,596
,850
48,75
47,796
,621
,848
49,78
48,451
,433
,859
49,46
45,265
,616
,846
49,87
44,888
,622
,846
50,02
45,196
,591
,848
40
Table 3.1 Betrouwbaarheidsanalyse van het construct integriteit.
Reliability Statistics Cronbach's Alpha
N of Items
,751
4
Item-Total Statistics Scale Mean if Item
Corrected Item-Total
Cronbach's Alpha if Item
Deleted
Scale Variance if Item Deleted
Correlation
Deleted
IN1
15,78
6,826
,625
,658
IN2
15,88
6,076
,512
,725
IN3
15,50
6,744
,654
,644
IN4
16,18
6,976
,446
,750
Tabel 3.2 Betrouwbaarheidsanalyse van het construct welwillendheid.
Reliability Statistics Cronbach's Alpha ,774
N of Items 3
Item-Total Statistics Scale Variance if Item
Corrected Item-Total
Cronbach's Alpha if Item
Scale Mean if Item Deleted
Deleted
Correlation
Deleted
BEN1
10,92
2,199
,556
,782
BEN2
10,32
2,602
,655
,655
BEN4
10,71
2,559
,645
,661
41
Tabel 3.3 Betrouwbaarheidsanalyse van het construct bekwaamheid.
Reliability Statistics Cronbach's Alpha ,846
N of Items 4
Item-Total Statistics Scale Variance if Item
Corrected Item-Total
Cronbach's Alpha if Item
Scale Mean if Item Deleted
Deleted
Correlation
Deleted
AB1
12,70
8,655
,592
,841
AB2
12,37
7,903
,664
,812
AB3
12,78
7,409
,736
,780
AB4
12,93
7,322
,741
,778
42
Appendix B1: Uitnodigingsmail Introductie mail Met het onderstaande bericht heb ik de respondenten benaderd. Deze mail heeft er toe geleid dat er in totaal bijna 250 studenten hebben gereageerd.
Beste (collega)Student/Lezer, Op dit moment ben ik aan het afstuderen en heb een dringende vraag. Ik begrijp dat sommigen van jullie per dag meerdere verzoeken krijgen, maar ik zou het toch erg fijn vinden als jullie even de tijd nemen (duurt max.10 minuten) om aan mijn experiment(je) deel te nemen. Uiteraard worden de antwoorden anoniem verwerkt. Tot eind augustus / begin september blijft het experiment online. Mocht je dit bericht dus pas later lezen, kun je alsnog meedoen aan het experiment ;-). Klik hier, of op de onderstaande link om het experiment te starten! Wanneer nodig ben ik natuurlijk bereid jullie te helpen bij jullie onderzoeken! Stuur die dus ook maar door ;-)! Alvast superbedankt & met vriendelijke groet, Driek van Dijk Student (MSC) Universiteit Twente http://www.thesistools.com/driek PRIJS: onder alle deelnemers wordt een prijs verloot!, maar aangezien ik dit experiment anoniem afneem is het belangrijk je e-mail adres achter te laten in het commentaarveld aan het einde van het experiment. Hier hoor ik ook graag wat je van het experiment hebt gevonden!!
43
Appendix B2: Vragen uit het onderzoek Onderstaand de vragen zoals ze naar de respondenten toe zijn gepresenteerd.
Pagina wisseling
44
Op dit punt werden de verschillende condities willekeurig aan de respondenten getoond.
45
46
47
Appendix B3: De manipulaties Het onderstaande overzicht toont de verschillende manipulaties gebruikt in het onderzoek te weten sociale cues, persoonlijke presentatie, interactie (+/-, +/- ,+/-)
1.
Controleconditie - - -
http://farm4.static.flickr.com/3161/2577634140_d75e32e603_o.jpg
2.
Controleconditie - - +
http://farm4.static.flickr.com/3164/2577634132_f614e7c3f6_o.jpg
3.
Controleconditie - + + http://farm4.static.flickr.com/3085/2577634126_3f6d2ba707_o.jpg
4.
Controleconditie - + -
5.
Conditie + + +
6.
Conditie - - -
http://farm4.static.flickr.com/3278/2576800181_d8bbe8cdb8_o.jpg
7.
Conditie - + +
http://farm4.static.flickr.com/3051/2576800195_05bd182864_o.jpg
8.
Conditie + - -
http://farm4.static.flickr.com/3012/2576800191_32bfdf81c2_o.jpg
9.
Conditie - + -
http://farm4.static.flickr.com/3039/2576800187_6391222700_o.jpg
10.
Conditie + - +
http://farm4.static.flickr.com/3193/2576800197_02bfc68efc_o.jpg
11.
Conditie - - +
http://farm4.static.flickr.com/3159/2576800183_93f5e1e6fd_o.jpg
12.
Conditie + + -
http://farm4.static.flickr.com/3259/2577634118_c4b475f0a6_o.jpg
http://farm4.static.flickr.com/3144/2577634138_b10284e022_o.jpg http://farm4.static.flickr.com/3045/2577634124_0579112ecf_o.jpg
Schematisch overzicht van de verdeling van de condities over de in dit onderzoek gebruikte variabelen.
Persoonlijke presentatie
Persoonlijke presentatie
Informele tekst [+]
Formele tekst [-]
Interactie
Interactie
Wel interactie
Geen interactie
Wel interactie
Geen interactie
[+]
[-]
[+]
[-]
3
4
2
1
7
9
11
6
5
12
10
8
Sociale cues
Geen foto [-] Neutrale foto [-] Portretfoto [+]
48