Grondverzet: Stappenplan voor de bouwheer
Zwijnaarde, 12 februari 2015 VIK Oost/West-Vlaanderen Andy Heurckmans
Grondbank – gewaarborgd grondverzet
Inhoud
Grondverzetsregeling : basisprincipes Technisch verslag : aandachtspunten Vertaling v/h TV naar meetposten in het bestek Uitvoering en oplevering
Grondverzetsregeling – basisprincipes Zwijnaarde, 12 februari 2015 VIK Oost/West-Vlaanderen Andy Heurckmans
Wat is de grondverzetsregeling? Wanneer is de grondverzetsregeling van toepassing? Welke stappen moet ik als bouwheer nemen? Welke stappen moet mijn grondwerker nemen? Traceerbaarheidsprocedure Gebruiksmogelijkheden
Grondbank – gewaarborgd grondverzet
Basisprincipes grondverzetsregeling
Doel: beheersen van het risico op verspreiding van bodemverontreiniging door hergebruik van uitgegraven bodem Basisprincipes:
Bodemonderzoek van de uit te graven bodem: technisch verslag Attesteren van traceerbaarheid en milieukwaliteit bij levering van bodem: bodembeheerrapport
Wettelijke bepalingen
Hoofdstuk XIII van Bodemdecreet Hoofdstuk XIII van Vlarebo
Wanneer is de grondverzetsregeling van toepassing?
Een technisch verslag en bodembeheerrapport zijn verplicht
Bij uitgravingen op verdachte* grond; Bij uitgravingen op onverdachte grond indien de totale uitgraving > 250 m³; Samengestelde partijen vanaf 250 m³; Uitzonderingen voor gebruik binnen de werf:
Verdachte grond: < 250 m³ en hergebruik binnen de kadastrale werkzone Hergebruik als sleufaanvulling bij aanleg en herstel van rioleringen en leidingen (ZvGP) Herstel van oevers en dijkprofielen (ZvGP) Hergebruik i.k.v. bodemsaneringsproject
Wanneer is de grondverzetsregeling van toepassing? (2) *Verdachte grond
Risicogrond Grondeninformatieregister (> richtwaarde) Openbare weg, oude wegbedding, bermen Aanwijzingen (lijst niet beschikbaar)
Welke stappen moet ik als bouwheer nemen?
Opmaak van een technisch verslag* (TV)
Opdracht geven aan een eBSD voor de opmaak van een TV (+ conformverklaring aanvragen); De uitgegraven bodem afvoeren naar een tussentijdse opslagplaats (TOP) – opmaak van TV door TOP (contractueel te bepalen)
Clausules opnemen in het bestek of contractuele documenten die waarborgen dat de grondverzetsregeling nageleefd wordt
* Initiatiefnemer is verantwoordelijk voor het technisch verslag, dus ook voor het actueel houden van het technisch verslag (o.a. actualisatie, nieuwe normen, …)
Welke stappen moet mijn grondwerker nemen?
Melding start werken Selectieve uitgraving uitvoeren volgens zoneringsplan en opmetingstabel (in functie van beoogde gebruik) Grondtransportmelding voor afvoer naar TOP/CGR Voorafgaandelijk Grondverzettoelating aanvragen Ontvangstverklaring overmaken aan eBBO Kopie bodembeheerrapport overmaken aan initiatiefnemer grondverzet én eindgebruiker
Traceerbaarheidsprocedure Technisch verslag Conformverklaring
OPDRACHTGEVER
Lastenboek
Melding start der werken
AANNEMER
Gebruik binnen de werf
Afvoer naar een TOP of CGR
Afvoer naar andere eindbestemming
Gebruiksbrief
Grondtransportmelding
Grondtransporttoelating
Eindverklaring
Eindverklaring
Eindverklaring
Bodembeheerrapport
kopie aan Opdrachtgever Eindgebruiker
Bodembeheerrapport
kopie aan Opdrachtgever Eindgebruiker
Toepassingsmogelijkheden
Bodem: ophoging, nivellering, opvulling putten, …
Waarde vrij gebruik (bijlage V) Bodemsaneringsnormen (bijlage IV)
Bouwkundig bodemgebruik: onderfundering wegenis, omhulling rioolbuizen, talludlichamen, …) Bijlage VI (totaalconcentraties) Bijlage VII (schudproef) Lijst bouwkundige toepassingen (MB)
Vormvast product: bakstenen, dakpannen, zandcementmengsels, betonproducten Idem bouwkundig bodemgebruik Lijst vormvaste toepassingen (MB)
Lijst Bouwkundig Bodemgebruik (1)
Verharde wegen en paden
(onder)fundering, maximum 60cm tenzij anders gespecificeerd in (bijzonder) bestek of ontwerp Aardebaan, verbeterde ondergrond = bodem!
Idem voor parkings, opritten, vloerplaten bouwkundig bodemgebruik
Lijst Bouwkundig Bodemgebruik (2)
Verharde wegen en paden in ophoging
Taludlichaam (massief boven maaiveld) Steeds afdek (leeflaag, verharding) = bodem! Zate (8), grondverbetering = bodem!
bouwkundig bodemgebruik
Lijst vormvast product
Toepassing in gebonden toestand (betonproducten incl. zandcement, dakpannen, …) NIET bekalkte grond Voor UITGEGRAVEN BODEM, voor hergebruik van afvalstoffen als secundaire grondstof geldt de definitie voor vormgegeven bouwstof (Vlarema)
Driedelige Code
Het eerste cijfer (X) : als bodem BUITEN de kadastrale werkzone.
Het tweede cijfer (Y) : als bodem, bouwkundig bodemgebruik of vormvast product BINNEN de kadastrale werkzone.
Het derde cijfer (Z) : voor BOUWKUNDIG BODEMGEBRUIK of in een VORMVAST PRODUCT. (attesteert enkel de milieuhygiënische kwaliteit voor bouwkundig bodemgebruik of gebruik in een vormvast product, en doet geen uitspraak over de bouwtechnische kwaliteit. )
Legende driedelige code Bodem buiten KWZ (X)
Bodem, bouwkundig bodemgebruik* of in een vormvast product binnen KWZ (Y)
Bouwkundig bodemgebruik/vormvast product*
onbekend
onbekend
onbekend
(vrij gebruik)
vrij gebruik
vrij gebruik in een bouwkundige of vormvaste toepassing
2
vrij gebruik
mits toepassing Codes van Goede Praktijk
3
gebruik I tem V mits studie ontvangende grond
4
gebruik III tem V mits studie ontvangende grond
5
gebruik IV tem V mits studie ontvangende grond
Cijfer
0
1
6
7
gebruik V mits studie ontvangende grond
8
9
geen gebruik mogelijk
geen gebruik mogelijk
geen gebruik mogelijk
Zeven?
Vlarebo legt maximale gehaltes op voor stenen en bodemvreemde materialen (BVM) Richtlijn OVAM <25% stenen/BVM = altijd bodem >25% stenen/BVM = gemengde afvalstroom (altijd zeven)!
Bodem via Vlarebo (grondverzetsregeling) Afgezeefde stenen/BVM via Vlarema
>75% steen/BVM = Vlarea
Niet-natuurlijke stenen Bodemvreemde materialen (plastic, metaal, afval,…) Steenachtige materialen (sintels, assen, …)
Afvoer als bodem (X)
Gebruik binnen KWZ (Y)
Bouwkundig bodemgebruik (Z)
<5% en <50mm
-
-
<1%
<1%
-
-
Samen <1%
Technisch verslag – aandachtspunten Zwijnaarde, 12 februari 2015 VIK Oost/West-Vlaanderen Andy Heurckmans
Grondbank – gewaarborgd grondverzet
Belang van het technisch verslag
Wettelijke verplichting Vlarebo Meer en meer bepalend bij de aankoop van terreinen (impact op de aankoopprijs) Basis voor financiële afspraken (kostenverdeling tussen bouwheren onderling) Deel van het aanbestedingsdossier (contractueel document) Waardevol instrument
Correcte budgettering van de kostprijs voor het grondverzet Grondbalans Bijsturen ontwerp - optimalisatie rendabiliteit
Basisgegevens
Inschatting van het uitgravingsvolume
Vaak onderschatting Niet alle volumes zijn vervat in afzonderlijke meetposten (bvb. uitgraving in talud) Totale uitgraving, niet enkel afvoer
Historisch onderzoek/voorstudie:
Eerdere bodemonderzoeken (incl. TVn): interpretatie i.f.v. grondverzet Verontreinigende activiteiten / Vlarebo / calamiteiten Afval en bodemvreemde materialen (oude stortplaatsen , asbest, ..) Nuttige websites:
services.ovam.be/geoloket (bodemonderzoeken) www.ngi.be (luchtfoto’s)
Bemonsteringsstrategie
Minimale strategie is niet steeds voldoende om uitvoeringskosten te drukken en onzekerheden (onvoorziene kosten) te reduceren, vnl.
Verificatie / afperking verontreiniging Uitloogproeven (xy0 xy1)
Worst case afbakening ≠ best case budgettering Bijkomend onderzoek zo veel mogelijk vóór aanbesteding (wijzigingen trachten te beperken)
Kadastrale werkzone
Kadastrale werkzone = zone waarbinnen:
Gronden met gelijkaardige kwaliteiten kunnen hergebruikt worden Rekening houdend met:
Belang van KWZ
Concentraties Gebruik/functie van het terrein
Kostenefficiëntie (hergebruik licht verontreinigde partijen) Verspreiden van verontreiniging vermijden aansprakelijkheden toekomstige bouwheren/eigenaars
Opgelet : KWZ ≠ noodzakelijk de volledige uitgravingszone
Essentiële info 1: opmetingstabel
Volumeverdeling per milieukwaliteit – bepalend voor massabalans en kosten Soms significante verschillen in uitvoering – oorzaken:
Te weinig info – ruwe schattingen Geen afperkend onderzoek: omvang en ligging van verontreiniging onvoldoende gekend Uitstel van bijkomend onderzoek naar uitvoering,…
Essentiële info 1: Opmetingstabel
Essentiële info 2 : Zoneringsplan
Essentiële info : 3. Uitvoeringsbepalingen
= bijkomende voorwaarden, richtlijnen tijdens de uitvoering van de werken Samengevat in conformverklaring TV = taak van de initiatiefnemer grondverzet => inclusief TV actueel en geldig te houden Wijzigingen t.o.v. TV tijdens de uitvoering van de werken hebben impact op de verrekening van de kosten !
Wijziging gebruiksmogelijkheden (bvb. weerleggen van eerdere resultaten) Volume-verdeling van verschillende milieukwaliteiten …
Uitvoeringsbepalingen hebben impact op prijszetting
Veel voorkomende uitvoeringsbepalingen
Steengehalte / BVM (steenachtige of nietsteenachtige) opgelet: afhankelijk van beoogd gebruik! 25% stenen afzeving alleszins vereist (Gemengde afvalstroom) Grondwaterverontreiniging – bemaling
controle effluent vereist? Zuiveringsinstallatie? Lozingsvergunning? Contacteer EBSD
Nog te bemonsteren zones (bvb. na afbraak gebouw)
Veel voorkomende uitvoeringsbepalingen
Verificatie milieukwaliteiten via controlemonstername
Begeleiding eBSD
Bvb. 011 voor gebruik als bodem buiten de kadastrale werkzone 211 in de buurt van een verontreiniging vaak beperkt voor gebruik als bodem op nieuwe bestemming Complexe uitgraving Verontreinigingskern …
Natuurlijk verhoogde concentraties – vereenvoudigde studie ontvangende grond
Geldigheid TV/CV
TV = 2 jaar geldig > 2 jaar : actualisatie
Ontwerp ongewijzigd? Nieuwe info i.v.m. bodemkwaliteit (Calamiteiten? Decretale bodemonderzoeken?) Situatie ongewijzigd? Werken deels uitgevoerd? Hergebruik? Aanvoer? Vlarebo-activiteiten? Actualisatie naar analogie met standaardprocedure OBO Nieuwe normen? Nieuwe inzichten?
Vertaling van het technisch verslag naar de meetposten in het bestek
Grondbank – gewaarborgd grondverzet
Aandachtspunten voor bouwheren
Technisch verslag en conformverklaring = belangrijke documenten voor de prijsvraag
Rekening houden met :
Onbekende parameters = risico op meerkosten volumes en gebruiksmogelijkheden (OT) uitvoeringsbepalingen zoneringsplan (indeling kadastrale werkzones)
Correcte vertaling van het TV naar besteksposten Opgelet voor tegenstrijdigheden, overlappingen, … (bvb. algemene bepalingen versus meetstaat) Technisch verslag zegt niets over bouwtechnische kwaliteit Fysisch scheiden – afzonderlijke post aangewezen Oplevering: opvragen bodembeheerrapporten
Meest voorkomende oorzaken voor discussies in uitvoering
Onderschatting volume uit te graven bodem Opmetingstabel onvoldoende accuraat Meetposten zijn in strijd met het technisch verslag. Meetposten zijn onvolledig Verrekening van de kosten voor het fysisch scheiden van de grond (afzeven) Onvoorziene omstandigheden
Voorbeeld: meetposten in strijd met driedelige code
Technisch verslag: code 410 Meetpost: afvoer naar een vergunde stortplaats Probleem:
Mits gunstige uitloogproef: hergebruik mogelijk Zoniet: enkel te storten indien niet reinigbaar Het bestek vraagt prijs voor een situatie die zich weinig waarschijnlijk zal voordoen en zelfs niet uitvoerbaar is.
Meetpost
Toelichting
Driedelige code
Afvoer naar bestemming voor gebruik – kwaliteit vrij gebruik
Afvoer van overtollige grond die voldoet aan waarde vrij gebruik (bijlage V, Vlarebo)
211
Afvoer naar bestemming voor gebruik – kwaliteit bouwkundig bodemgebruik
Afvoer van overtollige grond die voldoet aan bouwkundig bodemgebruik (bijlage VI en VII, Vlarebo)
xy1, met uitzondering van 211 (bvb. 311, 991)
Afvoer naar een TOP
Afvoer van overtollige grond die nog in aanmerking komt voor bodem of bouwkundig bodemgebruik, maar enkel mits bevestiging (bijkomende bemonstering of uitloogproef)
xy0 (bvb. 410, 990)
Afvoer naar een CGR
Afvoer van overtollige grond die niet meer in aanmerking komt voor gebruik zonder voorafgaandelijke reiniging
Bvb. 419, 999
Afvoer naar een erkende stortplaats
Niet reinigbaar
Attest niet reinigbaarheid
Meetposten onvolledig
Uitvoeringsbepalingen in TV en CV, bvb.
Overloop de uitvoeringsbepalingen met de EBSD
Zeven Bemaling Bijkomende bemonstering
Wat zijn de praktische gevolgen? Kan bijkomend onderzoek nuttig zijn?
Voorzie de nodige posten in het bestek (bvb. tijdelijke opslag).
Fysisch scheiden
Noodzaak tot zeven
In functie van beoogde gebruik (bodem – KWZbouwkundig bodemgebruik) In functie van technische of commerciële afspraken
Technisch verslag geeft indicatie van het gehalte aan stenen Meeste oorzaken van discussies:
Ontbreken meetpost Verschillende interpretaties mogelijk Onvoorziene hoeveelheden => meerwerken
Fysisch scheiden (2)
Vermeld duidelijk in het bestek hoe de kosten voor het zeven verrekend zullen worden Maak duidelijke afspraken vóór het zeven (bvb. vaststelling volumes op de werf)
Extra informatie Grondbank – Cel Ondersteuning
Handleiding voor de opmaak van bestekken o.b.v. SB250 (november 2010) Praktische leidraad voor grondverzet bij projectontwikkeling en vervangingsbouw (2013)
Uitvoering en oplevering Zwijnaarde, 12 februari 2015 VIK Oost/West-Vlaanderen Andy Heurckmans
Grondbank – gewaarborgd grondverzet
Uitvoering van de werken
Checklist startvergadering
Actualisatie nodig (geldigheid CV)? Last minute wijzigingen aan het ontwerp? Afspraken m.b.t. uitvoeringsbepalingen Grondstromen Afspraken m.b.t. tussentijdse opslag Afspraken m.b.t. afzeven
Opvolgen documenten
Opvragen grondverzettoelatingen, bodembeheerrapporten (ook bij aanvoer!) Hiaten in traceerbaarheid kan problemen veroorzaken voor latere fasen, bvb. (tijdelijk) hergebruik in zones van volgende fase
Uitvoering van de werken (2)
Onvoorziene omstandigheden
Bvb. een niet eerder vastgestelde verontreiniging thv een ondergrondse stookolietank Duidelijke en snelle communicatie: time is money Bemonstering door eBSD: een vermoeden moet eerst bevestigd worden Andere actoren op de hoogte brengen? (schade voorkomen) Afvoer naar grondreinigingscentrum
Oplevering (eventueel per fase)
Opvragen bodembeheerrapporten (BBR’en) voor
uitgegraven bodem, afgevoerd naar nieuwe bestemmingen uitgegraven bodem, hergebruikt binnen de werf uitgegraven bodem, aangevoerd op de werf
Voor afvoer naar TOP/CGR: geen BBR vereist (aantoonbaar o.b.v. weegbonnen, eindverklaring, …)
Documenten in uitvoering
Stap 1 - melding start werken Stap 2 - Steeds vóór aanvang transporten
melding bij afvoer naar TOP/CGR
Stap 2 – aanvraag bodembeheerrapport
Geen gebruik => melding volstaat B-, C- en E-TOP’s of CGR’s (niet voor de W-TOP) Ook indien nog geen TV beschikbaar is Voor alle partijen van meer dan 250m³ Voor partijen van meer dan 50m³ (waarvoor opmaak TV verplicht is)
Toepassing => noodzaak goedkeuring Bij elke toepassing- ook vertrek vanop TOP/CGR
Stap 3 – toepassing uitgegraven bodem
Voorwaarden gebruiksbrief, grondtransporttoelating Gebruik transportdocument als onderdeel van de traceerbaarheidsprocedure (bv vrachtbon Grondbank) Traceerbaarheid via werfrapportering
Documenten na uitvoering
Stap 4 – eindverklaring
Ontvangstbewijs afnemer = bevestiging levering partij op bestemming Uitvoerder grondwerken bevestigt correcte uitvoering (bv selectieve uitgraving) Overmaken aan BBO
Stap 5 – bodembeheerrapport
Opmaak obv eindverklaring Aannemer stuurt kopie naar
Initiatiefnemer grondwerken Eindgebruiker bodem (opgelet, is niet altijd afnemer) Geen kopie eindgebruiker bij verdeling in kleine hoeveelheden
8 jaar bijhouden
Belang van interne communicatie!!
Rol initiatiefnemer grondwerken
Je kan ook afnemer zijn ontvangt documenten ter controle van aanvoer of hergebruik ter plaatse Werk met aangesloten aannemers Lever tijdig alle informatie voor de correcte opvolging van de grondverzetsregeling Maak afspraken over selectieve uitgraving, bestemmingen en bijhorende voorwaarden (uitloging, zeving,…) Inzage documenten afgeleverd door Grondbank vzw (niet enkel bij afronding)