Groenfinanciering:
Effectief financieringsproduct voor verduurzaming High Growth Forum, 11 juni 2014 Huub Keulen & Hans Rouwenhorst Rabo Groen Bank B.V.
Rabo Groen Bank B.V.
Onderwerpen Rabo Groen Bank Hoe werkt de regeling Rabo Groen Bank Groenprojecten
Innovatief innovaties financieren Waarom? Wat en hoe
2
Rabo Groen Bank B.V.
Groen is Poen Duurzaam ondernemen is maatschappelijk een MUST Bedrijfseconomisch en maatschappelijk rendabel
3
Rabo Groen Bank B.V.
Overheidsregeling Groenbeleggen en groenprojecten • Doel: stimuleren marktintroductie van innovatieve duurzame maatregelen (die extra financiële steun nodig hebben)
• Kosten belastingfaciliteit (1,9%)
• Maatschappelijke baten: milieu-, Technologische- & Maatschappelijke winst
4
Rabo Groen Bank B.V.
Groen beleggen GroenSparen, GroenObligaties, Groen Deposito – 1,9% fiscaal voordeel voor particuliere beleggers – Gemiddeld 0,7% extra rendement t.o.v. Internetsparen – Goed voor het milieu = goed gevoel voor de groene belegger Rekenvoorbeeld:
5
Rabo GroenSparen
Rabo InternetSparen
Storting € 50.000
Rendement
Bedrag
Rendement
Rente
0,10%*
€ 50
Vermogensrendementsheffing
0,00%
€0
Heffingskorting 2014
0,70%
€ 350
0,00%
€0
Totaal nettorendement
0,80%
€ 400
0,10%
€ 50
Bedrag
1,30%
€ 650
-1,20%
€ -600
Rabo Groen Bank B.V.
Leningportefeuille Rabo Groen Bank
6
Rabo Groen Bank B.V.
Thema’s Groenprojecten Agrarisch
Natuur: SNL, stedelijk groen Biologische landbouw: plantaardig, dierlijk Duurzame landbouw: melkveehouderij, Groen Label Kas Duurzame grondstoffen: agrificatie
Niet-agrarisch
7
Terugwinning en hergebruik Duurzame mobiliteit Duurzame waterketens: waterzuivering Duurzame energie: wind, zon, aardwarmte, waterkracht Energiebesparing: warmtepomp, restwarmte Duurzaam bouwen: woning, utiliteit Overige projecten
Rabo Groen Bank B.V.
8
Terugwinning en hergebruik van materialen Inashco (Sluiskil, Terneuzen) Inashco wint metalen terug uit verbrandingsassen van afvalenergiecentrales en reduceert daarmee de CO2 uitstoot aanzienlijk.
“Mede dankzij Rabobank Groenfinanciering hebben we de pioniersfase van ons bedrijf vlot achter ons kunnen laten.”
9
Rabo Groen Bank B.V.
Duurzame mobiliteit • • • •
Fietsvoorzieningen (fietspaden, fietsstallingen) Infrastructuur duurzame brandstoffen (aardgas, biogas, waterstof) Duurzame binnenvaartschepen (goederen- of personenvervoer) Duurzame voertuigen
•
waterstof/aardgas mengsel Duurzame vaartuigen (openbaar personenvervoer over binnenwateren)
– Goederenvervoer over de openbare weg of – Openbaar personenvervoer voor meer dan 8 passagiers – Hybride, elektrisch of brandstofcelsysteem of uitsluitend op waterstof,
Duurzame werktuigen Geluid- en emissie-arme mobiele werktuigen in de stedelijke omgeving. Bijvoorbeeld: vuilniswagens, kolkenzuigers, straatveegmachines, etc.
10
Rabo Groen Bank B.V.
Duurzame waterketens • Duurzame regenwateropvang Gescheiden afvoeren van regenwater naar: oppervlaktewater, infiltratie of als proceswater
• Duurzame waterbehandeling innovatieve behandeling van afvalwater of drinkwaterbereiding
11
Rabo Groen Bank B.V.
Duurzame Energie Energie uit zon, wind, water en biomassa.
• • • • •
12
Windenergie Zonne-energie Aardwarmte (geothermisch) Opwaarderen biogas Waterkracht
Rabo Groen Bank B.V.
Duurzame energie: Windturbine De Ambtenaar (Wieringermeer) De Ambtenaar wekt windenergie op voor 13.000 personen en bespaart 12.000 ton aan CO2 per jaar. De turbine heeft een vermogen van 7,5MW en een tiphoogte van 198,5 meter.
“Excuses aan alle ambtenaren, dank aan Rabo Groenfinanciering!”
13
Rabo Groen Bank B.V.
Duurzame energie: Zonnepanelen • Grootschalige projecten hebben SDE-subsidie nodig (>3*80Ampere aansluiting; elektriciteitsverbruik > 50.000 kWh )
• Zonder subsidie rendabel indien voorziening eigen stroomverbruik Optimaal indien: - dak op het zuiden - juiste helling (35 graden) - fiscale ruimte (o.a. EIA-aftrek) - huidig stroomtarief hoog (kleinverbruik tot 50.000 kWh) - saldering toegestaan (aansluiting <3*80 A) - goede kwaliteit panelen en installatie Gemiddelde terugverdientijd: < 11 jaar (spreiding 7-20 jaar)
14
Rabo Groen Bank B.V.
Duurzame energie: Aardwarmte Ammerlaan The Green Innovator (Pijnacker) Met de investering in aardwarmtebronnen produceert Ammerlaan volledig CO2-neutraal. Middels warmtedistributienetwerk wordt er geleverd aan andere bedrijven, waaronder: school, zwembad, sporthal en 7 glastuinbouwbedrijven.
“Wij willen voorop lopen, zowel economisch als qua duurzaamheid.”
15
Rabo Groen Bank B.V.
Energiebesparing • Warmtepompen en warmte-/koudeopslag • Energiearme (openbare) buitenverlichting (bijv. LED) • Nuttige toepassing van restwarmte (Afvalverbranding en industrie)
16
Rabo Groen Bank B.V.
Duurzaam bouwen • Woningen nieuwbouw voor particulieren en WBC’s • Woningen renovatie voor WBC’s en energiebedrijven • Herbestemming tot woningen • Herstructurering verouderde bedrijventerreinen
– Renovatie bestaande gebouwen (herstel en herontwikkeling) – Opknappen private buitenruimte bedrijven – Verbeteren openbare ruimte
• Utiliteitsbouw renovatie • Utiliteitsbouw nieuwbouw Inretail (voorheen CBW-Mitex), Zeist “Iedereen die ons pand ziet, raakt meteen in gesprek over duurzaamheid”
17
Rabo Groen Bank B.V.
Conclusie: Triple win Milieu- & Natuurverdienste
Beleggingsklanten:
Fiscaal voordeel Transparantie Goed gevoel
Bedrijven:
Duurzaam imago rentekorting (ca 1%)
18
Rabo Groen Bank B.V.
Het Innovatiepunt
Noodzaak tot innovatie • Mondiaal niveau: o.a. grondstof schaarste • Nationaal niveau: B.V. Nederland Handhaving/groei Ned economie en welzijn- en welvaartspeil • Bedrijfsniveau: - Kwaliteit en innovatie steeds belangrijker bij concurrentie - Steeds sneller veranderende consumenteneisen.
Alleen een bedrijf dat innoveert, is in staat om op langere termijn te overleven!
Zou innovatie niet juist de voorwaarde moeten zijn voor financiering?
Wat is een kenniscluster? • Concentratie van een sector in een geografisch gebied • Sterke kennisbron • Ecosysteem van o.a. ondernemers, multinationals, overheid, onderwijsinstellingen, onderzoeksorganisaties, financiers en faciliterende bedrijven. Doel: actieve kennisdeling om innovatie te bevorderen Nederland: 40 Clusters geïdentificeerd 74 Innovatiecampussen (BCI, 2012) Nadruk op: Hightech Biotechnologie Gezondheid Food & Agri
Bekende en succesvolle kennisclusters in Nederland • • • •
Brainport: 40% van patentaanvragen in Nederland Kennispark Twente: 60-70 nieuwe start-ups per jaar Leiden Bio Science Park: 80 life science bedrijven Technopolis/TU Delft Campus: 4.750 FTE
Wildgroei aan clusters en campussen (FD, 24-02-2014) Grote verschillen in succes Vertroebeling van clusterlandschap
Belangrijke factoren • Ondernemer/management: techniek organisatie verbinden netwerk marketing verkoop en distributie economie en fiannciën communicatie: enthousiasme en overtuiging • Open innovatie (samenwerken en delen) • Valorisatie • Markt • Kapitaal: stapelen moet/innovatief financieren
Financieringslandschap en de rol van banken wijzigt
Financiële Producten Rabobank Founder, Friends & Family Subsidies
• • • •
ROMs Informal Investors Venture capital Overheidregelingen (RVO)
Valley of Death
• • • • •
Venture Capital Bancair Leasing and Factoring Kredietunies RVO
• Bancair • Participatiemaatschappijen • M&A • Aandelen uitgifte
• Bancair • Buy-out Private Equity • Hedge Funds
Fiscale voordelen voor innovatie via RVO: o.a WBSO, RDA RPE Funds: Rabo Funds: Glide Dasym Langholm Project Rabo Capital Holland Rembrandt Mergers & Acquisitions
€1 mln
Benodigd kapitaal
€10 mln
Lening met GO-Faciliteit Rabo Vermogen Versterkingslening RPE: Rabo Participaties
Rabo Groenfinanciering De Lage Landen
Dutch Greentech Fund Money Meets Ideas (Rabobank Private Banking)
Rembrandt Fusies & Overnames
Mainport Innovation Fund
MBO & Groei Fonds
Innovatie-borgstellingskrediet Borgstellingskrediet starters Acceleratorprogramma’s
Rabobank Stimuleringskapitaal Crowdfunding
Diverse initiatieven lokale banken
Bedrijfsborgstellingskrediet (BSK) Qredits
Vo l w a s s e n h e i d Idee Fase Rabobank
Rabo met…
Ontwikkel Fase
Start Fase
Groei Fase
Rabo met RvO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
Expansie
Herstructurering
