groeistuipen van Cloud Computing

groeistuipen van

Cloud Computing

strategische keuzes voor ICT-bedrijven in een vraaggestuurde markt

groeistuipen van

Cloud Computing strategische keuzes voor ICT-bedrijven in een vraaggestuurde markt

inhoud

Voorwoord 5 Inleiding 6 Analyse van ICT-gebruikers 8

Bevindingen steekproef

9

Houding ten aanzien van Cloud Computing

12

Gebruik van Cloud Computing

13

Conclusie analyse ICT-gebruikers

15

Analyse van ICT-aanbieders 16


17


19

Argumenten voor de cloud

20

Argumenten tegen de cloud

21

Aanbod Cloud Computing door ICT-aanbieders

22

Conclusies analyse ICT-aanbieders

25

Conclusies en aanbevelingen

26

4

groeistuipen van cloud computing

Ondernemers in de sector Technologie, Media & Telecom (TMT) zijn gewend aan dynamische marktomstandigheden. Technologische ontwikkelingen geven aan de ene kant groeimogelijkheden. Aan de andere kant zijn inkomsten en investeringen grotendeels afhankelijk van het economisch klimaat. Daarbij staat de positie van menig bedrijf in de TMT-waardeketen onder druk door de verdergaande digitalisering. Voor sommige bedrijven betekent dat momenteel: dubbel crisis.

voorwoord

5

voorwoord

Om als sectorbank een gedegen financieel en strategisch partner

investeringsbeslissingen in het kader van Cloud Computing hebben

te zijn, publiceren wij jaarlijks sectorrapporten. Dit jaar gaat het

namelijk financiële consequenties. Dan helpt het als uw bank de

sectorrapport TMT in op de impact van Cloud Computing op de

sector kent waarin u zit, en de impact van een nieuw businessmodel

Nederlandse ICT-sector. De kennis die we tijdens het onderzoeks

als Cloud Computing begrijpt.

traject en het schrijven van een rapport opdoen, gebruiken we op meerdere manieren. Tijdens onze gesprekken met ondernemers,

Hopelijk vergroot dit rapport uw inzicht in de mogelijkheden en

als we presentaties geven en om de expertise van onze relatie

gevolgen van Cloud Computing voor uw onderneming. Wij gaan

managers verder te verdiepen.

hier graag verder met u over in gesprek.

Dit onderzoek is opgezet in samenwerking met researchbureau

Wij bedanken iedereen die aan dit onderzoek heeft meegewerkt:

Heliview. Al snel bleek dat publicaties over Cloud Computing zich

de geinterviewden, de deelnemers van ons expert panel en Ruud

tot nu toe vooral op twee zaken hebben gericht: op de technische

Alaerds en Ton Ketelaars van Heliview Research & Consultancy

kant van dit fenomeen en op de kansen en bedreigingen voor de

in het bijzonder.

vraagzijde, de gebruikers. Meer dan ooit zijn het juist deze gebruikers die direct invloed uitoefenen op de producten en diensten van

Veel leesplezier!

ICT-dienstverleners en softwarebedrijven. ICT-bedrijven worden dus geconfronteerd met een vraaggedreven verandering van hun business. Door de opmars van Cloud Computing krijgt ook de ICT-sector zelf te maken met de grote impact van digitalisering, zo stellen wij in dit onderzoek. In de gesprekken die wij met ICT-ondernemers voeren, horen we vaak dat Cloud Computing een nieuw businessmodel is, dat veel nieuwe mogelijkheden en kansen biedt. Maar de grote veranderingen die Cloud Computing met zich meebrengt, kunnen ook een bedreiging zijn. Aanpassingen in business- en verdienmodellen en Menno van Leeuwen

Steven Peters

Sector Banker TMT ABN AMRO Sector Advisory

Associate TMT & Zakelijke Dienstverlening ABN AMRO Sector Advisory

6


inleiding

inleiding

ICT: een groeisector in het nauw

VRAAGZIJDE MARKT

7

AANBODZIJDE MARKT

De huidige economische omstandigheden zijn uitdagend. Nederland is onder invloed van de schuldencrisis in een nieuwe recessie beland; de economische vooruitzichten voor 2012 zijn mager. Investeringen in ICT worden hierdoor geraakt. Tegelijkertijd neemt digitali-

Acceptatie

sering een hoge vlucht en gaan de technologische ontwikkelingen in de ICT-sector erg snel. Dit is een duurzame trend die zich doorzet ongeacht de economische omstandigheden, met een grote impact

Businessmodel

As is Attitude

Reeds onderdeel portfolio

Ervaring

Ervaring

op bedrijven, instellingen en werknemers.

Succes ligt in vernieuwing Binnen de ICT-sector slagen innovatieve bedrijven erin snel te groeien. Zij maken gebruik van technologische vernieuwingen en nieuwe business- en verdienmodellen die hierdoor beschikbaar komen. Bestaande bedrijven staan voor de uitdaging het tempo van nieuwe technologische ontwikkelingen te volgen en te incorporeren in hun bedrijfsactiviteiten. Kleine en nieuwe bedrijven kunnen steeds makkelijker concurreren met grotere bedrijven.

Wat is Cloud Computing?

GAP Wensen en eisen bij levering / ondersteuning

Waar onderscheidt men zich mee

Planvorming / verwachting

Planvorming / verwachting

Must be Stimulatoren / barrières

Kansen / bedreigingen

Een van de meest ingrijpende nieuwe businessmodellen is Cloud Computing: een verzamelnaam voor een nieuwe manier waarop consumenten en bedrijven ICT-diensten afnemen. Cloud Computing

Onderzoeksaanpak

wordt mogelijk gemaakt door een groot aantal datacenters die via

De vraagzijde van de markt is in kaart gebracht op basis van een

internet met elkaar in verbinding staan. In dit model worden hard-

onderzoek naar de acceptatie van Cloud Computing onder bedrijven

ware, platform, software en data via internet vanuit datacenters

en instellingen1. Er is gevraagd naar het feitelijk gebruik van IaaS,

beschikbaar gesteld. Een ICT-afdeling is hierdoor flexibel in het afne-

PaaS en SaaS (of de investeringsintenties in deze diensten), en naar

men van het juiste type en de juiste hoeveelheid applicaties en

de argumenten voor en tegen het gebruik van Cloud Computing.

processing power.

Meer dan een nieuw businessmodel Cloud Computing wijkt af van het model dat traditionele outsourcers gebruiken. Dat biedt gebruikers namelijk geen ruimte om zelf het aantal ICT-middelen te beheren. Leveranciers krijgen te maken met een businessmodel dat niet langer op licentie- en consultancyinkomsten is gebaseerd, maar op het daadwerkelijk gebruik van applicaties en processing power. Gebruikers profiteren hiervan, doordat ze steeds meer hardware-, tijd- en plaatsonafhankelijk kunnen werken

De aanbodzijde van de markt is in kaart gebracht door middel van 250 telefonische interviews met kleine, middelgrote en grote ICTaanbieders: System Integrators vanuit de leveren integratieproblematiek; Independent Software Vendors vanuit de business case; Service-leveranciers vanuit de verandering in product en speelveld; Allround leveranciers vanuit hun nieuwe rol in de binding met de eindklant.

en geen grote investeringen hoeven te doen om er gebruik van te maken. Ze betalen immers gespreid voor het daadwerkelijke

De conclusies uit deze interviews zijn getoetst tijdens een groeps-

gebruik.

discussie met veertien vertegenwoordigers van bedrijven die in de

Probleemstelling In opdracht van ABN AMRO heeft Heliview Research & Consultancy

aanbodzijde van markt opereren. De uitkomsten van deze discussie zijn in de conclusies verwerkt.

onderzoek gedaan naar de impact van Cloud Computing op de

Opbouw rapport

Nederlandse ICT-sector (dienstverleners en softwarebedrijven). Dit

In hoofdstuk 1 wordt de analyse van de vraagzijde van de zakelijke

rapport bevat een analyse van de vraag- en aanbodzijde van de zake-

markt gepresenteerd. Hoofdstuk 2 gaat in op de conclusies uit de

lijke ICT-markt. Zit er een gat tussen vraag en aanbod? Op basis van

interviews en de groepsdiscussie met de vertegenwoordigers van

de conclusies uit de analyse presenteren wij onze belangrijkste

de aanbodzijde. Tot slot volgen de conclusies in hoofdstuk 3, met

aanbevelingen voor de ICT-sector.

aanbevelingen voor de ICT-sector. 1. Heliview Cloud Market Outlook 2011

8


analyse

van ICT-gebruikers

analyse van hoofstuknaam ICT-gebruikers

9

Bevindingen steekproef Gebruikte definities

Terughoudende opstelling zakelijk Nederland Cloud Computing

Uit de analyse van een steekproef onder ruim 1100 bedrijven en instellingen blijkt dat Nederlandse bedrijven en instellingen in de

Via internet gebruikmaken van oplossingen die on demand worden

zorg, overheid en het onderwijs in het algemeen terughoudend zijn

aangeboden. Er wordt per gebruik of mate van gebruik afgerekend. SaaS (Software as a Service)

als het om de adoptie van nieuwe technologieën gaat.

Software-oplossingen die als een dienst via de browser toegankelijk Toch maakte vorig jaar 20% van alle bedrijfs- en organisatievestigin-

worden aangeboden. Voorbeelden: webmail, internetbankieren,

gen in Nederland gebruik van een of meerdere cloud-gebaseerde

CRM- en HRM-toepassingen. Meestal betaalt men voor het gebruik

oplossingen. Natuurlijk zijn webmail en internetbankieren voorbeel-

en per hoeveelheid gebruik (aantal gebruikers). IaaS (Infrastructure as a Service)

den van Cloud Computing, maar dit onderzoek richtte zich op

Gebruikmaken van reken-, back-up- of opslagcapaciteit die in de

(bedrijfskritische) applicaties en systemen in organisaties.

cloud draait.

2011-2012: verdubbeling cloud-gebruik

PaaS (Platform as a Service)

Actueel onderzoek wijst uit dat bovengenoemd percentage in 2012

Cloud-oplossingen gebruiken waarmee het mogelijk is om binnen

verdubbelt. Kortom: waar de markt zich doorgaans terughoudend

een vooropgezette infrastructuur eigen applicaties te ontwikkelen

opstelt ten aanzien van technologie, ontwikkelt Cloud Computing

en exploiteren. XaaS (Anything as a Service)

zich zeer snel. Zowel aanbieders als gebruikers van ICT-producten worden in hoog tempo en meerdere opzichten met dit fenomeen

Algemene term om oplossingen aan te duiden, die via internet

geconfronteerd.

worden aangeboden.

40%

GEEN

Weerstand tegen technologische innovatie

WEL

30%

20%

32.9% 10%

16.0%

14.1%

16.2%

Onze organisatie is innovatief. Ook op technologie gebied

Als technologische innovatie voordeel oplevert, dan adopteren we die zo snel mogelijk

Alleen bewezen technologische innovaties worden door ons overwogen

20.9%

0% We zullen niet snel iets veranderen dat goed werkt. Ook al bestaat er een mogelijkheid tot innoveren.

Pas wanneer de huidige oplossing niet toereikend meer is, zullen wij kijken naar innovaties.

10


Structurele marktgroei begonnen Cloud Computing is het aanbieden en gebruiken van ICT-middelen

Technologische innovatie en Cloud Computing: een vanzelfsprekend huwelijk

via internet: de ‘cloud’.

Van de organisaties die het meest openstaan voor technologische

Na de communicatiefase, heeft deze ontwikkeling nu de fase van

innovatie, bevindt het merendeel zich ook daadwerkelijk ‘in de

structurele marktgroei bereikt.

cloud’. Een aanzienlijk deel (44%) maakt nog geen gebruik van Cloud

Veel leveranciers en adviesorganisaties beschouwen het als een

Computing, maar spreekt hier wel een voorkeur voor uit. Organisa-

nieuw productgebied. Toch worden ICT-middelen als een service via

ties die volledig onbekend zijn met Cloud Computing vormen het

internet al enige tijd aangeboden. Denk aan oplossingen als IaaS,

kleinste aandeel binnen deze groep.

PaaS, SaaS, ‘X’aaS. Er bestaat dan ook een duidelijke samenhang tussen de houding ten In 2012 zullen eindgebruikers zich steeds meer gaan oriënteren op

opzichte van technologische innovatie in het algemeen en de mate

de cloud als alternatieve vorm om ICT-middelen beschikbaar te

waarin organisaties bekend (en/of bezig) zijn met Cloud Computing.

maken. De acceptatie van Cloud Computing verloopt vaak via deze

Kortom: de houding ten opzichte van innovatie is een voorspellende

volgorde:

waarde.

1. van on premise; 2. naar (out)sourced;

Toch ligt bij organisaties met de grootste weerstand tegen technolo-

3. via hosted cloud;

gische innovatie het gebruik van Cloud Computing op 19%. Daar-

4. naar private cloud.

naast spreekt een relatief grote groep (16%) een voorkeur uit voor de cloud. Een opvallend resultaat.

Later vindt de stap naar public cloud plaats,

Dienstensector ziet zichzelf als innovatief

al dan niet op onderdelen.

Vooral organisaties in de dienstverlenende sector beschouwen zichCloud Computing leidt tot intensiever gebruik van de netwerkinfra-

zelf relatief vaak als ‘innovatief’, ook op technologiegebied. Dit geldt

structuur binnen organisaties, maar natuurlijk ook daarbuiten. Grote-

voor circa drie op de tien organisaties, ongeacht het aantal werkne-

re organisaties voorzien dit, of hebben nu al te maken met toene-

mers. Gaat het om de daadwerkelijke adoptie van technologische

mende integratieproblematiek. Bijvoorbeeld als het gaat om de

innovatie binnen deze branche, dan zijn hoofdzakelijk (middel)grote

onderlinge afstemming tussen:

organisaties vooruitstrevend te noemen.

applicaties in de cloud en on premise; meerdere cloud-gebaseerde applicaties; cloud- en niet-cloud-gebaseerde onderdelen binnen een specifiek systeem.

Hoe technologie-adaptief is zakelijk Nederland? (gesegmenteerd naar branche)

Totaal

16,0

Healthcare 1,1

14,1

25,0

Government

10,3

Education

10,0

Banking & Insurance 0,4

16,2

9,2

5,1

34,6

19,3

9,2

9,6

6,0 1,0

0%

16,5

10%

13,9

48,1

7,2

Als iets goed werkt, zullen we het niet snel veranderen. Ook al bestaat er een mogelijkheid tot innoveren.

21,1 50,6

22,2

30%

Wij nemen alleen bewezen technologische innovaties in overweging.

16,8 39,9

29,2

20%

8,8

20,2

16,1

12,0

13,2

15,6

Manutacturing

30,6

15,9

Als technologische innovatie voordeel oplevert, dan adopteren we die zo snel mogelijk.

21,7 34,2

42,8

8,1

Construction

9,1 16,1

17,4

Onze organisatie is innovatief. Ook op technologisch gebied.

48,4 31,8

33,2

Transport

32,9

16,3

27,0

Business Services Trade

20,9

16,5

40%

50%

38,5

60%

70%

80%

90%

100%

Pas als de huidige oplossing niet meer volstaat, kijken we naar innovaties.

analyse van ICT-gebruikers

Marktpotentieel Cloud Computing in de Nederlandse zakelijke markt (naar branche en aantal werknemers) 500 of meer werknemers

Marktpotentieel score 4,0-5,0 Relatief hoog potentieel

200 tot 500 werknemers

3,0-4,0 Hoger dan gemiddeld potentieel


2,0-3,0 Gemiddeld potentieel


1,0-2,0 Lager dan gemiddeld potentieel


0,0-1,0 Relatief weinig to geen potentieel 10 tot 20 werknemers

He alt hc ar e

Go ve rn me nt

&

Ba

nk

ing

Ed uc at ion

ur an ce

ce s

Ins

er vi

Tra de

es sS Bu

sin

on

Tra ns po rt

uc ti Co ns tr

M

an

ut ac tu rin g

1 tot 10 werknemers

Leeftijd speelt rol bij acceptatie Cloud Computing

Kosten en flexibiliteit belangrijk voor cloud-gebruiker

Organisaties met een jong IT-management accepteren sneller cloud-

In 2011 is aan gebruikers van het eerste uur gevraagd waarom ze nu

oplossingen. Uit eerder onderzoek (Heliview, 2010) blijkt dat 60%

serieus cloud-oplossingen zijn gaan gebruiken. Kosten speelden een

van de bedrijven met een cloud-oplossing een IT-manager heeft die

grote rol in hun overwegingen, maar bleken niet de belangrijkste

jonger is dan 40 jaar. Bedrijven zonder cloud-oplossing hebben door-

reden. Dit was vooral de belofte dat je via de cloud hardware-, tijd-

gaans een significant ouder IT-management. Daarnaast kwam naar

en plaatsonafhankelijk kunt werken. Flexibiliteit is dus hét argument

voren dat IT-managers van bedrijven met een cloud-oplossing veel

voor Cloud Computing.

vaker lid zijn van een sociale netwerksite, zoals Twitter, LinkedIn, Facebook of Hyves. Bovendien bloggen ze vaker, of beheren ze een

Onbekend maakt onbemind

blog. Aan deze activiteiten besteden ze wekelijks aanzienlijk meer

Uit dit onderzoek blijkt verder dat bedrijven en instellingen in

tijd dan IT-managers bij bedrijven zonder cloud-oplossing. Blijkbaar

Nederland tot en met 2011 inhoudelijk erg onbekend waren met

hangen deze uitkomsten nauw samen met leeftijd.

Cloud Computing. Inmiddels oriënteren de meeste organisaties in Nederland zich op Cloud Computing, maken ze hier concrete plannen voor of gebruiken ze zelfs al cloud-oplossingen.

100%

16.7% 36.4%

80%

35.3%

37.8%

35.1%

61.7%

33.5%

33.4%

43.8%

40%

20%

0%

36.0%

73.6%

60%

47.3%

31.0% 30.1%

28.9%

14.4% 12.1%

7.2% Onze organisatie loopt graag voorop en dit is toch een innovatieve ontwikkeling

36.9%

Voor wat betreft ICT voeren wij een beleid om de kosten te verlagen

Voor wat betreft software, betalen we graag voor daadwerkelijk gebruik

Er waren geen andere alternatieven voorhanden. We hadden geen keus

20.9%

27.9%

Dit argument heeft geen enkele rol gespeeld Belangrijk, maar het was geen doorslaggevend argument Doorslaggevend argument

Het feit dat je geen nieuwe hardware hoeft aan te schaffen

Security, zoals antivirus en backups worden door een externe partij geregeld

Met deze oplossing kunnen we plaats, tijd en hardware onafhankelijk werken

11

12


Onze huidige oplossingen voldoen uitstekend

48,7%

De mogelijkheid dat ik zo maar afgesloten kan worden van

35.8%

De veiligheid van onze data

35.0%

24.8%

Desinvestering bestaande hard- en software

17.3%

14.7%

We moeten eerst andere ICT-knelpunten oplossen

14.4%

Wet- en regelgeving

14.3%

23.9%

64.5%

11.1%

74.4%

18.3%

67.5%

23.6%

66.3%

15.4%

74.2%

13.6%

We investeren bij voorkeur niet in nieuwe ontwikkelingen 4.9% 0%

58.8% 62.7%

20.9%

9.7%

Het is door externe partijen afgeraden 4.9%

62.7%

21.1%

10.2%

Afrekenmodellen zijn onduidelijk Er zijn nog nauwelijks bedrijven uit onze branche die dit toepassen

52.6%

17.3%

16.2%

Onvoldoende koppelingsmogelijkheden met bestaande systemen

44.1%

27.2%

20.0%

Deze technologie heeft zich nog niet bewezen

39.3%

25.6%

20.2%

Geen oplossing beschikbaar voor ons type bedrijf

45.2%

25.6%

30.4%

Continuiteit van een cloud- of saas-leverancier Oplossingen zijn voor wat betreft functionaliteit nog niet zo ver

26.4%

19.0%

81.4%

20.9% 10%

74.2% 20%

Doorslaggevend argument

30%

40%

50%

60%

70%

Belangrijk, maar het was geen doorslaggevend argument

80%

90%

100%

Dit argument heeft geen enkele rol gespeeld


Zorgpunten bij gebruikers: veiligheid en continuïteit Zakelijke eindgebruikers twijfelen nog over deze drie punten: Databescherming; Continuïteit van de leverancier;

Grote meerderheid heeft nog niet besloten

Het risico van de dienst afgesloten te worden.

Cloud Computing is in zekere zin een revolutie of een momentum shift. De voordelen die het met zich meebrengt, zullen uiteindelijk de

Deze zorgen weerhouden organisaties er tot dusver van om in

doorslag geven. Met name de beperking van IT-kosten. Toch is voor

Cloud Computing te stappen.

de meeste eindgebruikers nog de vraag óf men naar de cloud gaat

Afgaande op de argumenten om (nog) geen cloud-oplossingen af

(en zo ja via welke aanbieder), en niet wanneer.

te nemen, blijkt dat de rem op Cloud Computing hoofdzakelijk een vertrouwenskwestie is. Het is zeker dat huidige gebruikers twijfe

Cloud-gebruik vaak onbewust

lende organisaties geïnteresseerd kunnen maken. In elk geval is

Veel Nederlandse organisaties zijn nog onbekend met Cloud Compu-

het belangrijk om bij cloud-gebaseerde oplossingen aandacht te

ting en daardoor terughoudend. Er is een grote groep die gegevens

besteden aan een goede SLA (Service Level Agreement).

vooralsnog per se in eigen huis wil houden. Opvallend is dat 29%

Kortom: garanties op het gebied van continuïteit en veiligheid.

van hen al cloud-oplossingen gebruikt! Kortom: zonder het misschien

Mate waarin de stellingen passen bij de inzet van Cloud- of SaaS-oplossingen binnen de organisatie 56%

Wij zullen onze gegevens altijd in huis willen houden

53%

Wij zullen nooit 100% in de cloud werken

Eerst moet cloud breder worden gedragen voordat wij er serieus naar kijken

Cloud- en SaaS-oplossingen zal onze ICT-kosten verlagen

19%

12%

23%

11%

Voor onze bedrijfskritische oplossingen streven wij naar een cloud- of SaaS-oplossing

11%

62%

15%

14%

Wij zullen geleidelijk overgaan op cloud-oplossingen

67% 67% 65%

23%

66%

14%

75%

3% 4% 0%

51%

18%

18%

Cloud- en SaaS-oplossingen zijn met name geschikt voor onze kenniswerkers

34%

24%

20%

Wij willen het beheer van ICT buiten de deur hebben

26%

12%

25%

De flexibiliteit van cloud en SaaS spreekt ons erg aan

Wij willen onze huidige infrastructuur versneld afschrijven om naar de cloud te kunenn gaan

18%

93% 10%

100% van toepassing

20%

30%

40%

50%

komt voor / gebeurd wel op deze vestiging

60%

70%

80%

Niet van toepassing

90%

100%


13

zelf te beseffen, maken veel organisaties al gebruik van applicaties

Hierbij gaat het vooral om minder kritische applicaties. Naar verwach-

die onder Cloud Computing vallen. De adoptie van Cloud Computing

ting zal dit op korte termijn niet veranderen. Grote organisaties

vindt in sommige gevallen dus min of meer onopgemerkt plaats.

hebben nu eenmaal meer te verliezen. Momenteel hebben zij – meer

Vooral organisaties die nog te onbekend zijn met Cloud Computing,

dan hun kleinere branchegenoten – de kennis in huis om zelf data- en

geven logischerwijs aan zichzelf niet volledig in de cloud te zien

applicatiebeheer uit te voeren. Mede hierdoor is voor hen de drem-

werken. De ontwikkeling van cloud laat zich om die reden lastig

pel hoger om hun belangrijkste systemen in de cloud te plaatsen.

uittekenen, omdat die barrière voorlopig nog een grote groep organisaties buitenspel zet.

Gebruik van Cloud Computing

Onbekendheid houdt snelle cloud-adoptie MKB nog tegen Cloud Computing maken. Dit kan ze namelijk veel voordeel opleve-

Onbekendheid en terughoudendheid remmen cloud-adoptie kleinere organisaties

ren, zowel vanuit kostenoogpunt als door het gemak dat uitbeste-

Het aandeel organisaties dat minimaal één bedrijfskritische appli

ding met zich meebrengt. Om ze die stap te laten zetten, zullen

catie in de Cloud heeft ondergebracht, is het geringst onder kleine

ze wel actief benaderd moeten worden. Immers, de kleinste orga

non-profitorganisaties en kleine productgeoriënteerde organisaties.

nisaties van het Nederlandse bedrijfsleven hebben nog een aanzien-

Dit beeld sluit aan op eerdere conclusies. Namelijk de grote

lijke kennisachterstand met betrekking tot de cloud.

onbekendheid met Cloud Computing binnen deze organisaties,

Een groot deel van deze potentiële afnemers is momenteel nog

en hun grote terughoudendheid ten aanzien van de adoptie van

volstrekt onbekend met Cloud Computing. Maar als ze dit fenomeen

technologische innovatie in het algemeen. Daarnaast geldt dat de

gaan omarmen, zullen ook zij sneller hun bedrijfskritische applicaties

kleinere organisaties mogelijk minder vaak beschikken over één of

in de cloud laten draaien. Binnen deze organisaties is de specialisti-

meerdere applicaties die als ‘bedrijfskritisch’ worden aangeduid.

Naar verwachting zullen kleine bedrijven sneller de stap richting

sche kennis doorgaans niet voorhanden om applicaties te beheren en onderhouden. Dit maakt de stap richting cloud minder ingrijpend.

PaaS en IaaS kennen redelijke marktpenetratie

Daar komt bij dat ze geen complexe ICT-infrastructuur in gebruik

Meer infrastructurele voorzieningen, zoals PaaS (Platform as a

hebben, die versneld moet worden afgeschreven.

Service) en IaaS (Infrastructure as a Service) zijn breder in gebruik binnen de zakelijke markt. Ook kennen deze oplossingen inmiddels

Grotere organisaties gebruiken cloud vaker, maar zeer voorzichtig

over het geheel genomen een behoorlijke marktpenetratie: van 7% (IaaS) tot 12% (PaaS). De vraag naar servercapaciteit zal in 2012

Nu geldt nog dat hoe groter organisaties worden, hoe vaker ze

aanzienlijk zijn. Gezien deze verwachting, zal het aandeel voor IaaS

gebruikmaken van Cloud Computing, of hiermee experimenteren.

behoorlijk toenemen.

PaaS & IaaS in Nederland (gesegmenteerd naar werknemersklasse)

20%

20

16

15%

16

11

10%

11

12

12

9 7 5%

7

6

7

PaaS IaaS

0%

1-20 werknemers

20-50 werknemers

50-100 werknemers

100-500 werknemers

500+ werknemers

Totaal

14


Welke mailoplossing gebruikt zakelijk Nederland (naar aantal werknemers) 100% 95,6

90%

96,9

95,4

95,5

85,4

80% 77,5

70% 60% 50% 40%

49,8

45,3

Eigen mailserver 36

30% 20%

33

18,8

17,1

10%

5,3

0%

1-10 werknemers

Faciliteiten van een internet service provider (ISP), bijv. UPC, Ziggo of KPN

17,1

10-20 werknemers

9,2

3,1 1,3

6,3

20-50 werknemers

1,4 3,2

50-100 werknemers

100-200 werknemers

3,5

1,0 2,2

200-500 werknemers

We maken gebruik van webmail, zoals bijv. Gmail, Hotmail, Live

0

500+ werknemers

Totaal

Webmail = MKB

gebruikt al 5% van alle vestigingen in Nederland cloud-gebaseerde

Meer facilitaire oplossingen, zoals webmail, worden vooral in de

oplossingen, zoals Google Applications of Microsoft Office 365.

onderkant van de zakelijke markt gebruikt. Deze oplossingen hebben daar ruim baan, simpelweg door het ontbreken van mailservers.

Online Office-oplossingen: 5% marktpenetratie in januari 2012

Online back-up: bescheiden in 2011, maar sterke groeiverwachting Een andere – meer facilitaire – IT-voorziening is de online back-up. Ook hier is Cloud Computing in opmars. In 2011 gebruikte ongeveer

Een zeer substantiële markt vormen productiviteitsoplossingen,

3% van alle vestigingen Cloud-gebaseerde back-up voorzieningen.

beter bekend onder de naam Office-oplossingen. Dit product

Ook hier is sprake van een duidelijk groeiperspectief, doordat veel

segment wordt nu gedomineerd door Microsoft. Maar ook hier

vestigingen hun back-ups toch al uit handen hebben gegeven via

doen cloud-gebaseerde oplossingen hun intrede. In januari 2012

een gehoste oplossing.

Kritische HRM- en CRM-applicaties relatief vaak in de cloud

Gebruik cloud-gebaseerde Office-oplossingen 14%

Kijken we bij gebruikers van meer kritische bedrijfsapplicaties naar

13

12%

de locatie, dan zijn er toch grote verschillen. Zo is de financiële maar

11

10%

ook de ERP- of PSA-software nog zeer vaak in huis aanwezig. Deze

8%

draait dus ook op lokale systemen binnen de vestiging. Het wordt

6%

2%

een ander verhaal wanneer we de CRM- en HRM-oplossingen

5

4% 3 1

0%

1-20

20-50

50-100

bestuderen. Hier is al vaker sprake van hosted of zelfs SaaS-oplossingen. Kortom: als het gaat om centrale systemen voor relatie- en

2

100-500

500+

Totaal

werknemers werknemers werknemers werknemers werknemers werknemers

zeker personeelsmanagement, dan is de eigen vestiging al lang niet meer de vanzelfsprekende plaats.

79%

Back-up situatie in 2011

Er draait een back-up systeem op onze vestiging

67%

Wij maken gebruik van een back-up systeem dat draait op een andere locatie binnen onze organisatie

5%

Wij maken gebruik van een back-up systeem dat draait bij een hosting- of datacenter (back-up systeem van organisatie) Voor ons back-up systeem maken we gebruik van een cloud-oplossing

12% 3% 7%

Er worden geen back-ups gemaakt Overig

5%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%


15

Medio 2012 verwacht gebruik hosting & datacenters voor servercapaciteit (naar aantal werknemers)

70% 67,9

60% 50% 40% 30% 20%

31,1 22,4

34,1

39

39,3

26,7

23,2

10% 0%

1-20 10-20 20-50 50-100 100-200 200-500 500+ werknemers werknemers werknemers werknemers werknemers werknemers werknemers

Conclusie analyse ICT-gebruikers Opvallende verdubbeling cloud-gebruik in 2012

Totaal

gaan gebruiken. Kostenbesparing speelt hierbij een grote rol, maar is niet de belangrijkste drijfveer. De belofte van Cloud Computing is volgens deze gebruikers vooral het hardware-, tijd- en plaatsonafhan-

In 2011 maakte 20% van alle bedrijfs- en organisatievestigingen in

kelijk kunnen werken. Flexibiliteit is het voornaamste argument voor

Nederland op de een of andere manier gebruik van ICT-oplossingen

bedrijven om gebruik te maken van cloud-gebaseerde oplossingen.

die op Cloud Computing zijn gebaseerd. Uit het onderzoek blijkt dat

Het Nieuwe Werken en de steeds groter wordende flexibele schil

dit percentage in 2012 verdubbelt naar 40%. Dit is opvallend, omdat

van werknemers zijn belangrijke oorzaken hiervan.

het gebruik van dergelijke oplossingen blijkbaar snel toeneemt. Dit ondanks de terughoudende instelling waarmee de zakelijke markt

Veiligheid en continuïteit zijn aandachtspunten

nieuwe technologieën adopteert. Zowel de gebruiker als de aanbie-

Het blijkt dus dat onbekendheid met Cloud Computing een belangrij-

der van ICT-oplossingen wordt dus snel en in meerdere opzichten

ke barrière vormt voor een nog snellere adoptie door bedrijven in

met Cloud Computing geconfronteerd.

Nederland. Toch is een meerderheid van de bedrijven en instellingen

MKB geremd door kennistekort, grote bedrijven oriënteren zich voorzichtig

in Nederland bezig met de mogelijkheden van Cloud Computing. Zij oriënteren zich, maken plannen of gebruiken zelfs al cloud-gebaseerde oplossingen.

Er is een verschil in ontwikkeling waar te nemen tussen kleinere organisaties en grotere. In het MKB kan Cloud Computing zich snel

Zakelijke eindgebruikers hebben voornamelijk twijfels op de volgen-

gaan ontwikkelen doordat afschrijvingsproblematiek vrijwel

de punten:

ontbreekt en Cloud Computing relatief eenvoudig in gebruik kan worden genomen. Toch vormt onbekendheid met de cloud een

databescherming en -beveiliging; continuïteit van de leverancier van de oplossing;

duidelijke barrière binnen dit marktsegment. Grotere organisaties

het risico simpelweg afgesloten te kunnen worden van de dienst.

zijn zich vaak aan het oriënteren op Cloud Computing. Maar vanuit hun grondhouding (die als voorzichtig omschreven kan worden) zijn ze het pad van de geleidelijkheid ingeslagen.

Kostenbesparing en flexibiliteit argumenten voor Cloud Computing

Toenemende gebruik Cloud Computing werkt gebruik in de hand Deze zorgpunten tonen aan dat de keuze om wel of niet gebruik te maken van Cloud Computing alles te maken heeft met het vertrouwen van de gebruiker. Echter, door het snel toenemende gebruik

In 2011 is aan de early adopters onder zakelijke gebruikers gevraagd

van Cloud Computing, raken ook terughoudende bedrijven en instel-

waarom zij op Cloud Computing gebaseerde ICT-oplossingen zijn

lingen steeds meer geïnteresseerd in de mogelijkheden ervan.

16


analyse

van ICT-aanbieders

analyse van ICT-aanbieders hoofstuknaam

Subsectoren waarin organisaties actief zijn Dienstverlening; implementatie

72%

Dienstverlening; consultancy

72%

Software; applicatiesoftware

66%

Dienstverlening; detachering

43%

Software; systeemsoftware

42%

Dienstverlening; outsourcing

35%

Hardware; servers

31%

Hardware; desktops e.d.

30%

Data- en telecom; hosting

26%

Hardware; printers & copiers

21%

Data- en telecom; netwerkinfrastructuur

20%

Data- en telecom; vaste en mobiel internet

16%

Data- en telecom; vaste en mobiele telefonie

12%

Dienstverlening; overige

7%

Software; overige

7%

Hardware; overige

5%

Data- en telecom; overige

4%

0%

10%

20%

30%

40%


50%

60%

70%

80%

Aanbod: implementatie, consultancy en software

Meer medewerkers bij Cloud Computing

Het overgrote deel van de organisaties biedt (onder meer) diensten

Uit de analyse van een steekproef onder 250 bedrijven blijkt dat

aan in de vorm van implementatie (72%) en consultancy (72%).

organisaties die ICT-oplossingen aanbieden, gemiddeld 140 mede-

Twee derde van de organisaties levert applicatiesoftware, waarschijn-

werkers in dienst hebben. Opvallend is dat er bij organisaties die

lijk gecombineerd met bovengenoemde vormen van dienstverlening.

cloud-oplossingen aanbieden aanzienlijk meer mensen werken (gemiddeld 180) dan bij organisatie die dat niet doen (gemiddeld 90).

Uit onderstaande grafiek blijkt dat een groot deel van de organisaties

Grotere ICT-aanbieders zijn dus vaker actief in Cloud Computing.

die ICT-aanbieden hun businessmodel (deels) hebben gebaseerd

Omzet 2011 100

80

60

40

20

0 < 20

20-50

50-100

100-500

500+

Biedt cloudoplossingen aan

Biedt geen cloudoplossingen aan

Totaal

100 miljoen Euro of meer

0%

1%

2%

16%

75%

4%

5%

4%

50 tot 100 miljoen Euro

0%

0%

0%

16%

25%

2%

2%

2%


3%

5%

4%

21%

0%

5%

8%

6%


3%

9%

19%

47%

0%

14%

13%

14%


70%

76%

69%

0%

0%

70%

56%

64%

Minder dan 1 miljoen Euro

24%

9%

6%

0%

0%

5%

16%

10%

17

18


Ontwikkeling omzet, winst en werkgelegenheid

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

Stijging

10%

Stabiel Daling

0%

Omzetontwikkeling afgelopen 2 jaar

Omzetontwikkeling komende 2 jaar

Winstontwikkeling afgelopen 2 jaar

Winstontwikkeling komende 2 jaar

Ontwikkeling werkgelegenheid afgelopen 2 jaar

Ontwikkeling werkgelegenheid komende 2 jaar

op ‘uurtje-factuurtje’ en inkomsten uit licenties. Dit heeft een vertra-

Positieve vooruitzichten

gende werking op de keuze voor cloud-oplossingen. Immers, bij

De sector is zeer positief over de winstverwachting voor de komen-

Cloud Computing investeren klanten niet meer in producten en

de twee jaar. Vrijwel alle organisaties voorspellen dat hun winst

diensten. Ze betalen voor daadwerkelijk gebruik, meestal per mede-

minimaal gelijk blijft ten opzichte van het huidige niveau. Driekwart

werker per maand. Dit maakt van ICT een operational cost in plaats

verwacht een stijging.

van een investering.

Omzet: merendeel laat stijging zien

Werkgelegenheid: stijging is de trend Hoewel minder dan voor de omzet en winst het geval is, ziet de ICT-

Bijna driekwart van de organisaties heeft een omzet van minder dan

sector ook de ontwikkeling van de werkgelegenheid rooskleurig in.

€ 10 miljoen. Een zeer klein gedeelte zet meer dan € 100 miljoen om.

In de afgelopen twee jaar heeft ruim 50% de werkgelegenheid zien

Opvallend is dat het merendeel (61%) van de organisaties aangeeft dat

stijgen. Slechts 14% van de organisaties werd geconfronteerd met

de omzet de afgelopen twee jaar is gestegen. Bijna een op de drie

een daling. Voor de komende twee jaar is het beeld zelfs nog posi-

organisaties laat weten dat dit met meer dan 10% het geval is. Slechts

tiever. Bijna twee derde van de organisaties voorziet een stijging van

9% van de organisaties heeft de omzet in deze periode zien dalen.

de werkgelegenheid. Slechts 4% verwacht een afname.

Rooskleurig toekomstbeeld In hun verwachting voor de komende twee jaar zijn de ICT-aanbieders nog veel positiever. Bijna 80% geeft aan dat de omzet zal stijgen. 30% voorziet zelfs een toename van meer dan 10%. Er is nauwelijks een organisatie te vinden die op een omzetdaling rekent. Een verklaring voor dit positivisme is er niet. Het economisch klimaat in 2012 en de voorspellingen van onder andere het CPB wijzen op een economische crisis. De grote vraag is dan ook hoe realistisch de voorspellingen van de ICT-aanbieders zijn.

Ook winst nam toe De winstontwikkeling laat een vergelijkbaar beeld zien. Ruim de helft van de organisaties heeft de winst zien stijgen, waarvan 20% zelfs met 10% of meer. Ruim 20% geeft aan dat de winst in de afgelopen twee jaar is gedaald .

analyse van ICT-aanbieders


19

ondervraagden gaan écht voor de cloud. Ruim 30% zegt zelfs helemaal niets in de cloud te zien. Zij zullen klanten dergelijke oplossingen in principe niet aanbieden.

Open basishouding, klantvoordeel belangrijk

Bijna 40% geeft aan liever niet de cloud in te willen gaan. Dat wil

Zoals verwacht mocht worden, staat het overgrote deel van de ICT-

zeggen, er is een voorbehoud: mocht de cloud een beter alternatief

sector open voor het aanbieden van nieuwe technologische innova-

bieden, dan zullen ze deze oplossing wél aanbieden. Ruim 30%

ties. Bijna een derde doet dat zonder enige voorwaarde en zegt

kiest in volle overtuiging voor de cloud. 6% van de organisaties laat

deze zo snel mogelijk op de markt te willen brengen. Ruim 50%

weten zelfs te streven naar een volledig cloud-gedreven aanbod.

stelt als voorwaarde dat er wel aanwijsbaar voordeel voor de klant moet zijn. Is dit het geval, dan zullen zij ook zo snel mogelijk over-

Houding ten opzichte van cloud-oplossingen

gaan tot het aanbieden van technologische innovaties. Ruim 10% van de sector kan als conservatief worden beschouwd.

6% 31%

Houding ten opzichte van innovaties

25%

Voorkeur voor on-premise, tenzij beter alternatief in de cloud voorhanden

4% 9%

32%

Technologische innovaties worden zo snel mogelijk aangeboden

38%

Voorkeur voor cloud-oplossingen, tenzij niet beschikbaar of niet voldoen Streven naar het aanbieden van 100% cloud-oplossingen

Technologische innovaties worden zo snel mogelijk aangeboden, mits het voordeel oplevert voor de klant

55%

In principe zullen geen cloud-oplossingen worden aangeboden

Zolang bestaande proposites nog voldoen, veranderen we niet zo snel ons aanbod Technologische innovaties worden pas aangeboden, als huidige oplossingen niet meer toereikend zijn

Liefhebbers en haters Onderstaande grafiek laat duidelijk het laat duidelijk het verschil zien tussen organisaties die al cloud-oplossingen aanbieden en zij die dat

Terughoudendheid bij cloud-oplossingen

(nog) niet doen. Laatstgenoemde categorie lijkt een aversie te tegen de cloud te hebben. Daaruit kunnen we grofweg opmaken dat orga-

Gaat het om de adoptie van cloud-oplossingen, dan is de sector

nisaties die ‘iets’ in de cloud willen doen, daar inmiddels mee bezig

duidelijk een stuk kritischer. We mogen aannemen dat alle organisa-

zijn. Het merendeel van de bedrijven die nu nog niets in de cloud

ties hier op de een of andere manier naar kijken, maar relatief weinig

doen, zullen dat ook in de toekomst nalaten.

Houding ten opzichte van de adoptie en het aanbieden van cloud-oplossingen

100% 90%

Streven naar het aanbieden van 100% cloud-oplossingen

80% 70%

Voorkeur voor cloud-oplossingen, tenzij niet beschikbaar of niet voldoen

60% 50% 40%

Voorkeur voor on-premise, tenzij beter alternatief in de cloud voorhanden

30% 20%

In principe zullen geen cloud-oplossingen worden aangeboden

10% 0%



20


Redenen om cloud-oplossingen aan te bieden Cloud Computing biedt ons de mogelijkheid een langdurige relatie met onze klanten aan te gaan

63%

79% 74%

Onze klanten vragen om cloud-oplossingen

83%

78%

Sluit goed aan bij ons business model Met deze oplossing kunnen onze klanten plaats, tijd en hardware onafhankelijk werken

90%

63%

Op deze manier houden we de security voor onze klanten beter onder controle

37%

93%

66%

We laten onze klanten graag betalen voor daadwerkelijk gebruik

58%

74%

We voeren een beleid om de kosten voor onze klanten zo laag mogelijk te houden

74% 74%

Biedt geen cloud-oplossingen aan

68%

Onze organisatie loopt graag voorop 0%

20%

40%

83%

60%

Biedt cloud-oplossingen aan

80%

Argumenten voor de cloud

100%

Klanten vragen erom We willen de kosten voor onze klanten zo laag mogelijk houden

Wat maakt de cloud interessant?

Onze organisatie loopt graag voorop

Alle organisaties kregen ook argumenten voorgelegd om juist wel cloud-oplossingen aan te bieden.

Belangrijkste redenen

De belangrijkste argumenten die cloud-aanbieders noemden:

Aansluitend is de vraag gesteld welke argumenten doorslaggevend

Dankzij de cloud kunnen onze klanten hardware-, plaatsen tijdonafhankelijk werken

zijn om cloud-oplossingen aan te bieden. Hoewel er weinig onder-

Cloud-oplossingen sluiten goed aan bij ons businessmodel Onze organisatie loopt graag voorop

onder cloud-aanbieders deze redenen de voornaamste te zijn:

scheid is gemaakt tussen de verschillende argumenten, bleken Dankzij de cloud kunnen onze klanten hardware-, plaatsen tijdonafhankelijk werken

Klanten vragen erom

Klanten vragen erom Door de cloud kunnen we een langdurige klantrelatie

De belangrijkste argumenten van ICT-organisaties die (nog) geen cloud-oplossingen aanbieden:

opbouwen

Redenen om cloud-oplossingen aan te bieden

Met deze oplossing kunnen onze klanten plaats, tijd en hardware onafhankelijk werken

46%

Onze klanten vragen om cloud-oplossingen

46%

Cloud Computing biedt ons de mogelijkheid een langdurige relatie met onze klanten aan te gaan

47% 83%

43%

36%

42%

Sluit goed aan bij ons business model We laten onze klanten graag betalen voor daadwerkelijk gebruik

48%

41%

35%

39%

Onze organisatie loopt graag voorop We voeren een beleid om de kosten voor onze klanten zo laag mogelijk te houden

45%

34%

40%

Doorslaggevend

Op deze manier houden we de security voor onze klanten beter onder controle

24%

0%

20%

42%

40%

60%

Belangrijk 80%

100%


21

Redenen om geen cloud-oplossingen aan te bieden

Past niet binnen onze huidige organisatie

28%

21%

Past niet binnen ons huidige business model

28%

17% 17%

Wet- en regelgeving

39%


48%

42% 20% 20%

We moeten dan desinvesteren inonze huidige proposities

22%

De functionaliteit is nog niet toereikendvoor onze klanten

37% 26%

De veiligheid van data kunnen wijniet garanderen

28% 32% 29%

Er is nog nauwelijks vraag uit de markt 25% 23%

Er zijn nog geen oplossingen beschikbaarvoor onze klanten

Biedt geen cloud-oplossingen aan

17% 18%

Deze technologie heeft zich nog niet bewezen 0%

10%

Biedt cloud-oplossingen aan 20%

30%

Argumenten tegen de cloud

40%

50%

Los van het feit dat huidige oplossingen nog prima volstaan, zien organisaties die nog geen cloud-oplossingen aanbieden te weinig

Daarom geen cloud-oplossingen

vraag uit de markt (32%). Of zij vinden deze oplossingen niet in hun

Er is aan twee soorten organisaties een aantal argumenten voor gelegd om geen cloud-oplossingen aan te bieden: bedrijven die deze oplossingen al leveren en zij die dit nog niet doen.

businessmodel passen (28%).

Belangrijkste redenen Ook is de vraag voorgelegd welke argumenten doorslaggevend zijn

Het argument dat beide typen aanbieders het meest noemen,

om (nog) geen cloud-oplossingen en aan te bieden. Dit blijken er

is dat de huidige oplossing nog uitstekend voldoet. Organisaties

twee te zijn:

die al cloud-oplossingen aanbieden, kunnen zich bovendien voor stellen dat collega’s hiermee terughoudend zijn vanwege de

De huidige oplossingen functioneren goed. Cloud-oplossingen passen niet binnen ons huidige

complexe weten regelgeving (39%) en omdat de functionaliteit

businessmodel.

nog niet toereikend zou zijn (37%).

Redenen om geen cloud-oplossingen aan te bieden


21%

Past niet binnen ons huidige business model

17%

17%

Past niet binnen onze huidige organisatie

11%

16%

Er is nog nauwelijks vraag uit de markt

11%

15%

De veiligheid van data kunnen wij niet garanderen

16%

13%

De functionaliteit is nog niet toereikend voor onze klanten

13%

10%

Wet- en regelgeving

8%

Er zijn nog geen oplossingen beschikbaar voor onze klanten

7%

We moeten dan desinvesteren in onze huidige proposities

7%

12% 9% 18% 13%

Doorslaggevend 6%

Deze technologie heeft zich nog niet bewezen 0%

10%

10%

Belangrijk 20%

30%

40%

50%

22


Penetratie SAAS-, IAAS- en PAAS-oplossingen 100% 90% 83

80%

83

70% 67

60% 50% 40%

40

30% 20%

46

46 40 31 21

31 22

21

16

10%

35

31

24

44

42

0%

< 20 werknemers SAAS

20-50 werknemers IAAS

50-100 werknemers

100-500 werknemers

500+ werknemers

Totaal

PAAS

Aanbod Cloud Computing door ICT-aanbieders

verhoudingsgewijs recent voor dit segment gekozen. Kijkend naar de investeringsplannen (onderstaande grafiek), kun je over een late majority spreken. Organisaties die nu instappen, kunnen als laggards worden beschouwd. Slechts 6% biedt al tien jaar of langer

Iaas, PaaS en SaaS

cloud-oplossingen aan.

Over het geheel genomen, levert ongeveer de helft van de ICTaanbieders klanten één of meer cloud-oplossingen. De omvang

Time to market

van de organisatie staat hier los van. 44% van de organisaties biedt

Gemiddeld hebben ICT-aanbieders bijna elf maanden nodig om

Software as a Service aan, gevolgd door Infrastructure as a Service

hun eerste cloud-proposities aan te kunnen bieden. Opvallend is

(31%). Platform as a Service komt met 22% op de derde plaats.

dat naarmate organisaties groter worden, deze voorbereidingstijd toeneemt.

Meerderheid stapt laat aan boord Bijna twee derde van de cloud-aanbieders (62%) biedt pas drie jaar of korter cloud-oplossingen aan. De meerderheid heeft dus

Zo lang worden cloud-oplossingen al aangeboden

6%

17%

minder dan 1 jaar 1 tot 2 jaar

14%

2 tot 3 jaar

8%

29%

10% 16%

3 tot 4 jaar 4 tot 5 jaar 5 tot 10 jaar 10 jaar of langer


Time to market: van plan tot aanbod (in gemiddeld aantal maanden)

20 18 16

16 15

14

14

12 10

10

11

10

11

11

8 6 4 2 0

< 20

20-50

50-100

100-500

500+



Totaal

Tegenzin blijkt uit investeringen

Minimaal en maximaal scenario

Organisaties die nu nog geen cloud-oplossingen aanbieden, kunnen

Organisaties die aangeven binnen nu en 24 maanden een cloud-

worden beschouwd als bedrijven die min of meer een aversie tegen

oplossing in het assortiment op te nemen, vormen het minimale

de cloud hebben. Deze veronderstelling blijkt ook uit de investe-

scenario. Het maximale scenario vertegenwoordigen organisaties

ringsplannen. Nog geen 10% van deze organisaties heeft concrete

die zeggen zich te oriënteren op het aanbod van cloud-oplossingen.

plannen om de komende twee jaar cloud-oplossingen aan te bieden.

Groeispurt voorbij

Omzet uit traditionele business Weinig organisaties (13%) hebben in de laatste twee jaar de omzet

Onderstaande grafiek laat de penetratie-ontwikkeling per deel-

uit hun traditionele business terug zien lopen. De helft zag die omzet

gebied zien. De grote groei blijkt aan de aanbodzijde wel voorbij.

juist stijgen. Een derde noemt de omzet uit traditionele business

Aan de aanbodzijde bevindt de adoptie-lifecycle zich in de vol-

stabiel. Voor de komende twee jaar verwacht twee derde een

wassenheidsfase.

omzetgroei. Een kwart houdt het op een stabiel niveau en een enkeling voorspelt een daling.

Penetratie SaaS, IaaS en PaaS t/m 2014

60% 50% 40% 30% 20%

Maximaal binnen 24 maanden

10%

Minimaal binnen 24 maanden Nu

0%

SAAS

IAAS

PAAS

23

24


Omzet uit traditionele vs. cloud-oplossingen (2010-2014)

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

Stijging

10%

Stabiel

0%

Daling

Traditionele oplossingen afgelopen 2 jaar

Cloudoplossingen komende 2 jaar

Cloudoplossingen afgelopen 2 jaar

Traditionele oplossingen komende 2 jaar

Omzet via de cloud Organisaties die cloud-oplossingen aanbieden, schatten in dat ongeveer 25% van hun jaaromzet hieruit komt. Ze verwachten dat dit aandeel eind 2013 op ruim 35% ligt.

contracten; klanten sluiten een contract voor een bepaalde periode. Dit levert vaak een langdurige omzetgarantie op. schaalbaarheid; klanten nemen in het begin doorgaans op kleine schaal cloud-oplossingen af. Voldoen deze aan de verwachtingen, dan schalen ze later op. Dit leidt veelal tot een

Groeifactoren

grotere share of wallet.

Er zijn geen of nauwelijks organisaties waarvan in de afgelopen twee jaar de omzet is gedaald. Het overgrote deel heeft in deze peri-

hoge uitstapdrempel; voor klanten is het vaak lastig om over te stappen naar een andere cloud-provider. Opnieuw kiezen

ode een stijging van de omzet gekend en verwacht dat dit beeld zich

voor een traditionele oplossing is duur. Hierdoor hebben cloud-

tot en met 2014 doorzet. Naast organische groei, is de verklaring

aanbieders relatief weinig te maken hebben met churn.

hiervoor dat cloud-oplossingen zich kenmerken door:

Percentage jaaromzet uit Cloud Computing 50%

40%

40,6

38,7

36,7

36,4 32,8

30% 24,5

24,6

30

25,6

24,7

27,1

20%

10%

10,5

0%

< 20 werknemers Nu

20-50 werknemers Eind 2013

50-100 werknemers

100-500 werknemers

500+ werknemers

Totaal


Cloud Computing leidt tot branchevervaging: meer concurrentie en lastiger meten Er wordt steeds vaker op gewezen - ook in de discussie die gevoerd is in het kader van dit onderzoek - dat de omzet van ICT- en specifiek Cloud Computing-aanbiedende bedrijven niet een-op-een terug is te vinden in de ICT-budgetten van ICT-gebruikers. Gedreven door eigen initiatieven van eindgebruikers in bedrijven worden cloud-oplossingen steeds vaker rechtstreeks afgenomen. De ICT-afdeling weet hier vaak niet van en heeft hierin geen regie. Dit zorgt voor inkomsten die niet altijd zichtbaar zijn in de ICT-bestedingen. Overigens zorgt dit ook voor een uitdaging op beheers- en integratiegebied voor ICT-gebruikers. Met de komst van Cloud Computing is ook sprake van een andere verschuiving. De traditionele ICT-aanbieder krijgt te maken met aanbieders uit andere sectoren die door het aanbieden van cloudoplossingen ook concurrent worden. Hierdoor is er sprake van branchevervaging. Een teken van de hoge snelheid waarmee de sector op dit moment verandert.

Conclusies ICT-aanbieders ICT-aanbieders in de Nederlandse markt voelen nog niet de behoefte om massaal over te gaan op het aanbieden van cloud-oplossingen. In hun motivatie speelt het ontbreken van de klantvraag de grootste rol. Men ziet daarnaast nog voldoende mogelijkheden voor het aanbieden van traditionele producten en diensten. De belangrijkste barrière voor ICT-aanbieders om over te stappen op het aanbieden Cloud Computing,is tweeledig: cloud-oplossingen sluiten niet aan bij het huidige businessmodel en de omzet van de huidige producten en diensten staat nog niet onder druk. Toch blijkt uit ons onderzoek dat een weloverwogen keuze voor het aanbieden van Cloud Computing voor een hogere verwachte groei zorgt. Met een gemiddelde time-to-market van elf maanden is de switch naar Cloud Computing niet snel gemaakt. Dit samen met het feit dat cloud-oplossingen vaak haaks op het bestaande businessmodel van ICT-aanbieders staat, zorgt ervoor dat de ICT-sector op dit moment terughoudend is ten aanzien van het aanbieden van cloud-oplossingen.

25

26


conclusies

en aanbevelingen

Op basis van voorgaande analyse van de vraag- en aanbodzijde komen wij tot een aantal conclusies en aanbevelingen voor ICT-aanbieders. We hebben de nadruk gelegd op zowel de mismatch als de overeenkomst tussen vraag naar en aanbod van Cloud Computing.

conclusies en aanbevelingen

CONCLUSIE 1:

CONCLUSIE 2:

Alle ingrediënten zijn aanwezig om te profiteren van Cloud Computing

Terughoudenheid bij ICT-aanbieders in het aanbieden van Cloud Computing

Positieve houding

Op basis van conclusie 1 zou verwacht mogen worden dat

De houding van gebruikers speelt ICT-aanbieders in de kaart:

aanbieders van ICT-diensten in hoog tempo overgaan op het

Alhoewel bedrijven in het algemeen terughoudend zijn om nieuwe

aanbieden van cloud-diensten. Uit ons onderzoek blijkt dit echter

technologie toe te passen, neemt het gebruik van cloud-diensten

niet het geval te zijn. Slechts een beperkt deel van de aanbieders

exponentieel toe. Gebruik stijgt van 20% in 2011 naar 40% in 2012.

gaat volledig voor de cloud. Hiervoor zijn vijf belangrijke oorzaken:

Duidelijke voordelen

Tegenzin

ICT-aanbieders geven aan dat het aanwijsbare voordeel voor de klant een belangrijke voorwaarde is. Ook hier zijn de kaarten goed geschud. De voordelen van Cloud Computing zijn voor zowel gebruikers als aanbieders duidelijk: flexibiliteit, onafhankelijkheid

Ruim 30% van de bedrijven die nog geen cloud-diensten verkopen, geeft aan niets in de cloud te zien en zullen dergelijke oplossingen in principe niet aan hun klanten aanbieden. Bijna 40% geeft aan liever niet de cloud in te willen gaan,

en kostenbesparing. Zodra gebruikers deze voordelen ervaren,

maar als de cloud een beter alternatief biedt dan zal dat

krijg je een vliegwiel-effect: gebruik werkt meer gebruik in de hand.

worden aangeboden.

Cloud is daarbij een kans om met elkaar een lange termijn relatie aan te gaan.

Voldoende potentie Een meerderheid heeft nog niet besloten of men naar de cloud gaat. Er is dus groeipotentie, zeker in het MKB. Het is dan niet verwon-

Wachten op klant die twijfels heeft Bijna drie kwart van de bedrijven die nog geen cloud-diensten verkopen, gaan dit pas doen als hun klanten erom vragen. Onbekendheid met Cloud Computing blijkt een belangrijke barrière te zijn voor een nog snellere adoptie. Gebruikers

derlijk dat de ICT-aanbieders gemiddeld genomen positief zijn over

twijfelen met name over de vraag of hun data veilig genoeg

de te verwachten cloud-gerelateerde omzet.

zijn en of het systeem continu beschikbaar is.

Performance-prikkel blijft vooralsnog uit ICT-bedrijven vrezen kannibalisatie op hun bestaande omzet. Deze conclusie kwam duidelijk naar voren tijdens de panelbijeenkomst onder leidende vendors, system integrators, dienstverleners en resellers. ‘De cloud-aanbieders van morgen zijn die aanbieders die in hun omzet en marge-ontwikkeling een duidelijk probleem hebben ervaren.’ Uit ons onderzoek blijkt dat ICT-bedrijven bovengemiddeld presteren en de pijn van de crisis (zowel door de economie als door cloud) dus nog niet echt voelen.

Omschakeling naar cloud lastig De ICT-sector worstelt met de impact van Cloud Computing op de bestaande business. Overstappen op cloud-diensten is niet eenvoudig. Ten eerste duurt het lang: ICT-aanbieders hebben gemiddeld elf maanden nodig om nieuwe cloud-diensten in de markt te zetten. In het expert-panel werd in sommige gevallen zelfs gewezen op een veel langere transitieperiode. Zo zou het met name voor ISV’s drie tot vijf jaar duren voordat ICT-bedrijven na de overstap op cloud-diensten weer winstgevend zijn. Met name grote bedrijven leren ons dat integratieproblematiek ook niet onderschat mag worden. Daarbij blijkt het lastig een geleidelijk scenario te volgen, al kiezen de meeste leveranciers toch om dit te doen.

27

28


Financiële consequenties

Gewend aan aanbodgedreven markt

Transitie naar een nieuw businessmodel heeft gevolgen voor de

ICT-bedrijven waren lange tijd gewend om zelf de afname van

cash-flow. Er wordt afgerekend naar gebruik in plaats van uren of

nieuwe producten te kunnen sturen. Dit is verleden tijd. Zeker de

licenties. Dit zorgt op de langere termijn voor een stabielere inkom-

nieuwe generatie gebruikers legt hun vraag meer dwingend op.

stenstroom. Op de korte termijn kan dit tot hogere (personeels)

Via de consument en de werknemer komt nieuwe technologie

kosten en lagere inkomsten (verlies licentiefees) leiden. Dit vraagt

bedrijven en instellingen binnen. Hierdoor verandert de vraag naar

diepe zakken, investeerders of financiers.

ICT-oplossingen sneller dan ICT-bedrijven zelf. Jonge bedrijven en ICT-managers kunnen makkelijker aan deze vraag voldoen.

CONCLUSIE 3:

Uitdaging in omslag naar vraaggestuurd model Van technisch leverancier naar adviserende partner

De conclusies onderschrijven onze stelling dat er een mismatch is tussen vraag en aanbod. Omdat de vraag steeds meer leidend wordt en bekendheid en vertrouwen zullen toenemen, kunnen ICT-bedrijven uiteindelijk niet anders dan meegaan in een veranderend business

Cloud Computing ‘doe je er niet bij’. Is het niet vanwege de finan

model. Het is een groeimarkt met groeistuipen. Voor een aantal

ciële gevolgen voor de aanbieder van cloud-diensten, dan is het

aanbieders biedt dit een kans die zij al hebben gegrepen, maar voor

wel vanwege de sterk veranderde rol die hij krijgt.

veel bedrijven rest er nog een uitdagend pad. Op basis van onze

Door Cloud Computing krijgen ICT-ondernemers ook de mogelijk-

analyse en conclusies doen wij de volgende aanbevelingen:

heid om een langdurige relatie met hun klanten op te bouwen. Technisch experts worden steeds meer adviseurs, waardoor ze meer betrokken worden in en kennis moeten hebben van het primaire proces van hun klanten. In feite gaan ze van een leverende naar een begeleidende rol. ICT-aanbieders die in de cloud gaan, moeten dus het businessmodel aanpassen en hun medewerkers op een andere manier laten werken. Daarvoor is een 100% koerswijziging nodig. Hier schuilt ook de oorzaak van de grote terughoudendheid bij de huidige aanbieders: deze keuze houdt grote risico’s in.

conclusies en aanbevelingen

AANBEVELING 1:

AANBEVELING 2:

Win het vertrouwen

Maak geen halve keuzes

Investeer in vervullen adviesrol

Voorkeur voor ‘big bang’ scenario

Aan de vraagzijde van de markt is behoefte aan duidelijk advies en

Het blijkt dat aanbieders die Cloud Computing als extra product

dit vereist een andere aanpak van ICT-aanbieders. ICT-ers zullen

opnemen in hun portfolio niet altijd het beste scenario kiezen.

beter moeten leren hun klanten te adviseren. Ze moeten in staat zijn

Het lijkt erop dat een verregaande omslag naar een vrijwel volledig

de behoeften van hun klanten tijdig te signaleren en goed op de

cloud-gebaseerd aanbod het meest kansrijk is. Een cloud-gebaseerd

hoogte zijn van wat er speelt in de markten van hun klanten.

portfolio trekt echter een zware wissel op de bestaande (traditioneel

Over de bomen en het bos

ingerichte) organisatie van een aanbieder. De gevolgen voor de verschillende onderdelen van een aanbieder bij het voeren van een

Gebruikers worden overspoeld door informatie uit allerlei verschillen-

cloud-portfolio lijken talrijk. En worden op dit moment zeker niet

de hoeken: ICT-leveranciers, vakmedia, kennisinstituten, banken en

door alle aanbieders zo duidelijk onderkend. Startende bedrijven

de overheid. Cloud Computing is er in veel verschillende soorten.

hebben hierin een grote voorsprong en kunnen daardoor serieuze

Alle ICT-diensten die via internet aan de gebruiker worden aangebo-

concurrenten worden van traditionele ICT-bedrijven die voor een

den, zijn een vorm van Cloud Computing. IaaS, PaaS, SaaS, XaaS,

geleidelijke overgang naar de cloud kiezen.

private, hybride en public cloud zijn allemaal zeer onderscheidende termen, maar waar gebruik je het nu precies voor? De beoogde

Een tweede reden om een ‘big bang’ scenario te volgen, ligt in de

gebruiker van Cloud Computing ziet door de bomen het bos niet

moeilijkheid om traditionele producten en cloud-gebaseerde produc-

meer. Niet vreemd dat de houding van veel eindgebruikers en zeker

ten te combineren. Zowel voor wat betreft cultuur als verdienmodel

de ICT-verantwoordelijken onder hen, defensief is.

gaan deze twee moeilijk samen. Daarom zijn er steeds meer voor-

Eerst zien dan geloven

beelden van leveranciers die hun bedrijfsvoering verregaand splitsen in traditioneel en cloud. Dit kan in het uiterste geval zelfs door het

Gebruikers werpen barrières op onder het mom van ‘bescherming

oprichten van een nieuwe organisatie naast of in plaats van de

van data’, ‘continuïteitsgaranties’ en ‘bandbreedte issues’. Terechte

bestaande.

vragen en zorgen die bijvoorbeeld ondervangen kunnen worden door het aanbieden van online demo’s (alpha-, beta-versies). Klanten

Voorbereiding cruciaal

kunnen zo makkelijk experimenteren. Kortom: maak gebruik van de

Een goede voorbereiding op het tempo van verandering in de eigen

kracht van Cloud Computing.

markt lijkt een voor de hand liggende conclusie voor de aanbieder

Maak van de bedreiging een kans

van ICT. Toch is het tijdig onderkennen, het op tijd gaan onderzoeken en het aanpassen van organisatie en portfolio cruciaal voor de

Grijp het vaak terugkomende issue security aan voor een bredere

slagingskans van Cloud Computing. Eigenlijk slaat de overgang

discussie met de klant. Het beveiligingsaspect en de data-veiligheid

richting Cloud Computing geen bedrijfsonderdeel of activiteit van

spelen hier een belangrijke rol. De keuze voor private clouds valt

de aanbieder over. Niet alleen de financiële huishouding van de leve-

hier wellicht door te verklaren. Door een duidelijke visie uit te dragen

rancier of integrator krijgt te maken met een belangrijke overgang

en zich goed voor te bereiden, raken leveranciers eerder in gesprek

maar zeker ook de organisatie en mensen rondom de go-to-market.

met potentiële klanten.

Voldoende financiële backup en goed voorbereide mensen en organisatie zullen het verschil maken tussen succes en falen.

Afsluitend: wat mag u van ABN AMRO verwachten? Deze studie is voor ons een kapstok om met ICT-ondernemers in gesprek te gaan over hun (groei)strategie en de daaruit volgende keuzes en financiële consequenties. Wij beseffen ons dat de impact van Cloud Computing per bedrijf (grootte, discipline, eindmarkt) verschillend is. En wij beseffen ons zeker dat wij geen cloud consultants zijn. Die markt laten wij graag aan u.

29

30


colofon Dit rapport is een uitgave van ABN AMRO. Het rapport is geschreven door Heliview Research & Consultancy in opdracht van ABN AMRO Sector Advisory.

Auteur Ruud Alaerds, Heliview Consultancy

Eindredactie Menno van Leeuwen, Steven Peters, ABN AMRO Sector Advisory

Commercieel contact Menno van Leeuwen, Sector Banker Technologie, Media & Telecom Sector Advisory, ABN AMRO [email protected] Twitter: @mennovl tel: +(31 20) 6293776 Steven Peters, Associate TMT & Zakelijke Dienstverlening Sector Advisory, ABN AMRO [email protected] Twitter: @slmgpeters Tel:+ (31 20) 3837472

Met medewerking van: Ruud Alaerds, Ton Ketelaars (Heliview), Bernard Schermers, Jeroen Bloemers, Steven Peters, Menno van Leeuwen (ABN AMRO), Escobar (copywriters Bas van Veen, Jules Warnies) Expert panel: Robert van der Meulen (LeaseWeb), Menno van der Marel (Fox-IT), Erik Hamoen (Mirabeau), Emo Prins (Business Base), René van Erk (ISVWorld), Martijn van der Schaaf (Computication), Roel van Zon (GAC Business Solutions), Pieter Hörchner (Capgemini), Edwin Schouten (IBM Nederland), Bas Agbeko (Microsoft Nederland), Onno Draaisma (Cegeka), Mark Appel (Exact Nederland), Ruud Ramakers (Centre4Cloud), Herbert Schut (SAP Nederland)

Distributie U kunt deze uitgave vinden op: www.abnamro.nl/technologie

Disclaimer De in deze publicatie neergelegde opvattingen zijn gebaseerd op door ABN AMRO betrouwbaar geachte gegevens en informatie, die op zorgvuldige wijze in onze analyses en prognoses zijn verwerkt. Noch ABN AMRO, noch functionarissen van de bank kunnen aansprakelijk worden gesteld voor in deze publicatie eventueel aanwezige onjuistheden. De weergegeven opvattingen en prognoses houden niet meer in dan onze eigen visie en kunnen zonder nadere aankondiging worden gewijzigd. Het gebruik van tekst en/of cijfers is toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld. © ABN AMRO Deze publicatie is alleen bedoeld voor eigen gebruik. Verveelvoudiging en/of openbaarmaking van deze publicatie is niet toegestaan, behalve indien hiervoor schriftelijk toestemming is gekregen van ABN AMRO. Teksten afgesloten op 28 maart 2012.

0900 - 0024 (R 0,10 per minuut) abnamro.nl

groeistuipen van Cloud Computing

Recommend Documents