6/27/2014
God noch Gebod
Therapie-(on)trouw
De therapie-ontrouwe patiënt 10e Langerhans Symposium 24 en 26 juni 2014
Jan Palmen kaderhuisarts DM
Op uw spreekuur komt André, 54 jaar, voor zijn jaarcontrole. Hij heeft sinds 5 jaar DM type-2, sinds 3 jaar hypertensie. André is werkzaam als magazijnbediende. Zijn grote passie is motorrijden, zijn lieve vrouw Beppie en RODA JC. Medicatie:
Metformine Gliclazide Lisinopril Simvastatine
BMI: HbA1c:
34,5 kg/m² (laatste jaar fors toegenomen) 60 mmol/mol (7,7%) NBGL 8,2 mmol/l
Aarveld Medisch Centrum Heerlen
Therapie-(on)trouw
2dd 1000mg 1dd 60mg 1dd 20mg / HCTZ 12,5mg 1dd 40mg
D’r Dré va RODA JC
Uw “patiëntondersteuner” heeft het afgelopen jaar geprobeerd met leefstijladviezen het tij te keren maar dat lukte niet. Het wordt tijd voor een openhartig gesprek met betrekking tot zijn leefstijl.
Koempel veur ‘t leve
Therapie-(on)trouw • Groot contrast tussen het hoge wetenschappelijke niveau van onze behandeling en de lage frequentie waarmee patiënten dit advies opvolgen. • Geen aandacht voor therapietrouw als onderwerp. Therapietrouw bij chronisch zieken. Patiëntgerichte benadering is noodzakelijk NTVG 2009; 153; A420 Ted Klok, Eric Sulkers, e.a.
Therapie-(on)trouw
Therapietrouw is een zeer abnormaal gedragspatroon bij normale volwassenen. Therapietrouw is abnormaal gedrag Empowerment als basis voor adequate zelfzorg bij mensen met diabetes Huisarts en Wetenschap, december 2005; 48(13); 666-670 Joost Keers , Lielith Ubink-Veltmaat
1
6/27/2014
Therapie-(on)trouw: Terminologie
Therapie (on)trouw Therapie-(on)trouw
Acuut > Chronisch
Adherence: nakomen van afspraken in onderling overleg Compliance: opvolgen van aanbevelingen Persistence: volhouden van de therapie Concordance: bereiken van overeenstemming
Dagelijkse dosis: omgekeerd evenredig met de therapietrouw
Vrijens B ea; J Clin Pharmocology; 2005; 45 (4); 461-467
Therapie-(on)trouw bij Diabetes Mellitus Toename zorgkosten en ziekenhuisopnames
78% 50%
zorgkosten
ziekenhuisopnames
66%
A systematic review of the association between dose regimes and medication compliance Claxton AJ, Cramer J, Pierce C. Clin Ther, 2001 ; (23) 8; 1296-1310
Therapie-(on)trouw Nederlandse situatie
50%
Impact of Medication Adherence on Hospitalisation Risk and Healthcare Cost Michael C Sokol; Med Care; 2005; 43; 521-530
Diabetes Mellitus Orale bloedglucose verlagende medicatie: percentage therapietrouwe patiënten 2007 t/m 2012
2012 93%
Regionale verschillen Lichtenvoorde, Winterswijk 96,7% Breda 96,3% Kampen, Lelystad 89,7%
Bron: www.therapietrouwmonitor.nl
2
6/27/2014
Astma / COPD
Therapie-(on)trouw Variatie in percentage per geneesmiddelgroep
Onderhoudsmedicatie astma/COPD: percentage therapietrouwe patiënten 2007 t/m 2012
2012 64% Bron: www.therapietrouwmonitor.nl
Therapie-(on)trouw: oorzaken
OBGVM
CV -medicatie
COPD
AD
Therapie-(on)trouw: oorzaken
Screen for the four D’s • • • •
Denial Dependence Dementia Depression
Steven B Leichter; Making Outpatient Care of Diabetes More Efficient: Analyzing Noncompliance; Clinical Diabetes; 2005; 23 (4); 187-190
Therapie-(on)trouw: oorzaken
Conclusie van dit focusgroeponderzoek : • Leefstijladviezen strijdig met de culturele opvattingen • Taal - en communicatie problemen • Individualistische autochtone cultuur versus de allochtone groepscultuur
D’r Dré va RODA JC
Screen for the four D’s • • • •
Denial Dependence Dementia Depression
Steven B Leichter; Making Outpatient Care of Diabetes More Efficient: Analyzing Noncompliance ; Clinical Diabetes; 2005; 23 (4); 187-190
5de D: Degradatie
3
6/27/2014
Therapie-(on)trouw: Bewegen en sport
D’r Dré va RODA JC • Beweging:
• Stijging glucosetransporteiwitten • Stimulering doorbloeding skeletspieren • Afname gluconeogenese lever en insulineresistentie
• Hoe vaak: • 150 min/wk (5x30min) • 90 min/wk (3x30min)
gemid. 50%-70% max. HF zwaar > 70% max. HF
• Effect: 1. Glucosehomeostase en afname insulineresistentie 2. Gewichtsverlies
Bewegen en sport
N. Engl J Med, 2001; 344: 1343-1350 JAMA, 2001, 286; 1218- 1227 Diabetologica, 2003: 46: 1071-1081 N. Engl J Med, 2001; 344: 1343-1350
Therapie-(on)trouw: Bewegen en sport
Duurtraining
D’r Dré va RODA JC
Krachttraining
Voordeel • Makkelijk instappen, lage intensiteit • Weinig begeleiding nodig • Sneller gewichtsreductie
Voordeel • Iedereen kan instappen • Minder risico op cardiopulmonale stress • Verbetering sta- en zitbalans waardoor minder valrisico
Nadeel • Hoge duurintensiteit • Cave cardio-pulmonale stress
Nadeel • In begin meer begeleiding nodig • Angst voor meer blessures
Bewegingstherapie voor diabetici. Stephan Praet, Robert Rozenberg, Luc van Loon. Huisarts en Wetenschap; 2010; 53(11); 605-610
Therapie-(on)trouw: Bewegen en sport
Therapie-(on)trouw: Bewegen en sport
Beweegprogramma ≠ sportprogramma Doel: Gedragsverandering • • • • • •
Intake Classificatie Ervaringstest Fitheidstest Krachttest Follow-up
Pas op voor het counter-balance effect
4
6/27/2014
D’r Dré va RODA JC Och dokter, ik eet eigenlijk alles, dus mijn dieet zit daar zeker bij!
…en zijn dieet
Therapie-(on)trouw Diëten
Therapie-(on)trouw Diëten
Jullie zijn Kanjers !!!!!
Conclusies: • Effectstudies van diëten op gewichtsverlies op lange termijn laten te wensen over. • Diëten als behandeling van obesitas hebben op lange termijn een zeer beperkt effect. • Er treedt doorgaans gewichtstoename na gewichtsverlies op als gevolg van daling energieverbruik en toename eetlust.
Therapie-(on)trouw Diëten • Binge Eating Disorder
2% algemene populatie
• Night Eating Syndrome NES • Meer dan 25% van de dagelijkse calorische intake na de avondmaaltijd, en/of ‘s nachts wakker worden om te gaan eten (> 3 maal per week) – Prevalentie 10%
Eating disorder Screen for Primary care (ESP)
BED
• Ongecontroleerde vreetbuien gedurende twee uur tijd – Prevalentie 15% - 25%
Therapie-(on)trouw Diëten
1,5% algemene populatie
Binge Eating Disorder and Night Eating Syndrome in Adults with Type 2 Diabetes Look AHEAD Research Group; Obesity; 2007; 15(5); 1287-1293 Isn’t This Just Bedtime Snacking? ; SA Morse; Diabetes Care; 2006; 29; 1800-1804
1. 2. 3. 4. 5.
Bent u tevreden over uw eetgewoonten? Eet u ooit wel eens in het geheim? Heeft uw gewicht invloed op hoe u zich voelt? Heeft u familieleden die bekend zijn met een eetstoornis? Hebt u nu last van een eetstoornis, of heeft u dat in het verleden gehad? Bij een score ≥ 2: aanvullend onderzoek naar eetstoornis
Cotton M, Ball C, Five simple quentions can help screen for eating disorders; J of General Internal Medicine;2011; 18; 53-56
5
6/27/2014
Therapie-(on)trouw
Vraagstelling: Is de kledingstijl van de zorgverlener van invloed op de mate van vertrouwen? Conclusie: • Kledingstijl heeft een significante invloed op het vertrouwen van de patiënt in de zorgverlener (m.n. bij oudere patiënten). • Zakelijk tot semiformeel wekt daarbij meer vertrouwen dan vrijetijdskleding.
Therapie (on)trouw Samenvattend • De therapietrouw ten aanzien van OBGVM is in Nederland uitstekend. • Denk aan de ‘four D’s’ en eventueel een eetstoornis. • Krachttraining is bij diabetes type-2 patiënten even effectief als duurtraining. • Diabetesdieet = gezonde voeding (Richtlijn Goede Voeding (RGV), Voedingsrichtlijn NDF) • Een goede praktijkondersteuner is ‘een patiëntondersteuner’. • Van ziektebehandelaar naar patiëntcoach • Afvallen is brons, bewegen is zilver, gelukkig zijn is goud. – Ga voor de “SWEEP”! • Om de patiënt te begrijpen moet je als hulpverlener af en toe achterop gaan zitten.
Therapie-(on)trouw
Dus: zo…
…of toch zo…
Bedankt voor uw aandacht!
Starring: Patrick K.
6
