EUROPESE COMMISSIE Directoraat-generaal Interne markt Vrij verkeer van goederen, gereglementeerde beroepen en postdiensten Gereglementeerde beroepen: kwalificaties
MARKT/D/8327/2001NL Orig.: FR
GIDS VOOR GEBRUIKERS VAN HET ALGEMEEN STELSEL VAN ERKENNING VAN BEROEPSKWALIFICATIES
INLEIDING
Met deze gids wordt beoogd het algemeen stelsel van erkenning van beroepskwalificaties dat door Richtlijn 89/48/EEG is ingevoerd en door Richtlijn 92/51/EEG werd aangevuld, in grote lijnen te beschrijven. Het document is in eerste instantie bedoeld voor degenen die de vereiste kwalificaties bezitten om in een lidstaat een beroep uit te oefenen en die in een andere lidstaat de erkenning van hun beroepskwalificaties willen verkrijgen om daar hun beroep uit te oefenen. De gids bestaat uit twee gedeelten die beide in de vorm van vraag en antwoord zijn gepresenteerd. Het eerste gedeelte bevat de antwoorden op de meest gestelde vragen over het algemeen stelsel: Waartoe dient het algemeen stelsel? Op wie is het van toepassing? Hoe werkt het? In het tweede gedeelte wordt antwoord gegeven op een aantal specifieke vragen die kunnen rijzen wanneer iemand een aanvraag tot erkenning van zijn beroepskwalificaties overeenkomstig het algemeen stelsel indient. Voorts bevat het document een schema (blz. 14) waarin een kort overzicht wordt gegeven van de voorwaarden waaraan moet worden voldaan om voor toepassing van het algemeen stelsel in aanmerking te komen, alsook twee bijlagen: bijlage 1:
een lijst met enkele voorbeelden van gereglementeerde beroepen die onder het algemeen stelsel vallen;
bijlage 2:
twee lijsten van gereglementeerde beroepen die niet onder het algemeen stelsel vallen.
Nadere inlichtingen vindt u op internet: http://citizens.eu.int
2
Basisvragen over het algemeen stelsel 1.
Voor wie is het algemeen stelsel bedoeld? Voor degenen die hun beroep in een andere lidstaat willen uitoefenen dan de lidstaat waar zij hun beroepskwalificaties hebben verkregen. Het algemeen stelsel is niet van toepassing op degenen die hun studie in een andere lidstaat willen voortzetten; zij kunnen terecht bij de nationale informatiecentra voor de academische erkenning van diploma’s en studieperioden (NARIC’s). Het is ook niet van toepassing op degenen die in een lidstaat een beroep willen uitoefenen maar nog niet in een andere lidstaat de vereiste opleiding hebben afgemaakt om het beroep uit te oefenen. Het algemeen stelsel is alleen van toepassing op wie alle kwalificaties bezit om een bepaald beroep in een lidstaat uit te oefenen.
2.
In welke landen is het stelsel van toepassing? Het stelsel geldt in 18 landen: de 15 EU-lidstaten (België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Spanje, het Verenigd Koninkrijk en Zweden) en IJsland, Liechtenstein en Noorwegen.
3.
Op wie is het stelsel van toepassing? • Op staatsburgers van de bovengenoemde 18 landen Het is bijvoorbeeld niet van toepassing op staatsburgers van de Verenigde Staten, Canada, Zwitserland, de Midden-Europese landen, Afrika, Azië enz. Het is echter wel van toepassing op staatsburgers van derde landen die tevens staatsburger zijn van een lidstaat (dubbele nationaliteit). Zo kan het stelsel bijvoorbeeld van toepassing zijn op een Argentijns staatsburger die tevens de Italiaanse nationaliteit bezit. Het is van toepassing op iedereen die ten tijde van de aanvraag van de erkenning de nationaliteit van een van de 18 landen heeft, zelfs als de betrokkene daarvoor een andere nationaliteit had. • die hun beroepskwalificaties in een van deze 18 landen (de lidstaat van oorsprong) hebben verworven* Om u op het algemeen stelsel te beroepen, moet u in uw lidstaat van oorsprong over alle vereiste beroepskwalificaties beschikken. De lidstaat van oorsprong is de lidstaat
* Zie blz. 10 voor de erkenning van in een derde land verkregen kwalificaties.
3
waar u uw beroepskwalificaties hebt verkregen; het kan de lidstaat zijn waarvan u de nationaliteit bezit, maar het kan ook een andere lidstaat zijn. Voorbeelden: het algemeen stelsel kan van toepassing zijn op een ingenieur met de Italiaanse nationaliteit die zijn beroepskwalificaties in Italië heeft verkregen, een leraar met de Zweedse nationaliteit die zijn beroepskwalificaties in Zweden heeft verkregen, een fysiotherapeut met de Franse nationaliteit die zijn beroepskwalificaties in België heeft verkregen, of een advocaat met de Oostenrijkse nationaliteit die zijn beroepskwalificaties in Duitsland heeft verkregen. • en die hun beroep in een andere lidstaat (de ontvangende lidstaat) willen uitoefenen. Voorbeelden: het algemeen stelsel kan van toepassing zijn op een ingenieur met de Italiaanse nationaliteit die volledig gekwalificeerd is in Italië en zijn beroep in Spanje wil uitoefenen, een leraar met de Noorse nationaliteit die volledig gekwalificeerd is in Noorwegen en in het Verenigd Koninkrijk zijn beroep wil uitoefenen, een fysiotherapeut met de Franse nationaliteit die in België volledig gekwalificeerd is en in Frankrijk zijn beroep wil uitoefenen, of een advocaat met de Oostenrijkse nationaliteit die in Duitsland volledig gekwalificeerd is en in Oostenrijk zijn beroep wil uitoefenen. Het algemeen stelsel is niet van toepassing binnen een en dezelfde lidstaat. Het geldt alleen voor “migranten”; de lidstaat waarin u uw beroep wilt uitoefenen mag niet dezelfde zijn als de lidstaat waar u uw kwalificaties hebt verkregen. Het grensoverschrijdende aspect is absoluut noodzakelijk.
4.
Is het algemeen stelsel op alle beroepen van toepassing? Nee. Het is alleen van toepassing op beroepen die in de ontvangende lidstaat gereglementeerd zijn, met andere woorden beroepen waarvoor men in het bezit moet zijn van bepaalde beroepskwalificaties voordat men ze in die lidstaat mag uitoefenen. Het algemeen stelsel is in uw geval van toepassing indien het beroep dat u in de ontvangende lidstaat wilt uitoefenen in die lidstaat gereglementeerd is.
5.
Hoe komt u erachter of het beroep dat u in de ontvangende lidstaat wilt uitoefenen in die lidstaat gereglementeerd is? Via het contactpunt in de ontvangende lidstaat of, eventueel, via een organisatie die in uw lidstaat van oorsprong uw beroep vertegenwoordigt. Ter informatie is verder ook een lijst opgenomen van enkele gereglementeerde beroepen die onder het algemeen stelsel vallen.
4
6.
Is uw beroep in de ontvangende lidstaat niet gereglementeerd? In dat geval kunt u het zonder meer uitoefenen en hoeft u geen aanvraag tot erkenning van uw beroepskwalificaties in te dienen. U kunt beginnen met de uitoefening van uw beroep in de ontvangende lidstaat onder dezelfde voorwaarden als de staatsburgers van die lidstaat. U hoeft geen officieel erkenningsdocument in te dienen. De waarde van uw kwalificaties hangt dan af van de omstandigheden op de arbeidsmarkt, niet van wettelijke voorschriften. Ook als uw beroep in de ontvangende lidstaat niet gereglementeerd is, kunnen op de uitoefening ervan echter beperkingen gelden. Het is mogelijk dat uw beroep in de ontvangende lidstaat niet als zelfstandig beroep bestaat omdat de activiteiten die eigen zijn aan uw beroep er onder een ander beroep vallen en alleen mogen worden uitgeoefend door mensen met dat beroep. In dat geval is het algemeen stelsel niet van toepassing. Voorbeeld: u hebt in een lidstaat een specifieke opleiding tot psychotherapeut gevolgd en wilt als psychotherapeut werken in een lidstaat waarin de psychotherapie geen afzonderlijk beroep is, maar deel uitmaakt van de geneeskunde en alleen door psychiaters mag worden uitgeoefend.
7.
Is het algemeen stelsel gereglementeerde beroepen?
van
toepassing
op
alle
Nee. Het geldt niet voor de gereglementeerde beroepen die al door een sectorale of door een overgangsrichtlijn worden bestreken. Bijlage 2 bij dit document bevat behalve een lijst van de zeven gereglementeerde beroepen die al door een sectorale richtlijn worden bestreken, ook een overzicht van beroepsactiviteiten die door een overgangsrichtlijn worden bestreken. Voor nadere informatie over deze richtlijnen kunt u zich tot de contactpunten wenden. Voorts bevat bijlage 1 een lijst met voorbeelden van gereglementeerde beroepen die onder het algemeen stelsel vallen. Nadere inlichtingen kunt u eveneens bij de contactpunten krijgen.
8.
Wat doet u als uw beroep in de ontvangende lidstaat gereglementeerd is en onder het algemeen stelsel valt? Om in de ontvangende lidstaat uw beroep te kunnen uitoefenen, moet u bij de terzake bevoegde instantie in die lidstaat de erkenning van uw beroepskwalificaties aanvragen.
9.
Hoe komt u erachter welke instantie voor de erkenning van uw beroepskwalificaties bevoegd is? 5
Via het contactpunt in de ontvangende lidstaat. De gidsen en informatiebladen op internet bevatten ook nuttige adressen voor elk land.
10.
Kunt u in een lidstaat om erkenning van uw beroepskwalificaties vragen om er om het even welk gereglementeerd beroep uit te oefenen of om er te mogen “werken” in het algemeen? Nee. U kunt alleen een aanvraag indienen voor een specifiek beroep. Het gereglementeerde beroep dat u in de ontvangende lidstaat wilt uitoefenen, moet het beroep zijn waarvoor u in de lidstaat van oorsprong volledig gekwalificeerd bent. Als u voor meerdere beroepen gekwalificeerd bent, moet u voor elk beroep een afzonderlijke aanvraag indienen. De bevoegde instantie is niet noodzakelijk voor elk beroep dezelfde. Voorbeeld: het algemeen stelsel geldt als u volledig gekwalificeerd bent als vastgoedmakelaar in Spanje en dat beroep in Frankrijk wilt uitoefenen. Het is echter niet van toepassing als u in Spanje volledig gekwalificeerd bent als vastgoedmakelaar en in Frankrijk het beroep van advocaat wilt uitoefenen. Voorbeeld: u hebt in Spanje de vereiste kwalificaties voor het beroep van psycholoog evenals voor dat van maatschappelijk werker en wilt beide in Frankrijk uitoefenen. Het algemeen stelsel is van toepassing, maar u moet voor elk beroep bij de desbetreffende bevoegde instantie een afzonderlijke aanvraag indienen.
11.
Welke beroepskwalificaties vallen onder het algemeen stelsel? De beroepskwalificaties die bij de voltooiing van een volledige beroepsopleiding worden toegekend en waarmee u bijgevolg in de lidstaat van oorsprong een bepaald beroep kunt uitoefenen. Dit kunnen kwalificaties zijn die worden toegekend na de voltooiing van een theorie- en praktijkopleiding die u op het niveau van lager, middelbaar of hoger onderwijs hebt gevolgd. Indien in uw lidstaat van oorsprong naast de cyclus van lager, middelbaar of hoger onderwijs een praktijkopleiding of een stage vereist is, moet u ook die hebben voltooid om in aanmerking te komen voor toepassing van het algemeen stelsel. Voorbeeld: in verscheidene lidstaten moeten advocaten niet alleen een hogere opleiding volgen, maar ook voor een aanvullend examen slagen en een stage volgen. Als al deze onderdelen met succes zijn afgesloten, is een advocaat volledig gekwalificeerd en kan hij om erkenning overeenkomstig het algemeen stelsel verzoeken. Voorbeeld: in sommige lidstaten wordt van ingenieurs verlangd dat zij een hogere opleiding voltooien, een periode van beroepspraktijk onder toezicht aangevuld met cursussen doorlopen en voor een examen slagen. Een ingenieur die in deze 6
lidstaten is opgeleid, kan pas na voltooiing van al deze elementen om erkenning overeenkomstig het algemeen stelsel verzoeken. Voorbeeld: in de meeste lidstaten bestaat de lerarenopleiding uit een universitaire studie plus een pedagogische opleiding. Om u op het algemeen stelsel te beroepen, moet u in de lidstaat van oorsprong naast de universitaire basisstudie ook de vereiste pedagogische opleiding hebben afgerond.
12.
Worden uw beroepskwalificaties automatisch erkend? Nee. Het algemeen stelsel voorziet niet in automatische erkenning van beroepskwalificaties die in een andere lidstaat zijn verkregen. U moet een specifieke aanvraag indienen en duidelijk aangeven welk beroep u wilt uitoefenen. Uw aanvraag wordt afzonderlijk door de bevoegde instantie in de ontvangende lidstaat onderzocht.
13.
Hoe werkt het algemeen stelsel? Uw aanvraag om erkenning wordt door de bevoegde instantie afzonderlijk onderzocht. Als u in uw lidstaat van oorsprong volledig gekwalificeerd bent om er een beroep uit te oefenen en een verzoek om erkenning van uw beroepskwalificaties indient om dat beroep in de ontvangende lidstaat uit te oefenen, worden uw beroepskwalificaties in beginsel als zodanig erkend. Alvorens een besluit te nemen over uw aanvraag, vergelijkt de bevoegde instantie de beroepsopleiding die u in de lidstaat van oorsprong hebt gevolgd echter met de in de ontvangende lidstaat vereiste opleiding. Indien zij aanzienlijke verschillen qua duur of inhoud van de beroepsopleidingen constateert, kan zij onder bepaalde voorwaarden aanvullende eisen stellen voor de erkenning van uw beroepskwalificaties. Bij deze vergelijking moet de bevoegde instantie alle na de basiskwalificaties verkregen opleiding en beroepservaring in aanmerking nemen. De opleiding en ervaring kunnen door de bevoegde instantie in aanmerking worden genomen als gehele of gedeeltelijke compensatie voor eventuele lacunes van uw basisopleiding in vergelijking met die in de ontvangende lidstaat.
14.
Welke aanvullende eisen kan de bevoegde instantie stellen? Indien de bevoegde instantie van mening is dat er belangrijke verschillen bestaan tussen de beroepsopleiding die u in de lidstaat van oorsprong hebt gekregen en de opleiding die in de ontvangende lidstaat wordt verlangd, kan zij van u verlangen dat u het bewijs levert dat u in de lidstaat van oorsprong praktijkervaring in het beroep hebt opgedaan, dat u in de ontvangende lidstaat een aanpassingsstage volbrengt of dat u een proeve van bekwaamheid aflegt. Slechts een van deze drie eisen mag worden opgelegd. In beginsel kan aanvullende beroepservaring worden verlangd indien uw beroepsopleiding ten 7
minste een jaar korter is geweest dan de in de ontvangende lidstaat vereiste duur. Onder bepaalde voorwaarden kan van u worden verlangd dat u een aanpassingsstage volbrengt of een proeve van bekwaamheid aflegt, indien er aanzienlijke verschillen bestaan tussen de inhoud van uw opleiding en die van de in de ontvangende lidstaat vereiste opleiding of tussen de door het beroep bestreken werkterreinen in de lidstaat van oorsprong en de ontvangende lidstaat.
15.
Als een aanpassingsstage of een proeve van bekwaamheid wordt verlangd, wie maakt dan de keuze? In beginsel wordt de keuze tussen deze twee door de aanvrager gemaakt. In sommige gevallen, met name waar het juridische beroepen betreft, kan het echter de ontvangende lidstaat zijn die de keuze maakt.
16.
Binnen welke termijn moet de bevoegde instantie een besluit over uw aanvraag hebben genomen? Binnen vier maanden nadat de aanvraag zelf en alle nodige bewijsstukken bij de bevoegde instantie zijn ingediend.
17.
Hoe weet u of u alle nodige documenten hebt ingediend? Als u bij de bevoegde instantie navraagt of alle nodige documenten zijn ingediend, moet die informatie u worden gegeven. Als er documenten ontbreken, moet de bevoegde instantie duidelijk aangeven welke dat zijn en moet zij u een redelijke termijn gunnen om die in te dienen.
18.
Kan van u een getuigschrift waaruit blijkt dat u nooit failliet bent gegaan of een bewijs van goed zedelijk gedrag worden verlangd? Ja, wanneer dezelfde eisen gelden voor de staatsburgers van de ontvangende lidstaat. De lidstaat moet als bewijs documenten aanvaarden die door de bevoegde instanties in de lidstaat van oorsprong met dat doel zijn afgegeven, maar kan verlangen dat deze documenten niet ouder dan drie maanden zijn.
19.
Hoe bewijst u dat u aan deze eisen voldoet? Door aan de bevoegde instantie in de ontvangende lidstaat een of meer documenten over te leggen die daartoe door een bevoegde instantie in uw lidstaat van oorsprong zijn afgegeven. Indien dit soort documenten in de lidstaat van oorsprong niet bestaat, kunt u in plaats daarvan een attest overleggen dat een verklaring onder ede of een plechtige verklaring bevat die tegenover een notaris of een bevoegde beroepsorganisatie in uw lidstaat van oorsprong is afgelegd. 8
20.
Welke mogelijkheden heeft de bevoegde instantie bij het nemen van een besluit? Als u alle nodige documenten hebt ingediend, kan zij drie beslissingen nemen. 1. Zij kan uw beroepskwalificaties zonder meer erkennen; u kunt dan beginnen met de uitoefening van uw beroep onder dezelfde voorwaarden als de staatsburgers van de ontvangende lidstaat (er kan bijvoorbeeld worden verlangd dat u zich eerst bij een beroepsorganisatie inschrijft of een bewijs verschaft dat u een beroepsverzekering hebt). 2. Zij kan onder bepaalde voorwaarden ook verlangen dat u een bewijs van beroepservaring indient of dat u (in beginsel naar uw keuze) een aanpassingsstage volbrengt of een proeve van bekwaamheid aflegt. 3. Zij kan uw aanvraag afwijzen. Bij de twee laatstgenoemde opties moet de bevoegde instantie haar besluit met redenen omkleden en moet u in de ontvangende lidstaat tegen het besluit beroep kunnen aantekenen.
21.
Wat als uw aanvraag is goedgekeurd? De erkenning geeft u het recht om het beroep uit te oefenen, maar dat betekent niet dat uw diploma in alle omstandigheden als gelijkwaardig aan een diploma in de ontvangende lidstaat wordt beschouwd. U kunt het beroep dus uitoefenen onder dezelfde voorwaarden en bent onderworpen aan dezelfde wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften en beroepscodes als de staatsburgers van de ontvangende lidstaat. U moet er met name op toezien dat uw activiteiten binnen het werkterrein blijven dat in die lidstaat door dat beroep wordt bestreken. U mag in de ontvangende lidstaat solliciteren naar een betrekking en deelnemen aan selectieprocedures (sollicitatiegesprekken, indiening van documenten, vergelijkende examens enz.) met dezelfde rechten als de gediplomeerden van dat land. U hebt dus dezelfde rechten en plichten als de gediplomeerden van dat land.
22.
Wat als uw aanvraag is afgewezen? De bevoegde instantie moet de redenen voor de afwijzing in haar besluit vermelden. Als zij dat niet doet, kunt u eisen dat zij de redenen alsnog aan u bekendmaakt. Indien de redenen u niet worden medegedeeld of indien u ze wilt aanvechten, kunt u bij een rechterlijke instantie in de ontvangende lidstaat beroep aantekenen om na te gaan of het besluit in overeenstemming met het Gemeenschapsrecht is.
9
Enkele specifieke vragen 1.
Welke regels gelden wanneer u als staatsburger van een lidstaat een deel van uw beroepsopleiding in een derde land hebt gevolgd? Het algemeen stelsel is toch op u van toepassing, mits aan deze twee eisen is voldaan: 1. uw beroep is in de lidstaat van oorsprong gereglementeerd; 2. u hebt uw beroepsopleiding hoofdzakelijk in die lidstaat gevolgd, wat betekent dat het in de lidstaat van oorsprong gevolgde deel van uw opleiding groter moet zijn dan het in een derde land gevolgde deel. Voorbeeld: een Deense accountant die alle kwalificaties bezit om zijn beroep in Denemarken uit te oefenen, dient in Duitsland een aanvraag om erkenning van zijn beroepskwalificaties in. Hij heeft een beroepsopleiding van in totaal zeven jaar voltooid. Indien hij daarvan drie jaar in de Verenigde Staten heeft gevolgd en vier in Denemarken, is het algemeen stelsel op hem van toepassing, maar als hij vier jaar in de Verenigde Staten en drie jaar in Denemarken heeft gevolgd, kan de bevoegde instantie in Duitsland zijn aanvraag afwijzen.
2.
Welke regels gelden wanneer u als staatsburger van een lidstaat al uw beroepskwalificaties in een derde land hebt verworven? Dan is het algemeen stelsel toch op u van toepassing, mits aan deze vier eisen is voldaan: 1. uw beroepskwalificaties zijn al in een andere lidstaat (die voor de toepassing van het algemeen stelsel als de lidstaat van oorsprong wordt beschouwd) erkend onder zijn nationale wetgeving of onder een door dat land gesloten bilaterale overeenkomst; 2. op basis van uw beroepskwalificaties mag u in die lidstaat een gereglementeerd beroep uitoefenen; 3. u hebt dat beroep daar daadwerkelijk gedurende drie (of in sommige gevallen twee) jaar uitgeoefend; 4. u hebt een door die lidstaat afgegeven attest waarin wordt verklaard dat u dat beroep daar gedurende drie (of twee) jaar hebt uitgeoefend. Voorbeeld: u bent een Belgisch staatsburger en hebt uw hele beroepsopleiding tot logopedist (studie, stage enz.) in Canada gevolgd. De “eerste” erkenning van die opleiding in een lidstaat (bijvoorbeeld België) valt niet onder het algemeen stelsel, maar onder de nationale wetgeving van dat land. Als u het beroep daarna wilt uitoefenen in een andere lidstaat (bijvoorbeeld Frankrijk), kunt u het algemeen stelsel inroepen als u in België drie jaar logopedist bent geweest. U moet dan bij een bevoegde instantie in België een attest aanvragen waarin wordt verklaard dat u het beroep daar gedurende drie jaar hebt uitgeoefend. 10
3.
Kan van u worden verlangd dat u een zekere mate van beroepservaring verwerft alvorens u een aanvraag tot erkenning van uw kwalificaties indient? In beginsel niet. U hoeft normaalgesproken niet in de lidstaat van oorsprong met de uitoefening van uw beroep te zijn begonnen voor u de aanvraag om erkenning van uw beroepskwalificaties indient, maar u moet er wel alle kwalificaties voor hebben. Niettemin kan de bevoegde instantie in de ontvangende lidstaat in bepaalde gevallen verlangen dat u aantoont dat u uw beroep gedurende een bepaalde periode in de lidstaat van oorsprong hebt uitgeoefend.
4.
Wanneer kan van u worden verlangd dat u uw beroep daadwerkelijk hebt uitgeoefend? In een aantal situaties, waarvan de meest courante zijn: 1. als uw beroep in uw lidstaat van oorsprong niet gereglementeerd is; er kan dan van u het bewijs worden geëist dat u uw beroep daar ten minste twee jaar hebt uitgeoefend; 2. als u uw beroepskwalificaties in een derde land hebt verkregen en zij vervolgens in een lidstaat zijn erkend; u moet dan bewijzen dat u het gereglementeerde beroep ten minste drie (of in sommige gevallen twee) jaar in die lidstaat hebt uitgeoefend (zie bovenstaande vraag 2); 3. als uw beroepsopleiding ten minste een jaar korter is geweest dan de opleiding die in de ontvangende lidstaat is vereist om het gereglementeerde beroep uit te oefenen.
5.
Wordt met alle vormen van beroepservaring rekening gehouden? De ervaring die u in de lidstaat van oorsprong bij de uitoefening van het beroep in kwestie hebt opgedaan, wordt in aanmerking genomen, evenals de ervaring die u in om het even welke lidstaat bij de uitoefening van een verwant beroep hebt opgedaan. Voorbeeld: nadat u in Griekenland het diploma van advocaat hebt behaald, hebt u ervaring opgedaan als juridisch adviseur in Duitsland, waar u nu het beroep van advocaat wilt gaan uitoefenen. Daartoe dient u een aanvraag in om erkenning van het diploma van advocaat dat u in Griekenland hebt behaald. De bevoegde instantie in Duitsland moet rekening houden met de ervaring die u in Duitsland als juridisch adviseur hebt opgedaan. U moet uiteraard in het bezit zijn van alle in de lidstaat van oorsprong vereiste kwalificaties voor het beroep waarvoor u in de ontvangende lidstaat de erkenning van uw kwalificaties aanvraagt (advocaat in het voorbeeld). Dat de bevoegde instantie in de ontvangende lidstaat (Duitsland) rekening moet houden met de ervaring die u hebt 11
opgedaan bij de uitoefening van een verwant beroep (juridisch adviseur) verandert daar niets aan. Indien nodig gaat de bevoegde instantie na in hoeverre u op grond van uw ervaring in een verwant beroep recht hebt op gedeeltelijke of volledige vrijstelling van eventuele aanvullende eisen.
6.
Kan worden verlangd dat u een taalexamen aflegt? In beginsel niet. De ontvangende lidstaat kan echter wel verlangen dat u de taal van dat land beheerst als dat nodig is voor het beroep dat u wilt uitoefenen. De eisen mogen echter niet hoger liggen dan voor de uitoefening van het beroep objectief nodig is. In elk geval verlopen de aanvraagprocedure en een eventuele proeve van bekwaamheid in een officiële taal van de ontvangende lidstaat, om welk gereglementeerd beroep het ook gaat. Voorbeeld: u bent advocaat in Oostenrijk en wilt dat beroep in Griekenland uitoefenen. De bevoegde instantie handelt uw aanvraag in het Grieks af. Indien zij van oordeel is dat een aantal vakken die van fundamenteel belang zijn voor de uitoefening van het beroep in Griekenland, niet in uw Oostenrijkse opleiding voorkomen en dat u daarom in die vakken een proef moet afleggen, wordt die schriftelijke of mondelinge proef eveneens in het Grieks afgenomen.
7.
Welke stukken moeten bij de aanvraag tot erkenning als bewijs van de kwalificaties worden ingediend? Algemeen genomen moet de bevoegde instantie in de ontvangende lidstaat ieder document aanvaarden dat is afgegeven door een bevoegde instantie in de lidstaat van oorsprong als bewijs dat u de theoretische of praktijkopleiding in kwestie met succes hebt voltooid. Zij kan ook verlangen dat u haar bewijzen van nationaliteit en beroepservaring overlegt. Als uw beroep in de lidstaat van oorsprong niet is gereglementeerd, is voor de erkenning beroepservaring vereist en moet u die aantonen. Overigens is het in uw belang zoveel mogelijk gegevens over uw beroepservaring te verschaffen, zelfs als u ze niet hoeft aan te tonen. Op die manier kan de bevoegde instantie de duur en reikwijdte van een eventueel vereiste aanpassingsstage dan wel de proeve van bekwaamheid beter afstemmen op uw werkelijke bekwaamheid.
8.
Moeten alle documenten vertaald zijn? De ontvangende lidstaat kan verlangen dat de documenten ter staving van de aanvraag om erkenning in een officiële taal van dat land worden vertaald. Hij kan ook verlangen dat de vertaling wordt gemaakt door een beëdigd vertaler of een door een bevoegde instantie in de ontvangende lidstaat erkende vertaler. 12
9.
Wat als de bevoegde instantie niet binnen vier maanden tot een besluit komt? U moet dan tegen de instantie gerechtelijke stappen kunnen ondernemen.
10.
Kan van u worden verlangd dat u deelneemt in de kosten voor de behandeling van uw aanvraag? Ja. Eventueel moet u bijdragen in de kosten van uw aanvraag, maar het bedrag mag niet hoger liggen dan de reële kosten van de geleverde dienst. In elk geval mag het niet buitensporig zijn of zo hoog dat het praktisch onmogelijk wordt uw rechten onder het algemeen stelsel uit te oefenen.
11.
Wat kunt u doen indien u moeilijkheden ondervindt? U kunt beroep aantekenen bij de bevoegde administratieve of rechterlijke instantie; het is in uw belang dat u dat doet. U kunt ook contact opnemen met een adviseur in Europees recht (in het bureau van de Commissie in uw land) of met de Europese Commissie (Directoraat-generaal Interne markt, Eenheid Gereglementeerde beroepen, Gebouw C-100, Wetstraat 200, B-1049 Brussel). In elk geval beoordeelt de bevoegde instantie in de ontvangende lidstaat of uw kwalificaties overeenstemmen met de eisen; de Commissie kan die rol niet van de bevoegde instantie overnemen en kan de nationale ambtenaren die uw kwalificaties beoordelen ook geen directe instructies geven. De richtlijnen betreffende het algemeen stelsel en de nationale wetten waarmee ze worden omgezet, verlenen u rechten waarop u zich rechtstreeks bij de bevoegde nationale instanties kunt beroepen.
13
U wilt een aanvraag om erkenning van uw kwalificaties in een ontvangende lidstaat indienen ↓ Om er een beroep uit te oefenen ↓ Het betreft een aanvraag voor beroepserkenning. ↓ Op de aanvraag is het algemeen stelsel van toepassing.
↓ Om uw studie daar voort te zetten ↓ Het betreft een aanvraag voor academische erkenning. ↓ Op uw aanvraag is het algemeen stelsel niet van toepassing. Informatie over de academische erkenning van uw diploma’s kunt u in uw land aanvragen bij het contactpunt of bij het NARICinformatiecentrum.
↓
Is het beroep dat u in de ontvangende lidstaat wilt uitoefenen daar gereglementeerd in de zin van de richtlijnen? ↓ JA ↓ Het algemeen stelsel is van toepassing.
↓ NEE ↓ Het algemeen stelsel is niet van toepassing omdat voor de toegang tot dat beroep geen beperkingen gelden. U kunt het in de ontvangende lidstaat uitoefenen met dezelfde rechten en plichten als de staatsburgers van die lidstaat.
↓
Bent u volledig gekwalificeerd om hetzelfde beroep in uw lidstaat van oorsprong uit te oefenen? ↓ JA ↓ Het algemeen stelsel is van toepassing. ↓
↓ NEE ↓ Het algemeen stelsel is niet van toepassing.
Valt het beroep dat u in de ontvangende lidstaat wilt uitoefenen al onder een sectorale of een overgangsrichtlijn (zie lijsten in bijlage 2)? ↓ NEE ↓ Het algemeen stelsel is van toepassing.
↓ JA ↓ Het algemeen stelsel is niet van toepassing.
14
Bijlage 1 Voorbeelden van gereglementeerde beroepen die onder het algemeen stelsel vallen
BELGIË
DENEMARKEN
Juridisch, fiscaal en boekhoudkundig
Paramedisch
advocaat gerechtsdeurwaarder bedrijfsrevisor accountant erkend gemachtigde advocaat accountant
fysiotherapeut
DUITSLAND
advocaat belastingdeskundige accountant
FINLAND
advocaat accountant
podoloog tandprothesemaker opticien orthopedist orthopedisch technicus orthopedisch schoenmaker apothekersassistent fysiotherapeut kinderverpleegkundige bezigheids- en arbeidstherapeut logopedist opticien orthoptist bandagist tandtechnicus audicien prothese/orthesemaker orthopedisch schoenmaker fysiotherapeut
15
Technisch
Sociaal-cultureel
leraar
koopvaardijkapitein stuurman vastgoedmakelaar autorijleraar kraanmachinist chauffeur grafdelver
leraar organist
ingenieur octrooigemachtigde meesterambachtsman
leraar door de staat erkend pedagogisch werker
leraar
FRANKRIJK
advocaat procureur advocaat voor de Raad van State (avocat aux Conseils) gerechtsdeurwaarder griffier bij een handelsrechtbank notaris bewindvoerder curator accountant/auditor (commissaire aux comptes) accountant veilingmeester
logopedist orthoptist masseur/ fysiotherapeut psychomotorisch therapeut bezigheids- en arbeidstherapeut psycholoog diëtist oculist ziekenverzorger hulpkinderverzorgster audicien opticien podoloog biomedisch laborant
16
adviseur industriële eigendom landmeter-taxateur vastgoedmakelaar taxichauffeur ambulancier koopvaardijkapitein vastgoedbeheerder autorijleraar
onderwijzer leraar (middelbaar onderwijs) docent (hoger onderwijs) dansleraar streekgids/tolk reisagent assistent bij sociale dienst
Juridisch, fiscaal en boekhoudkundig
Paramedisch
Technisch
Sociaal-cultureel
GRIEKENLAND
advocaat accountant
tandprothesemaker ziekenhuispersoneel fysiotherapeut
leraar
IERLAND
advocaat (solicitor, barrister) accountant
IJSLAND
advocaat accountant advocaat procureur (procuratore legale) griffier bedrijfs- en belastingadviseur (dottore commercialista) actuaris
logopedist orthoptist masseur/ fysiotherapeut psycholoog opticien bezigheids- en arbeidstherapeut microbioloog fysiotherapeut
industrieel tekenaar mecanicien draaier lasser koopvaardijofficier octrooigemachtigde landmeter ingenieur boekhoudassistent (accounting technician) scheepsofficier dekofficier
ITALIË
LUXEMBURG
advocaat bedrijfsrevisor accountant
NEDERLAND
advocaat gerechtsdeurwaarder accountant
NOORWEGEN
advocaat accountant advocaat accountant
OOSTENRIJK
orthoptist logopedist diëtist psycholoog audicien opticien biomedisch laborant radiologisch laborant assistent van gebitshygiënist podoloog
sociaal geneeskundig assistent masseur/ fysiotherapeut laborant logopedist wijkverpleegster ziekenhuisverpleegkundige bezigheids- en arbeidstherapeut logopedist orthoptist diëtist fysiotherapeut radiologisch laborant apothekersassistent tandprothesemaker fysiotherapeut fysiotherapeut
17
onderwijzer leraar (middelbaar onderwijs/ vakonderwijs/ middenschool) docent (technische school)
leraar ingenieur bioloog chemicus geoloog bosbouw/landbouwingenieur adviseur industriële eigendom bedrijfsadviseur effectenmakelaar dekofficier scheepswerktuigkundige
leraar maatschappelijk werker toeristische beroepen
onderwijzer leraar pedagogisch werker maatschappelijk werker
octrooigemachtigde ingenieur luchtverkeersleider piloot matroos chauffeur kraanmachinist
leraar
leraar leraar
Juridisch, fiscaal en boekhoudkundig
Paramedisch
Technisch
Sociaal-cultureel
PORTUGAL
advocaat accountant
psycholoog
leraar gids/tolk
SPANJE
advocaat procureur arbeidsrechtdeskundige (graduado social) controleur
gespecialiseerd verpleger (behalve verloskunde en gynaecologie) fysiotherapeut opticien podoloog tandprothesemaker audicien ziekenverzorger radiologisch laborant psycholoog
VERENIGD KONINKRIJK
advocaat (solicitor, barrister; advocate (in Schotland)) actuaris accountant
ZWEDEN
advocaat accountant
fysiotherapeut optometrist orthoptist podoloog prothesemaker kunsttherapeut psycholoog muziektherapeut diëtist laborant opticien tandartsassistent fysiotherapeut
ingenieur adviseur industriële eigendom koopvaardijofficier specialist in industriële eigendom vastgoedmakelaar beheerder van goederen technisch architect binnenhuisarchitect ingenieur fysicus geoloog steward(ess) casinopersoneel loodgieter autorijleraar landmeter (surveyor) octrooigemachtigde ingenieur chemicus fysicus geoloog tuinbouwer koopvaardijkapitein dekofficier
18
onderwijzer leraar (middelbaar onderwijs) docent (hoger onderwijs) leraar aan school voor toerisme gids-tolk toeristengids
leraar erkend maatschappelijk werker
Bijlage 2 Lijst van de gereglementeerde beroepen die onder een specifieke richtlijn vallen Gereglementeerde beroepen die onder een sectorale richtlijn vallen huisarts en specialist algemeen verpleegkundige tandarts vroedvrouw dierenarts apotheker architect Gereglementeerde beroepsactiviteiten die onder Richtlijn 1999/42/EG vallen* textielindustrie (bv. spinnerij en weverij); vervaardiging Ambachtelijke activiteiten ** van schoeisel en kleding; sectoren hout, kurk, leder, (ISIC-klasse 23-40) rubber, chemicaliën en chemische producten, aardoliederivaten, vervoermaterieel enz. groothandel; handelsbemiddeling; detailhandel; handel en distributie van giftige stoffen groep 612: detailhandel = doorverkoop van goederen, zonder bewerking, aan particulieren klasse 20: levensmiddelenindustrie: zuivelproducten, fruit- en groenteconserven, cacao enz. klasse 21: vervaardiging van dranken – distillatie enz. van spiritualiën, vervaardiging van wijn enz., brouwerij- en mouterijactiviteiten groep 718: vervoersondersteunende activiteiten en reisbureaus groep 720: opslag dezelfde gebieden als bovengenoemde ambachtelijke activiteiten
Handelsactiviteiten (bv. ISIC-groep 612) Industriële activiteiten (ISIC-klasse 20 en 21)
Activiteiten in de vervoersector (groep 718 en 720) Verwerkende activiteiten (ISIC-klasse 23-40) Activiteiten op het gebied van persoonlijke diensten (ISIC-klasse 85)
*
**
klasse 85: huishoudelijke diensten – restaurants en drankgelegenheden (groep 852) – hotels, kampeerterreinen en overige accommodaties voor kortstondig verblijf (groep 853) – wasserijen, ververijen – fotostudio's enz. verzekeringsagenten en verzekeringsmakelaars: verzekeringen tegen alle risico's
Activiteiten op het gebied van verzekeringen (ISIC-groep 630) Kappersactiviteiten Ter informatie: Richtlijn 1999/42/EG van 7 juni 1999 vervangt de overgangsrichtlijnen in bijlage A van de richtlijn en vult de richtlijn aan met een systeem van diploma-erkenning (PB L 201 van 31 juli 1999). Dit systeem moet voor 31 juli 2001 door de lidstaten worden ingevoerd. ISIC: International Standard Industrial Classification (Internationale standaardbedrijfsindeling) van het Statistisch bureau van de Verenigde Naties (1964).
19
