Gezondheidscentra Jaarverslag 2009
SAG Postbus 80417 1005 BK Amsterdam Donker Curtiusstraat 7, unit 303 1051 JL Amsterdam
T 020 - 582 20 80 F 020 - 582 20 81
E
[email protected] I www.sag-amsterdam.nl
K.v.K. 34162244
Inhoudsopgave Jaarverslag 2009 2.1. 2.1.1. 2.1.2. 2.1.3. 2.1.4. 2.1.5. 2.1.6. 2.1.7. 2.1.8.
1. Inleiding
2
2. Inhoudelijke ontwikkelingen
3
Kwaliteitsmonitoring en –verbetering NHG-accreditering ECB Prestatie-indicatoren Kwaliteitscyclisch werken Serviceniveau Samenwerkingsafspraken Farmaceutische zorg Opleidingstaken
3 3 3 3 3 3 3 4 4
2.2. 2.2.1. 2.2.2. 2.2.3. 2.2.4. 2.2.5.
Ontwikkelen en implementeren van zorgprogramma’s Chronische aandoeningen Gestructureerde zorg aan ouderen Eerstelijns GGZ Kind, jeugd en gezin Nieuwe initiatieven
4 4 4 5 5 5
2.3.
Expertisecentrum
6
3. Bedrijfsvoering
7
3.1. 3.1.1. 3.1.2. 3.1.3.
Financiën Declaratieverkeer Bekostiging Administratieve taken
7 7 7 7
3.2.
ICT
7
3.3.
Facilitaire Zaken
8
3.4. 3.4.1. 3.4.2. 3.4.3. 3.4.4.
Personeel en Organisatie Aansturingsmodel Werving en Selectie Opleiden in de beroepspraktijk Training en Opleiding
8 8 8 8 9
4. Strategie en organisatieontwikkeling
11
4.1. 4.1.1. 4.1.2. 4.1.3.
Strategie Alliantievorming Nieuwe initiatieven Positioneren van de SAG/gezondheidscentra
11 11 11 11
4.2. 4.2.1. 4.2.2.
Organisatie Organisatie- en communicatiestructuur Sturen vanuit informatie
12 12 12
5. Raad van Toezicht
13
Jaarverslag 2009
1
1. Inleiding Wie dit jaarverslag leest zal een aantal zaken kunnen opmerken. De SAG is een organisatie die staat. Staat voor kwaliteit, voor betrokkenheid en voor vernieuwing. Op allerlei niveaus: strategisch, uitvoerend, op het gebied van samenwerking en in contacten met patiënten. Wat niet expliciet genoemd wordt is de inzet van alle medewerkers van de SAG om dit te realiseren. Daarom is dit de plaats om hier bij stil te staan. Het zijn de huisartsen, doktersassistenten, praktijkondersteuners en bureaumedewerkers die de resultaten behaald hebben die we hier optekenen. Maar ook de samenwerkingspartners in de centra zoals de fysiotherapeuten, het maatschappelijk werk, de diëtisten en alle anderen zijn we dank verschuldigd. Zonder hen komt de integrale zorg, ingebed in de wijk, niet tot stand. Gemakkelijk is het niet altijd naast de dagelijkse patiëntenzorg met soms een hoge mate van complexiteit die de stad met zich meebrengt. Op verschillende gebieden wordt gewerkt aan het versterken van de organisatie. Uitbreiding met twee nieuwe centra, de overname van de jeugdgezondheidszorg en inbedding in de bureau-organisatie. Strategische allianties met andere eerste- en tweedelijnszorgaanbieders in de stad. En met zorgverzekeraar Agis. Het ontwerpen van nieuwe vormen van bekostiging van multidisciplinaire zorgprogramma’s voor chronisch zieken en eerstelijns GGZ voor volwassenen en kinderen/jong-volwassenen. De inhoudelijke ontwikkeling van deze programma’s en versterking van de diagnostiek in de gezondheidscentra. De inbedding van de functies POH-GGZ (v/h SPV). De landelijke
2. Inhoudelijke ontwikkelingen primeur van de POH-GGZ jeugd, mogelijk gemaakt dankzij financiering door Agis via de module Innovatie. Het is slechts een greep uit de vele activiteiten. Deze ontwikkelingen vragen een herbezinning op de interne organisatie. Er is een nieuwe managementstructuur in ontwikkeling, waarin gekozen wordt voor een leiderschapsmodel per gezondheidscentrum door een leidinggevend huisarts en centrummanager. In 2010 zal dit zijn beslag krijgen. Informatievoorziening, met behulp van ICT, is een cruciale factor in de organisatieontwikkeling en om die reden is een informatiemanager aangesteld. Het Expertisecentrum Geïntegreerde Zorg kon worden versterkt met een projectleider Kwaliteit en Implementatie. De financiering van geïntegreerde eerstelijnszorg blijft zorgelijk. De verwachtingen die aan de eerste lijn gesteld worden zijn hoog. Substitutie blijft echter achterwege en de voorgenomen afschaffing van de GEL-module wordt vooralsnog niet gecompenseerd door een andere, passende, financieringstructuur. Deze onzekerheid noopt tot voorzichtigheid op het gebied van benodigde investeringen en innovatie. Gezien de resultaten die het afgelopen jaar zijn behaald is er voor de SAG alle reden om de ingeslagen weg verder te vervolgen. Jolanda Buwalda Cees Pel Raad van Bestuur
De inhoudelijke ontwikkelingen zijn ingezet volgens drie lijnen: - Kwaliteitsmonitoring en -verbetering - Ontwikkelen en implementeren van zorgprogramma’s - Ontwikkeling van het Expertisecentrum
het HIS. Alhoewel de meeste centra dit al goed op orde hadden vergde het uniformeren en actualiseren ervan een grote krachtsinspanning van medewerkers op de centra. Dankzij de zeer adequate handleidingen en hulp van één van de SAG-huisartsen is hier een uitmuntende prestatie neergezet. De registratie bleef voortdurende aandacht houden, immers gaat het niet alleen om de financiële effecten, maar ook om een check op de uitvoering van het inhoudelijke zorgprogramma.
2.1. Kwaliteitsmonitoring en –verbetering Het doel van de kwaliteitsverbetering is het versterken van patiëntgerichtheid, afstemming op cliëntervaringen, verwerven van inzicht in kwaliteit en het inzetten van verbetercycli.
2.1.4. Kwaliteitscyclisch werken De SAG ontwikkelt een kwaliteitsmonitoringsysteem dat aansluit op informatie uit de NHG, ECB, prestatie-indicatoren en andere aanvullende gegevens die betrekking hebben op kwaliteit. Besloten is om vooralsnog geen HKZ-ketenzorgcertificering op te zetten. Helaas zijn de gegevens uit de CQ-index die de zorgverzekeraar afnam bij diabetes-patiënten nog niet op centrumniveau beschikbaar gekomen.
2.1.1. NHG-accreditering - De Koempoelan is voor de derde keer geaccrediteerd. - D e gezondheidscentra Banne Buiksloot, Borgerstraat en Staatsliedenbuurt verwierven de tweede NHG-accreditatie en zitten in het derde verbetertraject - Haveneiland ontving de eerste accreditatie. - Voor de overige centra is de accreditering aangevraagd. Zij starten in 2010.
2.1.5. Serviceniveau Het ECB heeft diverse aanknopingspunten geboden voor het vaststellen van verbeterpunten per centrum. De privacy aan de balie bleef bij velen een lastig probleem dat niet in alle gevallen met een verbouwing is op te lossen. Waar mogelijk zijn maatregelen getroffen door het plaatsen van schermen. Op Zeeburg is, naast de Helmersstraat, een avond-spreekuur op de dinsdagavond gestart.
2.1.2. ECB - Alle centra behaalden het ECB-certificaat. Elk centrum heeft eigen verbeterplannen opgesteld die passen bij de lokale situatie. Vrijwel alle centra kampten met het probleem van telefonische bereikbaarheid. Dit probleem speelt ook landelijk bij huisartsen en gezondheidscentra. De telefonische bereikbaarheid staat overigens niet op zichzelf, de baliefunctie/doktersassistenten staan onder grote druk. Enkele centra hebben opleidingen op het gebied van bejegening, omgaan met agressie en triage georganiseerd. Besloten is om dit in 2010 SAG-breed op te pakken. Ook is besloten te onderzoeken of nieuwe telefonietechniek, naast andere maatregelen, soelaas kan bieden.
De Raad van Toezicht heeft een deel van haar vacatiegelden beschikbaar gesteld voor een interne prijsvraag voor het beste voorstel ter verbetering van de service aan patiënten. Een bijzonder initiatief! Medewerkers konden hun ideeën individueel of groepsgewijs indienen. De ideeën moesten overdraagbaar zijn naar andere centra. Een jury bestaande uit huisartsen, centrummanagers, Expertisecentrum en Raad van Bestuur legde een aantal nominaties voor aan de Raad van Toezicht. Tijdens de jaarlijkse nieuwjaarsbijeenkomst werd de prijswinner bekend gemaakt: gezondheidscentrum Haveneiland met het voorstel voor digitale voorlichting in wachtkamers.
2.1.3. Prestatie-indicatoren Eens per jaar bepaalt de uitkomst van een meting de hoogte van de bonus die verzekeraar Agis uitkeert. De prestaties hebben betrekking op chronische zorgprogramma’s DM2, COPD en HVZ. Verder op depressie, doelmatigheid in voorschrijven en enkele uitkomsten uit het ECB. Voorwaarde is een zo volledig mogelijke registratie van alle gegevens in
2
Stichting Amsterdamse Gezondheidscentra
2.1.6. Samenwerkingsafspraken De model-samenwerkingsovereenkomsten van de SAG zijn vervangen door specifieke transmurale werkafspraken die
Jaarverslag 2009
3
in het kader van ketencontractering en multidisciplinaire zorgprogramma’s worden vastgelegd. Deze zijn specifieker en daardoor beter op output te volgen. 2.1.7. Farmaceutische zorg Doelmatig voorschrijven is een belangrijke doelstelling. Structureel worden in FTO-verband afspraken gemaakt over: - generiek voorschrijven - EVS-gebruik gekoppeld aan ICPC-codering - NHG-formularium geneesmiddelen. Op de Helmersstraat is een pilot gestart met verstrekking en ondersteuning bij chronische medicatie vanuit het gezondheidscentrum.
Besloten is om geen eigen ketenprogramma voor COPD en HVZ te ontwikkelen maar mee te lopen in de landelijke ontwikkeling van zorgstandaarden en de stedelijke vertaalslag daarvan in werkgroepen van de HKA (waarin SAG-huisartsen participeren).
2.1.8. Opleidingstaken In vrijwel alle gezondheidscentra zijn een of meer HAIO’s opgeleid. Gezondheidscentrum De Vaart continueerde daarnaast haar functie als academische werkplaats van de VU.
Ook een multidisciplinair zorgprogramma voor overgewicht/obesitas is niet gestart. De aanpak daarvan past weliswaar zeer goed binnen bredere samenwerkingsverbanden in de stad in het kader van het convenant ‘Naar een vitaal en gezond Amsterdam’ tussen Agis en de stad Amsterdam, maar er is geen financiering voor gevonden.
2.2. Ontwikkelen en implementeren van zorgprogramma’s
2.2.2. Gestructureerde zorg aan ouderen De SAG heeft zeer actief deelgenomen aan de geriatrische netwerken van het AMC en de VU. Deze netwerken zijn opgezet in het kader van het landelijk Nationaal Programma Ouderenzorg. Met succes is een stevige positie voor de POHOuderenzorg in de projectplannen ingebracht. Projectplannen die zijn goedgekeurd betreffen instrumentontwikkeling voor de screening van en zorg voor kwetsbare ouderen, organisatie van de ziekenhuisnazorg en evaluatie van het Amsterdamse dementieketenzorgprogramma (zogenaamde StiDA-model). De instrumentontwikkeling is getest in De Koempoelan en de Staatsliedenbuurt. Ook hebben huisartsen van deze centra meegewerkt aan de ontwikkeling van een toolkit voor ouderenzorg. Bij de VU is door De Vaart input geleverd voor de ontwikkeling van instrumentarium. De inbreng van de betrokken huisartsen van de SAG heeft geresulteerd in een versterking van de eerstelijns-/huisartsen in de ouderenzorg.
Op zorgprogrammatisch gebied zijn verschillende lijnen te onderscheiden die een samenhangende en gestructureerde aanpak vereisen: programmatische aanpak bij chronische aandoeningen, ouderenzorg, GGZ en zorg voor kind, jeugd en gezin. Deze zorgprogramma’s zijn transmuraal en hebben community care-aspecten in zich. 2.2.1. Chronische aandoeningen In 2009 is de integrale bekostiging voorbereid en ingevoerd per 1 januari 2010. Zorgaanbieders kregen aanvankelijk de gelegenheid om eigen ketenzorgprogramma’s met bijbehorend dbc-tarief aan te besteden aan de zorgverzekeraar. De SAG heeft veel tijd gestoken in het ontwikkelen van een kwalitatief hoogwaardige keten voor DM2 en een doelmatig prijskaartje. Hierbij kon zij bogen op de kennis en ervaring met het al bestaande Diagisprogramma. Zorgverzekeraar Agis heeft vanwege de grote diversiteit aan aanbestedingen uiteindelijk besloten om een zelf ontworpen keten voor 2010 in te kopen. De kennis en ervaring die binnen de SAG is opgedaan met deze keten komt ten goede aan de verwachte keten-dbc voor COPD en HVZ in 2010. De Stuurgroep Diagis heeft de ontwikkelingen op het gebied van Diagis en de HIS-faciliteiten dienaangaande gevolgd en verbeterd. Ook is een herziene versie van het handboek met het DM2-protocol uitgebracht.
4
Voorbereidingen zijn getroffen voor het insluizen van Oostelijke Eilanden, Zeeburg, De Koempoelan en Haveneiland in het Diagisprogramma. De Koempoelan en Haveneiland liepen mee met de ‘diabetesbus’, een samenwerkingsproject met het OLVG. Oostelijke Eilanden en Zeeburg kenden eerder nog geen programmatische aanpak van DM2. Met ingang van 1 januari 2010 doen alle vier de centra mee met Diagis.
Stichting Amsterdamse Gezondheidscentra
Een van de SAG-huisartsen neemt deel aan de HKAwerkgroep Ouderenzorg. Via die weg is een curriculum en opleiding door de Hogeschool InHolland ontwikkeld, dat in 2010 operationeel wordt. Met Agis vond geregeld overleg plaats zowel door de HKA als de SAG en GAZO waarin gepleit werd voor structurele financiering van de POH-Ouderenzorg. Dit overleg loopt door in 2010. De Koempoelan en De Vaart zijn deelnemers aan de koploperregio’s dementieketenzorg. Ook hier vervult de
POH-Ouderenzorg de rol van casemanager (evenals de wijkverpleegkundige dat vanuit de V VT doet). SAG heeft het stedelijk convenant ondertekend en nam deel aan de Stuurgroep Zorgketen Dementie Amsterdam (ZDA).
is in Amsterdam-Noord problematisch alcoholgebruik als een van de knelpunten met een hoge prioriteit aangemerkt. Huisartsen hebben te kennen gegeven hun deskundigheid op het gebied van vroegsignalering en behandeling te willen vergroten. In het project wordt een draaiboek voor vroegsignalering alcoholgebruik voor eerstelijnszorg en welzijnsaanbieders opgesteld.
In Osdorp heeft de SAG het convenant Wonen, Zorg en Dienstverlening mede ondertekend. De daaruit voorvloeiende activiteiten liggen vooralsnog vooral op het vlak van infrastructuur in de wijk en maatschappelijk werk.
Een van de huisartsen van de SAG nam deel aan de HKAwerkgroep GGZ. Deze werkgroep is uitgebreid met Arkin en Prezens/InGeest, naar analogie van het eerdere initiatief Vicino, een bestuurlijke alliantie van eerste- en tweedelijns GGZ in Amsterdam. Transmurale zorg staat geregeld op de agenda van deze werkgroep.
De huisartsenzorg in verzorgings- en verpleeghuizen Vondelstede, Leo Polakhuis en Wolbrantskerkweg is gecontinueerd. Overigens werd ook aan andere ‘bijzondere doelgroepen’ huisartsenzorg verleend zoals in De Weerklank, op IJburg en in enkele andere centra. 2.2.3. Eerstelijns GGZ In 2009 is de financieringsregeling POH-GGZ ingevoerd. Dankzij deze regeling kunnen eigen POH-GGZ-ers worden aangenomen. De SAG heeft gekozen voor een detacheringsmodel van SPV-ers van Arkin en Prezens/InGeest. De SAG-centra werken al ettelijke jaren met de SPV-ers en zijn tevreden over hun inbreng. Nieuw is dat de aansturing en inhoudelijke verantwoordelijkheid nu berust bij de huisartsen. Met deze inhoudelijke, organisatorische en financiële inbedding is de GGZ in de eerste lijn verder versterkt. De financiering van de POH-GGZ is conform die van de POH-S. Dat wil zeggen dat de gespreksduur is verkort, dat zij inkomsten via consulten en visites moeten verwerven en registreren in het HIS. In 2009 zijn de voorbereidingen hiervoor getroffen, er is een workshop belegd waarin tekst en uitleg is gegeven en er is een informatiepakket rondgestuurd.
2.2.4. Kind, jeugd en gezin De Oase biedt kind-, jeugd- en gezinspsychiatrie in gezondheidscentra Osdorp en De Vaart en in 2009 is ook gestart in Slotermeer. Het aanbod is gespecialiseerd in het bereik van allochtonen doelgroepen, lage SES en multi-problemsituaties. De Oase is een samenwerkingsproject tussen De Bascule en de SAG. Er werken psychologen, een kinder-/jeugdpsychiater en ambulante hulpverleners. Nieuw is de inzet van de nieuwe functie POH-GGZ jeugd. Op basis van het stedelijke model POH-GGZ plus werd een curriculum ontwikkeld. De POH-er vervult naast inhoudelijke zorgtaken een belangrijke rol als liaison tussen psychologen en huisartsen als casemanager. Agis financiert de functie voor maximaal twee jaar uit de module Innovatie. Doel is om het zorgaanbod van De Oase, inclusief de functie POH-GGZ jeugd, via structurele financiering gedekt te krijgen. Daartoe werd een aanvraag voor de beleidsregel innovatie bij de NZa voorbereid die in 2010 zal worden ingediend.
Het onderzoeksproject CC:DIP (programmatische aanpak van depressiepatiënten) is in 2009 afgerond. Het programma is gebaseerd op PST (Problem Solving Treatment), ondersteunt het zelfmanagement van patiënten (via een webbased trackingprogramma) en ondersteunt de caremanager (SPV-er, maatschappelijk werk of eerstelijns psycholoog) met protocollen voor behandeling en medicatie. Het onderzoek maakt deel uit van het landelijke depressieprogramma van het Trimbos Instituut en is uitgevoerd door Trimbos/VUmc en mede gefinancierd door Agis. Er is een voorlopige rapportage uitgebracht. De effectrapportage wordt in 2010 verwacht.
Het aantal aanmeldingen bij De Oase overtrof de verwachtingen. De behoefte aan deze vorm van laagdrempelige en toegankelijke psychiatrische zorg in de eerste lijn aan deze doelgroep is groot. De deelnemende hoogleraar, verbonden aan De Bascule en het AMC, ontwikkelt in het project behandelprotocollen, gebaseerd op kennis en expertise van de tweede lijn. In voorbereiding waren diagnostiek en kortdurende behandeling van kinderen met onverklaarde buikklachten die nu nog naar de kinderarts worden verwezen. Tevens zijn voorbereidingen getroffen voor de inzet van een huisarts met psychiatrische taken in het team van De Oase.
In Banne Buiksloot is een project Vroegsignalering Alcohol gestart. Het project maakt deel uit van het landelijk Partnership Vroegsignalering Alcohol (PVA) en wordt uitgevoerd samen met Arkin/Jellinek. In het kader van het Grote Steden Beleid
2.2.5. Nieuwe initiatieven Naast de lopende zorgprogramma’s zijn een aantal nieuwe initiatieven ontstaan die óf nog in de voorbereidingsfase zaten óf nog in een experimenteel stadium verkeerden.
Jaarverslag 2009
5
In voorbereiding waren experimenten met versterking van diagnostiek in de eerste lijn. Deze experimenten werden ontwikkeld in samenwerking met ATAL. ATAL introduceert de modernste technieken op het gebied van laboratoriumdiagnostiek en biometrie. Met Point of Care Technologie (POCT) beogen we snelle en betrouwbare laboratoriumuitslagen en adequaat elektronisch berichtenverkeer. Tevens zal hierbij gekeken worden naar optimaliseren van logistieke processen, zowel vanuit het perspectief van patiënten als van de professionals. Met Haveneiland is een pilot voorbereid waarin techniek en toepassingen worden getest. Hiervoor is een businesscase in voorbereiding. Andere vormen van diagnostiek zijn echoscopie en verloskundige echo’s. Deze werden op dezelfde manier voorbereid: techniek, financiering en logistieke processen. Het concept ‘Wijk zonder scheidslijnen’ dat van toepassing is op IJburg, wordt inmiddels door velen omarmd als hét voorbeeld van wijkgerichte en geïntegreerde zorg. Gezondheidscentrum Haveneiland, inmiddels uitgebreid met gezondheidscentrum Steigereiland en IJburg-West (samenwerking met apotheek Synergia) bleken een aanzuigende werking te hebben op vele aan de eerstelijnszorg gelieerde partijen. Op IJburg is de marktwerking in de zorg het meest voelbaar. De ingezette activiteiten op het gebied van verloskunde en samenwerking met het OLVG zijn in 2009 gecontinueerd. De LO(?)K-poli, een samenwerkingsproject tussen SAG en VUmc waarin de verbinding wordt gelegd tussen psychische en somatische klachten, heeft in 2009 meer toeloop gekregen dan in het startjaar 2008 en bleek in een behoefte te voorzien. Ook van buiten Amsterdam kwamen verzoeken om patiënten aan te mogen melden. Helaas is dat nu nog niet mogelijk gezien de projectstatus. De continuïteit van het project is in het geding door het ontbreken van financiering. Op Haveneiland is het CIZ gevestigd voor een aantal dagdelen per week. Dit vormt een onderdeel van het landelijk project om in tenminste twintig plaatsen in het land een CIZ-lokatie in een gezondheidscentrum te vestigen. Uit eerdere pilots is gebleken dat dit een succesvolle constructie is, zowel voor cliënten voor wie het CIZ-loket gemakkelijk te vinden is, als voor huisartsen die dankzij korte lijnen de indicatiesteller kunnen raadplegen of adviseren. Het gaat in eerste instantie om AWBZ-indicaties. Haveneiland werd gekozen omdat het indicatiebureau past in de gedachte van ‘Wijk zonder scheidslijnen’, een open en geïntegreerde woonen leefwijze ïn de wijk ongeacht aandoening of beperking.
6
Stichting Amsterdamse Gezondheidscentra
In Oost-Watergraafsmeer nam de SAG deel aan het stadsdeeloverleg zorg. Dit overleg wordt gefaciliteerd door de Stichting 1ste Lijn. In het najaar van 2009 heeft een conferentie plaatsgevonden voor zorg- en welzijnsaanbieders in de wijk, waar een aantal concrete acties uit zijn voortgekomen, zoals het doorontwikkelen van de sociale kaart, een pilot voor het gebruik van een logboek voor interdisciplinaire afstemming en een pilot voor het signaleren van hulpvragen. Een niet nieuw, maar daarentegen beëindigd initiatief is de inzet van zorgconsulenten via de GGD in de eerste lijn. De zorgconsulenten, ook wel bekend onder de naam ‘voorlichters eigen taal en cultuur’ vormden een zeer waardevolle bijdrage in de communicatie met patiënten. Agis heeft nog tijdelijk de financiering van deze functie op zich kunnen nemen, de GGD heeft diverse expertmeetings belegd waaraan ook de SAG actief heeft bijgedragen. Echter, de stedelijke inzet van zorgconsulenten is dusdanig afgenomen dat dit niet meer kostendekkend kon worden aangeboden. Voor een aantal centra van de SAG in achterstandsgebieden is het gemis van deze VETC-ers nog steeds voelbaar.
2.3. Expertisecentrum Het Expertisecentrum van de SAG is in 2008 opgericht en kreeg in 2009 een verdere invulling en vorm. Halverwege het jaar is een projectleider Kwaliteit en Implementatie aangetrokken. Multidisciplinaire samenwerking vereist niet alleen zorginhoudelijke afstemming, maar vraagt ook om afspraken over de randvoorwaarden en begeleiding bij de implementatie van verschillende werksoorten onder één dak. Een belangrijke functie van het Expertisecentrum is het monitoren van kwaliteit en verbeteracties en het ontwikkelen en implementeren van zorgprogramma’s. De samenwerking met de centra op dat gebied kreeg vorm via projectgroepen en themagroepen en de gezamenlijke invulling van interne workshops. Ook de uitvoering van PR en communicatie valt onder het Expertisecentrum. De huisstijl is verder doorontwikkeld en meer zichtbaar geworden via naamborden op de gevels van de centra, briefpapier e.d, en toepassing op drukwerk. De SAG-nieuwsbrief ‘SAG in beweging’ verscheen zes keer en heeft blijkens een lezersenquête een hoge waardering en een vaste plaats in de interne informatievoorziening gekregen.
3. Bedrijfsvoering De verdere optimalisering van de organisatie vereist een hoogwaardig faciliterend bureau. Het SAG-bureau beschikt over expertise en professionals om ondersteuning en service te verlenen op het gebied van bedrijfsvoering, P&O, zorgontwikkeling, innovatie en strategisch management. ICT is een kritische succesfactor voor een optimaal en doelmatig functionerende organisatie. Met ingang van 1 januari 2009 is de overname van de jeugdgezondheidszorg gerealiseerd. In 2009 heeft de integratie van gezondheidscentrum Oostelijke Eilanden en Zeeburg plaatsgevonden. Deze uitbreiding bracht veel extra werkzaamheden met zich mee voor alle afdelingen van het bedrijfsbureau.
moment en de wijze van aanbesteden bestond enige tijd onzekerheid. Het tijdstip werd uitgesteld, deels omdat behandelprotocollen nog niet beschikbaar waren, deels omdat de implementatie van deze financieringswijze tegen problemen aanloopt op het gebied van registratie en ICTproblemen. De continuering van de GEL-gelden voor 2010 is veilig gesteld inclusief een bonus op basis van zorgprestaties. 3.1.3. Administratieve taken Een aanzet is gegeven tot het werken met maandelijkse managementrapportages, zogenaamde dashboards, waarbij indicatoren zijn benoemd om specifiek op te monitoren. Dit proces is intussen afgerond en zal in de nabije toekomst zijn vruchten afwerpen in de vorm van sneller inzicht in de -financiële- gang van zaken op de centra en een verregaande kostenbeheersing.
3.1. Financiën Afgelopen jaar werd gedomineerd door grote onzekerheden over de afwikkeling van het dossier LDD, kostprijsmodellen en berekening voor dbc’s en de continuering van de module voor geïntegreerde zorg.
De integratie van de financiële administratie en verslaglegging van Oostelijke Eilanden en Zeeburg is gerealiseerd.
3.1.1. Declaratieverkeer De samenwerking met LDD is beëindigd en het declaratieverkeer in eigen hand genomen. Dankzij tijdige actie is de SAG het faillissement van LDD voorgebleven en kon het declaratieverkeer gecontinueerd worden. Het proces is intussen verbeterd, ook wat betreft retourinformatie van zorgverzekeraars, teneinde toekomstige fouten in de aanlevering van elektronische declaraties te voorkomen. De gezondheidscentra zijn hierbij geassisteerd door externe consultants die extra aandacht hebben geschonken aan de kwaliteit van de patiëntendatabase en het opschonen en bijhouden van -administratieve- patiëntgegevens. Daarnaast zijn externe consultants aangetrokken om de gegevens van LDD te analyseren, te corrigeren en te controleren om deze vervolgens weer neer te kunnen leggen bij de zorgverzekeraars. Dit is een zeer arbeidsintensief project geworden, waarbij hoogwaardige ICT-oplossingen uitkomst hebben moeten brengen.
3.2. ICT In 2009 zijn alle gezondheidscentra overgegaan van OmniHis Studio naar OmniHis Scipio. Deze nieuwe versie biedt een aantal verbeteringen op het gebied van registratie en gegevensverzameling. De overgang is ondersteund door een scholingsprogramma voor alle gebruikers en door concrete ondersteuning op de centra. Intussen is ook de aansluiting van de randapparatuur in gang gezet. De spirometers en de 24-uurs bloeddrukmeters zijn inmiddels op bijna alle gezondheidscentra aangesloten en geïntegreerd in het systeem. Oostelijke Eilanden en Zeeburg, zijn van de door hun in gebruik zijnde HIS-en meteen overgegaan naar OmniHis Scipio. Door het invoeren van frequent overleg tussen SAG en Infotechnology is het aantal storingen waar de centra in 2008 mee kampten beduidend afgenomen.
3.1.2. Bekostiging De eerste aanzet voor het hanteren van een dbc (diagnose behandelcombinatie) werd vorig jaar gegeven. Over het
Jaarverslag 2009
7
3.3. Facilitaire Zaken De overname van de jeugdgezondheidszorg van Amsterdam Thuiszorg vergde een uitbreiding van het bureau aan de Donker Curtiusstraat. Deze uitbreiding kon worden gecombineerd met een opknapbeurt door Lieven de Key, de eigenaar van het pand. Er is een distributiesysteem voor bestellingen door de OKC’s en verspreiding over de stad opgesteld. Het pand van gezondheidscentrum Zeeburg is in eigendom van de SAG gekomen en verbouwd. Het centrum beschikt nu over twee volwaardige spreekkamers en een multifunctionele ruimte. De huidige huisvesting van Oostelijke Eilanden is niet optimaal. Er worden voorbereidingen getroffen om per 2011 naar nieuwbouw over te gaan. Op IJburg is gezondheidscentrum Steigereiland medio 2009 weer geopend. Naast de huisartsenzorg worden hier ook avondspreekuren door de verloskundigen van Haveneiland gehouden. Sinds medio 2009 zijn in het pand van de apotheek Synergia ook een huisarts en doktersassistenten van de SAG gevestigd.
3.4. Personeel en Organisatie De uitbreiding van activiteiten van de SAG brengen een heroriëntatie op de interne organisatie met zich mee. Gewerkt wordt aan een aansturingsmodel. De werving en selectie van medewerkers vergde dit jaar meer dan anders tijd en aandacht. 3.4.1. Aansturingsmodel Er is een voorbereidend traject gestart voor een nieuw aansturingsmodel van de centra. In 2008 was hiermee een begin gemaakt door het instellen van de werkgroep Aansturing Centra, bestaande uit centrummanagers, coördinerend huisartsen, de Raad van Bestuur en een personeelsfunctionaris. Er is een extern adviseur ingeschakeld voor ondersteuning bij de ontwikkeling van het nieuwe aansturingsmodel, die het adviesrapport ‘Managementstructuur Gezondheidscentra – transparante verbinding van zorg en organisatie’ heeft uitgebracht. Andere producten die zijn opgeleverd zijn:. - f unctieprofielen voor de locatieveranwoordelijke huisarts en centrummanager - dienstenportfolio Bedrijfsbureau en Gezondheidscentra
- c ommunicatie- en overlegstructuur - aanzet tot plan voor coaching, training en opleiding voor de centrummanager en locatieverantwoordelijke huisarts. 3.4.2. Werving en Selectie De overname van de jeugdgezondheidszorg van Amsterdam Thuiszorg/Cordaan, de aansluiting van Oostelijke Eilanden en Zeeburg en de aanstelling van enkele nieuwe functies vroegen een forse extra inspanning van de afdeling P&O die dit binnen de bestaande middelen heeft gerealiseerd. Met alle medewerkers van de jeugdgezondheidszorg en van Zeeburg is een individueel kennismakingsgesprek gevoerd. Tevens is een directeur jeugdgezondheidszorg aangesteld. Het Expertisecentrum Geïntegreerde Zorg is uitgebreid met een projectleider Kwaliteit en Implementatie. De Informatiemanager, eveneens een nieuwe functie die intern kon worden vervuld, ondersteunt en adviseert het bedrijfsbureau en jeugdgezondheidszorg bij het afstemmen van de bedrijfsprocessen met informatievoorziening. Het vervullen van vacatures voor doktersassistent en praktijkondersteuner is een permanent probleem. Onderzoek door Prismant naar de arbeidsmarkt van doktersassistenten laat zien dat zonder aanvullend beleid het aanbod van doktersassistenten de komende jaren tekortschiet om in de vraag te voorzien. Goed nieuws is dat doktersassistenten die in de huisartsenzorg werken hun werk positiever beoordelen dan assistenten in een ziekenhuis of verzorgingshuis. De SAG werkte aan het terugdringen van het tekort door een aantal aanbevelingen uit het onderzoek over te nemen. SAG en ROC Amsterdam hebben het initiatief genomen om meer met zorginstellingen in de regio samen te werken. Dit heeft geresulteerd in een optimale bezetting van het aantal stageplaatsen voor doktersassistenten. 3.4.3. Opleiden in de beroepspraktijk In alle gezondheidscentra zijn opleidingsplaatsen voor haio’s, doktersassistenten en praktijkondersteuners in opleiding gerealiseerd. De afdeling Facilitaire Zaken heeft ook dit jaar een stageplaats geboden aan een mbo-student Facility Management. Door het tekort op de arbeidsmarkt heeft het opleiden van aankomende doktersassistenten blijvende aandacht. Naast leerlingen van de dagopleiding werden waar mogelijk ook stageplaatsen vrijgemaakt voor leerlingen aan een avondopleiding of BBL (beroepsbegeleidende leerweg). Elk gezondheidscentrum had tenminste twee gecertificeerde stagebegeleiders, die bovendien werden bijgeschoold.
Het opleidingsjaar doktersassistenten 2008-2009 is met alle betrokkenen (SAG, ROC, stagebegeleiders, praktijkopleider) geëvalueerd en de uitkomsten zijn verwerkt in het trainingsprogramma van 2009. 3.4.4. Training en Opleiding Het budget voor training en opleiding bedraagt 2% van de loonsom. Dit budget werd overschreden doordat naast opleiding en training ruimte is geboden aan stageplaatsen en opleidingsplaatsen.
Stichting Amsterdamse Gezondheidscentra
Aantal medewerkers op 31 december 2009 per arbeidsrelatie
Aantal medewerkers en fte op 31 december per jaar 232 185
185
185 134
107
101
47
Uurloner
aantal fte aantal fte aantal fte 31-12-2007 31-12-2008 31-12-2009
Verloop medewerkers per jaar
Vast
Aantal medewerkers op 31 december 2009 per dienstverband
82 69 56
52
60
31
59
Man
in dienst uit dienst
Vrouw
183 6 12
2007
2008
Deeltijd
2009
Voltijd
Aantal medewerkers per leeftijdsgroep 4 3 32
Uurloner
5 59 48
Vast dienstverband
3
35 23
19
0-25
8
Overzicht van training en opleiding: - D eskundigheidsbevordering, bij-en nascholing i.v.m. herregistratie voor huisartsen en verloskundigen - D eskundigheidsbevordering voor verloskundigen - Deskundigheidsbevordering en beroepsvormende opleiding voor praktijkondersteuners - D eskundigheidsbevordering en vaardigheidstraining voor doktersassistenten - D eskundigheidsbevordering overige functies en leden Ondernemingsraad.
26-35
36-45
46-55
>55
Jaarverslag 2009
9
4. Strategie en organisatieontwikkeling
Verzuim percentage per locatie en Zeeburg zijn niet bekend) (cijfers Oostelijke Eilanden 12,46 10,74
De gezondheidscentra van de SAG staan voor een optimaal serviceniveau en hoogwaardige zorg die aansluit bij de patiënt. Betrokkenheid en een respectvolle omgang met elkaar, uitgaande van gelijkwaardigheid, zijn belangrijke elementen in de relatie tussen patiënt en medewerker en tussen medewerkers onderling. De wijze waarop zij met elkaar omgaan maakt een doorslaggevend verschil in de kwaliteit van dienstverlening en in het werkplezier van medewerkers. De kracht en flexibiliteit van de interne organisatie vormt het fundament voor de ambities en positionering van de SAG.
9,28
5,88 4,66 3,76
3,75 1,17
2,21
0,64
2,05
integrale aanpak. Zij ontwikkelden gezamenlijke programma’s voor veel voorkomende problemen in de Banne en Nieuwendam Noord en borgden deze via een samenwerkingsstructuur (‘Midoffice’ voor complexe problemen) en inkoopafspraken. Op bestuurlijk niveau is besloten vooralsnog af te zien van de oprichting van Vicino (ontwikkelmaatschappij voor transmurale GGZ-zorg) gezien de NMa-gevoeligheid hiervan. Wel vindt zorginhoudelijke afstemming op uitvoerend niveau plaats. De samenwerking met het AMC en de VU vonden plaats via deelname aan de geriatrische netwerken in het kader van het Nationaal Programma Ouderenzorg en door gezondheidscentrum De Vaart als academische werkplaats.
4.1. Strategie
Aantal medewerkers per functie / taakgebied Facilitair medewerker schoonmaker
1
Financieel oproep
1
1
haptotherapeut
1
physician assistent
1
CB-arts oproep
1
Informatie Manager
1
Communicatiemedewerker
1
Manager Facilitaire Zaken
1
Huisarts oproep
1
Medewerker expertisecentrum Bestuurder Medewerker P&O CB-arts Projectmanager Fysiotherapeut
0 Vrouw6 Man
2 11 3 3 2 1 3 1
Secretarieel medewerker
4
Verloskundige
4 5
Administratief medewerker Medewerker afdeling financiën Centrummanager Administratief oproep
3
2 9 13
Praktijkondersteuner Doktersassistent oproep huisarts Doktersassistent
10 Stichting Amsterdamse Gezondheidscentra
4
15
2 20
1 32
17 71
4.1.2. Nieuwe initiatieven Nieuwe initiatieven beogen het versterken van cliëntgerichte zorg in de wijk en daarnaast het verhogen van kwaliteit en doelmatigheid van zorg door middel van het ontdubbelen van eerste- en tweedelijnszorg. Op het gebied van diagnostiek zijn verkenningen uitgevoerd met ATAL voor versterking van labdiagnostiek en biometrie in de gezondheidscentra. De voorbereidingen voor een pilot op Haveneiland op het gebied van Point Of Care en gynaecologische echo zijn gestart. Voorbereidingen zijn getroffen voor de aanstelling van POHGGZ per 2010. Vooralsnog zullen de SPV-ers van Arkin en Prezens/InGeest die al werkzaam waren in de gezondheidscentra gedetacheerd worden. De regie en aansturing ligt in de nieuwe constructie in de eerstelijn bij de huisartsen. In het project De Oase, kinder- en jeugdpsychiatrie in de eerstelijn, zal een POH-GGZ jeugd komen. Hiervoor is een curriculum opgesteld en een aanvraag bij Agis ingediend. De SAG continueert de inzet van de POH-Ouderenzorg ondanks het ontbreken van passende financiering.
De SAG opteert ervoor om verder uit te groeien tot een sterke organisatie voor geïntegreerde zorg. Hiervoor is naast een sterke interne organisatie ook een robuuste omvang nodig. De SAG heeft de groei van de afgelopen jaren verder doorgezet door alliantievorming, autonome omzetgroei, nieuwe vestigingen, nieuwe zorgproducten en nieuwe product/ marktcombinaties.
2
4.1.1. Alliantievorming Alliantievorming vond zowel horizontaal plaats (samenwerking met andere gezondheidscentra en/of huisartsenpraktijken) als vertikaal (samenwerking met tweedelijnszorg en academische centra). De contacten met HKA en Stichting 1ste Lijn zijn geïntensiveerd. De SAG participeert op bestuurlijk en uitvoerend niveau in de diverse werkgroepen van de HKA en er is een gestructureerd bestuurlijk overleg met de Stichting 1ste Lijn gestart. Met GAZO zijn verkenningen gestart voor een gezamenlijk project om inzicht te verwerven in de manier waarop binnen ieders organisatie gewerkt wordt en hierover kennis te delen en verbeteracties op te stellen. Streven is om dit in totaal met tien koepels van gezondheidscentra uit te voeren. Met alle tweede lijnspartners in Amsterdam (ziekenhuizen, VVT-sector en GGZ) is de samenwerking via diverse projecten geïntensiveerd (zie hoofdstuk 3). In Amsterdam-Noord is de samenwerking bestendigd met aanbieders van zorg en welzijn, het Stadsdeel, de Dienst Zorg en Samenleving, de Dienst Werk en Inkomen en Agis onder de titel ‘Beter Samen in Noord’. Deze samenwerking beoogt structurele samenwerking via een wijkgerichte en
4.1.3. Positioneren van de SAG/gezondheidscentra De SAG krijgt in toenemende mate erkenning als vernieuwer en als deskundig en betrouwbaar. Met Agis is een convenant gesloten met als doel versterking van de eerstelijnszorg. Een van de activiteiten die hieruit voortvloeiden is een onderzoek naar kwaliteit en doelmatigheid binnen de SAG waarin gezocht wordt naar kwaliteitsbepalende factoren van geïntegreerde eerstelijnszorg. Het onderzoek wordt in 2010 afgerond.
Jaarverslag 2009
11
De SAG neemt structureel deel aan overleggen met stakeholders (LVG, gemeente en stadsdelen, etc.)
4.2. Organisatie De SAG-organisatie heeft inmiddels een dergelijke omvang bereikt dat een meer geformaliseerde en gestandaardiseerde werkwijze noodzakelijk is om de interne afstemming en communicatie optimaal te laten verlopen. In 2009 is hier op verschillende fronten flink in geïnvesteerd. 4.2.1. Organisatie- en communicatiestructuur Van belang is dat er een duidelijk aanspreekpunt is voor de interne afstemming binnen het centrum en als schakelpunt tussen centrum en Raad van Bestuur i.c. ondersteunend
bureau. Dit betreft zowel de dagelijkse bedrijfsvoering van de centra als het ontwikkelen en implementeren van kwaliteitsverbetering en zorgprogrammering. Hiertoe is een nieuw aansturingsmodel ontwikkeld. Tijdens de overgang naar het nieuwe jaar liep het adviestraject van de Ondernemingsraad nog. 4.2.2. Sturen vanuit informatie Kostenreductie en inkomsten gericht op groei zijn noodzakelijk om de gezonde financiële positie van de SAG te behouden. De centra kregen de beschikking over transparante informatie (dashboard) zodat benchmark en sturing beter mogelijk zijn. De Raad van Bestuur, controller en centrummanager bespraken de kwartaalcijfers en managementrapportages. Van de centra wordt creativiteit en inventiviteit gevraagd in het zoeken van doelmatige oplossingen.
5. Raad van Toezicht De Raad van Toezicht is in het afgelopen jaar vier maal bijeen geweest voor haar kwartaalvergaderingen waarin de cijfers over productie en financiën en de algemene inhoudelijk voortgang werden besproken.
doen om de marktpositie van de centra te versterken en wat moeten we vooral laten? Het was een boeiende gedachtewisseling die veel nieuwe inzichten opleverde waarvan er enkele zeker terug zullen komen in de strategische plannen.
Het faillissement van het factureringsbedrijf LDD, met als gevolg een openstaand saldo van €1,2 miljoen aan inkomsten, heeft tot bezorgdheid en extra aandacht geleid.
De Raad van Toezicht heeft ook besloten om met het instellen van de prijs ‘Goed idee voor kwaliteitsverbetering’ goede ideeën binnen de SAG een stimulans te geven. De leden van de Raad hebben hiervoor uit eigen middelen een bedrag beschikbaar gesteld van in totaal €2.500. Op de nieuwjaarsreceptie is de prijs uitgereikt aan gezondheidscentrum Haveneiland. Zij gaan een digitaal scherm in de wachtkamers plaatsen met informatie voor patiënten.
Daarnaast is extra aandacht besteed aan de effecten van de fusie met Oostelijke Eilanden. Dat was een weerbarstig proces dat veel tijd en energie heeft gevergd. Ook woonden enkele leden van de Raad van Toezicht jaarlijks een Overlegvergadering met de OR bij, zodat zij met elkaar direct van gedachten konden wisselen.
Ten slotte heeft de Raad van Toezicht een stageplek ingesteld voor iemand met een migratie-achtergrond, zodat talenten ervaring kunnen opdoen als toezichthouder en daarna door kunnen stromen naar andere Raden van Toezicht. De stageair, Daniëlle Grootfaam, is inmiddels benoemd.
In het najaar heeft de Raad van Toezicht met een dwarsdoorsnede van de organisatie een avond lang de toekomst van de gezondheidscentra verkend. Wat is er nog meer te
12 Stichting Amsterdamse Gezondheidscentra
Jaarverslag 2009
13
