Geluidmeetrapport
Betreft: Auteur:
Utrecht, 6 maart 2013
Laagfrequent geluid Wolvenstraat, aanvulling Stefan Kortekaas Gemeente Utrecht Toezicht en Handhaving Bebouwde Omgeving Postbus 8406 3503 RK Utrecht tel (030) 2863629 fax (030) 2946634
Inleiding Sinds september 2011 hebben meerdere bewoners van de Wolvenstraat hinder van een zwaar brommend geluid (laagfrequent geluid) in hun huizen. In de periode mei – augustus 2012 zijn door de gemeente Utrecht meerdere geluidsmetingen uitgevoerd om de klacht nader te onderzoeken en te pogen de bron op te sporen. Het onderzoek heeft zich met name toegespitst op de woonhuizen aan de Wolvenstraat 11 en 19 Op 7 november 2012 zijn de resultaten van de diverse geluidsmetingen besproken met de bewoners van de Wolvenstraat. Naar aanleiding van deze bewonersbijeenkomst zijn 8 aanvullende vragen gesteld. In dit rapport worden de resultaten van de aanvullende vragen weergegeven. Voor een omschrijving van eerdere metingen alsmede de omschrijving wat laagfrequent geluid precies is, wordt verwezen naar het rapport van 18 oktober (titel: Laagfrequent geluid Wolvenstraat).
Vragen van bewoners en antwoorden van de afdeling Toezicht en Handhaving Vraag van bewoners: Belangrijk is om te weten wat voor werkzaamheden er bij het Vredenburg gebeuren in verband met pompen, hoe gaat dat precies in zijn werk en is er iemand die ons hier over kan inlichten? Of staat er een ander groot apparaat te ronken? Antwoord T&H: De 'wasmachine' bij het stationsgebied zoals genoemd in het krantenbericht is een plan om met behulp van diverse warmte-koude opslagsystemen (hierna: WKO) de grondwaterstroming actief te beïnvloeden. Een WKO systeem pompt in de zomer koud grondwater omhoog zodat een gebouw gekoeld kan worden. Het grondwater neemt dan warmte op uit het gebouw en dit verwarmde water wordt dan weer in de bodem gebracht. In de winter gaat het proces precies andersom. In de winter wordt het verwarmde grondwater het gebouw ingepompt om het gebouw te verwarmen. Sinds september 2012 is het eerste WKO systeem in het gebied actief. Omdat de klachten van voor september 2012 spelen kan de 'wasmachine' niet de oorzaak zijn van de klachten. Rondom het stationsgebied vinden wel diverse grondwateronttrekkingen plaats in verband met de bouwwerkzaamheden. Voor dergelijke onttrekkingen is een vergunning en/of melding nodig. Wij hebben navraag gedaan bij de afdeling Milieu en Duurzaamheid of een installatie sinds juli of augustus of september 2011 is ingeschakeld en nu nog steeds actief is. Zodra deze informatie is ontvangen koppelen wij dit terug. Uit de informatie die is ontvangen van de afdeling Milieu en Duurzaamheid en navraag bij de bodemhandhaver van het Stationsgebied kan geconcludeerd worden dat er geen grondwateronttrekkingen zijn die de hele tijdsperiode vanaf moment van eerste klachtwaarneming overbruggen. De grondwateronttrekkingen die plaatsvinden of hebben plaatsgevonden zijn van veel kortere duur. Omdat er geen onttrekkingen actief zijn gedurende het ontstaan van de klacht tot aan nu, kunnen de onttrekkingen uitgesloten worden als veroorzaker. Vraag van bewoners: Kan er een nauwkeuriger onderzoek bij de gevangenis komen? Ronald Kampman neemt al contact op met de gevangenisdirecteur, hij heeft een goed verstandhouding als buurman met de gevangenis. Antwoord T&H: Op 14 januari 2013 is door twee medewerkers van de gemeente Utrecht een bezoek gebracht aan de gevangenis. Bij de gevangenis is een aantal metingen uitgevoerd in alle technische ruimten en bij diverse installaties. We hebben geen aanwijzingen voor laag frequent geluid kunnen meten. Diverse installaties van de gevangenis worden vanaf 22:00 teruggeschakeld in vermogen. De klachten omschrijving dat het geluid continue wordt waargenomen komt derhalve niet overeen met de gebruikstijden van de belangrijkste installaties van de gevangenis. Tegelijkertijd is in de gevangenis ook de aanwezige installatie van de stadsverwarming onderzocht. Ook deze installatie kan niet aangemerkt worden als mogelijk bron voor het laag frequente geluid. De gevangenis is dus niet de bron voor het laag frequente geluid.
Vraag van bewoners: Kunnen er metingen in minstens twee andere huizen in de straat plaats vinden. Een idee omdat te doen in twee huizen waarvan de bewoners gen last hebben mar wij het wel horen, om te kijken wat de metingen opleveren. Het blijft voor ons toch de vraag waarom wij dit op een praktisch gelijk tijdstip zijn gaan opmerken. De metingen zijn prima uitgevoerd, maar we vinden dat ze te kleinschalig zijn uitgevoerd. Antwoord T&H: Er zijn twee bemande metingen uitgevoerd op 19 december 2012 bij de woningen op nummer 17 en 13. Ook hiervoor geldt dat in het trapgat een aanwijzing voor laag frequent geluid is gemeten, maar niet in de woonkamer. Aanvullend zijn op 29 januari bij de woningen met huisnummer 62, 68, 90 en 80 bemande geluidsmetingen uitgevoerd. Tijdens de meting werd door 1 persoon aangegeven dat het hinderlijke geluid waargenomen werd. Bij de overige woningen was het hinderlijke geluid volgens de bewoners niet aanwezig. Opvallend was ook dat de drie personen die het geluid niet konden waarnemen een duidelijk andere omschrijving van het geluid gaven dan de persoon die het geluid wel kon waarnemen. Ook wanneer gekeken wordt naar de gemeten waarden is een duidelijk onderscheid te zien. Ter illustratie zijn ook de gemeten niveaus van de woning Wolvenstraat 11 en 19 weergegeven in de grafiek.
85
liniear geluidsniveau (dB)
75
65
NSG LFG curve
55
gemiddelde woningen niet hoorbaar gemiddelde wel hoorbaar
45
Wolvenstraat 11 Wolvenstraat 19
35
25
15 12,5
16
20
25
31,5
40
50
63
80
100
125
frequentie (Hz)
Met de gestippelde lijn is de norm zoals de NSG deze hanteert weergegeven. De dikke en dunne rode lijn zijn de waarden zoals gemeten in de woningen Wolvenstraat 11 en 19. Met de donkergroene lijn is het gemiddelde weergegeven van de metingen die zijn uitgevoerd bij mensen die hebben aangegeven het geluid niet waar te nemen. De dunne lijn is het gemiddelde geluidsniveau zoals gemeten in de woning waarbij het geluidsniveau wel werd waargenomen. Wat opvalt is dat bij de woningen waar het geluid gedurende de meting niet werd waargenomen door de bewoners een duidelijke piek laat zien bij de 100 Hz. Van één bewoner hebben wij vernomen dat zo'n 1,5 jaar geleden de technische installaties, geplaatst tussen huisnummer 68 en 80, zijn aangepast. Deze installatie was ten tijde van meting actief maar niet op vol-vermogen. Ons vermoeden bestaat dat de bewoners van huisnummer 62, 68 en 80 hinder ondervinden van deze installatie. Wij zullen Mitros verzoeken om de installatie inclusief ophanging te controleren. Het geluidsniveau in de woning nummer 90 (licht groene lijn in de bovenstaande grafiek) laat een totaal ander verloop zien. Ook als gekeken wordt in vergelijking met de woningen Wolvenstraat 11 en Wolvenstraat 19.
Als extra analyse zijn alle metingen van woning met huisnummer 90 naast de metingen van Wolvenstraat 11 en 19 gelegd. Er zijn hierbij twee metingen aangetroffen die grof gezegd het zelfde verloop laten zien meting a (slaapkamer, straatzijde 2e verdieping) en meting b (trap 1e verdieping hoek achterzijde) zoals weergegeven in onderstaande grafiek. Uitdrukkelijk wordt opgemerkt dat de afname van het geluidsniveau niet hoeft te betekenen dat de woning Wolvenstraat 90 verder weg van de bron is gelegen dan de woningen Wolvenstraat 11 en 19. 85,0
liniear geluidsniveau (dB)
75,0
65,0 a b Wolvenstraat 11 Wolvenstraat 19 NSG LFG hindercurve
55,0
45,0
35,0
25,0
15,0 12,5
16
20
25
31,5
40
50
63
80
100
125
Frequentie (Hz)
Conclusie: Wolvenstraat 62,68 en 80 hebben naar alle waarschijnlijkheid hinder van een andere bron dan Wolvenstraat 90, 11 en 19. Vraag van bewoners: De monumentenwacht koppelen aan de gemeente. Antwoord T&H: Er is telefonisch contact geweest met de monumentenwacht. De medewerker van de monumentenwacht vertelde dat toen hij in de woning was op het toilet en nabij de keuken een zoemtoon hoorde. Hoe verder je in de woonkamer kwam en ook in de hal hoe minder het geluid werd. Omdat hij bij een ander project ooit eens een rioolpomp als bron had gehad, verwachte hij dat daarom ook hier sprake zou zijn van een slecht functionerende rioolpomp. Zijn uitspraak was meer een vermoeden en niet een hard gegeven. Tijdens de laatste metingen op huisnummer 17 en 13 en huisnummer 90 hebben we ook in het toilet gemeten. Daar hebben wij geen aanwijzing voor LFG-geluid aangetroffen. In combinatie met beantwoording van vraag 7 zien wij geen aanleiding om te vermoeden dat de riolering dan wel een rioolpomp de overlast veroorzaakt. Vraag van bewoners: Wat is er gebeurt met de metingen van 18 juni tot en met 21 juni, die worden helemaal niet in het rapport vermeld? Antwoord T&H: Dit zijn de metingen die gebruikt zijn voor het samenstellen van de figuren 6 en 7 uit het rapport van . De informatie is dus verwerkt in het rapport 18 oktober 2012.
Vraag van bewoners: Hoe zit het met de ophangbeugels van de hydrofoor in de parkeergarage? Volgens de GGD is het niet genoeg om de hydrofoor af te zetten, maar moet er meer gebeuren en wij weten niet wat? Kan iemand dat uitzoeken. Het schijnt dat ondanks het afzetten dat de trillingen toch gewoon door kunnen gaan. Antwoord T&H: Ophangbeugels zijn van belang voor het doorgeven van geluid. Als de bron stopt met het produceren van geluid zullen de ophangbeugels ook stoppen met trillen. Het kan soms zijn dat de technische installatie het geluid niet produceert maar door verkeerde ophanging de beugels gaan trillen. Ook dat geluid stopt als de technische installatie wordt uitgeschakeld. Nu de hydrofoor is uitgeschakeld in de parkeergarage en het geluid nog wel ervaren werd kan het dus niet afkomstig zijn van de ophangbeugels. Vraag van bewoners: We hebben een tekening met een overzicht van de pompen van de riolering bij ons in de wijk. Is er iemand die ons kan leren hoe we die kaart kunnen lezen? Zie bijlage. Antwoord T&H: aan een bewoner van de Wolvenstraat zijn drie tekeningen aangeleverd. Wij beperken ons tot de uitleg van de kaart Wolvenstraat_SITU_RIO.pdf (tevens de kaart die als bijlage bij de brief met aanvullende vragen was gevoegd). Voor de volledigheid is deze kaart als bijlage bij dit rapport opgenomen. Deze kaart is een samenvoeging van de andere twee kaarten en bevat de meest recente gegevens. In de Wolvenstraat ter hoogte van de huisnummers 1 tot en met 17 zijn diverse blauwe vakjes te zien (inlaten). Hier komt het afvalwater van de woning in het hoofdriool. In andere straten zijn minder inlaten te zien. Dit heeft ermee te maken dat tijdens een recente rioolinspectie juist dit gebied opnieuw is ingetekend. Wanneer gekeken wordt bij het nieuwbouwcomplex zijn de inlaten getekend als kleine ronde cirkels met een kruis er doorheen. Het hoofdriool in het gebied (de rode lijn) is een vrij verval rioolstelsel. Dit wil zeggen dat met behulp van zwaartekracht het afvalwater afstroomt. Het rioolstelsel van het Wolvenplein en het nieuwbouw complex stroomt af naar de Wittevrouwenkade (rechtsonder op de kaart). In dit deel van het riool zijn dus geen pompen aanwezig. Om het riool te kunnen inspecteren zijn er inspectieputten aanwezig. Dit zijn de rode cirkels (bijvoorbeeld bij huisnummer 17). Ter hoogte van het nieuwbouw complex en huisnummer 25 zijn blauwe vierkantjes zichtbaar. Dit zijn de straatkolken waarin het regenwater wordt opgevangen. De meest nabij gelegen rioolpomp nabij de woningen is gelegen op de Plompetorengracht ter hoogte van huisnummer 17. Op de kaart te herkennen als een dubbele cirkel (nabij het cijfer 3261). Deze rioolpomp pompt het water via een persleiding (gestreepte rode lijn) naar de Van Asch van Wijkkade ter hoogte van huisnummer 28. Vervolgens stroomt het water via vrij verval in de richting van de Noorderstraat. De rioolpomp staat niet in direct verbinding met het riool bij de woningen aan het Wolvenplein. Vraag van bewoners: Ik zoek uit hoe het verhaal in elkaar steekt wat betreft de overloop van de stortbakken van de wc’s in de straat. Antwoord T&H: Prima, wij horen dit nog graag van je. Een opmerking van onze kant betreft dat bij een van de metingen ook in het toilet is gemeten en bleek dat hier geen aanleiding voor laag frequent geluid uit naar voren kwam. Dit is echter in het rapport niet benoemd. Zie tevens reactie op vraag over de monumentenwacht.
Vraag van bewoners: Hoe zit het met de vernieuwing van de elektriciteit van het ingebouwde elektriciteitshuis op het Wolvenplein. Dat zou al gebeurd moeten zijn, alleen horen wij daar niks meer van (de GGD zou ons daarover op de hoogte houden). Antwoord T&H: Wij hebben van de GGD begrepen dat de werkzaamheden van Stedin aan het transformatorhuis zijn afgerond. De werkzaamheden aan het transformatorhuis omvatte: het vervangen van de transformator door een stiller model. De transformator is op rubberen voeten gezet. Hiermee is het geluid in en om de transformator tot een minimum beperkt. Zou het transformatorhuis de bron zijn, dan zou dit duidelijk in de metingen naar voren gekomen zijn en zouden er nu geen hinderklachten meer zijn.
Conclusie Voor de volledigheid worden ook de belangrijkste conclusies uit het rapport van 18 oktober 2012 weergegeven Conclusies 18 oktober 2012 Uit de metingen in mei, juni en augustus van 2012 is naar voren gekomen dat in de woningen geen laagfrequent geluid is gemeten in de woon- en slaapkamers. In het trapgat naar de kelder is bij meerdere woningen op een specifieke locatie wel steevast een LFG-signaal te meten. Het uit- en aanzetten van mogelijke bronnen in de nabije omgeving heeft geen kandidaat voor de oorzaak opgeleverd. De piek in het spectrum ligt in de woningen Wolvenstraat 11 op een andere locatie dan bij Wolvenstraat 19. Hiervoor is geen verklaring gevonden. Het gemeten signaal is in de dag luider dan in de nacht hetgeen mogelijk op wegverkeerslawaai als bron zou kunnen duiden. Ook de vorm van het spectrum kan deze hypothese steunen. Een zekere verklaring is dit echter niet. Een andere, nog niet gelokaliseerde bron, zou een oorzaak kunnen zijn. Conclusies 6 maart 2013 De 'wasmachine' bij het stationsgebied, de gevangenis, transformatorhuis en het nabij gelegen riool zijn niet een mogelijke bron van de hinder. De hinder die ervaren wordt bij huisnummer 62, 68 en 80 is naar alle waarschijnlijkheid afkomstig van een andere bron dan bij de overige woningen. Bij de woningen 11, 13 17 en 19 is alleen in het trapgat en niet in andere kamers een aanwijzing voor laagfrequent geluid waargenomen. Bij woning met huisnummer 80 is op 2 locaties een beperkte aanwijzing voor laagfrequent geluid waargenomen. Tot op heden is geen bron aangetroffen. Tevens blijkt uit alle metingen dat er geen sprake is van een overschrijding van een wettelijke norm. Voor een nadere toelichting zie het rapport van 18 oktober 2012.
Bijlage , rioleringstekening gebied Wolvenstraat
