Weekblad over en voor werk, met de beste jobaanbiedingen
www.jobat.be
Zaterdag 30 april en zondag 1 mei 2011
RECHTEN & PLICHTEN Mag je werken in het weekend? blz. 2
STAN VAN SAMANG ‘Ik ben niet bijgelovig, maar begrijp het wel’ blz. 10
ANSEEL & DENYS ‘Twee jobs? Dat is slim werken’ blz. 3
BBEE OBBAATT..A JJO N AN SSIITTEE VVAAAARR H HEETT JJ
Gek
van je
job? Psychisch welzijn op het werk
+ ontslagen na 10 jaar drankmisbruik
+
12.423 jobs op jobat.be
Vind jouw job op Career Launch Gent vanaf p. 16
EDITO
ALLES GOED? Hoe gaat het met u? En op het werk, alles goed? Prima. Helaas kan niet iedereen dat zeggen. Er zijn namelijk ook werknemers voor wie hun job allesbehalve een lust is. Eerder een last, in sommige gevallen zelfs loodzwaar om te dragen. Zij kampen met stress, angsten, depressies, tot en met suïcidale neigingen toe; psychische symptomen die rechtreeks of onrechtstreeks veroorzaakt worden door werksituaties. De oorzaken kunnen sterk uiteenlopen: een misgelopen promotie, chronische pesterijen, overwerkt zijn, een burn- of bore-out, werkonzekerheid ... Het bekendste voorbeeld van een bedrijf waar het helemaal fout liep met het psychisch welzijn van de werknemers is zonder twijfel France Télécom. Volgens de Franse vakbonden beroofden sinds 2008 meer dan 60 personeelsleden zich van het leven. Het extreme bewind van de vorige topman wordt met de vinger gewezen. Deze week pleegde de Heeft het zoveelste werknemer in bedrijfsleven een rij er zelfmoord door zichzelf op een bevoldoende drijfsparking in brand te aandacht voor steken. Dichter bij huis vielen er signalen die wijzen zowel tijdens de politiehervorming als tijdens op burn-out, de sluiting van Sabena depressie, of zelfdodingen te betreuren. En recenter was er erger? wegmarkeerder Marcus Van den Abeele die uit het leven stapte na jarenlange pesterijen. Nu zal een werksituatie zelden de enige oorzaak zijn voor zo’n drastische stap, zeggen exper ts ter zake verder in deze Jobat, maar een tegenslag of moeilijke situatie op het werk kan op bepaalde momenten wel doorslaggevend zijn. Uit het leven stappen is een extreem signaal, een werknemer met problemen kan ook in een depressie verzanden of naar de drank grijpen en zo de greep verliezen. De vraag is of het bedrijfsleven voldoende oog heeft voor de signalen die wijzen op een burn-out, depressie, of erger? Waarschijnlijk niet. Op de werkvloer is het toch nog altijd een beetje ‘ieder voor zich’. We hebben het zo al druk genoeg, nietwaar? En niemand die echt een antwoord verwacht op ‘hoe gaat het?’. De ‘eerstelijnshulp’ komt in deze nochtans van zij die het dichtst bij ons staan: de collega’s. Aan hen, en ieder van ons, om een oogje in het zeil te houden. Als u weet dat ongeveer één Belg op de vier te kampen krijgt met psychische problemen, bevinden die zich ongetwijfeld minder ver van uw bureau dan u vermoedt.
WIM VERDOODT HOOFDREDACTEUR JOBAT
[email protected]
‘Daar werken was keihard: zeven dagen op zeven jezelf bewijzen voor een hongerloontje. Ik begon te vermageren, zodanig zelf dat mijn ouders zich afvroegen of het wel goed met me ging. Maar ja, ik wou absoluut een mediajob’ Cath Luyten, presentatrice van De Kazakkendraaiers en Vlaanderen Vakantieland, over haar eerste job in de media, bij productiehuis Kanakna, in Guido Magazine.
ARBEIDSVRAAG
Mag mijn baas me vragen om in het weekend te werken?
f je baas je mag vragen in het weekend te werken, hangt vooral af van de vraag of je onder de toepassing van de arbeidsduurreglementering valt. Sommige personeelscategorieën vallen er niet onder en mogen buiten hun normale werkrooster werken. De bekendste categorie betreft het personeel met een leidinggevende functie of een ver trouwenspost. Het gaat, onder meer, om de directeurs, onderdirecteurs en werknemers die de werkgever kunnen verbinden tegenover derden. De werkgever mag deze werknemers vragen in het weekend te werken maar niet op zondag (tenzij voor specifiek werk of in specifieke sectoren). Val je wel onder de toepassing van de strenge arbeidsduurreglementering, dan kan je baas je niet zomaar in alle omstandigheden vragen om in het weekend iets af te werken. Integendeel, er dreigt een schending van de verplichte naleving van de uurroosters, een schending van het verbod op overwerk en indien je verplicht zou zijn op zondag te werken, een miskenning van de verplichte zondagsrust.
O
liter werkt. Voorts geldt ook een verbod op overwerk. Wanneer je al tijdens de week hebt gewerkt, zal het weekendwerk vrij snel gepaard gaan met een overschrijding van de toegelaten wekelijkse arbeidsduurgrens die voor de meeste sectoren is vastgelegd op 40 uren. In specifieke onvoorzienbare omstandigheden is een afwijking hierop toegestaan. Weekendwerk is bijvoorbeeld mogelijk als dat noodzakelijk is om het hoofd te bieden aan een buitengewone vermeerdering van werk of indien dit door een onvoorziene noodzakelijkheid wordt vereist. Het gaat telkens om gevallen van overmacht. In beide gevallen is een voorafgaand akkoord van de vakbondsafvaardiging en een verwittiging van de sociale inspectie vereist. De kans dat de vraag om weekendwerk te verrichten legitiem is, lijkt me in het licht van de strenge reglementering eerder beperkt. Wellicht staat het je althans vanuit juridisch oogpunt, vrij om het weekendwerk te weigeren zonder dat je hier voor gesanctioneerd kan worden.
Overmacht De Arbeidswet verbiedt je werkgever je te laten werken buiten het uurrooster dat bepaalt op welke dagen en uren van de week je norma-
STIJN DEMEESTERE, ADVOCAAT BIJ LYDIAN JOBAT.BE/RECHTEN-PLICHTEN
02 03
Arbeidsmarktconservatisme
I
Anseel & Denys Frederik Anseel en Jan Denys bekijken de arbeidsmarkt beur telings door een kritische bril
‘Twee jobs combineren duidt niet per se op een probleem. Het kan ook een vorm van slim werken zijn’
n België denken we op een zeer conservatieve manier over de arbeidsmarkt. De bewijzen daarvan zijn wekelijks in de pers te vinden. Onlangs was het weer volop prijs toen een studie van de Kruispuntbank van de Federale Overheidsdienst Economie werd bekendgemaakt. Daaruit bleek dat het aantal Belgen die meerdere jobs combineren meer dan gemiddeld is toegenomen in 2010. Op dit ogenblik zijn er meer dan 200.000 werknemers in België die twee jobs combineren, in het wit welteverstaan. Dat is meer dan 4 procent van de werkende beroepsbevolking. Niet gehinderd door de meest elementaire feitenkennis werden de cijfers van commentaar voorzien. Geen discussie mogelijk: deze stijging bewees dat meer en meer mensen niet meer kunnen rondkomen met het loon van één job. Niets is minder waar. Dat meer en meer mensen in dit land minder (of helemaal niet) werken, wordt niet als een probleem gezien. We schreven hierover eerder al een column in dit blad. Maar als mensen om één of andere reden zelf beslissen om meer te gaan werken, dan kan dit in
hoofde van de commentatoren alleen maar op een problematische ontwikkeling wijzen. Verrassend is dit niet. Het is de zoveelste uiting van een totaal achterhaalde visie op de arbeidsmarkt. Meer verdienen Uiteraard zullen er bij degenen die twee jobs combineren mensen zijn die dit noodgedwongen doen, om armoede te vermijden. Of dit dan allemaal per definitie problematische gevallen zijn, durf ik sterk te betwijfelen. Het gaat echter om een minderheid. Het feit dat vooral hooggeschoolden twee jobs combineren vormt hiervoor het beste bewijs. Belangrijk is de groep die gewoon meer wil verdienen om zich meer luxe te kunnen veroorloven. Anderen willen na een scheiding niet inleveren inzake consumptie. Maar er is ook een groep die twee jobs combineer t omdat dit een goede loopbaanstrategie is. Het is een vorm van slim werken. Wie jobs bij meerdere werkgevers combineer t of er een job als zelfstandige in bijberoep bijpakt, spreidt de risico’s die inherent
verbonden zijn aan een moderne arbeidsmarkt In de traditionele arbeidsmarktvisie gaat men dergelijke risico’s enkel en alleen te lijf met ontslagbescherming. In een moderne visie ziet men dit veel ruimer en zet men ook in op competentieontwikkeling en risicospreiding. Het combineren van twee jobs zorgt voor beiden. Je leert meer in twee jobs dan in één. We besluiten onze korte analyse met de simpele vaststelling dat deze 200.000 mensen zorgen voor extra economische groei, extra inkomsten voor de sociale zekerheid en de schatkist en een betere werking van de arbeidsmarkt. We hopen dan ook dat de vastgestelde stijging in de toekomst wordt verder gezet.
Jan Denys, arbeidsmarktdeskundige Randstad en auteur van ‘Free to work’ en ‘Uw werk, uw merk’
CARTOON
GEZONDHEID
Psychisch welzijn op het werk
Een Belg op vier krijgt psychische problemen Tekst: Peter Van Dyck / Foto’s: Bart Dewaele
Iemand die met een depressie sukkelt, is gemiddeld 200 dagen afwezig van zijn werk. Zowel de kost daarvan als het kennisverlies is bijzonder groot. Bedrijven zouden best wat meer aan preventie van psychische problemen mogen doen, vindt psycholoog Nico De fauw. Want hoe vroeger de detectie, hoe korter de hulp.
‘S
amen gaan pingpongen, is fijn, maar welzijn op het werk moet meer zijn dan dat’, vindt psycholoog Nico De fauw van Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg PassAnt. De bedrijfswereld heeft misschien wel aandacht voor het creëren van een aangename werkomgeving, maar wapent ze zich genoeg tegen stressgerelateerde klachten, zoals depressies en burn-out, die nu al dé ziekte van de 21ste eeuw worden genoemd? ‘Naar schatting zal één op de vier mensen in ons land eens in zijn leven met ernstige psychische problemen te maken hebben, en daar zijn uiteraard heel wat mensen bij die een job hebben’, weet De fauw. De ernst van de situatie kan je aflezen aan de hoge cijfers van absenteïsme. Recent onderzoek van hr-dienstverlener SD Worx toont weliswaar aan dat het kor tdurend ziekteverzuim in 2010 voor het eerst in zes jaar daalde, maar bewijst tegelijk dat de frequentie van korte afwezigheden, vooral bij jongeren, zorgen baren. SD Worx berekende dat ziekteverzuim een bedrijf met 100 medewerkers 81.578 euro kost. En dat is zonder het langdurige absenteïsme als gevolg van een burn-out of aanverwante kwalen. ‘Als je beseft dat iemand die depressief
is gemiddeld 200 dagen afwezig is, dan is de conclusie dat niet alleen de kost, maar ook het kennisverlies voor de bedrijven bijzonder groot is’, aldus De fauw. Verwoestende pesterijen Als voorzitter van Werkgroep Verder is Nico De fauw ook bezig met suïcidepreventie. Twee jaar geleden stonden de kranten vol van de 23 zelfmoorden in 18 maanden tijd waarmee het herstructurerende France Telecom werd geconfronteerd. De suïcidegolf bereikte er deze week een dramatisch hoogtepunt toen een werknemer zichzelf in brand stak op een van de bedrijfsterreinen. ‘Bij de grote politiehervorming in het begin van de jaren 2000 noteerden we ook een aantal zelfdodingen, net als bij het faillissement van Sabena, al werd daar toen niet zoveel ruchtbaarheid aan gegeven’, ver telt de psycholoog. ‘Maar het zou niet fair zijn om die zelfdodingen enkel aan de herstructureringen te wijten. Uit onderzoek blijkt dat men niet om één welbepaalde reden een einde maakt aan zijn leven, al speelt de werksituatie natuurlijk een belangrijke rol. Vooral voor mannen die met privéproblemen
worstelen, is het werk een beschermende factor die hen ervan weerhoudt om te crashen. Als daar professionele moeilijkheden bovenop komen, verliezen zij alle houvast.’ De Werkgroep Verder wordt geregeld gecontacteerd door bedrijven die voor een reorganisatie staan. ‘Toch maak ik me over de grote herstructureringen weinig zorgen’, zegt De fauw. ‘Bij een collectief ontslag vinden mensen elkaar : het gemeenschappelijke lot schept een band, en vaak zijn er ook gunstiger ontslagregelingen. Als bij een kleinere organisatie iemand ontslagen wordt of naast een promotie grijpt, staat die er daarentegen soms helemaal alleen voor.’ Getrapte hulp Naast jobverlies en reorganisaties worden ook pesterijen op het werk soms gelinkt aan zelfdoding. Recent nog stapte wegmarkeerder Marcus Van den Abeele uit het leven. Volgens zijn moeder omdat hij jarenlang vernederd werd door twee collega’s. Het duo ontkent alle schuld. Een complex verhaal, vindt De fauw. ‘Of pesten kan leiden tot zelfdoding hangt onder andere af van de draagkracht van het slachtoffer. Maar dat pesterijen tot psychische proble>>
04 05
‘Alcohol benevelt je beslissingen’ Stef G. was al tien jaar een problematische drinker toen hij zijn C4 onder de neus kreeg geschoven. Hij gelooft dat zijn ontslag vermeden had kunnen worden én dat hij vroeger in therapie was gegaan, mocht zijn alcoholverslaving op het werk bespreekbaar zijn geweest.
‘E
‘Bij de politiehervorming in het begin van de jaren 2000 noteerden we ook een aantal zelfdodingen, net als bij het faillissement van Sabena, al werd daar toen niet zoveel ruchtbaarheid aan gegeven’ Nico De fauw, psycholoog
lke verslaving is stresserend. Je hebt zin om te gebruiken en als je niet aan die behoefte kan voldoen, krijg je stress. Omdat je daar in je hoofd mee bezig bent, ben je op het werk niet zo geconcentreerd als zou moeten. Ik heb nooit op kantoor zelf gebruikt; in mijn lade zat geen fles verstopt. Wél moest ik voor mijn job geregeld buitenhuis naar vergaderingen en dan kocht ik onderweg blikjes bier. Al maak je jezelf wijs dat niemand zal ruiken dat je gedronken hebt, je vermijdt toch té dicht bij de mensen te komen. De vrees dat iemand iets merkt, zorgt voor bijkomende stress. Alcohol heeft ook een invloed op je intellectuele capaciteiten. Het benevelt beslissingen. Dat medewerkers merken dat je efficiëntie afneemt, maakt het nog erger. Iedereen maakt fouten, maar als je op de duur niet meer weet of het door een menselijke vergissing komt of door de alcohol, maakt dat je verschrikkelijk onzeker. Je troost jezelf met de gedachte dat je volgende week kan stoppen. Af en toe probeer je ook écht om het gebruik onder controle te houden, maar de realiteit is dat je er zo afhankelijk van bent geworden dat je zo’n poging slechts enkele dagen volhoudt. Ik kon het me ook niet permitteren om in therapie te gaan en bijgevolg drie maanden afwezig te zijn. Dat zou betekenen dat ik een en ander moest uitleggen. Ik had schrik dat een privébedrijf dat niet positief zou onthalen. In juni 2009 werd ik ontslagen. Daarbij viel het woord alcohol niet één keer. Ook voordien werd daar op het werk nooit over gerept. Je voelt wel dat mensen ruiken dat je gedronken
‘Ik zit in een kleine wereld. Mijn nieuwe werkgever wist van mijn alcoholverleden, bleek tijdens het sollicitatiegesprek’ Stef G., ontslagen na 10 jaar drankmisbruik
hebt en dat ze bedenkingen bij hebben, maar niemand zei daar tegen mij iets over. De psychiater bij wie ik soms te rade ging, had voorspeld: “Eerst verlies je je werk, daarna je gezin, daarna jezelf ”. Ik besefte dat de eerste stap was gezet en dat een opname zich opdrong. Opnieuw aan het werk Na een week observatie volgde ik acht weken groepstherapie. Het klinkt misschien belachelijk, maar dat waren voor mij de rustigste maanden in jaren. Ik voelde de druk van mij af vallen. Dat ik het geluk had niet zoveel fysische last te ondervinden én nooit naar de fles had gegrepen omdat ik moeilijkheden had, werkte ook een vlot verloop in de hand. Het leven na de opname was een verademing. Dat alleen al stimuleerde mij om geen druppel meer aan te raken. Omdat ik na mijn ontslag nog zeven maanden werd uitbetaald, nam ik eerst de tijd om alles te overdenken. In oktober ben ik beginnen te solliciteren en begin 2010 vond ik al terug werk. Ik zit in een kleine, gespecialiseerde wereld. Mijn nieuwe werkgever wist van mijn alcoholverleden, bleek tijdens het sollicitatiegesprek. Hij maakte duidelijk dat hij het niet zou tolereren, mocht ik in oude gewoontes hervallen. Zou het anders zijn gelopen, mocht mijn alcoholprobleem op mijn vorige werk bespreekbaar zijn geweest? Als dat op een softe manier was gebeurd, zou het geen effect hebben gehad. Iemand die, zoals ik toen, in een vergevorderd stadium zit, heeft een confronterende boodschap nodig. Had men mij gezegd: “Doe er iets aan of onze samenwerking stopt”, had dat wellicht wel geholpen. De boodschapper zou dan wel iemand moeten zijn die iets van de problematiek afweet. De meeste vertrouwenspersonen in bedrijven zijn Chinese vrijwilligers die niet beslagen zijn in die materie. Als er een duidelijk tracé wordt afgesproken én je hebt een doel voor ogen – het behoud van je job -, dan heeft zo’n gentleman’s agreement zeker kans op slagen.’ Omwille van de anonimiteit veranderden we de naam van de werknemer in deze getuigenis.
GEZONDHEID
‘Zelfs relationele perikelen willen medewerkers bespreken’ ‘A
lles begint met de bedrijfscultuur. Die van ons is er één van openheid en communicatie’, zegt Johan Lowette, diensthoofd
van de gemeenschappelijke preventiedienst van de groep Colruyt. ‘Ik zie het preventiebeleid als een cascade. Als iemand met psychische problemen ergens terecht wil, is de eerste trap: aankloppen bij zijn directe chef. Als dit om een of andere reden niet lukt, zijn er andere contactpersonen binnen onze organisatie, zoals de verantwoordelijke voor personeelszaken, de sociale verpleegkundigen van de medische dienst, de preventieadviseurs en de arbeidsgeneesheren. Het verbaast me steeds weer hoe breed het gamma van de problemen is dat mensen ons signaleren. Zelfs als ze relationele perikelen hebben, willen ze daar vaak graag iets over kwijt.’ Geen therapeuten Gaat het om moeilijkheden die te maken hebben met ongewenst gedrag op het werk, dan kunnen ook de ver trouwenspersonen aange-
>>
sproken worden. Die krijgen ondersteuning van een voltijdse preven-
men kunnen leiden en nefast zijn voor de persoonlijke ontwikkeling van werknemers, daar bestaat geen twijfel over.’ Scheve situaties op de werkvloer moeten sneller ontmijnd worden. Als preventieve maatregel stelt Nico De fauw voor dat leidinggevenden en andere sleutelfiguren getraind worden in het leren herkennen van signalen en in probleemoplossende vaardigheden. Werknemers die met zichzelf worstelen, moeten hierover aangesproken worden, zodat de gepaste hulp kan ingeschakeld worden. Medewerkers zullen er vaak niet uit eigen beweging over praten, uit angst gestigmatiseerd te worden en hun job kwijt te spelen. Psychische problemen zijn jammer genoeg nog altijd een taboeonderwerp. Dat geldt ook voor mensen die door alcohol- of drugsmisbruik in de knoop liggen met zichzelf. Psychiater Hendrik Peuskens (Universitair Psychiatrisch Centrum K.U.Leuven), gespecialiseerd in verslavingszorg, gelooft in ‘getrapte hulp’. ‘Je hoeft iemand met een problematisch roesmiddelengebruik niet direct naar de psychiatrie te sturen. De meesten ervaren dat als een té grote stap. Stel dat iemand tijdens een functioneringsgesprek het probleem erkent, dan begin je als werkgever best met een helpende hand uit te steken. Als tussenliggende fase zien we een doorverwijzing naar ambulante hulp. Dat helpt om het probleem onder ogen te zien, om de persoon in kwestie te doen nadenken over zijn gezondheid. Als het nodig is, kan de voorzet gegeven worden naar intensievere therapie. Wij geloven in individuele psychotherapie, omdat die beter kan aansluiten op wat er op de werkvloer gebeurt.’
tieadviseur ‘psychosociale aspecten op het werk’. Deze begeleidt ook het opvangteam bij schokkende gebeur tenissen. Dat team zorgt voor de eerste opvang als bijvoorbeeld een van onze medewerkers getuige is geweest van een ernstig ongeval of van dichtbij een zelfdoding heeft meegemaakt. De teamleden, en de ver trouwenspersonen, wisselen geregeld ervaringen uit. Ze beoordelen ook zelf welke opleidingen ze kunnen gebruiken om hun taak nog beter uit te oefenen. ‘Binnen de groep Colruyt is daarvoor een groot aanbod aan cursussen beschikbaar, van persoonlijke vorming, over communicatietechnieken tot omgaan met agressie’, aldus Lowette. ‘Zo willen wij onze mensen sterker maken. Uiteraard is er een grens. We zijn geen therapeuten. Als het nodig is, sturen we mensen door naar professionele hulpverleners.’
06 07
‘Om het probleem van middelgebruik ernstig te nemen, moet je niet noodzakelijk naar sancties grijpen. Werkgevers laten zo kansen liggen om werknemers naar hulp door te verwijzen’
Alles oké met je collega? ●
Hendrik Peuskens, psychiater
Alles wat op een verminderd functioneren wijst, kan een indicatie zijn van psychische moeilijkheden: afgenomen concentratievermogen, geagiteerde reacties, een gespannen houding, slaperigheid, meer fouten maken, minder spraakzaam wor-
Precies omwille van het taboe, is volgens Nico De fauw het meest ideale scenario dat een bedrijf zijn werknemers de keuze laat tussen interne of externe hulp. Hij geeft een voorbeeld van hoe dat kan. ‘Door in de bedrijfskrant of nieuwsbrief een ar tikel te plaatsen over wat stress en burn-out zijn. Als je daarbij de informatie vermeldt over de interne procedure, bijvoorbeeld via de sociale dienst, én de adressen van Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg bij wie medewerkers met psychische problemen terechtkunnen, verlaag je de drempel om hulp te zoeken. Meteen erken je dat werknemers het moeilijk kunnen hebben. Misschien vindt iemand door die vorm van erkenning wel de moed om tegenover zijn collega’s toe te geven dat hij nauwelijks energie heeft om ’s ochtends zijn bed uit te komen.’ Nultolerantie
het functioneren, maar heeft er ook bedenkingen bij. ‘Om het probleem van middelgebruik ernstig te nemen, moet je niet noodzakelijk naar sancties grijpen. Het is spijtig dat werkgevers op deze manier belangrijke kansen laten liggen om werknemers naar hulp door te verwijzen. Naast het menselijke aspect is er de overweging dat medewerkers een kostbaar onderdeel uitmaken van een organisatie, waarin veel geïnvesteerd is. Alternatieven zoeken voor het onmiddellijke ontslag kan ook economisch interessant zijn.’
den, zich afzonderen tijdens de lunch… Zeker als dit gedrag indruist tegen iemands gewoontes, is dit een teken aan de wand. ●
Problematisch middelengebruik kan zich ook ver talen in veelvuldige afwezigheid of te laat komen, arbeidsverzuim door arbeidsongeschiktheid (is twee tot zes keer hoger dan gemiddeld), motivatie- en productiviteitsdaling, teruglopende kwaliteit van het werk, arbeidsongevallen
Traumateams
door verminderde waakzaamheid of door roeNico De fauw en Hendrik Peuskens willen vanuit non-profit initiatieven inspelen op de vragen en noden van de profit. Om die reden zetten beiden, met hun organisaties, de afgelopen week hun schouders onder de organisatie van een studiedag over het psychisch welzijn op het werk in het Provinciehuis in Leuven. Psycholoog De fauw werkte eerder al projecten uit in samenspraak met ondernemingen. Na de zelfmoord van textielondernemer Pierre Lano, eind 2009, verspreidde hij samen met Vlaams minister van Welzijn, Jo Vandeurzen, een brochure over rouwen na zelfdoding op de werkvloer. Bij Record Bank installeerde hij vanuit PassAnt traumateams voor bankagenten die het slachtoffer zijn geweest van een hold-up. ‘Het is belangrijk om snel na een traumatische gebeur tenis aan de verwerking te kunnen beginnen’, verduidelijkt De fauw. ‘Een van de vele fabeltjes die over therapie bestaan, is dat het een lang proces vergt. Dat klopt maar gedeeltelijk: wij werken nu net heel oplossingsgericht, met behandelingen van kor te duur die wetenschappelijk onderbouwd zijn. Schakelen we een traumateam in, dan zijn de mensen na één tot drie maanden klachtenvrij. Dit gaat trouwens voor alle psychische problemen op: hoe vroeger de detectie en hoe sneller we op de bal kunnen spelen, hoe kor ter de interventie.’
Eigenlijk is het gek dat zo weinig ondernemingen aan preventie doen. De wet over welzijn op het werk – daterend uit 1996! – verplicht werkgevers tot een risicoanalyse van de psychosociale belasting. Een formele procedure volstaat echter om juridisch in orde te zijn. Omdat het zetten van concrete stappen tijd en geld kost, zijn het enkel de meest geëngageerde bedrijven die er écht werk van maken. Hetzelfde geldt voor cao 100 die sinds april vorig jaar ondernemingen moet aanzetten tot het schrijven van een expliciete intentieverklaring over middelengebruik binnen de organisatie. ‘Deze cao riskeert vrijblijvend te zijn’, stelt Hendrik Peuskens vast. ‘Met de eenvoudige verklaring “dat het bedrijf dit overlaat aan de verantwoordelijkheid van de medewerkers” kan men zich er al vanaf maken.’ Uit een rondvraag van het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen (NSZ) blijkt dat 67 procent van de kmo’s regels over het gebruik van alcohol en drugs op de werkvloer heeft uitgetekend. Bij 42 procent leidt het betrappen van een medewerker op het gebruik van roesmid- www.werkgroepverder.be delen meteen tot ontslag. Peuskens begrijpt dat www.passant.be die nultolerantie een gunstige invloed heeft op www.alexianentienen.be
keloos gedrag. De kans op ongevallen is twee tot vier hoger als er roesmiddelen in het spel zijn.
Volgens ramingen gebeuren 15 tot 30 procent van de arbeidsongevallen onder invloed van alcohol. ●
Ontvang je als collega signalen van psychische problemen, dan kan je voorzichtig polsen wat er aan de hand is. ‘Je bent beter té bezorgd
dan helemaal niet’, meent psycholoog Nico De fauw. Hendrik Peuskens, psychiater : ‘Door er niet naar te vragen, glipt twee derde van de probleemgebruikers door de mazen van het net. Dat is aangetoond.’ ●
Het reiken van een helpende hand mag niet te dwingend zijn. De fauw: ‘Mensen hebben vaak schroom om voor hun problemen uit te komen. Door er zelf over te spreken, geef je aan dat je bezorgd bent en bereid om te helpen. Dat
je gemerkt hebt dat er iets mis is, zal de persoon in kwestie uiteindelijk als positief ervaren. Het kan best dat zo
iemand na een tijdje naar je terugkeert en bekent dat hij het moeilijk heeft en er iets aan wil doen.’
