Geen pompstation zonder

Tankstations in cijfers 2011

Geen pompstation zonder

Voorwoord

Let op uw zaak Een bankencrisis, algeheel chagrijn over hoge pompprijzen en een consument die steeds kieskeuriger zijn aankoopbeslissingen maakt: je hoeft geen helderziende te zijn om de conclusie te trekken dat ondernemen in de tankstationbranche momenteel niet makkelijk is. En veel tankstationondernemers voelen feilloos aan dat ze voortdurend moeten inspringen op de actualiteit om de klant aan zich te binden. Waar dat uit blijkt? Uit steeds professionelere shopinrichting, backoffice systemen die de shop- en literverkoop permanent tot op productniveau in de gaten houden en moderne wasconcepten op het tankstation. Om maar een paar voorbeelden te noemen. Wie vandaag plannen maakt hoe hij of zij morgen gaat ondernemen, heeft heldere feiten en cijfers nodig. Op zo’n moment staat BOVAG Tankstations klaar voor haar 850 leden met de benodigde kennis en gegevens. Het boekje Tankstations in Cijfers, dat we al tientallen jaren voor onze leden maken, is daar het meest tastbare voorbeeld van. De editie 2011 bevat weer essentiële liters, wasbeurten, pakjes sigaretten en candybars, die de lezer duidelijk maken hoe het er in de tankstationbranche écht voor staat. Nieuw in deze uitgave is dat de data in hoofdstuk 1 en (deels) hoofdstuk 4 niet langer worden geleverd door Catalist, maar door Petrolview, een Nederlandse spin-off van Catalist. Net als de voorgaande editie wordt Tankstations in Cijfers 2011 ondersteund door het Hoofdbedrijfschap Detailhandel. Een goede zaak, want hiermee wordt het draagvlak van dit naslagwerk alleen maar breder, binnen én buiten BOVAG. Ik wens u veel lees- en ondernemersplezier en ik ga ervan uit dat u uw beslissingen voor uw toekomst zult nemen met dit boekje in de hand!

Clemens van Hulten, Voorzitter BOVAG Tankstations

Utrechtseweg 1E (t) 033 422 8 000 www.pompkracht.nl 3811 NA Amersfoort (f) 033 445 1 445 [email protected]

Uitzenden - Detacheren - Werving & Selectie - Poolbeheer - Payroll - Consultancy 2


3

Inhoudsopgave

THE ULTIMATE RETAIL FORECOURT SOLUTION Gilbarco Veeder-Root’s retail solutions allow you to take complete control of your forecourt. Using powerful performance and flawless integration capabilities you can manage stock levels, payments and orders. Comprehensive business intelligence and flexible data reporting gives you the information you need, when you need it. With our innovative range of products and solutions, your forecourt is always at the forefront.

Hoofdstuk 1

Aanbodzijde brandstofmarkt

Hoofdstuk 2

Vraagzijde brandstofmarkt

13

Hoofdstuk 3

Accijnzen en prijzen

22

Hoofdstuk 4

Shop

33

Hoofdstuk 5

Bakery

42

Colofon

44

Informatieformulier BOVAG Tankstations en Autowasbedrijven

Pagina

6

45

Visit gilbarco.eu for our full range of solutions Gilbarco Veeder-Root Contact: [email protected] Distributor: Mokobouw - De Ynfaert 3, postbus 275, 8440 AG Heerenveen Tel: + 31 513 614711 Email: [email protected] 4


Mokobouw Press Ad.indd 1

07/09/2011 12:26:41


5

Hoofdstuk 1

Aanbodzijde brandstofmarkt

Een bekende discussie in de tankstationbranche gaat over de vraag of het aantal tankstations op de Nederlandse markt niet te groot is. Deze vraag is niet eenvoudig te beantwoorden, omdat de Nederlandse tankstationbranche vele gezichten kent. Of een onderneming voldoende rendement behaalt, is onder andere afhankelijk van de schaalgrootte van de onderneming (liters en vestigingen) en over de services die een onderneming biedt (zoals de aanwezigheid van een goed uitgeruste shop en een carwashfaciliteit). Zeker is in ieder geval dat de markt flink concurrerend is, getuige de opkomst van prijsvechters in het onbemande segment. Onbemande stations zijn niet langer een trend, maar een gevestigde orde. De stormachtige groei van bijvoorbeeld TinQ, Tango en Firezone bevestigt dit. Overigens krijgt het succes van onbemand een andere gedaante als je kijkt naar het marktaandeel van de merken. Vanuit die optiek is het gat tussen Shell en de rest van de markt onmiskenbaar. Qua netwerkbewegingen lijkt zich de beweging te voltrekken die BOVAG in 2006 op basis van onderzoek voorspelde: de grote maatschappijen rationaliseren hun netwerken en stoten locaties af die worden overgenomen door grotere spelers in het middensegment. Een soort watervalbeweging dus, die wordt gevoed door een verdere reductie van het aantal stations van de grote merken (BOVAG/JBR 2006). Overigens laat tabel 1.1 zien dat het aantal tankstations tussen 2009 en 2011 licht is toegenomen ter vergelijking met zo’n 40 stations; in september 2008 telde ons land echter nog 4.243 vulpunten (figuur 1.2). Figuur 1.1: Aantal en marktaandelen Nederlandse tankstations Per juni 2011 Per juni 2010 Per juni 2009 Merk aantal markt- aantal markt aantal markt stations* aandeel (%)** stations* aandeel (%)** stations* aandeel (%)** SHELL 461 18,2% 470 17,7% 478 18,0% BP 374 11,2% 376 11,3% 362 11,2% TEXACO 454 10,7% 476 11,5% 484 11,5% ESSO 332 10,3% 335 10,5% 325 10,7% TOTAL 419 9,7% 439 10,5% 461 10,9% TINQ 255 4,6% 232 4,2% 201 3,6% AVIA 244 4,3% 220 3,7% 203 3,4% TANGO 130 3,5% 118 2,8% 112 2,7% GULF 127 2,9% 130 2,8% 141 3,1% Q8 129 2,7% 144 3,0% 141 3,2% TAMOIL 147 2,5% 149 2,7% 144 2,6% SHELL EXPRESS 67 1,9% 67 1,6% 63 1,5% FIREZONE 90 1,3% 77 1,3% 66 1,1% DE HAAN 35 0,9% 33 0,9% 30 0,7% ARGOS 52 0,9% 51 0,9% 50 1,0% AUTOFOOD 47 0,7% 46 0,8% 46 0,7% AMIGO 39 0,5% 32 0,5% 34 0,5% ESSO EXPRESS 17 0,5% 17 0,5% 17 0,5% BRAND OIL 27 0,4% 30 0,5% 30 0,5% MAREES 14 0,1% 20 0,1% 21 0,2% BIM 1 0,0% 5 0,1% 7 0,1% ANWB 0 0,0% 0 0,0% 9 0,2% Overig 745 12,3% 740 12,2% 743 12,3% Totaal 4.206 100,0% 4.207 100,0% 4.168 100,0% * Zowel de open als ‘under development’ stations zijn meegenomen in telling. Niet meegeteld is het aantal truck stations dat exclusief voor trucks is. ** Marktaandeel is gebaseerd op alleen personenauto volume (schatting). Bron: Petrolview, juni 2011 (voorheen Experian Catalist) 6


Figuur 1.2: Bemande en onbemande tankstations in Nederland Augustus 2011 September Augustus aantal % 2008 % 2005 % ONBEMAND 1368 33% 1.115 26% 961 22% BEMAND 2838 67% 3.128 74% 3.358 78% Totaal 4.206 100% 4.243 100% 4.319 100% Bron: Petrolview, aug. 2011

2011, toename/ Augustus afname 2003 % sinds 2003 575 14% 138% 3.661 86% -22% 4.236 100% -0,7%

Uit tabel 1.3 kan de conclusie worden getrokken dat de zelfstandige tankstationondernemer terrein wint op de Nederlandse markt. De werkelijkheid is echter complexer. De eigendomsverhoudingen van de stations zijn in de tabel namelijk vrij rigide vastgesteld. Is de oliemaatschappij eigenaar, dan moet worden uitgegaan van een CoCo-locatie (company owned, company operated). Een zelfstandige ondernemer staat in de regel te boek als een DoDo (dealer owned, dealer operated). In de afgelopen jaren is echter een veel groter aantal ondernemingsvormen ontstaan, waarbij de meest in het oog springende ontwikkeling de scheiding tussen shop en voorterrein is. De ondernemer houdt zich in zo’n gescheiden constructie bezig met de shop en het personeel, terwijl de leverancier (een oliemaatschappij of oliehandelaar) verantwoordelijk is voor levering en prijsstelling van de brandstoffen. De eigendomsverhoudingen en dus de relatie tussen de ondernemer en zijn leverancier, zijn exact bepaald in de contracten tussen beide partijen en die contracten kennen vele variaties. Consumenten zien de verschillen niet, met als gevolg dat drie stations er exact hetzelfde uit kunnen zien, terwijl de eigendomsconstructies een wereld van verschil zijn. In het woud van schuivende definities is één beweging onmiskenbaar aanwezig: leveranciers willen zich meer toeleggen op het voorterrein en de pompprijs, wat de toenemende scheiding tussen voorterrein en shop verklaart.

Figuur 1.3: Percentage en aantal tankstations naar eigendomsverhouding

2011 Eigendom Oliemaatschappij/Groothandel Dealer Supermarkt/Groothandel Totaal

Bron: Petrolview, aug. 2011

Aantal 1597 2599 10 4.206

2008 % 38% 62% 0% 100%

aantal 1675 2556 12 4.243

% 39% 60% 0% 100%

Qua ligging van tankstations is de trend dat er een verschuiving plaatsvindt uit stedelijke naar rurale gebieden en bedrijfsterreinen (figuur 1.4).

Figuur 1.4: Percentage en aantal tankstations naar ligging 2011 Locatie aantal Bedrijfsterrein 960 Snelweg 208 Woonwijk 1.081 Rurale gebieden 782 Stedelijke uitgaande weg/rondweg/ringweg 1.175 Totaal aantal tankstations 4.206

2008 % 23% 5% 26% 19% 28% 100%

aantal 905 194 1.095 698 1.351 4.243

% 21% 5% 26% 16% 32% 100%

Bron: Petrolview, aug. 2011 Tankstations in cijfers 2011

7

Figuur 1.5: Aantal tankstations en gemiddeld aantal inwoners per tankstation, per provincie Provincie Aantal % Aantal inwoners % tankstations per 1 jan. 2011 NOORD-BRABANT 688 16,62% 2.454.215 14,73% ZUID-HOLLAND 706 16,40% 3.528.324 21,18% GELDERLAND 594 14,00% 2.004.671 12,04% NOORD-HOLLAND 483 11,50% 2.691.477 16,16% OVERIJSSEL 372 8,74% 1.134.465 6,81% LIMBURG 308 7,19% 1.122.627 6,74% FRIESLAND 266 6,17% 647.282 3,89% UTRECHT 221 5,35% 1.228.794 7,38% DRENTHE 181 4,45% 491.411 2,95% GRONINGEN 165 4,05% 579.036 3,48% ZEELAND 150 3,77% 381.530 2,29% FLEVOLAND 72 1,74% 391.967 2,35% Totaal Nederland 4.206 100,00% 16.655.799 100% Bron: Petrolview, aug. 2011 en CBS, bewerking BOVAG

Aantal inwoners per tankstation 3.567 4.998 3.375 5.572 3.050 3.645 2.433 5.560 2.715 3.509 2.544 5.444 Gemiddeld 3.960

Figuur 1.7: Percentages tankstations langs de snelweg, Europa

Land Nederland Spanje Noorwegen Luxemburg Portugal Duitsland Frankrijk Oostenrijk Italië België Zwitserland Verenigd Koninkrijk (UK) Ierland

2011 2008 percentage van het totaal aantal tankstations 5,2% 4,9% 18,8% 13,0% 16,6% 4,0% 9,7% 10,1% 4,2% 3,1% 3,2% 3,4% 2,9% 2,9% 2,8% 2,7% 2,4% 2,3% 2,3% 2,3% 1,6% 1,6% 1,4% 1,3% 0,3% 0,1%


Gemiddelde 2008 3.866 Gemiddelde 2005: 3.775

Dat het aantal inwoners per tankstation op provincieniveau is gestegen, valt eenvoudig te verklaren uit de afname van het aantal tankstations en de stijging van de bevolking. Interessant detail wat niet te herleiden is uit de tabel, is dat zich ten opzichte van december 2008 in de meeste provincies een afname van het aantal tankstations heeft voltrokken, met uitzondering van de provincies Zuid-Holland (+10), Overijssel (+1) , Limburg (+3) en Friesland (+4).

Figuur 1.6: Aantal stations met aantal opstelplaatsen per station Opstelplaatsen Benzine/diesel GEEN* 94 1 95 2 590 3 246 4 1549 5 220 6 911 7 74 8 273 9 21 133 10+ Totaal 4206

LPG 2444 135 1403 25 179 1 14 1 4 0 0 4206

Truck 3150 216 501 91 145 23 42 8 15 3 12 4206

Aantal stations met DualSpeed diesel: in 2011 1.351 in 2008 1.331 in 2005 1.636 * Aantal stations die geen benzine, diesel, LPG of hoog debiet pompen hebben. Bron: Petrolview, aug. 2011 8



9

Figuur 1.8: Percentages van het aantal stations en brandstofvolume verkocht via super/hypermarkt 2011 2008 % van het % van het % van het % van het aantal stations brandstofvolume aantal stations brandstofvolume Frankrijk 32,1% n.b.* 31,4 n.b.* Verenigd Koninkrijk (UK) 14,2% 38,0% 12,9 35,7 Portugal 6,2% 12,8% 3,8 7,9 Duitsland 3,0% 4,6% 2,5 3,9 België 3,1% 5,9% 2,5 5,8 Spanje 2,6% 4,5% 2,4 3,6 Ierland 1,1% 4,2% 0,5 4,6 Nederland 0,2% 0,7% 0,3 0,9 Zwitserland 0,4% 1,0% 0,3 1,1 Oostenrijk 0,4% 0,2% 0,1 0,1 Italië 0,3% 0,6% 0,1 0,3 * in 2005 was dit ruim 54%

Figuur 1.10: Autowasinrichting bij tankstation

Autowasinrichting bij tankstation Ja Nee Totaal

Soort autowasinrichting bij tankstation Wasbox met hogedrukspuit Roll-over (auto staat stil) Wasstraat (ketting) Totaal Bron: Petrolview, aug. 2011

2011 aantal 1.480 2.726 4.206

2008 aantal 1.518 2.725 4.243

2011 aantal 799 1076 93 1.968

2008 aantal 801 1.083 107 1.991


In Nederland zijn nauwelijks hypermarchés of weidewinkels te vinden die brandstof verkopen. Het aantal tankstations dat op het terrein van een grote winkelketen te vinden is, bedraagt hooguit een handjevol. Dit in tegenstelling tot Frankrijk en Engeland, waar de grote supermarkten geduchte concurrenten zijn van de traditionele brandstofverkopers. De reden is dat brandstof door de hypermarkten wordt ingezet als een lokker voor een volle boodschappenwagen. Het gevolg is dat buiten de steden in de Franse regio steeds meer verschraling van het brandstofaanbod optreedt: wie in de regio wil tanken, moet goed zoeken. Figuur 1.9: Garage/werkplaats bij tankstations

2011 Garage / werkplaats Ja Nee Totaal


2008 aantal tankstations

1.179 3.027 4.206

1.231 3.012 4.243

Het aantal combinatiebedrijven van een autobedrijf met een tankstation neemt af. Ruim een kwart (28%) van de tankstations is bij een autobedrijf te vinden (figuur 1.9). Een interessante beweging is dat het tankstation weliswaar bij het autobedrijf blijft bestaan, maar dat het station (meestal in onbemande vorm) wordt verhuurd aan een brandstoffenleverancier. Het autobedrijf kiest zo voor de zekerheid van een vaste huurpenning en hoeft zich niet meer te richten op het tankstation, terwijl de aanloop van mogelijke klanten voor het autobedrijf blijft bestaan. Ook het aantal wasinrichtingen bij een tankstation neemt af. Een mogelijke verklaring is dat in Nederland, dat van oudsher veel roll-overs op het tankstation herbergt, een toename van het aantal stand-alone kettingwasstraten en wascentra plaatsvindt. Wasstraten hebben een hogere wascapaciteit dan een roll-over en zijn daarmee een geduchte concurrent van de tankstationondernemer met wasgelegenheid. 10



11

Hoofdstuk 2

Vraagzijde brandstofmarkt

De afzet van motorbrandstoffen staat onder druk. Aan de ene kant drukken de kosten het rendement van een tankstationondernemer. Denk daarbij aan bijvoorbeeld verplichte investeringen als gevolg van strengere milieuregelgeving of de kosten die gemoeid zijn bij de aanschaf van nieuwe betaalterminals om te voldoen aan de eisen voor het nieuwe pinnen (EMV-compliance). Aan de andere kant is het een feit dat er sinds de crisis van 2008 minder brandstof wordt verkocht. Waar de benzineafzet nog redelijk constant te noemen is (figuur 2.1 a en b), lieten 2009 en 2010 een duidelijke terugval zien in de dieselafzet, als gevolg van de achterblijvende bewegingen in de transportsector. Ook dook de afzet van LPG afgelopen jaar voor het eerst onder de 600 miljoen liter grens. De aankomende jaren kan de brandstofafzet verder onder druk komen te staan. Niet alleen vanwege zuinigere voertuigen, maar ook doordat het aantal voertuigkilometers langzaam afneemt (figuur 2.8). Het totaal aantal gereden kilometers neemt nog steeds toe (figuur 2.9 en 2.11), maar per auto neemt het aantal voertuigkilometers juist licht af (figuur 2.8). Dit komt vooral op het conto van particulieren; de zakelijke markt is juist meer gaan rijden. Het is echter nog te vroeg om hier gefundeerde conclusies over te trekken. Het zal onder meer van de ontwikkeling van de brandstofprijs afhangen of de automobilist ook daadwerkelijk meer of minder gaat rijden. Als we kijken naar de nieuw verkochte auto’s per brandstofsoort (figuur 2.6), valt de populariteit van diesel op. In het totale wagenpark (figuur 2.6) rijdt nog steeds het grootste deel van de automobilisten op benzine, maar de toenemende populariteit van met name kleine goedkope diesels is onmiskenbaar. Voor wat betreft LPG blijft de nieuwverkoop van auto’s op deze brandstof duidelijk achter.

IPM

Wij helpen u op weg

Figuur 2.1a: Afzet van motorbrandstoffen in Nederland, 1995- 2010

Ballast Nedam IPM: Gespecialiseerd in tankstations We treden op als partner van zowel oliemaatschappijen als van particuliere tankstationeigenaren in de rol van projectmanager. Dat betekent dat we precies datgene regelen wat u graag uit handen geeft.

Volgens uw wensen stellen we daarvoor een optimaal team samen. Met onze specialisten of met partijen waar u graag zaken mee doet. Hoe dan ook, we verlenen onze diensten volledig op maat voor uw job.

Of het nu gaat om bouw of verbouw van uw tankstation of om de uitbreiding ervan met een aardgasvulstation, we nemen u alle zorg uit handen. Geïntegreerd en efficiënt.

jaar 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Benzine (alle soorten) 5.364 5.535 5.484 5.448 5.490 5.347 5.480 5.578 5.584 5.547 5.466 5.563 5.585 5.570 5.582 5.571 * Voorlopig cijfer

w.v. Euro 95 3.683 4.071 4.306 4.493 4.679 4.752 5.009 5.148 5.222 5.214 5.235 5.348 5.418 5.428 5.479 5.496

Diesel 5.173 5.639 5.883 5.771 6.130 6.483 6.610 6.848 7.104 7.357 7.481 7.825 7.979 8.056 7.633 7.634

LPG 1.425 1.399 1.391 1.368 1.214 1.069 982 923 816 713 678 618 607 637 624 583

totaal x mln. liters 11.962 12.573 12.758 12.587 12.834 12.899 13.072 13.335 13.504 13.617 13.629 14.006 14.171 14.262 13.839 13.788

Biobrandstoffen

4 4 3 67 463 449 586 399*

Bron: CBS, Maandstatistiek verkeer en vervoer

Ballast Nedam IPM & 0345 - 639 250 www.bnipm.nl

12

Adv_IPM-tankstations_A5v1.indd 1

5/27/09 2:30:49 PM


13

Figuur 2.3: Ontwikkeling van het voertuigenpark in Nederland, 1970-2011 (per januari)

Figuur 2.1b: Afzet van motorbrandstoffen in Nederland, 1995- 2010

8000 7000

5000 4000 3000

7.000.000

2000

6.000.000 5.000.000 4.000.000 3.000.000 2.000.000

1000 0

Personenouto’s Bedrijfsauto’s

8.000.000

Aantal voertuigen

6000 x miljoen liters

9.000.000

Diesel Benzine (alle soorten) Euro 95 LPG Biobrandstoffen

1.000.000 0

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

1970

1980

1990

2000

2005

2010

2011

Bron: CBS, RDC

Bron: CBS, Maandstatistiek verkeer en vervoer

In figuur 2.2 leest u de maandaflevering af aan de linkeras, de olieprijs aan de rechteras.

120,00

1.200.000

100,00

1.000.000

60,00 600.000 40,00 400.000 20,00

200.000


Jan-11 Feb-11 Mar-11 Apr-11 May-11

Oct-10 Nov-10 Dec-10

Jun-10 Jul-10 Aug-10 Sep-10

Oct-09 Nov-09 Dec-09 Jan-10 Feb-10 Mar-10 Apr-10 May-10

Jun-09 Jul-09 Aug-09 Sep-09

Bron: CBS

14

Bestelwagens Vrachtwagens

900.000

(met vaste bak)

Trekkers

800.000

(opleggers)

700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000

Jan-09 Feb-09 Mar-09 Apr-09 May-09

0

1.000.000

Totaal Diesel Euro 95 LPG Olieprijs

80,00

800.000

Figuur 2.4: Ontwikkeling van het bedrijfswagenpark, 1970-2011 (per januari)

Aantal voertuigen

1.400.000

US-Dollar

Aantal liters per maand

Figuur 2.2: Maandaflevering motorbrandstoffen en olieprijs (WTI) in US-dollar per barrel, 2009-2011

0

0

1970

1980

1990

2000

2005

2010

2011

Bron: CBS, RDC


15

Figuur 2.5: Verdeling rijdend personenautopark Nederland naar eigenaar, 2011 (per eind juli)

Figuur 2.7: Aandeel brandstoffen in nieuwverkopen

8.125.271

Totaal

IN %

100

Benzine Diesel LPG Hybride Electrisch Aardgas (GNG) Biobrandstof Overige

90

6.756.924

Privé

80 70

619.936

Lease

60 Wagenpark bedrijven, fleetowners en overheid

288.502

50

33.499

Autoverhuurbedrijven

40 30

424.399

Autobedrijf

20

231.234

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

0

2007

9.000.000

2008

6.000.000

2009

3.000.000

2010

0

10 *2011

Importeur

* t/m juli 2011 Bron: RDC Bron: RDC

Figuur 2.6: Verdeling personenauto’s naar brandstof, nieuw verkopen en totale park, 2011 (per eind juli)

%- nieuw verkopen

%- totale park 67,9 %

Benzine 79,5 % 17,0 % Diesel 0,8 % 2,6 % LPG 2,7 % 0,83 % Hybride 0,08 % Electrisch 0,01 % 0,08 % Aardgas(CNG) 0,02 % 0,13 % Biobrandstof 0,02 % 28,3 %

Figuur 2.8: Gemiddelde jaarkilometrage van personenauto’s naar brandstofsoort, totaal en naar eigendom 2002-2009 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 Alle brand- stofsoorten Benzine Diesel LPG

Totaal Particulier Bedrijf Totaal Particulier Bedrijf Totaal Particulier Bedrijf Totaal Particulier Bedrijf

13.603 12.011 25.737 11.013 10.364 19.262 24.551 20.948 32.278 18.551 17.459 30.891

13.707 12.139 24.882 11.039 10.460 18.138 24.866 21.464 31.349 18.786 17.731 29.436

13.797 12.299 24.794 11.141 10.608 17.935 25.124 21.914 31.341 18.742 17.590 28.704

13.808 12.301 25.412 11.158 10.602 18.462 25.576 22.222 32.353 19.100 17.886 29.163

13.816 12.401 24.919 11.279 10.781 17.904 25.408 22.141 32.089 19.222 17.862 29.267

13.765 12.472 24.117 11.319 10.884 17.156 25.150 22.230 31.325 19.600 17.824 30.383

13.737 12.410 24.386 11.250 10.781 17.487 25.458 22.488 31.764 20.371 18.465 30.499

13.756 12.471 23.744 11.302 10.872 16.845 25.306 22.361 31.205 20.901 19.155 29.539

Bron: CBS, Maandstatiestiek verkeer en vervoer

Bron: RDC

16



17

Figuur 2.9: Ontwikkeling afgelegde voertuigkilometers binnenland door personenauto’s (bestuurder), 1990-2009 1990 1995 2000 2005 2008 2009

Jaar

Auto (bestuurder) mld km 76,4 80,1 89,1 94,9 94,9 99,0

Bron: CBS

Figuur 2.10: Afgelegde afstand (in km.) per persoon per dag, naar motief

Van en naar het werk Visite/logeren Sociaal recreatief overig Winkelen, boodschappen doen Toeren/wandelen Zakelijk bezoek in werksfeer Onderwijs/cursus volgen Diensten/persoonlijke verzorging Overige motieven Totaal

OutsOurcen met de O van Ondernemen U wilt zich richten op groei. U wilt verder. Laat daarom uw processen uitvoeren door het Finace Service Center. Dan doet u het ondernemen en wij uw backoffice. Als onafhankelijk shared service center weten wij hoe

wiLt u weten wat wij vOOr u kunnen dOen? Het Finace Service Center biedt services op het gebied van Accounting, Payroll, Human Resources, gerelateerde services en automatisering. Lxy richt zich specifiek op de back-office processen van pensioenfondsen, verzekeraars of uitvoerders van regelingen en daarnaast op professioneel advies voor collectieve en individuele pensioenen en employé benefit.

de ervaring, kennis en deskundigheid van Finace staan aLtijd tOt uw beschikking Onze Shared Service Centers ondersteunen alle sectoren: van de automotive tot de financiële sector, maar ook voor non-profit instellingen hebben wij specifieke oplossingen.

FINACE :: THINK, BUILD, OPERATE. Finace service center Tel: 033 - 450 48 70 [email protected] www.finaceservicecenter.nl

18

Lxy Tel: 033 - 450 48 00 [email protected] www.lxy.nl

1995

2000

2005

2009

6,99 7,23 n.b. 3,12 n.b. 3,28 1,67 n.b. 3,63 31,43

8,06 6,87 3,43 2,96 1,9 3 1,89 1,02 2,88 32,01

8,48 6,64 5,27 3,03 2,19 2,54 1,97 0,91 1,18 31,75

8,9 6,39 3,78 2,72 3,52 2,44 1,98 1,04 1,65 32,2

2005 16,14 8,31 2,45 1,12 0,17 2,51 0,61 0,9 32,22

2009

Bron: CBS

belangrijk ondernemen is. Wij doen het zelf ook iedere dag. Finace is in nederLand dé OutsOurcing partner Of het nu gaat om: ■ Ontwerp, inrichting of optimalisatie van Shared Service Centers ■ Het ontwerpen en verplaatsen van processen, wereldwijd ■ De uitvoering in één van onze eigen Shared Service Centers

Motieven

Figuur 2.11: Afstand (in km.) per persoon per dag naar vervoerswijze

Vervoerswijzen Auto (bestuurder) Auto (passagier) Trein Bus/tram/metro Brom-/snorfiets Fiets Lopen Overige hoofdvervoerwijzen Totaal

1995 14,59 8,69 2,39 1,46 0,19 2,55 0,65 0,9 31,43

2000 15,64 8,29 2,76 1,35 0,17 2,37 0,58 0,84 32,01

16,51 7,88 2,72 1,01 0,15 2,49 0,66 1,17 32,41

Bron: CBS


19

Figuur 2.12: Autobezit per huishouden (in % van totaal aantal huishoudens) Huishoudens met één auto Huishoudens met twee auto’s Huishoudens met meer dan twee auto’s Aantal huishoudens (x 1.000)

1985 58,7 9,5 1 5.613

1990 60 11,8 1,2 6.061

1995 59,5 13,3 1 6.469

2000 56 17,1 1,7 6.801

2005 54,2 21 2,1 7.091

2009 54,9 21,6 2,6 7.312

Bron: CBS

Figuur 2.13: Bevolkingspiramide Nederland (inwoners per leeftijdsklasse), per 1 januari 2011

Extendas FuelOffice Hét BackOffice systeem voor Tankstations & Oliehandel

Mannen

Leeftijd in jaren

95+

90 - 95

85 - 90

80 - 85

75 - 80

70 - 75

65 - 70

60 - 65

55 - 60

50 - 55

45 - 50

40 - 45

35 - 40

30 - 35

25 - 30

20 - 25

15 - 20

10 - 15

5 - 10

0-5 700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000

0

0

Vrouwen

100.000 200.000 300.000 400.000 500.000 600.000 700.000

Bron: CBS 20


21

Hoofdstuk 3

Accijnzen en prijzen

Figuur 3.2: Tabel accijnzen, voorraadheffing en brandstofbelasting Euro 95, 1990-2011 in eurocent per liter

De brandstofprijzen houden de gemoederen in Nederland flink bezig, zeker als de prijzen aan de pomp stijgen. Dat gaat steevast gepaard met de nodige media-aandacht. Ook Den Haag houdt sinds afgelopen jaar de branche voortdurend in de gaten. Los van alle negatieve sentimenten die een prijsstijging van brandstofproducten met zich meebrengt, valt wel een kentering waar te nemen. Consumenten zijn zich steeds meer bewust van het feit dat een groot gedeelte van de pompprijs wordt bepaald door accijns en BTW, getuige de typische reacties die onder mediaberichten op het internet met de regelmaat van de klok te lezen zijn. Met name de BTW op motorbrandstoffen is een verhaal apart: deze belasting wordt namelijk geheven over de prijs inclusief accijns; daarmee is de BTW deels een belasting op een belasting, wat tamelijk uniek is. BOVAG kan niet vaak genoeg benadrukken dat een tankstationondernemer, net als de consument, gebaat is bij een stabiele pompprijs. In de productie- en verkoopketen zijn ondernemers de laatste schakel voordat de consument aan bod is en zodoende is hun invloed op de pompprijs klein – afgezien van de kortingen aan de pomp die ze uit eigen zak betalen. Daarnaast krijgen tankstationondernemers een vaste marge in centen per liter en niet in procenten. Een stijging van de pompprijs vertaalt zich dus niet in een extra verdienste voor de ondernemer.

Figuur 3.1: De ontwikkeling van de benzineaccijns (inclusief heffingen) Nederland 1990-2011, in euro’s per liter

1 januari 2011: overheid indexeert minder dan inflatie 2010 (1,3%), met 0,6% (+ e 0,004). Accijns per liter: e 0,7242

1 januari 2009: overheid indexeert sterker dan afgelopen jaren , met 1,7% (+ e 0,012). Accijns per liter: e 0,701

E 0,75

1 januari 2007 en 2008: overheid handhaaft indexatie, ondanks scherpe stijging brandstofprijzen in 2007 en 2008.

0,70

1 oktober 2002: tussentijdse korting (- e 0,014) vanwege invoer zwavelarme bezine Totaal + e 0,042

0,65

1 juli 1997: + e 0,05 (boven op indexatie)

0,60

accijns 35,49 35,78 44,08 44,08 49,08 49,08 50,16 50,86 55,85 57,02 57,99 59,04 60,87 61,65 65,89 66,81 66,81 67,88 68,90 70,07 71,40 71,83

voorraadheffing 0,61 0,54 0,45 0,45 0,61 0,61 0,61 0,57 0,57 0,50 0,50 0,50 0,59 0,59 0,59 0,53 0,53 0,53 0,53 0,53** 0,59 0,59

brandstofbelasting 0,12 0,50 0,98 1,09 1,09 1,14 1,14 1,14 1,14 1,16 1,18 1,20 1,24 1,29 --* -- -- -- -- -- -- --

Totaal 36,23 36,82 45,52 45,63 50,78 50,83 51,91 52,57 57,56 58,68 59,68 60,74 62,70 63,52 66,48 67,34 67,34 68,41 69,43 70,60 71,99 72,42

* de brandstofbelasting is per 01-01-2004 als aparte belasting voor benzine (en diesel) vervallen en in z’n geheel overgeheveld naar de accijns ** Per 1 augustus 2009 verhoogd naar € 0,0059 per liter Bron: Ministerie van Financiën

1 januari 2006: overheid ziet af van indexatie, vanwege sterke stijging brandstofprijzen in 2005.

6 juli 1991: “Kwartje van Kok” (e 0,083)

0,55

1 januari 2004: aparte brandstofbelasting vervalt en wordt in de accijns opgenomen tataal + e 0,042

0,50

1 januari 1998: overheid ziet voor één keer af van indextie i.v.m. verhoging per 1 juli 1997

0,45

1 jauari 1996: eerste indexering (+2,2%)

0,40 0,35

1 januari 2010: overheid indexeert sterker dan inflatie 2009 (1,2%), met 1,89% (+ e 0,019). Accijns per liter: e 0,719

per 1 januari 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

1 jauari 1994: + e 0,05

‘90

‘91

‘92

‘93

‘94

‘95

‘96

‘97

‘98

‘99

‘00

‘01

‘02

‘03

‘04

‘05

‘06

‘07

‘08

‘09

Bron: RDC

22



23

BOVAG heeft een goede inzage in de kosten van en verdiensten op een liter brandstof. Het model in figuur 3.3 behoeft daarom extra uitleg. De productieprijs wordt betrokken van Argus Media, een onafhankelijk bedrijf uit Londen, dat op dagbasis alle oliegerelateerde transacties op de wereldmarkt registreert. De productieprijs in het genoemde model is gebaseerd op maandgemiddelden. Onder margetraject verstaat BOVAG de totale verdiencapaciteit op een liter benzine, diesel of LPG. Dit lijkt veel, maar dit bedrag in centen moet worden verdeeld onder leverancier en ondernemer. Bovendien gaat een eventuele korting aan de pomp voor de consument nog van dit bedrag af. Van het restant moet de ondernemer alle bedrijfskosten betalen: nieuwe tanks, personeel, betaalapparatuur, keuringen, lokale heffingen, etc. Voor wat betreft de verdiensten op LPG moet gezegd worden, dat niet iedere tankstationondernemer de genoemde marge in de tabel kan verdienen. Is de ondernemer eigenaar van de LPG-apparatuur, dan levert dat een ruimere marge op dan wanneer de apparatuur van de LPG-leverancier is. In dat laatste geval is de verdiencapaciteit van een ondernemer slechts een paar cent. Figuur 3.3: Opbouw brandstofprijzen Nederland (in eurocent per liter) en overheidsinvloed, gemiddelde van augustus 2011

Prijsopbouw in eurocenten per liter aug. 2011 Produktieprijs af-raffinaderij (Argus) Margetraject (marge oliemij., marge pomphouders, distributie- en marketingkosten, kortingen) Prijs voor accijnzen, heffingen en BTW Accijnzen + heffingen Pompprijs excl. BTW BTW 19% Pompadviesprijs incl. BTW in eurocenten/liter (UC) Overheidsinvloed per liter: Totaal accijns, heffingen en BTW in eurocenten/liter Overheidsaandeel in % van de pompprijs Bron: BOVAG, ARGUS, United Consumers (gem. pompprijs)

Euro 95 52,53

Diesel 57,44

LPG 34,04

17,07 69,60 72,42 142,02 26,98 169,00 99,40 58,8%

14,82 72,26 42,95 115,21 21,89 137,10

22,90 56,94 8,69 65,63 12,47 78,10

64,84 47,3%

21,16 27,1%

Figuur 3.4: Motorbrandstofaccijnzen (incl. heffingen, ex BTW) in Nederland 1995-2011, euro ongelood en diesel 80

Euro 95 Diesel

70 60 50 40 ** Eurocent

* NB diesel laagzwavelig vanaf 1-1-2002 ** NB euro ongelood laagzwavelig vanaf 1-10-2002 *** Aparte brandstof belasting vervalt en wordt in de accijns opgenomen

30 20

24

01-01-2011

01-01-2010

01-01-2009

01-01-2008

01-01-2008

01-01-2007

01-01-2006

01-01-2005

01-01-2003

***01-01-2004

**01-10-2002

01-01-2001

*01-01-2002

01-01-2000

01-01-1999

01-01-1998

01-07-1997

01-01-1997

01-01-1996

0

01-01-1995

10


25

Figuur 3.6: Pompprijzen van motorbrandstoffen in Nederland, 1971-2009 (incl. btw), in eurocenten datum super diesel lpg 01-07-1971 30,77 10,39 12,25 01-12-1980 68,88 46,92 28,77 04-04-1990 76,69 46,01 21,74 euro- loodvrij diesel lpg 20-12-1991 80,77 51,10 24,46 13-05-1992 84,86 52,37 24,00 28-04-1993 81,05 57,99 25,37 27-05-1994 85,76 60,17 25,37 02-06-1995 87,13 59,90 26,73 31-05-1996 91,21 63,26 27,64 01-07-1997 98,47 68,34 28,09 01-07-1998 98,92 67,43 28,09 01-07-1999 96,66 66,12 32,31 01-07-2000 119,03 78,10 37,39 01-07-2001 125,70 84,72 44,56 01-07-2002 114,50 77,30 39,00 01-07-2003 113,50 75,83 39,12 01-07-2004 125,87 86,92 44,34 01-07-2005 133,92 102,56 45,82 01-07-2006 142,34 107,40 45,78 01-07-2007 152,10 107,10 56,50 01-07-2008 169,10 148,10 68,89 09-12-2008 118,80 100,70 52,30 01-07-2009 144,75 107,80 57,78 01-07-2010 155,90 122,30 69,90 01-07-2011 170,90 136,90 77,30

Figuur 3.7: Ontwikkeling index benzineprijs versus index consumentenprijzen (CPI), Nederland 1970-2011

Bron: ANWB, Shell, United Consumers

Figuur 3.8: Ontwikkeling brandstofprijzen 1 augustus 2010 t/m 1 september 2011

700

Prijsindex normaal- euro 95 benzine Consumenten prijsindex (CPI)

600 500 400 300 200

2011

2005

2000

1995

1990

1985

1980

1975

0

1970

100

Bron: CBS, Europese Commissie (Oil Bulletin), bewerking BOVAG

De Nederlandse tankstationbranche zit niet op een eiland. Olieproducten zijn internationaal verhandelbare producten en de invloed van de wereldeconomie en –politiek doen zich in de regel ook gelden aan de pomp om de hoek: in de vorm van een hogere of lagere prijs van het eindproduct. Het beste voorbeeld is nog steeds crisisjaar 2008, met een piek van € 1,69 in juli en een dieptepunt van € 1,18 voor een liter Euro 95 in december van hetzelfde jaar. Maar ook in de jaren 2010/2011 (zie figuur 3.8) zijn verschillen van ruim 20 cent te zien.

1,70 1,65 1,60 1,55 Prijs in €

Een liter benzine in 1971 kostte (omgerekend van guldens) bijna € 0,31. Op 1 juli 2011 kostte een liter bijna € 1,71. Dat is meer dan een vervijfvoudiging van de prijs. Brandstof is dus ontegenzeggelijk duurder geworden, maar die constatering behoeft enige toelichting. In dit prijsverschil is namelijk geen rekening gehouden met de factor inflatie (geldontwaarding). Daarom is het objectiever om te kijken hoe de benzineprijsstijgingen zich verhouden tot de consumentenprijsindex (CPI), de stijging van de gemiddelde boodschappen van de Nederlander, zoals het Centraal Bureau voor de Statistiek dat bijhoudt (www.cbs.nl). Daarin is de inflatie wél verwerkt. In de figuur 3.7 zijn de benzineprijs en consumentenprijzen (“gemiddelde mandje boodschappen”) van 1970 beide op 100 gesteld. Elke jaarlijkse procentuele verhoging van de prijzen wordt daarmee vermenigvuldigd, waardoor dit getal (index) stijgt.

1,50 1,45 1,40

1 sep.

1 aug.

1 jul.

1 jun.

1 mei.

1 apr.

1 mrt.

1 feb.

1 jan.

1 dec.

1 nov.

1 okt.

1,30

1 sep.

1,35

1 aug.

Tot 1999 lopen de twee indices redelijk gelijk met elkaar op, maar vanaf 1999 gaat de index van benzine structureel hoger liggen dan de schommelingen in vele jaren daarvoor. Vanaf 2002 wordt dat effect nog sterker. Interessant detail is dat figuur 3.7 ook duidelijk de crisis van 2008 en 2009 laat zien, en wel in de vorm van een scherpe daling. Na 2009 gaat de prijsontwikkeling van de motorbrandstoffen echter weer sterk omhoog. Conclusie: Is de prijs van benzine in de afgelopen jaren harder gestegen dan de kosten van de boodschappen of niet? Het antwoord is ja. Met name motorbrandstofstijgingen van de afgelopen jaren na 2002, in combinatie met een matige inflatie, hebben aan dit verschil in grote mate bijgedragen.

Bron: Shell (shell.nl), bewerking BOVAG 26



27

Figuur 3.9: Europa: Kale prijs, accijnzen + BTW en pompprijs per liter Euro 95 in de Europese Unie per 5-9-2011 Land Kale prijs Accijns + BTW Pompprijs (zonder belastingen) in eurocent in eurocent % van de pompprijs in eurocent Nederland 67,3 98,97 59,5% 166,3 Duitsland 61,6 89,59 59,3% 151,2 Finland 66,8 89,73 57,3% 156,5 België 66,8 88,28 56,9% 155,1 Frankrijk 65,1 85,83 56,9% 150,9 Portugal 68,7 87,50 56,0% 156,2 Denemarken 75,8 90,31 54,4% 166,1 Italië 70,0 87,58 55,6% 157,5 Verenigd Koninkrijk 62,0 91,86 59,7% 153,8 Ierland 68,7 82,58 54,6% 151,3 Slowakije 64,3 80,88 55,7% 145,2 Zweden 65,8 92,29 58,4% 158,1 Oostenrijk 62,9 75,63 54,6% 138,5 Tjechië 63,9 75,76 54,3% 139,6 Malta 71,7 68,29 48,8% 140,0 Luxemburg 67,8 63,32 48,3% 131,1 Polen 57,1 61,69 51,9% 118,8 Hongarije 65,1 71,80 52,4% 136,9 Spanje 70,5 64,92 47,9% 135,4 Slovenië 62,6 66,09 51,4% 128,7 Griekenland 68,0 99,72 59,5% 167,7 Estland 61,6 63,04 50,6% 124,6 Bulgarije 63,1 56,18 47,1% 119,3 Litouwen 66,3 66,50 50,1% 132,8 Letland 63,4 63,65 50,1% 127,0 Cyprus 68,6 52,80 43,5% 121,4 Roemenië 64,7 60,31 48,2% 125,0 Europa, gemiddelde 27 landen 64,9 85,17 56,8% 150,0 Verschil: hoogste -/- laagste 46,9 48,9

Bron: Europese Commissie-Oil Bulletin

28


Figuur 3.10: Europa: Kale prijs, accijnzen + BTW en pompprijs per liter Diesel in de Europese Unie per 5-9-2011 Land Kale prijs Accijns + BTW Pompprijs (zonder belastingen) in eurocent in eurocent % van de pompprijs in eurocent Nederland 69,4 64,30 48,1% 133,7 Duitsland 68,1 68,91 50,3% 137,0 Finland 74,5 61,75 45,3% 136,2 België 70,3 67,15 48,8% 137,5 Frankrijk 66,6 65,34 49,5% 132,0 Portugal 74,0 61,83 45,5% 135,8 Denemarken 74,9 67,57 47,4% 142,4 Italië 73,6 71,38 49,2% 144,9 Verenigd Koninkrijk 66,1 92,69 58,4% 158,8 Ierland 71,3 71,74 50,2% 143,0 Slowakije 70,7 62,46 46,9% 133,2 Zweden 69,6 79,79 53,4% 149,4 Oostenrijk 67,5 65,89 49,4% 133,4 Tjechië 70,1 67,73 49,2% 137,8 Malta 71,1 57,92 44,9% 129,0 Luxemburg 70,7 46,26 39,5% 117,0 Polen 65,0 52,61 44,7% 117,6 Hongarije 69,7 62,70 47,4% 132,4 Spanje 72,6 53,88 42,6% 126,5 Slovenië 65,0 58,75 47,5% 123,8 Griekenland 73,2 69,10 48,6% 142,3 Estland 63,9 59,93 48,4% 123,8 Bulgarije 65,2 50,78 43,8% 116,0 Litouwen 72,3 51,74 41,7% 124,1 Letland 67,7 55,13 44,9% 122,8 Cyprus 74,3 50,32 40,4% 124,6 Roemenië 69,2 54,28 44,0% 123,5 Europa, gemiddelde 27 landen 69,5 66,69 49,0% 136,2 Verschil: hoogste -/- laagste 46,4 42,8 Bron: Europese Commissie-Oil Bulletin


29

Benzine station database Petrolview is Europa’s marktleider op het gebied van benzine station informatie. Met een database van 81.000 stations en meer dan 100 variabelen per locatie geven we onze klanten waardevol inzicht in de markt. Dagelijkse brandstofprijzen Onze dagelijkse brandstofprijzen worden niet alleen door pricing managers gebruikt bij het stellen en controleren van prijs strategieën, maar worden ook door talloze consumenten gebruikt via onze klanten in de navigatie industrie. Software en analyse Onze analisten combineren de database met andere gegevens zoals demograﬁsche- en verkeersdata. Deze analyse is beschikbaar via onze online software die onze klanten in staat stelt op eenvoudige wijze de locaties en faciliteiten van stations met elkaar te vergelijken om zo beter inzicht te krijgen voor iedere investeringsbeslissing.

Figuur 3.11: Pompprijs Nederland, België en Duitsland, 1997-2011 in euro’s Euro ongelood Diesel Datum NL B D NL B D Jan-97 0,93 0,92 0,84 0,68 0,67 0,65 Jan-98 0,98 0,9 0,83 0,69 0,65 0,62 Jan-99 0,95 0,83 0,78 0,64 0,57 0,55 Jan-00 1,09 0,97 0,96 0,8 0,69 0,77 Jan-01 1,15 1 1,04 0,83 0,74 0,83 Jan-02 1,09 0,91 0,97 0,76 0,69 0,79 Jan-03 1,18 1,01 1,13 0,81 0,78 0,91 Jan-04 1,17 1 1,05 0,82 0,73 0,85 Jan-05 1,19 1,05 1,09 0,91 0,89 0,98 Jan-06 1,37 1,27 1,23 1,09 1,02 1,08 Jan-07 1,36 1,23 1,25 1,01 0,95 1,10 Jan-08 1,54 1,42 1,40 1,21 1,11 1,29 Jan-09 1,25 1,07 1,08 1,02 0,90 1,02 Jan-10 1,44 1,27 1,31 1,09 0,99 1,11 Jan-11 1,58 1,48 1,47 1,30 1,25 1,31

Bron: Europese Commissie-Oil Bulletin

Een berucht probleem in de tankstationbranche is het zogenaamde grenseffect. Ondernemers in de grensstreek met Duitsland en België ondervinden nadeel van hun collega’s vlak over de grens vanwege verschillen in de brandstofprijs in de ons omringende landen. Het nadeel zit hem voor de Nederlandse ondernemer niet alleen in de kale prijs (waarop hij geen invloed uitoefent) maar ook in de accijnsstelling. Het moge duidelijk zijn dat de ondernemer op dat laatste aspect evenmin invloed uitoefent. BOVAG is daarom voorstander van een gelijk speelveld op het gebied van accijnsstelling tussen Nederland en de buurlanden. Daarnaast is de Europese Commissie bezig om op termijn te komen tot verdere accijnstariefharmonisatie. Hierover vindt momenteel overleg plaats tussen het Ministerie van Financiën en belanghebbende organisaties. BOVAG zit daar uiteraard bij. Zoals het er nu naar uitziet wordt de volgende Europese harmonisatieslag echter een kwestie van een zeer lange adem. Op korte termijn is de achterban van BOVAG gebaat bij rust op het accijnsfront, ook aan de grens met onze buurlanden.

Petrolview B.V., Zoom 1103, 8225 KC Lelystad email: [email protected] telefoon: 0320- 848 909

www.petrolview.com

30


31

Hoofdstuk 4

Shop

Tot en met augustus (week 28) werd in de shops € 1,36 miljard omzet geboekt. Laten we de omzet van tabak weg uit deze cijfers, dan is de omzet € 364 miljoen tot en met week 28. Dit maakt duidelijk hoe sterk het omzetaandeel en de impact van de categorie tabak is in de tankstationbranche. Over het geheel genomen, bedraagt het percentage tabaksverkoop in de totale omzet binnen petrol 75%, in woonwijken kan dat echter oplopen tot wel 81%. Dat veel tabaksomzet niet automatisch betekent dat er rendement wordt gemaakt in de shops, wordt duidelijk wanneer je beseft dat het accijnsaandeel in de verkoopprijs van tabaksproducten groot is. Na tabak zijn softdrinks en suikerwerk de belangrijkste omzetmakers in de shop. Opvallend is dat de shopomzet tot en met 2009 positief te noemen is; vanaf begin 2010 zakte de groei in de omzetcijfers in - om eigenlijk niet echt meer terug te groeien naar het niveau van vóór 2010. In de zomermaanden van 2011 vond zelfs een omzetkrimp plaats ten opzichte van dezelfde periode in 2010. Het slechte weer, met name in Periode 7 (week 25-28) is vrijwel zeker debet zijn aan die malaise. Een typisch zomerproduct als ijs vertoont ten opzichte van 2010 een duidelijke dip (index ijs: 84). BOVAG betrekt de shopgegevens van Symphony IRI, dat maandelijks bij 750 tankstations de verkoopgegevens op basis van kassascans registreert. Deze cijfers zijn voor leden van BOVAG Tankstations in te zien op de afdelingswebsite.

Figuur 4.1: Type tankstationshops in Nederland Verschil 2011 t.o.v. 2003 Shop Type 2011 2008 2005 2003 in % Gemakswinkel 298 277 496 293 2% Geen shop 1643 1442 1168 961 71% Betaalhok/kiosk 155 326 410 434 -64% Standaard shop 2110 2248 2245 2548 -17% totaal 4.206 4243 4319 4236 -1%

FOODSTEP: DÉ KENNISPARTNER VOOR DE PETROLBRANCHE! Bij Foodstep hebben we een passie voor petrol. We helpen u als ondernemer graag bij het verhogen van uw rendement. Krijg bijvoorbeeld inzicht in de prestaties van uw eigen shop en benchmark die met vergelijkbare stations met de petrolscan. Daarnaast helpen we u in de Tankstation Academy om meer omzet uit uw vierkante meters te halen. Benieuwd hoe uw shop ervoor staat?

Kijk dan op http://reportportal.foodstep.com/benzine/. Doordat Foodstep jaarlijks het Nationale Petrolonderzoek uitvoert, beschikken we altijd over de meest actuele benchmarkcijfers. Meer weten? Neem contact op met Rien de Koning @: [email protected] T: 06 29563296

Voor meer informatie over Foodstep, kijk op onze website www.foodstep.com. 32


Figuur 4.2: Services in de shop Eetwaren Huishou- Shop Levens om mee delijke Vrijetijds Warme Magne- Services Tabak middelen te nemen artikelen artikelen dranken tron Ja 2.547 409 2.102 185 2.018 2.097 672 Nee 16 2.154 461 2.378 545 466 1.891 Niet verkrijgbaar 1.643 1.643 1.643 1.643 1.643 1.643 1.643 Totaal aantal tankstations 4.206 4.206 4.206 4.206 4.206 4.206 4.206

Bakkerij/ afbakgelegenheid 299 2.264 1.643 4.206



33

Figuur 4.3: Aantal tankstations met shop, naar oppervlakte

Shop oppervlakte 0-20 m2 21-40 m2 41-60 m2 61-80 m2 81-100 m2 groter dan 100 m2 Totaal stations met shop


Aantal 96 490 683 521 436 182 2.408

TABAK

% 4% 20% 28% 22% 18% 8% 100%

Figuur 4.6: Totale tabaksomzet in euro’s TABAK Verkopen in euro’s x 1 miljoen Euro Index Omzet aandelen Sigaretten Shag Sigaren

2008 2009 1.320 1.517 115

2010 1.539 101

omzet t/m week 32 2011 998 104

2008 80% 17% 3%

2010 79% 18% 3%

omzet aandeel t/m week 32 2011 79% 18% 3%

2009 79% 19% 3%

Bron: Symphony IRI Figuur 4.4: Credit cards bij tankstations in Nederland Mogelijkheid % % Diesel % Diesel credit card: Credit Cards Credit Cards Fuel Cards Fuel Cards Only Cards Only Cards Nee 228 5,4% 176 4,2% 3122 74,2% Ja 3.978 94,6% 4030 95,8% 1084 25,8% Totaal aantal tankstations 4.206 100,0% 4.206 100,0% 4.206 100,0%


Figuur 4.5: Betaalautomaatservice op voorterrein (inclusief onbemand) 2011 2008 Aantal % Aantal % Niet aanwezig 1335 31,7% 1.505 35,5% Wel aanwezig 2871 68,3% 2.738 64,5% Totaal aantal tankstations 4.206 100,0% 4.243 100,0%


Figuur 4.7: Tabaksomzet sigaretten in euro’s en in verpakkingseenheden omzet t/m Index 2011 Index 2010 week 32 versus 2010 Sigaretten 2006 2007 2008 2009 2010 versus 2009 2011 t/m week 32 Verkopen in euro’s x 1 miljoen 871 934 1.050 1.195 1.217 102 791 105 Verkopen in eenheden x 1 miljoen 218 233 248 246 239 97 149 99 Bron: Symphony IRI Figuur 4.8: Tabaksomzet shag in euro’s en in verpakkingseenheden Shag 2006 2007 2008 2009 2010 Verkopen in euro’s x 1 miljoen 238 247 230 281 279 Verkopen in eenheden x 1 miljoen 49 49 45 52 52

omzet t/m Index 2011 Index 2010 week 32 versus 2010 versus 2009 2011 t/m week 32

99

182

104

99

33

102

Bron: Symphony IRI Figuur 4.9: Tabaksomzet sigaren in euro’s en in verpakkingseenheden Sigaren 2006 2007 2008 2009 2010 Verkopen in euro’s x 1 miljoen 41 41 39 42,1 42,6 Verkopen in eenheden x 1 miljoen 7,9 7,9 7,5 7,9 7,8

omzet t/m Index 2011 Index 2010 week 32 versus 2010 versus 2009 2011 t/m week 32

101

26,1

99

99

4,8

99

Bron: Symphony IRI 34



35

DRANKEN Figuur 4.10: Verkoop frisdranken in euro’s en verpakkingseenheden Softdrinks 2006 2007 2008 2009 2010 Verkopen in euro’s x 1 miljoen 105,3 110,0 125,6 141,9 148,2 Verkopen in eenheden x 1 miljoen 63,5 62,4 67,5 70,5 70,7 Mineraal en bronwater Verkopen in euro’s x 1 miljoen Verkopen in eenheden x 1 miljoen

Verkoop Index 2011 Index 2010 2011 t/m versus 2010 versus 2009 week 32 t/m week 32

104

94,5

98

100

45,2

96

2006

2007

2008

2009

2010

Verkoop Index 2011 Index 2010 2011 t/m versus 2010 versus 2009 week 32 t/m week 32

17,1

16,6

16,0

16,7

16,6

99

10,1

88

12,2

11,0

10,6

10,3

10,1

98

6,0

89

Bron: Symphony IRI

Figuur 4.11: Volume- en omzetverdeling softdrinks 2008 2009 Softdrinks 68,6 71,3 Mineraal- en bronwater 9,0 8,4 Siroop en poeders 0,0 0,0 Vruchtensappen-/dranken 5,8 5,6 Gekoelde vruchtensappen 2,8 2,1 Zuiveldranken 13,8 12,6 Euro Sales x 1 miljoen euro 2008 2009 Softdrinks 126 142 Mineraal- en bronwater 17 17 Siroop en poeders 0 0 Vruchtensappen-/dranken 11 11 Gekoelde vruchtensappen 5 4 Zuiveldranken 25 25 Totaal dranken 183 199

Dè oplossing voor uw cashmanagement Bent u op zoek naar een innovatieve oplossing voor uw contante geld om tijd en kosten te besparen, efficiënter te werken en overvallen en fraude tegen te gaan? Met de cashmanagementoplossing CASH360 van G4S wordt het gehele proces van inname van bankbiljetten tot aan de bijschrijving op de rekening geregistreerd en gemonitored. Wel zo veilig! CASH360 is een volledig geautomatiseerde cash management oplossing. Dit systeem integreert alle onderdelen van de geldcyclus op een eenvoudige manier: een gesloten geldverwerkingsappartatuur met alle daarbij benodigde service, professioneel geldtransport, tellen en storten van het geld op uw rekening en software die zorgt

voor directe verwerking van mutaties en rapportages waartoe u online toegang heeft. Hierdoor heeft u onder veiliger omstandigheden en met minder arbeid, betere controle over uw geldstromen. G4S is al jarenlang een betrouwbare partner voor waardetransport en cashmanagement. In Nederland heeft G4S een landelijk dekkend netwerk met in elke regio een vestiging. Meer weten over G4S en CASH360? Neem contact op met onze Customer Service, telefoon 0900 - 447 22 74 (€ 0,15 p.m.). Op werkdagen bereikbaar van 8.00 tot 17.30 uur. Of kijk op www.g4s.nl/oplossingen.

2010 73,5 8,2 0,0 5,3 1,7 11,3 2010 148 17 0 11 3 23 202

verkoop 2010 t/m week 32 73,4 8,9 0,0 5,3 1,7 10,8

verkoop 2011 t/m week 32 74,6 8,0 0,0 5,6 1,6 10,2

Index 2011 Index 2010 verkoop 2011 versus 2010 versus 2009 t/m week 32 t/m week 32 104 94 98 99 10 88 97 0 86 96 7 103 80 2 95 91 13 91 101 127 97

Bron: Symphony IRI

36 11116 G4S Adv Bovag.indd

1

03-10-11 16:46


37

Figuur 4.12: Verdeling drankensegment in de shop naar soort Omzetaandeel in categorie t/m week 2007 2008 2009 2010 32, 2011 Softdrinks 100% 100% 100% 100% 100% Cassis 0,4% 0,5% 0,7% 0,7% 0,6% Cola 23,7% 21,9% 21,0% 20,9% 20,6% Gazeuse 1,6% 1,6% 1,5% 1,4% 1,3% Lemon-lime 1,6% 1,5% 1,5% 1,4% 1,3% SinasI 5,4% 4,8% 4,3% 3,9% 3,8% Overige softdrinks 4,1% 3,1% 3,3% 4,1% 5,0% Ijsthee 3,3% 3,6% 3,6% 3,5% 3,6% Ijskoffie 0,9% 1,0% 0,5% 0,6% 0,6% Sportdrank/ energiedrank vloeibaar 59,1% 61,8% 63,6 63,5 63,2%

Afzetaandeel in volume in categorie t/m week 2007 2008 2009 2010 32, 2011 100% 100% 100% 100% 100% 0,4% 0,6% 0,9% 0,9% 0,8% 36,5% 34,6% 33,3% 32,0% 31,3% 1,8% 2,0% 1,9% 1,6% 1,5% 2,4% 2,3% 2,2% 2,2% 2,0% 9,3% 8,6% 8,1% 9,2% 9,0% 5,4% 3,9% 0,4%

4,3% 4,6% 0,5%

4,5% 4,7% 0,3%

5,3% 4,6% 0,3%

6,5% 4,7% 0,3%

39,9%

42,5%

44,1%

43,9%

43,9%

Bron: Symphony IRI

IJS EN IJSDESSERTS Figuur 4.13: Verkoop ijs en ijsdesserts in euro’s en verpakkingseenheden verkoop Index 2011 Index 2010 2011 t/m versus 2010 IJS EN IJSDESSERTS 2008 2009 2010 versus 2009 week 32 t/m week 32 Verkopen in euro’s x 1 miljoen 27,1 28,6 27,2 95 19,3 87 Verkopen in eenheden x 1 miljoen 17,9 18,5 16,6 90 11,4 84 Bron: Symphony IRI

38


39

SNACKS EN ZOETWAREN

a wealth of opportunities. Don´t miss out!

Learn how SymphonyIRI transformed shopper insights into actions, earning millions of Euros for a FMCG manufacturer. At SymphonyIRI Group, we have always innovate to accompany our FMCG and retail clients in their development. Today, as they need a broader partnership, we have set up a unique combination of solutions and services in market measurement, business intelligence, predictive analysis, shopper marketing and technology.

Figuur 4.14: Omzetaandelen snacks en zoetwaren in de shop Omzet- aandeel 2009 2010 index CANDYBARS 49,4% 51,2% 100 CHOCOLADEREPEN 16,8% 16,8% 104 CHOCOLADE DRAGEES 16,4% 16,2% 100 BONBONS EN CHOCOLAATJES 8,4% 7,9% 99 CHOCOLADE TOFFEES 5,4% 5,0% 95 SEIZOENSGEBONDEN CHOCOLADE 0,7% 0,7% 54 OVERIGE CHOCOLADE 3,0% 2,5% 82 TOTAAL CHOCOLADE 100% 100% 100

Omzet- aandeel t/m week 32, 2011 53,3% 16,2% 14,8% 7,5% 4,6% 0,5% 3,0% 100%

index 2011 versus 2010 t/m week 32 97 102 97 83 94 0 118 97

PEPERMUNT DROP SPEK/SCHUIM GUMS KEELVERZORGERS KAUWGOM TOFFEES/KAUWBONBONS ZUURTJES EN LOLLIES SEIZOENSGEBONDEN SUIKERWERK OVERIGE SUIKERWERKEN TOTAAL SUIKERWERK CAKE EN KOEK WAFELS STANDAARD BISCUITS LUXE BISCUITS KOEKJES STUKSARTIKELEN BANKET DROG STUKSARTIKELEN BANKET GEVULD TUSSENDOORKOEKEN TOTAAL KOEK EN BANKET

10,5% 23,4% 0,8% 10,1% 11,7% 31,5% 2,9% 1,0% 0,4% 7,8% 100% 1,8% 6,1% 0,6% 8,6% 2,7% 11,6% 40,6% 28,0% 100%

11,1% 23,6% 0,8% 10,6% 11,1% 31,5% 2,6% 1,4% 0,3% 7,0% 100% 2,0% 7,8% 0,4% 8,7% 1,8% 11,4% 40,2% 27,7% 100%

106 101 107 105 95 100 92 133 71 90 100 108 128 73 102 67 98 99 99 100

11,2% 22,4% 0,9% 11,1% 10,4% 33,0% 2,7% 1,2% 0,0% 7,0% 100% 1,7% 7,6% 0,3% 8,0% 1,8% 11,8% 40,1% 28,6% 100%

100 96 101 105 99 103 102 81 33 97 100

CHIPS FRITESTICKS TORTILLACHIPS BISCUIT ZOUTJES POPCORN LUXE/SPECIAAL NOTEN GECOATE NOTEN PINDA’S KROEPOEK EXTRUDER SNACKS PRETZELS RIJSTCRACKERS OVERIGE COCKTAILSNACKS ONDERLEGGERS TOTAAL HARTIG

51,7% 0,0% 6,1% 2,8% 0,4% 6,6% 8,0% 1,4% 0,5% 16,3% 0,2% 0,0% 5,8% 0,1% 100%

54,1% 0,0% 5,8% 2,6% 0,4% 5,7% 8,2% 1,4% 0,6% 15,7% 0,4% 0,1% 4,9% 0,1% 100%

103 67 94 90 83 85 102 93 115 95 212 112 84 74 99

56,3% 0,0% 6,0% 2,7% 0,4% 4,9% 7,8% 1,2% 0,5% 14,8% 0,5% 0,0% 4,8% 0,1% 100%

96 236 93 95 116 77 87 80 77 86 135 0 90 64 93

84 94 58 83 96 100 96 98 95

Bron: Symphony IRI 40



41

Hoofdstuk 5

Bakery

Figuur 5.2: Aantal tankstations met bakery

Als er één fenomeen de opkomst van convenience in de tankstationbranche goed weergeeft, dan is dat de opkomst van de bakery: de counter waar de consument vers belegde en gesmeerde broodjes in alle soorten en maten kan bestellen, is niet meer weg te denken uit de branche. Een interessant signaal werd echter halverwege 2011 afgegeven door onderzoeksinstituut Foodstep, dat op basis van eigen onderzoek concludeerde dat met de huidige bedrijfsvoering in tankstations het maximaal aantal bakeries in petrol is bereikt. Gezien de huidige bezoekersaantallen en de huidige manier van het in de markt zetten van een bakery zijn er minimaal 800 bezoekers per dag nodig om een volledige bakery rendabel te laten draaien. Foodstep stelt dat met 400 bakeries ongeveer het maximum wel bereikt is. In de huidige bedrijfsvoering is een tankstation vooral een brandstofverkooppunt, stelt Foodstep. Tanken is min of meer nog een noodzakelijke voorwaarde voor tot kopen kan worden overgegaan. Als je kijkt naar de beweegredenen van een consument om een tankstation te bezoeken dan draait het om locatie (dichtbij), locatie (op de route) en locatie (tankpas). Deze locatiegebonden criteria zorgen ervoor dat het koperspubliek van de bakery bepaald wordt door de locatie van het tankstation. Een bakery is zelden een lunchroom die haar eigen voedingsgebied aantrekt; hiervoor hebben de huidige bakeryformules onvoldoende trekkracht. Foodstep stelt dat de shop een doel moet worden voor klanten in plaats van een middel, anders is de bakery veroordeeld tot de rol van convenience outlet. Brandstoffen kunnen hierbij altijd gebruikt worden als traffic builder. Ook omwille van het stijgende aantal onbemande stations zal het bedrijfsmodel van een tankstation met bakery moeten veranderen. Bemande stations zullen op andere punten dan alleen brandstof moeten concurreren met onbemande tankstations. Je moet je concurrent nooit op zijn eigen wapens bevechten, stelt Foodstep. Anders gezegd: tankstationondernemers die een bakery in hun shop hebben, moeten gaan denken in monden – in plaats van in liters. Er is wat dat betreft volop kans voor actieve ondernemers, want petrol blijft de branche die na kantoortijd de meeste dagelijkse bezoekers trekt: 8 miljoen Nederlanders zijn elke dag onderweg, waarvan nog “slechts” 15% een tankstation bezoekt. Een geweldige vijver om in te vissen dus.

ESSO Texaco TOTAL BP Shell Gulf AVIA Witte pomp Q8 Tamoil Overig Eindtotaal

ESSO Texaco TOTAL BP Shell Gulf AVIA Witte pomp Q8 Tamoil Overig Eindtotaal

Bron: Foodstep – Nationaal Petrolonderzoek 2011

2006

2007

2008

2009

2011

32% 15% 10% 12% 7% 6% 6% 4% 5% 8% 9% 12%

33% 15% 11% 13% 8% 8% 8% 5% 6% 9% 8% 13%

35% 21% 13% 16% 11% 9% 10% 7% 8% 7% 8% 15%

34% 21% 13% 18% 12% 9% 9% 8% 7% 8% 11% 16%

35% 23% 14% 20% 13% 8% 10% 9% 8% 7% 10% 16%

2006 96 59 48 40 34 9 8 8 6 3 18 329

2007 95 58 48 39 38 12 10 10 6 4 16 336

2008 97 75 51 47 51 12 11 14 7 4 18 387

2009 94 77 49 54 55 12 11 16 6 5 18 397

2011 92 77 47 60 57 9 13 17 6 4 18 400

2008 49% 35% 26% 26% 11% 10% 11% 8% 15% 8% 12% 22%

2009 45% 36% 23% 28% 11% 9% 12% 9% 16% 13% 14% 22%

2011 44% 36% 23% 30% 12% 10% 13% 14% 17% 13% 12% 23%

2008 46 47 36 37 27 3 4 3 4 1 14 222

2009 56 58 37 47 34 3 5 6 4 2 15 267

2011 57 59 35 52 37 3 6 8 4 2 13 276

Bron: Foodstep – Nationaal Petrolonderzoek 2011 Figuur 5.3: Percentage COCO stations met bakery ESSO Texaco TOTAL BP Shell Gulf AVIA Witte pomp Q8 Tamoil Overig Eindtotaal

Figuur 5.1: Percentage tankstations met bakery

2006 46% 31% 26% 28% 8% 4% 8% 0% 13% 0% 14% 20%

2007 48% 31% 26% 28% 8% 16% 13% 0% 13% 11% 13% 21%

Bron: Foodstep – Nationaal Petrolonderzoek 2011 Figuur 5.4: Aantal COCO stations met bakery ESSO Texaco TOTAL BP Shell Gulf AVIA Witte pomp Q8 Tamoil Overig Eindtotaal

2006 2007 39 40 40 39 36 36 30 30 21 20 1 5 2 3 3 3 1 12 11 184 188

Bron: Foodstep – Nationaal Petrolonderzoek 2011 42



43

Informatieformulier BOVAG Tankstations Stuur mij direct een lidmaatschapsformulier

Colofon

Stuur mij geheel vrijblijvend informatie over de voordelen van het lidmaatschap van BOVAG Tankstations

Uitgave november 2011 Het rapport “Tankstations in Cijfers” is een uitgave van BOVAG in samenwerking met het Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD). Het HBD maakt zich sterk voor een gezonde detailhandel, waarin het goed ondernemen en werken is. In het HBD werken samen: MKB-Nederland, Raad Nederlandse Detailhandel, Centrale Vereniging voor de Ambulante Handel (CVAH), FNV Bondgenoten en CNV Dienstenbond. BOVAG Postbus 1100, 3980 DC Bunnik, T 030 659 52 11, F 030 656 78 35, E [email protected], I www.bovag.nl HBD Postbus 90703, 2509 LS Den Haag, T 070 338 56 00, F 070 338 57 11, E [email protected], I www.hbd.nl

BOVAG Tankstations Postbus 1100, 3980 DC Bunnik T. 030 659 52 11, F. 030 565 78 35 E. [email protected]

Naam Tankstation:

Naam contactpersoon:

Postadres:

Postcode en plaats:

E-mailadres:

Ik ben reeds lid van een andere BOVAG-afdeling. t.w.:

Redactie Jan Bessembinders (BOVAG), Rutger de Wit (BOVAG) en Renate de Vree (HBD), Nadine Meijer (BOVAG) Bijdragen Foodstep: www.foodstep.nl IRI Nederland: www.infores.nl Petrolview: www.petrolview.com symphonyIRI: www.symphonyIRI.nl Design en druk Eenpluseen reclame, Eindhoven PrintPlan, Eindhoven De informatie uit deze uitgave van Tankstation in Cijfers is met grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Niettemin kunnen er geen rechten, in welke vorm dan ook, aan worden ontleend. BOVAG en het HBD kunnen niet aansprakelijk worden gesteld voor enige vorm van schade die voortvloeit uit een eventuele onvolledigheid in deze uitgave.

Informatieformulier BOVAG Autowasbedrijven Stuur mij direct een lidmaatschapsformulier

BOVAG Autowasbedrijven Postbus 1100, 3980 DC Bunnik T. 030 659 52 11, F. 030 565 78 35 E. [email protected]

Stuur mij geheel vrijblijvend informatie over de voordelen van het lidmaatschap van BOVAG Autowasbedrijven Naam Autowasbedrijf:

Soort wasbedrijf: wasstraat Naam contactpersoon:

roll-over

zelfwasboxen

truckwash

Postadres:

Postcode en plaats:

E-mailadres:

Ik ben reeds lid van een andere BOVAG-afdeling. t.w.:

44


45

1001 GEVAREN 1 VERZEKERAAR

Wij nemen ondernemersrisico’s heel persoonlijk Bovemij Verzekeringen weet wat de mobiliteitsbranche beweegt. We bieden een op maat gesneden verzekeringspakket dat naadloos aansluit op de bedrijfssituatie van ondernemers aangesloten bij BOVAG. Maar we gaan graag nog een stap verder en denken mee in het voorkomen en oplossen van risico’s in de breedste zin. Door praktische tools in handen te geven om risico’s te managen en te vertalen naar kansen. Daarmee heeft u als BOVAG-ondernemer alle ruimte voor zorgeloos ondernemen.

Wilt u meer weten? Kijk dan op www.bovemij.nl of bel naar (024) 751 21 32.

Postbus 7110 | 6503 GP Nijmegen | Tel (024) 366 66 66 | Fax (024) 366 66 88 www.bovemij.nl | [email protected] | Vergunningnummer 12000483

46


47

Postadres: Postbus 1100, 3980 DC Bunnik Bezoekadres: Kosterijland 15, 3981 AJ Bunnik T 030 659 52 11, F 030 656 78 35, E [email protected], I www.bovag.nl De 85.000 medewerkers van 11.000 BOVAG-bedrijven houden Nederland dagelijks in beweging. Hiermee realiseren zij een totale jaaromzet van ruim 50 miljard euro.

Geen pompstation zonder

Recommend Documents