Tijdschrift Toelating gesloten verpakking 2099 Antwerpen X - n° BC 6379
Verschijnt maandelijks, uitgez. juli en aug. Afgiftekantoor 2099 Antwerpen X
België-Belgique P.B. 2099 Antwerpen X PB 8/1779
erkenning: p303221
2 4 s e pt e mbe r 2 0 0 8 | nr 1 | 2 0 s t e j aa r g a ng | w w w. k ul e u v e n . be / c k /
t i jdschrif t va n de k .u.l eu v en
Geef ons uw mening en win lezersonderzoek onder alumni: win een trip of etentje bij comme chez soi [10-11]
Een verlangen naar vertrouwen forumstuk: administr atie ve overl ast [2]
(© Rob Stevens)
Academiejaar feestelijk geopend
De pers schreef maandag uitvoerig over de relatie tussen de K.ULeuven en de Associatie. Uiteraard was dat ook een thema in de rede die Rector Vervenne hield tijdens de traditionele openingsceremonie. Ludo Meyvis De universiteit is ingebed in een steeds meer en steeds sneller veranderende omgeving, zo begon de rector zijn rede. Een erg ingrijpende verandering waar de K.U.Leuven rechtstreeks mee te maken heeft, is de verdere uitbouw van de Associatie. Na de fundamentele beleidsprincipes en bestuursstructuren verschijnt nu de bestemming aan de horizon: de creatie van het Leuvens Universitair Systeem. Daardoor zal de Leuvense universiteit vanaf 2013 een universiteit met verschillende campussen zijn, verspreid over het Vlaamse land. Die campussen houden hun identiteit en blijven regionaal verankerd. Als hogeschool zullen zij professionele opleidingen blijven verzorgen. Als lid van de universiteit zullen zij in hun geacademiseerde opleidingen tegelijk echter ook academisch onderwijs geven en een eigen onderzoeksprofiel ontwikkelen, in nauwe samenhang met de universiteit en met de eigen professionele expertise. De K.U.Leuven wil dat kennisen competentienetwerk resoluut en vol overtuiging leiden, maar zal er tegelijk kordaat op toezien dat het eigen wezen, de harde
kern van de universiteit, niet aangetast zal worden. Dat wezen is onderzoek, en het manifesteert zich in verschillende rollen en belichamingen: dat van de doctoraatsstudent, de postdoctorale onderzoeker, het jonge ZAP-lid, en het gevestigde lid van het ZAP, ieder met hun eigen rol en typerend profiel. Voor ieder van hen dienen gepaste financierings- en werkvormen beschikbaar gesteld. Dat proces is uiteraard iets van langere adem. Het is al een tijd gaande, en zal ook in de toekomst de nodige aandacht blijven vergen. Het kan alleen vorm krijgen in een complex en vooral gedifferentieerd beleid. Dat moet doordacht gebeuren, en in goede omstandigheden. Om die te realiseren, doet de rector onder meer beroep op de overheid, van wie hij genoeg realiteitszin verwacht om de basisfinanciering verder omhoog te trekken.
De universiteit zit dwars Al die rollen zijn nodig om de ene fundamentele karaktertrek van de universiteit te garanderen, namelijk die van een kritische denkplaats in de samenleving. Daar hoort kritiek bij tegenover het wetenschappelijk bedrijf zelf: onderzoek dat alleen eco-
Verschijningsdata Campuskrant 2008-2009
nomisch gemotiveerd is, bijvoorbeeld, schept problemen. Ook kritiek ten aanzien van de politieke en morele gezagsdragers is op zijn plaats, bijvoorbeeld door in te gaan tegen misleidende ideologische standpunten. En ook ten aanzien van de maatschappij zelf dient de universiteit kritisch te staan: wetenschap moet de maatschappij niet zozeer dienen, maar veeleer dwars zitten… Onderzoek mag dan wel het wezen zijn van de universiteit, het is uiteraard niet haar enige activiteit. De wetenschappelijke bedrijvigheid dient immers omgezet te worden in sociaal robuuste kennis, niet in het minst bij haar studenten, die zich zo ontplooien tot gedegen denkers. In dit proces zijn de studenten zelf natuurlijk van nabij betrokken bij het debat in de academische gemeenschap. Door de rol van kritische denkplaats met zelfvertrouwen op te nemen, zal de universiteit respect afdwingen en haar voortrekkersrol kunnen blijven waarmaken, in de samenleving in het algemeen, en in het Leuvens Universitair Systeem in het bijzonder. Verslag van de opening: zie pagina 6
Nr. 2 – 22 okt 2008 Nr. 3 – 19 nov 2008
Levenswerk van een zinnenverzamelaar geschiedenis van de nederl andse syntaxis te boek gesteld [3]
De mogelijkheid van een kunsteiland Alumnus ont werpt l andwinningsproject in kore a [5]
Leven na Leuven
Topman in een glazen huis burgerlijk ingenieur, econoom en VRT-topman dirk wauters [12]
“Aan de unief discussiëren we te weinig” herman de dijn op emeritaat [14]
Maffiapraktijken op het Vlaamse platteland Boek beschrijf t ‘ vrybuters en quaetdoenders’ in zestiende eeuw [15]
nr. 4 – 17 dec 2008
nr. 5 – 28 jan 2009
nr. 6 – 25 feb 2009
2 Nieuws colofon Campuskrant Maandelijks tijdschrift van de K.U.Leuven
Redactie Ine Van Houdenhove (hoofdredacteur), Ludo Meyvis, Reiner Van Hove, Wouter Verbeylen
Redactieadres Oude Markt 13 - bus 5005 3000 Leuven 016 32 40 18,
[email protected]
Adreswijzigingen ALUMNI: Alumni Lovanienses Naamsestraat 63 - bus 5601 3000 Leuven
[email protected] PERSONEEL: Koen Van den Bossche Personeelsdienst K.U.Leuven Parijsstraat 72b - bus 5540 3000 Leuven Koen.Vandenbossche@pers. kuleuven.be EXTERNEN: Campuskrant Dienst Communicatie K.U.Leuven Oude Markt 13 - bus 5005 3000 Leuven
[email protected]
Losse medewerkers Sofie Bas, Tine Bergen, Joke Depuydt, Lien Lammar, Ines Minten, Jaak Poot, Katrien Steyaert, Wim Troch, Benedict Vanclooster, Tim Willekens
campuskrant
Forum
Kunnen we opnieuw ambitieus zijn? Zeven jaar geleden stond administratieve overlast niet op de agenda, maar werd het probleem eerder weggelachen. Drie jaar later betekende de rectorverkiezing een stap vooruit: niet alleen stond de vermindering van de administratieve overlast in het door het bestuur goedgekeurde profiel van de nieuwe rector, alle rectorkandidaten namen dit ook in hun programma op. Dat de overlast niettegenstaande alle goede wil inmiddels niet afgenomen maar in tegendeel nog verder is toegenomen, ervaren we allemaal haast dagelijks. Natuurlijk is het niet zo dat er niets tegen deze overlast gebeurd is. Het Kufka-meldpunt werd ingevoerd, en andere initiatieven hebben soms ook geleid tot een vereenvoudiging van reglementen en procedures. “Maar zodra men iets verbeterd heeft, komt er weer een nieuwe administratieve tsunami op ons af”, verklaarde ooit eens vice-rector Filip Abraham, verantwoordelijke van het meldpunt. En ook rector Marc Vervenne geeft in zijn laatste interview in Campuskrant (11 juni 2008) onder de titel ‘vergaderitis’ aan dat sommige veranderingen op hun beurt weer overlast generen. Bij deze algemeen gedeelde vaststelling van toename, gedragen velen zich gelaten tegenover de onvermijdelijkheid ervan en verkiezen om zich in stilte van het hele
universitaire gebeuren te distantiëren. Het goed functioneren van een universiteit berust op de loyaliteit van vele personeelsleden die bereid zijn meer te doen dan alleen maar ‘hun uren te kloppen’ en die generositeit wordt nu precies ondergraven. Daardoor desintegreert geleidelijk maar zeker de universitaire gemeenschap. Opmerkelijk is dat achter het proces van overlast eigenlijk geen kwade intentie schuilt; integendeel, vele initiatieven worden juist genomen met de beste bedoelingen,
maar zonder rekening te houden met de kwalijke gevolgen. Precies dat maakt duidelijk hoe administratieve overlast een groeiende kloof tussen ons discours en de werkelijkheid creëert. Een zestal voorbeelden kunnen deze toenemende
Catapult, Antwerpen Wouter Verbeylen
onze hoofdopdracht af. Bijgevolg worden personeelsleden moe van de verandering. We verlangen wel naar en eisen zelfs kwaliteit, maar in de praktijk hebben we de grootste moeite om kwaliteitscriteria op te stellen, laat staan ze te aanvaarden. We zoeken uiteindelijk onze toevlucht in enkel kwantitatieve gegevens over onze kwaliteit, waarbij de rankings die voor ons het best uitkomen ‘de beste’ zijn. De verandering van de kwaliteitsrichtlijnen, criteria of reglementen leidt soms tot wonder-
“Het goed functioneren van een universiteit berust op generositeit van vele personeelsleden. Die wordt nu precies ondergraven.”
Grafisch ontwerp Lay-out en zetwerk
tegenstelling illustreren. We bepleiten in ons discours een bedrijfscultuur gebaseerd op vertrouwen, maar in werkelijkheid bouwen we een fundamenteel basiswantrouwen tegenover mensen in (en hebben een overdreven vertrouwen in technische of juridische oplossingen). Het is niet meer ‘evident’ dat je goed werk levert, je moet ook het bewijs (evidence) ervan geven. Het is daarbij niet meer de werkgever die de werknemer controleert, maar de bewijslast is naar de werknemer verschoven,
Joris steekt de draak
Fotografie Rob Stevens
Cartoons Joris Snaet
Reclameregie Wouter Verbeylen T 016 32 41 46 Wouter.Verbeylen@dcom. kuleuven.be
Oplage 33.500 ex.
Drukwerk Verheyen Graphics, Deurne
Verantwoordelijke uitgever Ronny Vandenbroele Oude Markt 13 - bus 5005 3000 Leuven
Copyright artikels Artikels kunnen overgenomen worden mits toestemming van de redactie. Het volgende nummer verschijnt op 22 oktober. Suggesties voor artikels zijn welkom op het redactieadres. Campuskrant op Internet: www.kuleuven.be/ck/
Navormingscursus over ouder worden, zie pagina 17.
naar ‘zelf-studie’ rapporten die opgenomen worden in een grote mallemolen van evaluaties en visitaties (en vaak niet gelezen worden). Andere kernwoorden in ons discours zijn flexibiliteit en diversiteit: in werkelijkheid kunnen die alleen maar gerealiseerd worden door grote software-programma’s die een absolute administratieve nultolerantie vereisen. Het zijn veelal computerprogramma’s die beslissen of studenten al dan niet een vak bij hun credits kunnen opnemen; persoonlijke nalatigheden kunnen niet meer gecorrigeerd worden. Ook in het organigram wordt diversiteit nauwelijks getolereerd: structuren moeten liefst overal dezelfde zijn opdat alles op uniforme manier gestroomlijnd kan worden. Een andere prioriteit is de leerzorg: ons discours bepleit het ideaal van een onderwijssysteem waarbij de student centraal staat. Inmiddels is er echter een toename van intermediaire en centrale kaderleden en informatici, waarbij de beslissingsmacht hoe langer hoe meer terecht komt bij personen die niet meer in direct contact met studenten staan. Men zoekt procedures, geen menselijk contact, zodat men ook verantwoordelijkheid kan vermijden of overlaten aan een ‘helpdesk’. Het computersysteem dat anoniem aan de studenten examenuitslagen meedeelt is het symbolisch product van deze middelpuntvliedende kracht. Wanneer er problemen zijn verwachten we verbetering van onze werksituatie die dan zou leiden tot een zekere stabiliteit om onze hoofdopdracht goed te doen. In werkelijkheid voeren we processen in die ons onophoudelijk doen veranderen, problemen of niet: deze processen moeten voortdurend getoetst en bijgestuurd worden, ‘geüpdatet’, zoals onze computers zonder dat we dat gevraagd hebben. In de tussentijd zijn er chaotische situaties die steeds weer als ‘tijdelijke’ groeipijnen aangekondigd worden. Eenmaal aangepast aan de groeipijnen komt de volgende verandering eraan en ze leiden ons telkens van
baarlijke gevolgen. In de laatste tien jaar is het examenreglement bijna elk jaar veranderd, soms meer dan een keer in een jaar bijgestuurd, met als gevolg dat bijna geen enkele generatie van deze studenten volgens dezelfde kwaliteitsnormen afgestudeerd is. Een ander pleidooi is dat van economische rationaliteit. Het is onder economisten echter al lang bekend dat in tijden van beperkte financiële middelen, de administratieve taken toenemen zonder duidelijke groei in efficiëntie of productie. De irrationaliteit van onderwijsinstellingen die hun beperkte middelen in toenemende mate investeren in administratie in plaats van hun kerntaken, vaak hiertoe verplicht door de overheid, stuit menig belastingsbetaler tegen de borst. Deze lijst van pijnpunten zou de indruk kunnen wekken dat deze contradicties typisch of uniek zijn voor de K.U.Leuven of dat de verantwoordelijkheid ervan enkel bij het beleid ligt. Het is een maatschappelijk probleem dat men in vele organisaties (bijvoorbeeld ziekenhuizen) ziet. We zijn er allen verantwoordelijk voor want we participeren in de werkelijkheid zonder er veel aan te veranderen, ook al is het discours ons dierbaar. Achter deze contradicties tussen het discours en de werkelijkheid schuilt gelukkig nog een verlangen naar een alternatief. De vraag is of de K.U.Leuven op dat verlangen in wil gaan en opnieuw ambitieus wil zijn: in de zin van ‘Leuven durft! (in te gaan tegen de nefaste trend en opnieuw te vertrouwen)’. In plaats van zich gelaten over te geven aan het proces van toenemende administratie en verdere distantiëring van de instelling, kunnen we als microgemeenschap niet uitzoeken dat het wél anders kan? Daarmee zouden we een échte dienst aan de maatschappij bieden. Nicolas Standaert OnderzoekseEnheid Sinologie Faculteit Letteren
24 september 2008
Nieuws 3
Tweeduizend bladzijden, twintig jaar werk, één auteur De grootte doet er niet toe, weten we allemaal. Maar toch: tweeduizend bladzijden is wel érg veel voor een boek over de geschiedenis van de Nederlandse syntaxis. Wij naar Joop Van der Horst, om hem te vragen naar. Ludo Meyvis “Verzamelen zit me wel wat in het bloed, denk ik. Mijn vader deed het al met postzegels en stenen, en als linguïst doe ik dat op een bepaalde manier ook. Meer dan twintig jaar geleden ben ik begonnen met teksten te excerperen. Op de duur had ik wel wat bij elkaar, maar natuurlijk erg onsystematisch. Ik had dan bijvoorbeeld zinnetjes waarin iets bijzonders over het lidwoord in de twaalfde eeuw geïllustreerd werd, naast zinnen uit de negentiende eeuw, met grote lacunes dus. Gaandeweg ontwikkelde dat corpus zich, en wat eerder toevallig begonnen was en ongestructureerd gegroeid, werd stilaan een gerichte zoektocht en een bewuste uitbouw. In mijn boek heb ik meer dan 40.000 voorbeeldzinnen verwerkt, om aan te geven wat er op syntactisch vlak geweest is van de negende eeuw tot nu.” “Ja, het is een mastodont van een boek geworden, twee delen, samen meer dan 2000 bladzijden. Ik heb er natuurlijk niet constant aan gewerkt, maar toch wel erg veel. Ik heb er op sommige momenten slapeloze nachten door gehad: kan één mens dat eigenlijk wel aan, zo’n boek schrijven, over zo’n oeverloos groot onderwerp?”
Niet leuk “In de moderne universiteit is
het niet zo evident om iets dergelijks te maken. Je krijgt geen projectgeld voor iets dat twintig jaar duurt, en dat zogezegd te weinig vernieuwend is omdat het zo breed van aanpak is. Nu, wat dat nieuwe betreft, valt het nog wel mee. Ik maak me sterk dat er heel wat nieuwe dingen belicht worden in mijn boek. Trouwens, een dergelijke omvangrijke geschiedenis van de syntaxis bestaat niét voor andere westerse talen, ook niet voor het Engels of Frans. Dat op zich is al nieuw genoeg, dunkt me.” “Maar goed, het is niet het soort wetenschap dat momenteel aangemoedigd wordt. Onderzoek wordt tegenwoordig meestal door jongeren gedaan, en men mikt op snellere resultaten. Ouderen zijn vooral voorzitter, secretaris van allerlei werkgroepen, beheerder, dat soort dingen. Daardoor houden zij te weinig tijd over voor écht onderzoek, zeker voor dingen van wat ruimere omvang. Ik heb de luxe gehad dat ik nauwelijks beleidswerk doe, maar ik besef dat ik een uitzondering ben, misschien wel een uitstervende diersoort.” “Het is geen leuk boek. Je gaat er als niet-linguïst niet genoeglijk in zitten grasduinen. Vergelijk het op dat vlak een beetje met het Woordenboek der Nederlandsche Tael, waarvan de lijst van intekenaars bewaard gebleven is. Daar zaten ook sigarenhandelaars en
Joris steekt de draak
Wetenschapspopularisering op de Dag van de Onderzoeker, zie pagina 4
andere winkeliers bij. Die voelden zich bekocht, want het WNT bleek niet bestemd voor sigarenhandelaars met wat belangstelling voor taal. Mijn boek ook niet. Het is bedoeld voor historisch geïnteresseerde taalkundigen, niet voor het echt grote publiek.” “Het boek is ingedeeld in zeven afdelingen, chronologisch geordend, van Oud-Nederlands tot hedendaags Nederlands. In elke afdeling vind je dezelfde structuur terug. Afdeling 9.4.1 bijvoorbeeld handelt in elke afdeling over tegenwoordige deelwoorden. Daardoor zal je het boek meestal vooral horizontaal lezen, denk ik, niet doorlopend – al zijn er geregeld wel samenvattende hoofdstukken die de zaak in perspectief zetten.”
Lidwoord verdwijnt uit titel “Het mooie vind ik dat er nu een instrument is waarmee je heel lange historische lijnen kunt trekken. Voor kleinere thema’s was dat al wel mogelijk, maar nu kan je in principe voor élk aspect van de Nederlandse syntaxis een lijn trekken van de vroegste periode tot nu. En met wat voorzichtigheid zou je die lijnen zelfs verder kunnen zetten. Zo zou je kunnen voorspellen dat het lidwoord, dat pas rond het jaar 1000 is opgedoken, vrij laat in de geschiedenis dus, nu aan een heel langzame maar toch al wel merkbare achteruitgang bezig is: je leest al wel eens ‘met oog op’, ‘aan hand van’. Nu is dat nog een slordigheid, maar de trend kan zich best doorzetten. Het aantal vaste verbindingen neemt toe – genre ‘aan zet zijn’, ‘in de war zijn’, ‘op het oog hebben’. Ook het aantal werkwoorden met een vast voorzetsel wordt groter: ‘kijken naar’, ‘zich verheugen in’. Ikzelf heb bijvoorbeeld de gewoonte ‘iets te kiezen’, maar mijn kinderen kiezen voor iets. De praepositio peterburgensis neemt ook toe: ‘Dat is een poging tot.’ ‘Van der Horst, professor in, zei dat het te vergelijken was met.’ – dus voorzetselconstructies zonder complement. Maar dat zijn extrapolaties die je met voorzichtigheid moet hanteren. Linguïstische futurologie is haast maagdelijk terrein.” “Het gaat natuurlijk om een studie van de syntaxis op basis van geschreven Nederlands. Hoe het Nederlands klonk voor pakweg 1900, weten we eenvoudig niet. Sommige linguïsten beweren dat de gesproken taal de belangrijkste is, maar dat vind ik een aanvechtbaar uitgangspunt, dat voor 90 procent van de gekende geschiedenis niet kan opgaan. Geschreven taal was zo goed als altijd de norm en hét communicatiemiddel over de lokale grenzen heen. En gesproken taal was altijd erg lokaal. Pogingen tot een geschreven standaardtaal duiken pas op in de 16de eeuw, en voor
normering van de gesproken taal is het nog veel langer wachten. Voor mijn boek betekent dat natuurlijk dat ik voor de oudere periode rekening heb moeten houden met heel veel regionale verschillen – omdat er eenvoudig geen eenheid wàs.” “Een moeilijkheid is ook geweest dat syntactisch onderzoek heel wat moeilijker is dan bijvoorbeeld lexicografisch, omdat je er de computer niet ten volle voor kunt gebruiken. Als je de vindplaatsen van een woord in de loop der tijden wil opsporen, zal de computer je binnen de kortste keren een schitterend antwoord geven. Maar als je wil nagaan hoe het zit met het voorzetselvoorwerp in de 14de eeuw, kan je dat niét zomaar aan een computercorpus vragen. De informatica heeft me wel geholpen, natuurlijk, en ik sta inmiddels ook wel wat verder dan de Atari waarop de eerste paragraafjes getikt werden, maar toch, syntactisch onderzoek is meer ‘handwerk’. Dat maakt het ook moeilijker, en mijn werk, hoop ik, toch wel een beetje zinvol.”
Doodgaan met een half boek “Tweeduizend bladzijden schrijf je niet zomaar. Ik ben blij dat het gedaan is, maar als ik twintig jaar jonger was, zou ik er waarschijnlijk toch wel opnieuw aan beginnen – op voorwaarde dat ik onderweg iets minder door twijfels geplaagd zou worden. Als je iets van een dergelijke lange duur maakt, stel je je zelfs vragen over wat er moet gebeuren als je nou zou sterven. Voor een artikeltje van twee dagen doe je dat niet, maar voor een boek van twee decennia echt wel. Doodgaan lijkt me op zich al geen pretje, maar het is vast nog een stuk vervelender als je boek nog maar half klaar is.” “Ik ben de mensen van de Universitaire Pers heel erg dankbaar. Zij hebben me over momenten van twijfel heen geholpen. En, niet te vergeten: ze hebben de zaak ook gefinancierd, samen met de Universitaire Stichting en de Faculteit. Rijk zal ik er niet van worden, en zij al evenmin: zo’n boek kost iedereen geld. Maar dat geeft niet. Ik ben er trots op dat het klaar is, dat de Nederlandse linguïstiek nu beschikt over een uitgediepte studie over onze syntaxis.” “Ik ben 59 nu, en misschien lijkt het verleidelijk om na zo’n boek te gaan rusten. Ik ben dat niet van plan. Ik heb nog veel leuke dingen op stapel staan – al zullen ze wellicht niet meer de omvang van dit boek halen.” Joop van der Horst, Geschiedenis van de Nederlandse syntaxis, Leuven, Universitaire Pers, 1.060 + 952 p., 189,50 euro. Meer informatie: http://upers.kuleuven.be/
Geciteerd
Dat meet dan gelukkig zijn De Standaard, 28.8.2008
Ondanks de vele oorlogen, de economie die in een dipje zit en ons klimaat dat naar de verdoemenis gaat, zijn mensen over de hele wereld veel gelukkiger vandaag dan 25 jaar geleden. (…) In Vlaanderen verrichtte Peter Kuppens, postdoctoraal onderzoeker in de psychologie aan de Leuvense universiteit, onderzoek bij 10.000 studenten uit 46 verschillende landen. “We keken hoe vaak de studenten positieve emoties zoals liefde of trots voelden en hoe vaak zij negatieve emoties zoals droefheid of woede ervoeren. Positieve emoties wegen zwaarder op het algemeen welbevinden. Individualistische staten, veeleer in het Westen gelegen, zijn echter bijzonder ontvankelijk voor negatieve emoties. Aziatische of Latijns-Amerikaanse landen werden minder door negatieve emoties geteisterd omdat zij hun individuele gevoelens minder belangrijk achten dan het collectieve gevoel.” De psycholoog relativeert wel het onderzoek: “In een staat leven die in de ‘gelukstop’ staat, geeft je nog geen garantie tot persoonlijk geluk. Je buurman in een gelukkig land als Denemarken kan zich ongelukkiger voelen dan de gemiddelde persoon uit Zimbabwe. Het is namelijk zo dat in westerse landen de druk om een gelukkig leven te leiden, erg hoog ligt. U verwacht op de vraag ‘Hoe gaat het met u?’ zelden het antwoord ‘Niet al te best’.”
Zoekrobot onder schot De Tijd, 6.9.2008
Google viert zijn tiende verjaardag en is populairder dan ooit, maar moeten we daar blij om zijn? De moeder aller zoekrobots brengt onze intelligentie ernstige schade toe, roepen cultuurpessimisten steeds luider. (…) Cognitief psycholoog Géry d’Ydewalle: “De bewering dat Google onze intelligentie schade zou toebrengen, lijkt me nogal overtrokken. Wie iets opzoekt aan de hand van trefwoorden, ontwikkelt zijn probleemoplossend vermogen. In die zin is googelen dus zelfs intelligentiebevorderend.” En de claim dat het informatie nivelleert, dan, en experts buitenspel zet? “Uit studies blijkt ook dat mensen die vaak informatie over hun gezondheid googelen, vaker naar de huisarts gaan voor professioneel advies. Dat spreekt het idee van de teloorgang van expertise alvast tegen.”
Hakgemak Bodytalk, 24.9.2008
Professor Greta Dereymaeker, orthopedist en gespecialiseerd in voetproblemen: “Echte stiletto’s zijn te nauw om stabiel te zijn. Vrouwen stappen niet gemakkelijk met naaldhakken, wat ze ook mogen beweren. Ze dragen ze uit ijdelheid. Daar is niks mis mee, zolang ze het beperken tot een avondje uit of bijzondere gelegenheden. Je hoeft geen problemen te vrezen als je je houdt aan de regel van 20%.” De 20%-regel betekent dat je je voeten 80% van de tijd comfortabele schoenen gunt en hoge hakken, slippers en ook brede wandelsandalen tot de overige 20 procent beperkt. Houd je je daaraan, dan voorkom je blijvende misvormingen.
4 Nieuws College van Bestuur Het Gemeenschappelijk Bureau of Gebu heet voortaan College van Bestuur. Professor Flora Carrijn, algemeen directeur van Lessius Hogeschool (Antwerpen), professor Dirk De Ceulaer, voorzitter van het Directiecomité van de Hogeschool-Universiteit Brussel en ir. Willy Indeherberge, algemeen directeur van de Katholieke Hogeschool Limburg, worden als waarnemende leden in het College van Bestuur opgenomen. Bedoeling is de integratie van de academiserende opleidingen in de universiteit en de academisering ervan beter te begeleiden en te operationaliseren.
Evaluatie rector De Bijzondere Universiteitsraad van de K.U.Leuven heeft de procedure gestart voor de evaluatie van de rector. De raad voert hiermee de bepalingen uit van het Organiek Reglement van de universiteit dat werd goedgekeurd bij de structuurhervorming in 2004. Hierdoor wordt voor het eerst geen verkiezing meer georganiseerd om te beslissen over de mogelijke verlenging van het mandaat van de rector. De Bijzondere Universiteitsraad heeft als opdracht de rector te evalueren voor het einde van het vierde jaar van zijn mandaat. De resultaten van deze evaluatie worden opgenomen in een advies aan de Inrichtende Overheid. Die beslist of het mandaat van de rector al dan niet wordt verlengd voor een termijn van maximum 4 jaar.
Eredoctoraat K.U.LeuvenUHasselt Op 10 september reikten de de UHasselt en de K.U.Leuven een gezamenlijk eredoctoraat uit aan professor Norman Breslow (Universiteit van Washington), een wereldautoriteit inzake biostatistiek. Het gezamenlijk eredoctoraat werd uitgereikt ter gelegenheid van de oprichting van het Interuniversitair Instituut voor Biostatistiek en statistische Bioinformatica (IB2), een samenwerkingsverband tussen het Centrum voor Statistiek (CenStat) van de UHasselt en het Biostatistisch Centrum van de K.U.Leuven.
Francquileerstoel Professor Michael J. Therien van het Department of Chemistry van Duke University, Durham, North Carolina bekleedt de Buitenlandse Interuniversitaire Francqui-leerstoel voor de Exacte Wetenschappen. Hij zal voornamelijk werkzaam zijn aan de K.U.Leuven, meer bepaald het Departement Chemie (onderzoeksgroep van professor Koen Clays). Professor Therien is een wereldautoriteit op het domein van de synthese van organische en metaalorganische supramoleculaire structuren met geoptimaliseerde optische en elektronische eigenschappen.
campuskrant
Feest voor kennismakers
Het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek (FWO) blaast dit jaar tachtig kaarsjes uit. Op 23 oktober wordt dat gevierd met een Dag van de Onderzoeker, waarop onderzoekers uit alle wetenschapsdomeinen zeven thematische sessies voorgeschoteld krijgen. Campuskrant proefde er al twee voor. Benedict Vanclooster
Popularisering Hoe is het gesteld met de wetenschappelijke geletterdheid van de Vlaming? Professor Conny Aerts, ooit postdoctoraal onderzoekster van het FWO en nu werkzaam aan de universiteiten van Leuven en Nijmegen: “Over mijn vakgebied, sterrenkunde, weten mensen doorgaans heel weinig, maar de interesse ervoor groeit wel. Hun nieuwsgierigheid berust op fascinatie. Iedereen heeft wel al eens naar de sterrenhemel gekeken. Mijn man is statisticus. Op een receptie krijg ík altijd de vragen, hij veel minder”, vertelt ze lachend. Aerts vindt het een basisrecht voor de bevolking om toegang te hebben tot wetenschappelijke kennis. “Onderzoekers kunnen mensen warm maken voor hun wetenschap door voorbeelden uit de dagelijkse praktijk te geven. In Nederland worden we aangemoedigd door bestuursleden van de universiteiten en onderzoeksorganisaties om onze kennis uit te dragen op alle niveaus. Daar zijn er personeelsleden die als dagtaak hebben de pers proactief te benaderen. In Vlaanderen zouden we onderzoekers veel meer in de media kunnen brengen, als we daarvoor de nodige ondersteuning kregen.”
Cafépraat Dirk Draulans, in een ver verleden postdoc in Leuven en tegenwoordig wetenschapsjournalist bij Knack, ontmoet vaak kennismakers die hun verhaal in de schijnwerpers willen plaatsen. “Het gebeurt ook nog maar zelden dat iemand een interview weigert. Een hemelsbreed verschil met twintig jaar geleden, toen wetenschappers er het nut niet van inzagen mensen te informeren over hun onderzoek. Al moet ik toegeven dat er voor mijn reeks die nu loopt in Knack over tien topwetenschappers, er eentje op de valreep heeft afgehaakt. Hij vreesde jaloezie en was bang dat zo lopende kredietaanvragen geen gunstig gevolg zouden krijgen.” Draulans betreurt dat de algemene media nog maar weinig aandacht schenken aan ‘echte’ wetenschap. “Het wordt vaak als iets onverkoopbaars gezien. Anderzijds denk ik dat er verschillende manieren zijn om wetenschappelijke kennis over te brengen en dat die allemaal hun functie hebben. Wat ik in De Laatste Show deed, was wetenschap verheffen tot cafépraat. Daar was de verpakking belangrijker dan de inhoud, maar we bereikten wel mensen die anders nooit met wetenschap in contact komen.” De pers stuurt ook veel pseudowetenschappelijk nieuws de wereld in, tot ergernis van Draulans. “Een journalist vroeg me onlangs
naar een reactie op het bericht dat lachen ontstaan zou zijn bij het rechtop gaan lopen van de mens. De menselijke soort heeft zogezegd ooit een mechanisme ontwikkeld om iemand die omviel uit te lachen, om zo zelf efficiënter rechtop te kunnen lopen... Dit soort onzin is onvermijdelijk”, zegt Draulans. “Zolang ik maar niet verplicht word om het allemaal te lezen.”
Big Science Kernfysicus Mark Huyse zat op het puntje van zijn stoel toen een paar weken geleden in het hoofdkwartier van het Europees Centrum voor Nucleair Onderzoek (CERN) in Genève de nieuwste deeltjesversneller werd opgestart. Om de drie weken doet hij het CERN aan, als voorzitter van een van de drie experimentele comités. “Het is wel zo dat het experiment met de laatste versneller tot de elementairedeeltjesfysica behoort en dus losstaat van mijn onderzoek”, merkt Huyse op. Tussen de studieobjecten van de kernfysica en die van de elementairedeeltjesfysica bestaat een verschil in grootte van minstens een factor 100.000. “Vergelijk het met de studie van de mens tegenover die van een bacterie”, zegt Huyse. “Kernfysisch onderzoek vereist peperdure investeringen in versnellers en detectoren, wat maakt dat het zich steevast voltrekt in grote internationale samenwerkingsverbanden.” Huyse is actief in het ISOLDEexperiment van het CERN. “We bestuderen radioactieve kernen die in het bombardement van versnelde deeltjes vrijkomen. Exotische kernen noemen we ze, want ze zijn op aarde nog niet geproduceerd. Bedoeling is om de atoomkern beter te bestuderen. Hopelijk komen we ooit te weten hoe de krachten binnenin die kern juist werken”, aldus Huyse.
Brood bestralen Ook in Grenoble bevindt zich een indrukwekkend complex met een deeltjesversneller, de European Synchrotron Radiation Facility. De ESRF, goed voor een omtrek van 844 m, werd twintig jaar geleden ontworpen voor de productie van heldere röntgenstralen. Dankzij een samenwerking tussen het FWO en zijn Nederlandse zusterorganisatie NWO kunnen Vlaamse onderzoekers er gebruikmaken van een eigen bundellijn: DUBBLE. “We jagen een röntgenbundel door een monster. De straling die na het monster van richting verandert, wordt op een detector opgevangen. Aan de hand van de verdeling van die verstrooide röntgenstraling kunnen we berekenen hoe de nanostructuur van het onderzochte materiaal eruitziet”, legt Bart Goderis uit. “Alle materialen komen in principe in aanmerking. Ooit hebben we hier zelfs eens een brood gebakken
8 0 0 2 R E B O T K O 23 00 &
AUDITORIUM 20 XPO ELS E PALEIS 10 - BRUSS
SERING EERS t POPULARI t RESEARCH CAR ATIONALE BIBLIOMETRIE ENCE t INTERN SCHAP t BIG SCI ONALE TEN ATI WE ERN DE VAN ANCIERING INT MOBILITEIT t FIN EN INDUSTRIE t WETENSCHAP PROGRAMMA’S MEER INFO EN
INSCHRIJVINGEN
E
AKERS.B VIA WWW.KENNISM
om te bestralen.” men. In het labo in Leuven duurt Goderis trekt een vijftal keer per een röntgenexperiment al vlug jaar naar de ESRF. “Dankzij de een halfuur.” sterkte van de röntgenstralen in Kennismakers, Dag van de Ondeze faciliteit kunnen we in een derzoeker, 23 oktober, Brussels paar seconden al veranderingen Expo. in de materiaalstructuur waarne- http://www.kennismakers.be
Cultuurkaart voor studenten Nog tot 15 oktober is de Cultuurkaart K.U.Leuven voor 10 euro verkrijgbaar bij de inschrijvingen in de Universiteitshal. De cultuurkaart is het hele academiejaar geldig en biedt korting op voorstellingen van Kunstencentrum STUK, concerten van muziekcentrum Het Depot en de 8 Universitaire Ensembles en voorstellingen van CampusToneel. Kaarthouders kunnen bovendien gratis of voor een geringe bijdrage gebruikmaken van geluiddichte STUK-repetitieruimtes en donkere kamers. http://www.kuleuven.be/cultuur/ cultuurkaart
Emeritaten
Prof. dr. Désiré Collen gaat dit academiejaar met emeritaat. Naar aanleiding daarvan vindt op 6 oktober het symposium Heart for the future plaats. Zie www.heartforthefuture.be. In het volgende nummer van Campuskrant leest u een portret van professor Collen.
Ook prof. ir. Jef Roos gaat met emeritaat. Hij blijft wel ondervoorzitter van de Inrichtende Overheid, voorzitter van de Raad van Bestuur, lid van de de Universiteitsraad en voorzitter van de Bijzondere Universiteitsraad.
Olympiades
De inschrijvingen voor de nieuwe Vlaamse Olympiades voor Natuurwetenschappen zijn gestart. Jongeren uit de derde graad secundair onderwijs zullen er strijden voor deelname aan de Internationale Olympiades. Die vinden volgend jaar plaats in Cambridge, Tsukuba (Japan) en Mérida (Mexico). Met zilver voor biologie, vier eervolle vermeldingen in fysica en nét geen brons voor chemie haalden de Belgische deelnemers aan de Internationale Olympiades voor Natuurwetenschappen dit jaar mooie resultaten. Laatstejaarsstudenten van over heel de wereld namen het in Mumbai, Hanoi en Budapest tegen elkaar op in drie verschillende disciplines. Coördinator van de Vlaamse Olympiades is professor Luc Van Meervelt. http://www.chem.kuleuven.be/ olympiades
24 september 2008
Nieuws 5
Alumnus ontwerpt grootste landwinningsproject ter wereld 401 km², zo groot is het gebied dat Korea aan zijn zuidkust wil veroveren op de zee. De Belgische architect Alexander D’Hooghe (35) tekende een van de drie winnende ontwerpen voor dat grootste kunstmatige eiland ooit. De alumnus wil er 380 landschapskamers inrichten, geïnspireerd door voorraadpotten, middeleeuwse nederzettingen en Toscane. Katrien Steyaert “In het razendsnel ontwikkelende Korea is de zuidwestelijke Saemangeumdelta een wat achtergebleven gebied”, vertelt alumnus Alexander D’Hooghe tijdens een driedaagse in België. “Maar daar wil het ambitieuze land verandering in brengen.” Dat gaat zo: men bouwt een dijk van 35 km zodat er een binnenmeer ontstaat dat kan verzilten. In de gewonnen 401 km² wordt de komende decennia zand opgespoten om plaats te bieden aan landbouw, industrie, toerisme en 600.000 Koreanen. “Een beetje zoals het overbevolkte Vlaanderen is Korea aan het einde van zijn Latijn”, zegt D’Hooghe. “Zeventig procent van het land bestaat uit onbewoonbare bergen, de overige dertig procent is zo dichtbevolkt dat je er geen grote projecten op een goedkope en sociaal verantwoorde manier kwijtkan. De soms blinde groeimachine die Korea is, bouwt dus in zee.” “De nieuwe dijk is qua omvang bijna een wereldwonder, maar in de twintig jaar dat het land aan het project werkt, heeft het nauwelijks een zinnige invulling kunnen bedenken voor het gewonnen land. Daarom ging president Lee Myung-Bak op zoek naar een ontwerp waarin plaats is voor zeventig procent economisch dynamischere programma’s dan landbouw. En ja,
ecologie speelt een rol. Sustainability is in ons vakgebied een modewoord geworden maar wij willen de uitdaging ernstig aangaan. De verwoestende bouw van de dijk is onomkeerbaar maar goed beheer kan een nieuw begin betekenen voor de natuur. Een verstandige ontwerper kan het verschil maken en een sociaal emanciperend, economisch én ecologisch project afleveren.”
Raketten en racen D’Hooghe, een voormalige leerling van Marcel Smets en Rem Koolhaas en nu architectuurdocent aan het prestigieuze Massachussets Institute of Technology (MIT), tekende zo’n ontwerp in een samenwerking tussen MIT, zijn bureau ORG, Office DA van zijn MIT-collega Nader Tehrani en diverse consultants en economisten. In augustus kwam het, samen met dat van een Londens en New Yorks bureau, als winnaar uit de bus. “Ik ben net terug van de grootse presentatie”, zucht D’Hooghe. “Tegen het einde van het jaar moet een van ons de leiding krijgen. Zolang ze de drie plannen maar niet mixen; dat zou zijn alsof je Rubens, Picasso en Dürer vraagt om samen te werken.” Er is alvast hoop. “Ik geloof dat ons ontwerp niet alleen poëtisch is maar ook het minst vrijblijvend en meest rationeel. We creëren zeven aparte eilanden.” Dat
is het meest haalbaar – de totale wereldbaggervloot zou vijftien jaar nodig hebben om één groot eiland op te spuiten – en duurzaam – de gelijke spreiding van werkgelegenheid die zo ontstaat vraagt geen vervuilende verplaatsingen. “Het totale gebied, waar Rotterdam vijf keer in past, is veel te groot om er één metropool in te planten. Stedelijkheid is in Korea trouwens de default condition, je hebt er niets anders. Wij zochten naar iets anders, een nieuwe definitie van kritisch ontwerp in die unieke omstandigheden.” Op de vier noordelijke eilanden wordt industrie ingepast in de landschapskamers die D’Hooghe en de zijnen bedachten. “Het zijn net grote voorraadpotten waar je vanalles in kwijt kan, van een ruimtestation tot F1-circuit en universiteit. Zelfs als men er ooit slechte architectuur neerpoot, is de kwaliteit van de publieke ruimte gegarandeerd dankzij ons grondplan. Op de drie zuidelijke eilanden, voor landbouw en industrie, komen door natuur omgeven steden van vijftig- à tachtigduizend inwoners die dicht genoeg bij elkaar liggen om het openbaar vervoer ertussen rendabel te houden.” “De logica is gebaseerd op die van West-Europese, middeleeuwse nederzettingen, waar rond een handelskern telkens een overzienbaar landbouwgebied lag. De akkers komen in Saemangeum lager te liggen dan de dorpsker-
(© Rob Stevens)
nen, zo creëer je een soort nieuw Toscane met dorpjes op heuveltoppen. In het oosten laten we een natuurpark doorlopen waar dieren vrij kunnen rondlopen.” Een roofbouwproject als dit kan dus ecologisch steek houden? “Zeker. Als je geen plaats meer hebt voor luchthavens en windturbines moet je je plek aan de top van de kenniseconomie opgeven of andere opties overwegen. Mis-
IPTEC-prijs versterkt internationaal prestige LRD Een internationale jury van wetenschappers en bedrijfsleiders bekroonde K.U.Leuven Research & Development (LRD) met de IPTEC Tech Transfer Award for Outstanding Achievement in de categorie universiteiten. Jaak Poot De IPTEC-Award gaat naar een organisatie die de technologieoverdracht tussen kennisinstellingen en bedrijven op professionele wijze uitbouwt en versterkt zodat nieuwe technologie gemakkelijker haar weg vindt naar de markt. “Deze onderscheiding bewijst dat LRD op wereldschaal een uitstekende reputatie geniet”, zegt Koenraad Debackere, algemeen beheerder K.U.Leuven en afgevaardigd bestuurder LRD. “Het is geen prijs waarvoor je een dossier indient. De jury pikt je zelf uit het internationale aanbod op basis van de realisaties die je op de
kaart zette. Wij sprongen vooral in de kijker door onze octrooiportefeuille en de manier waarop we die valoriseren.” Vorig jaar registreerde LRD 150 meldingen van uitvindingen en diende op basis daarvan 80 octrooimeldingen in. LRD is de derde winnaar van deze prijs, met als vermaarde voorgangers de Amerikaanse Stanford en de Chinese Tsinghua universiteiten. “Het bewijst het succes van onze formule waarbij we spinoffs, regionale ontwikkeling en contractonderzoek stimuleren en ondersteunen vanuit één centrale organisatie”, zegt Paul Van Dun, algemeen directeur van LRD-Technologie Transfer. “Amerikaanse
universiteiten bijvoorbeeld creëren traditioneel geen spin-offs. De ondernemersdynamiek genereert ze zelf en brengt ze tot ontwikkeling. In Europa is deze dynamiek traditioneel minder sterk aanwezig. Daar sturen organisaties voor technologieoverdracht in grote mate het spin-off proces. Zo ligt LRD actief mee aan de basis van meer dan 80 spin-off bedrijven in de Leuvense regio.”
Zelfbedruipend “De prijs is een erkenning voor de resultaten van de vijftig mensen die voor LRD werken”, zegt Marleen Verlinden, directeur Projectbeheer, Financiën en HR. “De
Europese Unie stelde recent dat onze universiteiten meer moeten investeren in technologietransfer naar bedrijven. Wij bewijzen dat het lukt als je uitstekende wetenschappers in huis hebt en expliciet op die doelstelling focust.” Paul Van Dun: “LRD is zelfbedruipend en genereert overhead voor de K.U.Leuven. In 2007 stelden we 1.200 wetenschappers tewerk onder supervisie van onze professoren, met een arbeidsovereenkomst volledig op kosten van externe valorisatiegerichte financiering. Wij zijn de enige gelijkaardige instelling in Europa die honderd procent zelfbedruipend is. Ook Patricia Ceysens, de
schien moet ook België het cliché dat landwinning een ecologische en sociale ramp is in vraag stellen. Ik zeg niet dat het sowieso een goed idee is, maar een rationeel gevoerd publiek debat is nodig.” In afwachting daarvan duimen we dat D’Hooghes team de Koreaanse hoofdvogel afschiet. “Dan kan ik daar al wat ervaring opdoen voor in België”, lacht hij. http://www.org-public.org Vlaamse minister van economie, wetenschap en innovatie, en de provincie Vlaams-Brabant zien steeds meer het belang in van onze werking: LRD draagt bij tot een grondige vernieuwing van de economie in de Vlaanderen, maar vooral in de Leuvense regio.” “De universiteit moet dit vliegwiel blijven koesteren”, vindt Koenraad Debackere. “Deze onderscheiding bevestigt nog eens dat de internationale wetenschappelijke en bedrijfswereld het professionalisme van LRD erkent. Wij moeten onze onderzoekers bijgevolg steeds professioneler ondersteunen en hen de nodige incentives geven als erkenning voor hun inspanningen op valorisatievlak. Bovendien breidt LRD zijn inspanningen nu uit naar het veel bredere veld van de Associatie K.U.Leuven. Ook in de hogescholen willen we actief investeren en het onderzoek ondersteuning bieden. Daarvoor krijgen we trouwens de volle medewerking van de associatievoorzitter.” http://lrd.kuleuven.be http://www.iptec-marketplace.com
6 Beleid
campuskrant
Opening academiejaar (© Rob Stevens)
Veel volk op straat, cameraploegen, bazuingeschal, honderden togati. Hier wordt een academiejaar geopend. Ludo Meyvis Johan Vanpée ging voor in de eucharistieviering. Hij belichtte het belang van een luisterende en ontvangende houding in het leven, veeleer dan het als een regisseur in bepaalde banen te willen dwingen. Een video met de hoogtepunten van het afgelopen academiejaar en met een reeks cijfermateriaal leidde de academische zitting in
de Pieter de Someraula in. Rector Vervenne sprak daarna over De harde kern – Pleidooi voor een kordate universiteit. U leest de korte inhoud van zijn betoog op de voorpagina van deze krant.
De renaissance van Vlaanderen In de figuur van Leonardo Da Vinci vond minister Patricia Ceysens een ideaal aanknopingspunt voor haar visie op de mogelijkheden en
moeilijkheden van de universiteit. Zij wees op Leonardo’s durf, zijn visie op het grotere geheel, en zijn verbondenheid met de natuur. Gedurfd onderzoek, openheid voor interdisciplinariteit en ruime aandacht voor de ecologie zijn daar de moderne vertalingen van. Leonardo was echter niet alleen inspirerend. Zo finaliseerde hij zijn werk nooit, hij schermde zijn kennis af, en bediende zich van een gesloten medium. Vertaald naar vandaag: onderzoek moet gevaloriseerd worden, innovatie dient in een open klimaat te gebeuren, en het Engels is het aangewezen medium. “De mate waarin we deze agenda kunnen
uitvoeren is determinerend voor de renaissancekansen van Vlaanderen”, aldus de minister. Dr. Lies Geris sprak namens het academisch personeel over De K.U.Leuven als springplankbedrijf. Er zijn bedrijven die veel investeren in jong talent, die hen goede opleidingskansen bieden enzovoort. Het staat goed op een CV wanneer men bij deze bedrijven gewerkt heeft. Ook de K.U.Leuven zou zo’n bedrijf moeten worden. Er wordt inderdaad geïnvesteerd in jong talent, bijvoorbeeld via het competentieprofiel en functioneringsgesprekken. Er is echter meer nodig, bijvoorbeeld een uitgebouwde carrièredienst, open com-
municatie over loopbaanmogelijkheden, en natuurlijk een degelijke human resources afdeling. Pas als de K.U.Leuven algemeen erkend wordt als een springplankbedrijf, zal een doctoraat ook buiten de universiteit gewaardeerd worden. Paul Jolie vertegenwoordigde het administratief en technisch personeel en gaf enkele beschouwingen over werken aan de K.U.Leuven. Erg positief noemde hij dat er aan de universiteit nog altijd plaats is voor christelijke waarden en ideële doelstellingen, en dat er gewerkt wordt met ambitie en gedrevenheid. Iets problematischer echter is het onvoldoende bewustzijn van onze schaalgrootte: een strategische focus op eenvoud en transparantie zijn in dit verband noodzakelijk. Ook een degelijk beleidsinformatieplatform is onontbeerlijk. De wellicht onvermijdelijke spanning tussen centrale en lokale entiteiten kan binnen gezonde perken gehouden worden door degelijke communicatie. Arne Smeets, voorzitter van LOKO, sprak namens de studenten. Hij belichtte de diplomaruimte, die de studenten meer vrijheid zal geven om hun studietraject uit te stippelen. Hij wees op enkele zwakke schakels, die de geboorte van de diplomaruimte in gevaar kunnen brengen. Zo is er nood aan een opwaardering van de ICTondersteuning. Verder is er ook voldoende personeel nodig om de studietrajectbegeleiding in goede banen te leiden, en valt te vrezen dat niet iedere docent even enthousiast is over het nieuwe systeem. Als laatste punt wees de spreker op de nood aan een degelijk toetsbeleid. Rector Vervenne opende ten slotte het nieuwe academiejaar, en de receptie was velen niet ongenegen. De teksten van de toespraken en een uitgebreid fotoverslag vindt u op http://www.kuleuven.be/ openingacademiejaar/0809/ of via http://dagkrant.kuleuven.be
Organiek Reglement grondig vernieuwd De ‘grondwet’ van de K.U.Leuven is het Organiek Reglement (OR). Het definieert juridisch wie we zijn, wat de verschillende centrale organen precies doen, en hoe ze zich met elkaar verhouden. Vlak voor de zomervakantie heeft de Inrichtende Overheid een volledig herschreven versie van het OR goedgekeurd. Freddy Jochmans, directeur-generaal van de rectorale diensten, was er nauw bij betrokken. Ludo Meyvis “Het was nodig om het OR te herschrijven. De vorige versie was door ‘organische groei’ geen toonbeeld van helderheid meer. Zo werd de toch wel erg ingrijpende structuurwijziging van 2004, toen onder meer de nieuwe groepsstructuur werd ingevoerd, in een bestaande tekst ingevoegd. Vaak was het daardoor moeilijk geworden om precies te achterhalen wie wat deed. Bovendien werd voor nogal wat beslissingen een cascadesysteem gehanteerd: A besliste, maar B en C waren eigenlijk ook bevoegd en moesten dus, minstens formeel, de zaak nog eens goedkeuren. Dat leidde in een aantal gevallen tot een nodeloos lange keten van besluitvorming.” “Toen de rector het initiatief tot een herziening en vereenvoudiging van alle reglementen geno-
men heeft, deed hij dat ook met het oog op de toekomst. We evolueren naar een integratie van de academiserende hogeschoolopleidingen in de universiteit en de uitbouw van het Leuvens Universitair Systeem. Om dat integratieproces vanuit de universiteit goed te kunnen begeleiden, is het aangewezen dat we zelf over een helder mechanisme van besluitvorming beschikken. Zo kunnen de integratie, en de aanpassingen die er mogelijk mee gepaard kunnen gaan, beter ingebracht worden. Het eigen huis in orde brengen, vóór de uitbreiding dus.” “En een laatste reden om het OR te herschrijven, is de voortdurende zorg voor de goede werking van de universiteit. Die kun je alleen garanderen door nog meer professionalisering, ook in de besluitvormingsprocessen. Pas dan heb je een omgeving waarin
een goed begrepen academische vrijheid optimaal kan gedijen. Ik wil over dat laatste Jef Roos citeren, de voorzitter van onze Raad van Bestuur. In Trends zei hij: ‘De academische vrijheid moet maximaal zijn, maar die kan maar echt gerealiseerd worden in een professioneel draaiende organisatie, met een gepaste governance, responsabilisering en sociale controle’. Dat is exact wat het universiteitsbestuur met het nieuwe OR wil realiseren.”
Principes “Bij het herschrijven waren een aantal organisatieprincipes richtinggevend. Subsidiariteit is er een van. Dat betekent dat beslissingen genomen moeten worden door het orgaan dat er het beste voor geschikt is. Meestal zal dat een decentraal orgaan zijn, behalve als er goede redenen zijn om iets centraal te beslissen. De-
legatie van bevoegdheden dus. Onlosmakelijk verbonden met dit principe moet je een duidelijk systeem van toezicht inschrijven: een bovenliggend bestuursorgaan gaat na, bijvoorbeeld door middel van een goede beleidsrapportering, of gedelegeerde bevoegdheden correct worden uitgeoefend. Het derde principe is dat van de exclusiviteit. Dat betekent dat het vroegere cascadesysteem weggewerkt is, en dat het duidelijk is wié wàt doet, zonder overlap van bevoegdheden. Er wordt een duidelijk beslissingsniveau aangewezen. Het is evident dat er nog adviezen of kennisgevingen nodig zijn, maar de beslissing is eenduidig gelokaliseerd. Een concreet voorbeeld. Voorheen besliste de Raad van Bestuur over de toewijzing van eigen onderzoeksmiddelen aan onderzoekers ná de advisering achtereenvolgens door het College van Bestuur (het
vroegere Gebu) en de Academische Raad. Voortaan zal de Raad van Bestuur de enveloppe voor de eigen onderzoeksfinanciering vastleggen, maar de Academische Raad beslist over de individuele toekenningen. U ziet, de herschrijving leidt er ook toe dat elk orgaan zich kan toeleggen op zijn core business. Zo groei je naar een modern bestuurssysteem, met de nodige checks and balances dat de principes van goed bestuur respecteert.” “Met deze oefening is onze ‘grondwet’ dan wel bij de tijd gebracht, maar er is nog heel wat werk te doen aan andere reglementen en bestuurlijke schikkingen. Deze op een heldere wijze in lijn brengen met het OR is werk voor het nieuwe academiejaar.” Het nieuwe Organiek Reglement vindt u op http://admin.kuleuven.be/rd/organiek_regl.html
24 september 2008
Diversiteit 7
Drie voor diversiteit
Allochtone jongeren vinden nog steeds moeilijk de weg naar het hoger onderwijs. Met verschillende projecten en initiatieven wil de K.U.Leuven daar verandering in brengen. Saloua Belahrir, Agnetha Broos en An Moerenhout helpen (toekomstige) allochtone studenten de richting te wijzen. Lien Lammar
jongeren denken nog steeds dat ze een keuze moeten maken tussen het behoud van hun identiSaloua Belahrir teit – en vaak ook hun religie – en Contactpunt voor allochtone verder studeren, maar het is geen ‘of-of’ verhaal. Ik ben ook gesluistudenten van de Dienst erd: het kán. Als contactpunt wil Studentenvoorzieningen ik hen met dat soort vragen hel“Ik zit hier hoofdzakelijk als pen en een vertrouwenspersoon aanspreekpunt voor allochtone voor hen zijn.” studenten. Het belangrijkste is dat deze studenten, die vaak een andere etnisch-culturele achter- Agnetha Broos grond hebben, de ondersteuning Stafmedewerker krijgen die ze nodig hebben. Ze diversiteitsbeleid bij de kunnen bij mij terecht met vragen en klachten, maar ook met Stafdiensten Rectoraat voorstellen of nieuwe ideeën. Ik “Als stafmedewerker diversiga samen met hen op zoek naar teitsbeleid geef ik mee vorm een oplossing en verwijs hen zo aan het diversiteitsbeleid van de goed mogelijk door naar de per- K.U.Leuven. Specifiek voor alsoon of dienst die hen verder kan lochtonen ben ik onder meer helpen. Ik hou mij ook bezig met verantwoordelijk voor de coördide in- en doorstroom van alloch- natie en het op elkaar afstemmen tone studenten. Zo gaan we bij- van de verschillende initiatieven voorbeeld in allochtone vereni- die reeds opgestart zijn of nog gingen de ouders van jongeren opgestart zullen worden. Diversiinformeren over het aanbod aan teit staat heel hoog op de agenda hoger onderwijs in België. Zij zijn van de K.U.Leuven. Er wordt hard daar vaak onvoldoende van op de gewerkt om kansengroepen zoals werkstudenten, studenten met hoogte.” “Intern is er aan de K.U.Leuven een functiebeperking en allochheel veel bereidwilligheid om alle tone studenten – die nog steeds ondervertegenwoordigd studenten verder te helpen, maar sterk het is soms moeilijk om te weten zijn in het hoger onderwijs – betewat de noden zijn. Daarom is het re onderwijskansen te geven. Op ook zo belangrijk dat allochtone korte termijn willen we vooral acstudenten hun stem laten horen. ties opzetten die specifiek gericht Het contactpunt is vrij nieuw, dus zijn op die doelgroepen. De Werkhet kan best wel wat bekendheid groep Allochtone Studenten, met gebruiken. Was er nood aan? Ik professor Merrigan als voorzitter, denk het wel. Studenten zitten organiseert binnenkort bijvoorvaak met allerlei vragen maar beeld een ontmoetingsavond weten niet bij wie ze daarvoor waarop allochtone studenten terecht kunnen. Veel allochtone elkaar kunnen ontmoeten en op
Advertentie adv campus NEW
2:Layout 1
8/14/08
11:43 AM
die manier een sociaal netwerk kunnen uitbouwen.” “Het overbruggen van de onderwijskloof voor kansengroepen vraagt ook een planning op lange termijn. De kiemen voor een verbeterde instroom in het hoger onderwijs worden al gelegd in de basisschool en het secundair onderwijs. Daar proberen we samen met de stad Leuven aan te werken met het Buddy-project, waarbij maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren studieondersteuning krijgen van studenten lerarenopleiding van de K.U.Leuven en van de Leuvense hogescholen. Door onze krachten te bundelen en het onderwijsproces al van in de lagere school aan te pakken, hopen we sterke fundamenten te leggen om de in- en doorstromingskansen van allochtone studenten in het hoger onderwijs te vergroten.”
An Moerenhout Adviseur instroom allochtone studenten “Als redactiesecretaris bij het studentenweekblad Veto, waar ik het voorbije academiejaar actief voor was, kreeg ik vaak verhalen te horen van allochtone studenten. Ik raakte steeds meer betrokken bij de problematiek rond de moeilijke in- en doorstroom van allochtone studenten en het gevoel dat ik mij wilde inzetten om iets aan de situatie te helpen veranderen, groeide. De vacature voor deze functie kwam dan ook als geroepen.”
An Moerenhout, Agnetha Broos en Saloua Belahrir
“Als adviseur instroom allochtone studenten zal ik in samenwerking met verschillende scholen, verenigingen en organisaties uit de regio’s Leuven, Mechelen en Limburg de instroom van allochtone studenten in het Leuvense hoger onderwijs proberen te verhogen. Door de juiste informatie op het juiste moment ter beschikking te stellen van potentiële allochtone instromers hopen we hun studiekeuzeproces te ondersteunen. Ik ben nog maar net begonnen, maar mijn verwachtingen zijn hoog. Het contact met de scholen en verenigingen waarlangs we allochtone jongeren wil-
(© Rob Stevens)
len bereiken, lijkt me heel boeiend. Ik hoop dat ik – samen met Saloua Belahrir, de stafmedewerker allochtone studenten met wie ik nauw zal samenwerken – mijn steentje zal kunnen bijdragen aan de toename van de instroom van allochtone studenten.” Spreekuur van het contactpunt voor allochtone studenten: elke maandag en woensdag van 13u30-16u30 of op afspraak. Op 15 oktober is er om 19u een ontmoetingsavond voor Marokkaanse en Turkse studenten in residentie Sedes, Vlamingenstraat 87.
Pagina 1
Exclusief aanbod voor de lezers van Campuskrant 2 gratis nummers van Bodytalk Wat kunt u doen om gezond en gelukkig te leven? Het maandblad Bodytalk vraagt het aan wetenschappers, en kent dus ook de weg naar de K.U.Leuven. Het geeft antwoorden die iedereen begrijpt, kritisch, bondig en toch grondig. Met veel praktische tips en zonder reclame. Wilt u op de hoogte blijven van de nieuwste kennis over gezondheid, bewegen, eten en psychologie? Vul dan deze bon in.
VOORDEELBON
� � Ja,
stuur mij 2 gratis nummers van Bodytalk
Invullen in hoofdletters a.u.b.
Naam:
HOE VRAAGT U UW 2 GRATIS NUMMERS AAN?
Postcode:
Nr:
Bus:
Gemeente:
Tel.:
E-mail:
Aanbod geldig in België tot 30/11/2008.
�
� Stuur de voordeelbon in een niet-gefrankeerde omslag terug naar: Antwoordcode - Bodytalk - DA 852-267-0 - Meiboomlaan 33 - 8800 Roeselare � Of fax de bon gratis naar 0800 17 778
Voornaam:
Straat:
Bodytalk respecteert uw privacy. Uw gegevens gebruiken we voor onze abonnementenadministratie. Checkt u graag wat er over uzelf in ons bestand zit? Of wilt u dat we uw adres schrappen? Neem dan contact op met Biblo, Brasschaatsteenweg 308, 2920 Kalmthout. Soms geven wij adressen door aan bedrijven of organisaties met interessante informatie voor u. Wilt u dat liever niet? Kruis dan dit vakje aan: �
08ZAB
8 Personeel
campuskrant
[39] De Collega’s
“Ik wil nog achter de balie staan” In deze rubriek proberen we een gezicht te plakken op die collega met wie u zo goed samenwerkt, maar die u op straat straal voorbij zou lopen. Wim Troch De link tussen Herlinde Leemans en onze volgende collega was een telefoongesprek in verband met Lirias, het nieuwe beheersysteem voor alle K.U.Leuven onderzoekspublicaties. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat we collega 39 in een bibliotheek terugvinden. Chris Schroeven (46) is al sinds 1995 faculteitsbibliothecaris van de Bibliotheek Sociale Wetenschappen en sinds 2006 ook campusbibiothecaris Humane Wetenschappen. We vinden haar in haar kantoor op de eerste verdieping van de bibliotheek in de Parkstraat. Chris: “Ik heb moderne geschiedenis gestudeerd, net zoals heel wat van onze medewerkers hier. Dat ik in een bibliotheek of archief zou terechtkomen, lag dus wel in de lijn van de verwachtingen. Toch heb ik toen ik afstudeerde eerst een jaar in het onderwijs gestaan en heb ik daarna vier jaar als onderzoeker gewerkt aan de Faculteit Economische en Toegepaste Economische Wetenschappen. Uiteindelijk ben ik dan via de Centrale Bibliotheek en de bibliotheek van Economie bij de Bibliotheek Sociale Wetenschappen beland.” “Mijn job bestaat uit een gevarieerd takenpakket: ik zorg voor personeelsmanagement, collectievorming, prospectie, de
organisatie van de bib, maar ik help ook af en toe mee bij de introductiesessies voor studenten. Die worden dan rondgeleid in de bibliotheek, waarbij ze onder andere leren werken met de databanken. Ik houd me eigenlijk vooral bezig met de voorbereiding daarvan en het uitwerken van de powerpointpresentaties. Het contact met de studenten vind ik heel belangrijk. Ik sta er trouwens op om nog geregeld achter de balie te staan. Een ander aspect van mijn werk dat ik graag doe zijn de coördinerende taken tussen de verschillende bibliotheken van Humane Wetenschappen. Projecten gezamenlijk opzetten, een doel realiseren en dan nog eens positieve feedback krijgen is erg motiverend. Een goed voorbeeld daarvan is de samenwerking tussen verschillende bibliotheken bij de aankoop van elektronische tijdschriften. Ook de tegemoetkoming aan de eis van de studenten om de kopieerchaos met verschillende kopieerkaarten in de bibliotheken van de Leuvense binnenstad weg te werken, past in dat kader.” “Onderdelen van mijn job die ik niet graag doe? Die zijn er niet echt, maar wat veel mensen wel onderschatten is het materiële werk achter het beheren van een bibliotheek. Het lijkt allemaal misschien eenvoudig om dingen te veranderen, maar
(© Rob Stevens)
het is bijvoorbeeld niet evident om meterslange boekenrekken en kilo’s boeken te verplaatsen. Misschien is dat een negatief kantje, maar het hoort er nu eenmaal bij.” “Uiteraard hou ik van boeken; ik lees erg graag. Meestal is er wel een band met onderzoek; ik lees veel abstracts en inhoudsopgaven, maar op vakantie gaat er wel altijd een stapel boeken mee uit
de openbare bibliotheek. Naast lezen wandel ik ook graag, maar dan wel ‘actief wandelen’, in de natuur. In de resterende vrije tijd beluister ik graag muziek. Ik ga af en toe naar toneelvoorstellingen of concerten, bijvoorbeeld van het Festival van Vlaanderen. Eerder in de klassieke sector dus. Ik heb nog zelf gezongen in verschillende koren, maar daar ben ik mee gestopt toen ik kinderen
kreeg.” De mailbox bepaalt wie onze volgende collega – de veertigste ondertussen – wordt. Dat wordt Ann Van Ermen, van de Aankoopdienst. “We overwegen de aankoop van een scantoestel, en in dat verband heb ik haar al enkele mails gestuurd.” In ons novembernummer trekken we voor meer tekst en uitleg naar de Krakenstraat.
ILT biedt taal op maat
Taalprikkels, reviewen op maat en een academische taalweek: het Instituut voor Levende Talen (ILT) is helemaal klaar voor het nieuwe academiejaar. Directeur Serge Verlinde licht een aantal interessante diensten toe. Katrien Steyaert
Academiwatte? “Steeds meer ‘taalzwakkere’ studenten schrijven zich in aan de universiteit. De kloof tussen hun taalgebruik en het academische jargon is soms zo groot dat zij moeten afhaken. Het ILT organiseert nu voor het eerst intensieve taalweken ‘Academisch Nederlands’. Tijdens korte schrijfopdrachten, presentaties en discussies worden de eerste bachelors persoonlijk begeleid. Nadien volgen we ze om te zien hoe de cursus zijn vruchten afwerpt. Die evaluatie gebruiken we om het aanbod eventueel uit te breiden naar specifieke groepen. In hetzelfde project past ook een online test die peilt naar het academisch taalniveau. Wie daar goed op scoort, heeft de cursus wellicht niet nodig. Bovendien kunnen bachelors van de Faculteit Letteren
vanaf dit jaar ook een keuzevak slotte kunnen docenten begeleid Academisch Nederlands volgen.” worden tijdens een individueel traject, waarin een ILT-docent http://ilt.kuleuven.be/an onder meer feedback geeft op Academic English hun taalgebruik in de les.” “Buitenlandse Masterstuden- http://ilt.kuleuven.be/forms ten met een goede score op de gestandaardiseerde TOEFL-test Academisch woordenboek blijken soms de universitaire “‘Stafmedewerker’ of ‘financiële cursussen in het Engels niet antenne’, er zijn heel wat acadegoed te begrijpen. Sommigen mische termen waarvan men leren immers de antwoorden op de Engelse vertaling niet kent. de tests uit het hoofd maar val- We bundelden de krachten met len in de praktijk door de mand. UCL en ontwikkelden een online Daarom organiseert het ILT cur- woordenboek waarin de Engelse sussen academisch Engels, die vertaling van meer dan drieduipassen in het aanbod voor speci- zend academische termen met fieke doelgroepen dat sinds 2000 contexten terug te vinden is. Boontwikkeld wordt. Masterstu- vendien kan men dankzij het denten kunnen zich inschrijven UCL-luik naar Franse vertalingen voor een Crash Course, die hun zoeken. De site laat ook toe om algemene spreekvaardigheid rechtstreeks naar goede voorbeelverbetert, of voor een cursus Aca- den op sites van Britse universidemic English, waar de nadruk teiten te surfen. Na de lancering op schrijven ligt. We bieden ook in oktober houden we vragen en specifieke cursussen schrijfvaar- opmerkingen bij om de databank digheid en presentatietechnie- blijvend te actualiseren.” ken aan voor doctorandi. Ten “Het is fijn dat de technologie
ons in staat stelt om voor de studenten oefeningen te genereren op basis van online woordenboeken en teksten. Die worden automatisch verbeterd. Op basis van de meest gemaakte fouten ontwikkelden we een specifieke dienst voor het Frans, de taalprikkel, die we dagelijks e-mailen naar wie dat wenst.” http://ilt.kuleuven.be/taalprikkel
Presenteren kan je leren “Handboeken om te leren presenteren volstaan vaak niet om deze vaardigheid onder de knie te krijgen. Alle K.U.Leuven-studenten en -personeel kunnen nu een beroep doen op een zeer interactieve en praktijkgerichte website waar het niet bij papieren voorbeelden blijft. Zo leer je uit verschillende foto’s en opnames hoe je jezelf een goede houding aanmeet, zie je ervaren beroepsmensen aan het werk en krijg je tips om je klassieke PowerPoint te verfrissen. Erg han-
dig is dat het systeem automatisch de door jou opgevraagde pagina’s bijhoudt en je zo een persoonlijk portfolio aanlegt. Wil je nog meer oefenen, dan kan je in de presentatiecursussen van het ILT terecht.” http://ilt.kuleuven.be/ lerenpresenteren
Vertaling en revisie op maat “Reviewen of vertalen van een artikel? Uitspraaktips nodig voor je presentatie? Dan begeleiden wij je persoonlijk”, zegt Kristin Blanpain, die de nieuwe taalservice voor K.U.Leuven-personeel en -doctorandi coördineert. “Sinds oktober 2007 verleenden we al zo’n negenhonderd uur dienst, vooral voor het Engels. Op basis van de definitieve tekst maken we een offerte en wordt er een deadline afgesproken. Het verschil met een extern vertaalbureau is dat je een aanspreekpunt hebt: een ervaren docent.” http://ilt.kuleuven.be/taalservice
24 september 2008
Personeel 9
Clean man pakt rommelige kantoren aan
Het Jaarlijks ActiePlan (JAP) van het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk besteedde eerder al aandacht aan de opruiming van oude chemicaliën en het ordenen van het academisch erfgoed. Onder de vlag Clean Design is het nu de bedoeling om ook de kantoren op te ruimen. Tine Bergen “Er is aan de universiteit een voortdurende roep om bijkomende ruimte. Het is een schaars goed geworden en dat zal er niet op verbeteren. Door boeken, oude apparaten enzovoort op te ruimen, kunnen mensen zelf meer ruimte creëren,” zegt Luc Verhaegen, voorzitter van het Comité. “Daarnaast is een opgeruimde werkplek ook aangenamer en efficiënter om in te werken. En hoe oubollig het ook mag klinken, een opgeruimd kantoor is gewoon veiliger – denk maar aan draden waarover je kan struikelen of lege kartonnen dozen opgestapeld onderaan een trap… Door je kantoor op te ruimen maak je dus op veel terreinen winst.” “Het is niet de bedoeling zoveel mogelijk afvalcontainers te vullen”, zegt Jos Van Neck van de Dienst Veiligheid, Gezondheid en
Opruimtips
Milieu. “Maar we willen mensen wel aanmoedigen om de rommel zoveel mogelijk te rationaliseren. Bijvoorbeeld door praktische tips te geven via een computersimulatie die een foto van een rommelig bureau toont. Als je op de rommelige zones klikt, krijg je uitleg over hoe die vermeden kunnen worden, met een foto van de verbeterde situatie.” “Die tips hebben ook niet alleen te maken met opruimen, maar even goed met ergonomie, brandveiligheid, hygiëne… Allemaal dingen die erop vooruit gaan met een opgeruimd kantoor. Om de actie onder de aandacht te brengen, hebben we in navolging van de e-man, nu alvast de clean man ontwikkeld. We gaan wel geen posters van hem maken, want daarmee zouden we meer toekomstige rommel creëren. En dat is natuurlijk niet de bedoeling.”
Zorg voor een goede stoel met vijf steunpunten die aangepast ingesteld is. Bind kabels op of gebruik een kabelgoot. Probeer zoveel mogelijk documenten te elimineren en archiveer de rest meteen in een kast. Neem sleutels, gsm’s en toegangsbadges steeds mee. Sluit en vergrendel laden bij afwezigheid en haal de sleutel uit het slot. Leg losliggende voorwerpen zoals een laptoptas zoveel mogelijk in de kast en registreer de MAC-code van je laptop. Druk enkel het noodzakelijke af en haal afdrukken zo snel mogelijk weg uit gezamenlijke printers. Het virtuele rommelige bureau vind je op http://www.kuleuven.be/ cleandesign. Als je de 16 ‘overtredingen’ weet op te sporen, maak je kans op verscheidene prijzen.
Ontdek eenvoud, begin bij uw administratie www.kuleuven.be/kufka
Voelt u zich wel goed eigenlijk? Een grote organisatie wil graag weten hoe de medewerkers zich voelen in hun werksituatie. Dat interesseert dus ook de beleidsmakers van de K.U.Leuven. De Ondernemingsraad nam daarom het initiatief om een ‘tevredenheidsenquête’ op te starten, en de Personeelsdienst werkte die verder uit. Personeelsdirecteur Bert Overlaet licht toe. Ludo Meyvis “Als werkgever hecht de K.U.Leuven zeer veel belang aan hoe de werknemers zich voelen. Het is dàt wat bepaalt of een organisatie levenskrachtig is, en zeker een universiteit. Dit initiatief staat dan ook niet op zichzelf. We peilen ook op andere manieren naar positieve en minder positieve punten in de werksituatie. Vertrekkers worden bijvoorbeeld al een tijdlang benaderd met een exitbevraging. Maar de komende enquête is natuurlijk veel grootschaliger en levert meer volledige
gegevens op.” ”Voor de samenstelling van de vragenlijst hebben we wetenschappelijke onderbouw gezocht, vooral bij arbeidspsychologie en arbeidssociologie, zodat we zeker zijn dat we meten wat we willen meten, zonder echter tot een al te omvangrijke vragenlijst te komen. Het invullen van de vragenlijst mag geen te grote inspanning zijn: met een kwartiertje kom je ruim toe om de vragen te beantwoorden.” “We willen iedereen bereiken met een hoofdopdracht aan de K.U.Leuven. Concreet: iedereen
die een contract van meer dan 50 procent heeft en al langer dan 3 maanden aan de universiteit werkt, zal eind september een mailtje krijgen met het verzoek de online vragenlijst in te vullen. Potentieel zijn er zowat zevenduizend respondenten. We rekenen natuurlijk op een zo hoog mogelijk aantal antwoorden. Hoe meer personeelsleden hun mening geven, hoe beter de input naar het beleid toe. Voor alle duidelijkheid: we spreken alle geledingen aan, ZAP, BAP, AAP en ATP, en de enquête is strikt anoniem.” “De enquête peilt naar ‘ik en
mijn job’. Het gaat dus niét om je mening over specifieke beleidsthema’s. De resultaten van deze enquête zullen natuurlijk wel richtinggevend zijn voor het personeelsbeleid van de komende jaren. We hebben getracht om de enquête te verwoorden in termen die losstaan van het specifieke karakter van de universiteit. Waar het ons om te doen is, is te weten hoe een werknemer zijn of haar werksituatie beleeft, los van het feit dat hij of zij toevallig in een universiteit werkt.”
Vrije jobinvulling “Ik wil me niet teveel wagen aan voorspellingen, maar ik vermoed dat we zowel positieve als kritische feedback zullen krijgen. Een sterk punt aan onze universiteit is de grote vrijheid in jobinvulling. Ik vermoed ook dat de relatief kleine afstand tussen basis en top positief gewaardeerd zal worden. De vragenlijst gaat ook over de ar-
beidsvoorwaarden, waaronder de verloning, over de begeleiding en omkadering van ons personeel, en over de werkmiddelen. Het is best mogelijk dat verschillende groepen binnen de universiteit die aspecten ook verschillend beleven.” “De resultaten zullen uiteraard bekendgemaakt worden, wellicht ergens rond de jaarwisseling. We zorgen ook voor een uitsplitsing per faculteit en departement, om ook materiaal aan te reiken dat meer lokaal interessant is.” “We rekenen op een zo groot mogelijke deelname. Voor de K.U.Leuven is het van eminent belang dat haar personeel zich goed voelt in het werk, en voor het beleid is het nodig om te weten waar er ruimte is voor verbetering. Dat willen we, met ieders hulp, zo goed mogelijk in kaart brengen. Hou de mail van eind september dus in de gaten, en geef ons uw mening!”
10 Enquête Alumni Geef ons uw mening en win een weekendje Rome of een etentje bij Comme chez Soi! 1. A. Bent u personeelslid van de K.U.Leuven? ja
campuskrant
Campuskrant organiseert een lezersonderzoek voor alle oud-studenten die lid zijn van een alumnikring en Campuskrant dus elke maand in hun bus en/of mailbox krijgen. Als we weten wat u wel of net helemaal niet apprecieert aan Campuskrant, kunnen we daar in de toekomst rekening mee houden. Deelnemen is heel eenvoudig: u vult onderstaande vragenlijst in en stuurt hem via bijgevoegde enveloppe terug, vóór 31 oktober (portkosten betaald door ons). U kunt de enquête ook online invullen op www.memori.be/campuskrant. Het in-
neen
B. Bij welke alumnivereniging bent u aangesloten? (Slechts één antwoord mogelijk. Indien u bij meer dan één alumnivereniging aangesloten bent, kies dan voor de vereniging waar u het langst bij aangesloten bent.) Ik ben geen lid van een alumnivereniging Humane wetenschappen Classici Lovanienses Ekonomika-Alumni Germanistenvereniging Leuven Alumni Babylon Historici Lovanienses LAPP (Leuvense Afgestudeerden Psychologie en Pedagogiek) Leuvense Kunsthistorici, Archeologen en Musicologen Politica-Oud-studenten Sinalumni Theologisch Forum VALC (Vereniging van Afgestudeerde Leuvense Criminologen) Vereniging van Leuvense Romanisten VOSTOK (Vereniging voor Oud-studenten Slavische Talen en Oost-Europakunde) VRG-Alumni WGL (Wijsgerig Gezelschap te Leuven) Antropologische Kring Exacte wetenschappen BVLG (Beroepsvereniging Leuvense Geologen) Chemici Leuven Vereniging van Leuvense Geografen PDL (Vereniging van Afgestudeerden in Plantkunde en Dierkunde van Universiteit Leuven) Science@Leuven (overkoepelende vereniging van de alumni van de Faculteit Wetenschappen) VWNIL (Vereniging voor Wiskundigen, Natuurkundigen en Informatici Lovanienses) VILv (Vereniging van Burgerlijk Ingenieurs uit Leuven) Vereniging van Bio-ingenieurs uit Leuven Bio-medische wetenschappen Vereniging van de Alumni van de Faculteit Geneeskunde van de K.U.Leuven Ontwikkelingshulp Geneesheren- en Apothekers-Alumni Leuven L&A (Logopedie & Audiologie) Farmaleuven LUTV (Leuvense Universitaire Tandheelkundige Vereniging) ALLOREKI (Alumni Licentiaten Lichamelijke Opvoeding en Alumni Licentiaten Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie) Alumnivereniging Ziekenhuiswetenschappen Alumni Lovanienses algemeen LAO (Leuvens Alumni Orkest) Domus Lovaniensis Brugensis Alumni Zuid-West-Vlaanderen Regionale Kern Brussel 2. Campuskrant is het maandelijks tijdschrift van de K.U.Leuven dat onder meer gratis verspreid wordt onder leden van Alumni Lovanienses. Duid aan wat voor u van toepassing is: Ik ontvang Campuskrant enkel per post. Ik ontvang Campuskrant enkel digitaal (via de e-Alumni nieuwsbrief). Ik ontvang Campuskrant zowel per post als digitaal (via de e-Alumni nieuwsbrief). 3. Campuskrant verschijnt 10 keer per jaar. Duid aan wat voor u van toepassing is: Ik neem elke editie door. Ik neem niet elke, maar wel bijna elke editie door. Ik neem ongeveer de helft van de edities door. Ik heb slechts één of een paar edities doorgenomen. Ik ontvang Campuskrant wel (per post en/of digitaal), maar ik lees het nooit ga naar vraag 28 4. A. Beschikt u over internet (thuis of op het werk)? ja neen B. Aan het einde van deze vragenlijst krijgt u de gelegenheid om eventuele wijzigingen met betrekking tot uw abonnement op Campuskrant door te geven. Bent u van plan hiervan gebruik te maken? Ja, ik wil een abonnement nemen op de gedrukte Campuskrant (gratis voor leden Alumni Lovanienses; 10 euro per jaar voor andere oud-studenten) Ja, ik wil me opgeven voor een gratis digitaal abonnement via de E-Alumni-Nieuwsbrief, met behoud van mijn gratis abonnement op de gedrukte Campuskrant. Ja, ik wil me opgeven voor een gratis digitaal abonnement via de E-Alumni-Nieuwsbrief, en ik wil mijn gratis abonnement op de gedrukte Campuskrant opzeggen. Ja, ik wil mijn gratis abonnement op de gedrukte Campuskrant opzeggen, en hoef geen gratis digitaal abonnement. Neen, ik ben niet van plan iets te wijzigen aan mijn gratis abonnement. Anders: ................................................................................................................................. C. Indien u Campuskrant zowel per post als digitaal (via de e-Alumni nieuwsbrief) ontvangt, duid aan wat voor u van toepassing is: Ik lees enkel de papieren versie van Campuskrant (en lees de digitale versie niet). Waarom? ......................................................................................................................... Ik lees enkel de digitale versie van Campuskrant (en lees de papieren versie niet). Waarom? ......................................................................................................................... Ik lees meestal eerst (enkele) artikels in de papieren versie van Campuskrant, en neem dan de digitale versie door. Ik lees meestal eerst (enkele) artikels in de digitale versie van Campuskrant, en neem dan de papieren versie door. Anders: .................................................................................................................................
vullen duurt ongeveer 10 minuten. Om u te bedanken voor uw medewerking, verloten we onder de inzendingen een weekendje Rome en een etentje voor twee bij Comme chez Soi. Op het einde van de vragenlijst vindt u de richtlijnen om deel te nemen aan deze wedstrijd, op basis van een code. De winnende codes worden meegedeeld in de editie van Campuskrant die op 19 november verschijnt. Uiteraard worden uw gegevens strikt vertrouwelijk verwerkt. Wij danken u alvast van harte voor uw medewerking!
5. A. In welke mate leest u Campuskrant? Ik lees de meeste artikels. Ik lees een paar artikels. Ik blader er eens door/scroll eens door de digitale versie en lees enkel de titels en bekijk de foto’s. B. In welke mate leest u de digitale versie van Campuskrant? ga naar vraag 6, indien u enkel de gedrukte versie leest. Ik lees in de digitale versie de titels en/of korte introductie en klik door om vervolgens het artikel te lezen waar ik interesse in heb. Ik lees in de digitale versie de titels en/of korte introductie maar klik meestal niet door om artikels te lezen. 6. Vindt u het belangrijk om op de hoogte te worden gehouden van wat er aan de K.U.Leuven gebeurt? Ja Nee 7. A. Via welke informatiekanalen wordt u het best op de hoogte gehouden van wat er aan de K.U.Leuven gebeurt? Rangschik onderstaande kanalen van 1 (best) naar 6 (minst goed) • e-Alumni K.U.Leuven (elektronische nieuwsbrief) ... • Website(s) K.U.Leuven ... • Tijdschrift van mijn alumnikring (gedrukt en/of digitaal) ... • Campuskrant ... • Dagkrant (http://dagkrant.kuleuven.be) ... • Externe media (dag- en weekbladen, televisie, radio, andere websites…) ... B. Zijn er andere kanalen die u op de hoogte houden van wat er aan de K.U.Leuven gebeurt?
................................................................................................................................................. 8. Wat vindt u in het algemeen van de inhoud van Campuskrant? zeer goed goed matig slecht zeer slecht geen mening 9. In welke mate leest u de volgende rubrieken/soorten artikels in Campuskrant?
Voorpagina-artikel .............................................. Opiniestukken/lezersbrieven .............................. Korte nieuwsberichtjes ...................................... Artikels over cultuur ........................................... Bijschriften bij foto’s .......................................... In memoriam ........................................................ Benoemd of onderscheiden ............................... Doctoraten (lijst promoties) ............................... Onderzoek in mijn eigen vakgebied .................... Onderzoek in andere vakgebieden ..................... Artikels over onderwijs ...................................... Beleid van de universiteit ................................... Geciteerd (citaten uit de pers) ............................ Persoonlijke interviews met studenten .............. Persoonlijke interviews met personeel .............. Persoonlijke interviews met oud-studenten ...... Alumnirubriek ...................................................... Rechtgezet (rubriek over populaire misvattingen)
meestal
af en toe
nooit
ken ik niet
10. Welke types artikels, onderwerpen of rubrieken leest u het liefst?
.................................................................................................................................................
11. Zijn er bepaalde onderwerpen of rubrieken die volgens u ontbreken in Campuskrant?
................................................................................................................................................. 12. Duid telkens aan in welke mate u akkoord gaat met volgende stellingen over de inhoud van Campuskrant: Ik vind de inhoud van Campuskrant… helemaal eerder eerder helemaal weet niet/
eens
genuanceerd ............................ braafjes ................................... conservatief ............................. boeiend .................................... ernstig ..................................... oppervlakkig ........................... ludiek ....................................... kritisch .................................. academisch ............................ levendig ..................................
eens
oneens
oneens geen mening
13. Duid telkens aan in welke mate u akkoord gaat met volgende stellingen over de inhoud van Campuskrant:
helemaal eens
eerder eens
eerder oneens
Campuskrant is een betrouwbare informatiebron.
De informatie in Campuskrant is actueel.
Ik vind in de meeste edities van Campuskrant wel een artikel dat me interesseert.
Campuskrant is in zijn berichtgeving voldoende onafhankelijk ten aanzien van de K.U.Leuven.
Campuskrant streeft objectieve berichtgeving na.
helemaal weet niet/ oneens geen mening
24 SEPTEMBER 2008
Enquête Alumni 11
14. Hoe zou u, globaal genomen, de artikels van Campuskrant omschrijven als het gaat om hun: A) Moeilijkheidsgraad gemakkelijk leesbaar voldoende leesbaar moeilijk leesbaar B) Schrijfstijl aantrekkelijk geschreven, uitnodigend tot lezen matig aantrekkelijk geschreven niet aantrekkelijk geschreven, niet uitnodigend tot lezen 15. In welke mate zijn de volgende redenen al dan niet belangrijk voor u om bepaalde artikels in Campuskrant te lezen?
Ik heb kinderen die (gaan)
zeer min of geen belangrijke meer een reden reden reden
studeren aan K.U.Leuven.
weet niet/geen mening
Campuskrant gebruikt .........
te weinig kleur
voldoende kleur
te veel kleur
Campuskrant heeft een ......
te klein papierformaat
prima papierformaat
te groot papierformaat
Campuskrant bevat ............
te weinig cartoons
voldoende cartoons
te veel cartoons
Campuskrant is ...................
te dik
net goed
te dun
25. Duid telkens aan in welke mate u akkoord gaat met volgende stellingen over de lay-out van Campuskrant:
helemaal eens
eerder eens
eerder oneens
De voorpagina van Campuskrant is overzichtelijk.
De foto’s in Campuskrant zijn geslaagd.
Campuskrant is goed geïllustreerd.
De voorpagina van Campuskrant is aantrekkelijk.
helemaal weet niet/ oneens geen mening
Ik wil op de hoogte blijven van de ontwikkelingen inzake universitair onderwijs.
Ik wil mijn wetenschaps- of onderzoekskennis up-to-date houden.
Omdat het nieuws over mijn vroegere faculteit/universiteit gaat.
De cartoons zijn doorgaans grappig.
De cartoons zijn soms te grof.
Als ontspanning
Uit interesse voor professoren, (oud-)studenten, personeelsleden… die ik aan de K.U.Leuven kende.
De nieuwe lay-out (sinds april 2008) is een verbetering.
Andere reden: …………………………………………......................................................... .................................................................................................................................................
16. Als u de inhoud in het algemeen van Campuskrant zou beoordelen, hoeveel zou u dan op 10 punten geven (1=zeer slecht, 10=zeer goed): ……./10 17. Hebt u nog suggesties of opmerkingen over de inhoud van Campuskrant? ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. 18. Campuskrant wordt momenteel gratis per post bezorgd aan alumni. Zou u bereid zijn portkosten (bijv. 10 euro/jaar) te betalen om Campuskrant per post te ontvangen? ja neen weet niet/geen antwoord 19. Zou u bereid zijn om een ‘steunabonnement’ te nemen op Campuskrant (en dus een vrijwillige financiële bijdrage te leveren)? ja neen weet niet/geen antwoord 20. Voor wie is Campuskrant volgens u in eerste instantie bestemd? Rangschik de volgende groepen door een cijfer van 1 (belangrijkste doelgroep) tot 4 (minst belangrijke doelgroep) toe te kennen. • studenten ... • oud-studenten ... • personeel ... • externen ... 21. Hebt u behoefte aan een aparte Campuskrant die speciaal voor oud-studenten van de K.U.Leuven gemaakt wordt (in plaats van de huidige Campuskrant die voor zowel personeel, studenten als oud-studenten gemaakt wordt)? ja neen weet niet/geen antwoord De volgende vragen gaan over de lay-out van de gedrukte versie van Campuskrant. Indien u enkel de digitale versie leest ga naar vraag 29. 22. Wat vindt u van de lay-out van Campuskrant? zeer goed goed matig slecht zeer slecht geen mening 23. Duid telkens aan in welke mate u akkoord gaat met volgende stellingen over de lay-out van Campuskrant: Ik vind de lay-out van Campuskrant…
helemaal eens
stijlvol ....................................... saai ........................................... aantrekkelijk ............................ overzichtelijk ............................ eigentijds .................................. professioneel ...........................
eerder eens
eerder oneens
helemaal weet niet/ oneens geen mening
24. In welke mate vindt u volgende eigenschappen van toepassing op de lay-out van Campuskrant? Duid per eigenschap (per rij) één antwoordmogelijkheid aan: Campuskrant bevat ............
te weinig illustraties
voldoende illustraties
te veel illustraties
In Campuskrant zijn de …..
illustraties te groot
illustraties ok
illustraties te klein
Campuskrant is….............. te sober
noch te sober, te druk noch te druk
Campuskrant bevat ...........
te weinig tekst op een pagina
voldoende tekst op een pagina
te veel tekst op een pagina
Campuskrant gebruikt een ...
te klein lettertype
aangenaam lettertype
te groot lettertype
26. Als u de lay-out in het algemeen van Campuskrant zou beoordelen, hoeveel zou u dan op 10 punten geven (1=zeer slecht, 10=zeer goed)? ……./10 27. Hebt u nog suggesties of opmerkingen over de lay-out van Campuskrant? ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. 28. A. Enkel voor mensen die Campuskrant nooit lezen: Waarom leest u Campuskrant nooit? (meerdere antwoorden mogelijk) De informatie in Campuskrant sluit niet aan bij mijn noden en interesses. De artikels zijn te lang. De artikels zijn te saai geschreven. Ik vind de informatie in Campuskrant via andere kanalen. Ik moet al te veel informatie doornemen of verwerken. Andere reden(en): .................................................................................................................. B. Enkel voor mensen die Campuskrant nooit lezen: Wenst u iets te wijzigen aan uw huidig abonnement? Ja, ik wil een abonnement nemen op de gedrukte Campuskrant (gratis voor leden Alumni Lovanienses; 10 euro per jaar voor andere oud-studenten) Ja, ik wil me opgeven voor een gratis digitaal abonnement via de E-Alumni-Nieuwsbrief, met behoud van mijn gratis abonnement op de gedrukte Campuskrant. Ja, ik wil me opgeven voor een gratis digitaal abonnement via de E-Alumni-Nieuwsbrief, en ik wil mijn gratis abonnement op de gedrukte Campuskrant opzeggen. Ja, ik wil mijn gratis abonnement op de gedrukte Campuskrant opzeggen, en hoef geen gratis digitaal abonnement. Neen, ik ben niet van plan iets te wijzigen aan mijn gratis abonnement. Anders: ................................................................................................................................. Tot slot… 29. U bent:
man
vrouw
30. Wat is uw geboortejaar? .... .... .... .... 31. Hoe lang ontvangt u Campuskrant al? minder dan 5 jaar tussen 5 en 10 jaar meer dan 10 jaar weet niet/geen antwoord 32. Hebt u nog opmerkingen over deze enquête? ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. Bedankt voor uw medewerking! U kan de ingevulde enquête vóór 31 oktober terugsturen per post via bijgevoegde enveloppe (portkosten betaald door ons) naar: Campuskrant Dienst Communicatie K.U.Leuven Oude Markt 13 bus 5005 3000 Leuven Ik wil kans maken op één van de prijzen (weekendje Rome of etentje bij Comme chez Soi) Vul hieronder een code in, bestaande uit uw initialen (voornaam, achternaam) + geboortedatum (dd-mm-jj) + postcode (4 cijfers). Aan de hand van deze code kan u zich later bekendmaken als de winnende inzendingen bekend zijn. Bijvoorbeeld: Bart Jansen, geboren op 5 april 1966, woonachtig in 3000 Leuven, heeft volgende code BJ0504663000 code:
Wenst u een digitaal abonnement op Campuskrant en/of wenst u uw papieren abonnement op te zeggen? Surf naar http://www.kuleuven.ac.be/ck/waar.html of stuur deze bon ingevuld naar: Campuskrant Dienst Communicatie K.U.Leuven Oude Markt 13 bus 5005 3000 Leuven
Ik wil Campuskrant digitaal ontvangen. Naam: Adres: E-mailadres:
Ik wil de gedrukte versie van Campuskrant niet meer ontvangen. Naam: Adres:
12 Leven na Leuven
campuskrant
Burgerlijk ingenieur, econoom en VRT-topman
Dirk Wauters Op zes jaar tijd behaalde hij een diploma burgerlijk ingenieur en toegepaste economische wetenschappen, nu staat hij aan het hoofd van een bedrijf dat onder meer kampt met geldgebrek en argwanende politici en pers. “Ik hou van uitdagingen”, merkt Dirk Wauters (53), gedelegeerd bestuurder van de VRT, rustig op. Ontspannen doet hij op het golfterrein, in het voetbalstadion of met The Rolling Stones.
“De beste projecten ontstaan in stilte” Interview Katrien Steyaert
Silvar-Lisco’s Europese activiteiten dat ik tijdens mijn studies had geschreven mocht ik zelf uitWerchter, Parijs en San Francis- proberen.” co, Dirk Wauters zag zijn geliefde Mick Jagger al meermaals aan Apple-aandelen het werk. Als student houdt hij er Wauters schopt het in 1979 tot bescheidener hobby’s op na. “Ik enige Belg tussen 350 andere stulas, sportte, ging naar de film of denten in de MBA-opleiding aan op café met vrienden. Ik bewaar de Stanford Graduate School of mooie herinneringen aan het stu- Business in het zonnige Californië. dentenleven in de stad, ik woon- “Een zeer mooie, internationaal de er liever dan in Heverlee. Daar, gekleurde tijd. Na een jaar werin het mooie Arenbergpark, was ken in San Fransisco wilde ik me ik in 1972 mijn studies burgerlijk vervolmaken met een tweejarige ingenieur begonnen. Tussen de richting in Stanford, waar ze een meer dan 350 jongens zaten maar mooi evenwicht boden tussen de een tiental meisjes, dat is nu ge- praktijkgerichte case-methode en de klassiekere teaching-methode. lukkig anders.” Na twee kandidaturen begint Ik kreeg er een seminarie van Steve het te kriebelen bij de ambitieuze Jobs, vandaag de CEO van Apple. Antwerpenaar. “Mijn oog viel op Als oefening moesten we uitmaeconomie, misschien omdat ik ken of een Apple-aandeel bij de het van thuis uit heb meegekre- beursgang 21 dollar waard was; ongen. Uit interesse ging ik in mijn dertussen krijg je er bijna 160 dolderde jaar in Leuven ook toege- lar voor.” De economist keert later, paste economische wetenschap- tussen 1987 en 1991, terug naar de pen (TEW) studeren.” Hij wuift VS om er als marketingdirecteur alle bewondering voor die dub- in Sillicon Valley te werken. “Soms belslag weg. “Alleen de combi- mis ik het. Maar in Blanden, waar natie van de eerste licentie TEW ik nu woon, zijn sommige vergeen het laatste jaar als ingenieur zichten even mooi. Alleen jammer was zwaar maar als iets je interes- van het Belgische klimaat ...” seert, kan je veel aan. In mijn vrije Vanaf 1991 maakt Wauters het tijd volgde ik daarom ook Spaans. mooie weer bij de Franse telecomJammer dat ik het vandaag niet reus Alcatel in Antwerpen en Parijs, waar hij in totaal tien jaar zal veel meer nodig heb.” “Aan mijn tijd in Leuven hield ik blijven. Nog eens vijf jaar aan het goede vrienden over en ook som- hoofd van de telecomafdeling bij mige professoren, zoals De Mees- Siemens België zorgt ervoor dat hij ter van materiaalkunde en Van op een stevige managementloopOverstraeten van elektronica, zijn baan kan terugkijken als de VRT me bijgebleven. Met die laatste hem begin 2007 vraagt om topwerkte ik samen toen ik in 1981 man ad interim Piet van Roe op te aan de slag ging bij Silvar-Lisco, volgen. “Ik was erg verrast door de een spin-off van de K.U.Leuven onverwachte opportuniteit. Hoe die technologische software ont- ze bij mij terechtkwamen? Dat wikkelde. Het businessplan voor moet je hen vragen”, glimlacht
(© Rob Stevens)
hij. “Misschien was het omdat ik bij Siemens had meegebouwd aan een digitaal tv-platform en bij de presentatie van een mobiele tv-project contact had gehad met mediaminister Geert Bourgeois.” Op de vraag of hij, net zoals zijn voorganger Mary, de zware politieke inmenging niet wat had onderschat, antwoordt hij met de diplomatie die hem eigen is. “De overheid stelt zich correct op en ook met de Raad van Bestuur, het voornaamste toezichtorgaan binnen de VRT, is het goed samenwerken. Ik hou van uitdagingen, zoals werken in een spanningsveld tussen creativiteit, commercialiteit en overheid. Hoe verzoen je die drie polen in één beleid en houd je ook je publiek tevreden? Dat is erg boeiend. Ik wil een vervolg breien aan het succespar-
vooral een toekomstperspectief Afdelingen. De 40 miljoen euro extra van de Vlaamse regering bieden.” voor de periode 2008-2011 zal Jan Hoet wellicht niet volstaan om bespaDe toekomst, dat is de jeugd. In ringen af te wenden. “De regering Wauters’ kantoor staat een cham- eist meer productiviteit maar de pagnefles met een etiket van De middelen zijn niet onbegrensd. Overname, het project waarin Ik zou liever een groter aanbod vijfentwintig adolescenten deze uitbouwen met dezelfde mensen zomer de VRT inpalmden. “Jonge- dan een even groot met minder ren zijn radio- en internetadepten personeel. Geen enkel mediabemaar vinden op televisie weinig drijf heeft het makkelijk maar we naar hun zin. ‘Wat willen jullie dan zoeken naar oplossingen. Hoe we wel?’, vroegen we hen. ‘We zullen dat doen, is een interne kwestie. het maken’, antwoordden ze. Hun De VRT wordt niet toevallig het zelfgemaakte muzikale slotshow glazen huis genoemd; we worden Track O1 was erg geslaagd, het en- als onder een vergrootglas in de thousiasme was aanstekelijk. Jon- gaten gehouden, terwijl de beste geren maken een belangrijk deel projecten in stilte ontstaan.” uit van de bevolking die we in zijn In zijn sobere kantoor hangt één geheel willen bereiken. Dat is de krantenartikel ingekaderd, waarin ambitieuze doelstelling van onze Jan Hoet De Canvascollectie roemt beheersovereenkomst.” als een initiatief dat hij altijd heeft gewild. “Ik wou eens iets positiefs uit De Standaard bewaren. 14.000 ingezonden werken, een drukbezochte tentoonstelling, de samenwerking met musea, het was allemaal prachtig! Ik weet niet of er een verband is maar het doet me plezier dat de inschrijvingen in kunstscholen zijn gestegen.” Ook de sportzomer was een schot in de roos. “Onze goede sportredactie zorgde voor een mooi aanbod. Zelf woonde ik in een prachtige Bretoense abdij een opname van Tour 2008 bij. Aan de voet van de Chinese Muur zag ik hoe onze mensen vier olympische evenementen in beeld Maar de VRT zit in moeilijke brachten voor de hele wereld. Tepapieren: er klinkt gemor op de rug thuis heb ik onze atleten aangeïntegreerde radio-, televisie- en gemoedigd, maar het liefst van internetredactie en in juni trekt al kijk ik naar een voetbalmatch. de vakbond aan de alarmbel over Zelf kom ik alleen aan golfen en het tekort aan personeel en in- zwemmen toe.” vesteringen bij de Operationale pagina 13
“De VRT wordt niet toevallig het glazen huis genoemd; we worden als onder een vergrootglas in de gaten gehouden.” cours.” Drong Wauters er in pers en parlement dan niet meermaals op aan om de bladzijde van het verleden om te draaien? “Ik wil een vervolg in het marktverhaal. Wat de rest betreft: elk bedrijf heeft zijn verleden maar ik wil
24 september 2008
Kamerbreed 13
pagina 12
Kamer breed
T-shirt en sandalen Tenminste, als de gereserveerde topman nog energie overhoudt. De VRT wordt onder meer geplaagd door twee kritische rapporten van het Rekenhof over de uitbesteding van programma’s en onkostennota’s van het vorige management. Vooral Jurgen Verstrepen (LDD) en Carl Decaluwé (CD&V) grijpen die aan in hun kruistocht tegen de VRT. “Het moeilijkste moment van het afgelopen jaar was toen ik begin juni mijn optreden in de mediacommissie van het Vlaams Parlement in alle rust wilde voorbereiden. Natuurlijk daagden onze collega’s van de pers me uit mijn visie en strategie eerder bekend te maken. Maar ik hield woord: het Parlement kreeg de primeur.” “Ik blijf bij ons motto dat kwaliteit en bereik hand in hand moeten gaan. Een sterke openbare omroep kan de kwaliteit van het medialandschap positief beïnvloeden, onder meer door kwaliteit bij anderen af te dwingen. Nee, ik ben niet te vriendelijk voor de concurrenten. Op dat vlak loopt de telecomsector jaren voor op de media: daar weten ze dat we geen tennismatch tegen elkaar spelen maar dat ieder zijn eigen marathon tegen de tijd loopt. Ook de BBC, nog altijd een grote inspiratiebron, zegt a good corporate neighbour te willen zijn voor andere zenders.” Onder meer zijn ervaring helpt Wauters om zich niet van zijn stuk te laten brengen. “De structuur van Alcatel en kennis van de mediawereld uit mijn Siemensperiode helpen me. Mijn tijd in Silicon Valley was dan weer goed om met creatieve mensen te leren omgaan. De software-ingenieurs kwamen er in T-shirts en sandalen werken. Ja, dat mag hier ook”, glimlacht hij. “We hebben zoveel creatievelingen, ik wil ze blijven stimuleren. Deze herfst kijk ik onder meer uit naar Fans van Stany Crets en Peter van den Begin, Phara, Voorbij de grens en natuurlijk het boekenprogramma. Nee, dat heeft nooit ter discussie gestaan. Ik ben al een Canvasfan van voor ik hier werkte”, bekent hij. Het wordt wellicht een hete herfst. Op het moment van het gesprek is de heisa rond het verdwijnende Donna net losgebarsten. “Elke dag zetten de kijk- en luistercijfers mij met mijn voeten op de grond. Over Donna wil ik alleen kwijt dat een creatief bedrijf als de VRT voortdurend moet vernieuwen. Je bent een week te vroeg gekomen!” Voor het eerst lacht hij luidop. “Tijd brengt raad. Ik ben hier nog lang niet klaar, ik ben nog maar pas begonnen.”
(© Rob Stevens)
Om de vier weken belt onze man in de straat aan bij een willekeurig Leuvens – of Kortrijks – studentenkot, en onderwerpt een kamer én haar bewoner aan een grondig onderzoek. Deze keer hielden we halt in de Schapenstraat, maar wees op je hoede, want onze reporter verlegt voortdurend zijn terrein. Volgende keer belt hij misschien wel bij jou aan!
Kotleven
Hobby’s
Vroeger ging ik altijd mee op de kampen van de CM. Omdat ik het spijtig vond om na het laatste jaar op de middelbare school te moeten stopAdres Naam pen, heb ik toen een cursus gevolgd Loyola International House, Scha- Lieve Mertens en ben ik een paar keer als begeleidpenstraat 80 ster meegegaan. De laatste jaren Leeftijd heb ik me niet meer ingeschreven, Ligging 21 jaar omdat ik de vakantie vrij wou houTweede verdieping, onder het dak den voor een eventuele tweede zit. Studierichting aan de straatzijde Nu ben ik tijdens het weekend vooral Eerste master pedagogische we- bezig met voetbal, en op zondag werk Grootte tenschappen ik om wat bij te verdienen ook twee 10 m 2 : zowat het kleinste kot keer per maand in een bakkerszaak.
DE KAMER
Huurprijs 190 euro per maand
Aantal studenten
DE BEWONER
Woonplaats Achtel
Lief
Davy, die in hetzelfde gebouw woont ongeveer 70 Amerikanen, Belgen en en aan de KHLeuven studeert Erasmusstudenten
Inboedel Bed, twee kasten, boekenrekje, lavabo, bureau, laptop, radio, ventilator die de zomerbewoner heeft achtergelaten, vlag van Stella
Open lesweek Overnachten tijdens de open lesweek? Ontdek het blijf-bij-de-les -arrangement van Toerisme Leuven
spijt gehad van mijn beslissing. Ik met twee of drie. Dat was toch niet zou graag in het onderwijs terecht echt aan mij besteed, ik heb dus een komen, misschien nog het liefste op kleiner kamertje voor mezelf. een hogeschool.
Geslaagd?/!
Ik heb eigenlijk lang getwijfeld wat ik zou gaan studeren. Ingenieurarchitect was ook een optie, die waarschijnlijk ook wat meer aansloot bij mijn studie wetenschappen - wiskunde. In mijn vrije tijd begeleidde ik op de middelbare school CM-kampen met gehandicapten, en dat sprak me ook wel aan. Vanuit die motivatie wilde ik graag pedagogie of orthopedagogie gaan studeren. Hoewel ik tot het laatste moment twijfelde, heb ik nog geen
Hoezo dit kot? Op het einde van mijn tweede bachelorjaar zocht ik samen met mijn vriendin Sjouke een ander kot. Via Kotwijs, de zoekmachine van de K.U.Leuven, zijn we hier terecht gekomen. Toen wisten we trouwens nog niet dat dit een internationaal kot is. Het huis is genoemd naar het Amerikaanse Loyola College in Maryland. Die universiteit heeft het gebouw destijds gekocht en gerenoveerd om er hun studenten op uitwisseling te laten komen. Vorig jaar zaten er dertien Amerikanen, zo’n vijfentwintig Belgen en tal van andere nationaliteiten. De meeste studenten wonen hier trouwens volgens het Amerikaanse systeem van roommates, ze delen een kamer
www.kuleuven.be/openlesweek
Er wordt hier vrij vaak iets georganiseerd. Zo zijn we vorig jaar met Thanksgiving uitgebreid kalkoen gaan eten in een zaaltje boven een restaurant. Iedereen mocht ook dessert maken en meebrengen, en daar werd dan een lekker buffet van gemaakt. Omdat Thanksgiving voor de Amerikanen ook gelijk staat aan football, zijn we bij gebrek aan football op tv zelf een spelletje gaan spelen. Ook feestdagen zoals Halloween en Saint Patrick’s Day worden gevierd. Daarnaast zijn er weleens feestjes in de tv-zaal en gaan veel bewoners samen uit.
Uitgaansleven Vorig jaar ging ik meestal één of twee keer per week weg met een groepje studiegenoten. Meestal gaan we naar een fakbar, het liefste naar Politika. TD’s zijn niet echt aan mij besteed. Af en toe samen iets gaan eten vind ik ook wel leuk.
vlag van stella Toen ik het tweede jaar op kot zat, kregen mijn vriendin en de opdracht om voor ‘gadgets’ te zorgen voor een feestje. We hebben toen heel wat brouwerijen aangsproken om promotiemateriaal te vragen. Bij Stella mochten we langskomen en kregen we een heel pakket, waar ook deze vlag in zat. (tw)
Kom langs tijdens de herfstvakantie (27-31 oktober 2008)
14 Interview
campuskrant
Filosoof Herman De Dijn
“Het was een heerlijke tijd”
Filosofen moeten geen bomen snoeien. Ze donderen dan naar beneden, en moeten maandenlang met krukken door het leven. Herman De Dijn zal het beamen. De zware revalidatie bedrukt zijn stemming echter niet. Hij kijkt met groot enthousiasme terug op de afgelopen jaren, en met veel energie naar wat komt. Ludo Meyvis “Ik ben 65. Misschien dat dat tegenwoordig al relatief laat is om met emeritaat te gaan, maar dat geeft ook aan dat het goed was op het HIW, het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte, waar ik heel gelukkige jaren heb gesleten.”
Toogfilosofie “Indertijd had ik eigenlijk helemaal geen academische ambitie. Dat was gewoon iets waar ik niet aan dacht. Ik zou leraar worden, of zoiets. Pas toen mgr. Dondeyne me vroeg om ‘stagiair’ te worden bij het – toen nog – NFWO een instelling die ik niet eens kende – is de wagen beginnen rollen. Ik moest toen ook een onderwerp voor mijn doctoraat kiezen. Aanvankelijk wilde ik iets nemen dat in die tijd, eind jaren ’60, modieus was, dus iets als Heidegger of Levinas. Dondeyne vond dat daarover al genoeg gepromoveerd werd. Uiteindelijk koos ik, naïef als ik was, voor Spinoza, een heel hermetische filosoof. Zijn Ethica is geschreven naar het model van Euclides’ Elementa, wat de leesbaarheid niet meteen bevordert. Hoe dan ook, Spinoza, samen met David Hume, werden de helden in mijn wetenschappelijke loopbaan.” “Ik ben in 1971 gepromoveerd. Wylleman, toen decaan, raadde me aan als postdoc naar het buitenland te trekken. Servotte hielp me een plaatsje te vinden in Cambridge, of all places. In 1973 was er een vacature in het nieuwe Engelstalige programma op het HIW.” “Ik heb genoten van het klimaat op het HIW, omdat alles kon. We discussieerden, over alles en met iedereen, en we vlogen elkaar inhoudelijk in de haren – maar altijd in de beste verstandhouding. Discussiëren doen onderzoekers tegenwoordig te weinig. Vergaderen natuurlijk wel, maar dat is iets heel anders. Ik heb ontelbare uren zitten praten met Arnold Burms, mijn collega en filosofische compagnon de route, meestal in de Gambrinus, terwijl Jan Matterne twee tafels verder zijn scenario’s voor Beschuldigde, sta op maakte. Het resultaat van onze talloze gesprekken vind je in een gezamenlijk geschreven boek, een bestseller overigens, en enkele artikels. Publiceren deden we niet omdat het moest, maar omdat we over iets ernstig hadden nagedacht en het wilden meedelen, op de eerste plaats aan onze studenten en collega’s.” “Wij reflecteerden over alles en
nog wat; als filosofen waren wij zeer breed geïnteresseerd, niet louter in onze specialiteit. Herman Roelants organiseerde jarenlang echte interdisciplinaire seminaries, lang voor dat woord uitgevonden was. Dat is voor mij enorm vruchtbaar geweest.”
Het systeem “Er is veel veranderd. Door de schaalvergroting kàn je niet meer met iedereen contact hebben. Daardoor plooien veel mensen zich terug op de eigen kleine onderzoeksgroep en het eigen kleine specialisme, zonder nog oog te hebben voor bredere vragen. Specialisatie is onvermijdelijk, maar ze is niet bevorderlijk voor de discussie over de grenzen heen, en daardoor ook niet voor de synthese. Het gevolg is dat je nu ook in de humane wetenschappen alleen nog iets durft zeggen over je hele kleine specialisme. Dat is zeker fnuikend voor de filosofie.” “En waardoor komt dat? Er zijn heel wat oorzaken, natuurlijk, maar één daarvan is ongetwijfeld een bepaalde publicatiedruk, waarbij tijdschriftrankings, impactfactoren enzovoort de toon zetten, ook wat betreft je loopbaan, en waarin je alleen meetelt als je heel gespecialiseerd werkt. Dat systeem van beoordeling van kwaliteit veronderstelt een begrip van wetenschap waarin men door grondige specialisatie en steunend op de verworvenheden van anderen de frontier of science een ietsje doet opschuiven. Het is een complexe discussie, maar dat wetenschapsbegrip is inadequaat voor vele humane wetenschappen en zeker voor grote delen en hulpdomeinen van de filosofie. Ter gelegenheid van mijn emeritaat publiceer ik een boek, Grensovergangen. Over geesteswetenschap, universiteit en beleid (uitgegeven bij Peeters – red.) waarin ik dat soort problemen uitvoerig behandel. Ik verzet me tegen de bibliometrische obsessie die volgens mij trouwens niets met echte wetenschap te maken heeft. Het is je plicht, zeker als humane wetenschapper, de eigenheid van je discipline te verdedigen. Specifiek voor de filosofie vraag ik me af of ze haar kritische en synthetiserende taak nog zal kunnen blijven waarmaken en of ze relevant zal kunnen blijven voor de maatschappij. Dat heeft niets te maken met de kwaliteit van mijn jongere collega’s, maar wel met het klimaat en het systeem waarin zij zullen moeten werken en die niet sporen met
wat filosofie volgens mij ook moet zijn. Ik ben voor dit soort zaken erg gevoelig geworden sinds ik vicerector was.” “Ik ben van 1995 tot 2000 vicerector Humane Wetenschappen geweest. Het was voor mij een totaal nieuw soort leven. Het is hard werken aan de top, dikwijls ten koste van het privé-leven. Ik heb toen veel bijgeleerd, vooral over hoe management en politiek werken. Ik heb de beste herinneringen aan het samenwerken in ploeg, vooral met de collega’s vicerectoren van toen en ook met ‘mijn’ decanen en medewerkers. Over mijn prestaties moeten anderen maar oordelen. Na vijf jaar hield ik het voor bekeken. Als ik tijdens de rest van mijn leven nog iets in mijn vak wilde betekenen, wist ik dat ik terug moest naar het HIW. Rector Oosterlinck liet me gelukkig gaan. De jaren die daarop volgden, te beginnen met een sabbatical, waren de herontdekking van het ongelooflijke plezier van lesgeven en onderzoek.”
(© Rob Stevens)
een mooie illustratie van. Auteurs als Richard Dawkins stellen haast verbolgen vast dat er nog altijd religie is, en impliceren door hun toon dat het nog slechts een kwestie van tijd is voor ze onder luid applaus afgevoerd zal worden. Die visie klopt niet. Religie is een natuurlijk menselijk fenomeen met een enorm aanpassingsvermogen. Zelfs een moderne samenleving heeft er nood aan, zo zeggen tegenwoordig ook niet-gelovige menswetenschappers en filosoTraditie fen, vooral omdat de politiek niet “Als docent moderne filosofie in staat blijkt uit zichzelf zin en wilde ik de moderne tijd begrij- waarden te creëren.” pen, of de moderniteit, dat wat onze tijd modern maakt. Als ik de Het hart kern van mijn eigen bijdrage zou “Als filosoof van de moderne tijd moeten aanstippen, zou dat zijn zie ik het als mijn taak om erop te
“Discussiëren doen onderzoekers tegenwoordig te weinig. Vergaderen natuurlijk wel, maar dat is iets heel anders.” dat ik het belang en het positieve karakter van de traditie ook in en voor de moderne tijd heb belicht. Volgens sommigen kan je niet modern zijn zonder te breken met de traditie. Traditie is dus negatief, iets dat je zo gauw mogelijk moet wegwerken. Wel, ik bestrijd dat. Er is slechts vooruitgang omdat de traditie blijft, stiekem desnoods, en omdat vooruitgang zich zelf transformeert in traditie. In allerlei disciplines, tot in de economie toe, begint men dit te ontdekken.” “De plaats van de religie is daar
wijzen dat moderniteit en rationaliteit hun grenzen hebben. Ze wortelen in iets dat ze niet uit zichzelf kunnen voortbrengen. De wetenschap kan niet op zichzelf bestaan of overleven, zichzelf niet bij de haren uit het moeras trekken, zoals Baron von Münchhausen. Ze is zelf afhankelijk van ‘rare’ zaken als opvoeding, waarden, cultuur. Politiek en ethiek kunnen niet op wetenschappelijke basis worden georganiseerd. In de bio-ethiek bijvoorbeeld denken sommigen dat men op basis van strikt rationele principes en goed redeneren
alle problemen kan oplossen. Maar uit dergelijke principes valt niet af te leiden waarom bijvoorbeeld het dode menselijke lichaam eerbied verdient. Toch is die eerbied voor iedereen evident, omdat ze wortelt in ‘het hart’, niet zozeer in de ratio.” “Ook de politiek moet de grenzen van de rationaliteit erkennen. Wie aan beleid doet, gaat er gewoonlijk van uit dat je de dingen moet beheersen, controleren, sturen, om vooruitgang mogelijk te maken. Maar misschien veroorzaak je door die bijna blinde focus op vooruitgang juist àchteruitgang! We hebben daardoor immers geen oog meer voor de basis van alles, ‘de attitudes van het hart’. Dat zijn dingen die je niet zomaar kùnt manipuleren of beheersen. Neem bijvoorbeeld goed nabuurschap. Moet je die sturen, afdwingen met verordeningen? Nee, je moet natuurlijk zorgen dat het huisvuil opgehaald wordt, dat er ruimte is voor de kinderen, dat er wat bomen staan, maar verder moet je vertrouwen op de menselijke relaties. Dàt zorgt waarschijnlijk wel voor resultaat. Ik zeg ‘waarschijnlijk’, want er is geen garantie dat goed nabuurschap blijft. Sommige dingen kàn je niet controleren of beheersen.” “En nu ben ik emeritus. Ik val niet in het bekende zwarte gat. Ik blijf een heel beperkte leeropdracht houden. Er zijn nog lezingen, ik ben nog volop aan het schrijven, en ik heb ook plannen voor nieuwe boeken. En op korte termijn, van januari tot juni volgend jaar, ga ik naar Harvard, waar ik het Erasmus Lectureship op mij neem. Wat ik daar ga doen? Een cursus over Spinoza geven, natuurlijk. Ik val heus niet stil.” Naar aanleiding van het emeritaat van Herman De Dijn vindt op 16 en 17 oktober een colloquium plaats over Spinoza en Hume. Meer informatie: http://www.hermandedijn.be
24 september 2008
Publicatie 15
Terreur op het 16de-eeuwse Vlaamse platteland Historicus Tim Piceu, praktijkassistent aan de Campus Kortrijk, herwerkte zijn licentiaatsverhandeling tot een toegankelijk boek over een fenomeen waar tot nu nog maar weinig over geweten was. Over vrybuters en quaetdoenders. Terreur op het Vlaamse platteland (eind 16de eeuw) beschrijft hoe het Vlaamse plattelandsleven er uitzag in de periode van de godsdienstoorlogen. Ines Minten
– ze konden het Spaanse leger op bezoek krijgen: soldaten die ingekwartierd wilden worden en dus logies en eten eisten. In theorie zou de overheid die kosten terugbetalen, maar in de praktijk kwam daar niet veel van in huis.” Die toestand van onzekerheid en terreur heeft geduurd tot het Twaalfjarig Bestand in 1609. “Pas in die periode van vrede is de grensstreek er stilaan in geslaagd om er sociaal, economisch en religieus weer wat bovenop te raken.” Tim Piceu, ‘Over vrybuiters en quaetdoenders. Terreur op het Vlaamse platteland (eind 16de eeuw)’, Leuven, Davidsfonds, De wandaden van vrijbuiters waren een populair onderwerp voor kunstschilders. 2008, 256 p., 24,95 euro.
Om te beginnen ging Tim Piceu in zijn onderzoek na wie er precies onder de noemer ‘vrijbuiters’ viel. “Daar zijn historici het niet allemaal over eens. Uit mijn bronnen leidde ik af dat het enerzijds om vijandelijke soldaten ging, anderzijds om berooide Vlamingen die alles door de oorlog waren kwijtgeraakt en leefden van roof.” Tot nu stond het vrijbuitersbestaan altijd in de kantlijn van de geschiedschrijving. “Veel onderzoek gaat naar grote veldslagen, belegeringen en vredesonderhandelingen. Over hoe de boerenbevolking leed onder die zogenaamde kleine of onof- Sebastian Vrancx (1573-1647) was gespecialiseerd in overval- en oorlogsscènes. ficiële oorlogen, is veel minder geweten.” De soldaten die de contributies had, kon je morgen kwijt zijn. ophaalden, kwamen voornamelijk In die periode lag het platteland Maffiapraktijken uit gebieden die nu tot Nederland er desolaat bij. De Spanjaarden Tim Piceu stuitte als student op horen en die dus vochten tegen de wilden weer meer controle in de het fenomeen van de vrijbuiters. Spanjaarden. Met de contributies streek rond Brugge. De boeren“In bronnen van 1584 lees je con- betaalden de ‘Spaanse’ onderda- bevolking vluchtte voor de oorlog tinu over vrijbuiters”, zegt hij. “Uit nen in Vlaanderen dus de oorlog en kwam in de steden terecht. zowat alle documenten verneem tegen hun eigen overheid.” De Brugge puilde uit van de hongeje hoe ze plunderden, roofden, Spanjaarden verboden de contri- rige, verzwakte vluchtelingen, verkrachtten en brand stichtten. Enkele jaren later lijken ze opeens verdwenen. Een verklaring had men daar niet voor en dat intrigeerde me. Zo ben ik bij mijn thesisonderwerp terechtgekomen. In de periode dat de vrijbuiters uit de bronnen verdwijnen, krabbelt Vlaanderen economisch gezien weer een beetje recht. Er valt op zo’n moment dus net méér te plunderen dan ervoor.” Piceu stelde vast dat de vrijbuiterij toen vervangen werd door een systeem van ‘contributies’. “Een soort van afkoopsom”, legt hij uit. “De buties en het plunderen begon op- waardoor daar ook nog eens de soldaten lieten zich betalen om nieuw. “De mensen zelf betaalden pest uitbrak.” niet te plunderen. Vergelijk het met natuurlijk liever een bepaalde som “Uiteindelijk keerde dus maar de maffiapraktijken van vandaag.” dan dat ze hun eigendommen in een beperkt aantal mensen teDan, tien jaar later, duiken er op- vlammen zagen opgaan, maar af rug naar de dorpen. Landerijen eens weer vrijbuiters op. “Blijkbaar en toe moesten ze buigen voor de lagen er verwoest bij, wolven en ander ongedierte hadden er vrij weigerden bepaalde dorpen hun Spaanse machthebber.” spel. Het weinige dat de landboucontributies te betalen, met plunwers hadden, kon elk moment dering en brandstichting tot ge- Ongedierte volg. Die weigering kwam voort uit Het plattelandsleven zuchtte geroofd, geplunderd of in brand protest van de Spaans-Belgische zwaar onder de onveiligheid. “De gestoken worden door een vijanoverheid, om het met een histo- onzekerheid was het ergst”, ver- delijke groep vrijbuiters. Of – en risch incorrecte term te zeggen. telt Tim Piceu. “Wat je vandaag dat was in de praktijk al even erg
“De soldaten lieten zich betalen om niet te plunderen. Vergelijk het met de maffiapraktijken van vandaag.”
Kinderuniversiteit in boekvorm De K.U.Leuven opende al verschillende malen haar deuren voor leergierige kinderen. Als echte studenten namen ze plaats in de aula en bestookten ze de proffen met vragen over wetenschap. Uitgeverij Lannoo bundelt de antwoorden op deze vragen in een reeks waarin, telkens rond een bepaald thema, ook quizvragen en opdrachtjes of proefjes opgenomen staan. De nieuwe titels, naar aanleiding van de editie 2007 van Kinderuniversiteit zijn: Cryptodinges. Geheime geschriften en raadsels ontcijferd (m.m.v. prof. Ingrid Verbauwhede) Vergif en verboden producten. Over gifslangen, drugshonden en dioxinekippen (m.m.v. prof. Jan Tytgat) Als de aarde haar spierballen laat rollen. Over vulkanen, orkanen, tsunami’s en aardbevingen. (m.m.v. prof. Manuel Sintubin) http://www.lannoo.com
Nieuw: dagkrant. kuleuven.be
De Dagkrant is voortaan de webstek waar u naartoe surft voor recent nieuws over de K.U.Leuven. U vindt er de persberichten, en natuurlijk ook Campuskrant. U leest er ook wat vroeger in de eNieuwsbrief verscheen. Dat heet nu Ad Valvas. Die vult u zelf, met berichten die relevant zijn voor de universitaire gemeenschap. Voortaan hoeft u dus niet meer naar een resem verschillende sites toe om te weten wat er in dit huis gebeurt. Bovendien werd een systeem ingebouwd waardoor het heel eenvoudig is om een reeks belangrijke thema’s op de voet te volgen. De inhoud van de Dagkrant wordt uiteraard voortdurend geactualiseerd. Maak er daarom een vaste gewoonte van om héél geregeld even binnen te springen. http://dagkrant.kuleuven.be
Website Dienst Communicatie vernieuwd De Dienst Communicatie adviseert alle entiteiten van de universiteit op het gebied van corporate communicatie. Op de recent vernieuwde website vind je een uitgebreid overzicht van de dienstverlening. Surf naar http://www.kuleuven.be/ communicatie/ en ontdek hoe je advies en ondersteuning kan krijgen bij onder meer de pers halen met je onderzoek; mediatraining; folders, affiches, uitnodigingen en andere publicaties maken, in de huisstijl van de K.U.Leuven; een website maken voor je dienst of faculteit; wetenschap naar buiten brengen via projecten voor het grote publiek; een culturele activiteit of infodagen organiseren; een artikel suggereren voor Campuskrant of een bericht laten opnemen in de Dagkrant; Op de website kan je verder onder meer taaladvies vinden, foto’s en powerpointpresentaties downloaden en snuisteren in het aanbod van de K.U.Leuven boetiek.
Kinderuniversiteit K.U.Leuven
� Vierde editie!
Kortrijk: 25 oktober 2008 Leuven: 8, 15 en 29 november 2008 Ontdek het programma op www.kuleuven.be/kinderuniversiteit en schrijf je in!
16 Universiteitsfonds
campuskrant
Studiebeurs zkt kandidaten
Met zijn Frank Boas Scholarschip biedt Frank Boas, die in juni nog een oorkonde kreeg van de K.U.Leuven, Belgische en andere Europese studenten al sinds de jaren 60 de kans om een jaar aan de universiteit van Harvard te studeren. Vorig jaar vond het project echter te weinig geschikte kandidaten. Lien Lammar Een Nederlandse Amerikaan, zo kan je Frank Boas noemen. In 1930 werd hij in Amsterdam geboren als zoon van Maurits Coenraad Boas, een importeur van kantoormachines, en Sophie Brandel Boas. De Tweede Wereldoorlog drijft het jonge gezin naar Amerika, waar vader Boas aan de slag gaat bij IBM. Wanneer Frank later naar de universiteit van Harvard trekt om er rechten te studeren, inspireert dat zijn ouders om hun vermogen in studiebeurzen voor buitenlandse studenten te investeren. “Amerika bood interessante studiemogelijkheden”, zegt Boas. “Door met beurzen voor financiële ondersteuning te zorgen wilden mijn ouders talentvolle studenten uit België daar ook van laten genieten.” In 1964 richten ze The Frank Boas Scholarship for Graduate Study at Harvard op, een beurs voor studenten uit België en Luxemburg. Twee jaar later roepen de Boas een tweede beurs in het leven. The Frank Boas Scholarship for International Legal Studies at the Harvard Law School richt zich niet alleen op België en Luxemburg, maar staat ook open voor studenten uit Oostenrijk, Denemarken, IJsland, Nederland, Noorwegen, Portugal en Zweden.
pen. Je haalt niet alleen kennis uit de opleiding, ook door samen te wonen en te leven leer je veel van elkaar. Eigenlijk zou elke student de ervaring van zo’n uitwisseling moeten meemaken.”
Alumni Boas Scholarships Hans Van Houtte hoogleraar aan de faculteit Rechtsgeleerdheid – Harvard ’70-’71
“Mijn vrouw en ik, pasgehuwd, wilden allebei graag in Amerika verder studeren. Hoewel we ieder een CRB of Fulbright-beurs hadden, konden we daar als man en vrouw niet allebei van genieten – dat was de regel toen. Frank Boas heeft ons dan een beurs voor Harvard toegekend. Met de reisbeurs Frank Boas, met de oorkonde uit erkentelijkheid voor de beurzen die vele K.U.Leuven-alumni van hem mochten ontvangen. (© Rob Stevens) die we daarnaast kregen, hebben mijn vrouw en ik in drie maanden tijd bijna alle staten van de VS bezocht. Een unieke ervaring. Frank Boas doet heel veel voor ‘zijn’ studenten. Hij is een echte mecenas. Ik ben hem heel dankbaar voor de kans die hij ons gegeven heeft. Een jaar in Amerika studeren was – zeker in die periode – een bijzonder leerrijke ervaring die mij als jurist en als professor, maar Een beetje Belg ook persoonlijk heel erg heeft beTot op vandaag worden de Frank ïnvloed.” Boas Scholarships nog elk jaar uitgereikt. Vorig jaar waren er echter Koen Norga te weinig geschikte kandidaten. Joke Depuydt “Toen we in de jaren 60 begon- adjunct-kliniekhoofd kinvirtuele omgeving. Een cruciale iets en iemand. Identiteit is losnen, was onze beurs één van de deroncologie en coördinator vraag is: waar zit het punt van gekoppeld van het lichaam, je Professor Marc Van Hulle van beleving in het brein? Wanneer kunt in cyberspace gewoon aan weinige die studenten de kans gaf Leuven Network for Translahet Laboratorium voor Neuro- gaat de schakelaar om bij een een tweede leven beginnen, met om in Amerika te gaan studeren”, en Psychofysiologie nam het ini- kind dat zit te spelen achter de een virtuele identiteit.” verklaart Boas. “Vandaag zijn er tional Medicine in het UZ in tiatief: “We willen de expertise computer? Op een bepaald mozoveel meer mogelijkheden, wil Leuven – Harvard ’93-‘94 Van Hulle: “Een ander belangvan ons labo op het gebied van ment wordt het gebiologeerd rijk domein betreft het certifije als student naar het buitenland artificiële intelligentie en her- door een beeld en zit het in dat ceren van bekwaamheden. Hoe trekken. Het wordt ook ieder jaar “Op het einde van mijn studies gesenonderzoek combineren met spel. Dat moment, die overstap waar of hoe volledig is een cv? moeilijker om in Harvard aange- neeskunde wilde ik absoluut naar de ervaring met de toenemende willen we vinden. En als we dat Of nog: bedrijven proberen te nomen te worden. De eisen zijn de VS om onderzoek te doen. Eén virtuele wereld van Capgemini dan ook nog eens zouden kun- achterhalen hoe waar databehoog en de competitie met andere van de laboratoria waarin ik geïnNederland en collega professor nen gaan opwekken én bijstu- standen van klanten wel zijn. studenten is groot. In die zin is het teresseerd was, behoorde tot een Jakob Van Kokswijk, die gastdoveel gemakkelijker om naar een onderzoeksinstituut van Harvard, cent wordt.” andere universiteit of een ander waardoor ik me voor een Frank Henk Broeders, hoofddirecland te gaan. We hopen dat wat Boas Scholarschip kandidaat kon teur Capgemini EMEA: “Capextra publiciteit er voor kan zor- stellen. Tot mijn grote verbazing gemini is wereldmarktleider in gen dat opnieuw meer studenten en geluk werd ik geselecteerd en consulting, technologie en outzich aangesproken voelen om zich mocht ik vertrekken. Uiteindelijk sourcing, en is ook één van de kandidaat te stellen. We rekenen ben ik niet één, maar elf jaar in de grootste particuliere opleiders. ook op oud-studenten die in het VS gebleven. Het eerste jaar was Aan de Capgemini University in verleden met een beurs naar Ame- zowel op professioneel als op perChâteau Les Fontaines in Frankrika gegaan zijn en nu misschien soonlijk gebied een mijlpaal in rijk worden de nieuwste technoprofessor zijn. Hun ervaring kan mijn leven. Ik kreeg er niet alleen een bredere kijk op biomedisch logieën en business practices studenten aanmoedigen.” bestudeerd. De leerstoel ‘virtuFrank Boas mag dan wel gebo- onderzoek in het algemeen, maar alisatie’ strookt perfect met de ren, heb je een wereld aan mo- Verder denk ik nog aan vragen ren zijn in Nederland, hij is ook ook op mijn eigen plannen en doelstelling van ons bedrijf: het gelijkheden, niet het minst op als: hoe meet je de evolutie van een beetje Belg. Achtentwintig ambities. In Harvard wordt echte laten profiteren van onze exper- medisch vlak. Koreaans onder- de vakbekwaamheid bij artsen jaar heeft hij in België gewoond, topwetenschap bedreven, je leert tise en know-how door middel zoek bijvoorbeeld probeert be- in opleiding en voor welke spewaar hij een advocatenkantoor voortdurend bij. Je werkt er savan een open en op samenwer- leving op te wekken om pijn te cialisatie ze in aanmerking kohad in Brussel. Vandaag woont men met onderzoekers uit China, king gebaseerde aanpak, op vergeten: met beelden werden men? Hoe zoek je bij aspiranten hij in Honolulu op Hawaï. Niet India, Zuid-Amerika, ... Van over hoog niveau en internationaal. mensen in een andere, plezie- dat punt waarbij genoeg emoverwonderlijk dat Boas en zijn ou- de hele wereld komen gedreven Nu de virtuele wereld de zake- rige wereld gebracht en de pijn tie wordt afgeremd om goed te ders internationale uitwisseling mensen met een andere culturele lijke omgeving binnendringt, is nam af. Dat opent uiteraard per- functioneren maar toch weer altijd hoog in het vaandel hebben bagage naar Harvard om er hun het moment aangebroken ken- spectieven.” gedragen. “Absoluut”, zegt Boas. ding te doen en dat is enorm verniet te veel? Boeiende en benis te delen. Deze leerstoel is “We hebben altijd geïnvesteerd rijkend. Zo’n uitwisseling is de “Ons onderzoek wordt ook langrijke vragen waarvoor een een primeur voor België.” in onderwijs en ontwikkeling. ideale manier om je horizon te met belangstelling gevolgd door ruime belangstelling bestaat uit Professor Jakob Van Kokswijk: politiediensten uit heel Europa. diverse hoeken.” In het buitenland studeren is de verruimen.” “We onderzoeken onder meer Meer dan ooit kun je vandaag beste manier om andere landen http://www.harvardboasscholars. Voor meer info: prof. dr. Marc menselijke waarneming in een twijfelen aan de echtheid van en bevolkingsgroepen te begrij- org Van Hulle, (t) 016 34 59 61
Menselijk gedrag in een virtuele wereld
Met de steun van Capgemini onderzoekt de leerstoel ‘virtualisatie’ aan de Faculteit Geneeskunde sinds kort het menselijke gedrag in een virtuele context.
“Meer dan ooit kun je vandaag twijfelen aan de echtheid van iets of iemand.”
24 september 2008
Navorming 17
Lessen in loslaten en dansen Farmaleuven organiseert een navormingscursus over ouder worden en wat het betekent voor lichaam en geest. Tine Bergen Iedereen wil lang leven, niemand wil oud worden. Maar het een kan niet zonder het ander en we worden almaar ouder. Farmaleuven pikt daar op in met een postuniversitaire cursus. Onder andere professor Johan Flamaing en psycholoog Luc Van de Ven spreken er over wat ouder worden betekent voor respectievelijk lichaam en geest. Er komen niet alleen steeds meer ouderen, het zijn ook vooral de extremen die toenemen. Volgens professor Flamaing zal het aantal tachtigplussers tegen 2050 verviervoudigen: “Maar het lijkt erop dat we in een betere gezondheid ouder worden. Over vijftig jaar zal er een veel groter percentage ouderen rondlopen, maar ze zullen in een betere toestand leven dan de huidige ouderen.” “Er zijn factoren in het verouderingsproces waar we weinig aan te zeggen hebben, zoals onze genen en socio-economische factoren. Je bepaalt je geboortegewicht niet en toch heeft het rechtstreeks invloed op je overlevingskansen. Maar daarnaast heeft iedereen een reserve in zijn organen, die
vanaf ons dertigste afneemt. Hoe je omgaat met je reserve, bepaalt sterk hoe je oud zal worden. We weten bijvoorbeeld dat veel ouderen sterven aan kanker en hart- en vaatziekten. Wie daar de nodige voorzorgen neemt en goed voor zijn reserve zorgt door bijvoorbeeld te letten op zijn eten, zal langer en beter leven. ”
(Niet) vergeten “Je moet ook gewoon chance hebben,” vindt Luc Van de Ven.“Er wordt de laatste jaren gesproken over alzheimerfobie, veel mensen zijn bang voor mentale aftakeling. Dementie is een probleem. Vijf procent van de zestigplussers is dement, bij de tachtigplussers loopt dat op tot twintig procent. Maar dat betekent ook dat viervijfde van de tachtigplussers er geen last van heeft.” “Wat we vaak over het hoofd zien, is dat er ook een grote groep ouderen is die net niet kàn vergeten. Mensen die een verleden meezeulen, rond hun zeventigste alles nog eens evalueren en vaststellen dat de rekening niet klopt.” “Wie bevredigend oud wil worden, zal moeten leren loslaten,” benadrukt Luc Van de Ven. “En
daar begin je beter mee voor je vijfenzestig bent. Het loslaten van de kinderen, van je werk. Maar even goed het aanvaarden dat je lichaam niet meer perfect
verschillende domeinen van ons leven: werk, relaties, ontspanning ... Zodat er alternatieven zijn en er iets is om op terug te vallen als er in een bepaald domein iets fout loopt,” vertelt professor Flamaing. “Een tijd terug werd er een onderzoek gedaan naar activiteiten die alzheimer tegengaan. Dansen kwam uit de bus als dé
“Veel ouderen kunnen net niét vergeten. Ze gaan alles nog eens evalueren en stellen vast dat de rekening niet klopt.” werkt en het inzien dat je misschien niet dat harmonieuze gezin hebt met kinderen die je op je oude dag prima kunnen opvangen. Over wat we na ons pensioen allemaal gaan doen, wordt trouwens vaak luid gesproken, maar in de praktijk valt dat regelmatig tegen. Je moet niet denken dat je gaat beginnen leven na je pensioen. Je moet nu leven.” “We moeten investeren in de
activiteit die werkelijk helpt omdat ze zowel fysiek, geestelijk als sociaal stimuleert.” Luc Van de Ven: “We werken de laatste jaren sterk aan het letterlijk weer in beweging brengen van ouderen. We sturen ze naar musea en theater in de hoop hen te helpen het leven weer op te nemen, bijvoorbeeld na het overlijden van de partner. Ouderen moeten weer zin krijgen in en zin
basisopleiding in de praktische theologie • integrale opleiding in de praktische theologie • leergang pensioenrecht • multidisciplinair forensisch onderzoek: juridische en wetenschappelijke aspecten • sociale bemiddeling in organisaties: werken met arbeidsconflicten tussen individuen en teams • energie- en milieurecht • personeelsmanagement bij de overheid • usability design • web developer • public management programma - leersabbat voor federale ambtenaren • vertalen op Europees niveau: literair vertalen • vertalen op Europees niveau: teksten herteksten • vertalen op Europees niveau: zakelijk vertalen • zakelijke taalopleidingen voor professionals • consultancy in groepen en organisaties • kwaliteitszorg: een multidisciplinaire aanpak in een biomedische, biotechnologische of farmaceutische omgeving • permanente vorming in de klinische neuropsychologie • permanente vorming in de klinische psychodiagnostiek • psychooncologie • vervolmaking in de pedagogische wetenschappen • vervolmaking in de psychologie • VTO-beleid in lerende social profitorganisaties • project schoolmanagement • evaluatie menselijke schade: interdisciplinaire opleiding voor juristen en artsen • postacademische vorming in de arbeidsgezondheidskunde en bedrijfsgezondheidszorg • rampenmanagement: slachtoffergerichte benadering • specialisatie arbeidsgeneeskunde • specialisatie arbeidsgeneeskunde • tabakologie en rookstopbegeleiding • theoretische basiskennis van extracorporele technieken • vervolmakingscyclus in de verzekeringsgeneeskunde • gebruik van radio-isotopen voor in vitro diagnostiek • industrie-apotheker • interuniversitaire cursus in de pelvische reëducatie • kinesitherapie in verloskunde en gynaecologie • reëducatie van de incontinente patiënt en seksuele dysfuncties • management in welzijnszorg • opleiding voor begeleiders in de psychosociale rehabilitatie • milieucoördinator niveau A • milieucoördinator niveau A via overgangsniveau • milieucoördinator niveau B • multidisciplinaire basisopleiding voor preventieadviseurs • preventieadviseur gespecialiseerd in arbeidshygiëne • preventieadviseur gespecialiseerd in psychosociale aspecten • preventieadviseur niveau 1 • preventieadviseur niveau 2 • veiligheidscoördinator niveau A • marketing- en verkoopmanagement • familiale bemiddeling • vastgoedkunde • bedrijfskunde • financiewezen (corporate finance) • operations management • integrale productontwikkeling • diversiteitsmanagement • didactiek Nederlands voor anderstaligen • cliëntgerichte psychotherapie • gedragstherapie • psychoanalytische psychotherapie • psychodynamische kinderpsychotherapie • relatie-, gezins-, en systeempsychotherapie • medische stralingsfysica • wetenschapsonderwijs en -communicatie • endodontie • advanced medical imaging • algemene tandheelkunde • audiologie en hoortoestelaanpassing • kindertandheelkunde en bijzondere tandheelkunde • klinische seksuologie • orthodontie • parodontologie • pijn en dysfunctie van het kaakstelsel • radioprotectie • restauratieve tandheelkunde • klinische farmacie • pharmaceutical research • muscoloskeletale revalidatie
geven aan hun leven, in plaats van te grijpen naar een pil die de pijnlijke vragen dooft. Ook wat betreft familiale conflicten proberen we meer ondersteuning te voorzien. ‘Vader, ik pak uw autosleutels af omdat ik u graag zie.’ Begin er maar aan!”
Grenzen “We zijn en blijven genetisch beperkt,” waarschuwt professor Flamaing. “De oudste mens ter wereld is 122 jaar geworden. Veel verder zal niemand raken. In het Engels heeft men de term frailty voor de verhoogde kwetsbaarheid die iemand krijgt door zijn verminderde reserve. Wij proberen specialisten nu vooral breder te laten kijken, zodat mensen zo lang mogelijk zo autonoom mogelijk kunnen blijven. Een patiënt kan bijvoorbeeld een hartprobleem hebben, maar daarnaast heeft hij ook nog suikerziekte en een longontsteking. En hoe was hij voor hij in het ziekenhuis kwam? Heeft hij een partner en kinderen? Al die aspecten spelen mee in de keuze van de behandeling én in het uiteindelijke resultaat.” Heeft ouder worden dan werkelijk geen voordelen? Toch wel, vindt professor Flamaing. “Ervaringen opdoen en inzichten krijgen, daarvoor moet je oud worden.” http://alum.kuleuven.be/ farmaleuven
Ben je benieuwd naar het aanbod permanente vorming aan de K.U.Leuven? Neem dan een kijkje op de website van de Dienst Permanente Vorming. Je vindt er informatie over de meer dan duizend initiatieven die elk jaar georganiseerd worden. Gaande van lezingen, studiedagen en congressen tot langlopende vormingsprogramma's en postgraduaten. www.kuleuven.be/permanentevorming
De Dienst Permanente Vorming is er om het levenslang leren aan de K.U.Leuven aan te moedigen en te ondersteunen. Werk je aan de K.U.Leuven en wil je zelf permanente vorming organiseren? Neem dan contact op met DPV en we bekijken samen wat de mogelijkheden zijn. Op onze website vind je alvast heel wat praktische informatie. dpv.kuleuven.be (intranet)
[
Tussen haakjes: de Dienst Permanente Vorming is net verhuisd. Je vindt ons nu in Deberiotstraat, naast het stadspark. Altijd welkom.
Dienst Permanente Vorming Deberiotstraat 36 Bus 5204 3000 LEUVEN 016 32 84 84
[email protected]
]
18 Alumni VRG-Alumniprijs voor Ivo Mechels De raad van bestuur van VRG Alumni Leuven heeft beslist haar jaarlijkse prijs op 6 maart toe te kennen aan Ivo Mechels, woordvoerder van de verbruikersorganisatie Test-Aankoop. De VRG-Alumniprijs wordt toegekend aan een alumnus van de rechtsfaculteit die zich maatschappelijk bijzonder onderscheiden heeft. Eerdere laureaten waren Jef Vermassen, Lieve Stappers (VZW Zebra) en procureur-generaal André Van Oudenhove. Mechels krijgt de onderscheiding “voor de fervente wijze waarop hij de belangen van de consumenten verdedigt”. Voor hij midden van de jaren 90 aan de slag ging bij Test-Aankoop werkte hij een tiental jaren bij de CVP-Senaatsfractie en op de kabinetten van de ministers Karel Pinxten en Leo Delcroix.
Tien jaar Pentalfa Pentalfa, het interactief postgraduaat afstandsonderwijs van de Faculteit Geneeskunde, bestaat tien jaar. Het recept: met behulp van videoconferencing wordt een verbinding gelegd tussen Leuven en vijf verschillende locaties in Vlaanderen, één in elke provincie. Per sessie wordt één actueel thema uit een bepaalde discipline behandeld. De sessies zijn multidisciplinair en bedoeld om een zo breed mogelijke groep
Benoemd of onderscheiden Professor Veerle Baekelandt, hoofd van het Laboratorium voor Neurobiologie en Gentherapie, ontving op 29 mei de Prijs Burggravin Valine de Spoelberch 2008 van de Geneeskundige Stichting Koningin Elisabeth. Ze kreeg deze onderscheiding ter waarde van 75.000 euro voor haar onderzoek over de ziekte van Parkinson. Emeritus professor Albert Baert, verbonden aan de Faculteit Geneeskunde, Afdeling Radiologie, werd verkozen tot Honorary Fellow van de European Society of Gastroabdominal Radiology. Professor Rudolf Bernet, verbonden aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte, is de laureaat van de HumboldtForschungspreis. Deze prijs van de Alexander von Humboldt Stiftung geldt als erkenning voor zijn hele onderzoekscarrière. Elke Detroyer, als wetenschappelijk medewerker verbonden aan het Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap, ontving op 6 juni de prijs voor de Beste Paper Presentatie Wintermeeting 2008. De Belgische Vereniging voor Gerontologie en Geriatrie kende haar deze prijs toe voor haar onderzoekswerk ‘Is Preoperative Anxiety and Depression Associated With Onset of Delirium After Cardiac Surgery in Older Patients?’ Professor Theo D’haen, verbonden aan het Departement Literatuurwetenschap, werd verkozen tot voorzitter van
van specialisten aan te spreken. Een sessie bestaat uit vier of vijf voordrachten, gevolgd door een vragenronde. Het laatste luik omvat een panelgesprek tussen de sprekers en de deelnemers. http://med.kuleuven.be/pentalfa/ index.php
Alumnus van het Jaar Geneeskunde
Alfagen, de alumnivereniging van de Faculteit Gneeskunde, heeft prof. em. dr. baron Marc Verstraete verkozen tot Alumnus van het Jaar. Prof. Verstraete stichtte in 1957 wat nu het Centrum voor Moleculaire en Vasculaire Biologie heet. Hij had in de jaren zestig een wereldprimeur toen hij aantoonde dat verstoppingen in slagaders verwijderd kunnen worden door een klonteroplossend middel toe te dienen. Professor Verstraete zette ook de speurtocht naar de factoren die de bloedstolling controleren in gang en leverde nieuwe inzichten en ontwikkelingen op het gebied van bloederziekten zoals hemofilie en von Willebrand ziekte. In de loop van zijn carrière werd hij met talrijke eredoctoraten, prijzen en onderscheidingen bekroond, waaronder de vijfjaarlijkse staatsprijs voor biomedisch onderzoek en in 1989 de Franqui-leerstoel. In datzelfde jaar werd het Fonds prof. dr. Marc Verstraete voor de studie van de hemato-angiologie opgericht. Professor Verstraete krijgt de prijs uitgereikt tijdens de jaarlijkse Therapiedag op 27 september. http://www.vesaliusonline.be
de Fédération Internationale de Langues et Littératures Modernes (FILLM) en tot Editor-in-Chief van de European Review, het officiële publicatie-orgaan van de Academia Europaea, waarvan hij ook Chair of the Literary and Theatrical Studies Section is. Professor An Goossens, verbonden aan het Departement voor Dermatologie en voorzitster van het wetenschappelijk comité voor het 10th Congress of the European Society in Straatsburg, is door de European Society of Contact Dermatitis (ESCD) verkozen tot President Elect. Doctor Daan Huybrechs, als postdoctoraal onderzoeker verbonden aan het Departement Computerwetenschappen, ontving op 8 juli de Richard C. DiPrima-prijs voor zijn doctoraatsonderzoek. Deze onderscheiding van de Society for Industrial and Applied Mathematics (SIAM) wordt om de twee jaar uitgereikt aan een jong wetenschapper voor zijn uitzonderlijk onderzoek in de toegepaste wiskunde. Professor Karen Maex, vicerector Wetenschap en Technologie en verbonden aan het Departement Elektrotechniek (ESAT), is door de Europese Commissie benoemd tot lid van de Governing Board van het European Institute of Technology (EIT). Deze Governing Board hield op 15 september haar oprichtingsbijeenkomst en heeft als taak het EIT te operationaliseren. Op 6 juni werd het expertisecentrum voor valproblematiek, een samenwerking tussen het Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap
campuskrant
[10] in de ban van de kring
Tien jaar Vakgroep Productie en Logistiek Dit jaar bestaat de Vakgroep Productie en Logistiek, deel van Ekonomika-Alumni, tien jaar. Jaak Poot “Productie en logistiek spelen in de moderne bedrijfswereld steeds nauwer op elkaar in”, vertelt Robert Boute, ondervoorzitter van de vakgroep ‘Productie en Logistiek’ van de Ekonomika-alumni. “Daarom hebben we rond dit thema in 1998 een vakgroep opgericht binnen de alumniwerking van Ekonomika. Die werkt nauw samen met bedrijven, professoren en het Research Centre for Operations Management van de K.U.Leuven.” De vakgroep heeft jaarlijks een vijftal activiteiten op de agenda: gerichte bedrijfsbezoeken, verdieping van theoretische inzichten met uiteenzettingen door specialisten, praktijkvoorbeelden waaraan managers zich kunnen spiegelen. “We zijn klein begonnen, maar het aantal deelnemers aan onze activiteiten groeit gestaag. We tellen er nu een honderdtal voor elke activiteit. Op 3 september kwamen er 150 bijeen voor de academische zitting naar aanleiding van ons tienjarige bestaan.” “Twee sterke trends in de mo-
(K.U.Leuven), de Dienst Geriatrie en het Centrum voor Metabole Botziekten (UZ Leuven), onder leiding van professor Koen Milisen, professor Eddy Dejaeger en professor Steven Boonen, door de Belgische Vereniging voor Gerontologie en Geriatrie bekroond voor hun onderzoekswerk met de prijs Borgerhoff voor Geriatrie. Met de geldprijs van 30.000 euro wil de vereniging de kennis van de fysiopathologie, de diagnose, de behandeling en de revalidatie van de aandoeningen bij patiënten met een geriatrisch profiel optimaliseren. Op 19 juni ontving doctor Bart Vanaudenaerde, als post-doctoraal onderzoeker verbonden aan het Laboratorium van Pneumologie, de 10th Jacqueline Bernheim Prize ter waarde van 10.000 euro voor zijn thesis ‘Bronchiolitis Obliterans Syndroom na longtransplantatie: proefbehandeling met azithromycine’. In de aanloop naar de Nationale Feestdag op 21 juli werden 15 mensen met een grote staat van dienst in de adelstand verheven. Philippe Vlerick, voorzitter van de Vlerick Leuven Gent Management School, mag zich voortaan baron noemen. En professor Marc Waelkens, onder wiens leiding het Sagalassosproject uitgroeide tot de archeologische top, ontving de titel van ridder. Emeritus professor Lode Walgrave, verbonden aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid, is de laureaat van de 2008 ESC European Criminology Award. Hij ontving deze onderscheiding voor zijn levenslange bijdrage aan de Europese criminologie tijdens de conferentie van de European Society of Criminology op 5 september in Edinburgh, Schotland.
derne economie spelen een rol in het groeiende belang van logistiek: outsourcing en delokalisatie naar Oost-Europese en Aziatische landen. De beheersing van de logistieke stroom is nu voor haast elk bedrijf een belangrijke beleidsdoelstelling, soms wordt het zelfs een dominante factor”, stelt professor Marc Lambrecht van het Research Centre for Operations Management. “Niet alleen in productiebedrijven gaat er steeds meer aandacht naar supply chain management. Je merkt dat ook andere organisaties, zoals bijvoorbeeld ziekenhuizen, er steeds meer aandacht aan besteden omdat een goed beheer van de logistieke keten tot aanzienlijke kostenbesparingen leidt.” “Het is wel de vraag hoe deze thematiek de volgende jaren evolueert. De groeiende aandacht voor het milieu roept vragen op bij de huidige delokaliseringstrend: hoe verder de productiefaciliteiten van de markt verwijderd liggen, hoe meer CO2-uitstoot we moeten verwerken bij het vervoer. En de transportkosten rijzen recent de pan uit door de forse stijgingen
van de brandstofprijzen. Steeds meer bedrijven maken opnieuw hun rekening. Misschien leidt dat de komende jaren wel tot een trend waarbij er weer meer ruimte komt voor lokale en regionale productiefaciliteiten.”
Agenda Alumni Farmaleuven en Alfagen De broers Guido en Jean-Jacques en zus Emmy Cassiman vormden een populair trio tijdens de jaren zestig. Farmaleuven nodigt u, met de steun van Alfagen, uit op een uniek wederoptreden. • 23 november, 16u, Aula Pieter De Somer, Deberiotstraat 24, Leuven. • Inschrijven vóór 8 november via Farmaleuven, O&N2, Herestraat 49-bus 422, 3000 Leuven (met inschrijvingsformulier) of via
[email protected] • Kijk op http:// www.farmaleuven. be om te zien of er nog plaatsen vrij zijn. De reservatie is pas definitief na betaling.
In Memoriam De universitaire gemeenschap neemt afscheid van: De heer Arne LOOSVELDT Student eerste bachelor in de wiskunde en eerste bachelor in de fysica geboren op 13 juli 1989 en overleden op 10 juni 2008
Prof. dr. Wojciech SKALMOWSKI Emeritus gewoon hoogleraar aan de Faculteit Letteren geboren op 24 juni 1933 en overleden op 18 juli 2008
Prof. dr. Jan Marie Lambert PETERS Ere-gewoon hoogleraar aan de Faculteit Sociale Wetenschappen geboren op 8 november 1920 en overleden op 6 juli 2008
Prof. dr. Frans VAN SEGBROECK Missionaris van het H. Hart Erehoofddocent aan de Faculteit Godgeleerdheid geboren op 30 augustus 1935 en overleden op 28 juli 2008
Prof. dr. Guido C.E. VAN DIEVOET Emeritus gewoon hoogleraar aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid Decaan van de Faculteit Rechtsgeleerdheid (1974 – 1978) geboren op 12 oktober 1924 en overleden op 11 juli 2008
Prof. dr. Jacques PETIT Erehoofddocent aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid geboren op 15 december 1927 en overleden op 5 augustus 2008
De heer Jos VANOVERSCHELDE Gepensioneerd directeur Logistiek en Preventie geboren op 15 april 1940 en overleden op 12 juli 2008
Prof. dr. Willem D’OLIESLAGER Emeritus gewoon hoogleraar aan de Faculteit Wetenschappen geboren op 7 augustus 1939 en overleden op 26 augustus 2008
De heer Ben VOLLON Bio-ingenieur, student master in de ingenieurswetenschappen geboren op 11 augustus 1979 en overleden op 13 juli 2008
Prof. dr. Marcel MELIS Erehoofddocent aan de Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen geboren op 20 maart 1928 en overleden op 4 september 2008
24 september 2008
Doctoraten Godgeleerdheid 3 juni - Paul Da Ponte Re-membering 9-11: Trinitarian selfdonation in a time of terror 7 juni - Alain Nisus L’Esprit saint et l’Eglise. Une lecture de l’ecclésiologie du Cardinal YvesMarie Congar à partir de la tradition des Eglises libres 11 juni - Jose George Palakuzha Understanding tradition. Jesus Christ in the writings of Gerald O’Collins 20 juni - Gergely Juhasz Translating Resurrection. An Early Sixteenth-Century Exegetical Debate in Antwerp between the Protestant Bible Translators William Tyndale and George Joye in Its Historical and Theological Context 23 juni - Cherian John Being Human and Becoming Divine. A Theological Re-interpretation of Deification of the Human Person in Eastern Sacramentology 25 juni - John Crasta The Care of the Elderly in India: A Description of the Condition of the Elderly and Analysis of the Ethical Issues Involved
Hoger Instituut voor Wijsbegeerte 1 juli - Stijn Latré “Hamlet without the Prince.” Charles Taylor over realisme, pluralisme en transcendentie 1 juli - Callan Ledsham The demise of Scotus’ foundational project. From proving the necessity of revelation to assuming an absolute divine theology
Economie en Bedrijfswetenschappen 20 juni - Jan Van Hove The impact of technological innovation and spillovers on the pattern and direction of international trade
Sociale Wetenschappen 11 juni - Lien Verpoest State Isomorphism in the Slavic Core of the Commonwealth of Independent States (CIS). A Comparative Study of Postcommunist Geopolitical Pluralism in Russia, Ukraine and Belarus 30 juni - Joris Voets Intergovernmental Relations in MultiLevel Arrangements: Collaborative Public Management in Flanders
Letteren 5 juni - Koen Plevoets Tussen spreek- en standaardtaal. Een corpusgebaseerd onderzoek naar de stilistische, regionale en sociale verspreiding van enkele morfosyntactische verschijnselen uit het gesproken Belgisch-Nederlands 16 juni - Peter Carpreau Oude meesters prijsgegeven. De prijsevolutie van 17de-eeuwse Noord- en Zuid-Nederlandse schilderijen (17de-20ste eeuw): een kwantitatieve en contextuele analyse van specificiteit, diversiteit en marktaandeel 25 juni - Nele Nivelle Tegenfeitelijke voorwaardelijke zinnen in argumentatieve juridische teksten 30 juni - Annelies Bloem Et pource dit ausy Ypocras que u prin tans les melancolies se esmoevent. L’évolution sémantico-syntaxique des verbes mouvoir et émouvoir
Wetenschappen 4 juni - Maurice Duits Spectra of large random matrices: asymptotic analysis of (bi)orthogonal polynomials and Toeplitz determinants
Ad Valvas 19 9 juni - Babs Van de Plas Leeftijdsafhankelijke versus letselgeïnduceerde differentiële eiwitexpressie in de neocortex van de muis: overeenkomsten en verschillen 13 juni - Sofie Vanpoucke Varkensbeheer in het Romeinse en vroeg-Byzantijnse Sagalassos (Turkije): een archeozoölogische benadering 17 juni - Stijn Vandezande Controlling the magnetic domain configuration in microstructured thin Fe films 17 juni - Cicerone Tudor Dynamics and interactions of peroxisome proliferator-activator receptor and biliverdin reductase in living cells studied by fluorescence correlation microscopy 23 juni - Yves Vandecan Wetting and line tension study in adsorbed colloid-polymer mixtures from phenomenological interface theory 27 juni - Ben Dewever Diagenesis and fluid flow in the Sicilian fold-and-thrust belt 27 juni - Vasco Serrao Defect characterization of Europium implanted Gallium Nitride 1 juli - Dieter Van den Bleeken Multicentered black holes in string theory
Indicators and determinants of cryptogamic epiphyte diversity 25 juni - Geert Craessaerts Mutivariate identificatie en controle van het reinigingsproces bij oogstmachines 26 juni - Kerlijne Romanus Residue analysis on organic remains in archaeological artefacts 30 juni - Andrei Parvulescu Preparation of chiral compounds by combined chemo- and biocatalysis 30 juni - Tine Bourgois Arabinoxylan-degrading enzymes of Bacillus subtilis: recombinant expression, characterization and mutagenesis 1 juli - Erika Györgyi Róth Internal quality attributes of integrated and organically produced apple fruit
Geneeskunde
3 juni - Bert Lenaerts Inductieve koppelingen voor omnidirectionele draadloze vermogenoverdracht 3 juni - Kobe Naesens Een framework voor het implementeren en onderhouden van horizontale samenwerking: toegepast op magazijnbeheer 3 juni - Maarten Schurmans A Study of Metallic Alloys and their Surface Phenomena with Improved Semi-Empirical Methods 5 juni - Kristof Verhulst De invloed van component viscoelasticiteit op de druppeldynamica in onmengbare polymere blends 10 juni - Tim Van den Bogaert Het bewaren van binaurale cues bij meerkanaals-ruisonderdrukking in hoorapparaten 11 juni - Andrea Blankenstein Dynamic Registration and High Speed Visual Servoing in Robot-Assisted Surgery 13 juni - Christophe Vandekerckhove Macroscopische simulatie van meerschalige systemen binnen het vergelijkingsvrije raamwerk 16 juni - Robrecht Keersmaekers Optimization and Integration of Geo-Electrical Techniques as a NonDestructive Assessment for Masonry Structures 19 juni - Hendrik Dekkers Studie en optimalisatie van droge procestechnieken bij de vervaardiging van dunne kristallijne silicium zonnecellen 19 juni - Bart Vandewoestyne Quasi-Monte Carlo technieken voor het benaderen van integralen over hoogdimensionale gebieden 24 juni - Manuel Yarleque Medina RF Power Amplifiers for Wireless Communications 27 juni - Frederik Norman De invloed van procescondities op de zelfontstekingstemperatuur van gasmengsels 1 juli - Daan Fierens Het leren van gerichte probabilistisch-logische modellen uit relationele gegevens
2 juni - Frank Mahieu Modulation of TRP channel activity by Ca2+ 5 juni - Greet Hens Pathophysiology of nasobronchial interaction in airway allergy 6 juni - Heidi Noels Translocation t(11;18)(q21;q21) in MALT lymphoma: Study of the fusion proteins API2-MALT1 and MALT1API2 9 juni - Pieter Vermeersch Soluble guanylate cyclase gene function in arterial injury and pulmonary hypertension 10 juni - Lieselot Brepoels Metabolic imaging of therapyinduced changes in lymphoma: a (micro)PET study 16 juni - Veerle Labarque New mechanisms of disturbed G-protein signalling cause platelet dysfunction and impaired megakaryopoiesis 17 juni - Geert Robaeys The management of chronic hepatitis C viral infection in substance users 18 juni - Timothy Devos Tolerance and autoimmunity after xenotransplantation 19 juni - Didier Bielen Screening with CT colonography: facing the challenges 19 juni - Nele Kindt The role of survivin, an inhibitor of apoptosis protein, in the pathogenesis and treatment of acute renal failure 23 juni - Mustafizur Rahman Molecular epidemiology of human group A rotaviruses 23 juni - Kathleen Blondeau Acid and non-acid gastroesophageal reflux in chronic respiratory disorders: New insights from impedancepH monitoring and detection of gastric aspiration 24 juni - Hanne Callewaert Beta-cell death in Type 1 Diabetes: How can we make stronger betacells? 25 juni - Davy Vanhoutte Matricellular proteins and matrix metalloproteinases: ‘Essential modulators of cardiac remodeling during ischemic and inflammatory heart disease’ 30 juni - Elke Van Ael Studies of the mammalian peroxisomal membrane protein PMP34 2 juli - Sofie Claerhout Role of AKT protein in the response to genotoxic stresses in human skin cells
Bio-ingenieurswetenschappen
Bewegings- en Revalidatiewetenschappen
3 juni - Carmen Wallays Design of a sensor to monitor the grain cleanliness on combine harvesters 17 juni - Olivier Heylen
12 juni - Gerlinde Lenaerts Subject-specific musculoskeletal models and gait characteristics are essential to estimate hip loading for total hip replacement patients
Ingenieurswetenschappen
RECHTgezet Is de appendix een nutteloos aanhangsel? Reiner Van Hove Wormvormig aanhangsel: ons heeft het altijd sympathiek, ja zelfs schattig in de oren geklonken. Maar de appendix krijgt toch vooral veel bad press: het zou een nutteloos onding zijn dat alleen maar ellende veroorzaakt. Voor een meer genuanceerde kijk op het zijarmpje van de blindedarm gaan we langs bij professor Gert Van Assche van de Afdeling Gastro-enterologie. “We nemen nog altijd aan dat de appendix een evolutionair restorgaan is”, vertelt hij. “Knaagdieren hebben een veel langere appendix en gebruiken die bij de spijsvertering. Bij mensen is die functie helemaal verdwenen, maar is er een restant van de darm overgebleven.” “Inmiddels hebben we wel ontdekt dat er heel veel immuunweefsel in de appendix zit. En er zijn eigenaardige vaststellingen gedaan bij een aantal darmziekten, onder meer door professor Rutgeerts hier in Leuven. Als je appendix operatief verwijderd is, blijk je later minder kans te hebben op collitis ulcerosa, een chronische darmziekte waarbij het immuunsysteem te sterk reageert op normale darmbacteriën. Omgekeerd loop je na een
[conclusie]
appendectomie net meer risico op een andere darmaandoening, de ziekte van Crohn. Uit die twee vaststellingen kunnen we opmaken dat de afweercellen die in de appendix zitten belangrijker zouden kunnen zijn dan we denken. Of we die ook nodig hebben om normaal te functioneren is een andere vraag: misschien ondervinden we meer last dan voordelen van de appendix.” Dat is zeker het geval als die ontstoken geraakt: “Net omdat de appendix zo’n dun, worstvormig orgaan is, kan hij bij een infectie verstopt raken. De etter kan doorbreken naar de rest van de darm en een darmperforatie veroorzaken. Dan komt er stoelgang en etter in de buik terecht, met alle problemen vandien, zoals een buikvliesontsteking. Gelukkig komt het tegenwoordig nog maar heel zelden zover: met nieuwe beeldvormingstechnieken kunnen we een appendicitis snel diagnosticeren en behandelen.” Het wormvormige aanhangsel komt overigens van pas als hulpstuk bij andere chirurgische ingrepen: “Bij mensen die chronische constipatie hebben, kan de appendix bijvoorbeeld gebruikt worden om een ventieltje in de buikwand te maken, waardoor de darm gespoeld kan worden.”
De appendix blijft een mysterieus wormpje, maar speelt wellicht een rol in ons immuunsysteem.
20 Buitenkant
campuskrant
(© Rob Stevens)
Diverse pluimage
Een bonte carnavalstoet kleurde de exotische Sport- en Speldag van de UZ Leuven op 14 september. ‘Bambosj’, een Caraïbisch woord dat ‘uitbundig feest’ betekent, was het centrale thema van deze 30ste – en laatste – editie. Naast menselijke bloemenparades en acrobatische hoogstandjes stonden er ook sportactiviteiten als capoeiradansen, Nordic walking en kajakken op het programma. Vanaf 2009 zullen er voor de UZ Leuven-medewerkers diverse andere initiatieven gelanceerd worden.
500 woorden
“Negentien is te jong om te weten wat je wil” Interview Sofie Bas “Op mijn twaalfde ben ik begonnen met klassieke gitaar, en dat was meteen het startpunt van mijn liefde voor muziek. Ik oefende als gek, was helemaal into mijn lessen. Onder invloed van vriendinnen begon ik ook groepen als The Fugees te bewonderen. Ik ben zelf bijvoorbeeld akkoorden beginnen leren nadat ik op tv de unplugged van Lauryn Hill zag. Eigenlijk hield ik op dat moment van alle soorten muziek: R&B, soul, rap, later ook drum ‘n’ bass en elektro. Ik sta voor alles open. Via mijn broer en de muziekcultuur in Leefdaal heb ik zelfs reggae en ragga-invloeden ondervonden. Je omgeving doet alles, bij iedereen. Het Leuvense, mijn vrienden en familie: ze hebben me gemaakt tot wie ik ben.” “Mijn eerste optredens waren heel lokaal, heel kleinschalig. Op de middelbare school had ik een bandje met enkele vrienden, Drunk of Spirit, waarmee we optraden in kleine jeugdhuizen of
op Impro, het jaarlijkse open-podium op school. Daarna heb ik enkele jaren liedjes ingezongen bij een producer. Maar de bal is pas echt aan het rollen gegaan op een open-mic avond in Het Depot, nu zo’n anderhalf jaar geleden, waar Milow me heeft uitgenodigd om zijn voorprogramma’s te verzorgen. Ondertussen heb ik ook een booker en een goede manager, waardoor ik toegang krijg tot de juiste optredens. Allebei mensen met een goed hart, waarbij ik me op mijn gemak voel.” “Je goed voelen met jezelf, dat is voor mij de basis van alles. In mijn teksten draait het dan ook vaak rond zelfaanvaarding en –realisatie. Materiële dingen beschrijven, dat moet ik nog leren. Ik schrijf over hoe ik mij voel, over dingen die ik belangrijk vind. Psychologie was dan ook een vanzelfsprekende keuze vorig schooljaar, al blijft het eerste jaar nog te algemeen om te kunnen betrekken op mijn eigen gevoelswereld. Een voordeel is wel dat we veel Engelse teksten moeten lezen, zodat ik
leer om de menselijke psychologie beter te verwoorden in de taal van mijn muziek.” “In januari starten we met de opnames voor een eerste cd, als mijn tour met Milow is afgelopen. Het plan is om eerst enkele van mijn liedjes op te nemen met muzikanten en daarvan demo’s te verkopen. Want dat mis ik soms wel, een sound onder mijn zang- en gitaarspel. Voor de rest wil ik groeien, maar op mijn eigen tempo. Dat is zo leuk aan mijn huidige manager: ik krijg de tijd om mezelf te vormen, om aan mijn persoonlijke ritme te werken en projecten aan te nemen die mij aanspreken. Of ik van muziek mijn uiteindelijke beroep wil maken, kan ik nog niet zeggen. Negentien is veel te jong om te weten wat je wil: er kan nog zoveel veranderen. Maar één ding is zeker, mijn optreden op Marktrock was heel speciaal.” Selah Sue treedt op tijdens ‘Feest in de boekerij’ in Bibliotheek Tweebronnen, 11 oktober, 20u-20u30. Info: http://www.leuven.be
(© Rob Stevens)
Soulstem Selah Sue, alias Sanne Putseys (19), studente psychologie