INITIATIEFVOORSTEL
GEDENKBOOM VOOR KINDEREN DIE GEBOREN EN OVERLEDEN ZIJN VOOR DE 24e WEEK VAN DE ZWANGERSCHAP
Raadsleden Gertien Koster en Eelke van der Wal Mei 2011
INHOUD
•
beslispunten
•
inleiding
•
beoogd effect
•
uitgangspunten
•
financiën
•
burgerparticipatie
•
communicatie
•
uitvoering
1 – beslispunten 1. Het college te verzoeken om in overleg met de initiatiefnemers een plan nader uit te werken en een plek aan te wijzen op de nieuwe begraafplaats die geschikt is om een gedenkboom of een ander kunstwerk te plaatsen. 2. Instemmen met de te maken kosten, taakstellend maximaal € 7.500,- en deze te dekken uit de lopende exploitatie van de begraafplaats. 3. Het college te verzoeken om de beheerverordening en de tarievenverordening hiervoor aan te passen.
2 – inleiding / aanleiding De wet op de lijkbezorging schrijft voor dat een doodgeboren kindje vanaf 24 weken zwangerschap begraven of gecremeerd moet worden. Bij een zwangerschapsduur van minder dan 24 weken geldt deze verplichting niet. Ouders staan dan voor de keus om een begrafenis of crematie te organiseren óf het kindje/vruchtje in het ziekenhuis achter te laten waarna het met ander menselijk materiaal gecremeerd wordt. Ook zijn er mensen die er voor kiezen om het kindje te begraven in hun tuin of ergens in de vrije natuur. Ouders van een doodgeboren kindje, met een zwangerschapsduur korter dan 24 weken, moeten samen met de arts verklaren op welke wijze zij afstand doen van hun kindje (ziekenhuiscrematie of begraven). Veel ouders willen na een relatief korte zwangerschap geen complete begrafenis of crematie maar vaak willen ze het kindje óók niet laten cremeren met ander menselijk materiaal vanuit het ziekenhuis. Om die reden is er in Nijkerk, op initiatief van verloskundigen, een metalen gedenkboom geplaatst. Op het veldje waar de boom staat kunnen ouders hun kindje anoniem begraven (er is dus geen sprake van een graf) en indien gewenst kunnen zij een metalen blaadje aan de boom bevestigen met daarop de naam van hun kindje. Op die manier hebben zij toch een plek om hun kindje te gedenken. Het lijkt de indieners van dit initiatiefvoorstel een goed idee om in Harderwijk ook een dergelijke herdenkingsplek te creëren. In Nijkerk is dit initiatief, dat uniek is in Nederland, omarmd door de gemeenteraad. Ouders die een kindje verliezen voor de 24e week van de zwangerschap maken sinds maart 2010 dankbaar gebruik van deze mogelijkheid. Er is ook belangstelling van buiten Nijkerk maar de gemeente Nijkerk heeft aangegeven dat deze boom alleen bestemd is voor de eigen bevolking. Verloskundigen uit Harderwijk hebben aangegeven dit een goed initiatief te vinden. Zij schatten in dat het 10 a 15 keer per jaar voorkomt dat een vrouw bevalt bij een zwangerschap met een duur van 16 – 24 weken.
3 – beoogd effect Een kindje verliezen tijdens de zwangerschap heeft veel impact op de ouders. Een plek om een kindje te kunnen gedenken (zonder daarbij een echte begrafenis of crematie in gang te hoeven zetten) kan helpen bij het rouwproces. Een positieve bijkomstigheid is dat er meer “gewone” kindergraven beschikbaar blijven voor kinderen geboren na 24 weken zwangerschap waarbij begraven of cremeren verplicht is.
4 – uitgangspunten Er is geen sprake van een graf. Ouders begraven hun kindje op een veldje. De ervaring in Nijkerk leert dat sommige ouders het naar vinden dat er over “het graf” van hun kindje wordt gelopen.
5 – financiën De herdenkingsboom in Nijkerk is geleverd door de firma Delta uit Zwolle. De boom heeft €5.900,- gekost. Delta kan de boom indien gewenst ook aan Harderwijk leveren. Een andere optie is Harderwijker kunstenaars te vragen een boom of ander kunstwerk te ontwerpen. De financiële dekking van het kunstwerk zal in het jaar van aanleg ten laste komen van de jaarlijkse exploitatie van de begraafplaatsen. Op termijn wordt deze investering gedekt door het eenmalige tarief van begraven voor een periode van 10 jaar. De gemeente Nijkerk vraagt voor het ter aarde bestellen en het plaatsen van een naamkaartje eenmalig € 100,-. Voor Harderwijk moet gedacht worden aan eenzelfde tarief. De beheersverordening en de verordening op de heffing moeten hiervoor dan nog wel worden aangepast. Het tarief van eenmalige kosten wordt uiteindelijk ook door de gemeenteraad vastgesteld. Dit aanpassen en vaststellen is een afzonderlijk traject wat ook na het realiseren van de gedenkplaats kan worden opgestart.
6 – burgerparticipatie Verloskundigen uit Harderwijk hebben aangegeven dit een goed initiatief te vinden en willen graag geïnformeerd worden over de vervolgprocedure. Lokale kunstenaars kunnen gevraagd worden een ontwerp te maken voor een herdenkingskunstwerk.
7 – communicatie Het is van belang om de mogelijkheden van ter aarde bestelling op een op de begraafplaats gereserveerde plaats bekend te maken bij huisartsen verloskundigen, gynaecologen en de afdeling verloskunde van het ziekenhuis
8 – uitvoering In Harderwijk is géén officieel herdenkingspunt ingericht voor doodgeboren kindjes met een zwangerschapsduur korter dan 24 weken. In de praktijk komt het wel voor dat ouders de wens hebben hun kindje/vruchtje te begraven of te cremeren. Het is ook mogelijk om een urn bij te zetten in de urnenmuur of de as te verstrooien op het strooiveld op de begraafplaats, de Elzenhof. In de praktijk blijkt de behoefte aan een herdenkingsplek voor doodgeboren kindjes met een zwangerschapsduur korter dan 24 weken toe te nemen. Het in richten en plaatsen van een herdenkingsboom zoals in Nijkerk, is een mogelijkheid. Er zijn ook andere objecten denkbaar. Na goedkeuring van dit initiatiefvoorstel wordt voorgesteld een klankbordgroep te komen tot een uitwerkingsplan. Lokale (beeldend) kunstenaars zullen worden uitgenodigd een ontwerp voor een herdenkingsboom te maken. Ontwerpster van de begraafplaats de Elzenhof, mevrouw Jannie Jongman, kan behulpzaam zijn om het ontwerp een passende plek op de Elzenhof geven en met passend groen in te richten. Tevens moeten tal van praktische afspraken worden gemaakt worden, zoals bijvoorbeeld het beeld en de kwaliteit van naamplaatjes en de wijze van ter aarde bestelling (kistje, mandje of doosje) en de grafafdekking etc.
Herdenkingsboom Nijkerk
