Gebruiksaanwijzing
Copyphot
Polychromal B.V. P.O. Box 8043 1802 KA Alkmaar Netherlands The Netherlands T: +31 072 -(0)72 567 07 - 567 99 07 99 E:
[email protected] I: www.polychromal.nl
Gebruiksaanwijzing Inleiding Bedankt voor uw keuze voor geanodiseerde aluminium basisplaten van Polychromal Products. Deze gebruiksaanwijzing biedt uitleg over de werkwijze bij het produceren van o.a. tekst-, naamen frontplaten met Copyphot, plus de bijbehorende inkten en chemicaliën. Copyphot is ontwikkeld voor fotomechanische bewerking. Ons complete gamma hoogwaardige producten en een zorgvuldige werkwijze garanderen u een eindresultaat met topkwaliteit.
Algemene begrippen
■
Anodiseren Anodiseren is een elektrolytische procesgang waarbij gewoon aluminium aan de oppervlakte wordt omgezet in aluminiumoxide. Daardoor wordt aan de oppervlakte een transparante poreuze laag gevormd. Deze laag kan geheel of gedeeltelijk worden ingekleurd en daarna door sealen worden omgevormd tot een keramische laag.
■
Anodiseerhuid De transparante poreuze laag aan de oppervlakte van het aluminium is de anodiseerhuid. Een goed geanodiseerde en gesealde anodiseerhuid is twintigmaal zo slijtvast als een goede epoxycoating. De hechting is ideaal omdat de anodiseerhuid gevormd wordt uit het aluminium zelf. De anodiseerhuid groeit als het ware uit het onderliggende aluminium.
■
Adsorptie Het vermogen door middel van een poreuze structuur (kleur)stoffen op te nemen (adsorberen) in het basismateriaal.
■
Kwaliteit van de anodiseerhuid De geanodiseerde, maar nog niet gesealde, anodiseerhuid heeft door de poreuze structuur een hoog adsorptievermogen en is in staat kleurstoffen op te nemen. Dit vermogen gaat evenwel zeer spoedig verloren. Het aluminiumoxide reageert met vocht en vormt aluminiumhydroxide, waardoor het adsorptievermogen vermindert. Het is echter mogelijk zodanig te anodiseren dat poriën gevormd worden met een grotere diameter, waardoor bereikt wordt dat het adsorptievermogen langer behouden blijft. De kwaliteit van de anodiseerhuid wordt hierdoor wel aangetast.
■
Houdbaarheid Polychromal BV heeft een methode ontwikkeld waarbij de poriën worden geïmpregneerd en beschermd tegen invloeden van buitenaf. Oplosmiddelen met daarin de kleurstoffen dringen door deze bescherming heen tot diep in de poriën. Zo is het mogelijk geworden geanodiseerde, niet-gesealde aluminiumplaten nog jaren nadat zij geanodiseerd werden in te kleuren middels zeefdruk, fotomechanische of inkjet bewerking. Na jaren kan elke grafische afbeelding nog steeds in diepe kleuren gereproduceerd worden in een anodiseerhuid die tot stand is gekomen zonder enige concessies aan de kwaliteit.
■
Inkleuren Kleurstoffen of kleurende stoffen kunnen op verschillende manieren worden opgenomen in de anodiseerhuid. Door bijvoorbeeld een geanodiseerde aluminiumplaat onder te dompelen in een met kleurstof gevuld bad wordt de plaat volledig en intensief gekleurd. De kleurstoffen die hiervoor worden gebruikt zijn opgelost in het water of in oplosmiddelen. Andere methoden zijn zeefdruk, fotomechanische druk
Gebruiksaanwijzing of inkjet. Dit zijn tevens de voornaamste technieken om meerdere kleuren volgens een gegeven patroon in de anodiseerhuid aan te brengen. Voor zeefdrukken, inkjet of het fotomechanisch aanbrengen van kleuren zijn in oplosmiddel oplosbare kleurstoffen het meest geschikt. Zij dringen snel diep in de poriën en de meeste zijn in hoge mate lichtecht. De keuze van het oplosmiddel en de zeefdrukpasta waarin de kleurstoffen zijn opgelost, is zeer belangrijk om tot goede resultaten te komen. De kleurstofmoleculen dienen altijd kleiner te zijn dan de poriën in de anodiseerhuid, anders kan de anodiseerhuid deze niet opnemen. Poriën in een anodiseerhuid hebben een diameter van gemiddeld 0,075 micron. Daar zuiver witte pigmenten alle groter zijn dan deze poriën, is het niet mogelijk de anodiseerhuid wit aan te kleuren. Ook niet in combinaties van kleuren met wit, zoals roze.
■
Sealen Sealen is een proces waarbij binnen 45 minuten het aluminiumoxide van de anodiseerhuid door onderdompeling in water van 97 °C wordt omgezet in aluminiumhydroxide. Doordat de aluminiumhydroxidemoleculen groter zijn dan de aluminiumoxidemoleculen, worden de poriën afgesloten. Hierdoor zijn de aangebrachte kleurstoffen die een gereproduceerde tekst of afbeelding voorstellen, opgesloten in de anodiseerhuid waar ze niet bereikbaar zijn voor oplosmiddelen en andere chemicaliën, tenzij de anodiseerhuid zelf wordt aangetast. De hardheid van de anodiseerhuid wordt door het sealen niet verbeterd. Wel wordt de lichtechtheid van de kleuren sterk bepaald door de kwaliteit van het sealen.
Gebruiksaanwijzing FOTOMECHANISCH DRUKKEN COPYPHOT
■
Materialen Voor fotomechanische bewerking kunnen niet alleen de Copyphot-basisplaten gebruikt worden, maar kunt u ook Poroseal- en Poroflash-platen voor dit doel van een fotogevoelige emulsie (Copylon) voorzien. Met behulp van de Copycolour-drukinkten kunt u diepe en lichtechte kleuren in het materiaal aanbrengen alvorens deze te sealen en te cleanen.
■
Fotokopiëren van één kleur BELICHTEN Gebruik een uv-belichtingsraam met vacuümpomp om goed contact tussen de plaat en film te bewerkstelligen. Een belichtingsraam met uv-tl-buizen kan voor fijne teksten ingezet worden, mits de emulsiezijde van de film onleesbaar is. Voor zéér fijne rasters moet een vacuüm belichtingsraam met puntlicht (metaalhalogeen) gebruikt worden. De lithografische films zorgen voor het maken van een exacte kopie in de Copyphot-plaat. BELICHTINGSTIJDEN Met een tl-belichtingsraam ca. twee à drie minuten, met een metaalhalogeenlamp 5000 watt: ca. 50 eenheden met de lamp op één meter afstand. FILMS De films moeten goed transparant zijn in de blanke gedeelten (geen sluier) en dekkend zwart of in voldoende mate uv-filterend (b.v. diazo) in de afbeeldingen. ONTWIKKELEN Spoel uit met een douche (gewoon koud kraanwater) tot het aluminium oppervlak te voorschijn komt. Dit duurt één à twee minuten. Het overtollige water goed af laten lopen. DROGEN Het overtollige water opdeppen (niet wrijven) met absorberend papier, bijvoorbeeld onbedrukt kranten papier, en nadrogen met een föhn of in een droogkast. INDEKKEN/AFDEKKEN Vóór het inkleuren de emulsie controleren en eventuele onderbrekingen en pinholes afdekken met Copyphot Retouching Laquer of met Copylon zonder sensitizer. Reeds ingekleurde teksten kunnen ook afgedekt worden, zodat andere teksten op de plaat met een andere kleur ingekleurd kunnen worden. Niet te dik opbrengen! INKLEUREN Leg de plaat op een schone ondergrond. Handy Pads en cellulosepapier (uitwrijfdoeken) liggen klaar; kies de juiste Copycolour. Breng vervolgens voldoende Copycolour op de Handy Pad aan. Verdeel de Copycolour over de oppervlakte gedurende ongeveer één minuut. Voeg Copycolour toe als de Handy Pad stroef over het oppervlak gaat; Copycolour mag ook op de plaat gegoten worden. Zorg ervoor dat de Copycolour tijdens het inkleuren niet aan kan drogen. Verwijder, met behulp van cellulosepapier of wrijfdoeken, zoveel mogelijk de overtollige Copycolour op de belichte gedeelten. Herhaal deze stappen desgewenst met een nieuwe Handy Pad en schoon cellulosepapier. UITWRIJVEN Krachtig van links naar rechts droogwrijven (zoals het uitwaxen van een auto) met cellulosepapier. Inspecteer het resultaat. Indien de kleur niet gepakt heeft: Copyphot-plaat opnieuw ontwikkelen, drogen en inkleuren. Nog geen goed resultaat: dekking van de film controleren, vacuüm controleren, controleren of de plaat niet voorbelicht was (afschermen voor daglicht). Tijdens de eerste inkleurprocedure wordt
Gebruiksaanwijzing een tussenlaag, welke zich tussen de aluminium oppervlakte en de fotogevoelige emulsie bevindt, opgelost en tijdens het uitwrijven verwijderd. Daarom is het belangrijk dit een aantal malen te herhalen. STRIPPEN VAN DE FOTOLAAG Spoel de ingekleurde plaat grondig af met water. Giet Copystrip over de Copyphot-plaat, verdeel de Copystrip met een striptampon of een zachte borstel over de oppervlakte. Na verwijdering van de uitgeharde foto-emulsie nog goed naspoelen met water.
■
Meerdere kleuren fotokopiëren Afbeeldingen met meerdere kleuren kunt u drukken door de Copyphot-plaat in delen in te kleuren. Dit kan alleen bij voldoende ruimte tussen de teksten of afbeeldingen. Kleine delen kunt u met een penseel of Copycolour-stift inkleuren en vervolgens uitwrijven of opbetten. Grote delen kunt u met een Handy Pad inkleuren. De ingekleurde zones kunnen afgedekt worden met Copyphot Retouching Laquer of Copylon zonder sensitizer. De resterende niet-afgedekte zones kunnen dan worden ingekleurd met een andere kleur. Dit zonder dat u het al ingekleurde beeld kan verstoren. Na het strippen toont de afbeelding meerdere kleuren. De gestripte platen kunnen ook opnieuw lichtgevoelig gemaakt worden met Copylon Photoemulsion. De Copylon Photoemulsion kan middels een Coatingbar of Foduktor (rollercoater) aangebracht worden. Nadat de emulsie gedroogd is kan men de plaat met een nieuwe film belichten.
■
Sealen Sealen is zéér belangrijk. Hang de gedrukte plaat in water van minimaal 97 °C en beweeg de plaat gedurende 1 à 2 minuten heen en weer. Na tien minuten is de oppervlakte gesloten en het beeld niet meer met oplosmiddelen te verstoren. Voor lichtbestendige resultaten: 45 minuten bij een constante temperatuur van 97-100 °C. Sealen is een chemisch proces. Aluminiumoxide verbindt zich met watermoleculen (hydrateren) en wordt dan omgevormd tot aluminiumhydroxide. De wanden van de poriën groeien als het ware en sluiten het beeld in. Dit proces werkt alleen goed boven de 97 °C en in water met een pH-waarde tussen de 5,5 en 6,3. Andere waarden kunnen aanleiding geven tot ‘uitbloeden’ van de kleurstof. Controleer daarom regelmatig de pH-waarde van het sealwater. ■ ■
te zuur: corrigeren met natriumcarbonaat te alkalisch: corrigeren met azijnzuur
Bij grote hoeveelheden platen in de sealtank kan de pH-waarde van het sealbad flink oplopen. Ook daalt de temperatuur door het dompelen van veel platen tegelijkertijd in de badvloeistof. Dit is het moment dat het gevaar voor ‘uitbloeden’ het grootst is. Het verdient aanbeveling de platen gedurende de eerste minuut van het sealproces te bewegen. Ook kan de badinhoud bewogen worden door een rondpompinstallatie. Perslucht is niet geschikt, daar dit te veel beweging veroorzaakt. U kunt het bad ook overmatig verwarmen, waardoor door het kookeffect genoeg badbeweging ontstaat. De anodiseerhuid is na tien minuten reeds gesloten, maar de totale sealing neemt langer in beslag. ■ voor platen van 13-15 micron: ± 30 minuten ■ voor platen van 19-21 micron: ± 45 minuten Langer sealen heeft geen positief effect.
Gebruiksaanwijzing
■
Cleanen Reinig na het sealen de platen met Copyclean. Mochten er na het cleanen nog vlekjes op de oppervlakte aanwezig zijn, dan zijn deze te verwijderen met huishoudelijk schuurmiddel en water. Ook metaalpoetsmiddelen zoals Brasso kunnen gebruikt worden. Paraffineolie is een prachtig nabehandelingsmiddel. Voor het onderhoud van geanodiseerd aluminium: periodiek van vuil ontdoen, wassen en daarna dun inwrijven met paraffineolie. Copyclean bestaat voor 100% uit: 1-Methoxy-2-Propanol (Cas-nr. 107-98-2) Andere namen: PropyleenGlycolMonoMethylEther (PGME) Merknamen: Methylproxitol (Shell) en Dowanol PM (Dow)
■
Foto-emulsie aanbrengen met de Coating Bar De Coating Bar dient bij meerkleurendruk voor het handmatig aanbrengen van een nieuwe laag fotoemulsie wat nodig is indien er onvoldoende ruimte tussen de in te kleuren teksten of afbeeldingen is. Leg de Copyphot-plaat op een schone en vooral vlakke ondergrond. Giet Copylon aan één zijde van de plaat ongeveer één cm van de rand. Plaats de Coating Bar op de plaat met twee handen, oefen gelijkmatig druk uit en trek, niet rollen, de Copylon-emulsie over de plaat. Nu de plaat met warme lucht drogen (niet warmer dan 40 °C). Indien het resultaat niet goed is, dan de Copyphot-plaat strippen, goed drogen en opnieuw coaten. Maak de Coating Bar iedere keer goed schoon met Copystrip en een borstel. Vooral goed naspoelen! Belicht vervolgens met de volgende film. Kopieer nieuwe kleuren uitsluitend in blanke gedeelten. Het werken met de Coating Bar is zeer eenvoudig. Tot 65 cm breedte is dit een zeer betrouwbare methode.
■
Foto-emulsie aanbrengen met de Foduktor De Foduktor is bedoeld voor het seriematig aanbrengen van een nieuwe laag foto-emulsie op Copyphotplaten of om Poroseal-/Poroflash-platen te voorzien van Copylon-foto-emulsie. Voordelen van de Foduktor: korte opstarttijd, eenvoudig schoon te maken, mooie egale opbouw van emulsie en perfect voor full-colour drukken met zéér fijne rasters.
■
Aanmaken van Copylon VERWERKING MET DE COATING BAR Vul het bruine flesje met sensitizer voor de helft met water. Goed schudden en dan afgieten in de Copylon-foto-emulsie. Het bruine flesje nogmaals voor de helft vullen en weer afgieten. Goed roeren tot de emulsie homogeen en lichtgroen van kleur is. De juiste verhouding is 2,5 gr sensitizer voor 0,5 kg Copylon. Gesensibiliseerde Copylon is drie weken houdbaar. In de koelkast tot 3 weken. VERWERKING MET DE FODUKTOR Vul het bruine flesje met sensitizer voor de helft met water. Goed schudden en dan afgieten in de Copylon-foto-emulsie. Het bruine flesje nogmaals voor de helft vullen en weer afgieten. Goed roeren tot de emulsie homogeen en lichtgroen van kleur is. De juiste verhouding is 2,5 gr sensitizer voor 0,5 kg
Gebruiksaanwijzing Copylon. Voeg een extra 300 cc water aan het geheel toe en wederom goed roeren. Gesensibiliseerde Copylon is drie weken houdbaar. In de koelkast tot 3weken.
■
Mechanische bewerking: knippen, zagen, ponsen en frezen De Copyphot-platen kunnen geknipt worden zonder gevaar voor grote haarscheuren. De snijspeling dient wel op de juiste dikte ingesteld te zijn: ■ ■
snijspeling voor platen van 0,25 t/m 1,50 mm = 0,15 mm snijspeling voor platen van 1,50 t/m 3,00 mm = 0,25 mm
Messen en ponsgereedschap dienen goed geslepen te zijn. Afstropers dienen de ponsen nauw te omsluiten. Zodra het materiaal enigszins gezet wordt, zullen haarscheurtjes in de anodiseerhuid ontstaan.
Polychromal B.V. P.O. Box 8043 1802 KA Alkmaar Netherlands The Netherlands T: +31 072 -(0)72 567 07 - 567 99 07 99 E:
[email protected] I: www.polychromal.nl
