Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afdeling Milieuvergunningen Dienst BBT en Erkenningen Koning Albert II-laan 20 bus 8 1000 BRUSSEL Telefoon: 02 553 79 97 Fax: 02 553 79 95 E-mail:
[email protected] Website: www.lne.be
GEBRUIKERSHANDLEIDING BIJ HET REKENBLAD VOOR DE ENERGETISCHE KEURING VAN AIRCONDITIONINGSYSTEMEN MET EEN NOMINAAL KOELVERMOGEN VAN MEER DAN 12 kW, REKENING HOUDEND MET DE KOELINGSBEHOEFTE VAN HET GEBOUW
Deze handleiding is door de bevoegde deskundige te raadplegen bij het gebruik van het rekenblad dat door de Vlaamse overheid ter beschikking wordt gesteld voor de energetische keuring van airconditioningsystemen met een nominaal koelvermogen van meer dan 12 kW, rekening houdend met de koelingsbehoefte van het gebouw. Het rekenblad en meer informatie over de energetische keuringsverplichting van de airconditioningsystemen en over de bevoegde deskundige is beschikbaar op de website http://www.lne.be/themas/erkenningen/bevoegde-deskundige-keuring-aircomeer-dan-12-kW.
Inhoudstafel gebruikershandleiding: 1. 2. 3. 4. 5.
Installatie van het rekenblad op uw PC Geldigheidsduur rekenblad en versiebeheer Opstartmenu Algemene opmerkingen bij het gebruik van het rekenblad Hoofdmenu
Gebruikershandleiding rekenblad keuring airco’s > 12 kW – pagina 2 van 13
1. Installatie van het rekenblad op uw PC STAP 1: Download het rekenblad (.xls bestand) van de website http://www.lne.be/themas/erkenningen/bevoegde-deskundige-keuring-airco-meerdan-12-kW. STAP 2: Sla het rekenblad op op uw persoonlijke schijf (bv. in een map op de C- of D-schijf). Dit voorkomt een onstabiele werking van het rekenblad. Belangrijk: Bij het opslaan mag de bestandsnaam van het rekenblad, namelijk LNE_keuring_airco, niet gewijzigd worden. Anders werkt het rekenblad niet naar behoren. In de map waar het rekenblad wordt opgeslagen, mag slechts één variant van het bestand opgeslagen worden. Er moet vermeden worden dat hetzelfde bestand verscheidene keren in eenzelfde map aanwezig is. Anders werkt het rekenblad niet naar behoren. Aangezien het programma met macro’s werkt, moet de macrobeveiliging op “laag” worden geplaatst. Bij het openen van het rekenblad verschijnt tevens een beveiligingswaarschuwing dat de macro’s zijn uitgeschakeld (zie figuur hieronder). Hier dient u “Inhoud inschakelen” aan te klikken. Anders werkt het rekenblad niet naar behoren.
STAP 3: Dubbelklik op het rekenblad (.xls bestand) en u kunt aan de slag.
2. Geldigheidsduur rekenblad en versiebeheer Bij het opstarten van het rekenblad krijgt u het onderstaande menu te zien:
Indien u dit niet te zien krijgt, overloop dan de opmerkingen onder “STAP 2” van punt 1 over de “Installatie van het rekenblad op uw PC”.
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie – versie 24 december 2012
Gebruikershandleiding rekenblad keuring airco’s > 12 kW – pagina 3 van 13
In het opstartmenu is het versienummer van het door u geïnstalleerde rekenblad en de geldigheidsdatum ervan terug te vinden. Het rekenblad kan na deze datum niet meer geopend worden. Hierdoor wordt vermeden dat verouderde versies van het rekenblad worden gebruikt. Op de website http://www.lne.be/themas/erkenningen/bevoegde-deskundige-keuring-airco-meerdan-12-kW kunt u steeds de meest recente versie van het rekenblad downloaden en vervolgens op uw PC installeren.
3. Opstartmenu De verschillende keuzemogelijkheden van dit menu worden verder toegelicht. 3.1.
Submenu “Configuratie programma”
In het submenu “Configuratie programma” kunnen een aantal vaste instellingen en gegevens bewaard worden zodat deze niet telkens opnieuw ingevoerd moeten worden bij het gebruik van het rekenblad (zie onderstaande figuur). Dit gaat dan over de administratieve gegevens van de verslaggever en de keurder en op welke locatie van de PC de data en documenten opgeslagen worden. Onder “verslaggever” wordt de bevoegde deskundige verstaan die de keuring mag uitvoeren. Een aantal gegevens die in het rekenblad moet ingevoerd worden, kan enkel bekomen worden uit metingen die enkel uitgevoerd mogen worden door een koeltechnicus die over het vereiste certificaat beschikt: metingen van airconditioningsystemen met ozonafbrekende stoffen of gefluoreerde broeikasgassen waarbij er risico op emissies van deze koelmiddelen bestaat (voor meer info: zie de website http://www.lne.be/themas/erkenningen/koeltechniek of het besluit van de Vlaamse Regering van 4 september 2009 inzake de certificering van koeltechnische bedrijven en hun koeltechnici). Onder “keurder” wordt deze gecertificeerde koeltechnicus verstaan. De “verslaggever” kan zich laten bijstaan door deze “keurder”. De verslaggever en de keurder kunnen vanzelfsprekend dezelfde persoon zijn. Gevraagde gegevens kunnen ook verkregen worden via het installatiegebonden logboek of andere documenten of via de eigenaar van het airconditioningsysteem op voorwaarde dat deze gegevens actueel zijn (meetgegevens met betrekking tot temperatuur en druk mogen niet ouder dan twaalf maanden zijn).
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie – versie 24 december 2012
Gebruikershandleiding rekenblad keuring airco’s > 12 kW – pagina 4 van 13
Er kan aan de bestandsnaam van het keuringsverslag een prefix gegeven worden. De volledige bestandsnaam waaronder het verslag zal worden opgeslagen wordt door het rekenblad zelf samengesteld uit: - de prefix (optioneel), ingegeven in het submenu “Configuratie programma” - gevolgd door het nieuwe verslagnummer, ingegeven in het submenu “Aanmaken nieuw verslag” Voorbeeld: - als prefix werd “LNE” ingegeven - als nieuw verslagnummer werd “Gebouw_1” ingegeven Dan worden de data en het keuringsverslag onder de gekozen map/locatie opgeslagen onder de bestandsnaam “LNE_Gebouw_1” onder .xls formaat. Er wordt aangeraden om in de naam van het verslag geen spaties maar underscores (laagliggend streepje) te gebruiken. 3.2.
Submenu “Aanmaken nieuw verslag”
Na het klikken op de knop “Aanmaken nieuw verslag” verschijnt het onderstaande submenu:
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie – versie 24 december 2012
Gebruikershandleiding rekenblad keuring airco’s > 12 kW – pagina 5 van 13
Als geheugensteun wordt de naam of het nummer van het laatst opgeslagen verslag getoond. Om een nieuw verslag aan te maken, geeft u een nieuw verslagnummer in en klikt u op “Aanmaken nieuw verslag” om verder te gaan naar het hoofdmenu van het rekenblad. Het is aanbevolen in de naam van het verslag geen spaties maar underscores te gebruiken. 3.3.
Submenu “Einde”
Met de knop “Einde” kunt u het rekenblad verlaten.
4. Algemene opmerkingen bij het gebruik van het rekenblad Binnen een submenu kan men eenvoudig naar een volgend in te vullen veld gaan door het gebruik van de tabtoets. Grijze vakjes die niet aangevinkt kunnen worden (bv. enkele opties in het submenu “Classificatie subsysteem volgens NBN EN 15240”) worden mogelijk bij een toekomstige herziening van het rekenblad uitgewerkt. Doorheen het rekenblad worden verschillende gegevens over het gebouw en de aanwezige koelinstallatie(s) gevraagd. Er werd een selectie gemaakt van “verplichte velden” die gemarkeerd zijn met een sterretje in het rekenblad. Indien niet alle verplichte velden worden ingevuld, verschijnt er bij het terugkeren naar het hoofdmenu (om bv. verder te gaan met een ander deel van het rekenblad) een melding:
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie – versie 24 december 2012
Gebruikershandleiding rekenblad keuring airco’s > 12 kW – pagina 6 van 13
In bovenstaande figuur is een voorbeeld weergegeven van een melding die verschijnt indien niet alle verplichte velden ingevuld zijn bij het terugkeren naar het hoofdmenu. Door op “Nee” te klikken, keert u terug naar het ingaveblad. Door op “Ja” te klikken gaat u verder naar het hoofdmenu en kunt u andere onderdelen van het rekenblad invullen. Het is in elk geval aanbevolen alle gevraagde parameters en gegevens in te vullen. In de toekomst is het mogelijk dat meer velden verplicht worden. Het invullen van alle informatie kan dan wel als tijdrovend worden beschouwd maar voor installaties waarvan geen volledig dossier voorhanden is, kan dit op langere termijn nuttig blijken. Een zorgvuldige eerste keuring van een airconditioningsysteem zal misschien wat meer tijd vragen, maar volgende keuringen kunnen dan veel sneller gebeuren. Hoe meer gegevens de keurder tot zijn beschikking heeft, hoe beter het advies kan worden opgesteld, afgestemd op de specifieke installatie en bijgevolg hoe meer energiebesparingsmogelijkheden er kunnen worden geformuleerd. Bij sommige in te vullen velden staat er een rood driehoekje in de rechterbovenhoek (zie onderstaande figuur). Door met de muis hierover te beweging verschijnt er informatie over de in te vullen gegevens.
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie – versie 24 december 2012
Gebruikershandleiding rekenblad keuring airco’s > 12 kW – pagina 7 van 13
Bij bepaalde velden verschijnt bijkomende informatie over de in te vullen waarde na het aanklikken van de cel (zie onderstaande figuur).
Sommige in te vullen velden moeten worden ingevuld door een optie uit een keuzelijst aan te klikken. Deze keuzelijst verschijnt door op het in te vullen veld te klikken. Het rekenblad kan soms wat problemen ondervinden, voornamelijk indien het aantal systemen gewijzigd wordt (submenu “Classificatie subsysteem volgens NBN EN 15240”). Daarom wordt aangeraden eerst goed na te gaan hoeveel systemen er zijn alvorens deze gegevens in te vullen. Ook het regelmatig tussentijds opslaan van de gegeven via de knop “Opslaan” in het hoofdmenu wordt aanbevolen. Als er problemen zijn met de weergave van het venster kan dit verholpen worden door te klikken op “Keuzelijst toestellen” in het submenu “Controle check”. Het afsluiten van het rekenblad door middel van de afsluitfunctie van Excel in plaats van de knop “Einde” van het rekenblad zelf, kan bij het later opnieuw
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie – versie 24 december 2012
Gebruikershandleiding rekenblad keuring airco’s > 12 kW – pagina 8 van 13
openen van het bewaarde rekenblad een onjuiste vensterweergave veroorzaken. Dit is te verhelpen door onmiddellijk na het openen op de knop “Opslaan” te klikken, waarna de vensterweergave hersteld wordt.
5. Hoofdmenu Onderstaande figuur geeft het hoofdmenu weer:
De verschillende submenu’s moeten aangeklikt en ingevuld worden. Om vanuit een submenu terug te keren naar het hoofdmenu, klikt u op de knop “Hoofdmenu”. Wanneer een submenu volledig ingevuld is, verschijnt er in het hoofdmenu een vinkje op de knop van dit submenu (bv. in de bovenstaande figuur wordt aangegeven dat het submenu “Comfort” en het submenu “Gebruikers” volledig is ingevuld). Met de knop “Einde” kunt u het rekenblad verlaten. 5.1.
Submenu “Verslaggever/keurder”
In dit submenu zijn grotendeels de gegevens terug te vinden die in het submenu “Configuratie programma” van het opstartmenu ingegeven werden. Eventueel kunnen deze gegevens hier worden aangepast. Daarnaast kunnen de gegevens van een eventuele tweede verslaggever en/of keurder worden ingegeven. Gegevens over de datum en de duur van de huidige keuring en data van vorige keuringen kunnen hier eveneens ingegeven worden. 5.2.
Submenu “Plaats en eigenaar”
Hier kan men administratieve gegevens over het gebouw, de eigenaar van het gebouw, de onderhoudsfirma van de airconditioningsystemen etc. invullen. Departement Leefmilieu, Natuur en Energie – versie 24 december 2012
Gebruikershandleiding rekenblad keuring airco’s > 12 kW – pagina 9 van 13
5.3.
Submenu “Kenmerken”
In dit submenu worden de bouwkundige gegevens ingevoerd zoals het bouwjaar, info over mogelijke renovaties, het aanwezig zijn van een EPC-certificaat etc. 5.4.
Submenu “Energieverbruik”
Het energieverbruik, geleverd per type energiemiddel (elektriciteit, aardgas, stookolie, biomassa of andere), kan per jaar ingegeven worden, alsook het thermisch en elektrisch verbruik voor verwarming en koeling van het gebouw en het elektrisch verbruik voor ventilatie van het gebouw. 5.5.
Submenu “Energiebehoefte”
In dit submenu kunnen een aantal gegevens over de energiebehoefte van het gebouw ingevuld worden per zone die in het gebouw onderscheiden wordt, zoals de temperatuur die men wenst te behalen door verwarming en koeling, het gemiddeld aantal aanwezige personen in een bepaalde zone, de oppervlakte van de zone, de hoogte van de ruimte, het type en elektrisch vermogen van de verlichting, het ventilatiedebiet, het totaal geïnstalleerd verwarmings- en koelvermogen etc. 5.6.
Submenu “Comfort”
In dit submenu wordt aangegeven of het gebouw of sommige lokalen in de winter of zomer te koud of te warm aanvoelen en of deze voldoen aan de behoeften qua comfort. Indien er nog andere klachten zijn in verband met het comfort kunnen deze in een apart venster ingegeven worden. 5.7.
Submenu “Gebruikers”
Bij de bepaling van het rendement van airconditioningsystemen en de energiebehoefte van een gebouw, moet de functie van het gebouw (residentieel, ziekenhuis, café, warenhuis, kleuterschool, etc.) en de tijdstippen waarop het gebouw een hoge of lage bezettingsgraad heeft in rekening genomen worden. In dit submenu kunnen deze gegevens ingevuld worden. 5.8.
Submenu “Classificatie subsysteem volgens NBN EN 15240”
In dit submenu moeten het type en aantal onderdelen waaruit het airconditioningsysteem bestaat worden aangevinkt. Om de onderdelen verder te specificeren, klikt u rechtsboven op de knop “Controle check”. Vervolgens kunnen in dit submenu alle geel opgelichte vakjes aangeklikt worden. Ieder geel vakje leidt naar een specifiek werkblad waarbij een aantal waarnemingen en metingen per installatie moeten gebeuren en in het rekenblad moeten worden ingevoerd zoals de hoeveelheid en type koelmiddel, het koelvermogen, het elektrisch vermogen, een aantal gegevens over de metingen bij nominale belasting etc. Vaak is dit informatie die door een (gecertificeerd) koeltechnicus ter plekke moet worden verzameld. Het is niet altijd mogelijk om de metingen direct op een PC in te vullen. Daarom kunnen de werkbladen met metingen en waarnemingen afgeprint worden (via de knop “Print werkblad” rechtsboven) zodat de meetgegevens nadien door de verslaggever in het elektronisch rekenblad kunnen worden ingevuld. Dit kan ook handig zijn om het verloop van de keuring te bespoedigen. Gegevens kunnen
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie – versie 24 december 2012
Gebruikershandleiding rekenblad keuring airco’s > 12 kW – pagina 10 van 13
zoveel mogelijk op voorhand worden verzameld, zodat de duur van de keuring zo kort mogelijk kan worden gehouden. 5.9.
Submenu “Controle check”
Reeds beschreven onder punt 5.8. Hieronder worden ter verduidelijking enkele schema’s van de koudwatermachines weergegeven. 1.1.1.1 Luchtgekoelde koudwatermachine (monobloc)
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie – versie 24 december 2012
Gebruikershandleiding rekenblad keuring airco’s > 12 kW – pagina 11 van 13
1.1.1.2 Luchtgekoelde koudwatermachine met condensor op afstand
1.1.1.3 Watergekoelde koudwatermachine met droge koeler
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie – versie 24 december 2012
Gebruikershandleiding rekenblad keuring airco’s > 12 kW – pagina 12 van 13
1.1.1.4 Watergekoelde koudwatermachine met open koeltoren
1.1.1.5 Watergekoelde koudwatermachine met gesloten koeltoren
5.10. Submenu “Adviesblad” In het adviesblad wordt een overzicht gegeven van de ingegeven data van de aanwezige airconditioningsystemen. Onderaan worden geformuleerde adviezen op
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie – versie 24 december 2012
Gebruikershandleiding rekenblad keuring airco’s > 12 kW – pagina 13 van 13
basis van de ingevoerde metingen weergegeven. Bovenaan wordt eveneens procentueel aangeduid hoe volledig het rekenblad is ingevuld. Het percentage van volledigheid wordt bepaald op basis van het aantal ingevulde verplichte velden. blijken. 5.11. Submenu “Opmerkingen” Er is in het rekenblad ook de mogelijkheid voorzien om onder “opmerkingen” aanvullende adviezen op het adviesblad toe te voegen. Afdrukken is mogelijk via de knop “Print werkblad” rechtsboven. 5.12. Submenu “Print adviesblad” Een afdrukvoorbeeld van het keuringsverslag zal aangemaakt worden. Indien gewenst, kan dit afgedrukt worden. 5.13. Submenu “Print werkbladen” De werkbladen met metingen en waarnemingen per onderdeel van het airconditioningsysteem kunnen apart afgedrukt worden (zie punt 5.8). 5.14. Submenu “Einde” Door op de knop “Einde” te drukken, kunt u het rekenblad verlaten. 5.15. Submenu “Info” Met de knop “Info” kunt u informatie i.v.m. het rekenblad zelf opvragen (revisienummer, versienummer, beheerder etc.). 5.16
Submenu “Website”
Via deze knop wordt u, als er verbinding met het internet is, doorverwezen naar de website van het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie. Hierop is nuttige informatie over o.a. de keuring van airconditioningsystemen terug te vinden. 5.17
Submenu “Opslaan”
Via de knop “Opslaan” worden de reeds ingevulde gegevens opgeslaan op de locatie die is ingegeven in het submenu “Configuratie programma”. Er wordt aangeraden regelmatig op te slaan.
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie – versie 24 december 2012