Gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning (wtw)
Onderhoud / storing Belangrijk: • Maak 1x per maand de twee filters in de wtw-unit schoon en vervang ze minimaal 2 per jaar. Zowel voor het schoonmaken als het vervangen geldt: of zoveel vaker als nodig blijkt. • Reinig de toevoer- en de afvoerventielen minimaal 1x per jaar of zoveel vaker als nodig blijkt. • Laat de ventilatie-unit 1x per jaar door uw installateur nakijken en zonodig schoonmaken/bijstellen. • Controleer het filter in de afzuigkap minstens eens per 2 maanden en vervang deze of maak deze schoon. Schoonmaken en vervangen filters wtw-unit • Maak minimaal 1x per maand de twee filters in de wtw-unit schoon met behulp van een stofzuiger. Plaats ze altijd in dezelfde stand terug zoals ze eruit gehaald zijn. Schakel tijdens het schoonmaken de stroomtoevoer uit door de stekker uit het stopcontact te halen. Zie voor meer informatie de handleiding van de wtw-unit. • Vergeet niet de wtw-unit weer aan te zetten. • Vervang minimaal 2 per jaar de filters, dit is eenvoudig zelf te doen. Ook kunt u dit door de installateur laten doen. U kan filters kopen bij uw installateur, onderdelenwinkels voor huishoudelijke artikelen, via internet en soms bij de fabrikant. Let op: • Let op dat u de filters koopt die bij uw type wtw-unit horen! • Is uw woning net opgeleverd of heeft u net verbouwd? Dan kan er veel stof in de woning zitten. Reinig de filters dan de eerste weken vaker, bijvoorbeeld eens per twee weken. Het achterwege laten van dit onderhoud kan de werking van het ventilatiesysteem ernstig belemmeren: er wordt dan veel te weinig geventileerd. Het gevolg: een onaangenaam en ongezond binnenklimaat. Dit kan zelfs gezondheidsklachten tot gevolg hebben.
Ventilatie-unit Laat deze door uw installateur 1x per jaar nakijken en zonodig schoonmaken en bijstellen. Schoonmaken toe- en afvoerventielen Deze zijn eenvoudig zelf schoon te maken. Doe dit minimaal 1x per jaar met water en zeep. Of doe het zodra bij de opening vuil te zien is. Er zijn verschillende soorten ventielen. Maar voor alle geldt: • Maak de ventielen één voor één schoon en plaats ze direct terug. Zo voorkomt u dat u de ventielen verwisselt. • Verwissel de ventielen onderling niet omdat ze in veel systemen ingesteld zijn op een bepaalde hoeveelheid lucht die bij dat vertrek hoort. • Wijzig (àls dat al kan) de afstelling van de binnenconus niet. • Plaats ze steeds op dezelfde wijze terug zoals u ze ook er uit gehaald heeft.
Schoonmaken van af- en toevoerventielen (bron: J.E. StorkAir) Reinigen kanalenstelsel In de loop van de jaren bestaat de kans dat de luchtkanalen vervuild raken. Reinigen van de kanalen is gewenst en ook mogelijk. Neem hiervoor contact op met uw installateur. Storing ventilatiesysteem, wat te doen? Een storing in het ventilatiesysteem levert geen direct gevaar. Zet als u thuis bent één of enkele ramen op een kier zodat uw woning kan ventileren. Let op insluipers! Laat wel de unit spoedig repareren om (vocht)problemen te voorkomen. Neem contact op met de installateur en neem, indien aanwezig, de storingscode op de display en het type wtw-unit. Hoe werkt uw ventilatiesysteem? Belangrijk: • Het ventilatiesysteem moet altijd in werking zijn. Haal dus nooit de stekker van de wtw-unit uit het stopcontact behalve bij calamiteiten. • Kies de juiste ventilatiestand met behulp van de driestanden-schakelaar. • Houd onder de binnendeuren een spleet van minimaal 1,5 cm vrij in verband met de benodigde ventilatie. Denk hieraan bij het aanbrengen van de vloerbedekking. of indien van toepassing: Houd ventilatieroosters in binnendeuren en/of binnenmuren open. In uw woning is een gebalanceerd ventilatiesysteem toegepast. Het systeem is van fabrikaat ........................, type..................... (www. .............). Bij gebalanceerde ventilatie vindt zowel de toevoer van buitenlucht als de afvoer van binnenlucht plaats met behulp van ventilatoren. De beide luchtstromen hebben een gelijk volume, ofwel zijn in ‘balans’. Bovendien wordt ongeveer 95 % (of ander percentage invullen) van de warmte uit de afvoerlucht overgedragen aan de koude toevoerlucht. Dit levert een aanzienlijke energiebesparing op. Ook het comfort is daardoor goed: u heeft geen last van koude lucht die als tocht ervaren kan worden. Het ventilatiesysteem bestaat uit een stelsel van vooral licht metalen buizen die door wanden en vloeren lopen. Een deel van de buizen dient voor de toevoer van de verse lucht en een deel voor de afvoer van de binnenlucht. In de diverse vertrekken zitten toevoer- en/of afzuigventielen die aangesloten zijn op het stelsel.
Het systeem voert verse lucht aan in de woon- en slaapkamers. Tegelijkertijd wordt vanuit de keuken, de wc en de badkamer een gelijke hoeveelheid ‘gebruikte’ lucht afgezogen. Soms zijn er nog extra afzuigventielen, bijvoorbeeld in een inpandige berging of op een zolder. In de zogenaamde wtw-unit vindt de warmteterugwinning plaats: de warmte van de afvoerlucht wordt overgedragen aan de toevoerlucht. Hierbij blijven de beide luchtstromen gescheiden van elkaar. Ook zijn in de unit de beide ventilatoren ondergebracht. De wtw-unit is te herkennen aan de 4 kanalen die eraan gekoppeld zijn. Deze dienen voor de diverse 'soorten' toe- en afvoerlucht. In de wtw-unit zijn ook 2 filters aangebracht die regelmatig onderhoud nodig hebben (zie .........). In uw woning is de wtw-unit aangebracht in/op .........................
Filters Principe schema van een WTW
Voorbeeld van WTW-unit
Houd onder de binnendeuren een spleet van circa 1,5 cm vrij in verband met de benodigde ventilatie. Denk hieraan bij het aanbrengen van de vloerbedekking. Is de vloerbedekking erg dik, dan zal u misschien deuren moeten (laten) inkorten. indien van toepassing: Houd de roosters in binnendeuren en/of binnenwanden open zodat binnenlucht goed afgezogen kan worden. Mogelijke aanvulling: Uw wtw-unit is standaard voorzien van G3-filters (of andere code) voor een normale filtering. Wilt u de toevoerlucht extra filteren, dan kunt u het standaard filter vervangen door een fijnstoffilter of pollenfilter (een F6-filter). Informeer bij uw installateur of dit zondermeer kan. Mogelijk moet uw installateur het ventilatiesysteem opnieuw ingeregelen. Ventilatiestanden Het ventilatiesysteem kent drie ventilatiestanden waardoor de ventilatiehoeveelheid afgestemd kan worden op de ventilatiebehoefte. Deze stand kan u regelen met de driestandenschakelaar in de keuken. Soms is de schakelaar op de afzuigkap gemonteerd. De drie standen zijn: • stand 1: wanneer niemand thuis is • stand 2: wanneer één of meerdere personen thuis zijn • stand 3: bij koken, douchen, baden, veel bezoek, partijtjes en dergelijke. In sommige woningen is een extra schakelaar aangebracht bij bijvoorbeeld de badkamer. Heeft u nog geen extra schakelaar, dan is een draadloos exemplaar misschien mogelijk. In dat geval kan u de schakelaar eenvoudig zelf monteren.
Voorbeelden van 3-standenschakelaars De drie-standenschakelaar kan voorzien zijn van een ‘ledje’ (lampje). Als dit gaat branden (knipperen), is er een storing in de wtw-unit of zijn de filters vervuild. Andere instelmogelijkheden Sommige systemen kennen extra instelmogelijkheden voor o.a.: • comforttemperatuur; dit is de temperatuur waarop de bypass (zie bij bypass) wordt geregeld • tijdvertraging; de hoogste ventilatiestand blijft na terugschakeling naar een lagere stand nog een tijdje op de hoge stand werken; dit is handig na koken en douchen. Meestal zijn deze mogelijkheden op een display (regelpaneel) op de wtw-unit door u in te stellen. Zie hiervoor de handleiding van de fabrikant. Indien van toepassing: Sturing op luchtkwaliteit Uw ventilatiesysteem wordt met behulp van CO2-sensoren gestuurd op de luchtkwaliteit. Zodra bijvoorbeeld de binnenlucht een te grote hoeveelheid CO2 (kooldioxyde) bevat, wordt het systeem automatisch in een hogere stand geschakeld. In de meeste vertrekken zit een sensor. U kunt het systeem meestal ook met de hand regelen. Zie voor meer informatie de handleiding van de fabrikant.
CO2-sensor (bron: Jaga) Indien van toepassing: Vorstbeveiliging De wtw-unit is voorzien van een automatische vorstbeveiliging, u hoeft dus niets te doen. Bij strenge vorst zou zonder beveiliging de afvoerlucht (met relatief veel vocht) in de unit kunnen bevriezen zodat de afvoer van ventilatielucht geheel geblokkeerd wordt. De vorstbeveiliging vermindert tijdelijk de toevoer van buitenlucht zodat de afvoerlucht minder afkoelt en daardoor niet bevriest. Bij sommige systemen is een verwarmingselement ingebouwd zodat de toevoer volledig blijft gehandhaafd. Indien van toepassing: Standaard automatische bypass voor koele (nacht)ventilatie ‘s zomers Het ventilatiesysteem is voorzien van een zogenaamde ‘bypass’. Deze zorgt er voor dat bij warm weer de woning ‘s nachts geventileerd wordt met naar verhouding koele buitenlucht. Er wordt dan automatisch geen warmte van de binnenlucht aan de koele
buitenlucht overgedragen. Bij sommige units kan u zelf aangeven wanneer de bypass moet gaan werken; zie hiervoor de handleiding van de wtw-unit. Overdag zal de buitenlucht enigszins worden afgekoeld door de koelere binnenlucht, de bypass hoeft dan niet in werking te zijn.
WTW zonder bypass
WTW met bypass
Principe van bypass bij WTW -unit Let op: Een bypass is niet te vergelijken met een airco: de buitenlucht wordt niet verder afgekoeld! Om te koelen kan u natuurlijk ook ramen open zetten, maar let op insluipers. Indien van toepassing: Bypass voor koele (nacht)ventilatie ‘s zomers Het ventilatiesysteem kan achteraf voorzien worden van een zogenaamde ‘bypass’. Deze zorgt er voor dat bij warm weer de woning ‘s nachts geventileerd wordt met naar verhouding koele buitenlucht. Er wordt dan automatisch geen warmte van de binnenlucht aan de koele buitenlucht overgedragen. Overdag zal de buitenlucht enigszins worden afgekoeld door de koelere binnenlucht, de bypass hoeft dan niet in werking te zijn. Let op: Een bypass is niet te vergelijken met een airco: de buitenlucht wordt niet verder afgekoeld! Om te koelen kan u natuurlijk ook ramen open zetten, maar let op insluipers. Wel of geen ramen openen? Het langdurig openen van ramen in de winter is sterk af te raden: U mist dan een deel van de energiebesparing. Kort luchten, bijvoorbeeld een kwartier, is geen enkel probleem. 's Zomers kunt u wèl zonder enig bezwaar ramen open zetten, maar let op insluipers. Laat eventueel anti-inbraakstangen in sommige ramen plaatsen. Mechanische afvoer Het afvoersysteem bestaat uit een stelsel van vooral licht metalen buizen die door wanden en vloeren lopen. De buizen dienen voor de afvoer van de binnenlucht. In de keuken, de wc en de badkamer zijn afvoerventielen aangesloten op het buizenstelsel. Soms zijn er nog extra afvoerventielen aangebracht, bijvoorbeeld in een inpandige berging of op een zolder. De buizen zijn aangesloten op de WTW-unit waar de ventilator in zit. De unit is op zolder / ............................ aangebracht. Vanaf hier gaat de afvoerlucht door een warmtewisselaar en wordt daarna naar buiten afgevoerd. De WTW-unit moet altijd in werking zijn. Het is dus niet de bedoeling dat u de stekker van de unit uit het stopcontact haalt, behalve bij calamiteiten (zie calamiteiten).
Met een schakelaar in de keuken (en vaak bij de badkamer) kunt u de hoeveelheid afvoerlucht regelen (zie bij ventilatiestanden). Waarschuwing: let op bij open haard, houtkachel of open inzethaard op gas Vraag altijd advies aan uw installateur over het plaatsen van een open haard, houtkachel of open inzethaard op gas (‘blokkenvuurtoestel’). Dergelijke haarden en kachels zijn namelijk NIET te combineren met een gebalanceerd ventilatiesysteem tenzij speciale maatregelen worden genomen. Zo moet er buitenlucht van rechtstreeks via een luchtkanaal naar de haard of kachel aangevoerd worden. Zonder deze maatregelen bestaat het gevaar dat het ventilatiesysteem de verbrandingsgassen van haard of kachel in uw woning terug zuigt. Informeer bij een deskundige (aannemer, ontwikkelaar enz.) of een rookgasafvoer (‘schoorsteen’) aangelegd kan worden; en zo ja, waar? Dit is van belang met het oog op de constructie van vloeren en eventuele leidingen in de vloeren.
Schema van een gesloten houtkachel met aanvoer van buitenlucht via een luchtkanaal in de kruipruimte. Het luchtkanaal moet van gevel tot gevel lopen. Dit omdat bij een kanaal met slechts aan één gevel een aanvoeropening, kans is op onderdruk bij die opening. Er wordt dan dus geen buitenlucht naar de haard of kachel aangezogen.
Tip: Een open haard levert erg veel milieuproblemen op en is daarom sterk af te raden. Bij houtkachels is dat minder het geval, zeker als ze een behoorlijk rendement hebben.
