Toespraak Dertje Meijer, CEO Havenbedrijf Amsterdam NV Ondertekening Havenmeesterconvenant 21 maart 2013
Een waardevolle haven Geachte minister, locoburgemeester, wethouder, geachte gasten, Wat een bijzonder moment is er voor onze haven en voor ons aangebroken. Afgelopen jaren heb ik wel eens gedacht wanneer dit moment zou komen en óf dit moment ooit zou komen. Echt getwijfeld heb ik nooit. Maar ik moet bekennen dat ik wel eens heb gedacht: was het maar zover. Er is veel tijd, energie en geduld in gaan zitten. Elke volgende stap werd, gezamenlijk, zorgvuldig en afgewogen gezet. En vandaag is het dan zover. Ons havenbedrijf wordt verzelfstandigd. We staan op eigen benen. En dat is een historische mijlpaal in de geschiedenis van Amsterdam en in de geschiedenis van ons havenbedrijf. Wat betekent dit voor ons bedrijf? Zoals gezegd, het is een mijlpaal. En voor ons bedrijf is verzelfstandigen een randvoorwaarde voor de verdere ontwikkeling van de haven. Het is een middel, geen doel op zich. Er zijn vele, vele mensen die de afgelopen jaren een grote bijdrage aan dit resultaat hebben geleverd.
Velen van u hielpen mee, daarom bent u hier vandaag. Toch wil ik één van onze hoofdgasten apart noemen. Zonder hem hadden wij hier vandaag niet gestaan. Dat is wethouder Freek Ossel. Onze havenwethouder, die vanaf zijn eerste bestuursperiode als een zeer betrokken bestuurder met hart voor de haven ons dossier ‘verzelfstandiging’ oppakte. En hij werkte samen met B&W en de gemeenteraad aan dit succes, dat wij vandaag dan eindelijk met elkaar kunnen vieren. Freek, heel erg bedankt. En dan neem ik u nu mee naar een andere tijd, naar het begin van Amsterdam. Amsterdam is ontstaan als haven. Daar waar zee, land en riviermondingen bij elkaar kwamen, ontwikkelde zich een haven en handelsplek. Aangetrokken door de mogelijkheden, trokken allerlei ondernemende lieden naar dit natuurlijke knooppunt. Uit al deze ontmoetingen ontstond waarde, en een handelsstad kwam tot ontwikkeling. Toen in de Spaanse tijd, zo eind 16e eeuw, grote delen van Europa door oorlog, politieke conflicten en religieuze dwang werden geteisterd, trok de elite van andere steden, zoals Antwerpen, naar Amsterdam. Zij brachten nieuw kapitaal voor investeringen mee. Denk maar aan de diamantindustrie die sindsdien ook hier is gevestigd.
Amsterdam groeide uit tot een kosmopolitisch centrum, waar goederen, geld, mensen en ideeën samenkwamen en vrij circuleerden. De Gouden Eeuw was een feit. Amsterdam ontwikkelde zich tot een veelzijdig, zakelijk en financieel ontmoetingspunt en tot een vrijplaatsvoor-religie, kunst en cultuur. De haven was hiervan de oorsprong, en is zo hét symbool geworden van onze welvaart en ons wezen als handelsland. De verzanding van de haven vormde keer op keer een beperking. Steeds vond men oplossingen om die beperking op te heffen, zoals het NoordHollands kanaal, de verbinding met de Rijn en uiteindelijk als grote doorbraak: in 1875 de opening van het Noordzeekanaal met de sluis. Zo wist men de waardevolle combinatie tussen haven en stad te behouden. En konden beide doorgroeien, tot op de dag van vandaag. Waarom vertel ik dit? Omdat er veel parallellen zijn met de huidige tijd. We staan met de haven weer aan het begin van een nieuwe fase in onze ontwikkeling. Ons bedrijf groeide die eeuwen mee. Maar hoe begon het ooit, met wat toen nog de havendienst werd genoemd? Amsterdam kreeg 179 jaar geleden, in 1834, de eerste havendienst. Dit gebeurde toen onder verantwoordelijkheid van burgemeester en wethouders. De nieuwe
havendienst bestond toen uit de havenmeester- en dokmeester, twee onder-haven,- en dokmeesters, een griffier, een klerk, een paar sloeproeiers en sluiswachters. Amsterdam is al eeuwen een trekpleister voor mensen en activiteiten van over de hele wereld. Dat was zo in de Gouden Eeuw, dat is nu het geval en zo zal dat ook in de toekomst zijn. Stad, regio, haven en luchthaven groeien en vragen ruimte. Goed beschouwd is dat natuurlijk heel positief. We zijn blijkbaar een succesverhaal. Maar er zit een grens aan de ruimte. We doen er als haven veel aan om de grens op te rekken door: • nautisch steeds beter te plannen en zo meer schepen te ontvangen, • door insteekhavens te graven, • extra steigers en kades aan te leggen, • goede afspraken te maken met klanten, • ons hard te maken voor een nieuwe grote sluis. Kortom: om de ruimte die er nog is, op een vindingrijke en efficiënte manier te gebruiken. Dit past natuurlijk bij maatschappelijk verantwoord ondernemen. Door de intensivering doen we meer met bestaande terreinen, dus ook daar realiseren we meer waarde. Zo kan de haven nog een aantal jaren groeien op de manier zoals we gewend zijn. En dat is nodig met
de groei van de wereldhandel die ondanks de recessie binnen afzienbare tijd voorzien wordt. Een zelfstandig havenbedrijf is randvoorwaarde voor groei. De kern zit ‘m in het creeëren van de beste kansen en condities voor de haven en de stad. Het nieuwe havenbedrijf kan: - slagvaardiger zijn, - de economische bedrijvigheid beter aanjagen en daardoor waarde toevoegen aan de stad en de metropoolregio. En we kunnen op deze manier beter en flexibeler in spelen op mondiale ontwikkelingen en vragen van de markt. De haven speelt een belangrijke rol in de regionale economie. Wij willen een bijdrage leveren aan de versterking van onze internationale positie. Wij maken ons sterk voor die economie. Maar wel vanuit de voorwaarden van duurzaamheid en een leefbare omgeving. Waarde is niet alleen economisch, waarde is ook maatschappelijke waardering. En voor de stad, voor de regio, willen we een aantrekkelijke haven blijven. Daarom verbinden we ons met de stad en brengen we de haven voor het voetlicht. Dat doen we bijvoorbeeld met het Havenlied van Zänph, dat straks – hoe kan het anders op een dag als vandaag? – voor u zal klinken. We doen dat ook met de betrokkenheid van kunstenaars, zoals Iris van Herpen, die “de
waterjurk” voor ons ontwierp. We staan ook bewust op deze plek, in Ruigoord vandaag. De vele honderden foto’s van de havenfotowedstrijd tonen aan dat velen onze haven met aandacht volgen en bezoeken, en zelfs in hun hart hebben gesloten. Voor de komende jaren hebben we, met alle druk die er is op milieu en ruimte, en de extra uitdagingen die het groeiende scheepvaart- en handelsverkeer met zich meebrengen, een behoorlijke kluif op ons bordje liggen: • om de nautische veiligheid te garanderen, • genoeg ruimte te bieden aan opslag, overslag en productie, • en onze haven bereikbaar te houden. Daarom moeten we bij groei we op een andere manier gaan denken en kijken. Want de ruimte is niet onbeperkt, integendeel. We zien dat de fysieke mogelijkheden steeds beperkter worden. Onze groei zit dan ook niet meer uitsluitend in volume, in tonnen lading, maar in waarde. Waarde voor onze klanten, onze omgeving en onszelf. Ik noem een paar gedachten op dat gebied, met nadruk op gedachten. Waarom zouden we andere havens niet onze nautische expertise aanbieden? Of met onze kennis en ervaring op het gebied van infrastructuur en milieu haventerreinen ontwikkelen elders in de regio of de wereld? Of samen met een
klant uit het cluster energie ons ontwikkelen tot leverancier van groene stroom? Voorbeelden van mogelijkheden die de verzelfstandiging ons met elkaar biedt. We kunnen de grenzen aan de groei dus verleggen door anders te kijken. Wanneer we het creëren van waarde centraal stellen, opent zich vanzelf een nieuw perspectief. De bedreiging blijkt dan opeens ook een kans te zijn, en de ruimtebeperking juist een aansporing om onze horizon te verbreden. In onze visie is het alleen mogelijk écht nieuwe wegen in te slaan door verregaand samen te werken. De verzelfstandiging vergemakkelijkt samenwerking met onze regiopartners. Verzelfstandiging is een gedeeld belang, dat verder gaat dan de gemeentegrenzen. Denk daarbij aan samenwerking met buurgemeenten, zodat zij extra inkomsten en werkgelegenheid krijgen, en wij als haven meer overslag. Ik zie samenwerking met inspirerende partners: zoals - klanten, - concurrenten, - kennisinstituten en - overheden. Nationaal, maar ook internationaal. Alleen zo kunnen we een sprong in waarde en groei maken. Wanneer we een zelfstandig bedrijf zijn, worden meer vormen van partnerships juridisch mogelijk. Als schakel in de logistiek kunnen we dan leniger, flexibeler en intelligenter opereren.
De fysieke haven is de basis van onze kennis en ervaring. Van daaruit slaan we onze vleugels uit met nieuwe partners, producten en diensten die niet aan één plaats gebonden zijn. Waarom, zullen sommigen zich afvragen, waarom vernieuwing en ambitie? Waarom een ambitie om te groeien? Een goeie vraag. Groei is nodig om te behouden wat we nu hebben: economie, bedrijvigheid, banen. Om nu en in de toekomst aan het werk te blijven. Om een stevige partner te zijn in de samenwerking met partijen, zoals Schiphol of Havenbedrijf Rotterdam. Het is onze gedrevenheid, verantwoordelijkheid en opdracht om de mogelijkheden op het gebied van logistiek en handel maximaal te willen benutten. En vanuit onze gedrevenheid willen we onze positie in de grootste delta van Europa benutten. Én zo te zorgen voor welvaart en welzijn. Deze gedrevenheid heeft er in Amsterdam altijd in gezeten: op een eigenzinnige manier grenzen verkennen én verleggen, ons in avonturen storten, zoals bij de grote handelsreizen in de Gouden Eeuw. Lastige omstandigheden aangrijpen, deze tot kansen ombuigen. Zonder beweging geen vooruitgang, geen groei. Wat mij betreft gaat dat ook met onze haven en in onze regio gebeuren.
De groei en vernieuwing moeten in de eerste plaats voortkomen uit onze basis. Met andere woorden uit onze kracht, onze vaardigheden. Door vast te houden wat we goed doen en te verbeteren waar dat mogelijk is. En dat is op zich al een opgave! Maar het kán: • met innovatie kunnen we de ruimte op het water en op het land nog beter benutten, • we kunnen groeien in aantal schepen, tonnen lading en vestigingen. Zeker als de nieuwe grote sluis er straks ligt. Én dat terwijl we tóch milieuvriendelijk en met oog voor de omgeving te werk gaan. Én we hebben iedereen: alle professionaliteit, alle kennis en ervaring waar we met elkaar over beschikken, nodig. Daarmee willen we zorgen voor werkgelegenheid en economische dynamiek, ook buiten de fysieke grenzen van de haven. Havenbedrijf Amsterdam zal zich vanuit het Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen inzetten voor duurzaamheid. Daarmee kunnen we substantieel en blijvend waarde creëren voor onszelf, onze klanten en onze omgeving. Natuurlijk verandert met de verzelfstandiging de situatie niet van vandaag op morgen. Op 1 april is niet opeens alles anders. Het zal geleidelijk gaan, samen met onze klanten en stakeholders . Wij gaan er voor, samen met onze mensen en onze klanten. Zo versterken we ónze klanten, ónze omgeving en ónszelf voortdurend.
En daarmee is een sprong naar een waardevolle toekomst binnen handbereik. Ik kijk daar, en ik weet velen van u ook, reikhalzend naar uit. Wij gaan deze sprong maken, samen met onze mensen en met u! En dat doen we met een nieuwe naam, met een nieuwe uitstraling van ons bedrijf. Daarom presenteer ik u met grote trots en plezier het nu volgende filmpje. Dank voor uw aandacht! Dertje Meijer CEO Havenbedrijf Amsterdam NV 21 maart 2013 (uitgesproken tekst geldt)
