Inleiding Geacht college, collega’s, inwoners van Twenterand en overige betrokkenen,
De VVD dankt het college, maar uiteraard vooral ook de ambtenaren, voor deze kadernota 2017. Onze gemeente staat onder toezicht van de provincie door de aanzegging van code oranje, we moeten in 2017 meer dan één miljoen euro bezuinigen en in 2018 nog eens 300.000,= euro extra. Daarnaast lopen we nog grote risico’s met betrekking tot de decentralisaties, is er grote onrust bij onze subsidiepartners, is de geloofwaardigheid van de politiek behoorlijk gedaald, voeren we rechtszaken met inwoners, worden onze reserves fors aangesproken en zijn we al vanaf 2001 bezig een beslissing te nemen over een overdekt zwembad. Hoe kun je dan als coalitie, met droge ogen nog spreken van “samen zorgen en samen werken” vragen wij ons werkelijk af. Dit bestuursakkoord is mislukt, deze coalitie heeft gefaald en de inwoners van Twenterand zijn helaas de dupe. Een trieste constatering en in het bedrijfsleven zou een raad van bestuur haar verantwoordelijkheid nemen en aftreden. In de politiek is dit echter niet gebruikelijk, maar zo’n gekke gedachte is dit nu ook weer niet. Met deze rapportcijfers kun je eigenlijk niet voor de dag komen en dit zou wat ons betreft consequenties moeten hebben. Hoe denkt het college hier eigenlijk zelf over? Van deze kadernota worden we niet echt vrolijk. U presenteert een nietsluitende begroting waardoor er in 2017 in totaliteit meer dan een miljoen euro omgebogen dient te worden. Uw doorkijk op de meerjarenbegroting brengt ons zeker ook niet in een hoerastemming. In 2018 moeten we nog eens 300.000,= extra bezuinigen om een sluitende begroting te krijgen en we worden ook geconfronteerd met risico’s die nog niet meegenomen zijn. U geeft bijvoorbeeld aan dat u binnen het sociale domein de komende jaren een tekort verwacht van 1.5 miljoen euro en dat u voor een enorme opgave staat dit tekort weg te werken. Helaas geen enkele indicatie hoe u dit denkt te gaan doen. Zowel structureel maar ook eenmalig zijn de risico’s die we als gemeente lopen significant. Wij hebben helaas geen PDCA-cyclus kunnen doorlopen, omdat er geen jaarcijfers 2015 beschikbaar zijn. Als we onze financiële situatie niet beter beheersbaar maken komen we nooit van de code oranje af. Ondanks dat dit college op de hoogte was of in ieder geval kon en moest zijn van onze financiële situatie is er vanaf het aantreden met potverteren begonnen en werd er geld uitgegeven dat we niet hadden. De VVD heeft hierover regelmatig aan de bel getrokken maar het heeft helaas geen effect gehad. De alarmbellen rinkelden maar dit college weigerde de tering naar de nering te zetten. Er werden besluiten genomen die financieel niet te verklaren waren zoals, volstrekt willekeurig, voor de professionalisering van SJDH en de aanleg van het fietspad aan de Kerkallee. De wal keert nu ons schip maar of dit, ondanks code oranje, al volledig is doorgedrongen tot de kapitein en zijn officieren?
1
Het college wil investeren in de lokale economie maar, of hier de tijd nu rijp voor is vragen we ons af. Als je geen geld hebt kun je dit namelijk ook niet uitgeven. Er wordt regelmatig teruggegrepen op het bestuursakkoord, het college gaat echter met de uitgangspunten in dit akkoord op z’n minst selectief om. De lastendrukverhoging in het algemeen en de extra OZB verhoging voor niet-woningen zijn hiervan de, in onze ogen, trieste voorbeelden. Op het moment dat de VVD bezig is deze eerste termijn voor te bereiden is de meicirculaire uitgebracht en wordt er druk gerekend. Welke financiële verrassingen staan ons te wachten? Op dit moment weten we dat de begroting niet sluitend is en dat er nog een bedrag gezocht moet worden van 149.289,=euro. Een bizarre situatie dat we op dit moment over deze kadernota ons hoofd breken, terwijl ondertussen de situatie zowel in positieve maar ook negatieve zin totaal anders kan zijn. Nog vreemder is, dat waarschijnlijk het college bij haar beantwoording in eerste termijn inmiddels wel op de hoogte is van de financiële gevolgen van deze circulaire. Het gaat ons niet om de details maar wat is de impact in grote lijnen op de begroting 2017? Dat zou toch moeten kunnen? Voor de VVD is het vrijwel ondoenlijk recht te doen aan het beoordelen van deze kadernota zonder de beschikking te hebben over de jaarrekening 2015. Als we niet terug kunnen vallen op de gerealiseerde cijfers over 2015, hoe kunnen we dan oordelen over toekomstige cijfers? Dat lijkt meer op het spelen van roulette dan op een serieuze voorbereiding op de begroting voor het jaar 2017. Mogelijk dat de accountant hier voor het grootste gedeelte schuldig aan is, maar we hebben dit als gemeente wel laten gebeuren. De bedragen waar we over praten zijn zo groot en de veranderingen gaan zo snel dat we zonder de resultaten over 2015 eigenlijk deze kadernota niet kunnen behandelen, als we tenminste serieus genomen willen worden. Een verkeerde aanname kan grote gevolgen hebben. Kan de wethouder ons uitleggen hoe het zo ver heeft kunnen komen en ligt het tot twee keer uitstellen van de deadline alleen aan de accountant? Als dit zo is, hebben we de accountant in gebreke gesteld en een claim ingediend of aangegeven een deel van de factuur niet te betalen? Toch zal de VVD een poging wagen over deze kadernota haar licht te doen schijnen, maar wel onder protest van het niet hebben van de cijfers over 2015. Ook lazen we het volgende: ‘De gemeente zal nog integraler moeten werken' Dat is een open deur die niemand begrijpt en volstrekt onmeetbaar is. We lezen veel suggesties en aannames, maar deze worden helaas niet concreet gemaakt of gekoppeld aan tenminste een tijdspad. Kortom deze kadernota 2017 doet onvoldoende recht aan de grote problemen waar we als gemeente inmiddels middenin zitten. Een gemiste kans en een duidelijk gebrek aan bestuurlijke moed. U merkt op bladzijde 6 van deze kadernota op voorhand op, dat de heroriëntatie betekent dat bepaalde taken niet meer uitgevoerd kunnen worden. Tot onze verbazing verwacht u echter van de gesubsidieerde instellingen dat zij doelmatiger gaan werken om bezuinigingen op te vangen. Uiteraard verwacht de VVD dat ook van de gemeente zelf en van haar apparaat. Hoe staat het overigens met de bezuinigingsopdracht heroriëntatie ambtelijke organisatie teneinde tussen de 250.000,= en 500.000,= te bezuinigen en de afspraak jaarlijks bij de raad terug te komen over de stand van zaken m.b.t. de reserve heroriëntatie? De VVD wil meer inzicht en dus grip krijgen op de risico’s die door het college wel benoemd worden, maar waar geen bedragen aan worden gekoppeld. Door van de risico’s een best judgement (inschatting) te maken ontstaat er een meer afgewogen/gebalanceerd inzicht in onze financiële toekomst en daar gaat het in een begroting toch uiteindelijk om. Je kunt de risico’s echter ook in een apart overzicht verwerken en dat kan als een standaard onderwerp betrokken worden bij de beraadslagingen. De VVD vraagt hier opnieuw aandacht voor de implementatie van de Globale Risico Inzicht Presentatie (GRIP) in de vorm van een Pareto-analyse. De Pareto-analyse, ook wel bekend als de 80/20 regel, gaat er vanuit dat een groot deel van de gevolgen (80%) te herleiden zijn naar een klein aantal belangrijke oorzaken. (20%). Wij zullen hier bij de vaststelling van de begroting 2017 zeker op terug komen en mogelijk wederom met een motie over dit implementatievoorstel komen. Wij vinden dit als partij heel belangrijk en de aanhouder wint (vaak). De VVD moet helaas constateren dat de communicatie van het college richting inwoners, organisaties en andere belanghebbenden veel te wensen over laat. Helaas een hardnekkig en structureel probleem. Soms zeggen beelden meer dan woorden vandaar de cartoon.
Per programmaonderdeel gaan we hieronder nader in op de voorstellen van het college.
2
1. Veilig leefklimaat De VVD wil best aannemen dat burenruzies in Twenterand een probleem vormen, maar waar komt dit probleem plotseling vandaan? Wij kunnen ons niet herinneren er eerder iets over te hebben gelezen. 'Gezien het toenemend aantal burenruzies' Hoezo toenemend? Nadere cijfers ontbreken volledig, dus graag ook hier een nadere onderbouwing aan de hand van betrouwbare cijfers. Overigens vragen wij ons af of het een taak voor de gemeente is om een burenruzie op te lossen, daar hebben we toch de politie en de (rijdende) rechter voor? Echt bizar is de financiering voor een onafhankelijke conflictbemiddeling. De dekking van 19.500 euro wil de gemeente bij Mijande Wonen neerleggen, maar omdat niet zeker is of Mijande wel vrijwillig wil mee betalen, wordt dat bedrag wel alvast gereserveerd. Lijkt ons niet zo’n sterke onderhandelingspositie bij het gesprek met Mijande over dit verzoek. Denkt het college echt dat Mijande de portemonnee gaat trekken als de gemeente het complete bedrag al heeft ingevuld? Kortom, geen onderbouwing van het probleem en een financieringsvoorstel dat wel heel erg naïef is. Kapotte speeltoestellen worden weggegooid. Is het niet mogelijk om iets te repareren, door bijvoorbeeld BOVO hier bij te betrekken? We hebben de mond vol over duurzaamheid en besparingen, dan lijkt ons weggooien geen goed voorbeeld. Waarom het onderhoudsniveau van de groenvoorziening met het huidige budget niet haalbaar is daarover willen we graag een nadere uitleg. Welke omstandigheden zijn dan gewijzigd waardoor dit nu het geval is? Ook hier graag, net zoals bij de burenruzies, een betere onderbouwing aan de hand van betrouwbare cijfers. Wat denkt het college te doen als inwoners niet willen participeren in het onderhoud van het openbaar groen? Laten we dan de boel verwilderen of kiezen we bijvoorbeeld ook hier voor mediation? Het college zet in op buurtbeheer voor de groenvoorziening, naar de mening van de VVD kan dit echter ook leiden tot een verdere stijging van het aantal burenruzies. Nog zo’n open deur in deze kadernota is de kreet 'het optimaliseren van de inzamelstructuur' Kan het college aangeven wat zij zich hierbij concreet voorstelt, waarbij tevens ingegaan wordt op het feit dat dit optimaliseren in 2017 een forse lastendrukverhoging met zich mee brengt voor het vaste deel van de afvalstoffenheffing? Met het huidige beleid met betrekking tot een asbestvrij Twenterand in 2022 gaan we deze doelstelling niet halen. De gemeente ziet helaas af van een voorbeeldrol in deze en daarover blijft de VVD zich verbazen. Onze recente vragen hierover vormden voor dit college geen aanleiding deze voorbeeldrol nu al op zich te nemen en daarmee dus te wachten tot blijkt dat de doelstelling niet wordt gehaald. Goed voorbeeld doet goed volgen, gaat kennelijk bij dit college niet op. Waarom moet de invoering van de omgevingswet tot meer medewerkers leiden? De VVD is een groot voorstander van deze wet, die minder rompslomp en regelgeving tot gevolg zal hebben. Wij kunnen de koppeling dat dit echter tot meer medewerkers gaat leiden nog niet maken. Mogelijk dat het college ons dit kan uitleggen? Het veilig leefklimaat is in deze nota volledig gericht op wijken en kernen (de bebouwde kom). Nergens komt helaas het buitengebied ter sprake. Daar wonen echter ook inwoners van Twenterand en die betalen ook gemeentelijke belastingen. Is daar een veilig leefklimaat dan van minder belang of is het in het buitengebied volgens het college al veilig genoeg? Graag een uitleg van het college. 2. Aantrekkelijke gemeente Verreweg het belangrijkste item binnen dit programma zijn de aanpassingen binnen de subsidieverstrekking. Over het subsidiebeleid dat het college voorstaat gaan we op een ander moment nader in en ook over de indexering en vooral de meetmethode hiervan gaan we het zeker met elkaar nog over hebben. Over het onderwerp subsidies valt veel te zeggen en te schrijven maar het is hier nu niet de tijd en de plaats. Dat het communicatietraject hier volledig gefaald heeft rekenen wij dit college zwaar aan. Het gevolg is vooral onnodige maatschappelijke onrust. Er wordt ingezet op cultuureducatie bij kinderen. Wij zijn benieuwd naar de rol van de combinatiefunctionarissen zowel voor sport als cultuur hier in. Zij kunnen van grote waarde zijn in het goed begeleiden van dit proces. Worden deze functies voortgezet of hoe wordt hier dan invulling aan gegeven?
3
In Den Ham, Vroomshoop en in Westerhaar-Vriezenveensewijk zijn voor de komende tien jaar bouwgronden beschikbaar voor (sociale) woningbouw. In de grootste kern van Twenterand zitten, buiten een aantal inbreidingslocaties, op dit moment geen concrete plannen voor woningbouw in de pipeline. Wij hebben informatie dat reeds een flink aantal geboren en getogen Vriezenveners inmiddels, min of meer noodgedwongen, een huis hebben gekocht in omliggende gemeenten. Want in de direct naastliggende gemeenten zijn deze bouwkavels voor woningbouw wel voorhanden. Tubbergen is bijvoorbeeld nieuwe ontwikkelingen gestart in Geesteren. Vooral jongere woningzoekenden, voelen er namelijk niets voor zich te vestigen op een inbreidingslocatie, waarbij het leeftijdsverschil met de buren in de meeste gevallen toch best aanzienlijk is. Deze jonge gezinnen moeten ook in Vriezenveen de kans krijgen een huis te kopen in een omgeving waar de buren in eenzelfde fase van hun leven zitten. Zowel de ouders als de kinderen groeien dan met elkaar op en dat verhoogt de sociale contacten. Ook kunnen de grote leeftijdsverschillen bij een vestiging op een inbreidingslocatie burenruzies in de hand werken en dat schijnt al zo’n groot probleem te zijn in Twenterand, lezen we in deze kadernota. Er ligt overigens nog een intentieovereenkomst met de VOF Weemelanden-Noord. Kan het college ons aangeven wat de status van deze overeenkomst op dit moment is? Vooral voor starters en jongeren is er te weinig aanbod en dat heeft kwalijke gevolgen, waaronder de vergrijzing. Er zijn diverse plannen om bestaande gebouwen om te bouwen tot een kleinschalig appartementencomplex met bijvoorbeeld 4 units, maar de regelgeving laat er vaak maar twee toe. Gevolg: Plannen van tafel want dan kan het niet uit en gaat de kans voorbij. Is het college bereid uit te zoeken waar in dit soort zaken nu precies de bottleneck zit en wat er mogelijk aan gedaan kan worden? De VVD heeft wel een aantal voorbeelden en wil die graag met het college delen. Het MKB is de motor van Twenterand en ook de grote bedrijven zijn voor onze gemeente heel belangrijk. De VVD noemt hier specifiek ‘heel belangrijk voor onze gemeente’ en dat houdt dus in dat de economie niet alleen maar belangrijk is voor de betrokken ondernemers. Het is een algemeen belang waar we ook allemaal van profiteren. Dat de gemeente de economie wil steunen is dus een gemeenschappelijk belang, waar naar onze mening ook niet alleen de ondernemers extra voor moeten betalen. Dus de extra OZB verhoging voor niet-woningen kan om deze reden niet op onze steun rekenen maar we komen hier in onze inbreng nog nader op terug. Voor alle duidelijkheid, de VVD is en blijft van mening dat onze (lokale) economie prioriteit no.1 moet hebben, maar dat wil niet zeggen dat we alle voorstellen waar het woordje economie in voor komt, automatisch en dus blindelings steunen. Wij zullen, zoals u van ons gewend bent, onze voorstellen hierover ook nader onderbouwen. Dat in het toerisme kansen liggen met name in de omgeving van Den Ham onderschrijven we volledig. Maar ook hier dreigt het bij mooie woorden te blijven, want bijvoorbeeld om bij een marktonderzoek over een overdekt zwembad ook de locatie de Zandstuve te betrekken was helaas geen meerderheid te vinden en ook het college vond dit kennelijk onnodig. De voorstellen over het verminderen van de subsidie richting TTI passen niet bij de woorden die opgetekend zijn in deze nota over het belang van het toerisme in Twenterand. De woorden over het belang van sport en de richting waarin het college zegt te denken kunnen we onderschrijven. Het verenigingsleven in onze gemeente is kwalitatief van een goed en hoog niveau en dat hebben we te danken aan actieve verenigingen met een goede structuur. Over de voorgestelde verhoging van in totaal 25.000,= richting de sportvereniging is helaas vooraf niet gecommuniceerd en dat zorgde voor veel commotie en dat lijkt ons volkomen terecht. De communicatie lijkt een structureel probleem bij dit college. Op 13 juni 2016 is dit voorstel in een reguliere vergadering tussen de wethouder en het sportplatform besproken en de kou schijnt uit de lucht te zijn. Graag vernemen wij van de wethouder welke toezeggingen er zijn gedaan om de zaak te sussen? Aangezien het college aangeeft dat de kostendekkendheid van de sport ten opzichte van omliggende gemeenten laag i,s wil de VVD meedenken over het voorstel de kostendekkendheid stapsgewijs te verhogen. De bewijslast over de verschillen ten opzichte van de omliggende gemeenten ligt echter bij de gemeente, dus we zien de stukken graag tegemoet.
4
De VVD betreurt het dat de nieuwe omgevingswet pas 1 januari 2019 in werking zal treden. Op papier moet dit leiden tot minder rompslomp dus minder regelgeving, voor mijn partij een belangrijk punt. Betekent het jaar uitstel van de invoering van deze wet dat we nog niet op zoek hoeven naar de genoemde 50.000,= euro? De gemeente is in gesprek met de ondernemers in alle kernen over een vernieuwde detailhandelsvisie. Of er werkelijk behoefte is aan een nieuwe visie is overigens nog maar de vraag. Duidelijk is echter wel dat de handhaving van de huidige visie volstrekt onvoldoende is en dat dit zorgt voor veel onrust en mogelijk zelfs tot claims richting de gemeente. Als je als gemeente regels stelt, moet je deze ook handhaven, anders moet je deze schrappen. Een standpunt dat mijn partij al jaren verkondigt. Met als uitgangspunt deze gedachte wil de VVD graag het gesprek aan met alle betrokken partijen over een nieuwe visie. We worden, in de ene kern wat meer dan in de andere, geconfronteerd met een leegloop uit de centra en er wordt al heel lang gesproken over winkelverbeterplannen. Dit heeft inmiddels al veel geld gekost maar zeker geen concrete plannen opgeleverd. De VVD wil dat er vooral voor de centra Vriezenveen en Den Ham in 2017 concreet invulling wordt gegeven aan deze winkelverbetering en/of centrumplannen. Is het college bereid hierover een toezegging te doen? 3. Maatschappelijke ontwikkeling en zelfredzaamheid De VVD-fractie heeft gekeken naar de kadernota 2016 en de begroting 2016 in relatie met de kadernota 2017. Op pagina 5 van de kadernota 2017 meldt u dat u 2 ton wilt bezuinigen op dit programma bij het onderdeel ‘sociaal domein’; de vertaling daarvan zien wij graag tegemoet, want helaas vinden we hier geen enkele onderbouwing van in deze kadernota. Graag een onderbouwing op welke wijze u deze bezuiniging gaat doorvoeren. Op dezelfde pagina zijn de verwachte tekorten binnen het soiale domein voor de komende jaren 1,5 miljoen euro en budgettaire neutraliteit is het uitgangspunt. Hoe denkt u aan dit uitgangspunt invulling te geven en waarom heeft u in deze kadernota 2017 hier geen bedrag voor opgenomen, zelfs geen PM post? Ook hier kunnen wij zonder de jaarrekening 2015 dit zo belangrijke programmaonderdeel niet op een juiste wijze beoordelen en er gefundeerd op reageren. Dat betreuren we zeer. We zullen onze op- en aanmerkingen, maar ook onze positieve geluiden bewaren tot de behandeling van de begroting 2017. Het is helaas niet anders. 4. Klantgerichte organisatie en bestuur De VVD kan zich niet aan de indruk onttrekken dat dit college toch net iets anders denkt over haar klantgerichtheid dan dat haar klanten hier over denken. Met de beschrijving in deze kadernota (dat geldt voor tal van onderwerpen) is niets mis, maar helaas geven de reacties uit onze samenleving toch een volstrekt ander en veel gekleurder beeld. De mooie woorden komen totaal niet overeen met de realiteit. Onze inwoners zijn helemaal niet zo tevreden over onze klantgerichte organisatie en dat valt dit college te verwijten. Een veelgehoorde klacht in onze contacten met de inwoners vormt de communicatie. Het plaatje bij de inleiding geeft de gevoelens weer van de inwoners maar het bestuur denkt er helaas totaal anders over. Zie daar het grote probleem dat de geloofwaardigheid van de politiek ondermijnt. Regelmatig worden wij geconfronteerd met gefrustreerde inwoners die met terechte klachten bij ons komen. Wij zullen als VVD geen uitzondering vormen, deze geluiden zullen ook bekend zijn bij andere partijen. Wij onderschrijven de faciliterende rol van de gemeente waarbij de inwoner/ondernemer zelf de initiatieven moet nemen. Op vragen moet de organisatie echter niet volstaan met aan te geven wat er niet kan, maar samen met de klant zoeken naar de mogelijkheden die wel kunnen. Klantvriendelijkheid zegt alleen iets over het feit of je wel of niet aardig gevonden wordt, klantgerichtheid zegt of je de eigen verantwoordelijkheid neemt en de behoefte van de klant oplost of zo goed mogelijk tracht op te lossen. Met de klantvriendelijkheid is niet zo heel veel mis, met betrekking tot de klantgerichtheid valt er nog veel te verbeteren en is dus onder de maat. Het college geeft aan dat bij verschillen in standpunten ingezet wordt op mediation. De VVD is geen voorstander van de inzet van (dure) mediators. Wij zijn voorstander om aan de voorkant geschillen te voorkomen en daarbij hoort een klantgerichte organisatie. Het is een kwestie van instelling en daarbij kan een cursus klantgerichtheid wonderen verrichten. Ook hier is inzetten op preventie een probaat middel.
5
Om te kunnen overleven als zelfstandige gemeente Twenterand is samenwerking noodzakelijk. Voor de VVD mag deze samenwerking heel ver gaan. Een gedecentraliseerd backoffice van en voor meerdere gemeenten ergens in Twente met daarbij natuurlijk wel een frontoffice gesitueerd midden in Twenterand is voor de VVD zeer zeker bespreekbaar. Met de vorming van het Twentebedrijf is mogelijk een eerste stap gezet, maar we hebben nog een lange weg te gaan. Dit vergt namelijk een omslag in het denken als individuele gemeente en zover is men in sommige gemeenten in Twente helaas nog (lang) niet. Dat door fasering op Twenterand digitaal 2.0 een bedrag van 50.000,= euro kan worden bezuinigd voor de jaren 2017 en 2018 is naar onze mening beleidsmatig niet logisch. Wij zijn van mening dat juist door het verder digitaliseren van een organisatie je uiteindelijk fors kunt besparen en dus dien je projecten niet te faseren, maar hoe eerder je deze kunt invoeren hoe beter en kostenbesparender dit is. Graag een volledige onderbouwing door het college van dit collegevoorstel. Volgens onze inwoners schort er dus nog wel het één en ander aan de communicatie van de gemeente richting de inwoners van Twenterand, dat valt helaas niet te ontkennen (zie het plaatje bij de inleiding). In de kadernota wordt hier ook aandacht aan gegeven maar dit is feitelijk meer een college over communicatie en het ontbreekt (ook hier) aan concrete plannen. Hoe voorkomen we kennelijke miscommunicatie die nog te vaak ontstaat en dan ook breed wordt uitgemeten via de media? Het is duidelijk een structureel probleem, hoe gaat het college dit aanpakken? Het overhevelen van onze taken op het gebied van de belastingen aan het Gemeentelijk Belastingkantoor Twente levert 50.000,= euro aan besparingen op. Op zich een goede zaak en een ontwikkeling die de VVD zeker toejuicht. Wij willen echter wel het volledig beeld te zien krijgen, dus graag ontvangen wij van het college een opgave van de incidentele en de frictiekosten (ontvlechtingskosten). Als uitgangspunt moeten we voorkomen dat de gemeente geschillen met de inwoners uitvecht via de rechter. Zoek oplossingen en probeer te schikken. Deze schikkingsvoorstellen moeten dan wel in verhouding staan tot de (financiële) belangen. Slechts als uiterste middel kan een gang naar de rechter noodzakelijk zijn. Niet alleen omdat hier hoge kosten mee gemoeid zijn, maar dit middel is, in meerdere opzichten, vaak erger dan de kwaal. Hoeveel zijn we inmiddels (zowel intern als extern) kwijt aan de lopende procedure over een boetebeding en waarom is hier geen bedrag voor opgenomen in deze nota? De gemeente is in deze zaak veroordeeld tot betaling van 432.000,= euro en zolang dit bedrag niet is betaald wordt rente in rekening gebracht. Hoe hoog is het bedrag aan door de gemeente te betalen rente inmiddels opgelopen en is het niet verstandiger uitvoering te geven aan het vonnis en verder de beroepsprocedure af te wachten? De lokale economie is voor de VVD heel belangrijk en deze motor van Twenterand moeten we draaiend houden. Een goed draaiende lokale economie heeft echter positieve effecten op veel meer vlakken en doelgroepen dan alleen ondernemingen en ondernemers. We zijn het daarom niet eens met het collegevoorstel om voor de stimulering van de lokale economie een extra OZB verhoging voor niet-woningen in te voeren. De VVD wijst het principe van een profijtbeginsel niet af, maar het is wel een gevaarlijk beginsel, want de bedoeling van dit beginsel is te laten betalen voor diensten die de overheid, buiten haar gemeenschappelijk algemene taken, levert richting een bepaalde groep. Waar trek je de grens is de eerste vraag waar de VVD mee worstelt. Met andere woorden wat valt onder een gemeenschappelijke taak en voor welke diensten laten we een specifieke doelgroep extra betalen? Hoe weten we zeker dat alleen de doelgroep er aan meebetaalt en er geen inwoners extra betalen voor zaken waar zij totaal geen belang bij hebben? Door het inzetten van een extra OZB verhoging voor niet-woningen worden ook inwoners betrokken die geen onderneming (meer) hebben en dus niet ondernemen. Denk aan boerenbedrijven die gestopt zijn maar nog wel de gebouwen hebben staan, denk bijvoorbeeld aan de sportaccommodaties, het gebouw van de lokale omroep en aan de inwoners die bezwaren hebben gemaakt, toen in Vriezenveen hun winkelbestemming in het bestemmingsplan plotseling werd geschrapt. Ook zij worden allemaal aangeslagen voor deze extra OZB verhoging maar behoren dus duidelijk niet (meer) tot de doelgroep. Er zijn naar onze mening andere en betere mogelijkheden om door het toepassen van het profijtbeginsel echte ondernemers te laten betalen voor de versterking van de lokale economie. Reclamebelasting is hiervoor bijvoorbeeld een veel beter instrument, om ondernemers en ondernemingen te bereiken die daadwerkelijk nog echt ondernemen.
6
Hoewel de VVD op dit moment zeker de invoering van reclamebelasting niet overweegt, willen we hierover toch iets vertellen en het voordeel van een schriftelijke termijn is, dat dit kan zonder dat je door een voorzitter onderbroken wordt, doordat je een tijdslimiet overschrijdt. Reclamebelasting kan worden geheven over openbare aankondigingen zichtbaar vanaf de openbare weg. Voor de belastingheffing is het voldoende dat er sprake is van een tot het publiek gerichte aankondiging met het doel de aandacht van het publiek te trekken. De reclamebelasting is een algemene gemeentelijke belasting waarvan de opbrengsten vrij besteedbaar zijn. Daarnaast kan de reclamebelasting een regulerend karakter hebben, doordat bedrijven en instellingen bewuster nadenken over het aanbrengen van reclame-uitingen. Ook wordt hierdoor gegarandeerd dat alleen ondernemers worden betrokken bij de heffing van deze belasting, want als je niet onderneemt maak je vast ook geen reclame. Hierdoor wordt volledig recht gedaan aan het profijtbeginsel. De reclamebelasting is lange tijd door maar een beperkt aantal gemeenten geheven. De laatste jaren neemt de belangstelling voor de reclamebelasting echter toe. Dit komt doordat de reclamebelasting steeds vaker wordt ingezet voor ondernemersfondsen waarmee verbeteringen in bijvoorbeeld een winkelgebied of op een bedrijventerrein worden gefinancierd. Reclamebelasting wordt betaald door degene die een openbare aankondiging heeft geplaatst of door degene voor wie een openbare aankondiging is geplaatst. Het gaat erom wie het grootste belang heeft bij de aankondiging. De VVD zal echter geen enkele belastingheffing op basis van het profijtbeginsel accorderen zonder vooraf eerst met de betrokken doelgroep te hebben gesproken of met haar belangenverenigingen. Heeft het college ook andere mogelijkheden bekeken bij de beslissing om voor de stimulering van de lokale economie de OZB te gebruiken en kan men ons aangeven welke mogelijkheden zij dan bekeken hebben? Heeft het college gesprekken gevoerd met bijvoorbeeld alle ondernemingsverenigingen om er achter te komen of er voldoende draagvlak is voor deze extra heffing? Wij zijn van mening dat de voorgestelde ‘normale’ OZB verhogingen van gemiddeld 3,27% voor de jaren 2017, 2018 en 2019 te hoog zijn, zeker gezien de ontwikkelingen m.b.t. de te verwachten inflatie. OZB mag en moet niet gebruikt worden om een begroting sluitend te maken. Wij gaan dus niet akkoord met het voorstel de OZB met 3,74% te verhogen. Het is een te makkelijk middel om gaten te dichten en je hoeft er vrijwel niet over na te denken. De VVD had meer creativiteit van dit college verwacht. In het vigerende, maar naar onze mening volledig mislukte, bestuursakkoord is o.a. het volgende uitgangspunt opgenomen: ‘Bij gelijkblijvend voorzieningenniveau geen toename van de belastingdruk (OZB).’ Er ligt een opdracht om structureel 250.000,= euro te snijden in onze subsidies richting 19 organisaties die mede vormgeven aan ons voorzieningenniveau. Door deze forse ingreep is het onrealistisch te verwachten dat het voorzieningenniveau gelijk blijft. Dat we dan toch de belastingdruk (OZB) gaan verhogen is dus niet conform dit bestuursakkoord. Sterker nog, eigenlijk zou dit volgens het bestuursakkoord zelfs moeten leiden tot een verlaging van de belastingdruk. Dit college grijpt regelmatig terug op het bestuursakkoord om ons zaken uit te leggen en besluiten door te voeren. De VVD vraagt het college ons nu eens uit te leggen waarom dit uitgangspunt hier plotseling wordt losgelaten. Dat is naar onze mening selectief shoppen.
Paragrafen 3.1
Weerstandsvermogen
Statushouders De gemeente Twenterand houdt rekening met de opvang van 100 statushouders en dat gaat ook zeker financiële consequenties met zich meebrengen. De VVD wil het hier niet specifiek hebben over de kosten want we vinden het onze plicht statushouders op te nemen. Kan het college ons een indicatie geven van de reserveringen die de gemeente hiervoor heeft opgenomen? Veel belangrijker voor de VVD is echter hoe de gemeente zorg gaat dragen voor een snelle integratie van deze statushouders binnen onze gemeente? Welke plannen heeft het college hiervoor gemaakt? Wet sociale Werkvoorziening Wat betreft Soweco is de VVD gematigd positief, het tij lijkt gekeerd en er zijn stappen gezet op weg naar een situatie die aanvaardbaar is. Maar het is nog veel te vroeg om de vlag uit te steken, we hebben gezamenlijk met de andere gemeenten nog een lange weg te gaan. Helaas is duidelijk dat niet alle partners hier even positief tegenover staan.
7
Algemeen Maatschappelijk Werk De VVD is positief gestemd over het onderzoek over subregionale ontwikkelingen m.b.t algemeen maatschappelijk werk. Ook hier liggen door verregaande samenwerking grote kansen om niet alleen de kwaliteit te waarborgen, maar ook op kosten te besparen. Vervoer Ook over de soap met betrekking tot de aanbesteding van het vervoer worden we niet vrolijk. De rechter heeft zeer kortgeleden een uitspraak gedaan zodat er voor onze inwoners ook per 1 juli 2016 vervoer gewaarborgd blijft. GGD/Jeugdgezondheidszorg en gezondheidsrisico’s Drank en drugs zijn onderwerpen die helaas leven binnen Twenterand. Gelukkig hebben deze problemen nu ook de aandacht van de politiek en wordt er wat mee gedaan (werkgroep drugs). Hoewel de media vooral het probleem drugs benoemen vormt het drankgebruik onder jongeren zelfs een groter gezondheidsrisico. De VVD wil weten wanneer de verstrekking van drank aan jongeren onder de 18 jaar nu echt eens aangepakt gaat worden. De portefeuillehouder heeft zichzelf een timeout gegeven van een half jaar. Deze time-out is inmiddels voorbij. De wet is duidelijk, preventie alleen werkt onvoldoende,dus handhaven. Kan de portefeuillehouder aangeven welke plannen hij de afgelopen zes maanden heeft gemaakt om per 1 juli de aanpak ter hand te nemen? Per 1 januari 2018 wordt het rijksvaccinatieprogramma overgedragen richting de gemeenten. Wij missen deze informatie in de kadernota en misschien is dit ook wel iets te vroeg, maar we vragen ons wel af welke financiële risico’s hieraan voor de gemeente verbonden zijn. Kan het college ons hieromtrent al wat nader informeren? Decentralisatie overheidstaken: Wet maatschappelijke ondersteuning en jeugdhulp Dat de financiële risico’s door de decentralisatie van overheidstaken groot zijn is ook een open deur. Echter binnen de diverse gemeenten zijn de concrete gevolgen heel divers. De ene gemeente houdt het verlies binnen de perken en een andere gemeente houdt er zelfs geld aan over. Voor de gemeente Twenterand zijn de resultaten niet bekend maar wat wel bekend is dat het eindcijfer van alle decentralisaties zeer waarschijnlijk niet positief zal uitpakken. De VVD wil over de stand van zaken volledig op de hoogte gehouden worden en wil de juiste en volledige cijfers hebben voorafgaand aan de begrotingsbehandeling 2017. Geen woorden en aannames, maar de volledige financiële stand van zaken.
3.2
Verbondenpartijen
De VVD ziet samenwerking als een noodzaak om onze zelfstandigheid als gemeente te kunnen behouden. Dat wil echter niet zeggen dat we alle samenwerkingsverbanden moeten accepteren. We willen dat de raad hierover zelfstandig besluiten kan nemen. Veiligheidsregio Hoewel de nieuwe financieringsmethode ons 115.000,= euro meer gaat kosten kunnen we niet anders dan dit accepteren. Over veiligheid marchandeer je niet. Dat betekent echter niet dat we de portefeuillehouder een blanco cheque en volmacht meegeven. De VVD overweegt de motie van de gemeente Tubbergen m.b.t. de kwaliteit van de geleverde prestaties binnen de Veiligheids Regio Twente (VRT) te steunen. Maar wil dan wel graag vooraf inzage hoe het op dit moment gesteld is met de prijs-kwaliteitsverhouding in Twenterand. Kan de portefeuillehouder ons hierover inlichten en hierbij ook de RUD betrekken? Dit houdt overigens niet in dat we langere aanrijdtijden accepteren, maar dat zolang er niet voldaan wordt aan de voorwaarden we niet het volle pond willen betalen. Het uitgangspunt voor de VVD is en blijft gewoon voldoen aan de minimale eisen.
8
Regio Twente/agenda van Twente Over de agenda van Twente hebben we zeker nog wel vragen. Bij de vorige agenda kwam onze gemeente er bekaaid af en deze mening is mede tot stand gekomen door gesprekken met ondernemers. Voor de promotie van Twente is veel geld uitgegeven, maar de gemeente Twenterand heeft hier onvoldoende van kunnen profiteren. Dit moet anders en we wachten dus de voorstellen van de commissie af. Die volgen in september 2016. Als we binnen de nieuwe agenda niet beter gaan scoren in de prijs-kwaliteitverhouding willen we deze gelden of tenminste een deel van deze gelden rechtstreeks ontvangen en zelf bepalen hoe en waaraan we deze gaan uitgeven. De geïnvesteerde 80 miljoen in het verleden heeft ongetwijfeld een positief effect gehad op de branding van Twente, maar helaas is dit onvoldoende te meten of te onderbouwen. Maar het tegenovergestelde ook niet. Twentebedrijf Het Twentebedrijf is een kans maar de jaarlijkse kosten gaan bijna één miljoen euro bedragen. Als veel gemeenten werkzaamheden gaan uitbesteden aan het Twentebedrijf kunnen de jaarlijkse kosten omlaag, maar als de praktijk is dat gemeenten er weinig gebruik van gaan maken, worden we ongetwijfeld geconfronteerd met hogere kosten. Dat zowel Enschede, Almelo als Hengelo de loonadministratie weggehaald hebben bij het Twentebedrijf baart de VVD zorgen, want hoe moeilijk is het invullen van enkele parameters binnen een computerprogramma? Mensen van verschillende gemeenten laten werken op één locatie heeft niets met samenwerken te maken, helaas is dit een veelvoorkomend misverstand. Wij maken ons dus zeker zorgen of het aandeel voor Twenterand jaarlijks beperkt blijft tot maximaal 40.000,= euro. Wij lezen dat dit bedrag gedekt wordt uit de reserve heroriëntatie. Kunt u ons uitleggen hoe het komt dat we kennelijk geld over hebben in deze reserve? Bijlagen A. Ontwikkeling lastendruk woningen Niet alleen de OZB verhoging, ook het vaste deel van de afvalstoffenheffing is debet aan de forse stijging van de lastendruk. Hierdoor wordt een belangrijk uitgangspunt van het bestuursakkoord losgelaten, maar daar hebben we het al over gehad. Maar het blijft niet te min wel heel opmerkelijk. Waarom het college ook dit jaar geen inflatiecorrectie toepast bij de OZB heffing is voor de VVD onbegrijpelijk. Voor het structureel doorvoeren van een inflatiecorrectie bij deze heffing was in de loop der jaren draagvlak verkregen en deze correctie werd algemeen geaccepteerd. Hier dan voor het tweede jaar van afwijken lijkt ons volstrekt onnodig en geeft alleen maar reden voor extra onrust bij een onderwerp dat politiek toch al zo gevoelig ligt. De inflatiecorrectie van 0,64 % had, naar de mening van de VVD, gewoon doorgevoerd moeten worden en daarnaast had in deze kadernota, als het college dit werkelijk noodzakelijk zou achten, een voorstel voor een OZB verhoging opgenomen moeten worden. De VVD is overigens van mening dat een OZB verhoging met in totaliteit 3,74 % voor 2017 onwenselijk is. In deze kadernota is opgenomen dat in 2018 het OZB percentage met 1,51% wordt verhoogd. Als bijvoorbeeld bij de behandeling van de kadernota 2018 de inflatiecorrectie 1,51% zou bedragen, wat neemt de portefeuillehouder dan in de kadernota 2018 nota op? Dat de OZB met 1,51 wordt verhoogd of wordt er dan aangeven dat de OZB, buiten de inflatiecorrectie, in 2018 niet wordt verhoogd? Geeft u eens antwoord op deze hypothetische vraag en waarom volgt u hier geen duidelijke en eenduidige lijn, een lijn die we eerder vanaf de totstandkoming van Twenterand steeds hebben gehanteerd? Dat deze wijziging samenvalt met de toetreding van de portefeuillehouder tot dit college kan natuurlijk toeval zijn. B. Financiële uitgangspunten t.b.v. de programmabegroting 2017 Deze pagina is gelijk aan de pagina in de kadernota 2016, m.u.v. inflatiepercentage. Hoe is het mogelijk dat de uitgangspunten hetzelfde zijn, terwijl we nu onder toezicht staan van provincie en bijv. bij sociaal domein staat dat het uitgangspunt is budgettaire neutraliteit; Dit zou dan toch ook hier moeten worden gemeld? De VVD wil graag geïnformeerd worden over de hoogte van onze algemene risico reserve op dit moment en welke onttrekkingen het college voor 2016 nog verwacht. Als de A.R.R. op 1 januari 2017 onder het minimum is, hoe gaat dit college er dan voor zorgen dat deze reserve op het vastgestelde niveau wordt gebracht en waar halen we dit geld dan vandaan?
9
Tot zover de eerste termijn van de VVD Twenterand over de gepresenteerde kadernota 2017. We hebben er als partij veel tijd in gestoken met als resultaat een uitgebreide algemene beschouwing op onze financiële situatie. Ik dank de leden van mijn steunfractie daarvoor hartelijk. De VVD maakt zich grote zorgen over de ontwikkelingen en neemt met name code oranje heel serieus en voelt hierbij ook zeker plaatsvervangende schaamte. Dit is niet iets om trots op te zijn en dat geldt niet alleen voor het college. Toch houden wij dit college politiek verantwoordelijk voor deze situatie en wij hebben al aangegeven dat dit wat ons betreft consequenties moet hebben, maar daar hebben we een meerderheid voor nodig en zijn we dus afhankelijk van andere partijen. We zijn echter realistisch genoeg om te beseffen dat dit politiek op dit moment niet haalbaar is. We zullen moeten wachten tot de gemeenteraadsverkiezing in maart 2018 en dan is het woord aan de kiezers en zo hoort het natuurlijk ook. De VVD Twenterand wil echter een signaal afgeven in de richting van dit college en geeft daarom dit college code rood. Of dit bij een signaal blijft of ook verdere gevolgen krijgt is niet aan ons, maar de VVD vond het noodzakelijk dit signaal af te geven. Helaas kunnen we, met name door de grote financiële onzekerheden, op dit moment niet positief oordelen over deze kadernota 2017 en de kijk over meer jaren. De argumenten hiervoor zijn door ons in deze algemene beschouwingen opgenomen en wij hopen deze voldoende duidelijk te hebben gemaakt. Wij kijken met belangstelling uit naar uw reactie en hopen vurig dat de meicirculaire ons aangenaam zal verrassen. Dit kan mogelijk leiden tot een andere conclusie, mits deze positieve ontwikkelingen ingezet worden om onze inbreng, geheel of gedeeltelijk, te realiseren. Mochten de resultaten van de meicirculaire hiertoe geen mogelijkheden bieden, dan zullen we zeker met eigen voorstellen komen.
VVD Twenterand
Chris Walraven Fractievoorzitter
10
