Fries burgerpanel Fryslân inzicht

Fries burgerpanel

“Wij gaan er van uit dat we zo lang mogelijk in onze eigen woonomgeving kunnen blijven.”

Fryslân inzicht

“Wij gaan er van uit dat we zo lang mogelijk in onze eigen woonomgeving kunnen blijven.”

Fries burgerpanel over veranderingen in de langdurige zorg

september 2014

Fries burgerpanel over veranderingen in de langdurige zorg

940

RESPONDENTEN =

Er verandert veel in de organisatie van de zorg in Nederland en Fryslân. Er vindt een ver-

74%

schuiving in verantwoordelijkheid plaats en er wordt flink bezuinigd. Zo worden bepaalde

RESPONS

zorgtaken overgeheveld van de rijksoverheid naar gemeenten. En ook is de aandacht in toenemende mate gericht op de ‘participatiesamenleving’. De overheid trekt zich meer terug en de burger is meer aan zet. De overheid vindt dat mensen meer verantwoordelijkheid moeten nemen voor hun eigen leven en elkaar daarbij moeten helpen. Niet alleen voor de mensen met een zorgvraag gaat dus iets veranderen, óók voor de mensen om hun heen. Voor het beantwoorden van zorgvragen richt het huidige kabinetsbeleid zich namelijk veel meer op het inzetten van het sociale netwerk van de burger. De roep om vrijwilligers en mantelzorgers neemt dus toe. Wat vinden de leden van het Fries burgerpanel van de veranderingen in de langdurige zorg? Hoe denken zij over de inzet van het sociale netwerk bij het beantwoorden van een hulp- of zorgvraag? Wie is er verantwoordelijk voor het regelen en financieren van de zorg? En hoe zit het met de nabijheid van voorzieningen wanneer ouderen langer thuis moeten blijven wonen?

48% 52% 4% van de respondenten heeft zelf langdurig zorg nodig 38% van de respondenten kent iemand in zijn/haar naaste omgeving met een langdurige zorgvraag

58% van de respondenten heeft zelf geen zorgvraag en kent ook niemand met een langdurige zorgvraag

Dit panelonderzoek gaat uitsluitend over de organisatie van de langdurige zorg. Hiermee wordt bedoeld: zorg langer dan een jaar, voor mensen met beperking, ouderen en chronisch zieken. Zij hebben in hun dagelijks leven zorg en/of begeleiding nodig. Deze zorg kan worden geleverd door formele zorg- en dienstverleners (zoals thuiszorg, zorginstellingen, etc.), maar ook door informele zorgverleners, zoals familie, vrienden, buren en vrijwilligers.

Had u voor deze enquête al over ‘de transities in de zorg/hervorming van de langdurige zorg’ gehoord en/of gelezen? En weet u wat het betekent? Ik kende de term en weet (ongeveer) wat het betekent

Uit de antwoorden op de vragen blijkt dat de panelleden in de praktijk vaak aan ouderenzorg denken, en minder aan zorg voor mensen met een beperking of chronisch zieken.

69%

Ik had de term wel eens gehoord/gelezen, maar weet niet wat het inhoudt. Dit is voor mij abracadabra

22% 9%

Fries Burgerpanel is een initiatief van Partoer

Vrijwillige inzet in de zorg De regering gaat ervan uit dat burgers in de toekomst meer voor zichzelf en elkaar gaan zorgen en minder beroep doen op de overheid. De roep om vrijwillige inzet in de zorg neemt daardoor toe. 99% van de panelleden is van dit voornemen op de hoogte.

Ook respondenten die zelf niemand met langdurige zorg kennen in hun persoonlijke netwerk, zien weinig heil in de plannen voor meer vrijwillige inzet in de zorg. 82% van hen beantwoordde de vraag met ‘niet goed’ of ‘het zal wel moeten’.

Wat zeggen de panelleden over meer inzet van het sociale netwerk?

Wat vindt u van dit voornemen?

weet ik niet 3% goed 13%

niet goed 57%

het zal wel moeten 27%

Wat wordt bedoeld met het sociale netwerk? In deze publicatie hebben we het vaak over de inzet van het sociale netwerk. Met sociaal netwerk wordt bedoeld: partner, (schoon)ouders, kinderen, andere familieleden, vrienden, kennissen, buren, etc. Kortom: personen op wie mensen met een zorgvraag eventueel een beroep kunnen doen voor het beantwoorden van die zorgvraag.

‘Ik denk dat het niet meer dan logisch is dat mensen meer voor zichzelf en hun naasten gaan zorgen en ook meer zelf gaan betalen.’ ‘Ik moet er niet aan denken dat er beperkt professionele hulp beschikbaar zou zijn en dat ik mijn eigen omgeving steeds lastig ga vallen met mijn ‘behoeftes’ voor zorg.’ ‘Ik ben erg voor het feit dat we elkaar in de samenleving meer moeten helpen, maar enkel bezuinigingen in de zorg zal hier niet voor zorgen. Hier zijn meer veranderingen voor nodig; de maatschappij is erg prestatiegericht en geïndividualiseerd, iedereen heeft het druk. Dit sluit niet aan bij het zorgen voor elkaar.’ ‘Het is niet fair dat de één de zorg vrijwillig krijgt en een ander ervoor moet betalen.’ ‘Ik maak mij zorgen over mensen die geen sociaal netwerk hebben. Hoe moeten die zich nu redden als ze hulp nodig hebben? Vereenzaming ligt op de loer.’ ‘Ouderen zijn lang niet assertief genoeg om met de nieuwe werkelijkheid om te gaan. De vraag is of een buur of familielid, die de zorgvraag nu meer moet signaleren, wel de vaardigheden heeft om hier doorheen te prikken. Zeker als het voorkomen van kosten het hoofddoel is, zullen er slachtoffers vallen.’ Fries Burgerpanel is een initiatief van Partoer

Vrijwillige inzet in de zorg

Ruimte voor vrijwillige inzet Een ruime kwart van de respondenten vindt dat mensen met een zorgvraag meer een beroep op hun eigen sociale netwerk kunnen doen dan ze nu al doen. Het zijn met name panelleden die zelf geen zorgvraag hebben die dit vinden. Het zal nog niet zo makkelijk zijn om dit te verwezenlijken. Driekwart van de panelleden geeft namelijk aan het moeilijk te (zullen) vinden om iemand in zijn of haar sociale netwerk om hulp te vragen.

82% van de respondenten vindt dat mensen zelf moeten kunnen beslissen of ze hun sociale netwerk in willen zetten wanneer zij hulp nodig hebben. Zoals het woord het al zegt: de zorg moet vrijwillig zijn, en niet opgelegd.

Vooral respondenten die iemand met een zorgvraag kennen, vinden dat het sociale netwerk de taak heeft te signaleren of iemand hulp nodig heeft (69%). Respondenten die zélf een zorgvraag hebben zijn hierover een stuk minder positief, van hen is 36% het hiermee eens. Het sociale netwerk ziet dus meer een taak voor zichzelf bij het beantwoorden van een

Het panel geeft aan dat de taak van het inzetten van het sociale netwerk niet alleen bij

hulpvraag dan de zorgbehoevende dat zelf ziet.

zorgbehoevenden ligt. 63% van de respondenten is het eens met de stelling ‘Het sociale netwerk heeft de taak te signaleren of iemand hulp nodig heeft’. De sociale omgeving van de zorgbehoevende moet dus een oogje in het zeil houden en opmerken of en wanneer iemand hulp nodig heeft. Ook dit kan lastig zijn, omdat 38% van de respondenten aangeeft het moeilijk te vinden om hulp aan te bieden. Duidelijk is wel dat de inzet van het sociale netwerk een wisselwerking is tussen zorgbehoevende en het sociale netwerk.

Mensen moeten zelf kunnen kiezen of zij hun sociale netwerk inzetten bij het beantwoorden van hun hulpvraag. Ik vind/zou het moeilijk vinden iemand in mijn sociale netwerk hulp te vragen voor een zorgvraag.

Mensen met een zorgvraag kunnen meer een beroep op hun eigen sociale netwerk doen dan ze nu doen.

11%

74%

Het sociale netwerk heeft de taak te signaleren of iemand hulp nodig heeft.

27%

27% Mee eens

Neutraal

15%

20%

17%

63%

8%

10%

82%

46% Niet mee eens Fries Burgerpanel is een initiatief van Partoer

Vrijwillige inzet in de zorg Hoe zit het met vrijwillige inzet van het panel op dit moment? 64% van de respondenten heeft het afgelopen jaar iemand in zijn/haar sociale omgeving geholpen met een zorg- of hulpvraag

Wie heeft u geholpen?

(meerdere antwoorden mogelijk)

Mannen verzorgen vaker dan vrouwen klusjes in en om het huis. Vrouwen verrichten daarentegen vaker huishoudelijke hulp, persoonlijke verzorging, sociale ondersteuning en emotionele ondersteuning.

31%

vriend of kennis 27%

iemand in de buurt 22%

ander familielid (niet bij u inwonend) 17%

gezinslid/huisgenoot 13%

iemand anders

12%

kind (niet bij u inwonend)

Waarmee heeft u iemand geholpen?

Panelleden geven vooral emotionele ondersteuning

(meerdere antwoorden mogelijk)

De helft van de panelleden die iemand heeft geholpen, deed dat door één of twee van

emotionele ondersteuning

de genoemde ondersteuningstaken te verrichten. Verreweg de meesten van deze groep

65%

materiële ondersteuning

ondersteunde door middel van emotionele ondersteuning, sociale ondersteuning, klusjes

48%

sociale ondersteuning

of materiele ondersteuning. Dit is steun die vaak minder tijd in beslag neemt, of vrij

47%

huishoudelijke hulp

43%

klusjes in en om het huis

eenvoudig is, of steun die minder gestructureerd van aard is. Intensievere hulp, zoals

36%

zorg organiseren/coördineren begeleiding

Respondenten in de leeftijdscategorie 55-65 jaar helpen andere mensen in hun omgeving het meest. Bijna driekwart van hen heeft het afgelopen jaar iemand geholpen. Deze groep respondenten helpt met name hun ouders met een zorgvraag.

41%

(schoon)ouder (niet bij u inwonend)

persoonlijke verzorging

Vrouwen helpen vaker iemand uit hun omgeving dan mannen. 71% van de vrouwen heeft iemand geholpen met een zorgvraag, tegenover 58% van de mannen. Vrouwen zorgen met name vaker voor uitwonende (schoon) ouders, een kind of een ander familielid dan mannen.

persoonlijke verzorging of de zorg organiseren, wordt door de panelleden veel minder

21%

verleend. Veel panelleden geven aan dat dit soort zorg door professionals gedaan moet

13%

worden.

12%

Wat wordt met welke hulp bedoeld? Emotionele ondersteuning: Materiële ondersteuning: Sociale ondersteuning: Huishoudelijke hulp: Klusjes in en om het huis: De zorg organiseren/coördineren: Persoonlijke verzorging: Begeleiding:

bijvoorbeeld bijvoorbeeld bijvoorbeeld bijvoorbeeld bijvoorbeeld bijvoorbeeld bijvoorbeeld bijvoorbeeld

luisterend oor zijn, moed inspreken. ergens heen brengen, administratie bijhouden. samen koffie drinken, spelletje doen, wandelen. schoonmaken, boodschappen of de was doen de tuin onderhouden, iets repareren, dingen installeren. zorgen voor een goede afstemming tussen familie en beroepskrachten. aankleden, eten geven, helpen bij toiletbezoek. toezicht houden bij een dementerende.

Vrijwillige inzet in de zorg Bereidheid om iemand te helpen 28% van de respondenten helpt op het moment niemand, maar zou dat wel willen doen, mocht iemand hulp nodig hebben. Samen met de 64% van de respondenten die al wel helpt, houdt dit in dat 92% van de respondenten al hulp biedt, of hulp zou willen bieden aan hun sociale netwerk.

65-plussers zijn minder vaak bereidt huishoudelijke hulp te bieden. (Mannelijke) 65-plussers zijn juist vaker te porren voor materiele ondersteuning dan respondenten uit andere leeftijdscategorieën.

Van de respondenten die nog niemand in hun omgeving helpen, geven mannen vaker dan vrouwen aan dat ze wel iemand in hun omgeving zouden willen helpen (83% versus 74%).

U geeft aan dat u op dit moment niet iemand in uw sociale netwerk helpt vanwege een zorgvraag. Zou u dit wel willen doen, mocht iemand hulp nodig hebben? En wat zou dan willen doen? (meerdere antwoorden mogelijk)

47%

ja, sociale ondersteuning ja, emotionele ondersteuning

45%

ja, materiële ondersteuning

45%

ja, klusjes in en om het huis

43%

ja, huishoudelijke hulp

35%

ja, de zorg organiseren/coördineren

16%

ja, begeleiding ja, persoonlijke verzorging

85%

vriend of kennis

9% 2%

82%

gezinslid/huisgenoot

nee, ik zou geen hulp kunnen geven nee, ik zou geen hulp willen geven

Wie in uw sociale netwerk zou u wel willen ondersteunen voor een zorgvraag?

15% 7%

iemand in de buurt (schoon)ouder

77% 66%

Panelleden zijn vooral bereid een vriend of kennis te ondersteunen Ondanks de grote bereidheid ondersteuning te bieden, zitten er behoorlijke verschillen tussen wat respondenten wel en niet zouden willen doen voor hun sociale omgeving. Vooral de meer praktische hulp (materiele ondersteuning, klusjes in en om het huis) en ondersteuning waar relatief weinig voor geregeld hoeft te worden (sociale ondersteuning, emotionele ondersteuning) zouden de panelleden wel willen geven. Intensievere ondersteuning is een stuk minder in trek. Er komt duidelijk naar voren dat respondenten meer bereid zijn om persoonlijke verzorging en begeleiding te bieden aan een gezinslid/ huisgenoot dan aan andere mensen.Opvallend is dat respondenten het meest bereid zijn een vriend of kennis hulp te bieden (85%). Men is het minst bereid een (schoon)ouder te helpen. Uit het onderzoek komt niet naar voren wat de reden hiervoor is.

Fries Burgerpanel is een initiatief van Partoer

Vrijwillige inzet in de zorg Bereidheid om iemand te helpen Veel respondenten maken zich zorgen over de mogelijkheid om hun werk en vrijwillige inzet in de zorg te kunnen combineren. U geeft aan dat u iemand in uw sociale netwerk helpt of heeft geholpen. U geeft geen hulp voor alle mogelijke zorgvragen. Is er ook hulp die u niet zou willen geven aan iemand in uw sociale netwerk?

63%

29%

20%

Persoonlijke verzorging

Begeleiding

Organisatie/Coördinatie van zorg

De belangrijkste redenen die panelleden aangeven om niet alle soorten hulp te geven zijn: 1. Sommige zorg moet gedaan worden door professionals 2. Te intiem 3. Ik ben hier niet tot in staat vanwege mijn eigen gezondheid 4. Tijdsgebrek/te druk 5. Ik vind dit niet mijn verantwoordelijkheid

Wat zeggen de panelleden over niet willen of kunnen ondersteunen van het sociale netwerk?

‘Uit ervaring: langer werken en tegelijk de zorg voor mijn partner en mijn ouders kost mij zoveel energie dat dit ten koste gaat van mezelf.’ ‘Ik verleen al twee jaar intensieve mantelzorg. Dit valt me erg zwaar om het te combineren met werk en gezin. Het is emotioneel ook erg belastend naarmate de te bieden zorg langer duurt. Mantelzorg voor een relatief korte tijd is beter vol te houden, dan structurele en langdurige zorg.’ ‘Als je werkt, zul je minder moeten gaan werken om echt zorgtaken over te nemen. En dat onbetaald?’ ‘Het is een domme maatregel. Ik wil best veel doen voor iedereen, maar naast je dagelijkse werk? Ik kan overdag niet van huis, moet mijn moeder dan de hele dag wachten op eten, drinken, wassen en andere hulp?’

‘Eerst wordt onze samenleving geïndividualiseerd, iedereen moet aan het werk, ver weg werk zoeken… waar blijft dan de tijd en energie voor je ouders, 150 km verderop te gaan zorgen?’ ‘Het contact met je (schoon)ouders is niet altijd zo goed dat zorg welgemeend gegeven kan worden.’ ‘Ik werk als professional in de zorg en ik zie dat sommige dingen gewoon niet te realiseren zijn door mantelzorgers.’ ‘It stiet fier fan my ôf, mar kin my net yntinke bot belutsen te wêzen by soarch foar buorlju dy’t ik amper ken. Boppedat ha wy mar in bytsje frije tiid, it falt net ta dan struktureel soargen foar in oar op je te nimmen.’

Fries Burgerpanel is een initiatief van Partoer

Bezuinigingen in de zorg De nieuwe organisatie van de zorg en ondersteuning gaat gepaard met een forse bezuiniging. Er zullen daardoor lastige keuzes gemaakt moeten worden in wat wel en niet bekostigd wordt met gemeenschapsgeld. Aan de panelleden is gevraagd op welke zorg, voorzieningen of middelen er volgens hen wel en niet bespaard kan worden. De panelleden zijn het erover een dat er op verpleging, persoonlijke verzorging, gespecialiseerde verzorging en zorg in een verzorgings- of verpleeghuis niet bezuinigd kan worden. Dit vindt gemiddeld 85%. Huishoudelijke hulp en vervoersvoorzieningen zijn juist hulpvormen waarvan gemiddeld 52% vindt dat er wel op bezuinigd kan worden. Gemiddeld geeft 10% van de respondenten aan niet te weten of er wel of niet bezuinigd kan worden. Waar vindt u dat er wel op bezuinigd kan worden? Vervoersvoorzieningen

52%

Huishoudelijke hulp

51%

Hulpmiddelen

50%

Woningaanpassingen

35%

Zorg in verzorgings- of verpleeghuis Persoonlijke verzorging Verpleging Gespecialiseerde verzorging

10% 7% 6% 5%

Wat zeggen de panelleden over bezuinigingen in de zorg?

‘Met besparen op bijvoorbeeld huishoudelijke hulp denk ik dat het op den duur alleen maar duurder wordt. Mensen vereenzamen zo en vervuilen, omdat ze hun huishouden niet kunnen doen. Bovendien heeft huishoudelijke hulp een signaleringsfunctie. Ook die valt dan weg.’ ‘De indicatie voor verzorgingshuizen en verpleeginrichtingen wordt verzwaard. Tegelijkertijd wordt enorm bezuinigd op de thuiszorg. Dat kan natuurlijk nooit goed gaan. Eén van mijn oudere kennissen zei laatst: ‘de overheid heeft het liefst dat ik vroeg overlijd. Dat is het goedkoopst’. En zo zit het.’ ‘Het grootste probleem zie ik bij de financiering door gemeenten die nu al financiële problemen hebben. Minder geld is veelal ook minder of slechtere zorg.’

‘Ik vind het heel erg dat in deze maatschappij, waar iedereen steeds meer op zichzelf gericht is, zorgbehoevenden steeds meer aan hun lot overgelaten worden. We betalen ons arm aan ziektekostenverzekeringen, waar we nauwelijks gebruik van maken. En op het moment dat we wel zorg nodig hebben, moeten we deze dan ook nog eens betalen. Schandelijk.’ ‘Er is veel bureaucratie in de zorg, die voorzieningen onnodig duur maken. Het zou veel efficiënter kunnen.’ ‘Ik heb geen idee waar het naar toe moet, dat er iets veranderen moet is zeker waar, maar de tijd zal het leren wat de juiste oplossing is. Echter, je kan niet gaan bezuinigen op de kwaliteit van iemands leven, dan kan je net zo goed meteen een spuit geven en paar honderd/ duizend euro besparen...’

Wat wordt bedoeld met welke zorgvraag? Vervoersvoorzieningen: Hulpmiddelen: Woningaanpassingen: Gespecialiseerde verzorging: Persoonlijke verzorging: Huishoudelijke hulp: Verpleging:

bijvoorbeeld bijvoorbeeld bijvoorbeeld bijvoorbeeld bijvoorbeeld bijvoorbeeld bijvoorbeeld

taxivervoer naar familie, sportclub, etc. rolstoel, scootmobiel, aangepaste fiets traplift hulp aan mensen met psychische of sociale problemen hulp bij wassen en aankleden de was doen of schoonmaken wondverzorging

Fries Burgerpanel is een initiatief van Partoer

Zelf zorg betalen en eigen regie

16%

van de panelleden vindt dat burgers niet verantwoordelijk zijn voor het betalen van hun eigen zorg.

Van burgers wordt verwacht dat ze in de toekomst meer verantwoordelijkheid nemen voor het betalen van hun eigen zorg. Aan de panelleden is gevraagd voor welke zorgbehoeftes burgers dat dan zouden kunnen doen. De top 3 waarop volgens de panelleden wel bezuinigd kan worden (zie pagina hiervoor), is ook de top 3 waar burgers zelf meer aan mee kunnen betalen: vervoersvoorzieningen, huishoudelijke hulp en hulpmiddelen. De panelleden geven ook duidelijk aan dat voor gespecialiseerde verzorging,

Wat zeggen de panelleden over het zelf financieren van de zorg?

‘Waarom moet iedereen wel zijn eigen fiets betalen en krijgt een oudere zomaar een rollator of scootmobiel? En dat geldt ook voor huishoudelijke hulp: waarom moet een werkende ouder zelf een schoonmaakster betalen en krijgt een oudere dat voor het grootste deel vergoed? Goed dat mensen hier nu meer zelf voor moeten betalen.’

‘Had ik maar niet zo hard gespaard en alles verbrast, dan komt er wél iemand voor mij op.’ ‘Ik ben al op advies van Jetta (Klijnsma, red.) een moestuin begonnen om mijn pensioen op peil te houden, moet nu waarschijnlijk ook nog een boomgaard beginnen om mijn eventuele zorgbehoeften te kunnen betalen.’

‘Voor zorghulpmiddelen kan men een soort tweedehandsmarkt creëren.’

‘Langdurige zorg die nodig is voor ouderdom moet een onderdeel worden ‘Het moet niet zo zijn, dat de kwaliteit van je van het oudedagvoorzieningsstelsel. Je zorg af gaat hangen van de grootte van je weet dat als je ouder wordt je meer zorg beurs. Zorg mag geen elitekwestie worden!’ nodig hebt. Dus ervoor sparen, net als voor het pensioen.’

zorg in verzorgings- of verpleeghuis en verpleging weinig ruimte is voor een

Keuzevrijheid

eigen bijdrage.

Een risico van de bezuinigingen in de zorg is dat mensen minder keuzevrijheid hebben. Hoe denken de leden van het burgerpanel hierover? Het blijkt dat zij zelfregie erg belangrijk vinden. Ze kiezen

27% van de respondenten is bereid zijn of haar eigen spaargeld te gebruiken om nu of in de toekomst zorg te kunnen kopen.

Eén van de panelleden geeft aan: ‘Let op! Velen zullen zeggen: WELK spaargeld??’

‘Ik vind het erg belangrijk om zelf een thuiszorgorganisatie te kunnen kiezen. Er zijn grote verschillen in werkwijze.’

zelf graag een zorgorganisatie, bepalen welke zorg ze krijgen en op welk moment.

Hoe belangrijk vindt u het dat u…

(% beantwoord met ‘belangrijk’ of ‘heel belangrijk’)

…  zelf  kunt  bepalen  welke  zorg  u  krijgt  (zoals  hulp   bij  aankleden,  of  hulp  in  de  huishouding?       …door   een   aantal   vaste   verzorgers   verzorgd   wordt?     …   zelf   kunt   bepalen   op   welk   moment   u   zorg   krijgt   (zoals  :jds:p  van  aankleden  of  douchen)?     …  zelf  kunt  bepalen  bij  welke  zorgorganisa:e  u  de   zorg  afneemt?  

89%   78%   78%   67%   Fries Burgerpanel is een initiatief van Partoer

Langer thuis blijven wonen Eén van de gevolgen van de hervormingen in de langdurige zorg, is dat mensen met een zorgvraag langer thuis blijven wonen. Om dit plezierig te kunnen doen, zijn er onder andere verschillende voorzieningen nodig. Welke voorzieningen zijn belangrijk? Om daar een beeld van te krijgen, is aan de respondenten de volgende vraag gesteld:

Stel: u moet (in de toekomst) als oudere langer thuis blijven wonen. Welke voorzieningen vindt u dan het meest belangrijk om in uw directe omgeving te hebben? (meerdere antwoorden mogelijk)

70%

52%

Winkels dagelijkse boodschappen

Huisarts/zorgcentrum

38%

32%

31%

Goede internetverbinding, zodat ik praktische zaken kan regelen

Goede internetverbinding, zodat ik mijn zorg op afstand kan regelen

Goede internetverbinding, zodat ik mijn sociale contacten kan onderhouden

Wat zeggen de panelleden over langer thuis blijven wonen?

‘‘Hoe kan een mens langer op zichzelf blijven wonen als de zorg afneemt?! Als je ouder wordt is het haast niet meer mogelijk om je woonomgeving zelf te onderhouden.’ ‘Bij de veranderingen in de zorg wordt weinig rekening gehouden met het sociale aspect. Veel ouderen die thuis wonen, vereenzamen. Ze komen de deur niet of weinig uit. Maken geen gebruik van internet. In mijn omgeving zie ik mensen opbloeien als zij in een verzorgingshuis komen.

Mijn vrouw en ik zijn 84 en 87 jaar. In 2005 zijn wij bewust naar een ‘aanleunwoning’ verhuisd. De gedachte hierbij was: dichterbij de zorg zijn als het nodig is. Inmiddels zijn de overheidsregels zo verslechterd, dat er van onze theorie over hulp vrijwel niets meer over is.

15%

30%

van de respondenten overweegt om nu of in de toekomst te verhuizen naar een gebied met meer zorgvoorzieningen.

van de respondenten is het eens met de stelling ‘Je kunt niet van de overheid verwachten dat zij alle zorgvoorzieningen op het Friese platteland in stand houdt’.

Het zijn vooral de groepen respondenten tussen de 55 en 64 jaar en 75+ die hier over nadenken.

Er is geen verschil tussen de antwoorden van respondenten uit de stedelijke gebieden en plattelandsgebieden.

Fries Burgerpanel is een initiatief van Partoer

Hoe ziet u de hervormingen in de langdurige zorg tegemoet?

‘De plannen van de regering zorgen voor grote problemen. Dit is door de gemeente niet op te lossen: te weinig geld en te weinig deskundigheid.’

‘De transities gaan inderdaad gepaard met minder geld… maar door de zorg dichterbij de mensen te brengen en door het effectiever en efficiënter te organiseren kan er meer geregeld worden met minder geld.’

We zijn in Nederland veel te afhankelijk van de overheid geworden. Het wordt tijd dat we aandacht gaan besteden aan de dingen die echt van waarde zijn. We moeten er zijn voor onze medemens als die hulp nodig heeft.

‘De overheid wil zich terugtrekken omdat er veel geld naar ander doeleinden moet. Moeten onze ouderen daar de dupe van worden? Het is schandalig.’

het houdt mij niet zo bezig 6% laat maar komen! 11%

‘Je zou bijna bang worden om oud te worden of hulp nodig te hebben.’

weet niet 9%

‘Laten we vooral sociaal blijven in een tijdperk waarin men steeds asocialer en egoïstischer wordt. De overheid moet hierin het goede voorbeeld geven en absoluut geen asociaal beleid maken.’

met zorgen 74%

‘Het ontbreekt politici volledig aan contact met de gewone maatschappij en de problemen van de oudere en zieke mensen daarbij.’

‘Laat de gebruiker en de helper eens samen nagaan waar het wat zuiniger kan, niet alles van boven af regelen.’

van de panelleden voelt zich veilig in zijn of haar e

‘Het wordt heel moeilijk voor hulpbehoevende mensen om zich staande te houden in deze verhardende maatschappij. Zeker als men niet over voldoende geld beschikt om zelf zorg in te kopen.’

‘Zelf doet mij deze transitie niet zoveel, maar ik zie om me heen, als dominee, dat er al problemen ontstaan en dat mensen bezorgd worden.’

Fries Burgerpanel is een initiatief van Partoer

Conclusies De organisatie van de langdurige zorg verandert ingrijpend. Uit de antwoorden op de vragen blijkt dat dit veel panelleden bezighoudt. Velen hebben er een mening over en/of maken zich zorgen over hoe het in de toekomst zal zijn voor henzelf, hun ouders, kinderen of andere naasten. In het kort: • 31% van de panelleden ziet met zorgen de hervorming van de langdurige zorg tegemoet. • Het sociale netwerk zal in de toekomst meer (zorg)taken op zich moeten nemen. 57% van de panelleden vindt dit geen goed plan. 27% zegt ‘het zal wel moeten’. • De panelleden zijn zeer bereid om wat te betekenen voor hun omgeving. Wel geven zij een duidelijke grens aan in wat zij wel en niet willen doen voor hun sociale omgeving.

Fries burgerpanel Fryslân inzicht Het Fries burgerpanel is een groep inwoners van Fryslân van 18 jaar en ouder die zijn mening geeft over verschillende onderwerpen. Deze onderwerpen dragen de panelleden zelf aan, of worden door bepaalde instellingen aangedragen.

Vooral eenvou-dige, weinig structurele ondersteuning zijn zij bereid te doen. • De panelleden geven aan dat ze het lastig (zouden) vinden om hulp of ondersteuning te vragen van het sociale netwerk. Aan de andere kant zouden ze het ook lastig vinden hulp aan te bieden.

Lid worden van het Fries burgerpanel? Kijk op www.friesburgerpanel.nl/aanmelden

Professionele zorgverleners die bij zorg betrokken zijn kunnen hierin een stimulerende en/of bemiddelende rol spelen. • Veel panelleden vragen zich af hoe zij de ondersteuning van iemand in hun sociale netwerk kunnen combineren met hun eigen werk en/of gezin. Hier zal door gemeenten en werkgevers goed op geanticipeerd moeten worden. Zij kunnen samen werken aan het ontwikkelen van mantelzorg vriendelijk personeelsbeleid. • Zelfregie is belangrijk. Panelleden kiezen graag zelf een zorgorganisatie, en bepalen het liefst zelf welke zorg ze krijgen en op welk moment.

Colofon ‘Fries burgerpanel over veranderingen in de langdurige zorg’ is een uitgave van Partoer, september 2014 Deze uitgave is financieel mogelijk gemaakt door de provincie Fryslân.

Partoer

Auteurs Inge de Vries Els Hiemstra

Westersingel 4 8913 CK Leeuwarden T (058) 234 85 00

Eindredactie Paula Graafsma Opmaak Jongens van de Jong

www.partoer.nl Fries Burgerpanel is een initiatief van Partoer

www.friesburgerpanel.nl