Fotodynamische therapie

Fotodynamische therapie 1

Verleden

heden

toekomst

Spreker: Mw. H. (Hannah) Tefsen (MANP) Verpleegkundig specialist Hoofd-hals Oncologie 5 juni 2014

2

Inhoud  Doel  Incidentie kanker  Hoofd-hals kanker Verleden: Geschiedenis PDT Heden: Incidentie PDT, Werkingsmechanisme, Indicaties, Verpleegkundige zorg, Nieuwe inzichten Toekomst: Kwaliteit van leven  Conclusie  Vragen

3

Doel Verleden PDT

Heden PDT

Toekomst PDT

Up to date

4

Kanker in 2013

MEEST VOORKOMENDE LOKALISATIES VAN KANKER IN 2013 door NKR ( www.cijfersoverkanker.nl )

Hoofd-hals kanker Incidentie 20121 Mondholte Lip Neus- en bijholten Keelholte Speekselklieren Strottehoofd

1)NKR 2014

1056 236 169 680 149 709

Maligniteiten uitgaande van de slijmvliezen Mondholte Pharynx (naso-, oro-,hypo-) Larynx • Alcohol • Roken • Erfelijke predispositie • HPV, EBV • Specifiek: hout

Behandeling Huidige methoden  Radiotherapie en chirurgie  Beschadiging omliggende weefsel  Kan niet herhaald worden Waarom PDT?  Minimaal weefselverlies  Minimale littekens  Kan herhaald worden

7

8

Incidentie PDT 2010: 25 2011: 20 2012: 28 2013 : 23 / 3 deelname studie

9

Geschiedenis PDT  Eind 19e eeuw  Huidafwijkingen  Jaren‘70: kankerbehandeling AVL  1990 Longkanker en mesotheliomen  1996 Hoofd-halscarcinomen  > 650 (1/5 huid)  2006: PDT centrum  PDT coördinator

10

Betrokken disciplines  2 Hoofd- hals chirurgen  Hoofd-hals verpleegkundige  PDT coördinator ( 2)  2 fysica  Radiotherapeut  Mondhygiënist en Diëtist  Onderzoekers ( nasopharynx, fess)

11

Photodynamic therapy (PDT) therapy

administration

laser

96 h

12 9

photosensitiser

3 6

Non thermal illuminatio n of target volume

Lichtgevoelige stof Foscan Hele lichaam lichtgevoelig Laserlicht na 96 uur Zuurstof+ Foscan + licht Ontstekingsrespons Apoptose Marge tumor 0,5-1cm

Foscan©  Lichtgevoelige stof  Minimaal 6 minuten  Donkerpaars > filter  Meteen gevoelig voor licht  Concentratie in bloed verminderd > 15 dg  Geen OK  Arm (injectieplaats) beschermen.

12

Belichting  200 seconden  Lichtbron  Door laserlicht> fotoactivering.  Fotoactivering >lokale weefselbeschadiging> ontstekingsreactie.  Oedeem  Necrose.

13

Black copper-wax Donkere doeken Speciaal ontworpen modellen veiligheidsmarge van 1 cm

15

Voorlichting Toediening Foscan©  Lichtbelasting  Brandwonden Behandeling met laserlicht  Zwelling  Pijn  Necrose >foetor ex ore  Medicatiegebruik

16

 Lichtmeter  Kleding  Thuis

17

Dag 1

Binnenshuis, verduisterde ruimten, tv en computer mag 60w lamp

100 Lux

Dag 2 - 7

Normaal licht binnenshuis Geen direct zonlicht In de avond naar buiten ZONNECREME GEEFT GEEN BESCHERMING Naar buiten gedurende 10-15 minuten, wel in schaduw blijven

 100 lux/dag Dag 7 700 lux

Test tolerantie zonlicht door handen 10 minuten bloot te stellen aan zon licht

Na 3-4 weken het normale leven weer oppakken

Dag 8 - 14

Dag 15 en verder

Z

 100 lux/dag Dag 14 1400 lux

18

Brandwonden

19

Na behandeling  500 lux  Bedgordijnen open. Bedlampje aan.  Saturatiemeter verplaatsen a 15 min.  Inspectie zwelling  Start dexamethason op OK  Opname 1-7 dg  Tracheotomie  Sondevoeding

Nazorg  Belafspraken 2 keer per week ( HHV en VS) Items bespreken  Na 1 maand vervolgconsult arts.  Na 2 maand VS etc.

21

Indicaties  Leukoplakie  Carcinoma in situ  Plaveiselcelcarcinoom  Tumordikte < 5mm of > 5 mm  Recidief, 2e primaire, irradicaal, adjuvant  Basaalcelcarcinoom huid

22

Leukoplakie Witte afwijking Niet afschraapbaar 5% gaat over in een PCC premaligne afwijking Roken >40 jaar

Plaveiselcelcarcinoom • Pijnlijk • Induratie • Niet scherp begrensd

25

Tong Mondbodem Gingiva Palatum durum Wangslijmvlies Pallatum molle Tongbasis Tonsillen Halsklieren

26

Doel  Curatief  Palliatief

27

Technieken 1. Oppervlakkig 2. Interstitiële 3. Interluminale

28

1. Oppervlakkig PDT

Tumoren kleiner dan 5 mm Endoscopische echografie MRI

Casus I

29

30

Casus II

5 dagen

Tongrand Dikte 2,5 mm

4 weken

3 weken

3 maanden

Casus III 3e primaire tumor: tonsil links

31

Casus IV  Unknown primairy: metastase supraclaviculair: CRT  Recidief hals: totale laryngectomie  Recidief stoma-opening: Chemotherapie  > 1 jaar recidief stoma met kans op bloeding: PDT

32

33

Casus V

Dag 2

Week 1

PCC lip

Week 2

2 maanden

34

Casus VI BCC neus

Week 1

1 maand

2 maanden

2. Interstitiële PDT  Tumoren >5 mm  van binnenuit belichten  Naalden in tumor brengen

laser

tumor

Pre planning 36

Implanteren naalden CT scan

Belichten

37

3. Interluminale 2 3

6

4

1

5

Recidief nasopharynxcarcinoom

38

Nieuwe inzichten    

Project thuistoediening Foscan© Lopende internationale studie Nieuwe indicatie Toelichting proefschrift.

39

Project thuistoediening Foscan©  Patiënten komen van ver  Ziekenhuis> huis> ziekenhuis  Service naar de patiënt.  Verpleegkundigen opgeleid  Medizorg  Start 15 juni 2014  Evaluatie met vragenlijsten.

40

Lopende internationale studie    

PCI=Photochemical internalisation Fase II studie Oppervlakkige en interstitiële techniek Amphinex + Bleomycine + belichting

 n=4:  Recidief

41

96 h

Nieuwe indicatie  Recidieven neusholte en neusbijholte  Primaire tumor> standaard behandeling> Resectie + (chemo)radiatie  5jr. overleving = 67%  Metastaseren meestal niet  Lokale controle essentieel

Behandeling van recidieven  Chirurgie  Chemotherapie  Her-bestraling

mutilerend, riskant, irradicaal monotherapie niet curatief overlappende bestralingsvelden  visusdaling  hersenoedeem & abces  osteonecrose

 PDT?

niet invasief herbehandelingen mogelijk

45

FESS1 + PDT

neusbijholten

Nieuwe studie wordt binnenkort gestart 1) Functional endoscopic sinus surgery

Casus VII 2008 T4N2b tonsilcarcinoom CRT 2012 2e primaire cavum nasi

curatieve chirurgie is technisch niet mogelijk.

Debulking met adjuvante fotodynamische therapie

46

Proefschrift

47

Baris Karakullukcu –hoofd-halschirurg Antoni van Leeuwenhoek

New Insights into Photodynamic Therapy of the Head and Neck. Doelstelling:  Analyse PDT  Op zoek naar verbetering van behandelresultaten  Ontwikkeling nieuwe technieken/ IPDT 3 studies toelichten

2013: A matched cohort comparison of mTHPCmediated photodynamic therapy and trans-oral surgery of early stage oral cavity squamous cell cancer. Retrospectief Chirurgie n=43, PDT n=55 Excisie versus PDT c/ - Behandeling is vergelijkbaar - Tumoren < 5 mm

48

2011: Photodynamic therapy of early stage oral cavity and oropharynx neoplasms: an outcome analysis of 170 patients.

 n=170  Meerdere lokalisaties  PDT lijkt het beste te werken voor de tong en de mondbodem

49

2012: 50 mTHPC mediated interstitial photodynamic therapy of recurrent nonmetastatic base of tongue cancers: Development of a new method. n=20 De eerste resultaten IPDT zijn bemoedigend. Betere planning en logistiek

Geleerd van proefschrift Waarom wordt de therapie niet op handen gedragen?  Meer onderzoek nodig  Prospectief  Chirurg versus radiotherapeut

51

Afgerond project  Kosten-effectiviteit studie  Uitbehandelde patiënten  Nationale studie  Vergeleken met chemotherapie  Foscan= duur geneesmiddel=vergoed!  Kwaliteit van leven (QLQ-HN35 en QLQ C30)

Geen effect op kwaliteit van leven

Kwaliteit van leven  Andere indicaties  Specifiekere vragenlijsten nodig Wat is de ervaring van patiënten? Veel pijn  Zwelling  Houden aan lichtprotocol: belastend?  Vieze geur in de mond

53

Conclusies Verleden: beloofde behandeling Heden: bewezen therapie voor oppervlakkige tumoren Toekomst:  Meer onderzoek  Nieuwe technologie en planning van IPDT  Nieuwe indicaties  Goed lopende thuistoediening Foscan©  Kwaliteit van leven analyse

Plaats naast de reguliere behandelingen

54

Vragen?