Patiënteninformatie CATARACT-OPERATIE (GRIJZE STAAROPERATIE) IN DAGBEHANDELING U heeft van uw oogarts te horen gekregen, dat u een oogoperatie moet ondergaan. In deze folder vindt u informatie over de wijze waarop de operatie zal worden uitgevoerd. Wat is staar? Voor in het oog, vlak achter de pupil, zit de heldere en doorzichtige ooglens. Naarmate wij ouder worden, wordt deze lens minder helder. Dit wordt grijze staar of cataract genoemd. Iedereen die ouder wordt, kan er mee te maken krijgen. De symptomen zijn vermindering van het gezichtsvermogen, klachten met lezen en last van verblinding door tegenlicht.
Figuur 1. Een normaal oog met het hoornvlies (cornea), de pupil, de lens en het netvlies (retina). De lens is troebel bij grijze staar. Wat gebeurt er bij een staaroperatie en welke verdoving? Bij een staaroperatie wordt de lens verwijderd. Het lenszakje waarin de lens zich bevindt, blijft grotendeels in het oog aanwezig. Het verwijderen van deze eigen “troebele” lens uit het lenszakje gebeurt door middel van phacoemulsificatie. Dit is een techniek waarbij een klein instrument door hoogfrequente trillingen de lens vergruist en tegelijkertijd opzuigt. Nadat de eigen lens geheel is verwijderd, wordt een kunstlensje van een bepaalde sterkte in het lenszakje geïmplanteerd. Nog betrekkelijk nieuw is de ontwikkeling van implantlenzen die niet alleen de sterkte voor veraf, maar ook voor dichtbij hebben (multifocale implantlenzen). Ook voor de vormafwijking astigmatisme (die in de bril gecorrigeerd wordt met een cilinderglas) kan in de (nabije) toekomst een bijzondere lens worden geïmplanteerd(torische implantlens). Deze lenzen zijn nog in ontwikkeling en worden in het algemeen niet vergoedt door uw zorgverzekeraar. De oogartsen van het LangeLand Ziekenhuis implanteren deze lenzen nog niet. Wel kunnen zij u desgewenst nadere informatie verstrekken.
In principe gebeurt de operatie in dagbehandeling. De operatie kan onder plaatselijke verdoving worden uitgevoerd (in uitzonderingsgevallen wordt de operatie onder narcose verricht). Bij druppelanesthesie wordt het oog verdoofd met druppels (het oog kan dan nog bewegen). Bij subtenon anesthesie wordt het oog eerst met druppels verdoofd, zodat u verder geen pijn meer voelt. Hierna wordt met een stompe canule (geen prik) extra verdovingsvloeistof achter het oog geplaatst. De voordelen hiervan zijn dat het oog niet alleen gevoelloos is, maar ook niet meer kan bewegen. Het is een zeer veilige en succesvolle methode in de oogchirurgie. Na de operatie werkt de verdoving in enkele uren uit en keren beweeglijkheid en gezichtsvermogen terug. In uitzonderingsgevallen wordt er gekozen voor een algehele verdoving of narcose, bijvoorbeeld bij patiënten die erg angstig zijn, die absoluut niet stil kunnen liggen of die mentaal geretardeerd zijn. Bij narcose slaapt u natuurlijk en merkt u niets van de operatie. In alle gevallen wordt uw gezondheidstoestand bewaakt; bloeddruk, hartslag en ademhaling worden goed in de gaten gehouden.
Figuur 2 A. Het verwijderen van de grijze staar (cataract).
Figuur 2 B. De kunstlens zit in het lenszakje.
Gang van zaken voor de operatie Wanneer een operatieve behandeling nodig is, wordt u op de opnamelijst geplaatst. Op de polikliniek Oogheelkunde heeft u recepten meegekregen voor twee soorten druppels en een tape die u thuis moet gebruiken. Een baliemedewerkster van het Planningsbureau zal voor u zo nodig een aantal afspraken maken: met de anesthesist. Hij/zij zal naar uw algemene lichamelijke toestand kijken. Soms wordt u ook nog door een internist of een andere specialist gezien. Het is belangrijk dat u al uw medicijnen naar de anesthesist meeneemt (of een lijstje hiervan). voor een oogmeting (oculometrie). Bij de oogmeting wordt de sterkte van de kunstlens bepaald. Draagt u contactlenzen dan is het voor een optimale meting nodig, dat u de lenzen voor het meten van de implantlens (oculometrie) enkele dagen van te voren uitlaat.
Patiënteninformatie In verband met de operatie verzoeken wij u geen make-up te gebruiken, evenmin nagellak. Ook mogen er geen sieraden worden gedragen. Het is erg belangrijk dat u op de dag van de operatie iemand meebrengt, die u kan begeleiden na de operatie. Lukt dit niet, laat u zich dan na de operatie ophalen door een taxi. U kunt van tevoren gewoon ontbijten, tenzij u uitdrukkelijk verzocht is nuchter te blijven (bij algehele narcose)! De anesthesist zal dit voor de operatie met u bespreken. Op het door het ziekenhuis gemelde tijdstip dient u zich te melden bij de afdeling Dagopname. Om de gang van zaken op de operatieafdeling efficiënt te laten verlopen, wordt u ruim van tevoren opgeroepen. Dit in verband met de planning van de operaties. Houdt u rekening met enige wachttijd op de afdeling. In de tijd dat u wacht, wordt u ook gedruppeld ter voorbereiding op de operatie. Vervolgens wordt u naar de operatieafdeling gebracht. In de voorbereidingskamer krijgt u nogmaals enkele oogdruppels en wordt een infuusnaaldje ingebracht. De anesthesist zal de plaatselijke verdoving toedienen. Omdat de operatie onder een microscoop plaatsvindt, is het natuurlijk van belang dat u tijdens de operatie goed stil kunt blijven liggen. Tijdens de operatie wordt u afgedekt door middel van een laken ter voorkoming van infecties. Wordt u onder narcose geopereerd, dan wordt u in slaap gebracht door de anesthesist. Na de operatie krijgt u ter bescherming een kapje voor uw geopereerde oog. Complicaties tijdens de operatie Een staaroperatie is één van de meest veilige operaties. Bij meer dan 97% van de patiënten verlopen zowel de operatie als het herstel zonder problemen. Toch kunnen er tijdens of na de operatie complicaties optreden. Zo kan tijdens de operatie het lenszakje scheuren, waardoor het niet goed bruikbaar is voor implantatie. Er wordt dan een ander soort kunstlens geïmplanteerd en de ingreep kan daardoor langer duren. Meestal betekent dit voor u dat het herstel van het zicht goed maar langzamer verloopt. In een enkel geval leidt een complicatie echter tot een verslechtering van het zicht. Dit laatste kan met name voorkomen bij een infectie met een bacterie (endophthalmitis). Dit is een ernstige maar gelukkig zeer zeldzame complicatie, die in 0,1% van de staaroperaties voorkomt Na de staaroperatie Tot de eerste controle op de dag na de operatie moet u het kapje laten zitten! De dag na de operatie wordt u voor controle verwacht op de polikliniek. De afspraak hiervoor krijgt u op de dag van de operatie mee. Daar wordt het kapje verwijderd en het oog door de oogarts of assistente bekeken. De tweede controle vindt ongeveer na vier weken plaats. Meestal heeft u na de staaroperatie een andere brilsterkte nodig. Deze nieuwe brillenglazen worden tijdens de tweede controle bij de oogarts opgemeten. Bij de opticien kunt u de nieuwe bril laten aanmeten.
Leefregels na de staaroperatie. De twee soorten voorgeschreven druppels moet u tweemaal per dag gebruiken, tot de druppels op zijn of tot de volgende controle die ongeveer vier weken na de operatie plaatsvindt. Het is van belang dat er tussen de twee druppels een pauze zit van drie minuten. De eerste twee weken moet u, zeker wanneer u het huis verlaat, uw oude bril of een zonnebril dragen (ter bescherming van het geopereerde oog). De eerste twee weken moet u tijdens de nacht het beschermkapje voor het geopereerde oog plakken, zodat u niet per ongeluk in uw oog wrijft. U mag direct na de operatie op rustige wijze alles doen wat u ervoor ook deed. U mag echter in de eerste twee weken na de operatie geen zware arbeid verrichten (zoals zwaar tillen). U mag niet intensief sporten en/of zwemmen. U mag gewoon douchen, echter zorg er wel voor dat u geen water, zeep of shampoo in het oog krijgt.
Wanneer moet u contact opnemen met de oogarts? Houdt er rekening mee dat bij een staaroperatie, net als bij andere operaties, complicaties kunnen optreden of een infectie kan ontstaan. Neem bij pijn in of om het geopereerde oog een tablet paracetamol in (lichte irritatie aan het oog is normaal.) Als de klachten langer dan twee uur aanhouden, is het verstandig contact op te nemen met de oogarts. Bij plotseling minder zien. Bij veel bewegende vlekken in het gezichtsveld. Bij het zien van lichtflitsen, met name in het donker. Bij het stoten van een vinger tegen het oog en het voelen stromen van vocht langs de wang. Bij een ovaal geworden pupil. Aarzel in bovenstaande gevallen niet contact op te nemen met het LangeLand Ziekenhuis. Tijdens kantooruren kunt u contact opnemen met de polikliniek Oogheelkunde via telefoonnummer: (079) 346 25 52. Buiten kantooruren neemt u contact op met het Haga Ziekenhuis Den Haag via telefoonnummer (070) 210 00 00 (voorheen het Leyenburg Ziekenhuis). Bij ongeveer 20% - 30% van de geopereerde ogen treedt er na enige tijd, soms na enige jaren, een vertroebeling op van het lenszakje. Dit heet nastaar en kan pijnloos met een laserbehandeling worden verholpen. Zie ook onze folder hierover.
Patiënteninformatie Tot slot Mocht u na het lezen van deze folder nog vragen hebben, dan kunt u contact opnemen met de polikliniek Oogheelkunde. De polikliniek Oogheelkunde is bereikbaar van maandag t/m vrijdag van 08.00 tot 16.30 uur via telefoonnummer: (079) 346 25 52. Wij stellen uw mening vanzelfsprekend zeer op prijs. Heeft u opmerkingen of suggesties over deze informatie of over de behandeling, laat dit ons dan weten via bovenstaand telefoonnummer of via
[email protected].
© LangeLand Ziekenhuis, Zoetermeer P00.113/ juni 2014/Oogheelkunde
