Fictie - Wat is fictie? hv12 Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
19 August 2016
Licentie
CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie
Webadres
http://maken.wikiwijs.nl/52528
Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.
Inhoudsopgave Fictie - Wat is fictie? Vooraf Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Extra - vwo Verderkijker
Over dit lesmateriaal
Pagina 1
Fictie - Wat is fictie? hv12
Fictie - Wat is fictie? Vooraf
In deze opdracht staat fictie centraal. Leerdoelen Aan het eind van deze les: Kun je in je eigen woorden omschrijven wat fictie is. Kun je bij teksten onderscheid maken tussen fictie en non-fictie. Ken je voorbeelden van fictie en non-fictie in teksten en andere media. Kun je zelf fictie schrijven op basis van informatie. Eindproduct Je schrijft een kort verhaal, gebaseerd op een artikel uit de krant of een tijdschrift over een ware gebeurtenis. Beoordeling Je verhaal laat je beoordelen door je docent. Je docent beoordeelt je verhaal op: De inhoud: is het verhaal een goed voorbeeld van fictie? Is het gebaseerd op de feiten in het genoemde artikel? Zijn die feiten in de tekst onderstreept? De omvang: is het verhaal niet groter dan 2 A4? De vorm: is het verhaal netjes vormgegeven? Taalfouten: bevat je verhaal niet teveel taalfouten? Werkwijze Activiteiten Stap
Groepsgrootte
Activiteit
Stap 1
Alleen + samen
Bestudeer het Kennisbankitem 'Wat is fictie' en beantwoord de vragen.
Stap 2
Alleen + samen
Lees en beantwoord de vragen.
Stap 3
Alleen + samen
Wat is fictie?
Stap 4
Alleen + samen
Is fictie gebaseerd op feiten?
Stap 5
Alleen + samen
Schrijf zelf een stukje fictie aan de hand van het artikel.
Stap 6
Alleen
Schrijf zelf een stukje fictie.
Pagina 2
Fictie - Wat is fictie? hv12
Benodigdheden Geen extra benodigdheden. Tijd Je hebt twee lesuren nodig.
Stap 1
Kennisbank Bestudeer uit de Kennisbank Nederlands het volgende onderwerp: KB: Fictie: Wat is fictie? Doe de volgende oefening: Fictie of werkelijkheid? Neem de tekst over en vul de acht ontbrekende woorden in. Kies uit: echt - verhalend - mening - feiten - informatief - verzonnen - amuseren - informeren In fictie is alles ..1.. . Die teksten zijn ..2.. . Ze worden meestal geschreven om mensen te ..3.. . De personages die in fictie voorkomen, laten zien hoe ze zelf over een onderwerp denken. Oftewel: ze geven hun ..4.. . Werkelijkheid betekent dat het ..5.. is. Het bevat dus ..6.. . Berichten over de werkelijkheid zijn bedoeld om de mensen te ..7.. . Die teksten zijn dus ..8.. . Bespreek je antwoorden met een klasgenoot.
Stap 2
Pagina 3
Fictie - Wat is fictie? hv12
Lees onderstaande verhaal over pesten op school. Pesten op school: pestkoppen zijn hard. Nancho is afkomstig uit Bonaire, een vredig en mooi Midden-Amerikaans eiland. Op een gegeven ogenblik besluit hij het welvarende Curaçao op te zoeken om er naar school te gaan. Als boertje van Bonaire moet hij knokken om zich waar te maken. Ramon en zijn vriendjes hebben hun slechte proeven wiskunde verwisseld met goede, achteraf gemaakte werken. De leraar dreigt met een zware klassikale sanctie en dus zegt Nancho: "Ik geloof dat Mario, Ramon, Dennis en Chucho u wat te zeggen hebben, meester." De vier moeten mee met de leraar, maar tijdens de speeltijd... Op een stil gedeelte van de speelplaats, tijdens de pauze, omsingelden Chucho en zijn makkers mij onverwachts. Ze sloten mij in en drongen mij tegen de muur. Over hun schouders heen zag ik dat de hele klas meegelopen was en op eerbiedige afstand stond toe te kijken. Ik slikte. Ja, ik was daar, gek! Geen vinger stak ik uit, want dat was precies waarop ze wachtten. Dan konden ze er met zijn vieren op losbeuken. Het tegen hen opnemen kon ik niet, dat had ik al wel ingezien. Maar dat wilde nog niet zeggen dat ik bang voor ze was! Ik keek de andere jongens één voor één strak in de ogen aan. "Wat doen we met dit mietje?" vroeg Mario aan Ramon. Voor de zoveelste keer verwenste ik mijn kleine en tengere postuur. Vroeger had dit mij al problemen opgeleverd, nu ook, en altijd weer. Bah, wat een pest. Dreigend kwam Ramon voor me staan. "Wat bezielde jou, kleine flikker, om ons te verraden? Je wou zeker een flinke trap in dat babygezicht van je, hé?" Ik balde mijn vuisten. "Niets zeggen, zeg niets," dwong ik mezelf. Maar o, het lag op het puntje van mijn tong om Ramon voor ‘grijsaard' uit te maken. Iedereen plaagde hem immers dat hij oud geboren was en verder was hij tenminste twee jaar te oud voor onze klas. Maar Ramon stond letterlijk te likkebaarden bij het vooruitzicht mijn tanden uit mijn mond te kunnen slaan. Dus zweeg ik. "Nou?" lokte Ramon verder uit. Met lichte spot antwoordde ik: "Nou, om in jullie straatje te blijven: ik dacht alleen aan mezelf. Eerst ik en dan jullie." Ramons mond viel open van stomme verbazing. "Nee, maar," was het enige wat hij kon uitbrengen. Onzeker nam hij mij op. Het was nog nooit bij Ramon opgekomen dat een ander egoïstischer kon zijn dan hij. Ik grinnikte inwendig. Moest je hem zien! Net een stomme geit. Met al zijn kleren naar de laatste mode, dat rinkelende zakgeld in zijn broekzak en dat gouden horloge, kende hij nog geen manieren en fatsoen. Haastig schoot Chucho Ramon te hulp. Met zijn wijsvinger pookte hij in mijn gezicht. Ik drukte mijn rug nog verder tegen de muur op. Want als die vinger het ongeluk had mij aan te raken, dan was Chucho nog niet gelukkig! "Wie pas op school komt, moet minder praat hebben, hoor je dat? En anders ga je maar gauw weer naar je andere school terug. Ik waarschuw je: als we nog één keer last van je hebben, gebruiken we jou met zijn vieren als voetbal." "Moet je proberen," dacht ik. Ik zag weer de klas staan. Die vroeg zich natuurlijk af hoe het kwam dat ik nog niet in elkaar getimmerd was. Zoals ze daar stonden. Alsof ze naar een poppenkast stonden te kijken! Plots kreeg ik er schoon genoeg van en liep langs Mario en Chucho heen weg. Het volgende ogenblik vloog ik tegen de grond. Mario had me beentje gelicht. Nu liepen ze weg, bulderend van het lachen. Ik krabbelde omhoog en wreef over mijn knie. Wat deed dat pijn! Ik werd woedend van machteloosheid. Niet luisteren ... ik wilde niet luisteren naar wat ze me toeschreeuwden ... Ik wou ... ik zou ... kon ik maar ... Nee, ik wou niet horen wat ze riepen ... zo smerig, zo gemeen. Wie nog één keer mietje riep, die ... die gaf ik een trap in zijn buik! Maar ik hoorde het wel en ik zou niets. Net
Pagina 4
Fictie - Wat is fictie? hv12
zoals al die andere keren ... (vrij naar: Nancho Niemand van Diana Lebacs) Geef antwoord op de volgende twee vragen. 1. Is deze tekst een goed voorbeeld van fictie? 2. Geeft deze tekst betrouwbare informatie over de toestanden op school in Curaçao? Bespreek de antwoorden met een klasgenoot. Zijn jullie het met elkaar eens? Wel of geen fictie Je krijgt straks tien zinnen te zien. Geef per zin aan of de zin wel of geen fictie bevat. Probeer alle vragen goed te beantwoorden.
Wel of geen fictie? kn.nu/j6zho
1 van 10 Fictie of geen fictie? We keken met verbazing naar de schitterende zonsondergang. Wie had kunnen denken dat er zoiets moois bestond! We gingen voortaan elke avond naar de boulevard, de hele vakantie lang. a. wel fictie b. geen fictie
2 van 10 Fictie of geen fictie? Een lichaam, ondergedompeld in water, verliest zoveel van zijn gewicht als de hoeveelheid water die verplaatst wordt. Dit noemt men de wet van Archimedes. a. wel fictie b. geen fictie
3 van 10 Fictie of geen fictie? Bij het inschakelen van dit apparaat moet uiterste voorzichtigheid worden betracht. Zorg dat het stabiel staat opgesteld op een schoon en droog oppervlak. Vermijd aanraking met vochtige handen en gebruik het apparaat niet bij temperaturen boven 40 graden Celsius. a. wel fictie b. geen fictie
4 van 10 Fictie of geen fictie?
Pagina 5
Fictie - Wat is fictie? hv12
Lief dagboek, ik trek het niet langer. Morgen ga ik hem echt dumpen, want ik heb geen zin om nog langer als een stuk oud vuil behandeld te worden. Wat denkt hij wel? a. wel fictie b. geen fictie
5 van 10 Fictie of geen fictie? Bij het binnenrijden van Casillo neemt men de eerste afslag rechts, daarna de weg volgen tot men aan de rechterzijde een wit gebouw ziet. Dit is het postkantoor. Daar linksafslaan. Na ongeveer 40 m vindt u Hotel Reggio aan uw rechterhand. a. wel fictie b. geen fictie
6 van 10 Fictie of geen fictie? Neem een ei en splits de dooier. Vermeng die met een klontje boter en beschuitkruim van twee beschuiten. Bedek uw aardappelschotel met het mengsel, en gratineer ongeveer 10 minuten in een oven van 180 graden. a. wel fictie b. geen fictie
7 van 10 Fictie of geen fictie? Geachte heer, Dank voor uw uitnodiging. Als ik verder niets meer van u hoor, hoop ik u zaterdagmorgen om 10.30 te ontmoeten in de lounge van hotel Fiore, Amstelveensedijk 280 te Amsterdam. Hoogachtend, met vriendelijke groet, (handtekening: Tom van Dijk) a. wel fictie b. geen fictie
8 van 10 Fictie of geen fictie? Rond middernacht begon er iet te bewegen in de donkere hoek achter het pakhuis. Ik waarschuwde direct mijn maatje. Samen slopen we in de richting van de schim, die zich rechts voor ons langzaam verwijderde in de richting van het kruispunt. Was het een mens? Een dier? Plotseling: een geluid. Gegrom. Ik voelde hoe kippenvel zich over mijn hele lijf uitbreidde. a. wel fictie b. geen fictie
Pagina 6
Fictie - Wat is fictie? hv12
9 van 10 Fictie of geen fictie? F.: 'Hé Martin! Wacht even.' M.: 'Wat?' (gestommel achter het toneel) M.: 'Wie is dat?' a. wel fictie b. geen fictie
10 van 10 Fictie of geen fictie? De film begint maandag om 17.00 uur en is geschikt voor kijkers van 12 jaar en ouder. U wordt verzocht minstens een kwartier van tevoren aanwezig te zijn. In de pauze zijn er consumpties in de foyer (in de prijs inbegrepen). a. wel fictie b. geen fictie
Stap 3
Alle boeken, films en andere media zijn te verdelen in fictie en non-fictie (non = niet). Dat lijkt een gemakkelijke verdeling, maar er zijn ook 'grensgevallen'. Bedenk zelf maar eens een voorbeeld van een tekst of een film waarin verzonnen en niet-verzonnen onderdelen door elkaar worden gebruikt. Download nu het werkblad Wat is fictie? . Op het werkblad staat een tabel met veel verschillende media. Bedenk bij genoemde media steeds: is het fictie of niet? Weet je niet zeker welk medium bedoeld wordt, zoek het antwoord dan op met behulp van wikipedia .
Pagina 7
Fictie - Wat is fictie? hv12
Klaar met invullen? Vergelijk jouw antwoorden met de antwoorden van een klasgenoot. Bespreek eventuele verschillen.
Stap 4
Fictie gebaseerd op feiten
Veel schrijvers van fictie gebruiken ware gebeurtenissen of feiten in hun verhaal. Denk maar eens aan schrijvers van spannende boeken, die zich in de Tweede Wereldoorlog afspelen. Het boek "Oorlogswinter" van Jan Terlouw is daarvan een voorbeeld. Ook films zijn soms gebaseerd op ware gebeurtenissen. Je krijgt in de opgave hieronder de namen van een aantal films te zien. Welke films zijn gebaseerd op feiten en welke niet? Als je een film niet kent, zoek er dan informatie over op op internet of vraag aan een klasgenoot of hij/zij je iets kan vertellen over de film.
Wel of niet gebaseerd op feiten? kn.nu/xm1l9
1 van 10 Wel of niet gebaseerd op feiten? Films van Harry Potter. a. Wel gebaseerd op feiten b. Niet gebaseerd op feiten
2 van 10 Wel of niet gebaseerd op feiten?
Pagina 8
Fictie - Wat is fictie? hv12
De film Apocalypse now. a. Wel gebaseerd op feiten b. Niet gebaseerd op feiten
3 van 10 Wel of niet gebaseerd op feiten? De film Sjakie en de chocoladefabriek. a. Wel gebaseerd op feiten b. Niet gebaseerd op feiten
4 van 10 Wel of niet gebaseerd op feiten? De film Peal Harbor.. a. Wel gebaseerd op feiten b. Niet gebaseerd op feiten
5 van 10 Wel of niet gebaseerd op feiten? De film Earth. a. Wel gebaseerd op feiten b. Niet gebaseerd op feiten
6 van 10 Wel of niet gebaseerd op feiten? De film: Queen - days of our lives. a. Wel gebaseerd op feiten b. Niet gebaseerd op feiten
7 van 10 Wel of niet gebaseerd op feiten? De film Titanic. a. Wel gebaseerd op feiten b. Niet gebaseerd op feiten
8 van 10 Wel of niet gebaseerd op feiten? De film Tintin.
Pagina 9
Fictie - Wat is fictie? hv12
a. Wel gebaseerd op feiten b. Niet gebaseerd op feiten
9 van 10 Wel of niet gebaseerd op feiten? De film/serie Grey's anatomy.. a. Wel gebaseerd op feiten b. Niet gebaseerd op feiten
10 van 10 Wel of niet gebaseerd op feiten? De film Gandhi. a. Wel gebaseerd op feiten b. Niet gebaseerd op feiten
Stap 5
Zelf een stukje fictie schrijven
Pagina 10
Fictie - Wat is fictie? hv12
Schrijf nu zelf een stukje fictie op basis van feiten! Lees eerst onderstaand artikel. Applaus te huur Een heuse juichverhuurdienst uit Keulen kon de vele opdrachten met moeite aan. Het studentenbedrijfje zorgde voor volk en lol op feestjes, speelde voor fanclub of haalde de klant op de luchthaven af alsof hij Michael Jackson was. Prijs: 100 euro om een fan te huren, die juicht en applaudisseert alsof zijn leven ervan afhangt. Jammer dat de studenten intussen zijn afgestudeerd. De applausdienst is opgedoekt. ( Uit: Fladder) Schrijf op je werkblad een kort verhaaltje (fictie) met behulp van gegevens uit het artikel. Onderstreep in je tekst enkele feiten die je gebruikt. Laat je verhaaltje lezen aan een klasgenoot. Vraag om commentaar. Natuurlijk lees jij ook zijn/haar verhaal. Geef op een goede manier feedback.
Stap 6
Schrijfopdracht
Je kent nu het verschil tussen fictie en zakelijke teksten. Zoek nu op internet of in een krant of tijdschrift een artikel (non-fictie) waarin het onderwerp je aanspreekt. Schrijf hierover een fictief verhaal van twee A4. Schrijf eronder, welke ware feiten je gebruikt hebt voor het verhaal. Zorg voor een goede indeling in alinea's. Kijk bij 'Vooraf Eindproduct-Beoordeling' hoe het verhaal beoordeeld wordt. Tevreden? Laat het verhaal beoordelen door je docent. Veel plezier!
Extra - vwo
Pagina 11
Fictie - Wat is fictie? hv12
Wat is fictie? Vertel een half fictieve sage over jouw held.
Hiernaast zie je de beroemde worstelaar Dwayne Johnson (beter bekend als The Rock). Hij speelt de hoofdrol in een film (2014) over Hercules. Je kent vast voorbeelden van mythen en sagen, die de Grieken en Romeinen elkaar graag vertelden. Mythen zijn godenverhalen, in sagen spelen (half-)menselijke helden zoals Hercules een hoofdrol. Jij hebt vast ook wel een held: iemand die jij erg bewondert - een filmster of een zangeres misschien? Pak het zo aan: Verzamel feiten over je held. Bedenk een sage waarin jouw held(in) een geweldige daad verricht. Meng feiten en verzinsels mooi door elkaar. - Denk bijvoorbeeld aan de omgeving waar de sage zich afspeelt (kan echt bestaan), namen en films of muzieknummers. Illustreer je sage met afbeeldingen, foto's en bijvoorbeeld een kaart of een (bestaande of verzonnen) songtekst zodat alles op een 'echt' verslag lijkt. Zorg dat je sage maximaal 2 A4 groot is. Lever je sage in bij je docent. Inspiratie nodig? Kijk eens op deze site www.beleven.org
Verderkijker
Pagina 12
Fictie - Wat is fictie? hv12
Verderkijker De Verderkijker biedt bij de opdracht passende externe linkjes naar uitleg, oefenmateriaal of filmpjes. Voor het onderdeel Wat is fictie? zijn de volgende items geselecteerd. www.wikipedia.nl Lees de uitleg over non-fictie. Leg daarna uit waarom de Bijbel ook tot non-fictie wordt gerekend. www.digischool.nl Leesfragmenten fictie van verschillend niveau, met gevarieerde verwerkingsopdrachten (inloggen Entree). www.kevinvermassen.be Oefeningen www.wikipedia.nl Lees de uitleg over fictie. Bedenk wat fictie met 'vormen' te maken heeft en leg met voorbeelden uit wat bedoeld wordt met realistische fictie, fanfictie en geofictie. In de Verderkijker wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Mocht u vragen/opmerkingen hebben, of constateert u een niet-werkende link, horen wij dit natuurlijk graag. Dit kan via onze helpdesk.
Pagina 13
Fictie - Wat is fictie? hv12
Over dit lesmateriaal Colofon Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
19 August 2016 om 13:51
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau
VWO 2; HAVO 1; VWO 1; HAVO 2;
Leerinhoud en doelen Nederlands; Schrijfvaardigheid; Begrippenlijst en taalverzorging; Literatuur; Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
2 uur en 0 minuten
Trefwoorden
rearrangeerbare
Pagina 14
Fictie - Wat is fictie? hv12
