Algemene richtlijnen voor eten uit de natuur
f3UREHHU]RKRRJPRJHOLMNWH SOXNNHQ f:DVDOOHVDOWLMGJRHG f$OVMHWZLMIHOWHHWKHWQLHW f3OXNQLHWRSSOHNNHQZDDU KRQGHQNDWWHQSRHSHQHQ SODVVHQ
Feestelijke ijsklontjes :HHWMHGDWMHKHOHIHHVWHOLMNHLMVEORNMHVNDQPDNHQPHWEORHPHQ HULQ"'DDUYRRUJDDQZHPDGHOLHIMHVURGHNODYHURIODYHQGHO ]RHNHQ2RNNDQMHHHQEODDGMH PXQWRIHHQEUDDPHULQGRHQ/HW ZHORSDOVMHEUDPHQSOXNWGDWMH ]HKRRJSOXNW]RGDWHUJHHQKRQG RIYRVRYHUKHHQJHSODVWNDQKHEEHQ+HEMHJHQRHJJHYRQGHQ" :DVGDQDOOHVJRHGPDDUYRRU]LFKWLJHQOHJLQHONLMVEORNMHVYDNMHEORHPEODDGMHRIEUDDP *LHWHUQXYRRU]LFKWLJZDWHURS WRWGHUDQGHQ]HWKHWEDNMHLQGH YULH]HU2YHUHHQSDDUXXUKHEMH JHZHOGLJHLMVNORQWMHV
1
EtenXLWGHQDWXXU
JHHQKRQGHQXLWODDWYHOG RINDWWHQSRHSSOHN
9RRUEHUHLGLQJ $FWLYLWHLW HQSDDUXXUZDFKWHQ >1 /HHIWLMG 4
6
8
%HQRGLJGKHGHQ f,-VEORNMHVEDNMHPHW YDNMHV f:DWHU f(YHQWXHHOPXQW
Snoepkabouter *DRS]RHNQDDUHHQEHXNHQERRP .DERXWHUV]LMQJHNRSVQRHSHQ +LMYHU]DPHOWDOOHUOHLOHNNHUH GLQJHQRPWHHWHQ+LMZLOJUDDJ HHQEHXNHQQRRWMHVWDDUWEDNNHQ HQKHHIWGDDUEHXNHQQRRWMHVYRRU QRGLJ:LOOHQMXOOLHKHPKHOSHQ" /HJGHJHYRQGHQEHXNHQQRRWMHVPDDURSHHQSOHNZDDUKLM]H JRHGNDQYLQGHQ-HPDJRRNHHQ EHXNHQQRRWMHDISHOOHQHQSURHYHQ KRHKLMVPDDNW9LQGHQMXOOLHKHW OHNNHU"
2
EtenXLWGHQDWXXU
9RRUEHUHLGLQJ $FWLYLWHLW >1 /HHIWLMG 4
6
8
Vlierbloesemlimonade :HJDDQQDDUEXLWHQRPYOLHUEORHVHPWH]RHNHQ(HQYOLHUKHUNHQMHDDQZLWWHEORHVHPGLHLQ JURWHVFKHUPHQ VRRUWNURRQ DDQ KHWHLQGYDQGHWDNNHQKDQJW+LM JURHLWRSYHHOSODDWVHQ'HVWDP LVOLFKWYDQNOHXUHQJHULEEHOG:H KHEEHQYOLHUEORHVHPVFKHUPHQQRGLJYRRUGHOLPRQDGH'LH JDDQZHPHW]QDOOHQSOXNNHQ 3URHIPDDUHHQVHHQEORHP=H ]LMQHUPDNNHOLMNDIWHWUHNNHQHQ VPDNHQHHQEHHWMH]RHW :HZDVVHQGHYOLHUEORHVHPYRRU]LFKWLJDI2POLPRQDGHWHPDNHQ JDDQZHGHWDNHQYHUGHOHQ:LH GRHWZDW" f 8LWSHUVHQYDQFLWURHQ f ,QJURYHVWXNNHQVQLMGHQYDQGH WZHHGHFLWURHQ f ' HLQJUHGLÈQWHQLQGHVFKDDO GRHQ f :DWHUHUELMJLHWHQ f +RQLQJWRHYRHJHQ 1XODWHQZHKHWHHQGDJVWDDQ LQGHNRHONDVW'HYROJHQGHGDJ PRHWHQZHKHWQRJHYHQ]HYHQ HQLVKHWNODDURPWHGULQNHQ
3
EtenXLWGHQDWXXU
RSHQEDUHJURHQVWURNHQ PHLMXQL 9RRUEHUHLGLQJ $FWLYLWHLW GDJLQGHNRHONDVW 1-10 /HHIWLMG 4
6
8
%HQRGLJGKHGHQ f9OLHUEORHVHPVFKHUPHQ fOLWHU:DWHU fWRWHHWOHSHOV +RQLQJ QDDUVPDDN f&LWURHQHQ fJURWH6FKDDO f=HHIRIWKHHGRHN f7UHFKWHU f6DSNDQQHQ f%HNHUV
/HWRS .LMNHYHQELMGH)HHVWHOLMNHLMVNORQWMHVYRRUGH DOJHPHQHULFKWOLMQHQ
9RRUEHUHLGLQJ $FWLYLWHLW 1-10
Paardenbloemensalade 2SGLWJUDVYHOGJDDQZH SDDUçGHQEORHPHQSOXNNHQ1LHW DOOHHQGHEORHPHQRRNGHJURHQH EODDGMHVNDQMHHWHQ,HGHUHHQ PDJHURQJHYHHUSOXNNHQRP VWUDNV]HOIRSWHHWHQ:HPRHWHQ GHSDDUGHQEORHPHQZHOJRHG ZDVVHQ'DDUQDGRHQZH]HLQ HHQNRPHQGRHQHUHHWOHSHOV ]RQQHEORHPSLWWHQHQHHQIOLQNH VFKHXWROLMIROLHELM(YHQURHUHQHQ SURHYHQPDDU
/HHIWLMG 4
6
8
%HQRGLJGKHGHQ f*URHQHEODGHUHQYDQ GHSDDUGHQEORHP f%ORHPHQYDQGH SDDUGHQEORHP]RQGHU VWHHOWMH f=RQQHEORHPSLWWHQ f2OLMIROLH fJURWH6FKDDO fNOHLQH6FKDDOWMHV f9RUNMHV
/HWRS .LMNHYHQELMGH)HHVWHOLMNHLMVNORQWMHVYRRUGH DOJHPHQHULFKWOLMQHQ
4
EtenXLWGHQDWXXU
Appelchips :LVWMHGDWHULQ$PHUVIRRUWKHHO YHHODSSHOERPHQVWDDQ"'LHPDJ MHJHZRRQSOXNNHQHQRSHWHQ'DW JDDQZLMYDQGDDJRRNGRHQ(QZH JDDQHUDSSHOFKLSVYDQPDNHQ 7HUXJRSGHJURHS :HJDDQGH DSSHOVGRRUPLGGHQVQLMGHQ ,HGHUHHQNULMJWHHQKDOYHDSSHOHQ HHQGXQVFKLOOHU+LHUPHHVQLMGMH GHDSSHOLQKHHOGXQQHSODNMHV 6SUHLGGHGXQJHVQHGHQDSSHOVXLW RYHUHHQEDNSODDW]RGDW]HORV YDQHONDDUOLJJHQ=RJDDQZHGH DSSHOSODNMHVGURJHQ'HGXQQH SODNMHVDSSHONXQQHQJHGURRJG ZRUGHQERYHQGHYHUZDUPLQJLQ GH]RQRILQGHRYHQ,QGHRYHQ ]LMQ]HQDWRWXXURSJUDGHQ NODDURPWHHWHQ ,QGH]RQRIERYHQGHYHUZDUPLQJ GXXUWGLWPLQLPDDOHHQGDJ
JURHQVWURNHQYDQGH JHPHHQWH .LMNRSKWWS ZZZ DPHUVIRRUWQOVPDUWVLWH VKWPO"FK LG ZDDUMHDSSHOERPHQ NXQWYLQGHQ
9RRUEHUHLGLQJ $FWLYLWHLW 'URRJWLMGLVDIKDQNHOLMN YDQGHJHNR]HQPHWKRGH 1-10 /HHIWLMG 4
6
8
%HQRGLJGKHGHQ f$SSHOV f'XQVFKLOOHUV f$SSHOERRU f2YHQ
/HWRS .LMNHYHQELMGH)HHVWHOLMNHLMVNORQWMHVYRRUGH DOJHPHQHULFKWOLMQHQ
5
EtenXLWGHQDWXXU
/DQJVILHWVSDGHQEXLWHQ GHVWDGSOHLQHQSDUN ODQJVJUDVYHOGHQDDQ ERVUDQGHQ
Braami frambozensmoothie :HJDDQEUDPHQHQRIIUDPER]HQ]RHNHQ%UDPHQNDQMH KHUNHQQHQDDQGHJURWHVWUXLNHQ=HNXQQHQWRWWZHHPHWHU KRRJZRUGHQ)UDPER]HQEOLMYHQ NOHLQHUHQ]LMQYDDNDOVHQNHOH VWUXLNMHVWHYLQGHQ:HSOXNNHQ GHYUXFKWHQYDQDIHHQPHWHUHQ KRJHU+RHKRRJLVGDW":HKDOHQ GHVWHHOçWMHVHUDIHQZDVVHQKHW IUXLW'DDUQDVWRSSHQZHKHWIUXLW HQGH\RJKXUWLQGHEOHQGHU(YHQ PL[HQHQZHNXQQHQJHQLHWHQYDQ HHQKHHUOLMNHVPRRWKLH
1D]RPHU 9RRUEHUHLGLQJ $FWLYLWHLW 1-10 /HHIWLMG 4
6
8
%HQRGLJGKHGHQ f%UDPHQ f)UDPER]HQ f¿SDNNHQ
/HWRS .LMNHYHQELMGH)HHVWHOLMNHLMVNORQWMHVYRRUGH DOJHPHQHULFKWOLMQHQ
6
EtenXLWGHQDWXXU
Notencruesli 9DQGDDJJDDQZHKD]HOQRWHQHQ ZDOQRWHQ]RHNHQ-HNXQWGHQRWHQ UDSHQGLHDORSGHJURQGOLJJHQ :DOQRWHQNDQMHRRNXLWGHRSHQ EROVWHUVKDOHQ+D]HOQRRWERPHQ NDQMHKHUNHQQHQDDQGHYHOHVWDPPHQGLHELMGHYRHWYDQGHERRP VDPHQNRPHQ'HYHUVFKLOOHQGH VWDPPHQVWDDQZDDLHUYRUPLJXLW HONDDU:DOQRRWKHHIWHHQJODGGH JULM]HERRPVWDP+D]HOQRWHQHQ ZDOQRWHQKDQJHQYDDNLQNOHLQH WURVMHVYDQWZHHRIGULHDDQKHWHLQG YDQGHWDNNHQYDQGHERRP 9HU]DPHODOOHHQGLHZDOQRWHQGLH JHYDOOHQ]LMQRIKHHOPDNNHOLMNXLWGH JURHQEUXLQHEROVWHUWHKDOHQ]LMQ 'HQRWHQPRHWHQHHQZHHNGURJHQ=RUJHUYRRUGDW]HHONDDUQLHW UDNHQRPWHYRRUNRPHQGDW]HJDDQ VFKLPPHOHQ 1DHHQZHHNNXQQHQZHHUQRWHQFUXHVOLYDQPDNHQ:LHZLOHUSURHYHQ"/HNNHUPHW\RJKXUWRIPHON :LVWHQMXOOLHGDWQRWHQRQJHSHOGHQ JHGURRJGZHOHHQMDDUWHEHZDUHQ ]LMQ"
7
EtenXLWGHQDWXXU
.LMNRS KWWS ZZZ DPHUVIRRUWQOVPDUWVLWH VKWPO"FK LG ZDDUMHKD]HODDUVHQQRWHQERPHQNXQWYLQGHQ
9RRUEHUHLGLQJ 5DSHQ 'URJHQ ZHHN %HUHLGLQJ 1-10 /HHIWLMG 4
6
8
%HQRGLJGKHGHQ f+D]HOQRWHQRQJHYHHU SHUNLQG f:DOQRWHQRQJHYHHU SHUNLQG f1RWHQNUDNHUV f(YHQWXHHO¿SDNNHQPHON\RJKXUW fNOHLQH.RPPHWMHV f/HSHOV
Rozenbottelsoep -XOOLHNHQQHQPLVVFKLHQZHOGH UR]HQERWWHOMDPXLWGHZLQNHO"-H NXQWRRNOHNNHUHVRHSPDNHQYDQ UR]HQERWWHOV'HYUXFKWHQYDQGH UR]HQERWWHO]LMQHHWEDDUHQYDQ GHJHGURRJGHEORHPEODDGMHVNDQ MHWKHHPDNHQ'HYUXFKWHQNDQ MHUDXZHWHQPDDURRNEHZHUNW WRWMDPRIVRHSELMYRRUEHHOG :HJDDQRS]RHNQDDUHHQUR]HQERWWHOVWUXLN:DQQHHUMHHHQ VWUXLNKHEWJHYRQGHQSDVGDQRS PHWSOXNNHQYRRUGHGRRUQV'H YUXFKWHQ]LMQULMSZDQQHHUMH]H PHWZHLQLJNUDFKWYDQGHVWUXLNHQ NDQWUHNNHQ9HU]DPHOHUOHNNHU YHHOHQSOXNGHYUXFKWHQYDQDI HHQPHWHUHQKRJHU $OVZHHUJHQRHJKHEEHQJDDQ ZH]HZDVVHQHQVQLMGHQZHGH UR]HQERWWHOVLQVWXNNHQ'DDUQD YHUZLMGHUHQGHSLWMHV:HNRNHQ GHUR]HQERWWHOVLQKHWZDWHU WRWGDW]H]DFKW]LMQ'DQPDJGH KRQLQJHQPDÌ]HQDHUELM5R]HQERWWHOVRHSLV]RZHONRXGDOV ZDUPWHHWHQ
8
EtenXLWGHQDWXXU
9RRUEHUHLGLQJ $FWLYLWHLW 1-10 /HHIWLMG 4
6
8
%HQRGLJGKHGHQ fJUDP5R]HQERWWHO fOLWHU:DWHU fHHWOHSHOV+RQLQJ fHHWOHSHO0DÌ]HQD f3DQ f=HHI f6RHSNRPPHQ f/HSHOV
/HWRS .LMNHYHQELMGH)HHVWHOLMNHLMVNORQWMHVYRRUGH DOJHPHQHULFKWOLMQHQ
nkoeken
Vlierbloesempanne
RSHQEDUHJURHQVWURNHQ
:HJDDQRS]RHNQDDUYOLHUEORHVHP,HGHUHHQPDJYOLHUEORHVHPVFKHUPSOXNNHQHQZDVVHQ 'DDUQDJDDQZHHUSDQQHQNRHNHQ PHHPDNHQ :HGRHQGHPHONLQHHQJURWH VFKDDOHQGRHQGDDUDOURHUHQGGH SDQQHQNRHNPL[HQGHHLHUHQELM *RHGGRRUURHUHQWRWDOOHNORQWMHV HUXLW]LMQ'DQGRHQZHZDWROLH LQGHSDQHQODWHQGLWJRHGKHHW ZRUGHQ1XJLHWHQZHPHWHHQ VRHSOHSHOZDWEHVODJLQGHSDQHQ GXZHQYOLHUEORHVHPVFKHUPPHW GHVWHHOQDDUERYHQLQKHWEHVODJ 9RRUGDWZHGHSDQQHQNRHNNHUHQ WUHNNHQZHYRRU]LFKWLJDDQGH VWHHOYDQGHYOLHUEORHVHP'H EORHVHP]DOQXORVODWHQHQGDDUQD NXQQHQZHGHSDQQHQNRHNNHUHQ /HNNHUPHWKRQLQJRIVWURRS
PHLMXQL 9RRUEHUHLGLQJ $FWLYLWHLW 1-10 /HHIWLMG 4
6
8
%HQRGLJGKHGHQ f9OLHUEORHVHPVFKHUPHQPHWVWHHO f3DQQHQNRHNPL[ f0HON f(LHUHQ fJURWH6FKDDO f.RHNHQSDQ f*DUGH f6RHSOHSHO f2OLH f%RUGHQ f0HVVHQ f9RUNHQ f+RQLQJVWURRS
9DULDWLHWLS 6HUYHHUGHSDQQHQNRHNPHWHHQEROOHWMH YDQLOOHLMV
/HWRS
9
.LMNHYHQELMGH)HHVWHOLMNHLMVNORQWMHVYRRUGH DOJHPHQHULFKWOLMQHQ
EtenXLWGHQDWXXU
Sneller dan je eigen schaduw
Op een zonnige dag met schaduw
Als de zon schijnt, krijg je een schaduw op de grond. Ga naast elkaar staan. Welke schaduw is de kortste? Daarnaast gaat iemand staan van wie de schaduw iets langer is. En nog iets. En nog… Totdat jullie van klein naar groot naast elkaar staan. Met schaduwen kan je ook een spelletje spelen: één kind is de tikker. De tikker probeert op de schaduw van een ander te gaan staan. Als dit lukt is die ander de tikker. Extra opdracht voor 6+: Trek met het stoepkrijt een lijn om de schaduw van een ander kind. Doe dit later op de middag nog een keer. Is er iets veranderd?
1
Actief in de natuur
Voorbereiding Activiteit >2 Leeftijd 4
6
8
10
Benodigdheden f6WRHSNULMW YRRU extra opdracht 6+)
12
Voelpad Wist jij dat je de natuur ook kunt voelen? Je streelde vast weleens met een veertje langs je wang. Of je prikte je aan een brandnetel of een bramenstruik. Jullie gaan in tweetallen rondlopen. De één leidt, de ander is geblinddoekt of heeft zijn ogen dicht. De leider laat de ander onderweg allemaal dingen voelen. Wissel na 5 minuten. Praat na afloop met elkaar over wat jullie hebben gevoeld. Wat vonden jullie het fijnste voelen en wat niet? Vond je het spannend om te doen? Waarom?
2
Actief in de natuur
Voorbereiding Activiteit >2 Leeftijd 4
6
8
10
Benodigdheden f%OLQGGRHNHQHYW
12
iertjes
kriebeld n e is u p s e g m e d o B Geef elkaar een hand en ga in een kring staan. Loop zo ver mogelijk uit elkaar en laat de handen los. Draai je met de rug naar elkaar toe. Luister, kijk en zoek op deze plek een klein kriebelbeestje. Misschien loopt er een kevertje of vliegt er een wesp rond. Als je echt niks kunt vinden mag je zelf een diertje bedenken. Iedereen draait zich weer om, zodat alle gezichten weer naar elkaar kunnen kijken. En vertel wat je gezien hebt. 6+ variant: Beeld nu één voor één je diertje uit. De andere kinderen mogen vragen stellen die alleen met ja of nee beantwoord kunQHQZRUGHQ %HQMHJURRW"%HQMH NOHLQ".XQMHYOLHJHQ"6WHHNMH" Kunnen jullie elkaars dier raden?
3
Actief in de natuur
Voorbereiding Activiteit >4 Leeftijd 4
6
8
10
12
Superspeurders Bij dit spel werken jullie in tweetallen. Jullie zijn superspeurders en moeten al jullie zintuigen gebruiken. Elk tweetal krijgt 1 eierdoos en een briefje met een tegenstelling, bijvoorbeeld: zacht - hard. Let op: houd je tegenstelling geheim voor de andere tweetallen! Jullie gaan nu op zoek. Naar wat er op je kaartje staat. Bijvoorbeeld 5 zachte dingen in de natuur en 5 harde dingen. Die leg je op een rij WHJHQRYHUHONDDU LQKXQHLHUGRRV Hebben jullie 10 dingen gevonden? Zoek dan een ander tweetal op dat ook klaar is. Wissel jullie eierdozen uit. De bedoeling is dat je nu van elkaars eierdoos raadt welke tegenstelling erin zit. Tip: gebruik hierbij al je zintuigen, ruik, voel, luister, kijk! Voorbeelden van 4+ tegenstellingen: Hard - zacht. Nat - droog. Licht - donker Voorbeelden van 6+ tegenstellingen: Ruw - glad. Prikkelend - zacht. Muf - fris
4
Actief in de natuur
Voorbereiding + eierdozen verzamelen Activiteit >4 Leeftijd 4
6
8
10
12
Benodigdheden f/HJHHLHUGR]HQ JURRWIRUPDDWYRRU 10 eieren) fEULHIMHVPHW tegenstellingen
Grasspriet Zoek elk een lange, stevige grasspriet. Buig allemaal je eigen spriet dubbel en haak de lus dóór de lus van een ander kind. Dan rústig trekken en afwachten welke spriet het eerst breekt! +HW]HOIGHSULQFLSHDOV~HLWMHWLNken’ met Pasen.) Als jouw grasspriet breekt, ben je af. Als jouw grasspriet wint, ga je daarna tegen een andere winnaar. Wie heeft aan het eind de allersterkste grasspriet?!
5
Actief in de natuur
Voorbereiding Activiteit >2 Leeftijd 4
6
8
10
12
Geuren ruiken Veel dieren in het bos hebben een goede neus. Hebben jullie dat ook? Ruik aan een boom, wat ruik je? En hoe ruikt een blaadje? Ga ook eens met je handen door een struik, wat ruik je dan? 6WHHNRRNHHQVMHQHXVLQGHOXFKW en ruik eens aan een steen. Zoek samen met de kinderen iets wat lekker ruikt. Is er ook iets te vinden wat vies ruikt? Vindt iedereen hetzelfde lekker en vies ruiken?
6
Actief in de natuur
Voorbereiding Activiteit >2 Leeftijd 4
6
8
10
12
Bomen klimmen Bomen klimmen is leuk. Maar je moet wel voorzichtig zijn. Met deze klimregels erbij, heb je nog meer plezier. 1. Nat is glad: vooral als er mos op zit. Bij glibberigheid niet klimmen. Test het even van tevoren. 6 WDPUHJHO EOLMI]RGLFKWPRJHlijk bij de stam, de takken zijn hier het dikst en het sterkst. 3. Kijkregel: kijk uit voor dode takken, die kunnen afbreken. Let goed op of je dode takken ziet, je herkent ze aan een afgeschilferde bast. 4. Buigregel: als een tak erg doorbuigt, is deze te dun. 5. Driepuntsregel: je hebt twee handen en twee voeten om te klimmen. Zorg dat je altijd met 3 van de 4 contact hebt met de boom. 6. Buikregel: klim met je buik naar de stam. 7. Durfregel: doe niets wat je niet durft. Bedenk dat je ook nog terug moet. 8. Voorrangsregel: degene die daalt, heeft altijd voorrang.
7
Actief in de natuur
]DFKWHRQGHUJURQG
Voorbereiding Activiteit >1 Leeftijd 4
6
8
10
12
Kleuren zoeken Wij gaan op zoek naar kleuren. Pak een eierdoos en zoek voor elk vakje een voorwerp uit de natuur met een andere kleur. Welke kleuren kan je makkelijk vinden? En welke slecht?
Voorbereiding Activiteit >2 Leeftijd 4
6
8
10
Benodigdheden f(LHUGRRV
8
Actief in de natuur
12
6WUXLNHQ
Temperatuur boven de 12 °C Voorbereiding Activiteit
De beestjes paraplu >1
In de struiken wonen heel veel spinnen, kevertjes en torretjes. Houd de paraplu ondersteboven RQGHUGHVWUXLN RIKHWODNHQ uitgespreid) en schud aan de takken. Zorg wel dat ze niet afbreken! Hoeveel beestjes zitten er in jouw paraplu? Wat zijn het voor beestjes? Hoe bewegen ze? Welke kleur hebben ze? Kunnen ze vliegen of niet? Weet je hoe het diertje heet of verzin je zelf een goede naam?
9
Actief in de natuur
Leeftijd 4
6
8
10
12
Benodigdheden f3DUDSOXLQHHQOLFKWH kleur of een oud, wit laken.
Hindernisbaan Maak in het bos je eigen hindernisbaan! Zoek bomen waar je overheen, onderdoor en tussendoor kan klimmen, lopen of springen! Verzamel dode takken en andere materialen en maak er een hindernisbaan van. Alles kan, maar pas wel op dat het niet WHJHYDDUOLMNZRUGW,V~LHNODDU" Testen maar!
10
Actief in de natuur
Voorbereiding Activiteit >1 Leeftijd 4
6
8
10
12
De ark van Noach Ga in een cirkel staan. Iedereen krijgt een papierstrookje met daarop een diersoort. Laat de andere kinderen niet zien welk dier je bent! Ergens in de cirkel is een kind met hetzelfde dier op zijn kaartje. Op het startsein beelden jullie allemaal het dier op je kaartje uit. Dit mag door geluiden en bewegingen. Probeer zo je diermaatje naar je toe te lokken. Je mag zoveel geluiden en bewegingen maken als je wilt, maar je mag niet praten met woorden. Wanneer je jouw diermaatje gevonden hebt, loop je samen al loeiend, kakelend RINZLVSHOHQGQDDUGH~GHDUN een verzamelplek buiten de kring. Daar is de spelleider die op jullie kaartjes kijkt of het klopt. Het VSHOVWRSWZDQQHHUDOOHSDUHQ~DDQ boord’ zijn. Dit spel is handig om een groep snel in tweetallen in te delen.
11
Actief in de natuur
Voorbereiding Activiteit >6 Leeftijd 4
6
8
10
12
Benodigdheden f(YHQYHHOEODQFR strookjes papier als kinderen f3HQ Bedenk verschillende diersoorten en schrijf elke soort op twee SDSLHUVWURRNMHV %LM oneven aantal kinderen, het laatste dier drie keer.)
Door de bomen het bos zien Jullie werken in tweetallen. Eén van jullie doet zijn ogen dicht of krijgt een blinddoek om. De ander leidt de geblinddoekte naar een boom. Hoe verder weg, hoe moeilijker. De leider helpt zijn maatje de boom te verkennen door te laten voelen hoe uniek GH]HERRPLV6WHOYUDJHQDOV “Hoe ruikt de boom?”, “Passen je armen er omheen?”, “Zitten er knoesten of bijzondere uitsteeksels aan?”. Zo onthoudt de ander de boom goed. Loop terug naar de beginplek en doe de blinddoek af of je ogen open. Je kan het extra moeilijk maken door de geblinddoekte nog een paar keer rond te draaien voordat de blinddoek af mag. Dan mag hij de boom zoeken die hij gevoeld heeft. Wissel daarna van rol. En…, zijn nou alle bomen echt hetzelfde?
12
Actief in de natuur
Voorbereiding Activiteit >2 Leeftijd 4
6
8
10
Benodigdheden f%OLQGGRHN
12
Op blote voeten
Doe allemaal je schoenen en sokken uit. Wisten jullie dat indianen heel aandachtig kunnen lopen zonder geluid te maken? Ze noemen dit de Vossenpas. Zet heel langzaam een kleine stap naar voren. Wanneer je je voet neerzet dan zet je deze eerst op de buitenkant. Rol dan je voet langzaam naar binnen totdat de hele voet de grond raakt. Voordat je het gewicht van het achterste naar het voorste been brengt, voel je eerst of er takjes, bladeren of andere dingen onder je voet liggen die geluid maken. Als dat niet zo is, dan kun je je gewicht naar de voorste voet overbrengen. Door kleine stappen te nemen blijf je beter in balans en kun je je goed concentreren op de omgeving. Oefen samen een poosje totdat iedereen heel zacht kan lopen.
13
Actief in de natuur
Zoek voor deze activiteit een plek vrij van glas, afval of hondenpoep.
Voorbereiding Activiteit >1 Leeftijd 4
6
8
10
12
Minituintje Pak allemaal een wc-rolletje. Dit ]LMQ~PLQLNLMNHUWMHV$OOHHQGRRU deze minikijkertjes kun je de verborgen wereld van de minituintjes vinden. Kijk maar eens goed tussen de tegels, op het plein. Er zitten kleine miniplantjes tussen. Als je een mooi tuintje met miniplantjes hebt gevonden, dan trek je er een lijn omheen met krijt. Dat is net een hek. Welke vorm KHHIWMRXZWXLQWMH" GULHKRHN cirkel, rechthoek, zomaar) Extra opdracht voor 6+: Maak met de satéprikker en papiertjes een straatnaambordje. Hoe heet jouw minituintje? 6FKULMIGDWHURS(Q]HWGHSULNNHU bij jouw tuintje.
14
Actief in de natuur
Voorbereiding Activiteit >2 Leeftijd 4
6
8
10
Benodigdheden f:FUROOHWMHV f.ULMW voor 6+ f6DWÅSULNNHUV f3RWORGHQ f3DSLHUVWURRNMH
12
Het dierenverhaal Dit is een voorleesboek waarin meerdere diersoorten voorkomen. Ik geef jullie allemaal een rol van een dier uit het verhaal. Jullie mogen ook met z’n tweeën of drieën hetzelfde dier zijn. Als ik vertel over jouw dier, dan mag je naspelen wat dat dier doet in het verhaal. Vb.: De poes slaapt in de zon. De poes knippert met haar ogen. Ze rekt haar voorpoten uit en dan haar achterpoten. Ze gaapt. Terwijl de poes in slaap valt, loopt de koe in de wei. Er zitten vliegen op haar kop. Dat vindt ze niet leuk. Ze schudt met haar kop om de vliegen weg te jagen. Ze neemt een kort sprintje om van de vliegen af te zijn. Kijk, daar ligt een varken in de modder. Het varken knort, hoor maar! Ze rolt door de modder, op haar zij, op haar rug, op haar andere zij. Enz.
15
Actief in de natuur
Voorbereiding Activiteit >2 Leeftijd 4
6
8
10
12
Benodigdheden f(HQYRRUOHHVERHN waarin meerdere diersoorten voorkomen.
Rammelroute Een route kan je niet alleen zien, maar ook horen. Met z’n tweetjes ga je op pad, de één geblinddoekt of met de ogen dicht, de ander begeleidt. De begeleider maakt geluiden met materiaal uit de omgeving en lokt zo de ander mee over een geluidenroute. Zorg dat hij nergens tegen aan kan lopen. Maak verschillende geluiden, rammel bijvoorbeeld met een tak met dode bladeren of klop op een dikke of dunne boomstam. Tik stenen tegen elkaar of ritsel door blaadjes, alles kan, als het geluid maar hard genoeg is om de ander door de route te leiden. Zorg voor veel verschillende geluiden. Als de route klaar is loop je deze zonder blinddoek nog eens langs. Daarna wissel je van rol.
16
Actief in de natuur
zonder teveel omgevingsgeluiden
Voorbereiding Activiteit >2 Leeftijd 4
6
8
10
Benodigdheden f%OLQGGRHN
12
Naar de knoppen
Voorbereiding Activiteit
Zoek samen naar een heg, struik of boom met knoppen erin. Hoe ziet zo’n knop er uit? Zie je er veel? Komen er al blaadjes uit? Zoeken jullie zelf ook eens een andere struik of boom op met knoppen, om ze goed te bekijken. Vertel eens wat je ziet. Welke zijn nog dicht? Welke zijn al uitgekomen? Welke kleuren hebben de knoppen? Zijn knoppen van alle bomen en struiken even groot of niet? Zien jullie er ook lijntjes of iets anders op? Voel eens voorzichtig aan de knop. Hoe voelt deze? Hard, zacht, glad, plakkerig of nog anders?
17
Actief in de natuur
>1 Leeftijd 4
6
8
10
12
Natuurtentoonstelling We gaan schilderijlijstjes maken. Knip elk een rechthoekige lijst uit een vel A4-papier. Daarna mag je jouw lijst versieren met kleurpotloden, verf, wascokrijt of ander materiaal. Als jullie daarmee klaar zijn, gaan we naar buiten. Jullie mogen elk op zoek naar een hele mooie plek in de natuur, waar je een mooi natuurschilderij kan maken. Heb je een mooie plek gevonden? Leg dan daar jouw lijstje neer of hang het op. Je kan hiervoor een wasknijper of punaise gebruiken. Is iedereen klaar? We gaan nu samen alle schilderijen uit jullie tentoonstelling bekijken. Bij jouw schilderij mag je de anderen vertellen waarom je deze plek hebt gekozen. Wat vind je er mooi aan of speciaal? De andere mogen vragen stellen. Haal daarna samen alle lijstjes weer weg. Haal eventuele punaises uit bomen.
1
Creatief in de natuur
Gemeentelijk groen rond eigen locatie
9RRUEHUHLGLQJ Activiteit >2 Leeftijd 4
6
8
10
12
Benodigdheden f:LWRIJHNOHXUG A4-papier (liefst dik, bijv. 120 grams) f.OHXUSRWORGHQ f9HUI f:DVFRNULMW f:DVNQLMSHUV f3XQDLVHV
Afdruk van een boom Elke boom heeft een andere VWDP9RHOHHQVDDQGHVWDPYDQ 2 verschillende bomen. 3DNSDSLHUHQNULMWHQ]RHNHHQ mooie boom. Leg het papier tegen de stam. Wrijf met het krijt over het papier. Je hebt nu een afdruk van de boom. Doe het nu eens bij een andere boomsoort. Ziet de afdruk er nu anders uit?
9RRUEHUHLGLQJ Activiteit >1 Leeftijd 4
6
8
10
Benodigdheden f3DSLHU f:DVFRNULMW
2
Creatief in de natuur
12
Nestje maken Leggen alle dieren een ei? Welke dieren wel en welke dieren niet? Kijk eens goed naar de verschillende vogels, hoe maken zij een nest? Hoe doen andere dieren dat? Zoek nu met zijn allen naar takjes en blaadjes en maak samen een mooi nestje voor een vogel, zodat zij hier haar eieren kan leggen.
9RRUEHUHLGLQJ Activiteit >2 Leeftijd 4
3
Creatief in de natuur
6
8
10
12
Kleur de grond De grond is grijs. De grond is saai. Zorgen jullie voor wat kleur? 3DNHHQZLWSDSLHU'LWLVGHRQdergrond voor je kunstwerk. Leg hem op de grond. Kleur hem in. Gebruik wat je wilt. Denk aan een blad, tak, zand, steen, gras en bloem. Maak er een echt kunstwerk van! Zijn jullie klaar? Geef je kunstwerk een naam en bekijk samen alle kunstwerken.
9RRUEHUHLGLQJ Activiteit >1 Leeftijd 4
6
8
10
12
Benodigdheden f$SDSLHUYRRUGH kunstwerken f.OHXUSRWORGHQ f6WLIWHQ f9HUI f6SXOOHQXLWGHQDWXXU (bladeren, takjes, zand, gras, bloemen, etc.)
4
Creatief in de natuur
Hutten bouwen Bouw samen een hut! Begin met het zoeken van een goede plek, let hierbij natuurlijk op de ondergrond, de wind, en de omgevende bomen. Jullie gaan eerst in groepjes een plan maken. Willen jullie een hoge hut bouwen of een lage, een wigwam of boomhut? Welke materialen willen jullie gebruiken? Overleg met de leiding jullie plan. De hut moet niet te groot ]LMQGDWLVNRXG6WHYLJHWDNNHQ gebruiken als frame en natuurlijk ook geschikte bedekking zoals beukenbladeren. Let wel op dat je geen levende planten en bomen gebruikt, maar alléén dingen van de grond raapt. Als je klaar bent, ruim dan alle niet-natuurlijk spullen op!
5
Creatief in de natuur
9RRUEHUHLGLQJ Activiteit >2 Leeftijd 4
6
8
10
12
Benodigdheden f(YHQWXHHOHHQ]HLOHQ een paar touwen
9RRUEHUHLGLQJ Activiteit
Fantasiewezens We gaan fantasiewezens maken. Dat zijn dieren die niet bestaan. Dieren die we zelf verzinnen! Eerst zoek je in het bos naar dingen uit de natuur die je kunt gebruiken voor jouw fantasiewezen. Zoek naar een lijf voor je dier, een goed hoofd, benen of vleugels. +HHIWMRXZGLHUHHQVWDDUW"9HUHQ of een vacht? Binnen knutsel je jouw fantasiewezen in elkaar. Maak hem zo ELM]RQGHUPRJHOLMN9HU]LQHHQ goede naam voor je dier. Bedenk wat hij eet, waar hij leeft en wat hij het liefste doet. Je mag van alles verzinnen en als je wilt, schrijf je het op.
6
Creatief in de natuur
>1 Leeftijd 4
6
8
10
Benodigdheden f/LMP f3RVWHUEXGGLHV f3ODNEDQG
12
Maak je zeilbootje Zoek zo veel mogelijk bruikbare voorwerpen uit de natuur, en maak daarvan je eigen zeilbootje. 3UREHHUYHUVFKLOOHQGHNOHXUHQ en verschillende materialen te gebruiken! Hoe zorg je ervoor dat je zeilbootje blijft staan? En wat denk je, blijft jouw bootje ook HFKWGULMYHQLQZDWHU"3UREHHU het maar in de gootsteenbak of in een afwasteiltje.
7
Creatief in de natuur
9RRUEHUHLGLQJ Activiteit >1 Leeftijd 4
6
8
10
Benodigdheden f(YHQWXHHOHHQ afwasteiltje f7RXZ f6FKDDU
12
Natuurparfum
9RRUEHUHLGLQJ Activiteit
Alles in de natuur heeft haar eigen geur. Een parfum is gemaakt van allemaal geuren door elkaar. Maak in het eierdopje je eigen natuurSDUIXP3HUVEODDGMHVEORHPHWMHV en bessen fijn. Doe er wat aarde bij of een beetje water. Je kunt je parfum ook een naam geven, bijvoorbeeld: ‘bosluchtje’ of ‘frisse ochtend’.
8
Creatief in de natuur
>1 Leeftijd 4
6
8
10
Benodigdheden f(LHUGRSMHRI limonadebeker
12
Schilderen met natuurverf 6FKLOGHUHQLQGHQDWXXULVOHXN Helaas is er geen verf. Geen probleem! Met blaadjes, bloemen, besjes en aarde kun je ook schilderen. Wrijf het fijn op het kaartje. Wie maakt het mooiste natuurschilderij? Gebruik vooral dingen die op de JURQGOLJJHQ3OXN]RPLQPRJHOLMN
9RRUEHUHLGLQJ Activiteit >2 Leeftijd 4
6
8
Benodigdheden f$SDSLHU
9
Creatief in de natuur
10
12
Maak een foto Je werkt in tweetallen. Eén is de camera en de ander de fotograaf. De camera wordt voorzichtig en rustig met gesloten ogen rondgeleid door de fotograaf. De camera wordt zo neergezet dat bij het openen van de ogen een mooi beeld te zien is. De foto wordt gemaakt door 3 tot 5 seconden de ogen open te doen. Eén tikje op de schouder betekent ogen open, en twee tikjes ogen dicht. Maak in tien minuten zes tot 10 foto’s. 3UREHHU]RPLQPRJHOLMNWHSUDWHQ zodat de camera alles onthoudt. 3UREHHURRNHHQVRQJHZRQH foto’s te maken, door een ander gezichtspunt te kiezen. Moet de camera op z’n knieën, gaan liggen of op z’n kop staan? Wissel vervolgens van rol. Aan het eind kan de mooiste foto worden “afgedrukt” door hem te tekenen.
10
Creatief in de natuur
9RRUEHUHLGLQJ Activiteit >2 Leeftijd 4
6
8
10
12
Benodigdheden f(YHQWXHHOSDSLHUHQ potloden
Heksensoep Jullie gaan in groepjes van 3 tot 5 buiten op zoek naar 10 verschillende ingrediënten voor heksensoep! Let wel op dat je alleen natuurlijke spullen mag gebruiken die op de grond liggen. Dus niets plukken en geen afval gebruiken. Als iedereen wat spullen heeft gevonden, bekijk dan wat het is. Kennen jullie de naam van alles? Bedenk anders zelf een naam. Er moet ook, voordat de soep gemaakt gaat worden, een recept worden bedacht. Ga je de ingrediënten snijden, verkruimelen of pletten? In welke volgorde voeg je de ingrediënten toe? Moet je tussendoor roeren? Bedenk ook waar de soep voor bedoeld is, een liefdesdrankje of om zieken te genezen? Dan is het natuurlijk tijd om de soep echt te maken. Bedenk samen een goede toverspreuk! Denk er wel aan dat het soep is van planten en voorwerpen uit de natuur, dus niet echt proeven!
11
Creatief in de natuur
9RRUEHUHLGLQJ Activiteit >2 Leeftijd 4
6
8
10
12
Benodigdheden f%DNMHRIHFKWHSDQ f/HSHORPWHURHUHQ f(YHQWXHHOHHQVQLMplank en mes om te snijden, pletten, enz.
Bladermannetjes We gaan bladeren zoeken en daar mannetjes van maken. Buiten zoeken we mooie, droge bladeren, in allerlei kleuren en vormen. Een rond blad kan het hoofd zijn van een bladermannetje. Een heleboel smalle, lange bladeren zijn de armen en benen! Binnen pak je elk een wit papier en hierop plak je de bladeren tot je eigen bladermannetje. Of vrouwtje, natuurlijk!
Groen in de omgeving
9RRUEHUHLGLQJ Activiteit >1 Leeftijd 4
6
8
10
12
Benodigdheden f'URJHEODGHUHQZLW papier, lijm
12
Creatief in de natuur
Bosvolkje 'LW]LMQSRSSHWMHVYDQ3OD\PRELO en Duplo. Zullen we ze omtoveren tot een bosvolkje? Jullie krijgen elk 1 poppetje. We gaan eerst buiten zoeken naar spullen die we kunnen gebruiken. Bladeren, eikeldopjes, beukennootjes, stelen van bladeren, mos. Op zoek naar een hoedje, een jasje of regencape en misschien wel schoenen voor jouw bospoppetje. Gebruik alleen materiaal van de grond, niets plukken! Binnen knutsel je je eigen bosSRSMH3UREHHU]RPLQPRJHOLMN SODNEDQGWHJHEUXLNHQ6WHHOtjes van een blad kun je ergens doorheen prikken. Gebruik de posterbuddies om een hoedje of schoenen vast te plakken aan je poppetje. Is iedereen klaar? We zetten alle bospoppetjes bij elkaar en vormen samen een echt bosvolkje!
13
Creatief in de natuur
Groen in de omgeving
9RRUEHUHLGLQJ Activiteit >1 Leeftijd 4
6
8
10
12
Benodigdheden f3OD\PRELOHQ'XSOR poppetjes f3RVWHUEXGGLHV f(YHQWXHHOSODNEDQG
Regenconcert We gaan een regen concert maken en laten het daarmee binnen regen. Hoe begint deze regenbui? Hard, zacht? Deze keer beginnen ZH]DFKWMHV7LNPDDU]DFKWMHV met je vingers op je boven benen. Nu wat harder en sneller. Gebruik nu je hele handen. Hé luister, het gaat wat minder hard regenen: maak het geluid weer zachter. Er EDUVWQXHHQVWRUPORV6WDPSPHW je voeten, sla met je handen op je benen of je borstkas, maak zoveel mogelijk lawaai! Noot: bouw de regenbui op, varieer in hard, zacht, snel, traag.
14
Creatief in de natuur
9RRUEHUHLGLQJ Activiteit >4 Leeftijd 4
6
8
10
12
Natuurmobiel
We gaan een natuurmobiel maken. Weten jullie hoe dat eruit ziet? Eerst gaan we buiten mooie dingen zoeken voor aan de mobiel. We nemen ook een paar niet al te dikke takjes mee om de basis te maken waar je de mooie natuurspullen straks aan kunt hangen. En als hij klaar is, kan je hem op je kamer hangen.
9RRUEHUHLGLQJ Eventueel voorbeeld maken of plaatje laten zien. Activiteit >1 Leeftijd 4
6
8
10
Benodigdheden f7RXZ f9LVGUDDG eventueel f/LMP f/LQW f.UDDOWMHV
15
Creatief in de natuur
12
