Fairtrade in België 2014 25ste verjaardag | max havelaar wordt fairtrade belgium
Fairtrade internationaal
Het Fairtrade label 25 jaar in België: van niche naar mainstream?
1 500 000
74
1.210
80%
64%
49%
boeren en arbeiders
productielanden
organisaties
van alle Fairtrade organisaties zijn organisaties van KLEINE producenten
van alle Fairtrade boeren wonen in Afrika en het Midden Oosten
van alle arbeiders wonen in Azië en Oceanië
Fairtrade producentenorganisaties wereldwijd
Een zilveren verjaardag 25 jaar geleden hielden we het Fairtrade label boven de doopvont, eerst in Nederland en daarna in België. Het was onze concrete respons op een markt die winst liet primeren op mensen. We gingen toen van start met één duidelijk doel: de markt veranderen van binnenuit. Vandaag vind je producten met het blauwgroene label in supermarkten van Brussel tot Birmingham tot Bangalore. Producten komen uit 74 productielanden in Latijns-Amerika, Afrika en Azië. Dit is TRADE NOT AID: het simpele maar krachtige idee om met boeren en arbeiders te werken onder voorwaarden die hen toelaten om een beter inkomen te verwerven. Dankzij dit systeem krijgen ze sterker vat op hun eigen leven.
404
Afrika & Midden Oosten
Onze verjaardag was een prachtige gelegenheid om concrete stappen te zetten naar meer mainstream marktwerking in België! Samen met onze partnerorganisatie Vredeseilanden lieten we een keukentafel rondreizen in België. Van boerderij tot boerderij. We gingen aan die tafel de dialoog aan met tal van (potentiële) partners rond één thema: Hoe kunnen we samen een duurzame aanpak naar een grotere schaal tillen? De conclusies kwamen aan bod op ons verjaardagsfeest en leest u achteraan in dit krantje. Ook vandaag nog reist de tafel voort en worden de eerste stappen tot samenwerking en realisatie gezet. Een nieuwe naam
Top tien landen fairtrade boeren en arbeiders
09
624
Latijns Amerika & de Caraïben
03 10 05
07 06
04 08
01 02
182
Azië & Oceanië
In dit bijzondere jaar veranderden we ook van naam: Max Havelaar werd Fairtrade Belgium. Waarom? Omdat we duidelijk willen tonen wie we zijn. We zijn geen merk, wel een ontwikkelingsorganisatie die merken wil ondersteunen in hun duurzaamheidsaanpak. Met deze nieuwe naam willen we ons sterker verbinden met boeren, arbeiders en collega’s over de hele wereld. De Havelaar blijft voortbestaan als een erkenning voor Belgische organisaties en bedrijven die elke dag voor Fairtrade kiezen.
01
Kenya 295,400
02
Tanzania 164,100
03
Indië 139,400
04
Ethiopië 138,000
05
Ghana 104,400
06
Peru 61,300
07
Colombia 49,100
08
Uganda 47,600
09
Mexico 40,300
10
Ivoorkust 34,300
Trots op onze sterke campagnes Ondersteund door Storecheck Magazine en Unizo startten we een samenwerking met supermarktuitbaters rond Fairtrade bananen. Pieter Embrechts (Vlaanderen) en Marc Pinilla (Wallonië) enthousiasmeerden weerom duizenden kinderen voor Fairtrade. En wist je dat de helft van de Vlaamse gemeenten intussen de titel van FairTradeGemeente heeft behaald?
Meer boeren en arbeiders…
Fairtrade: Het bekendste ethische label Wereldwijd. … en meer voordelen
Internationaal wil Fairtrade méér boeren en arbeiders bij het Fairtrade systeem betrekken. Momenteel nemen 1,5 miljoen mensen uit 74 productie-
Onze Fairtrade visie Onze visie ligt heel erg in lijn met de post-2015 agenda van de Verenigde Naties: de nieuwe doelen, die in het najaar formeel gelanceerd zullen worden, zijn veel breder dan voorheen. Het gaan niet alleen om het beëindigen van armoede en honger, het verbeteren van gezondheidszorg en onderwijs maar ook het verduurzamen van steden, het tegengaan van klimaatverandering en het beschermen van de planeet. De Fairtrade aanpak laat toe om binnen dit VN kader concrete resultaten neer te zetten. We timmeren momenteel ook hard aan een Fairtrade klimaatprogramma dat eind 2015 gelanceerd zal worden. We zijn fier op wat we gerealiseerd hebben maar de weg naar het echte ‘wegen op de markt’ ligt nog voor ons. We zijn ambitieus maar kunnen het niet alleen. Het moment om samen van kleine stappen grote sprongen te maken is nu. Samen maken we van eerlijke handel een feit voor een groeiende groep boeren en arbeiders.
2
Lily Deforce Directeur Fairtrade Belgium 24 juli 2015
landen deel. Het aantal producentenorganisaties is gegroeid van 827 (in 2009) tot 1.210 (eind 2013). De verspreiding van deze organisaties ziet er als volgt uit:
Er werd voor € 95.2 miljoen aan Fairtrade Premie aan boeren en arbei-
40%
van alle Fairtrade organisaties verkochten meer dan de helft van hun producten onder Fairtrade voorwaarden in 2012-2013
ders uitgekeerd. Dit is een toename van 10% t.o.v. het vorige jaar.
50%
In meer dan
125 landen
Een uitgebreid onderzoek over 17 landen en met meer dan 10.000
van alle Fairtrade organisaties zijn ook bio gecertificeerd
worden vandaag Fairtrade producten verkocht
Bijna 6 op de 10 consumenten (56%) in de onderzochte landen, herken-
De totale omzet van Fairtrade organisaties (op hun Fairtrade verkoop) bedraagt
Wereldwijd dragen meer dan
consumenten toont dat Fairtrade het bekendste ethische label is. nen het Fairtrade label. In de vijf grootste markten (Engeland... ) overschrijdt dit cijfer zelfs de 90%. In België is dit bijna 8 op de 10. Meer dan
€944
miljoen
*Verkoops- en Premiecijfers werden tijdens producentenaudits verzameld en gelden als voorspeller voor een 12 maanden durende periode ná de audit. Dit zijn 2012-2013 cijfers.
30.000
6 op de 10 (61%) respondenten zeggen dat ze vertrouwen hebben in het Fairtrade label. In België hebben 9 op de 10 mensen vertrouwen in het Fairtrade label.
verschillende producten het Fairtrade label 3
Fairtrade in België AANBOD GARANDEREN Nieuw programma ± 50 MILJOEN MENSEN AFHANKELIJK VAN CACAO om in hun bestaan te voorzien
Begin 2014 lanceerden we een nieuw programma voor bedrijven die met Fairtrade willen starten onder de noemer ‘Fairtrade Sourcing Programme’ (FSP). Dit programma wil tege-
Koffiemeeting
35-40 MILJOEN GEZINNEN WERELDWIJD WERKZAAM in de katoenproductie
Op 22 mei 2014 organiseerden we een ronde tafel voor actoren uit de koffieketen.
moet komen aan het grote aanbod van grondstoffen bij cacao-, suiker- en katoenboeren
MEER MOGELIJKHEDEN VOOR BEDRIJVEN
dat op dit moment geen marktafzet vindt. Om hen een markt te bieden via Fairtrade, kunnen bedrijven nu grondstoffen bij hen aankopen vol-
In België = 1% CHOCOLADE FAIRTRADE
gens Fairtrade criteria zonder dat die noodzakelijkerwijs in een gelabeld eindproduct terecht moeten komen. Alleen al in 2014 zorgde dit voor een stijging van bijna 100% van Fairtradecacao verkocht onder Fairtrade voorwaarden. In maart lanceerde Ferrero haar engagement om
marktaandeel Fairtrade in België < 1%
Er namen 27 deelnemers uit de hele keten deel. Expert Jos Algra bracht een sterke update van de koffiemarkt en de plaats van Fairtrade daarin. Hij ging in op uitdagingen waar de sector op dit moment mee geconfronteerd wordt (sterke
MEER VOLUME VERKOCHT ONDER FAIRTRADE VOORWAARDEN
prijsfluctuaties, stijgende kosten, zieke koffieplanten in Latijns-Amerika en klimaatsverandering). Het resultaat van deze meeting was meer transparantie tussen de verschillende
Productie BIETSUIKER in Europa = ONTOEREIKEND
➞
jaarlijks 25% RIETSUIKER INGEVOERD
de komende drie jaar 20.000 ton cacao aan te
spelers en een beter begrip van de uitdagingen voor producenten in het Zuiden. CO2-VOETAFDRUK biologische Fairtraderietsuiker uit Paraguay
bietsuiker die lokaal geteeld wordt
MEER IMPACT VOOR BOEREN
kopen onder Fairtrade voorwaarden. Een grote stap vooruit voor de kleinschalige cacaoboer! In België is vooralsnog geen commerciële partner gestart met FSP.
Fairetrademarkt FMCG markt
Cijfers
Dit zeggen onze partners
Momenteel hebben Fairtrade producten op de Belgische markt een omzet van 105 miljoen euro.
In het kader van ons 25-jarig bestaan, namen we enkele getuigenissen af bij een handjevol diverse partners die vandaag Fairtrade op de markt brengen. Fairtrade is dan ook een label van velen.
De groei in 2014 ten opzichte van 2013 bedroeg 10%. Daarmee zorgde Fairtrade België o.a. voor een premie van 1,36 miljoen euro voor het Zuiden. Onze 3 focusproducten doen het goed: Bananen + 18,4% (1kg Fairtrade bananen per Belg per jaar) / Chocolade + 16,8% / Koffie + 8,5%
Jules Clarysse
The Java Coffee Company
Peter Bauwens
Wim Claes
Directeur Jules Clarysse
CEO JAVA
Bron: GFK
Communicatie ondersteuning
Ook dit maakten onze partners in 2014
Op vlak van communicatie leggen we onze partners in de watten. Sinds 2014 voeren we een doorgedreven B2B communicatiebeleid. Zo krijgen de sectoren out-of-home en retail tailormade ondersteuning bij al hun communicatievragen. Een greep uit de realisaties van 2014:
Fairtrade is belangrijk voor onze business en we hebben ook meteen ons eigen business model aangepast. Het gaat om Fair Play, en daar houden we zelf ook graag rekening mee. Er is een kleine meerprijs omdat het (Fairtrade) katoen een beetje meer kost, maar zelf nemen wij daar geen extra marge op.
Mano Mano Coffee For Respect Michel Liégeois Solucious breidde in 2014 haar assortiment ge-
CEO Café Liégeois
voelig uit van 35 naar 85 Fairtrade producten. Er volgde een mooie communicatie op hun website en in een knappe folder.
We zijn 15 jaar geleden begonnen met Fairtrade. We waren een van de eersten om Fairtrade koffie te leveren aan horecazaken. Ondertussen kunnen wij al een heel ruim gamma aan Fairtrade producten aanbieden. Voor het Fairtrade label hebben we een specifiek gamma gecreëerd: Mano Mano.
4 Met Delhaize werkten we voorna-
Lidl deed een speciale actie naar
Puro ontwikkelde n.a.v. hun 10-ja-
melijk samen op 2 topmomenten:
aanleiding van de Week van de Fair
rig jubileum een prachtige campag-
Pasen en de Week van de Fairtrade.
Trade.
ne ‘Pure Power’.
Bio-Planet: Naar aanleiding van de Week van de
Hier enkele beelden van de commu-
Fairtrade maakte Bio-Planet een aantal affiches
nicatietools die ontwikkeld werden.
aan die terug te vinden waren in hun winkels.
Het doet goed te weten dat er via de tussenkomst van Fairtrade Belgium hulp geboden wordt aan de plaatselijke producent, zodat deze correct vergoed wordt en kan leven van zijn activiteiten. Er wordt gezorgd voor gezondheidszorg en opleidingen, en dat komt de gemeenschap én ook de uiteindelijke kwaliteit van het product ten goede. En dat is heel belangrijk voor onze klanten. Vandaag maken onze klanten in de institutionele en commerciële sector andere keuzes. Ze zijn zich er meer en meer van bewust dat projecten van eerlijke handel bijdragen tot het algemeen welzijn. Fairtrade is een zekerheid, met een heel duidelijke transparante strategie en werkwijze.
Puro Fairtrade Coffee Frans Van Tilborg CEO Puro Coffee
Tien jaar geleden beslisten wij om een hip koffiemerk te creëren dat voldoet aan alle voorwaarden van duurzaam ondernemen. Het is niet alleen een kwestie voor een onderneming om Profit te maken, maar ook te denken aan People & Planet. Zo hebben we zeer consistent de kaart gekozen voor het Fairtrade label als het People aspect van onze koffie. Marc Herremans, onze beroemde triatleet en coach, heeft besloten Purokoffie te steunen naar aanleiding van ons 10-jarig jubileum. Wij zijn er erg trots op dat hij de Puro filosofie en het nobele Fairtrade principe steunt.
Klanten lengen hun Fairtrade aankopen aan met niet-Fairtrade aankopen, waardoor de inhoud van het hele winkelmandje groeit. Goed voor ons!
Gingerlove Marcella Pepermans Key Accountmanager Benelux Gingerlove (Licentiehouder sinds 2014)
Solucious Dimitri Van de Sande Category Manager bij Solucious (Foodservice partner Colruyt Groep)
Sinds ons volledige gamma Fairtrade gecertificeerd is, gaan er veel meer commerciële deuren voor ons open. Onze omzet steeg in de laatste periode met 20%.
DEME Alain Bernard We zijn op enkele maanden verdrievoudigd in ons Fairtrade aanbod en de vraag naar Fairtrade producten blijft toenemen, ook in onze koffie service. Bij Solucious geloven we meer dan ooit in Fairtrade producten. Fairtrade staat voor eerlijkheid en menselijkheid. Authentieke waarden die ook de onze zijn en die we daarom met des te meer overtuiging met onze klanten willen delen. Door hen een ruimer assortiment van kwaliteitsvolle en lekkere producten aan te bieden. Door hen te ‘voeden’ met de nieuwste globale ontwikkelingen in het principe van ‘Trade not Aid’.
CEO DEME
Fairtrade sluit helemaal aan bij onze filosofie als bedrijf. Wij komen iedere dag in contact met het Zuiden en worden in onze dagdagelijkse bezigheden geconfronteerd met faire en unfaire handelspraktijken. Het is dus een zaak de mensen daar gevoelig aan te maken.
5
Fairtrade in België vraag stimuleren FairTradeGemeente Voor de trekkersgroepen van FairTradeGemeente was 2014 het jaar van de grote verandering. Er werd de titelhoudende gemeenten een nieuwe actietool voorgeschoteld: zij kunnen nu 5-sterren FairTradeGemeente worden. Zo kunnen gemeenten en steden bijvoorbeeld inzetten op het verzamelen van FairTradeFans en FairTradeAmbassadeurs. Een heel nieuw pallet aan uitdagingen en materialen liggen klaar. Meer dan de helft van de Vlaamse gemeenten is in 2014 een FairTradeGemeente. We klokken het jaar af op 156 titelgemeenten en 231 actieve gemeenten. Met drie FairTrade Provincies zitten we ook daar over de helft. Op internationaal niveau zijn 25 landen actief aan de slag met de campagne met in totaal meer dan 1607 Fairtrade Towns. Dit is een groei met 15% ten opzichte van begin 2014. Vlaanderen is koploper in de wereld.
BANANA BOOST In 2014 werd voor het eerst ‘Banana Boost’ gelanceerd: we riepen uitbaters van zelfstandige supermarkten op om 6 weken lang hun Fairtrade bananen extra in de kijker te zetten. Maar liefst 154 supermarkten van allerlei ketens (AD Delhaize, Spar Retail, Carrefour Market) namen deel, Samenwerkingsverband tussen 11.11.11., Vredeseilanden, Oxfam Wereldwinkels en Fairtrade Belgium
zowel in Vlaanderen als in Wallonië. De vijf supermarkten die de grootste stijging in verkoop van hun Fairtrade bananen wisten op te leveren waren:
Delhaize AD Oostkamp / Carrefour Mestdagh Market Maisières / Carrefour Market Tremelo / Carrefour Market Genval / Delhaize AD Saint Vith Zij ontvangen een Bananentrofee tijdens het ‘Storecheck Personality of the Year Event’ en een Fairtrade Feestje op de winkelvloer. Carrefour Market Tremelo krijgt er van het Carrefour bestuur nog een extra cadeau bovenop: een bezoek aan een Fairtrade bananencoöperatie in Peru.
max zoekt klas In 2014-2015 gingen 260 klassen Lager Onderwijs aan de slag voor Fairtrade. Er werden honderden originele Fairtrade recepten bedacht en maar liefst 160.000 Fairtrade labels ingezameld. Wederom een groot
fairtrade@work
succes met directe impact voor de boeren in het Zuiden! We bundelden de 20 origineelste recepten in een klaskookboekje.
Sinds 2011 kunnen consumerende bedrijven en organisaties de ‘Havelaar’ verdienen: een totem met 1, 2 of 3 sterren die uiting geeft aan het engagement van de bedrijven op vlak van Fairtrade en duurzaamheid in het algemeen.
Interesse? Bestel het via onze website. Maar liefst 100 winnaars worden met een kwalitatief prijzenpakket in de bloemetjes gezet. Ze ontvangen het klaskookboekje, een klasposter en tal van heerlijke Fairtrade producten (ice tea, bananen, ananaskersjes,
In 2014 zetten we deze campagne verder met een stevige focus op:
speculoos en chocolade). De top 3 ontvangt Pieter Embrechts op school die hen het gloednieuwe Fairtrade lied aanleert! De volgende editie zetten we de spotlights op de Fairo’s. (H)Eerlijke Fairtrade figuurtjes die ons vertellen waar ze vandaan komen, welke reis ze afleggen naar België en wat het Fairtrade label op hun snoet betekent.
-
Het bredere plaatje van duurzaamheid.
-
Focus op grotere bedrijven = meer impact voor de boer in het Zuiden.
-
Het in contact brengen van Havelaar bedrijven met leveranciers via de Fairtrade Academy, de leveranciersbeurs Your Choice en op ons verjaardagsfeest.
Eind 2014 komen we aan een resultaat van 66 Belgische bedrijven waarvan 8 bedrijven met meer dan 1000 werknemers en 3 met meer dan 500 werknemers.
Het receptenboekje met de 20 meest originele Fairtrade recepten kan je downloaden op www.fairtradebelgium.be/webshop
6
De 13 bedrijven die toetraden in 2014: •
Etilux Y
•
BTC YY > 100 werknemers op hoofdkantoor
•
Java Foodservice Y > 200 werknemers
•
Broederlijk Delen YYY
•
Ethias Y
•
Certisys YYY
•
Veiling Hoogstraten Y
•
Swift YYY > 5000 werknemers
•
BB3 Revisoren Y
•
Deme YYY > 4000 werknemers
•
Bond Beter Leefmilieu YY
•
Vivaqua YYY > 1000 werknemers
•
Tr@me YY
De campagne Fairtrade@work zorgt op dit moment voor een afzet van
177 ton (gebrande) koffie.
7
25 JAAR fairtrade label in belgie
re
ta
w
e'
rte
and
d!
25
RS
YEA
j u s t g e tti n g
s
Het resultaat van dit proces vatten we graag voor u samen:
income throughout the chain
secure supply and
trus t
respect
interpersonal relationships
Sustainable companies
Ch con anging sum patt ption erns
Equ ally
Responsibi lity
shar e
Organised Farmers
De 25ste verjaardag van Max Havelaar grepen we aan om te focussen op de
Glo bal Tra de
€
focus on income not price
opschalen zonder in te boeten op de integriteit van duurzame voeding? Het tussen Vredeseilanden, Kauri, Business&Society en Pantopicon. We kregen daarvoor een extra financiering van PODDO. Het proces heeft de opbouw van de aanvoerketen gevolgd om op elk niveau goed te kunnen uitklaren
Re so ur ce sc ar cit y
pr ot ec t ma rk et s?
consumer is buying sustainable products
P ro fi t
toekomst. Met de vraag: Hoe kunnen we duurzame voeding in de toekomst project ‘Scaling up with integrity’ werd geboren. Dit was een samenwerking
Risk
& ja p an
Ch
➔
ina
transparancy
Tech nolo gy incre ases prod uctiv ity?
Market sustainable private labels private labels
G ro w in g po pu la tio n
accept common gain..
hoe we het mogelijk kunnen maken om duurzame voeding op te schalen van
..above individual gain
LEVEL PLAYING FIELD
niche naar de norm. Daartoe hielden we 4 keukentafelgesprekken met belangrijke decision makers in de sector.
No fear for paternalism Profit
Risk Short chains High volumes
Product
tells the message
Retail and produc ers can and should make choices
S u s ta b e c o m in a b il it y es no rm?
demands
Edit Choice
big HAIRY AUDACIOUS
G ALS
w it hi n C o ll a bo ra te a ch th e in
Share skills, knowle dge and means
COFFEE
ccept D o n ’t a w n do knockp r ic e s
FINANCIËLE GEGEVENS Fairtrade Belgium is een dubbele structuur: een VZW met een focus op het
S te er be yo nd pr ic e co m pe tit io n
creëren van vraag en een CVBA-SO (Sociaal Oogmerk) met een focus op
Di ffe re nt iat e by qu ali ty
COFFEE
het vergroten van het aanbod. De totale inkomsten voor de beide structuren in België bedragen €2.086.039 (na aftrek van export gerelateerde licentierechten die aan onze collega Fairtrade Organisaties overgemaakt worden). Onze uitgaven bedragen €2.038.787 en gaan vooral naar het salaris van de medewerkers (42%), de bijdrage aan de internationale werking (17%), communicatie en campagnes (14%), marketing en business ontwikkeling (8%). Voor gedetailleerde info zie www.fairtradebelgium.be. 5%
Inkomsten Licentierechten België - na aftrek van export gerelateerde licentierechten (€ 1.253.001)
35 %
60 %
Subsidies & giften (€ 721.959) Andere opbrengsten (€ 111.079)
Uitgaven 10 %
Bijdrage aan het Fairtrade Systeem* (€ 342.026)
14 %
42 %
Marketing & Business ontwikkeling (€ 158.707) Communicatie & campagnes (€ 284.021)
8% 17 %
s kn in De Stan ack - 28 tinJnaariagm r aug e Fairtrade d . n 2 M 4 ra e Fai ax H 014 g. 201 v r - 29 Au d a ij T rtr De avela elgium ade avela Bel ar v B Max H e d a giu era m nde Fairtr rt n aam Tre nd
Aug. daard - 29
2014
gooit het
roer om
Loonkost (€ 868.574)
9% 8
IN DE MEDIA
Ondersteunende diensten en overhead (€ 188.811) Andere kosten (€ 196.648)
* Ontwikkelen van standaarden, ondersteunen van producenten, producer certificatie fonds, lobby, …
dt wor r a um ela Hav e Belgi x a M rtrad Fai 4
HLN
-
01 ug. 2 28 A
Metro - 29 Aug. 2014
velaar Max Haert van naam verand
Zeg niet langer Max Havelaar, maar wel Fairtrade Belgium
Aug. sblad - 29 Het Nieuw
2014
