Persdossier 7 november 2013 Negende CM-ziekenhuisbarometer
Factuur dagziekenhuis kan verder omlaag Voor het negende jaar op rij publiceert CM de gemiddelde ziekenhuisfactuur voor de patiënt. Deze gegevens zijn gebaseerd op de analyse van meer dan 2 miljoen facturen van CM-leden in 2012. De ziekenhuizen worden elk jaar betrokken bij de analyses. Zij krijgen de kans te reageren op hun resultaten. Op die manier worden fouten in de registratie van de gegevens, maar ook fouten in de facturatie gedetecteerd wat tegelijk resulteert in een correcter beeld van de realiteit als in correctere facturen voor de patiënt. Deze jaarlijkse studie laat ons toe om de evolutie van de factuur bij ziekenhuisopname op te volgen. Dit brengt ons tot een aantal aanbevelingen voor een betere financiële bescherming van de patiënt. Op de CM-website vindt de surfer voor elk ziekenhuis de gemiddelde factuur terug. Op deze manier kan hij de prijzenpolitiek van de verschillende ziekenhuizen in België met elkaar vergelijken. Aangezien het dagziekenhuis in volle expansie is - jaarlijks komen er voor heel het land 50.000 à 60.000 dagopnames bij - spitsten we ons dit jaar vooral toe op de factuur voor de patiënt bij een chirurgische ingreep in dagopname.
Samenvatting van de opvallendste vaststellingen Opnames in dagziekenhuis 1. Het aantal dagopnames is de voorbije tien jaar met twee derden toegenomen. Bijna de helft van alle ingrepen in het ziekenhuis vindt vandaag plaats in het dagziekenhuis. Van de 3,3 miljoen ingrepen waren er 1,5 miljoen dagopnames en 1,8 miljoen klassieke opnames (met overnachting). 2. In 6% van de chirurgische dagopnames krijgt de patiënt een eenpersoonskamer toegewezen. In dat geval kan de factuur voor de patiënt (remgeld plus supplementen) hoog oplopen: gemiddeld 627 euro voor een ingreep. Supplementen op het ereloon zijn goed voor vier vijfden van dit bedrag (gemiddeld 493 euro). 3. De kost voor de patiënt voor een chirurgische dagopname in een kamer voor twee of meer personen (of zonder echte passage in een kamer) bedraagt gemiddeld 119 euro. Voor deze kamertypes worden dan ook meestal geen ereloonsupplementen aangerekend. Toch doen nog 14 ziekenhuizen in ons land dat nog altijd. De prijs voor een chirurgische dagopname blijft gemiddeld stabiel, met uitzondering van het remgeld op materiaal voor bepaalde ingrepen. 4. Los van het kamertype is de pathologie erg bepalend voor de factuur voor de patiënt. Bij een stomatologische of een oftalmologische ingreep in het dagziekenhuis komen er vaak veel materiaalkosten kijken. Een gynaecologische ingreep behelst dan weer gemiddeld hoge ‘diverse kosten’. Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 1
Klassiek ziekenhuis 5. In het klassiek ziekenhuis, is de prijs van een ziekenhuisopname in een eenpersoonskamer is gemiddeld stabiel. Dit dankzij de daling van de kost van het materiaal, maar de ereloonsupplementen blijven stijgen. Over de periode van 2004 tot 2012 noteren we een jaarlijkse stijging van 4,2% van de ereloonsupplementen bovenop de inflatie. Ereloonsupplementen vormen bij uitstek een kost op de materniteit. Zij veroorzaken een enorme variatie in de factuur. Je betaalt voor een bevalling van 870 tot 3.000 euro, afhankelijk van het ziekenhuis. 6. Ook in klassiek ziekenhuis betaal je nog steeds vijf maal meer in een eenpersoonskamer dan in een kamer voor twee of meer personen. Dit is een gevolg van de aangerekende kamersupplementen, maar in veel sterkere mate de ereloonsupplementen die bijna twee derden van de factuur uitmaken in eenpersoonskamers uitmaken. In tweepersoonskamers daarentegen is de gemiddelde factuur met 3% gedaald ten opzichte van 2011. 7. Per opname betaalt de patiënt gemiddeld 31 euro voor niet-terugbetaalde geneesmiddelen. Dat bedrag is al meer dan tien jaar stabiel, maar de variatie tussen de opnames is groot.
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 2
CM-zespuntenplan om een klassegeneeskunde te vermijden De globale daling in de factuur in kamers voor twee of meer personen bewijst dat politieke beslissingen hun effect hebben. Medisch materiaal en implantaten worden beter terugbetaald. Kamersupplementen in kamers voor twee of meer personen werden afgeschaft. Toch blijven de verschillen tussen de ziekenhuizen groot. Deze verschillen zouden ertoe kunnen leiden dat er zich twee types ziekenhuizen gaan onderscheiden: ziekenhuizen voor de ‘rijken’ en ziekenhuizen voor de minder gegoeden. Deze tendens naar een duale geneeskunde moeten we tegengaan. Deze zes concrete voorstellen van CM dragen daartoe bij.
1.
Verbied de ereloonsupplementen in kamers voor twee of meer personen ook in dagziekenhuis Op 1 januari 2013 werden de ereloonsupplementen bij wet verboden in kamers voor twee of meer personen in het klassiek ziekenhuis. Dit verbod werd echter niet doorgetrokken naar het dagziekenhuis. Om een compromis mogelijk te maken heeft minister Onkelinx aan het overlegorgaan van de artsen en de ziekenfondsen1 gevraagd een voorstel te formuleren waarbij in een aantal gevallen, ereloonsupplementen in kamers voor twee en meer personen toegelaten zouden blijven. Nochtans is het aantal ziekenhuizen die nog ereloonsupplementen aanrekenen voor opnames in kamers voor twee of meer personen zeer beperkt: slechts 14 van de 110 algemene ziekenhuizen doen het nog voor dagziekenhuis. De huidige situatie creëert heel wat onduidelijkheid en de ereloonsupplementen dreigen terug de hoogte in te gaan. CM pleit dus voor een volledig verbod op ereloonsupplementen in kamers voor twee of meer personen, ook inhet dagziekenhuis. Dat is een geruststelling voor de patiënt en transparanter en eerlijker voor de ziekenhuizen.
2.
Beperk de ereloonsupplementen in eenpersoonskamers De ereloonsupplementen in eenpersoonskamers kennen sinds 2004, het begin van onze metingen, elk jaar een forse stijging. Het klopt dat een deel van deze honoraria mee ingezet wordt om de werking van het ziekenhuis te financieren, maar we stellen tegelijk vast dat veel ziekenhuizen hun financieel evenwicht bewaren met een beperking op de ereloonsupplementen tot 100 procent. Deze evolutie kan leiden tot een duale geneeskunde, met enerzijds ziekenhuizen met een kwalitatief sterk en goed betaald medisch korps en een aanbod aan luxe-suites. Anderzijds zijn er dan ziekenhuizen die betaalbaar zijn, maar moeten vechten om de artsen te houden, voldoende attractief te blijven voor de meer gegoede patiënten en financieel rond te komen. Ziekenhuizen, die met overheidssubsidies gebouwd worden, die voor de verzorging van de patiënten worden gefinancierd, en waar artsen werkzaam zijn wiens prestaties in grote mate worden terugbetaald door de sociale zekerheid, moeten medische zorg aanbieden die voor iedereen gelijk is en voor iedereen betaalbaar blijft. Een beperking van de ereloonsupplementen in eenpersoonskamers tot maximum 100 procent zou de opwaartse kostenspiraal ten laste van de patiënt tegenhouden en oneerlijke
1
Nationale Commissie Geneesheren-Ziekenfondsen (kortweg ‘medicomut’ genoemd) Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 3
concurrentie vermijden door ziekenhuizen die op meer gegoede patiënten en duurder betaalde artsen mikken. Zeker voor bevallingen, waarbij de ouders meestal voor eenpersoonskamer kiezen, dringt deze beperking zich op. Ereloonsupplementen vormen er in sommige ziekenhuizen een reëel financieel risico voor de jonge ouders.
3.
Vermijd het gebruik van niet-terugbetaalde implantaten Dankzij bijkomende budgetten worden implantaten en medisch materiaal beter terugbetaald door de verplichte ziekteverzekering. Toch gebeurt het niet zelden dat arts een implantaat gebruikt waarvoor de verplichte ziekteverzekering niet tussenkomt waardoor de volledige kost wordt aangerekend aan de patiënt, en dit terwijl er wel vergoedbare alternatieven voor bestaan. Om artsen en ziekenhuizen te stimuleren hier aandachtig voor te zijn pleit CM voor een wettelijk verbod op het aanrekenen aan de patiënt van een implantaat waar terugbetaalde alternatieven voor bestaan. Een wetsvoorstel in die zin is recent goedgekeurd.
4.
Solidariseer de niet-terugbetaalde geneesmiddelen CM pleit voor het solidariseren van de kost voor niet-terugbetaalde geneesmiddelen. Elke patiënt zou dan per opname 31 euro betalen, ongeacht zijn of haar eigen gebruik van nietterugbetaalde geneesmiddelen. Deze vorm van forfaitarisering zou de onvoorspelbare variatie van de kost van niet terugbetaalde geneesmiddelen doen verdwijnen.
5.
Een patiëntenfactuur van maximaal 200 euro in kamers voor twee of meer Indien ereloonsupplementen verboden zouden zijn in kamers voor twee of meer personen, medisch materiaal beter zou terugbetaald worden en niet-terugbetaalde geneesmiddelen gesolidariseerd zouden worden, dan moet het mogelijk zijn de factuur voor de patiënt in een kamer voor twee of meer personen in elk ziekenhuis te beperken tot 200 euro. (In 2012 hadden 40% van de opnames in kamers voor twee of meer personen, of zo’n 556.077 opnames, een factuur hoger dan 200 euro.) Zo kan elke patiënt er op rekenen dat hij of zij nooit meer dan 200 euro uit eigen zak zal moeten betalen.
6.
Zorg voor een correcte en transparante financiering van de ziekenhuizen De stijgende ereloonsupplementen in eenpersoonskamers en de grote variatie tussen de ziekenhuizen en artsen doen vragen rijzen over de transparantie van de ziekenhuisfinanciering. Welk aandeel van de artsenhonoraria is er werkelijk nodig voor een correcte ziekenhuisfinanciering? De financiële druk op de artsen om mee de werking van het ziekenhuis te financieren, is voor sommige specialisten een reden om zich op een privépraktijk te richten waar zij vrij hun honorarium kunnen bepalen. Een transparantere en correctere financiering van de ziekenhuizen, in combinatie met medische honoraria die in hoofdzaak de intellectuele acte van de arts financieren (en niet de overige werkingskosten van het ziekenhuis), zouden deze oneerlijke concurrentie met de privépraktijken, die de ereloonsupplementen omhoog jaagt, tegengaan.
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 4
Vijf tips voor de patiënt om onaangename verrassingen te vermijden 1. Kies kostenbewust of u een eenpersoonskamer of een gemeenschappelijke kamer wenst. Informatie over de kost van de verschillende kamertypes vindt u op de opnameverklaring die u wordt voorgelegd ten laatste op het moment van de opname. U kan de opnameverklaring ook vooraf opvragen. Zeker voor een dagopname, waar u maximaal enkele uren gebruik zal maken van uw kamer is dit belangrijk. Het verschil in prijs tussen een eenpersoonskamer en een kamer voor twee of meer personen is er nog groter dan bij een klassieke opname. 2. Vraag uw arts te schatten wat de kost van het medisch materiaal zal zijn. Bij een heelkundige ingreep kan de kost van het medisch materiaal (implantaten of hechtmiddelen die in het lichaam blijven) hoog oplopen. 3. Vergelijk ziekenhuistarieven op www.cm.be/ziekenhuisfactuur en pas uw keuze van ziekenhuis aan voor zover dat mogelijk is. 4. Vraag naar de tarieven van de ‘diverse kosten’ (televisie, telefoon, internet, maaltijd voor de begeleidende partner of ouder… ). 5. Leg uw factuur voor aan uw ziekenfonds vooraleer te betalen. Onze medewerkers kunnen u uitleg geven over de inhoud van uw factuur en nagaan of er geen fouten of onwettige aanrekeningen in staan. In die gevallen kan de dienst ledenverdediging uw factuur betwisten bij het ziekenhuis.
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 5
Vergelijkingsmodule voor de ziekenhuistarieven op cm.be CM biedt op haar website een interactieve module aan om de prijzenpolitiek van de ziekenhuizen te vergelijken (www.cm.be/ziekenhuisfactuur). Deze vergelijkingsmodule wordt elk jaar geactualiseerd. Je kiest een kamertype, een type opname (met of zonder overnachting) en een dienst of ingreep, selecteert vervolgens de gewenste ziekenhuizen en je krijgt het detail van de kosten in de gekozen ziekenhuizen. De bedragen zijn opgesplitst in rubrieken zoals honoraria en supplementen voor materiaal. Om de tabel vlotter te kunnen lezen, staan de cijfers in verschillende kleuren.
Rood: dit ziekenhuis past de tarieven van de 25 procent duurste ziekenhuizen toe.
Oranje: dit ziekenhuis past de tarieven van de 25 procent ziekenhuizen met gemiddelde tarieven toe.
Groen: dit ziekenhuis past de tarieven van de goedkoopste ziekenhuizen toe (onder de mediaan). Ereloonsupplementen van minder dan 1 procent worden automatisch in het groen aangeduid, ongeacht de mediaanwaarde.
De bedragen in deze vergelijking zijn gemiddelden (mediane waarden) op basis van de facturen van 2012. Deze bedragen zijn geen engagement: de werkelijke factuur kan lager of hoger zijn al naargelang de zwaarte van de ingreep, het al dan niet geconventioneerd zijn van de geneesheer, het type materiaal en de verblijfsduur. De gefactureerde bedragen geven ook geen enkele indicatie over de kwaliteit van de zorg. Indien het ziekenhuis ‘rode of oranje cijfers’ vertoont, raden wij de patiënten aan waakzaam te zijn en meer informatie te vragen over de supplementen om verrassingen te vermijden. Wanneer de waarden van de gekozen ziekenhuizen in het groen vermeld staan, kan de factuur toch nog hoog zijn (ze hangt immers onder meer af van de ernst van de gezondheidstoestand en de verblijfsduur), maar ze zal relatief lager zijn dan in ziekenhuizen waarvoor de resultaten in rood of oranje aangeduid zijn voor dezelfde ingreep. In ieder geval kunnen de patiënten die aangesloten zijn bij CM in geval van een overdreven hoge of incorrecte factuur terecht bij CM-medewerkers. Elk jaar worden op deze manier enkele miljoenen euro aan CM-leden terugbetaald.
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 6
Analyse van de ziekenhuisfacturen van 2012 1. Aantal ziekenhuisopnames blijft stijgen Het dagziekenhuis is in volle expansie. Niet alleen worden bestaande behandelingen minder ingrijpend door de verbeterde technieken (bijvoorbeeld operaties via kijkbuis), ook komen er nieuwe vormen van behandeling bij waarvoor geen overnachting vereist is (vb. nieuwe geneesmiddelen voor chemotherapie bij kanker). Jaarlijks komen er voor heel het land 50.000 à 60.000 dagopnames2 bij. Dit is een groei van 3,7% per jaar. Op die manier is op tien jaar tijd het aantal dagopnames met twee derden toegenomen van 900.000 in 2002 tot 1,5 miljoen in 2012. Dagopnames vervangen deels de klassieke opnames (bijvoorbeeld voor cataract operaties, of voor de behandeling van spataders…), maar ook het aantal klassieke opnames stijgt. In 2012 telden we 23.000 klassieke opnames meer dan in 2011 (groei van 1%). Dit brengt ons nationaal op 1,8 miljoen klassieke opnames. Zie figuur 1. Figuur 1: Evolutie van het aantal ziekenhuisopnames in België 2002-2012
Evolutie aantal ziekenhuisopnames 4 000 000 3 500 000
590 000
Aantal opnames
3 000 000 2 500 000
197 000
2 000 000
706 000
944 000
1 500 000 1 000 000
1 821 000
1 664 000
500 000
klassieke opname
niet chirurgisch dagziekh (exclusief ambulante forfaits)
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
0
chirurgisch dagziekh
We maken onderscheid tussen chirurgisch en niet-chirurgisch dagziekenhuis. In het niet-chirurgisch dagziekenhuis worden heel wat relatief snelle ingrepen gedaan zoals het verwijderen van een tandwortel in het kaakbeen, het wegnemen van goedaardige gezwellen via kijkbuis, het radiologisch in beeld brengen van de kransslagaders enz…. Andere veel voorkomende types behandelingen in niet-chirurgisch dagziekenhuis zijn de kankerbehandeling met geneesmiddelen (chemotherapie), de nierdialyse en de chronische pijnbehandeling. Deze twee laatsten beschouwen we eerder als ambulante prestaties en dus niet als echte ziekenhuisopnames. De meest voorkomende chirurgische dagingrepen zijn ingrepen in de domeinen oftalmologie (oogheelkunde), orthopedie (heelkunde van het steun- en bewegingsapparaat), stomatologie 2
Bij de dagopnames worden de ambulante forfaits niet meegerekend. Ambulante forfaits zijn de forfaits voor dialyse, chronische pijn, mini-forfait en manipulatie poortkatheter. Deze zijn zeer frequent en hun aantal stijgt fors, maar ze kunnen niet als een echte dagopname worden beschouwd.
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 7
(mond- en kaakheelkunde), oto-rhino-laryngologie (ingrepen door neus-, keel-, oorartsen, kortweg ORL of NOK), urologie (operatieve behandelingen aan de urinewegen en/of mannelijke geslachtsorganen) en gynaecologie (operatieve behandelingen aan het vrouwelijk voortplantingssysteem). Oftalmologie en orthopedie zijn samen goed voor de helft van de ingrepen in het chirurgisch dagziekenhuis. In wat volgt spitsen we ons toe ons eerst toe op het chirurgisch dagziekenhuis. Vanaf punt 5 komt ook de klassieke hospitalisatie aan bod.
Figuur 2: Aandeel van de verschillende pathologieën in het aantal dagopnames
Chirurgisch dagziekenhuis: aandeel van de pathologieën in het aantal opnames, 2012
14%
23%
3%
orthopedie oftalmo stomato
6%
ORL 9%
urologie 26%
gynaeco
andere
19%
2. Eenpersoonskamers in het dagziekenhuis: een kleine minderheid maar een hoge factuur In 6% van de chirurgische dagopnames krijgt de patiënt een eenpersoonskamer toegewezen. In dat geval kan de factuur hoog oplopen: gemiddeld 627 euro voor een ingreep in het chirurgisch dagziekenhuis. Supplementen op het ereloon zijn goed voor gemiddeld 493 euro of vier vijfden van dit bedrag. Deze ereloonsupplementen stegen in 2012 bovendien met 4% bovenop inflatie. Samen met de stijging in het remgeld voor medisch materiaal en implantaten, veroorzaken de ereloonsupplementen een stijging van de factuur ten laste van de patiënt voor een dagopname in eenpersoonskamer met 4%. De voorbij vijf jaar is de factuur voor een eenpersoonskamer in een dagopname zelfs met 8,6% toegenomen. De evolutie van de factuur wordt geïllustreerd door de linkerkant van figuur 4 verderop. Het ligt dus voor de hand om niet voor een eenpersoonskamer te kiezen als je hoge kosten wil vermijden. Je zal je kamer immers slechts voor maximaal enkele uren benutten. Dit verklaart het kleine nationale aandeel van eenpersoonskamers in chirurgische dagopnames van 6%. Toch verbergt deze 6%, grote verschillen tussen ziekenhuizen. In de Sint Janskliniek in Brussel en het Algemeen Ziekenhuis Heilige Familie in Reet krijgen in meer dan 20% van de chirurgische dagopnames de patiënten een eenpersoonskamer. In andere ziekenhuizen worden er nooit eenpersoonskamers aangerekend in het chirurgisch dagziekenhuis. De variatie op niveau van de provincies is zichtbaar op figuur 3. Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 8
Figuur 3: proportie kamertype per provincie, chirurgisch dagziekenhuis, 2012
Proportie 1 en 2 of meerpersoonskamers per provincie, chirurgisch dagziekenhuis, 2012 100% 90% 80% 70% 60% 50%
93%
90%
95% 96% 97% 98%
90% 93% 94% 96% 96%
40%
2 of meerpk
30%
1pk
20% 10% 0%
7%
10%
5%
4%
3%
2%
10% 7%
6%
4%
4%
Tabel 1 geeft voor het voorbeeld van de oftalmologische dagingrepen weer, welke in 2012 de duurste ziekenhuizen waren voor opnames in eenpersoonskamers.
Tabel 1: Top 10 duurste ziekenhuizen oftalmologie in dagziekenhuis, eenpersoonskamers 2012 gemiddeld gemiddeld maximum gemiddeld bedrag totale % ereloon % ereloon Gemeente Ziekenhuis ereloon factuur supplement supplement patiënt supplement Brussel Brussel Brussel Gosselies Rocourt Bergen Luik Eupen Luik Aarlen
Erasmus Clinique Ste. Anne - St.-Remi CHIREC Clinique Notre-Dame De Grâce CHC St. Vincent&Ste.Elisabeth CHU Ambroise Paré CHU De Liege Sankt-Nikolaus Hospital CHC Cliniques Saint-Joseph Vivalia
300% 400% 400% 250% 250% 250% 200% 160% 250% 200%
209% 177% 175% 175% 170% 150% 150% 146% 136% 132%
2 422 € 1 661 € 1 460 € 1 168 € 1 242 € 925 € 1 084 € 1 005 € 874 € 1 000 €
2 1 1 1 1 1 1 1 1 1
614 986 764 548 497 122 311 301 166 279
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 9
€ € € € € € € € € €
3. Kamers voor twee of meer personen in het dagziekenhuis De prijs van een ingreep in het chirurgisch dagziekenhuis in een kamer voor twee of meer personen (of zonder echte passage in een kamer) bedraagt gemiddeld 119 euro. Voor deze kamertypes worden veel minder en meestal geen ereloonsupplementen aangerekend. Figuur 4 geeft de evolutie weer van de factuur in het chirurgisch dagziekenhuis in een- versus kamers voor twee of meer personen. Deze laatste stijgt in 2012 met 4% (bovenop inflatie). Deze stijging is een gevolg van de stijging van de posten ‘remgeld op materiaal’ (+5 euro of +11%) en ‘diverse kosten’ (+2 euro of +8%). We komen hier verder op terug in punt 4. Figuur 4: Evolutie van de factuur voor de patiënt in chirurgisch dagziekenhuis, prijzen 2012
Evolutie van de factuur voor de patiënt in chirurgisch dagziekenhuis, prijzen 2012 700
602
577
600
627
500 400 398
446
449
467
466
469
493
300 200 100 0
95
97
86
87
79
89
83
26 66
42
47
42
37
45
43
51
54
25 62
24 47
55
50
26 36 42
25 29 57
114
119
26 33 55
26 34 60
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 eenpersoonskamers remgeld
andere supplementen
twee- of meerpersoonskamers ereloonsupplementen
Op 1 januari 2013 verbood de overheid honorariumsupplementen in kamers voor twee of meer personen in het klassiek ziekenhuis. Over het dagziekenhuis spreekt de wetgever zich (nog) niet uit. We stellen echter vast dat in 2012 nog slechts in 14 ziekenhuizen in heel het land (zie tabel 2) de artsen in 2012 nog ereloonsupplementen aanrekenden bij dagopnames in kamers voor twee of meer personen. Bovendien blijkt uit de tabel dat de meeste ziekenhuizen toch al hun ereloonsupplementen aan het afbouwen waren.
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 10
Tabel 2: Ziekenhuizen met ereloonsupplementen in kamers voor twee of meer personen: dagopnames toename maximum1 gemiddeld ereloon % ereloon % ereloon Gemeente Ziekenhuis supplement supplement supplement in 2012 Brussel2 Brussel Brussel Deurne Rocourt Luik Zottegem Leuven Tienen Gent Bonheiden Brussel Halle Brussel
CHIREC Iris Zuid Ziekenhuizen Clinique Ste. Anne - St.-Remi AZ Monica CHC St. Vincent Ste. Elisabeth CHC Cliniques Saint-Joseph AZ Sint-Elisabeth RZ Heilig Hart Leuven RZ Heilig Hart Tienen AZ Maria Middelares Imelda Ziekenhuis Kliniek Sint-Jan RZ Sint-Maria Europaziekenhuizen
400% 200% 300% 200% 100% 100% 50% 50% 50% 50% 150% 100% 50% 100%
69% 26% 34% 22% 18% 10% 10% 6% 5% 5% 4% 3% 3% 2%
gemiddeld totale factuur patiënt
-13% -33% 22% -21% 13% -1% -9% -7% -23% -33% -30% -62% -13% 18%
169 € 67 € 63 € 57 € 37 € 25 € 23 € 14 € 12 € 11 € 7€ 6€ 5€ 5€
1
Percentage zoals vermeld op het document dat elke patiënt moet ondertekenen bij opname (de opnameverklaring). Dit is het percentage van het officiële tarief (remgeld plus terugbetaling door de ziekteverzekering) dat de arts mag aanrekenen als supplement. In sommige ziekenhuizen verschilt het maximum tussen sites, diensten, of kamers met twee of meer bedden. 2 Zes campussen verspreid over Brussel en Waals-Brabant
Het ‘taartdiagramma’ in figuur 5 toont dan weer aan dat in 2012 het bovenste ziekenhuis uit tabel 2 (CHIREC, gefusioneerd met Sainte Anne – Saint Remi) goed is voor de helft van de geïnde honorariumsupplementen in kamers voor twee of meer in dagziekenhuis.
Figuur 5: Verdeling van de totale som van de honorariumsupplementen in kamers voor twee of meer in chirurgisch dagziekenhuis, 2012, totaal: 18,7 miljoen euro
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 11
Op het nationaal niveau vertegenwoordigen de totale betalingen door de patiënt voor ereloonsupplementen in kamers voor twee of meer personen (zie figuur 6) in dagziekenhuis dus slechts een miniem aandeel van de totale inkomsten uit patiëntenbetalingen (1,7%). Voor een individuele patiënt kunnen deze bedragen echter wel zwaar doorwegen. We hebben dus alle reden om het verbod op ereloonsupplementen in kamers voor twee of meer personen uit te breiden naar het dagziekenhuis. Figuur 6: Totaal volume betalingen door patiënten per type hospitalisatie en kamer Totaal volume betalingen door patiënten per type hospitalisatie en kamer, prijzen 2012 600 000 000
500 000 000 400 000 000 300 000 000 andere kosten 200 000 000
ereloonsupplementen remgeld
100 000 000
2008
2009
2010
2011
eenpersoonskamers
2012
klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag
klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag klassiek chir dag n.chir dag
0
2008
2009
2010
2011
2012
twee- en meerpersoonskamers
Uit deze figuur blijkt ook dat de inkomsten uit patiëntenbetalingen in eenpersoonskamers in het klassiek ziekenhuis, deze uit de kamers voor twee of meer personen overtreffen, ondanks het sterke numerieke overwicht van het aantal opnames in kamers voor twee of meer personen (hierover meer onder punt 5). Voor dagziekenhuis (zowel chirurgisch als niet chirurgisch) zijn de totale inkomsten uit patiëntenbetalingen wel groter uit de opnames in kamers voor twee of meer personen dan in eenpersoonskamers, maar dit geldt, zoals gezegd, niet voor de ereloonsupplementen. Het verschil tussen de ziekenhuizen blijkt ook als we deze groeperen per provincie (zie figuur 7). Brussel is een grote uitschieter met CHIREC als absolute koploper. Daarna rekenen de artsen de hoogste ereloonsupplementen aan in de provincies Luik (hoofdzakelijk CHC), Antwerpen (AZ Monica en Imelda) en Vlaams-Brabant (verschillende ziekenhuizen).
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 12
Figuur 7: Patiëntenfactuur in het chirurgisch dagziekenhuis in kamers voor twee of meer personen, per provincie, 2012
4. Variatie in de factuur in chirurgisch dagziekenhuis Los van het kamertype is de pathologie erg bepalend voor de factuur voor de patiënt. Bij een stomatologische of een oftalmologische ingreep in het dagziekenhuis zijn er vaak hoge materiaalkosten. Een gynaecologische ingreep behelst dan weer gemiddeld hoge ‘diverse kosten’. In de orthopedie ten slotte nemen we in 2012 een sterke stijging waar van het remgeld op materiaal. Deze verschillen blijken uit figuur 8.
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 13
Figuur 8: Chirurgisch dagziekenhuis: factuur per pathologie
Chirurgisch dagziekenhuis: factuur per pathologie 300
280 278 19
20
69
67
euro per dagopname
250 materiaal: supplementen en nietterugbetaalbaar
200 8 18
181 182
8 18
25
ereloonsupplementen
kamersupplementen
21
150 diverse kosten
94 100
103 94
3
5
0
55 7 13 5
7 13 17
92 7
158 157
55 50
99
48
49
27
30
11
11
53
98
84
9 9
9 8
55
54
geneesmiddelen
7 56
56 57 30
9 8 7
78
9 9 8
11 8
materiaal remgeld ereloon remgeld
31 11 8
2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 orthopedie oftalmo
stomato
NOK
urologie
gynaeco
Voorbeelden van chirurgische dagopnames in de oftalmologie zijn: ingrepen op de oogleden, bijvoorbeeld omwille van een infectie of gezwel; een greffe van het hoornvlies, bijvoorbeeld na een beschadiging door Herpes; een heelkundige behandeling van glaucoom; de behandeling van cataract door verwijderen van de ooglens, al dan niet gevolgd door inplanten van een kunstlens. Deze laatste ingreep is ook een typisch voorbeeld van een ingreep met een hoge kost voor de patiënt voor materiaal. De lenzen worden tot op vandaag slechts beperkt terugbetaald. Het remgeld op materiaal is dus hoog. Voorbeelden van chirurgische dagopnames in de gynaecologie zijn: cerclage van de baarmoederhals (zwangerschap, voortijdige opening van de hals); sterilisatie door een ingreep op de eileiders (clip, gedeeltelijke resectie...); afname van rijpe eicellen voor in vitro fertilisatie (IVF). Dit laatste voorbeeld verklaart de hoge diverse kosten. De terugbetaling voor in vitro fertilisatie (medisch begeleide bevruchting) is beperkt tot zes pogingen per vrouw, jonger dan 43 jaar. IVFbehandelingen na de zesde poging of na 43 jaar zijn niet terugbetaald en worden onder de rubriek ‘diverse kosten’ gefactureerd. Voorbeelden van chirurgische dagopnames in de orthopedie zijn: Hechten van ligamenten in de wreef, bijvoorbeeld door omslaan van de voet; Corrigeren van uitpuilende botten aan de basis van de grote teen (‘papegaaienbek’) door er een pees overheen te hechten; Fixeren van het sleutelbeen aan de schouder, na ontwrichting; Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 14
Peestransplantatie aan de hand (bijvoorbeeld om een nog werkende spier te benutten in plaats van een verlamde spier om de hand opnieuw in beweging te krijgen).
Bij deze voorbeelden worden materialen gebruikt (ankers en schroeven) die sinds 2012 opgenomen werden in de terugbetaling (zie ook punt 9), maar met een relatief groot aandeel door de patiënt te betalen. Vandaar de sterke stijging (verdrievoudiging) van de rubriek ‘remgeld op materiaal’ voor orthopedische ingrepen in dagziekenhuis.
5. Klassiek ziekenhuis: eenpersoonskamers In het klassiek ziekenhuis is de prijs van een ziekenhuisopname in een eenpersoonskamer gemiddeld stabiel. Dit dankzij de daling van de kost van het materiaal (zie punt 9), maar de ereloonsupplementen blijven stijgen. Over de periode van 2004 tot 2012 noteren we een jaarlijkse stijging van 4,2% van de ereloonsupplementen bovenop de inflatie. De evolutie van de factuur in eenpersoonskamers is te zien op de linkerkant van figuur 9. Figuur 9: Evolutie van de gemiddelde kost per opname, per kamertype
In 2012 betaalden CM-leden voor een klassieke opname in een eenpersoonskamer gemiddeld 1.346 euro per opname, vier keer meer dan in een tweepersoonskamer of gemeenschappelijke kamer. De helft van dat bedrag bestaat uit ereloonsupplementen (795 euro). Van deze ereloonsupplementen vloeit een groeiend deel terug naar de artsen en wordt er dus er procentueel steeds minder gebruikt voor de werkingskosten van het ziekenhuis. Het Brusselse ziekenhuis CHIREC blijft de hoogste bedragen aanrekenen voor vergelijkbare behandelingen. Dit lees je af van de kolommen ‘gemiddeld % ereloonsupplement’ in tabel 3.
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 15
Tabel 3: Top-tien van de ziekenhuizen met de hoogste ereloonsupplementen (in procent) in eenpersoonskamers voor klassieke opnames toename gemiddeld maximum gemiddeld ereloon totale % ereloon % ereloon Gemeente Ziekenhuis supplement factuur supplement supplement patiënt in 2012 Brussel Brussel Rocourt Brussel Gosselies Brussel La louviere Ottignies Brussel Brussel
CHIREC Clinique Ste. Anne - St.-Remi CHC St.Vincent - Ste.Elisabeth Erasmus ziekenhuis Clinique Notre-Dame De Grâce UCL Saint-Luc CHU Tivoli Clinique Saint Pierre Ottignies Europaziekenhuizen HUDERF (kinderziekenhuis)
400% 400% 250% 300% 250% 300% 300% 200% 300% 400%
180% 157% 150% 146% 136% 135% 131% 121% 120% 117%
7% -1% 2% 3% 16% 2% -1% 1% 3% 29%
3 2 2 3 2 3 2 2 2 2
022 774 264 649 105 825 128 291 399 578
€ € € € € € € € € €
Deze kleine groep ziekenhuizen overschaduwt de veel grotere groep van ziekenhuizen waar de facturen stabieler blijven van jaar tot jaar. In tabel 4 vind je de top-tien van de minst dure ziekenhuizen in eenpersoonskamers.
Tabel 4: Top-tien van de ziekenhuizen met de laagste ereloonsupplementen (in procent) in eenpersoonskamers toename gemiddeld maximum gemiddeld ereloon totale % ereloon % ereloon Gemeente Ziekenhuis supplement factuur supplement supplement patiënt in 2012 Dendermonde Torhout Edegem Izegem Tongeren Leuven Roeselare Ieper Hasselt Maaseik
AZ Sint-Blasius Sint-Rembertziekenhuis UZ Antwerpen Sint-Jozefskliniek AZ Vesalius RZ Heilig Hart Leuven Heilig Hart Roeselare-Menen Jan Yperman Ziekenhuis Jessaziekenhuis Ziekenhuis Maas&Kempen
100% 100% 150% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
35% 36% 37% 37% 38% 38% 39% 40% 44% 43%
9% 6% 1% 14% 1% 3% -4% 24% 4% 2%
935 € 757 € 1 018 € 853 € 755 € 874 € 884 € 840 € 985 € 880 €
De grote verschillen tussen de ziekenhuizen uiten zich ook als we de cijfers per provincie bekijken. Zie hiervoor figuur 10.
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 16
Figuur 10: Samenstelling van de factuur voor de patiënt per provincie, klassieke opnames 2012
Samenstelling van de factuur voor de patiënt, per provincie, klassieke opnames 2012 3000
2500
euro per opname
2000
1500
1000
500
Eenpersoonskamers Remgeld
Materiaal en diverse supplementen
Limburg
West-Vlaanderen
Antwerpen
Vlaams-Brabant
Oost-Vlaanderen
Brabant Wallon
Namur
Luxembourg
Hainaut
Liège
Brussel
Limburg
West-Vlaanderen
Oost-Vlaanderen
Antwerpen
Vlaams-Brabant
Namur
Luxembourg
Hainaut
Liège
Brabant Wallon
Brussel
0
Twee- en meerpersoonskamers Kamersupplementen
Honorariumsupplementen
Het maximaal percentage ereloonsupplementen is het maximum dat elk ziekenhuis met zijn artsen afspreekt. Dit maximum (per kamertype) staat te lezen op de opnameverklaring die elke patiënt ter ondertekening krijgt voorgelegd ten laatste bij het begin van de opname. Op de opnameverklaring duidt de patiënt zijn/haar kamerkeuze aan. Uit deze opnameverklaringen leiden wij af dat in bijna helft van de ziekenhuizen de artsen nooit meer dan 100% ereloon mogen aanrekenen (figuur 11). Drie kwart van de ziekenhuizen blijft bovendien onder de 60 euro per dag voor kamersupplementen (figuur 12).
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 17
Figuur 11: Maximaal aanrekenbaar honorariumsupplement in elk ziekenhuis
Maximaal aanrekenbaar honorariumsupplement in eenpersoonskamers volgens opnameverklaring - 2012 450%
400%
Maximaal ereloonsupplement in %
350%
300%
250%
200%
150%
100%
50%
0%
0
20
40
60
80
100
Rangnummer ziekenhuis
Figuur 12 : Kamersupplement in eenpersoonskamer per ziekenhuis
Kamersupplementen in eenpersoonskamers, 2012 180
160
kamersupplement per dag in euro
140
120
100
80
60
40
20
0 0
20
40
60
80
100
rangnummer ziekenhuis
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 18
Figuur 6 (zie boven) illustreert het disproportioneel belang van de eenpersoonskamers (en meerbepaald de ereloonsupplementen) in de totale betalingen door de patiënt. Merk op dat supplementen niet worden opgevangen door de maximumfactuur. De opnames in eenpersoonskamers vertegenwoordigen in 2012 slechts 23 procent van alle opnames, maar ze betekenen wel 56 procent van de totale uitgaven van de patiënten voor klassieke opnames. De totale uitgaven voor klassieke opnames door patiënten in eenpersoonskamers was 555 miljoen euro en in kamers voor twee of meer personen 428 miljoen euro. Eenpersoonskamers worden bij uitstek gebruikt in de materniteit. De grote meerderheid van de moeders overnacht na de bevalling in een eenpersoonskamer. In sommige ziekenhuizen wordt deze bijzondere wens aangewend om goed door te rekenen met kamer- en ereloonsupplementen. Daardoor is bevallen in het ziekenhuis vaak duur. Voor een normale bevalling (geen keizersnede) betaal je gemiddeld 255 euro in een tweepersoonskamer en 1.244 euro in een eenpersoonskamer. De verschillen tussen de ziekenhuizen zijn groot en voor eenpersoonskamers lijkt elke regio hier een andere trend te volgen (figuur 13). Het grootste aantal eenpersoonskamers komt voor in Vlaanderen. Daar zijn deze goedkoper dan in Wallonië of Brussel. In Vlaanderen betaal je gemiddeld 1 110 euro, in Wallonië 1.585 euro en in Brussel 2.167 euro. Dit laatste bedrag ligt dan wel weer 3 % lager als in 2011, dankzij een daling van de ereloonsupplementen. Figuur 13: Kost voor de patiënt van een klassieke bevalling: per kamertypes en per regio
Kost voor de patiënt van een natuurlijke bevalling in eenpersoonskamers en twee- of meerpersoonskamers per regio, in prijzen 2012
kost voor de patiênt in euro
2500
2000
1500
Andere sup. 1000
Kamersup. Hono. Sup. Remgeld
500
0 09 10 11 12 09 10 11 12 09 10 11 12 09 10 11 12 09 10 11 12 09 10 11 12 1 bed
2 of + bedden
Vlaanderen
1 bed
2 of + bedden
Wallonië
1 bed
2 of + bedden
Brussel
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 19
Toch voeren sommige ziekenhuizen een gematigde prijspolitiek. In tabel 5 staan de tien ziekenhuizen met de laagste gemiddelde factuur voor een bevalling in 2012. Eén ziekenhuis dat vorig jaar in deze goedkoopste top-tien stond is hoog weggesprongen uit de lijst: CHU Ambroise Paré in Bergen. Twee ziekenhuizen deden hun intrede in dit klassement: CHR Val de Sambre in Auvelais (provincie Namen), Sankt-Nikolaus Hospital in Eupen. Tabel 5: Top-tien goedkoopste ziekenhuizen voor een natuurlijke bevalling in een eenpersoonskamer Gemeente Ziekenhuis Bedrag Bedrag (euro) (euro) ereloonkamersupplem. supplem. Torhout Sint-Rembertziekenhuis 448 € 154 € Maaseik Ziekenhuis Maas En Kempen 491 € 164 € Dendermonde AZ Sint-Blasius 528 € 130 € Izegem Sint-Jozefskliniek 539 € 135 € Auvelais CHR Du Val De Sambre 511 € 225 € Oostende AZ Sint-Jan Brugge-Oostende 547 € 156 € Eupen Sankt-Nikolaus Hospital 638 € 140 € Genk Ziekenhuis Oost - Limburg 506 € 198 € Zottegem AZ Sint-Elisabeth 572 € 128 € Deinze Sint-Vincentiusziekenhuis 643 € 106 €
Bedrag (euro) totaal patiënt 871 € 872 € 873 € 904 € 912 € 928 € 937 € 944 € 944 € 947 €
6. Klassiek ziekenhuis: tweepersoonskamers In 2012 betaalden we voor een ziekenhuisopname in een tweepersoonskamer gemiddeld 21% minder uit eigen zak dan in 2004. Deze gunstige evolutie hebben we te danken aan een reeks sociale maatregelen van de laatste jaren: - Kamersupplementen werden verboden voor ‘beschermde patiënten’ (o.m. verhoogde tegemoetkoming en OMNIO3) in 2006 en voor iedereen afgeschaft in 2010. - Tussen 2007 en 2010 kregen de ziekenhuizen een vrijblijvende financiële stimulans om geen ereloonsupplementen (meer) aan te rekenen in tweepersoonskamers. Een deel van de ziekenhuisfinanciering (21 miljoen euro per jaar) werd in die periode jaarlijks voor deze ziekenhuizen voorbehouden. Op 1 januari 2013 werden ereloonsupplementen verboden in kamers voor twee of meer personen in het klassiek ziekenhuis. - De materiaalkost daalt jaarlijks door de betere terugbetaling (-5% per jaar in de laatste 5 jaar). Toch kan de kost van het materiaal de factuur voor een individuele patiënt nog steeds sterk opdrijven. De gemiddelde kost voor de patiënt van een ziekenhuisopname met overnachting in een tweepersoonskamer of gemeenschappelijke kamer kwam zo uit op 294 euro in 2012. Dat is 3% lager dan in 2011. Dit bedrag bestaat uit 207 euro remgeld, 71 euro materiaal en ‘andere supplementen’, en 16 euro ereloonsupplementen. De globale reële evolutie van de prijzen in een tweepersoonskamer of gemeenschappelijke kamer lezen we af op de rechterkant van figuur 9. Het aandeel van de opnames in deze kamertypes in het totale aantal opnames daalt niet. De opnames in kamers waarvoor geen kamersupplementen betaald worden (overwegend tweepersoonskamers en gemeenschappelijke kamers) blijven de meest gebruikte kamertypes: 77 3
Mensen met een inkomen onder een bepaalde drempel kunnen het OMNIO-statuut aanvragen waardoor zij voor de meeste medische zorgen een lager tarief genieten. Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 20
procent van de patiënten overnacht in deze kamers. Enkel de materniteit vormt hier een uitzondering op: daar is zowel de vraag naar als het aanbod aan eenpersoonskamers veel groter. Slechts 30 procent van de opnames grijpen er plaats in een kamer voor twee (of meer). We zouden kunnen stellen dat een ziekenhuisopname in een tweepersoonskamer geen groot financieel risico inhoudt. Toch is het gevaar nog niet geweken. In de loop van 2013 ging het grootste artsensyndicaat (BVAS) samen met enkele artsen in beroep tegen het verbod op ereloonsupplementen in kamers voor twee of meer personen. De zestien algemene ziekenhuizen in België die vlak voor het verbod nog ereloonsupplementen aanrekenden in kamers voor twee of meer personen in klassiek ziekenhuis, zijn opgelijst in tabel 6. Het betreft dezelfde ziekenhuizen als deze opgelijst in tabel 2 (dagziekenhuis) plus het OLV Aalst en het AZ Sint-Lucas, Brugge. Tabel 6: Ziekenhuizen met ereloonsupplementen in tweepersoonskamers in 2012 toename maximum gemiddeld ereloon % ereloon % ereloon Gemeente Ziekenhuis supplement supplement supplement in 2012 Brussel Brussel Rocourt Deurne Bonheiden Leuven Brussel Zottegem Gent Halle Brussel Tienen Luik Brussel Aalst Brugge
CHIREC Clinique Ste. Anne - St.-Remi CHC St. Vincent Ste. Elisabeth AZ Monica Imelda Ziekenhuis RZ Heilig Hart Leuven Iris Zuid Ziekenhuizen AZ Sint-Elisabeth AZ Maria Middelares RZ Sint-Maria Europaziekenhuizen RZ Heilig Hart Tienen CHC Cliniques Saint-Joseph Kliniek Sint-Jan OLV Ziekenhuis Aalst AZ Sint-Lucas
400% 300% 100% 200% 150% 50% 200% 50% 50% 50% 100% 50% 100% 100% 50% 50%
65% 27% 23% 12% 9% 7% 7% 7% 8% 6% 5% 5% 5% 4% 3% 2%
gemiddeld totale factuur patiënt
20% 24% 4% 11% 3% 17% -12% -3% 14% 6% 22% 13% -2% 16% 135% -19%
1 126 € 631 € 498 € 435 € 347 € 327 € 334 € 365 € 402 € 325 € 387 € 290 € 291 € 311 € 307 € 302 €
7. Per opname betaalt de patiënt gemiddeld 31 euro voor nietterugbetaalde geneesmiddelen. De kost voor de patiënt voor niet-terugbetaalde geneesmiddelen (bijvoorbeeld: pijnstillers) blijft gemiddeld genomen stabiel op 31 euro per opname over de jaren heen, maar kent een grote variatie van patiënt tot patiënt. Dit is zeer duidelijk in figuur 14. De helft van de patiënten betaalt minder dan 14 euro voor niet-terugbetaalde geneesmiddelen. Voor 90 procent van de patiënten blijft de factuur voor deze rubriek onder de 70 euro en voor 94% onder de 100 euro. Minder dan 1 procent van de patiënten heeft toch een geneesmiddelenfactuur van meer dan 1.000 euro. Dit kan oplopen tot 9.000 euro voor een opname en in extreme gevallen zelfs tot 20.000 euro per patiënt. Deze zware last voor een kleine minderheid geeft aan dat deze kost er zich prima toe leent solidair verdeeld te worden onder alle patiënten. Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 21
Figuur 14: Spreiding van de kost van niet-terugbetaalde geneesmiddelen
Variatie in de factuur voor niet terugbetaalbare geneesmiddelen opnames 2012 600
Gemiddelde kost (€) per opname
500
400
300
200
94% < 100 euro
100
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 53 55 57 59 61 63 65 67 69 71 73 75 77 79 81 83 85 87 89 91 93 95 97 99
0
Percentiel (1% van de opnames)
8. Grote verschillen in prijs tussen heelkunde, inwendige, pediatrie, verloskunde of geriatrie Gemiddelde bedragen verbergen grote verschillen tussen de diensten in het ziekenhuis. De gemiddelde prijs voor de patiënt van een opname voor een heelkundige ingreep, een inwendige ingreep, een pediatrische ingreep, een ingreep in de materniteit (of bevalling) en een verblijf in de geriatrie was in 2012 respectievelijk 720, 259, 256, 954 en 437 euro (zie bijlage 1). Twee op de vijf opnames behelzen een heelkundige ingreep. Ereloonsupplementen zijn een stuk hoger in de diensten heelkunde en verloskunde dan in pediatrie en geriatrie. Algemeen geldt dat supplementen voornamelijk worden aangerekend bij ‘technische ingrepen’ (bijvoorbeeld anesthesie of chirurgische ingrepen). Hierdoor is er sprake van een grote ongelijkheid in de vergoeding van de verschillende artsenspecialismen. De laatste jaren werden er verschillende inspanningen geleverd om deze verschillen weg te werken door de vergoedingen van bijvoorbeeld geriaters en pediaters op te waarderen, maar deze zogenaamde ‘herijking’ is zeker nog niet ten einde. Figuur 15 geeft de evolutie van de hoogte van de ereloonsupplementen weer voor vijf diensten voor ziekenhuisopnames met overnachting.
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 22
Figuur 15: Evolutie van de ereloonsupplementen in eenpersoonskamers per dienst
Honorariumsupplementen 1-persk. kost per opname in euro
1200
+2%
1000
600
400
2006
+0%
800
2007 2008
+1% - 3% -2%
2009
200
2010
0
2011 2012
Een groot verschil tussen de diensten treffen we ook aan bij de kamersupplementen in eenpersoonskamers. Terwijl het gemiddelde bedrag aan kamersupplementen 232 euro is, betaal je in de diensten geriatrie, ten gevolge van de langere ligduur, gemiddeld 593 euro aan kamersupplementen. Merk ook op dat het gebruik van medisch materieel en implantaten veel meer voorkomt in de dienst heelkunde, waar deze rubrieken 24 procent (of 173 euro) van de kost voor de patiënten uitmaken (onafhankelijk van het kamertype). Niet-terugbetaalde geneesmiddelen komen minder voor in de pediatrie (12 euro tegenover gemiddeld 31 euro). En het remgeld op de honoraria is het hoogst in de geriatrie (40 euro tegenover gemiddeld 17 euro), ten gevolge van de langere ligduur.
9. Evolutie van de kost voor implantaten en medisch materiaal In 2011 werd de terugbetaling voor een lange lijst van orthopedische materialen verbeterd (bijvoorbeeld staafjes en vijzen voor het vastzetten van een aantal ruggenwervels). Ook de vaak gebruikte ‘vaatenten’ (artificiële overbruggingen voor grote verstopte bloedvaten) worden beter terugbetaald. In 2012 werden bovendien betere afspraken gemaakt tussen ziekenhuizen en ziekenfondsen rond hechtingsankers voor zachte weefsels (bijvoorbeeld de kruisbanden) alsook wat betreft lijmen (voor het kleven van moeilijk te hechten weefsels, bijvoorbeeld bij een urgentie zoals een slagaderbreuk), anti-adhesie middelen (om het kleven te vermijden, bijvoorbeeld bij operaties waar zenuwweefsel wordt blootgelegd) en hemostatica (bloedstelping). Het effect van deze terugbetalingen is duidelijk zichtbaar in figuur 16 (supplementen dalen met -67%).
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 23
Figuur 16: Evolutie van de materiaalkost (euro per opname), dienst heelkunde
Materiaalkost per opname - heelkunde prijzen 2012 250 -7%
euro per opname
200 Niet terugbetaalbaar materiaal
-36%
150
-67%
Supplement terugbetaalbaar materiaal
100 +10%
Remgeld
50
0 2010
2011
2012
In figuur 17 valt af te lezen dat de verplichte ziekteverzekering (RIZIV-uitgaven) het leeuwendeel van de kost van medisch materiaal en implantaten dekt. De RIZIV-budgetten zijn echter hoger dan de uitgaven. Elk jaar worden immers nieuwe budgetten voorzien voor bijkomende terugbetalingen, maar de goedkeuring van deze nieuwe dossiers liep in het verleden veel vertraging op. In de zoektocht naar besparingen werd beslist het budget voor implantaten vanaf 2013 in te krimpen en de index te bevriezen. Dit is jammer, want het blijft belangrijk om bijkomende budgetten vrij te maken in de komende jaren. De sector van de implantaten is immers nog in volle expansie, en de kost voor sommige patiënten is hoog. In 2013 is er een nieuwe commissie opgericht waarin universiteiten, ziekenfondsen, zorgverstrekkers en leveranciers van implantaten vertegenwoordigd zijn met als missie nieuwe implantaten en invasieve medische hulpmiddelen te evalueren op hun medische meerwaarde en de terugbetaling ervan binnen de vastgestelde termijn van 240 dagen goed (of af) te keuren met als bedoeling de achterstand in te halen. Maar ook in de aanloop naar de werkzaamheden van deze commissie zien we reeds een versnelde groei van de uitgaven door het RIZIV en verwacht wordt dat de uitgaven voor implantaten in 2013 nog een stuk hoger zullen zijn dan in 2012.
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 24
Figuur 17: Evolutie van de bronnen van financiering van medisch materiaal en implantaten (miljoen euro)
Bronnen van financiering van medisch materiaal en implantaten (miljoen euro, prijzen 2012) 800 677
700
miljoen euro
600 500
610 534 458
473
587 502
521
695
675 546
652 627
566
400 300 200 100
5785
6285
7176
8766
8560
103 35
102 18
0
2006 Remgelden
2007
2008
Supplementen
2009
2010
Uitgaven volgens RIZIV
2011
2012
Budget RIZIV
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 25
Groei
Totaal ten laste van patiënt 173
153
136
142
146
151
100%
0% 12% -3% 5% 32% 2% 0% 39% 8 49 3 0 59 8 44 3 0 54 9 45 3 0 56
9 30 3 0 42
8 38 3 0 50
9 42 3 0 55
8 42 4 0 54
Remgeld op honoraria Remgeld materiaal B en C geneesmiddelen Remgeld op diversen Totaal remgeld
172
1% -61% 6% -1% -4% 7% 0% 36% 1% 5% 7% 2% 10% 61% 55 1 7 11 3 16 92 55 2 7 11 3 15 92
54 3 6 11 3 15 86
54 9 0 12 4 15 94
53 19 0 13 4 14 103
54 29 0 15 4 16 118
50 29 0 15 4 20 118
Honorariumsupplementen Materiaalsupplementen Niet-terugbetaalbaar materiaal D-Geneesmiddelen Kamersupplementen Diverse kosten Totaal supplementen
4%
9%
4%
229 305
221 516
215 383
214 605
197 063
194 398
2011-2012
186 692
2012
Spreiding 2012
2011
2010
2009
2008
Aantal opnames
Supplementen
RG
Gemiddelde bedragen 2007
2006
Chirurgisch dagziekenhuis
Daghospitalisaties in algemene ziekenhuizen - LCM gegevens 2012 - prijzen 2012
Kosten per ziekenhuisopname ten laste van de patiënt
Bijlage 1 : Overzichtstabellen van de gemiddelde kost voor de patiënt
CHIRURGISCH DAGZIEKENHUIS
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 26
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 27 105
589
112
602
114
627
119
4%
4%
9% 19%
591
1% 11% -3% -2% 29% -4% 8 50 3 0 60 9 38 4 0 51 8 45 3 0 55 10 30 4 0 43
9 46 3 0 57
11 30 4 0 45
9 31 3 0 42
11 22 5 0 37
Remgeld op honoraria Remgeld materiaal B en C geneesmiddelen Remgeld op diversen Totaal remgeld
Totaal ten laste van patiënt
8% 0%
100%
6% 42% 2% 0% 50% 1% 6% 1% 0% 8%
-2% -62% 9% -1% 5% -55% -10% -1% -1% -12% 3% 26 1 7 11 0 16 59 493 2 12 12 42 15 576
26 2 6 11 0 14 59
469 5 13 12 43 17 559
25 3 6 11 0 15 54
466 5 8 12 43 19 545
26 8 0 12 1 15 62
467 16 0 13 41 17 554
100%
21% 1% 6% 9% 0% 13% 50% 79% 0% 2% 2% 7% 2% 92%
4% 1% 214 801
14 504
2012 2 bedden
207 140
1 bed
14 376
201 636
13 747
200 812
13 793
2011-2012 2 bedden 1 bed
Spreiding
1 bed
2012 2 bedden
Groei
2011 2 bedden
1 bed
2010 2 bedden
1 bed
2009 2 bedden
1 bed
Gemiddelde bedragen in € per opname
Honorariumsupplementen Supplementen op terugbetaalbare materialen Niet-terugbetaalbaar materiaal D-Geneesmiddelen Kamersupplementen Diverse kosten Totaal supplementen
Aantal opnamen
Chirurgisch dagziekenhuis
Daghospitalisaties in algemene ziekenhuizen - LCM gegevens 2012 - prijzen 2012
Kosten per ziekenhuisopname ten laste van de patiënt
Supplementen
RG
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 28
Totaal ten laste van patiënt 94
280
5 158 2 0 166
Remgeld op honoraria Remgeld materiaal B en C geneesmiddelen Remgeld op diversen Totaal remgeld
5 5 4 0 14
69 0 18 16 2 8 114
Honorariumsupplementen 55 Supplementen op terugbetaalbare materialen2 Niet-terugbetaalbaar materiaal 3 D Geneesmiddelen 9 Kamer supplementen 3 Diverse kosten 7 Totaal supplementen 80
2011 oftalmo
55 033
2011 orthop
50 580
Aantal opnamen
Chirurgisch dagziekenhuis
Supplementen
RG
94
4 0 4 0 8
48 0 2 8 2 27 86
41 213
2011 stomato
92
7 8 2 0 17
53 0 7 7 4 4 75
20 245
2011 NOK
56
8 1 2 0 11
30 0 0 9 2 3 45
13 340
2011 urologie
181
55 9 2 0 66
25 0 3 7 3 78 115
8 114
2011 gyneco
129
9 14 3 0 26
57 12 1 11 4 17 103
32 991
2011 andere chir
103
5 17 3 0 25
55 1 3 9 3 7 78
51 216
2012 orthop
Gemiddelde bedragen
278
5 157 2 0 165
67 0 20 16 2 8 113
58 696
2012 oftalmo
99
5 0 3 0 8
49 0 1 8 2 30 90
39 443
2012 stomato
98
8 9 2 0 19
56 0 7 7 3 6 79
20 147
2012 NOK
Daghospitalisaties in algemene ziek enhuizen - LCM gegevens 2012 - prijzen 2012
Kosten per opname ten laste van de gehospitaliseerde patiënt Alle kamertypes
57
8 1 2 0 11
31 0 0 9 2 3 46
13 798
2012 urologie
182
54 8 2 0 65
21 0 3 7 3 84 118
7 960
2012 gyneco
135
9 24 3 0 36
60 4 1 11 4 17 99
32 468
2012 andere chir
Remgeld (RG) op de forfaitaire honoraria RG op de honoraria RG op het materiaal Totaal remgeld
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 29 209
160 282
Totaal variabele kosten
Totaal RG Totaal supplementen
442
108 1.6 15 124
Remgeld op de verpleegdagprijs 0,62€ RG/dag voor terug.geneesmiddelen RG toezichthonoraria Totaal remgeld
Totaal ten laste van de patiënt per opname
80 5 85
233
572
175 397
225
103 6.1 15 124
89 12 101
347
20 19 12 51
35 45 296
36 41 197 19 17 0 36
144 0.6 71
2004
81 1 38
1998
De kamersupplementen De supplementen op de toezichtshonoraria Totaal van de supplementen
2. De variabele kosten - die afhangen van de verblijfsduur
Totaal vaste kosten
Honorariumsupplementen Forfaitaire honorariumsupplementen Materiaalsupplementen terugbetaalbare materialen Niet-terugbetaalbare materialen D-geneesmiddelen Diverse supplementen Totaal van de supplementen
1. De vaste kosten - die niet van de verblijfsduur afhangen
Supplementen
RG
Supp.
RG
574
178 396
226
103 6.0 15 125
89 12 102
348
20 20 14 54
35 43 294
145 0.39 71
2005
570
197 373
219
102 5.8 15 123
82 13 95
351
20 19 35 73
34 41 278
152 0.40 51
2006
572
200 373
213
102 5.7 16 124
75 15 89
359
19 19 38 76
34 40 283
549
196 353
205
99 5.4 15 120
70 15 86
343
19 19 39 76
33 33 267
554
198 356
207
100 5.2 16 121
67 19 86
347
18 19 40 77
32 37 271
158 158 167 0.03 0.02 0.06 52 43 35
552
209 343
193
97 5.1 15 118
56 19 75
360
18 18 55 91
169 0.04 22 10 32 35 268
2007 2008 2009 2010
(in euro, prijzen 2011)
Gemiddelde bedragen
Klassieke opnames in de algemene ziekenhuizen - Gegevens CM - 2012
540
209 331
187
95 4.8 15 115
53 19 73
352
17 17 60 94
172 0.04 8 12 32 34 258
2011
531
211 319
185
94 4.7 15 113
52 20 72
345
17 17 64 98
171 0.11 3 8 31 34 247
2012
Kosten per opname ten laste van de gehospitaliseerde patiënt
100
100 100
100
100 100 100 100
100 100 100
100
100 100 100
100 100 100
100 100 100
120
132 113
89
87 287 101 91
66 386 85
148
273
90 100
86 82 125
211 16 7
1998 2012
Index
-2%
1% -3%
-1%
-1% -3% -1% -1%
-2% 2% -1%
-2%
-2% -1% 7% 4%
-68% -34% -2% 0% -4%
0%
2011-12
Groei
100%
36% 64%
47%
24% 0% 3% 28%
18% 1% 19%
53%
4% 4% 0% 8%
18% 0% 9% 0% 8% 9% 45%
1998
100%
40% 60%
35%
18% 1% 3% 21%
10% 4% 14%
65%
3% 3% 12% 19%
32% 0% 0% 2% 6% 6% 47%
2012
Spreiding
KLASSIEK ZIEKENHUIS
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 30
0.2
44
Diverse supplementen
1 347
Totaal ten laste van de patiënt
225
Totaal RG
1 122
438
Totaal variabele kosten
Totaal supplementen
120
16
Totaal remgeld
RG toezichthonoraria
4
100
Remgeld op de verpleegdagprijs 0,62€ RG/dag voor terug.geneesmiddelen
318
83
235
Totaal van de supplementen
De supplementen op de toezichtshonoraria
De kamersupplementen
2. De variabele kosten - die afhangen van de verblijfsduur
909
Totaal vaste kosten
66
RG op het materiaal 105
18
RG op de honoraria Totaal remgeld
21
Remgeld (RG) op de forfaitaire honoraria
804
35
D-geneesmiddelen Totaal van de supplementen
14
Niet-terugbetaalbaar materiaal
9
702
Forfaitaire honorariumsupplementen
303
98
204
114
113
15
5
93
1
1
0
189
91
58
17
16
97
31
31
12
8
0.0
16
77% 548 517
23%
2 of meer bedden
166 251
1 bed
Honorariumsupplementen Materiaalsupplementen terugbetaalbaar materiaal
2012
1 346
1 120
227
436
118
16
4
99
318
86
232
910
108
70
17
21
802
46
34
9
3
0.5
709
163 461
22%
1 bed
294
87
207
113
112
15
5
92
1
1
0
182
95
62
17
16
87
30
30
8
2
0.0
15
564 253
78%
2 of meer bedden
Gemiddelde bedragen in € per opname
2011
0%
0%
1%
0%
-2%
-1%
-3%
-2%
0%
3%
-1%
0%
3%
6%
-2%
-2%
0%
3%
-2%
-67%
182%
1%
1 bed
-3%
-11%
1%
-1%
-1%
-1%
-3%
-1%
-4%
-6%
12%
-4%
4%
7%
-1%
-2%
-11%
-1%
-2%
-69%
2383%
-2%
2 of meer bedden
Groei 11-12
100%
83%
17%
33%
9%
1%
0%
7%
24%
6%
17%
67%
8%
5%
1%
2%
60%
3%
3%
1%
1%
0%
52%
1 bed
100%
32%
68%
38%
37%
5%
2%
31%
0%
0%
0%
62%
30%
19%
6%
5%
32%
10%
10%
4%
3%
0%
5%
2 of meer bedden
Spreiding 2011
Klassieke opnamen in de algemene ziekenhuizen - Gegevens LCM 2013 - gegevens 2012 - in euro, prijzen 2012
Kosten ten laste van de patiënt - Per kamertype
1. De vaste kosten - die niet van de verblijfsduur afhangen
Spreiding van opnames
Supplementen
RG
Supp.
RG
100%
83%
17%
32%
9%
1%
0%
7%
24%
6%
17%
68%
8%
5%
1%
2%
60%
3%
3%
0%
0%
53%
1 bed
100%
30%
70%
38%
38%
5%
2%
31%
0%
0%
0%
62%
32%
21%
6%
5%
29%
10%
10%
1%
0%
5%
2 of meer bedden
Spreiding 2012
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 31
Totaal remgeld
0
90
90
0 133 0 0 135 130 265
0 6 5
0 0 0 254 477 731
0 6 10
Totaal RG
Totaal supplementen
Totaal patiënt
Gemiddelde verblijfsduur
Kamersupplement per opname
Totaal variabele kosten
147
Totaal remgeld
8
4 13
3
RG toezichthonoraria
74
0 78
12 42
8 57
30
0
0 50
0
0
0 0
0 133
0 584
0,62€ RG/dag voor terug.geneesmiddelen
Remgeld op de verpleegdagprijs
Totaal van de supplementen
De supplementen op de toezichtshonoraria
De kamersupplementen
2. De variabele kosten - die afhangen van de verblijfsduur
Totaal vaste kosten
17 44
133 165
RG op het materiaal
11
13
RG op de honoraria
0 17
0 19
Remgeld (RG) op de forfaitaire honoraria
15 88
Diverse supplementen
16
40
36
D-geneesmiddelen
1
0
0
56
229514
419
32
Niet-terugbetaalbaar materiaal
Totaal van de supplementen
21
0
290
259185
0 3 1
251
165
87
0
0
105
0
50
12
2
36
0
55
51
3
0
0
0
147
0
36
8
8
20
0
110
45
10
2
1
0
52
56569
heelkunde inwendige pediatrie
2011
0 5 35
968
826
142
0
0
347
0
104
12
3
89
0
243
65
178
0
0
0
621
0
38
0
16
22
0
583
42
41
0
0
0
500
53218
0 19 3
449
177
272
0
0
292
0
213
34
11
168
0
80
25
55
0
0
0
157
0
59
8
41
10
0
98
33
39
0
1
0
24
36984
materniteit geriatrie
0 5 10
720
455
265
0
0
144
0
88
8
3
77
0
56
8
49
0
0
0
576
0
177
146
13
18
0
399
40
36
20
7
0
296
257463
0 6 5
259
128
131
0
0
129
0
88
13
3
72
0
41
12
29
0
0
0
130
0
43
16
11
16
0
87
15
16
1
0
0
55
232814
0 3 1
256
171
86
0
0
105
0
49
11
2
36
0
56
53
3
0
0
0
151
0
36
9
8
20
0
115
48
12
1
0
0
53
55688
heelkunde inwendige pediatrie
2012
Klassieke opnamen in de algemene ziekenhuizen - Gegevens LCM 2012 - in euro, prijzen 2012
Kosten ten laste van de patiënt - Per dienst
Materiaalsupplementen terugbetaalbaar materiaal
Forfaitaire honorariumsupplementen
Honorariumsupplementen
1. De vaste kosten - die niet van de verblijfsduur afhangen
Spreiding van opnames
Supplementen
Remgeld
Supplem.
Remgeld
0 5 35
954
815
138
0
0
341
0
102
11
3
87
0
239
65
173
0
0
0
614
0
37
0
15
22
0
577
42
40
0
0
0
495
52607
0 18 3
437
173
265
0
0
286
0
208
34
10
164
0
78
26
52
0
0
0
152
0
57
7
40
9
0
95
34
38
0
0
0
23
39585
materniteit geriatrie
Bijlage 2: Methodologie De negende barometer van de ziekenhuisfacturen werkt met facturatiegegevens van twee miljoen ziekenhuisopnames van CM-leden in 2012. De ziekenhuizen werden geruime tijd vooraf geïnformeerd en kregen de kans om op hun eigen resultaten te reageren. Een groot aantal ziekenhuizen grepen de gelegenheid om een aantal onduidelijkheden in de factuur uit te klaren. Het onderzoek gebeurde op basis van opnames met overnachting (klassieke hospitalisatie) en zonder overnachting (in dagziekenhuis). Uitzonderlijke lange of extreem dure opnames zijn weggefilterd*. Voor het klassiek ziekenhuis weerhouden we bovendien enkel de opnames die in één enkele dienst plaatsvonden. Bij het weergeven van de tarieven maken we onderscheid tussen de verschillende diensten en kamertypes.
* De precieze filtering van outliers gebeurt als volgt: Stap 1: Alle facturen (voor de patiënt) voor opnames hoger dan 10 000 euro en met een ligduur langer dan 30 dagen (voor geriatrie langer dan 90 dagen) worden gewist. Stap 2: We analyseren de verdeling van de facturen (voor de patiënt) van elk ziekenhuis apart. Indien het verschil tussen de 1% hoogste facturen (percentiel 100) van een ziekenhuis en het 99ste percentiel groter is dan tien keer de Q-range (=verschil tussen 25ste en 75ste percentiel) van dat ziekenhuis worden de facturen uit de p100 (de 1% hoogste facturen dus) gewist.
Klassieke hospitalisatie Vijf o o o o o
geselecteerde diensten dienst 21 - heelkunde dienst 22 - inwendige geneeskunde dienst 23 - pediatrie dienst 26 - verloskunde dienst 30 - geriatrie en revalidatie
NB: Opnames in inwendige geneeskunde die duidelijk een (therapeutische) chirurgische ingreep omvatten werden getransfereerd naar de dienst heelkunde. Het betrof 5,3 procent van alle opnames in inwendige geneeskunde.
2 kamertypes o Gemeenschappelijke kamers (twee of meer personen) o Eenpersoonskamers
Om het kamertype te bepalen, baseren wij ons op de magneetbandcodes 761600 (gemeenschappelijke kamer), 761622 (tweepersoonskamer) en 761644 (individuele kamer). We treffen deze codes meestal aan als relatieve code op de lijn van de verpleegdagprijs, maar in tweede instantie ook als prestatiecode met vermelding van het kamersupplement. -
Indien wij code 761644 aantreffen, beschouwen wij dit als een verblijf in een 1persoonskamer. Anders (bij code 761622 of 761600 of bij afwezigheid van codes) beschouwen wij dit als een verblijf in een gemeenschappelijke kamer.
De analyse is dus opgedeeld in 10 strata (5 diensten en 2 kamertypes) Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 32
Dagziekenhuis Chirurgisch dagziekenhuis : 6+1 geselecteerde behandelingen o Orthopedische ingreep o Oftalmologische ingreep o Stomatologische ingreep o Ingreep door neus-keel-oorarts o Urologische ingreep o Gynaecologische ingreep o Heelkundige ingreep in een ander specialisme Niet-chirurgisch dagziekenhuis: 3+1 geselecteerde behandelingen. Het niet-chirurgisch dagziekenhuis omvat een reeks ingrepen die onderling sterk van elkaar verschillen. De vergoeding gebeurt ook niet volgens pathologie of prestatie maar volgens de gemiddelde kost met verschillende forfaits. Met de beschikbare informatie konden wij toch volgende behandelingen onderscheiden : o Nierdialyse o Behandeling bij kanker: onco- en chemotherapie o Behandeling voor chronische pijn o Alle andere behandelingen in dagziekenhuis. Hier zitten dus de zogenaamde ‘maxiforfaits’, de oude forfaits A, B, C en D en de nieuwe forfaits 1 tot en met 7. Opgelet, geen enkele opname vergoed als ‘miniforfait’ werd in onze studie opgenomen. De aard van deze opnames is immers veel te heterogeen voor een zinvolle analyse. Twee kamertypes o Gemeenschappelijke kamers en tweepersoonskamers o Eenpersoonskamers
Het kamertype bepalen wij op basis van de magneetbandcodes 761611 (tweepersoonskamer) en 761633 (individuele kamer), als relatieve code op de lijn van de verpleegdagprijs of als prestatiecode met vermelding van het kamersupplement (kan ook 0€ zijn). -
Code 761633 beschouwen wij als een verblijf in een 1-persoonskamer. Zonder code 761633 beschouwen wij de opname als een verblijf gemeenschappelijke kamer of tweepersoonskamer.
in
een
De analyses werden gemaakt voor 14 strata (zeven behandelingen en twee kamertypes) voor de chirurgisch dagziekenhuis en voor 8 strata (vier behandelingen en twee kamertypes) voor de nietchirurgisch dagziekenhuis.
Berekende gegevens 2012 Voor elk stratum berekenden we het gemiddelde voor de verschillende rubrieken van de patiëntenfactuur en voor elk ziekenhuis. Tenminste indien er voor dat stratum en ziekenhuis minstens 10 opnames plaatsvonden. -
Honorariumsupplementen (in procent van het officieel tarief) Materiaalsupplementen (in procent van het officieel tarief voor klassieke hospitalisatie en in euro voor dagziekenhuis) Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 33
-
Niet-terugbetaalde geneesmiddelen voor klassieke hospitalisatie en alle geneesmiddelen voor dagziekenhuis (in euro) Diverse kosten MUG-vervoerskosten en codes 960xxx (960083, niet-terugbetaalde prestaties, inbegrepen) behalve 960245, niet-vergoedbare implantaten (in euro) Kamersupplementen per dag (in euro)
En gemiddelde bedragen in euro van: -
Remgeld Supplementen Totale patiëntenfactuur
‘In procent van het officieel tarief’ betekent dat we de verhouding nemen van het gevraagde supplement gedeeld door de som van het terugbetaalde bedrag en het remgeld. Op die manier houden we rekening met de zwaarte van de ingreep, aan de hand van de officiële tarieven, en worden honorarium- en kamersupplementen vergelijkbaar. Bijvoorbeeld: het gevraagde supplement bij een operatie bedraagt 250 euro en het officiële tarief bedraagt ook 250 euro, dan betekent dit een supplement van 100 procent. Eenzelfde supplement bij een ingreep van (officieel) 1000 euro staat voor slechts 25 procent supplement. De andere rubrieken worden weergegeven als gemiddelde kost in euro per opname of per dag. Alle bedragen in deze studie zijn weergegeven in reële termen. De vermelde variatie door groei of daling is dus reëel en niet het gevolg van inflatie.
Opgelet : Wat aangerekend wordt aan de patiënt bestaat telkens uit drie delen. Het bedrag ten laste van de ZIV, het remgeld en de supplementen. Het ZIV-bedrag en het remgeld is duidelijk omschreven. Over de supplementen is er meer discussie. De term ‘supplement’ dekt namelijk verschillende ladingen. De supplementen omvatten alle bedragen strikt ten laste van de patiënt, namelijk: -
de bedragen die bewust het officiële barema overschrijden de bedragen voor diensten, materiaal en prestaties die niet in de RIZIV-terugbetaling voorkomen. - de bedragen die ten laste worden gelegd van de patiënt volgens regels opgelegd door de controlerende overheid Wij beseffen dat een deel van deze aanrekeningen niet de keuze zijn van het ziekenhuis. Maar de structuur van de factuur en de leesbaarheid ervan voor de patiënt laten niet toe de gegevens nog meer te gaan opdelen.
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 34
Bijlage 3: Ereloonsupplementen, wettelijk toegestaan? Of een arts al dan niet ereloonsupplementen mag aanrekenen, hangt af van zijn statuut en van de kamerkeuze. In universitaire ziekenhuizen is het verbod ruimer. Zij mogen aan patiënten opgenomen in een tweepersoonskamer of gemeenschappelijke kamer nooit ereloonsupplementen aanrekenen. Algemeen principe Geconventioneerde arts Gemeenschappelijke Ereloonsupplementen verboden kamer en tweepersoonskamer VOOR 1 januari 2013
Niet-geconventioneerde arts Ereloonsupplementen toegelaten, behalve:
Gemeenschappelijke Ereloonsupplementen verboden kamer en tweepersoonskamer NA 1 januari 2013 Eenpersoonskamer
Ereloonsupplementen toegelaten, behalve:
(geen wijzigingen op 1 januari 2013)
voor personen met de verhoogde tegemoetkoming (en hun personen ten laste); voor personen die erkend zijn als chronisch ziek; voor patiënten met een tegemoetkoming voor incontinentiemateriaal; voor patiënten die een palliatieve tegemoetkoming ontvangen of opgenomen zijn in een palliatieve afdeling van het ziekenhuis; bij opname in een tweepersoonskamer omwille van dienstnoodwendigheden; bij opname in een tweepersoonskamer omdat er geen gemeenschappelijke kamer beschikbaar is; bij opname op de spoedafdeling of de afdeling intensieve zorg. bij opname van een kind met een begeleidende ouder.
Ereloonsupplementen verboden behalve in dagziekenhuis
indien de gezondheidstoestand van de patiënt een eenpersoonskamer vereist; bij opname in een eenpersoonskamer omdat er geen ander kamertype beschikbaar is; bij opname op de spoedafdeling of de afdeling intensieve zorg; bij opname van een kind met een begeleidende ouder en indien de ouder geen document ondertekende waarin uitdrukkelijk een eenpersoonskamer wordt gevraagd.
Universitaire ziekenhuizen Universitaire ziekenhuizen krijgen van de overheid een extra budget onder meer voor onderwijs en onderzoek. De voorwaarde voor deze financiering is dat zij de conventietarieven toepassen voor alle artsen. Dit heeft als gevolg dat aan patiënten in een tweepersoonskamer of gemeenschappelijke kamer geen ereloonsupplementen mogen worden gevraagd.
Negende CM-ziekenhuisbarometer | p. 35