Export-update Noord- en Zuid-Amerika - juli 2014 1. Samenvatting en conclusies De Nederlandse uitvoerwaarde is in 2013 met 1,0% gestegen t.o.v. dezelfde periode in 2012 tot 433,8 miljard euro. De bescheiden groei is te danken aan met name de iets hogere afzet in Europa en Azië. Op andere continenten was per saldo sprake van een terugloop. Het Amerikaanse continent nam per saldo fors minder af. Daarbij lijkt teruglopende export van minerale brandstoffen een belangrijke rol te spelen. Het onderliggende beeld wisselt sterk van land tot land, ongeacht het continent. Krimp- en groeimarkten liggen naast elkaar. Vooruitlopende indicatoren als het Nederlandse producentenvertrouwen en de CBS-exportradar wijzen op (iets) gunstigere omstandigheden voor Nederlandse exporteurs dan een jaar geleden. Van uitbundigheid is echter geen sprake. Volgens het CPB versnelt de Nederlandse uitvoergroei in 2014 en 2015 dankzij een hogere toename van de wereldhandel. De bijbehorende risico’s en onzekerheden zijn echter groot (bijvoorbeeld door de conflicten in het Midden-Oosten en Oekraïne). De exportkansen voor Nederlandse ondernemers in Noord- en Latijns-Amerika lijken vanuit macroperspectief volgens EIU-ramingen redelijk gunstig. Argentinië is dit jaar echter een uitzondering.
2. Exportrealisaties De totale Nederlandse uitvoer van goederen en diensten groeide volgens het CPB in 2013 met 1,3% in volume. Daarmee lag het groeitempo duidelijk lager dan in voorgaande jaren. Zo bedroeg de volumestijging in 2011 en 2012 respectievelijk 4,1% en 3,2%. Vooral veel exporteurs van binnenlands geproduceerde uitvoergoederen – Made in Holland – hadden het in 2013 moeilijk1. De binnenlands geproduceerde uitvoer daalde met 2,5% in volume ten opzichte van 2012. Daarentegen groeide de wederuitvoer met 2,8% (in volume). Gemeten in euro’s steeg de totale Nederlandse goederenuitvoer in 2013 met 1,0% tot krap 434 miljard euro (zie tabel 1). De groei was geheel te danken aan meer export naar Europese en Aziatische markten. De afzet in Noord- en Zuid-Amerika en ook naar Afrika kromp per saldo. Onderliggend was echter op vrijwel elk continent sprake van een uiteenlopende ontwikkeling. Zo steeg de Nederlandse goederenexport naar Cuba (+12,7%) en Canada (+33,3%), terwijl de afzet naar Brazilië (minus 28,9%) en Venezuela (minus 32,6%) juist stevig daalde (zie tabel 2). Ook Amerikanen kochten minder Nederlandse goederen. Zo daalde de uitvoer naar de VS in 2013 met
1
Dit blijkt ook uit de productie van de Nederlandse nijverheid: de productie(volume) lag in 2013 volgens het CBS 0,5% lager dan in 2010 en op hetzelfde niveau als in 2011.
16-07-2014
1 van 14
ruim 3,4 miljard euro (t.o.v. 2012). Dit was een krimp met 16,9%. Daarmee exporteerde Nederland in 2013 voor een lager bedrag aan goederen naar de VS dan in 2010. Ook naar Latijns-Amerika daalde de exportwaarde per saldo. Maar ondanks deze waardedaling van per saldo 11,1% (t.o.v. 2012) exporteerde Nederland voor een hoger bedrag aan goederen naar LatijnsAmerika dan in 2011. Tabel 1 – Ontwikkeling Nederlandse goederenuitvoer naar continent (bedragen x 1.000 euro, tenzij anders aangegeven)
2010
2011
%stijging 2011 (t.o.v. 2010)
Totale waarde Nederlandse uitvoer
371.549.213
409.358.207
10,2
429.716.592
Totaal Totaal Totaal Totaal Totaal
298.489.671 25.888.433 31.287.211 11.337.606 1.640.225
328.328.736 29.930.100 33.843.826 12.964.102 2.095.728
10,0 15,6 8,2 14,3 27,8
338.616.469 32.796.516 41.028.261 14.656.126 2.619.219
Europa Amerika Azië Afrika Oceanië
2012
%stijging 2012 (t.o.v. 2011)
2013
%stijging 2013 (t.o.v. 2012)
5,0
433.849.861
1,0
343.226.083 29.144.807 44.389.230 14.447.253 2.642.488
1,4 -11,1 8,2 -1,4 0,9
3,1 9,6 21,2 13,1 25,0
Bron: CBS, 2014 en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, 2014.
Onderliggend uiteenlopend beeld Zoals hierboven is genoemd, was onderliggend sprake van een uiteenlopende uitvoerontwikkeling; krimpen groeimarkten liggen naast elkaar (zie tabel 2). Daarbij liet de grootste Latijns-Amerikaanse markt, Mexico, na een fraaie groei in 2012 vorig jaar juist een krimp zien ter grootte van 8,0%. Naar de tweede markt, Brazilië, kromp de waarde van de Nederlandse goederenuitvoer met 28,9% nog harder; de uitvoerwaarde lag in 2013 met krap 2,2 miljard euro liefst 0,9 miljard euro lager dan in 2012.
Een aantal Amerikaanse markten laat over een langere periode gezien een fraaie groei zien, zoals Canada, Chili, Colombia en Cuba.
In de bijlagen staat in de tabellen I en II en A t/m L voor een flink aantal Noord- en Zuid-Amerikaanse landen de goederenuitvoer over 2012 en 2013 uitgesplitst naar de afzonderlijke exportcategorieën. Op deze manier is iets beter te zien op welke onderliggende verschuivingen de ontwikkeling in de totale goederenuitvoer is terug te voeren. Daarbij blijkt de exportontwikkeling van minerale brandstoffen vaak een belangrijke verklarende factor te zijn voor de totale uitvoerontwikkeling naar een exportmarkt. Zo
2 van 14
verklaart de teruggang in de uitvoer van minerale brandstoffen naar Brazilië in 2013 met zo’n 750 miljoen euro (zie tabel B in de bijlage) ongeveer 84% van de totale daling van de goederenuitvoer naar dit land. Anderzijds is de hogere exportwaarde van minerale brandstoffen naar Canada in 2013 goed voor 92% van de totale uitvoerstijging naar deze Noord-Amerikaanse afzetmarkt. Tabel 2 – Ontwikkeling Nederlandse goederenuitvoer (bedragen x 1.000 euro, tenzij anders aangegeven)
2010
2011
%stijging 2011 (t.o.v. 2010)
371.549.213
409.358.207
10,2
429.716.592
5,0
433.849.861
1,0
25.888.433
29.930.100
15,6
32.796.516
9,6
29.144.807
-11,1
7.599.022
8.528.795
10,9
10.569.872
19,3
9.695.389
-9,0
Argentinië Brazilië Canada Chili Colombia
701.847 1.797.062 1.414.732 332.324 312.626
497.286 2.281.519 1.769.090 367.303 325.047
-29,1 27,0 25,0 10,5 4,0
728.688 3.082.096 1.967.480 449.034 327.941
46,5 35,1 11,2 22,3 0,9
1.018.639 2.191.178 2.623.338 495.343 461.371
39,8 -28,9 33,3 10,3 40,7
Costa Rica Cuba Mexico Panama
99.332 65.803 2.129.157 92.609
96.393 76.965 2.253.719 149.521
-3,0 17,0 5,9 61,5
74.913 92.904 2.932.697 163.833
-22,3 20,7 30,1 9,6
83.368 104.698 2.698.288 98.649
11,3 12,7 -8,0 -39,8
Paraguay Peru Uruguay Venezuela Verenigde Staten
34.239 161.172 67.075 425.737
44.495 157.713 159.754 449.308
30,0 -2,1 138,2 5,5
28.121 203.710 90.136 655.424
-36,8 29,2 -43,6 45,9
51.730 171.883 75.518 441.930
84,0 -15,6 -16,2 -32,6
16.874.679
19.632.215
16,3
20.259.164
3,2
16.826.080
-16,9
Totale waarde Nederlandse uitvoer
Totaal Amerika Totaal LatijnsAmerika
2012
%stijging 2012 (t.o.v. 2011)
2013
%stijging 2013 (t.o.v. 2012)
Bron: CBS, 2014 en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, 2014.
3. Vooruitzichten Vooruitlopende indicatoren wijzen op (iets) gunstigere omstandigheden voor Nederlandse exporteurs dan een jaar geleden. Zo lag in juni het vertrouwen van producenten in de industriële sector duidelijk hoger dan een jaar geleden (zie grafiek 1). Ook de CBS-exportradar over juni 2014 duidt op iets betere exportomstandigheden dan een jaar geleden. Van uitbundigheid is echter geen sprake.
3 van 14
4 van 14
Grafiek 1 – Vertrouwen Nederlandse producenten in industrie
Grafiek 2 – CBS-exportradar
5 van 14
TOELICHTING: de gestippelde lijn is het gemiddelde over de afgelopen ruim 20 jaar. De niet-onderbroken lijn is de stand in juni 2014. Hoe verder naar buiten deze laatste lijn ligt des te gunstiger zijn de exportvooruitzichten.
Bron: CBS, 2014.
Het CPB verwacht dat de export van goederen en diensten dit jaar met 3% in volume groeit. Voor 2015 voorziet het CPB een toename met 4%. Voorgaande betekent een duidelijke groeiversnelling ten opzichte van 2013. Toch liggen beide groeiverwachtingen lager dan de gemiddelde jaarlijkse uitvoergroei van 5,3% over de periode 1996-2012. De exportgroei dit en volgend jaar is te danken aan het wereldwijde economisch herstel dat in de loop van vorig jaar is ingezet. Dat resulteert in een groei van de wereldhandel met 3,5% in 2014 en 5% in 2015, tegenover 1,7% in 2013. Wel noemt het Centraal Planbureau het economisch herstel traag en kwetsbaar. Het is dan ook met de nodige risico’s en onzekerheden omgeven, zoals de conflicten in de Oekraïne en het Midden-Oosten.
Exportkansen Amerikaanse continent De exportkansen voor Nederlandse ondernemers op het Amerikaanse continent lijken vanuit macroperspectief volgens EIU-ramingen tezamen redelijk tot gunstig (zie tabel 3). Voor de meeste landen geldt daarnaast dat de voor 2015 en 2016 verwachte importgroei (=exportkans) hoger ligt dan in 2014. Argentinië is het enige land waarvoor EIU een importdaling voorziet. Na een importkrimp met 6,4% in 2014 zal de Argentijnse import parallel aan die van buurlanden groeien, zij het in een laagtempo, aldus EIU.
Ook niches en do’s en don’ts zijn van groot belang Belangrijk is om bij de importramingen te bedenken dat in afzetmarkten die vanuit macroperspectief krimpen er toch ruimte kan zijn voor afzetgroei voor Nederlandse exporteurs. De Italiaanse markt was hiervan in de afgelopen jaren een illustratie. Andersom geldt hetzelfde. Op exportmarkten die fors groeien, kan de afzet van bepaalde Nederlandse goederen toch teruglopen. Het hangt sterk af van de sector waarin een Nederlandse exporteur actief is. Daarbij komt dat de feitelijk afzetontwikkeling ook weer afhangt van de individuele concurrentiepositie van Nederlandse exporteurs. Daarbij kan worden gedacht aan zijn prijs/kwaliteit-verhouding en het al dan niet goed kennen van de do's en don'ts van het lokale zakendoen.
6 van 14
Tabel 3 – Importramingen Noord- en Zuid-Amerika (%-volumemutaties van de goederen- en dienstenimport t.o.v. het voorgaande jaar) 2013
2014
2015
2016
Argentina
1,7
-6,4
2,7
2
Brazil
8,3
3,4
5,5
7,2
Canada
1,1
2,4
4
3,3
Chile
2,2
0,8
3,3
4
Colombia
2,1
8,2
7,7
7,4
Costa Rica
4,1
5,4
6,2
6,3
Cuba
4,4
1,5
6,4
4,5
Dominican Republic
-3,6
2,8
3,7
3,6
Ecuador
4,2
5,2
5,6
5,7
El Salvador
4,5
5,7
5,9
5,6
Mexico
1,5
6,4
7
7,9
Peru
5,7
3,5
6,8
7,9
VS
1,4
0,4
3,1
3,7
Venezuela
-9,7
1,5
2,9
3,1
Bron: Economist Intelligence Unit, 2014. Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Concernstaf/Ron Hogenboom Juli 2014
7 van 14
BIJLAGEN Tabel I: Nederlandse goederenuitvoer naar Canada, bedragen x 1.000 euro volgens SITC-indeling Totaal Nederlandse goederenuitvoer 0 Voeding en levende dieren 1 Dranken en tabak 2 Grondstoffen 3 Minerale brandstoffen 4 Dierlijke en plantaardige oliën 5 Chemische producten 6 Fabricaten 7 Machines en vervoermaterieel 8 Diverse gefabriceerde goederen 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen
2012 1.967.480 77.216 81.036 68.700 538.467 2.363 420.620 161.549 460.845 150.905 5.779
2013 2.623.338 76.371 80.207 69.695 1.142.672 2.789 464.646 141.423 458.548 180.996 5.991
Bron: CBS, 2014. Tabel II: Nederlandse goederenuitvoer naar de VS, bedragen x 1.000 euro volgens SITC-indeling 2012 2013 Totaal Nederlandse goederenuitvoer 20.259.164 16.826.080 0 Voeding en levende dieren 711.161 691.209 1 Dranken en tabak 760.018 709.898 2 Grondstoffen 471.224 415.585 3 Minerale brandstoffen 5.064.674 3.700.766 4 Dierlijke en plantaardige oliën 44.642 32.866 5 Chemische producten 4.597.866 3.372.740 6 Fabricaten 1.579.581 1.256.986 7 Machines en vervoermaterieel 5.794.863 5.265.252 8 Diverse gefabriceerde goederen 1.086.904 1.260.476 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen 148.231 120.303 Bron: CBS, 2014.
8 van 14
Tabel A: Nederlandse goederenuitvoer naar Argentinië, bedragen x 1.000 euro volgens SITC-indeling 2012 2013 Totaal Nederlandse goederenuitvoer 728.688 1.018.639 0 Voeding en levende dieren 17856 23957 1 Dranken en tabak 3489 4321 2 Grondstoffen 8549 10872 3 Minerale brandstoffen 283946 612596 4 Dierlijke en plantaardige oliën 170 227 5 Chemische producten 224452 171856 6 Fabricaten 23713 28197 7 Machines en vervoermaterieel 121461 124115 8 Diverse gefabriceerde goederen 44377 41918 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen 676 579 Bron: CBS, 2014.
Tabel B: Nederlandse goederenuitvoer naar Brazilië, bedragen x 1.000 euro volgens SITC-indeling Totaal Nederlandse goederenuitvoer 0 Voeding en levende dieren 1 Dranken en tabak 2 Grondstoffen 3 Minerale brandstoffen 4 Dierlijke en plantaardige oliën 5 Chemische producten 6 Fabricaten 7 Machines en vervoermaterieel 8 Diverse gefabriceerde goederen 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen
2012 3.082.096 123.637 34.137 50.853 1.018.663 1.724 942.021 120.310 570.900 202.222 17.629
2013 2.191.178 140.380 26.241 53.959 252.472 1.392 827.266 112.049 592.351 163.517 21.550
Bron: CBS, 2014.
9 van 14
Tabel C: Nederlandse goederenuitvoer naar Chili, bedragen x 1.000 euro volgens SITC-indeling 2012 2013 Totaal Nederlandse goederenuitvoer 449.034 495.343 0 Voeding en levende dieren 37031 38061 1 Dranken en tabak 3004 5031 2 Grondstoffen 13684 14905 3 Minerale brandstoffen 66788 110281 4 Dierlijke en plantaardige oliën 223 125 5 Chemische producten 112321 91886 6 Fabricaten 39184 36039 7 Machines en vervoermaterieel 147483 161112 8 Diverse gefabriceerde goederen 28432 36508 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen 884 1395 Bron: CBS, 2014.
Tabel D: Nederlandse goederenuitvoer naar Colombia, bedragen x 1.000 euro volgens SITC-indeling Totaal Nederlandse goederenuitvoer 0 Voeding en levende dieren 1 Dranken en tabak 2 Grondstoffen 3 Minerale brandstoffen 4 Dierlijke en plantaardige oliën 5 Chemische producten 6 Fabricaten 7 Machines en vervoermaterieel 8 Diverse gefabriceerde goederen 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen
2012 327.941 27905 5553 14807 595 173 109401 14073 101965 53298 884
2013 461.371 16343 6697 13216 57902 106 127239 19690 170024 49841 1395
Bron: CBS, 2014.
1 van 14 0
Tabel E: Nederlandse goederenuitvoer naar Costa Rica, bedragen x 1.000 euro volgens SITC-indeling 2012 2013 Totaal Nederlandse goederenuitvoer 74.913 83.368 0 Voeding en levende dieren 4412 4522 1 Dranken en tabak 609 368 2 Grondstoffen 10513 9081 3 Minerale brandstoffen 143 97 4 Dierlijke en plantaardige oliën 0 . 5 Chemische producten 16652 14597 6 Fabricaten 6999 4043 7 Machines en vervoermaterieel 28025 42902 8 Diverse gefabriceerde goederen 7396 7633 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen 164 126 Bron: CBS, 2014. Tabel F: Nederlandse goederenuitvoer naar Cuba, bedragen x 1.000 euro volgens SITC-indeling Totaal Nederlandse goederenuitvoer 0 Voeding en levende dieren 1 Dranken en tabak 2 Grondstoffen 3 Minerale brandstoffen 4 Dierlijke en plantaardige oliën 5 Chemische producten 6 Fabricaten 7 Machines en vervoermaterieel 8 Diverse gefabriceerde goederen 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen
2012 92.904 18457 1065 1888 156 136 30621 9404 26598 3688 890
2013 104.698 9064 2471 1193 108 277 27512 17194 40661 5496 721
Bron: CBS, 2014.
1 van 14 1
Tabel G: Nederlandse goederenuitvoer naar Mexico, bedragen x 1.000 euro volgens SITC-indeling 2012 2013 Totaal Nederlandse goederenuitvoer 2.932.697 2.698.288 0 Voeding en levende dieren 86909 89790 1 Dranken en tabak 7769 7147 2 Grondstoffen 60293 65258 3 Minerale brandstoffen 1895366 1770637 4 Dierlijke en plantaardige oliën 459 567 5 Chemische producten 373074 287013 6 Fabricaten 121239 102205 7 Machines en vervoermaterieel 290790 307094 8 Diverse gefabriceerde goederen 95614 66813 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen 1182 1764 Bron: CBS, 2014. Tabel H: Nederlandse goederenuitvoer naar Panama, bedragen x 1.000 euro volgens SITC-indeling Totaal Nederlandse goederenuitvoer 0 Voeding en levende dieren 1 Dranken en tabak 2 Grondstoffen 3 Minerale brandstoffen 4 Dierlijke en plantaardige oliën 5 Chemische producten 6 Fabricaten 7 Machines en vervoermaterieel 8 Diverse gefabriceerde goederen 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen
2012 163.833 16164 4242 873 29862 115 13067 9923 71630 11094 6862
2013 98.649 15952 5097 825 1844 108 15990 8633 33948 11109 5143
Bron: CBS, 2014.
1 van 14 2
Tabel I: Nederlandse goederenuitvoer naar Paraquay, bedragen x 1.000 euro volgens SITC-indeling 2012 2013 Totaal Nederlandse goederenuitvoer 28121 51730 0 Voeding en levende dieren x 2602 1 Dranken en tabak 1153 2730 2 Grondstoffen x 117 3 Minerale brandstoffen 13 17 4 Dierlijke en plantaardige oliën . . 5 Chemische producten 4169 5132 6 Fabricaten 2577 2511 7 Machines en vervoermaterieel 16510 36837 8 Diverse gefabriceerde goederen 1038 1765 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen 233 19 Bron: CBS, 2014.
Tabel J: Nederlandse goederenuitvoer naar Peru, bedragen x 1.000 euro volgens SITC-indeling Totaal Nederlandse goederenuitvoer 0 Voeding en levende dieren 1 Dranken en tabak 2 Grondstoffen 3 Minerale brandstoffen 4 Dierlijke en plantaardige oliën 5 Chemische producten 6 Fabricaten 7 Machines en vervoermaterieel 8 Diverse gefabriceerde goederen 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen
2012 203.710 x 1345 1915 1392 x 45902 20732 104567 14154 320
2013 171.883 24400 1655 2472 943 2 25774 18605 84053 13627 351
Bron: CBS, 2014.
1 van 14 3
Tabel K: Nederlandse goederenuitvoer naar Peru, bedragen x 1.000 euro volgens SITC-indeling 2012 2013 Totaal Nederlandse goederenuitvoer 90.136 75.518 0 Voeding en levende dieren 13007 14609 1 Dranken en tabak 3016 3216 2 Grondstoffen 1824 2731 3 Minerale brandstoffen 11228 79 4 Dierlijke en plantaardige oliën 0 52 5 Chemische producten 23940 18009 6 Fabricaten 5177 5741 7 Machines en vervoermaterieel 24161 20584 8 Diverse gefabriceerde goederen 7148 8408 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen 635 2089 Bron: CBS, 2014.
Tabel L: Nederlandse goederenuitvoer naar Venezuela, bedragen x 1.000 euro volgens SITC-indeling Totaal Nederlandse goederenuitvoer 0 Voeding en levende dieren 1 Dranken en tabak 2 Grondstoffen 3 Minerale brandstoffen 4 Dierlijke en plantaardige oliën 5 Chemische producten 6 Fabricaten 7 Machines en vervoermaterieel 8 Diverse gefabriceerde goederen 9 Niet afzonderlijk genoemde goederen
2012 655.424 44272 1588 5283 29952 144 438085 20540 88089 27124 348
2013 441.930 47541 1225 3564 29267 . 250217 19449 69562 20991 114
Bron: CBS, 2014.
1 van 14 4
