Exclusieve lezerskorting 20! (bij 2 pers.)

 

 

In Business Onderkop

 

 




GELD TELT REDACTIE: INDEPENDER.NL Andere zorgverzekering? Het kan nog net! Tot wanneer kan ik overstappen? Wil je nog overstappen, dan moet je snel zijn. Je kunt tot 31 december je huidige zorgverzekering opzeggen. Vervolgens heb je tot 1 februari 2009 de tijd om een andere zorgverzekering af te sluiten. Deze gaat altijd per 1 januari a.s. in. Maar voor de zekerheid kun je beter eerst een nieuwe verzekering afsluiten voordat je de oude opzegt. Waarom zou ik overstappen? Een groot aantal verzekeraars heeft de dekkingen beperkt om de premies niet al te zeer te laten stijgen. Het is dus zaak om goed te kijken of je nog wel goed verzekerd bent. Het is goed mogelijk dat je bij een andere verzekeraar een betere dekking krijgt voor dezelfde premie. Hoe kies ik een zorgverzekering? Bedenk eerst waarvoor je verzekerd wil zijn. Ga dan naar een vergelijkingssite als Independer.nl en geef bij het maken van een vergelijking je wensen op. Vervolgens zie je direct welke verzekeringen het best bij jou passen. Een tandartsverzekering is altijd handig toch? Dat hangt van de conditie van je gebit af. Als je alleen voor controles naar de tandarts gaat en verder nooit wat hebt, betaal je meestal meer premie dan je van je verzekeraar terugkrijgt. Vraag dus aan je tandarts welke kosten hij het komend jaar verwacht en bepaal dan of je je daarvoor wilt verzekeren. Is overstappen lastig? Overstappen is allang niet meer zo’n klus als voorheen. Via bijvoorbeeld Independer.nl kun je al binnen tien minuten zijn overgestapt. Het vergelijken van zorgverzekeringen is via internet redelijk eenvoudig. En veel verzekeringen kun je direct online afsluiten. Zelfs een eventuele gezondheidsverklaring kun je bij Independer.nl online invullen. Ook dat kost je weinig tijd. Bovendien zegt je nieuwe verzekeraar je oude zorgverzekering op, dus ook daar heb je geen omkijken meer naar. 1

Kerstinkopen

Recordaantal pinbetalingen

LEZERSVOORDEEL ANDRÉ RIEU in WENEN

Redactie economie AMSTERDAM

...

Voorafgaand aan de Kerstdagen heeft het aantal pin- en creditcardtransacties op één dag opnieuw een record gebroken. Betalingsverwerker Equens telde op 24 december 9,8 miljoen betalingen, met een maximum van 378 betalingen per seconde tussen half drie en drie uur ’s middags. Het oude record dateert van zaterdag 22 december 2007, met ruim 9 miljoen transacties. Equens heeft naar eigen zeggen de capaciteit om 500 transacties per seconde te verwerken. Veel winkeliers stimuleren tegenwoordig actief betalen met pin. Waar voor betalingen van kleine bedragen vroeger vaak een vergoeding werd gevraagd, is dat nu meestal gratis. 1

Calvé

Potje mayonaise stukken duurder ANP AMSTERDAM

...

7

Op 16 februari staat violist André Rieu met zijn Johann Strauss Orkest in Wenen en daar kunt u bij zijn! Want speciaal voor u hebben wij een waanzinnig arrangement naar Wenen, inclusief toegangskaart voor het concert van André Rieu, samengesteld! Laat u op de sierlijke klanken meevoeren naar lang vervlogen tijden en bewonder de prachtige kostuums en het indrukwekkende decor. Als dit geen heerlijke avond wordt! Bovendien verblijft u in een comfortabel 3-sterren hotel, waar elke ochtend een heerlijk ontbijt voor u klaar staat. U boekt deze 4-daagse reis al vanaf slechts € 159, maar u als lezer van deze krant krijgt met de speciale actiecode DP70000 ook nog eens een korting van € 20 bij 2 personen!

ve Exclusie ing rt lezersko ! € 20 rs.)

(bij 2 pe

Boek voor uw korting met actiecode DP70000 ANDRÉ RIEU IN WENEN Violist André Rieu is wereldberoemd geworden met zijn meeslepende walsen! Hij heeft de klassieke muziek voor iedereen toegankelijk gemaakt. André Rieu is een entertainer van hoog niveau en waar hij ook komt, iedereen kent hem en zijn muziek. De manier waarop hij klassieke muziek introduceert spreekt iedereen aan en mede daarom zijn zijn concerten binnen no time uitverkocht! Ga genieten van de bekende walsen, het prachtige decor en het Johann Strauss Orkest met muzikanten van internationaal topniveau. Dit wordt zeer zeker een fantastische avond uit! Aarzel dus niet langer en boek dit geweldige 4-daagse arrangement.

Paleis Belvedere - Wenen

INCLUSIEF: verblijf in een 3-sterren hotel, in een 2-persoonskamer met ontbijt en 4e rangs toegangskaart voor het concert van André Rieu in de Stadthalle in Wenen. EXCLUSIEF: toeslag 3e rangs kaart € 15 p.p., toeslag 2e rangs kaart € 33 p.p. of toeslag 1e rang kaart € 50 p.p. (optioneel), vervoer, reis- en annuleringsverzekering, reserveringskosten € 17,50 per boeking (verplicht) en bijdrage Calamiteitenfonds € 2,50 per boeking.

DATA en PRIJZEN Aankomstdatum: zondag 15/2 15 februari 4 dagen Normaal v.a. € 159 nu vanaf € 149 Prijzen zijn per persoon, bij een bezetting van 2 personen. Reserveringskosten € 17,50 per boeking (verplicht). Zie www.kras.nl/LR50399 Alleen met de actiecode DP70000 komt u in aanmerking voor de lezerskorting.

Wie een jaar geleden een pot Calvé mayonaise kocht, betaalde daar rond de 0,90 euro voor. Een jaar later kost diezelfde pot 1,29 euro. Een stijging van 0,39 cent of ruim 40 procent. Volgens een woordvoerster van het voedingsmiddelenconcern Unilever heeft dat alles te maken met de stijging van grondstofprijzen. ‘Die worden deels doorberekend.’ Vooral eetbare oliën, een groot bestanddeel van mayonaise, zijn flink duurder geworden. Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek ruim 20 procent in een jaar tijd. ‘We gebruiken in een andere mayonaise van ons dan ook een alternatief, citrusvezel. Dat is minder vet en goedkoper’, aldus Unilever. Een pak Honig macaroni werd in een jaar tijd meer dan 0,20 euro duurder. Kostte dat bij verschillende supermarkten in december 2007 nog gemiddeld 0,67 euro, nu is dat 0,89 euro. Een prijsstijging van ruim 30 procent. Overigens ligt het in de rede te veronderstellen dat voedingsmiddelen als mayonaise op termijn ook weer goedkoper worden. Voedselprijzen zijn na de piek eerder dit jaar weer gezakt. 1

 
  

 





#"&(!"'
%'
&'&
!%
*"
"
#" "
#$"
'
'
-+ ''
"
!

*"
&

((%
$%

#$"

"$"% "
*#%'

)"

,#%)%,%""
('"
"'##%(%"
& #'"
%(&'
  



 




 '&'$
##%

*
&
 &
)#"&
'(&&"

!"

)%  "

"
'
,'%

,#" *"
#$
 ,#"
'(& &"

"



 ((%
,#
##
***  "$"% " &''&'                      "

Mag het een pondje meer zijn?

Ook ING verlaagt rente

Olie toch duurder

Een pond is bijna hetzelfde waard als een euro. Gisteren zakte de Britse munt verder weg naar een nieuw dieptepunt. De dollar zakte ook.

ING verlaagt de hypotheekrente vanaf 1 januari met 0,1 tot 0,5 procentpunt. Dan zijn de tarieven net zo laag als bij dochterbedrijf de Postbank.

Jammer, de olieprijs is weer wat gestegen. De productie van oliekartel OPEC werkt dus toch. En de aanval van Israël op Gaza helpt ook mee.

PERSPECTIEF

SPECIAL

Lee Towers moet wennen aan Aboutaleb als ‘zijn’ burgemeester

De mooiste schoolkrant van het land in de beste krant van het land

‘Het probleem is de cultuur’

Internal Auditor (m/v)

Hoera voor de ‘Hamel’

16

Onafhankelijke Internal Auditor in Utrecht voert zowel financial als operational audits uit. Gevarieerd takenpakket, korte lijnen, goede balans tussen werk en privé. Nieuwsgierig? Kijk snel op vijzelaar.com of bel 035 692 55 30.

11

continuïteit in finance

Dialect? geeft antwoord op pagina 3

30 Dinsdag December2008

WWW.DEPERS.NL

GRATIS, MAAR NIET GOEDKOOP

AEX-INDEX 

















































29 FEBRUARI 2008

30 APRIL 2008

30 JUNI 2008

31 AUGUSTUS 2008

31 OKTOBER 2008

Beurs De AEX-index verloor dit jaar 53 procent

2008 slechtste beleggingsjaar ooit De gemiddelde Nederlandse belegger zag in 2008 de helft van zijn geïnvesteerde kapitaal verdampen. Edward Deiters AMSTERDAM

...

‘Het was een rampzalig jaar’, zegt de Amsterdamse beursveteraan en vermogensbeheerder Han Vermeulen.

‘Met een beetje verstand was de handel tot september nog wel bij te houden, maar wat er daarna gebeurde… dat heb ik nooit eerder gezien. Daar kon ik zelfs met mijn 47 jaar ervaring niets meer van maken.’ Vermeulen noemt als voorbeeld het

SPORT

IN BUSINESS

De clubleiding van Vitesse gaat vandaag met Hans Westerhof evalueren. Dat lijkt geen goed nieuws voor de trainer, die in Arnhem zwaar onder vuur ligt vanwege tegenvallende prestaties. Daarnaast maakte hij een uitglijder door zijn verdedigers openlijk te beschimpen.

Niet iedereen feest vrolijk mee

D-Day voor Westerhof

Lees verder op pagina 23

Jarige euro wedijvert met dollar

5

aandeel Aegon waar hij op 6 euro instapte. ‘Die kwamen van 12,50 begin dit jaar en hadden echt het ergste wel gehad, dacht ik. Die staan nu op... even kijken… 4 euro en 45 cent. Niet te geloven, dat is ruim anderhalve euro mis. En zo schrok ik me de afgelopen twee maanden geregeld het lazarus.’ Ook Jeroen Vetter, directeur van online fondsenaanbieder SNS Fundcoach, verbaasde zich hoe snel het ineens ging. ‘Na de val van Lehman Brothers in september sloeg de financiële crisis echt van het ene moment op het andere om in een economische crisis. Dat domino-effect was

‘Ik schrok me de afgelopen maanden geregeld het lazarus.’ echt ongekend en is door nagenoeg niemand voorzien.’ De klanten van Vetter beleggen online in beleggingsfondsen en die werden net zo hard getroffen als aandelen. ‘En soms nog wel erger’, zegt Vetter. Hij verwacht voor het komende jaar opnieuw een slachting. ‘Het is verontrustend. Heel veel beleggings-

fondsen hebben zowel veel geld verloren als een enorme uittocht van beleggers gezien.’ Een blik op de cijfers levert stof voor geschiedenisboeken. De gemaakte records zijn helaas allen negatief. Zo verloor de AEX-index, dit jaar 53 procent. De index begon in januari op een stand van 515,77 punten en staat nu rond de 244 punten. Daarmee gaat 2008 de boeken in als het slechtste jaar op de effectenbeurs in Amsterdam ooit. Ook gisteren daalde de beurs weer: geen eindejaarsrally dus. Lees verder op pagina 2

NL

AKKOORD

De Groningse korpschef Dros vertelt liever in Bulgarije zelf dat prostitutie geen pretje is. Pagina 3.

België krijgt vandaag zo goed als zeker een nieuwe regering. Gisteren bereikte formateur Herman van Rompuy een principeakkoord met de demissionaire regeringspartijen. Als partijen het akkoord vandaag bekrachtigen, wordt Van Rompuy de nieuwe Belgische premier als opvolger van de kort geleden afgetreden Yves Leterme.

België krijgt ‘Je kunt wel achter weer regering de boeven aan blijven rennen’

2

 

 

NL

 

 




Beleggen TomTom verloor in één jaar negentig procent van zijn waarde

Postcode Loterij

Een beursjaar om snel te vergeten

JACKPOT VALT IN DEN HAAG

Vervolg van pagina 1

...

Ook op het beursgangenfront bleef het rustig aan het Damrak: het afgelopen jaar verwelkomde de Amsterdamse beurs slechts vijf nieuwe noteringen, tegen 13 in 2007. Op Wall Street was het vreemd genoeg iets beter dan aan het Damrak. Maar ook daar een bloedbad: sinds begin dit jaar verloor de beursindex Standard & Poor’s 500 zo’n 40,6 procent van zijn waarde. Slechts één heftige koersschommeling in de komende twee dagen is genoeg om het verliesrecord van 1931 te evenaren: toen viel de S&P 500 met 47,1 procent. Los van de percentages is één ding nu al zeker. Nooit eerder verdween op Wall Street in een jaar zoveel vermogen. De beurswaarde van alle bedrijven in de Dow Jones Wilshire 5000-Index – een van de grootste Amerikaanse beursbarometers – ver-

schrompelde met zo’n 7,3 biljoen dollar. ‘Een vreselijk jaar. Aandelen, vastgoed, bedrijfsobligaties, het was allemaal drama’, zegt ook beleggingsstrateeg Michel van der Stee van Van Lanschot. Alleen beleggers in staatsobligaties en spaarders zagen hun

‘Een vreselijk jaar. Aandelen, vastgoed. Het was allemaal drama.’ geld het afgelopen jaar nog enigszins renderen. Alle aandelenkoersen gingen onderuit. Maar de hardste klappen vielen bij de financiële fondsen. ‘We hebben vrij veel zwaarwegende financials in de AEX. Die zijn door de kredietcrisis volledig door het ijs gezakt’, aldus analist Van der Stee.

Fortis spande de kroon. Kostte een aandeel in de bankverzekeraar begin dit jaar nog ruim 17,50 euro,nu kunnen de smeulende restjes door beleggers voor 0,91 cent worden opgekocht. Maar ook beleggers in ouderwets degelijke fondsen als ING en Aegon moeten hun wonden likken. De waarde van deze aandelen daalde met maar liefst 73 en 62 procent. ‘Door de vrees voor recessie en de kredietcrisis hebben deze fondsen enorme klappen opgelopen’, aldus Van der Stee. Volgens zowel beursveteraan Vermeulen als online fondsenbelegger Vetter zijn de reacties van beleggers momenteel overdreven emotioneel. ‘Kijk naar een bedrijf als TomTom, dat aandeel verloor meer dan 90 procent van zijn waarde’, zegt Vermeulen. ‘Nou, dat bedrijf gaat echt

niet failliet hoor. Kijk maar naar de onderliggende waarden. Ik heb ze niet en hoef ze niet. Maar dat zijn wel fondsen waar je nu in zou moeten stappen.’ Geen enkel AEX-fonds wist te ontsnappen aan de malaise dit jaar. Van alle hoofdfondsen wisten telecombedrijf KPN en supermarktconcern Ahold de schade het meest te beperken. Deze fondsen werden respectievelijk 17 en 7 procent minder waard. Vermeulen verwacht volgend jaar wel weer herstel. ‘Maar wanneer? Dat mag de goeie god weten…’ Vetter merkt onder fondsbeheerders dat het sentiment voor begin 2009 nog niet echt positief is. ‘We zien wel hoe het verder gaat. Dit zal allemaal nog wel even voortduren. Crises denken niet in kalenderjaren.’ 1

De jackpot van de Postcode Loterij valt in de Haagse wijk Bezuidenhout (2593). Dat heeft Henny Huisman gisteravond bekendgemaakt in het tv-programma RTL Boulevard. De Postcodekanjer bedraagt deze keer 27,9 miljoen euro, de grootste pot tot nu toe. De winnende postcode, dus inclusief de twee letters, wordt donderdag bekendgemaakt.

Ontruiming

GASLUCHTJE BLIJKT LEK In het Gelderse Dodewaard zijn maandag ongeveer vijftig huizen ontruimd wegens een gaslek. Energiebedrijf Nuon spoorde het lek op en repareerde het. Rond zeven uur gisteravond was het euvel verholpen, zei een woordvoerster van de politie. Ongeveer dertig mensen werden opgevangen in een nabijgelegen sporthal.

 

     

        ! "   # $#  #%&  '    ##  ! '' !   #& "  #  $      !#   (  ( #  '  
  )
 " $      $         !# %  &&     #%  *
( +
 ,
      & -%(   )#     #        $&    '   .

/## *  0!1       

 *         

/ /## *     $ ! %& 

     $&!&    %  ! &


  !   '      ##  &  2  !  %  &  

' '   !     !  &$     ## 3'( ! #  $ $!   !  '   ! '' ## ! /  *  && ! !            45 '  ! %  (     &   % /## *  %  *
   ''      -& !    6        7 #''#( &!&  '  #( %
 &!&  ##  && * !  ##  & !  !& ! ##  ! ''     '  !   #' "  


 ! '     !  ''  '     &  !  #%& % '  ! 
!& & %   # !   8  $!.  ( '(  #( #  ' +& ! 
 & &   ! ( 8'#  %    !!   #''#(   '#  &( '    &   9 -  !        &'&   & ' ! '   &

ANP

Brrrr

ZEE IN? SMEER VASELINE Wie van plan is een frisse nieuwjaarsduik in zee te nemen, doet er goed aan zich voor te bereiden. ‘Jezelf helemaal insmeren met vaseline is de beste manier om de extreme koude dit jaar te doorstaan’, zegt inspanningsfysioloog Erik Hulzebos van het Universitair Medisch Centrum (UMC) in Utrecht. Mensen met hart- en vaatziekten of suikerziekte kunnen de duik maar beter overslaan, meent Hulzebos.

Lange Poten ...

PETER

MIDDENDORP Peter Middendorp is de komende weken met kerstreces.

Peter Middendorp doet als schrijver/journalist dagelijks verslag van zijn belevenissen in Den Haag.

' ##  '   :&    0;<; 5=4>??= % ;@ A@;45B5?1   '&   % & %  ! #  ! C 

  

Door het ijs Een wandelaar die door het Waddenijs was gezakt is gisteren per helikopter gered.

 

 

NL

 

 




3

Groningen Gedwongen prostitutie

Vrouwenhandel in noorden groeit Vrouwenhandel is in de provincie Groningen sterk toegenomen. Vooral Bulgaarse vrouwen werken gedwongen als raamprostituee. Godelief Swank AMSTERDAM

...

Antillianen geven uit protest hun lintje terug Op Curaçao hebben zes burgers, onder wie enkele oudministers, gisteren hun koninklijke onderscheiding teruggegeven. Ze protesteren hiermee ‘tegen het proces van

rekolonisatie’ waar Nederland in hun ogen mee bezig is. De lintjes werden overhandigd aan de gouverneur van de Nederlandse Antillen. FOTO: ANP

Uruzgan Burgerkleding te opvallend

GeenStijl in camouflagepak In uniform geeft de journalist zijn neutraliteit op. Arnold Karskens AMSTERDAM

...

Tijdens de feestdagen bezoekt GeenStijl-verslaggever Rutger Castricum de Nederlandse troepen in Uruzgan. Voor een voetpatrouille buiten de poort trokken hij en zijn camerateam een camouflagepak aan. Volgens een Defensiewoordvoerder druist het dragen van een uniform door embedded journalisten in tegen de opgestelde regels. ‘In dit geval is er van afgeweken in verband met de veiligheid. Het was een voetpatrouille. In burgerkleding zouden ze te veel opvallen. Het is een precedent opgelegd door de commandant, anders mochten ze niet mee.’ In 2006 woedde een discussie over Nederlandse journalisten die in uniform rondliepen. De media zouden daardoor partij kiezen, wat in strijd is

Rutger Castricum. KJ VAN DER WEIJ

met de journalistieke gedragsregels. Cineast Vik Franke schoot zelfs mee tijdens een hinderlaag van de taliban. Inmiddels lijken de teugels weer te worden gevierd. Onlangs droeg ook een tv-ploeg van KRO’s Reporter een uniform buiten de poort.

Secretaris Bianca Rootsaert van de Nederlandse Vereniging van Journalisten reageert ambivalent. ‘In uniform geeft de journalist zijn neutraliteit op. Maar er kunnen bijzondere omstandigheden zijn die het dragen noodzakelijk maken.’ Dat de patrouille plaatsvond in het veiligste stukje Uruzgan, de hoofdstraat van Tarin Kowt, is voor haar geen reden tot afwijzing. ‘Het blijft een afweging van de journalist.’ Wim van den Burg van de militaire vakbond AFMP pleit wel hardop voor een zichtbaar kledingverschil tussen combattanten en niet-combattanten. Dat is beter voor iedereen, zegt hij. ‘Een journalist in uniform loopt extra risico. Hij kan door de tegenstander als militair doelwit worden gezien. Bovendien kunnen militairen in het heetst van de strijd het overzicht kwijtraken. Ze weten niet of die man in uniform, die daar ergens ligt, wel of geen rugdekking kan geven.’ 1

‘De prostitutie in Groningen is qua volume niet toegenomen, maar de manier waarop vrouwen in de prostitutie belanden is wél veranderd’, zei korpschef Oscar Dros gisteren, bij de bekendmaking van de jaarresultaten van de regiopolitie Groningen. Groningen kreeg dit jaar 125 signalen van mensenhandel binnen, die alemaal werden onderzocht. Uiteindelijk werden negen verdachten gearresteerd. Veel van de slachtoffers bleken jonge Bulgaarse vrouwen, die onder valse voorwendselen of onder dwang naar Nederland zijn gehaald. Om die ontwikkeling in 2009 te stoppen introduceerde Dros gisteren een pilotproject waarmee het korps mensenhandel en uitbuiting bij de bron gaat aanpakken: in Bulgarije. ‘Je kunt in Nederland wel achter de boeven aan blijven rennen en ze voorleiden aan justitie, maar je kunt nog beter naar het bronland’, zei Dros. Een speciaal daartoe opgericht Regionaal Uitbuitings en Interventie Team (RUIT), dat tot nu toe uit negen personen bestaat, reist volgend jaar

regelmatig af naar Bulgarije, om daar samen met het Bulgaarse Openbaar Ministerie en politie voorlichting te geven, mensenhandelaren op te sporen en de sociale omstandigheden van risicogezinnen te onderzoeken. ‘De oorzaken van de dader- en slachtofferrol moeten duidelijker worden’, zegt Dros. ‘We merken nu bijvoorbeeld dat slachtoffers soms helemaal niet doorhebben dat het onacceptabel is wat er met ze gebeurt. Sommige meisjes reageren verbaasd dat we als politie zo’n punt van hun situatie maken. Die moet je echt uitleggen dat het moderne slavernij is wat ze overkomt.’ Groningen gaat de landelijke pilot samen met het politiekorps Leeuwarden uitvoeren. Hoewel gedwongen prostitutie niet specifiek een noordelijk probleem is, hebben deze korpsen de bestrijding ervan tot speerpunt gemaakt. Bij 250 controles in Groningen het afgelopen jaar, waarbij niet alleen seksclubs en bordelen werden gecontroleerd, maar ook tippelzones en zogeheten hotelprostitutie – waarbij een vrouw een kamer huurt en via internet afspraken maakt met klanten – bleek dat de illegale prostituees voornamelijk afkomstig zijn uit Bulgarije. Als de Groningse pilot een succes blijkt, zal deze landelijk navolging krijgen en naar meerdere Oost-Europese landen worden uitgebreid. 1

Internetproviders

Eén op de vier kan niet ongestoord surfen Redactie economie AMSTERDAM

...

De dienstverlening van internet service providers is nog altijd niet best: een op de vier internetgebruikers had in augustus en september last van haperende verbindingen en slechte service, zo blijkt uit gisteren gepubliceerd onderzoek van de Consumentenbond. Met afstand het slechtst beoordeeld is kabelexploitant Ziggo, ontstaan uit een fusie tussen Casema, @Home en Multikabel. Dat bedrijf krijgt een totaalscore van 5,9. Van de acht grote aanbieders van internet en telefonie komt XS4ALL

(KPN) met het eindcijfer 7,8 als beste uit de bus. Op de tweede en derde plaats staan Het Net (7,2, ook KPN) en KPN (6,9). KPN scoort dus goed met haar betrouwbare internetverbindingen, maar heeft weer een onvoldoende op het rapport voor de kwaliteit van de telefonie. 55 procent van de klanten van dochterbedrijf Telfort had last van een of meer storingen in genoemde maanden. Problemen met de kwaliteit van internet service providers zijn niet nieuw. Vooral Ziggo kwam dit jaar al eerder negatief in het nieuws. Dat leidde in juni tot een gesprek met de Consumentenbond, waarin het bedrijf beterschap beloofde. 1

VAN DALE GEEFT ANTWOORD

Argus Israël voert aanvallen in Gaza op

Dialect Onlangs kwamen in de ZuidoostBrabantse plaats Aarle-Rixtel de voormalige lagereschoolkinderen bijeen die in 1966 in de hoogste klas van de plaatselijke jongensschool zaten. De voertaal bij de reünie was het dialect van Aarle-Rixtel. Dat is niet zo raar. Van de kinderen die in 1966 in de klas zaten, is 85 procent opgevoed met het plaatselijke dialect als moedertaal. En de meesten wonen 42 jaar later nog altijd in of vlak bij AarleRixtel. Bovendien was van de vijf kinderen die in 1966 thuis géén dialect spraken, maar één iemand op de reünie; de dialectsprekers waren er vrijwel allemaal. Een week na de reünie werd in de huidige groepen 7 en 8 van twee basisscholen in Aarle-Rixtel een dialectonderzoek uitgevoerd. Daaruit bleek onder andere dat de vroegere percen-

tages 85 procent dialectsprekers en 15 procent standaardtaalsprekers inmiddels omgekeerd zijn of zelfs meer dan dat: amper 10 procent van de kinderen van nu is opgegroeid met het dialect als moedertaal. Het is nu vrijwel uitsluitend Algemeen Nederlands wat de klok slaat. Als de huidige groepen 8 over 40 jaar een reünie houden, is de voertaal dan ook beslist de standaardtaal. En zeer waarschijn-

lijk zullen de paar kinderen die nu nog dialect spreken dat dan ook niet meer doen. Kortom: het dialect is de kraaienmars aan het blazen. En niet alleen in Aarle-Rixtel. 1

Grote Van Dale, €195,00

www.depers.nl/vandale

4

 

 

Wereld

 

 




Zimbabwe Martelkampen jongste bewijs van systematisch geweld

Straffeloos straffen is de regel De repressie in Zimbabwe neemt toe: het leger en de politie mishandelen en ontvoeren op grote schaal iedereen die de elite politiek of economisch dwarszit. Arnold Karskens MUTARE

...

Terwijl het regime van dictator Robert Mugabe door internationale sancties en politieke druk van de Europese Unie en Amerika langzaam ineenstort, bespeurt advocaat Tinoziva Bere een sterke toename van staatsgeweld. Bij de presidentsverkiezingen in maart en juni werden aanhangers van de oppositiepartij MDC in diverse kampen met knuppels mishandeld. Na de afranseling werden ze vrijgelaten. De laatste twee maanden zijn zeker twintig tegenstanders en critici ontvoerd en verdwenen. ‘De repressie en straffeloosheid zijn door het dak gegaan’, verzucht Bere.

Karl Wolfe.

Diamanthandel Karl Wolfe, een blanke Zimbabwaan met dun grijs haar en grote sproeten op zijn armen, is een van de slachtoffers. Hij reed op 18 november naar zijn huis in de oostelijk gelegen stad Mutare. ‘Plots werd ik gestopt en door mannen in burgerkleding meegenomen naar het politiebureau.’ Daar viel het Wolfe op dat zijn naam in een schriftje werd geschreven, niet in het grote logboek voor arrestanten. Nog dezelfde nacht werd hij overgebracht naar een kamp ten zuiden van de stad. ‘Het was een openluchtruimte van 13 bij 16 meter omgeven met rollen prikkeldraad. Er zaten nog dertig mannen opgesloten. De volgende ochtend hoorde ik de aanklacht: diamanthandel. ‘Erken het maar’, sommeerden mijn ondervragers. ‘Ik kon dat niet, want ik had er niks mee te maken.’

Stukgeslagen takken ‘Toen legden ze me op de grond. De beulen stonden links en rechts en sloegen met groene takken snoeihard op mijn billen. De takken waren anderhalve meter lang. Als ze braken

   
    

  
  



 
 




   
  

Roodgeslagen billen van een eerder slachtoffer van het regime. EPA

‘Het was een openluchtruimte omgeven met prikkeldraad.’ werd de tak geruild. Voor mij werden drie andere gevangenen geslagen. Na mij misschien wel twintig. Het lag er vol met stukgeslagen takken.’ ‘De eerste tien klappen zijn niet zo erg’, zegt Clark in een café. ‘De echte pijn komt ’s nachts.’ Tijdens de dagen van zijn illegale detentie telde hij zo’n zestig à zeventig gevangenen. Stuk voor stuk werden ze verdacht van het ongeoorloofd delven van diamanten in de Chiadzwa-regio, waar de grootste diamantmijnen van Zimbabwe zijn. Wolfe zegt dat het strafkamp werd gerund door militairen en politieagenten. De ondervragers waren in

burger en waarschijnlijk leden van de gevreesde geheime dienst CIO. Advocaat Bere bevestigt in zijn kantoor het bestaan van dit martelkamp in Oost-Zimbabwe met veelzeggende foto’s. Schokkende beelden van Zimbabwanen van wie de zwarte billen ‘wit’ gemept zijn. De reden is eenvoudig: prominenten van de regerende Zanu-PF partij hebben het zeer rijke edelstenengebied, dat eigendom is van de Britse maatschappij African Consolidated Resources, geconfisqueerd. Ze dulden geen illegale mijndelvers die door de zware economische recessie in het land hier hun geluk zoeken.

Traangas ‘Duizenden sluipen ’s nachts naar de diamantvelden in de hoop een grote steen te vinden’, aldus Bere. Omdat de politie ze niet wist te verjagen, kwam het leger. De advocaat: ‘Eerst



  


     

 





   
 
 


   



  
         
  
   
 
      
    

gebruikten ze traangas om de delvers te verjagen. Toen dat niet hielp, sprayden ze vanuit helikopters een chemische vloeistof die de huid sterk irriteert. Vervolgens sloten ze de wegen uit de provincie af en doorzochten ze de straten. Iedereen die door de spray een beschadigde huid had, werd opgepakt en teruggebracht naar Chiadzwa (het diamantgebied). Honderden zijn gemarteld met stokken. Velen moesten ook nutteloze arbeid verrichten, als straf. Ik heb meer dan veertig dossiers van mensen die zijn doodgeschoten of door zware mishandeling om het leven zijn gekomen.’

‘Beulen sloegen met lange groene takken snoeihard op mijn billen.’ Ondertussen blijft de cholera-epidemie zich in hoog tempo uitbreiden. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zijn inmiddels meer dan 1.500 mensen in Zimbabwe aan de ziekte bezweken. Zo’n 30.000 mensen hebben zich sinds de uitbraak in augustus met de ziekte gemeld. Zes dagen terug stond de teller nog op zo’n 23.000 mensen. Het aantal doden lag toen onder de 1.200. Cholera wordt overgebracht via besmet water. Door overgeven en heftige diarree overlijdt de patiënt aan uitdroging. 1

Gaza

Invasie Israël lijkt kwestie van tijd Israël lijkt zich op te maken voor een inval. EU-ministers komen vandaag bijeen voor spoedoverleg. Redactie buitenland AMSTERDAM

...

Het dodental in Gaza door Israëlische bombardementen is volgens Palestijnse hulpverleners opgelopen tot 310 mensen. De VN telde op de derde oorlogsdag minstens 51 Palestijnse burgerdoden. Zeker 1.400 mensen raakten gewond. Israël heeft het grensgebied rond de Gazastrook gisteren verklaard tot gesloten militaire zone. In het verleden ging zo’n bekendmaking vooraf aan een inval in de Gazastrook. Het Israëlische leger verzamelt tanks langs de grens met de Gazastrook. Hamas en Israël bedreigen elkaar over en weer. Hamasfunctionaris Fatah Hamad liet weten dat, als de luchtaanvallen niet stoppen, de beweging Israëlische ministers om het leven zal brengen. Volgens hem moeten vooral Tzipi Livni (Buitenlandse Zaken) en Ehud Barak (Defensie) zich grote zorgen maken. Israël op zijn beurt beweerde dat na de luchtaanvallen geen gebouw van Hamas meer overeind zal staan.

REUTERS

‘We richten ons niet alleen op terroristen en raketinstallaties, maar op de hele overheid van Hamas’, aldus generaal Dan Harel in Israëlische lokale media. ‘We pakken overheidsgebouwen, fabrieken, beveiligingseenheden en meer.’ Volgens Harel moeten de zwaarste aanvallen nog komen. ‘Het ergste ligt niet achter ons, maar moet nog komen.’ De wereld reageert verdeeld: GrootBrittannië veroordeelt het Israëlische geweld, Duitsland keurt het goed. Merkel: ‘Israël heeft het volste recht zich te verdedigen.’ De EU-ministers van Buitenlandse Zaken komen vandaag bijeen in Parijs om de situatie in het MiddenOosten te bespreken en bij te dragen aan een oplossing. 1

2007 vs. 2008

MEER RAMPEN IN 2008 Ruim 220.000 mensen kwamen in 2008 om door natuurrampen. 2007 telde minder rampen, maar ze waren dodelijker en verwoestender, aldus verzekeraar Münich Re. Cycloon Nargis, die Myanmar in mei teisterde, was het bruutst. Meer dan 135.000 mensen stierven door de tropische storm. De aardbeving in China eiste 70.000 levens, met 18.000 vermisten. Vijf miljoen mensen raakten dakloos door de beving.

REUTERS

 


    

Drie extra teentjes Op Madagaskar is een meisje geboren met acht tenen aan één voet. De drie overbodige tenen worden in januari operatief verwijderd, als de familie genoeg geld heeft.

Dagblad De Pers

BUSINESS BOYS

Tongen op eerste date Twee jongens, één idee. Wouter van der Pauw en Bas Nuissl zijn het brein achter het succesvolle Brand New Telly. 20

In Business

5   

Crisis Wel meer behoefte aan informatie

Grote onwetendheid over pensioenen Werkgevers en werknemers weten, ondanks de kredietcrisis, nog steeds opvallend weinig over hun pensioenen, blijkt uit onderzoek van ING. Redactie Economie

43 procent werknemers heeft geen idee van pensioenvorm

AMSTERDAM

...

AP

Geld Stichting Wisselverlies voelt zich nog steeds bekocht

Hoera, de euro bestaat tien jaar AMSTERDAM

...

Hoera, de euro is jarig. Het is op 1 januari namelijk precies tien jaar geleden dat elf landen, waaronder Nederland, afspraken dat er een Europese eenheidsmunt zou komen. Die munt moest zorgen voor prijsstabiliteit in de eurozone. In 2002 werden de eerste munten en bankbiljetten in omloop gebracht. Inmiddels staat de euro symbool voor de Europese identiteit en heeft deze zich internationaal bewezen als stabiele munt. De euro kan zelfs wedijveren met de dollar als de meest gebruikte munt ter wereld. Om het tienjarig bestaan van de munt te vieren worden er door de lan-

‘Invoering euro heeft geleid tot een onacceptabel koopkrachtverlies’ den die meedoen aan de euro in totaal 84 miljoen herdenkingsmunten uitgegeven. De munt toont een eurosymbool en poppetje in de stijl van een grottekening. Het ontwerp van de Griekse graficus George Stamatopoulos geeft de lange ontwikkeling van de prehistorische ruilhandel tot de komst van de Europese eenheidsmunt weer. Toch is niet iedereen even blij met de komst van de euro. Zoals bijvoorbeeld André ten Dam van de Stich-

ting Wisselverlies. De stichting heeft een kleine 1.500 leden en wil geld zien van de Nederlandse staat omdat de gulden destijds te goedkoop is ingewisseld voor de euro. ‘We hebben tien jaar geleden 13 procent te weinig euro’s gekregen voor onze gulden. Dat heeft geleid tot een onacceptabel koopkrachtverlies’, zegt hij. Ten Dam laat nu onderzoeken wat burgers in totaal zijn kwijt geraakt door de invoering van de euro. ‘We komen naar aanleiding van dat onderzoek binnenkort met groot nieuws’, verzekert hij. Op 1 januari voert ook Slowakije de euro in. Om te voorkomen dat ook de Slowaak zich bekocht voelt, moeten winkels een jaar lang verplicht de prijzen zowel in euro’s als in Slowaakse kronen weergeven. 1

Banen op de tocht

Supermarktketen groeit

GEDONDER BIJ DOW

JUMBO LACHT ZICH ROT

De Nederlandse vestiging van het Amerikaanse chemieconcern Dow Chemical heeft te maken met tegenslag. Doordat de vorming van een gezamenlijke onderneming met een petrochemiebedrijf uit Koeweit niet doorgaat, is de toekomst van zo’n driehonderd banen in Terneuzen onzeker geworden. Dow werd zondag plotseling geconfronteerd met een annulering van het contract door de Koeweitse overheid.

Supermarktketen Jumbo kan 2008 lachend afsluiten. Het bedrijf haalde dit jaar ongeveer 17 procent meer omzet, waardoor de teller is blijven steken op op 1,47 miljard euro, zo liet het bedrijf maandag weten. Jumbo, gevestigd in Veghel, voegde dit jaar vier winkels aan zijn bestand toe. Dat zijn er veel minder dan de 26 in het voorgaande jaar, toen het bedrijf vestigingen van Super de Boer overnam. De grootgrutter verwacht ondanks de recessie volgend jaar tien nieuwe

bijna een kwart van de werkgevers weet niet welke pensioenregeling hij aanbiedt in zijn organisatie. Volgens Peter van Klaveren, directeur van ING Pensioencommunicatie, ontvangt straks meer dan 50 procent van de werknemers minder pensioen dan verwacht. ‘Ze moeten langer doorwerken en misschien zelfs hun huis verkopen’, verwacht Van Klaveren. 37 procent van de ondervraagde werknemers zegt behoefte te hebben aan meer pensioeninformatie. ‘De kredietcrisis maakt mensen niet alleen onzekerder, maar ook kritischer. De behoefte aan informatie neemt eigenlijk alleen maar toe’, aldus Van Klaveren. Hij vindt dat werkgevers hun personeel daarom beter moeten informeren over pensioenen. 1

Barre tijden Crisischecklist

Donderdag is het precies tien jaar geleden dat de euro werd ingevoerd. Maar niet iedereen feest mee. Tjeerd Wiersma

Hoewel er wel meer behoefte is aan informatie over pensioenen naarmate de kredietcrisis zich uitbreidt, is het kennisniveau onder de werkende bevolking over de oudedagsvoorziening nog steeds opvallend laag. Dat concludeert ING uit een onderzoek naar pensioenen dat het liet uitvoeren door Ruigrok Netpanel. Zo weet 43 procent van de werknemers niet welke pensioenvorm hij heeft en heeft hij ook geen idee wat er aan het eind van zijn carrière wordt uitgekeerd. Ook het kennisniveau bij werkgevers laat volgens ING te wensen over. Slechts 7 procent van de ondervraagde werkgevers kent de belangrijkste wijzigingen in de pensioenwet en

Net iets langer doorlopen op je oude schoenen De crisis leidt tot bezuinigingsdrift en dat is voor sommige mensen ronduit lucratief. Redactie economie AMSTERDAM

...

Het was gisteren druk bij de Mister Minit in Utrecht. De schoenmaker beweert dat het veel drukker is dan anders. ‘Ik denk dat wij profiteren van de crisis’, zegt eigenaar Martin van Westerlaak. Volgens de schoenlapper kiezen mensen eerder voor een opknapbeurt dan voor een nieuw paar schoenen. ‘Voor ongeveer 25 euro heeft een paar schoenen nieuwe zolen en hakken. Daar koop je toch echt geen nieuw

paar voor’, aldus Van Westerlaak. De wachttijden bij de Mister Minit zijn door de drukte iets langer dan normaal. ‘Wij staan op het moment met vier mensen in plaats van drie. Het feit dat het hier drukker is, is dan wel weer goed voor de werkgelegenheid’, aldus Van Westerlaak. Volgens bespaarexpert Marieke Henselmans is het verstandig om naar een schoenmaker te gaan. In tijden van overvloed kieperen mensen alles weg. ‘Nu is het wijs om je spullen goed te onderhouden en te laten repareren indien nodig’, aldus Henselmans. Ze brengt eind januari een boek uit met de titel Crisischecklist. ‘Het is een goed moment om alles eens op een rijtje te zetten en te kijken of er bezuinigd kan worden.’ 1

Crisis bij chipmaker

‘NXP GAAT NIET FAILLIET’

winkels te openen. Het bedrijf zegt de dreigende economische crisis met vertrouwen tegemoet te zien, omdat het op lage prijzen inzet. In klantonderzoeken scoort Jumbo goed: de keten werd in 2008 wederom verkozen tot het Meest Klantvriendelijke Bedrijf (Marketresponse) en de Beste Supermarktketen van Nederland (Elsevier Retail en GfK Zomer- en Kerstrapport). Familiebedrijf Jumbo Supermarkten heeft 120 winkels met ruim 16.000 medewerkers.

ANP

Chipmaker NXP gaat niet failliet, zo heeft bestuursvoorzitter Frans van Houten gisteren gezegd tegen Het Financieele Dagblad. Het bedrijf heeft veel last van de crisis en heeft werktijdverkorting aangevraagd bij het ministerie van Sociale Zaken. Maar NXP komt daarvoor niet in aanmerking, zei Van Houten. Er wordt volgens een woordvoerder wel aan gewerkt om alsnog werktijdverkorting te krijgen.

Android

Olie

Stinkend rijk

Aan het eind van 2009 draaien vijf tot acht miljoen smartphones op het mobiele besturingssysteem Android. Dat voorspelt het Taiwanese Digitimes.

De olieprijs zat gisteren flink in de lift. Een vat ruwe olie kostte ruim 39,60 dollar, vijf procent hoger dan de prijs rond Kerst.

iFart Mobile, een programmaatje dat scheetgeluiden op Apples iPhone maakt, is met 40.000 downloads goed voor 10.000 dollar inkomsten per dag.

In Business Koster & Jojanneke

6

 

   

 




Met medewerking van: Lorianne van Gelder

Business Boys Brand New Telly

Tongzoenen op de eerste date Wouter van der Pauw en Bas Nuissl zijn de yin en yang van Brand New Telly, een reclamebureau dat zin heeft in nog meer kredietcrisis. AMSTERDAM

...

Kredietcrisis of niet, de decembermaand betekende voor alle medewerkers van reclamebureau Brand New Telly een bon van vijfhonderd euro om flink te gaan shoppen bij de Bijenkorf. ‘Hoe weten jullie dat in godsnaam?’, vraagt Wouter van der Pauw (26) verrast. Dan, lachend: ‘Maar het klopt inderdaad. Daar zit een filosofie achter: je kunt niet vermenigvuldigen als je niet kunt delen. Iedereen had hard gewerkt en dit was de beloning.’ Van der Pauw, concept en strategy director, en Bas Nuissl (40), directeur concept en strategie, leerden elkaar anderhalf jaar geleden op de werkvloer kennen. Ze werden meteen goede vrienden. ‘Tongzoenen op de

eerste date, dat idee’, lacht Nuissl. ‘We zijn enorm complementair, al klinkt dat nogal cliché’, vult Van der Pauw aan. ‘Bas zit bovendien al twintig jaar in het vak. Dan vertel ik iets vol vuur, en dan vraagt een klant uiteindelijk: ‘Is dat echt zo, meneer Nuissl?’ Heel grappig.’

Emoties oproepen De mannen willen hun boodschap vooral zo origineel mogelijk brengen. ‘Het is een oud gezegde: als je fluistert, wordt er beter geluisterd’, zegt Van der Pauw. ‘Op die manier werken wij graag. Onze campagnes moeten de aandacht trekken, emoties oproepen. Als mensen denken: maar dat kan toch niet, of simpelweg: hè?!, dan hebben wij het goed gedaan.’ Daarnaast zijn ze goed in wat ze doen, zegt Van der Pauw. ‘Maar schrijf dat maar niet op’, haast hij zich, ‘dat

klinkt zo arrogant...’ Nuissl noemt een voorbeeld van zo’n creatieve manier van opereren. ‘Neem de campagne die we dit jaar hebben gemaakt voor de telefoon met camera, acht megapixel, van LG. Wij hebben topfotograaf Carli Hermes met de telefoon een fotoshoot laten doen van Armin van Buuren op Jakarta. Om uit te dragen dat dit niet zomaar een toestelletje was. Prachtige foto’s kwamen daaruit.’ ‘Armin wilde ze zelfs gaan gebruiken als cover voor zijn nieuwe album’, vult Nuissl aan. ‘Daarnaast is het filmpje dat we ervan maakten, dertigduizend keer bekeken op YouTube. Dat is gaaf.’ Van de kredietcrisis is dus wederom weinig te merken. ‘Júist niet’, zegt Nuissl. ‘Er moeten, als het minder goed gaat, nieuwe dingen gebeuren in de reclamewereld.’ Resultaten zijn altijd belangrijk, maar nu geldt dat tot in het extreme.

‘Het is een oud gezegde: als je fluistert, wordt er beter geluisterd.’

En om die resultaten te bereiken, moet je vernieuwend zijn. Creativiteit doet er weer toe.’ Van der Pauw gelooft in creatieve destructie: ‘In een economische dip ontstaan veel mooie dingen. Als het goed gaat, verkoop je toch wel. In bange dagen komt het echt aan op creativiteit. Ondanks die angst tóch verkopen. En om te verkopen, moet je je product goed in de markt weten te zetten. De kredietcrisis komt ons dus eigenlijk wel goed uit.’

Enthousiast kippenvel Beide mannen zijn verliefd op hun werk. Nuissl: ‘Ik heb altijd al de reclame in gewild. Als we een goed idee hebben, kan ik nog steeds kippenvel krijgen van enthousiasme. Dan denk ik: fuck, wat heb ik toch een gaaf beroep.’ Van der Pauw: ‘Ik wilde vroeger bioloog worden. Vijf weken voor ik aan die studie wilde beginnen, bedacht ik dat die witte jassen toch wel erg angstaanjagend waren. Toen ben ik communicatie gaan doen. Nooit spijt van gehad.’ Nuissl: ‘Ik heb de mooiste baan die ik me kan indenken. Als ik ‘s morgens naar mijn werk ga, voel ik me nog steeds allemachtig stoer.’ 1

Q&A Kaagman laat zich niet sturen In een Radio 1-interview suggereerde Jerney Kaagman dat ze minister van Cultuur wilde worden. Onzin, zegt ze nu. ‘Zoiets gaat zijn eigen leven leiden.’ AMSTERDAM

...

Er wordt gefluisterd dat u Minister Plasterk wilt opvolgen. ‘Ik kan hier heel kort over zijn. Ik heb in het Radio 1-interview van 26 december verteld dat ik na mijn vertrek bij Buma Cultuur nog niet weet wat ik ga doen. Op de vraag van de journalist of ik de politiek in ga, heb ik als grapje gezegd dat ik minister van Cultuur wil worden.’ Het is dus niet waar? ‘Zoiets gaat zijn eigen leven leiden. Opeens had iedereen het er over. Het stond zelfs in de lichtjeskrant bij de afslag bij Eemnes. Dat is toch niet de moeite waard, denk ik dan.’ Bent u in uw antwoorden gestuurd door de interviewer? ‘Ik word niet gestuurd.’ Vindt u het vervelend dat we allemaal hopen dat u minister wordt? ‘Ik vind het vooral vanuit de journalistiek heel vreemd dat hier zo sensatie-achtig over wordt bericht.’ U zou als minister toch veel voor de muziekindustrie kunnen doen? ‘Ik heb negen jaar gewerkt voor Conamus, ik heb als pr-manager gewerkt voor Radio Noordzee en ik ben nu directeur bij Buma. Ik heb me dus altijd al ingezet voor de Nederlandse muziekindustrie.’ 1

Businessboy-factor Vrijgezel? W: ‘Nee.’ B: ‘Nee.’ Wonen B: ‘In Amsterdam Oud-Zuid.’ W: ‘Oud-Zuid. Duur, ook.’

°&FO
JOESVLXFLLFOEF
WFSHFMJKLJOH
UVTTFO
EF NZUIFO
WBO
IFU
WPML
*TSBqM
FO
EJF
WBO
[JKO CVVSWPMLFSFO± EJPANIA@E=EN

Duurste aankoop afgelopen jaar B: ‘Een horloge voor mijn vriendin. Ter waarde van een modaal maandsalaris.’ W: ‘Een ring van Cartier. Ik zeg niet hoe duur hij was, want dan weet mijn vriendin het ook.’ Creatief met De Pers: ‘Beplakte deuren op Amsterdam Centraal. Op de ene deur staat ‘ik heb geen mening’ en op de andere ‘ik heb een mening’. Achter de eerste deur staan mensen van Sp!ts en Metro, achter de tweede wordt De Pers uitgedeeld.”

EO>J 





  

Bas Nuissl en Wouter van der Pauw.

Oud Zuid Nieuw Geld

DAG BONUS, DAG 2008 AMSTERDAM

...

Het was het jaar van de bonusval. Bij Fortis krijgen de streeppakken niks, ABN Amro-topman Smittmann casht nog wel. Koster en Jojanneke wandelden nog één keer naar de meest bezochte plaats van het jaar.

O

ns doelwit bij de voorheenABN Amro-toen-Fortis-ennu-weer-ABN Amro burcht aan de Gustav Mahlerlaan bestaat uit mannen in pak, want iedereen weet dat zij héél stout zijn geweest in 2008. Vraag: krijgen de heren en sommige dames nog een beetje bonus? ‘Ik weet eerlijk gezegd niet waar we over praten’, zegt ons eerste slachtoffer. Geen naam uiteraard. De schat werpt een steelse blik op de vrolijke stoet bankmedewerkers die ons passeert en zet onopvallend een paar stappen dichter naar de deur ‘Daar heb ik nog niks over gehoord.’ Hij gebruikt de halve tel die wij nodig hebben om hem meelijwekkend

toe te knikken om in looppas richting de kantoordeuren te snellen. ‘Ik krijg geen bonus’, zegt een meneer in donkerblauwe regenjas met een ietwat beteuterd glimlachje. ‘En hoeveel ík precies krijg, doet er niet toe’, zegt zijn behulpzame kompaan. Een enkele durfal is bereid ons een vinger te geven. ‘Bonussen moeten afhankelijk zijn van resultaten’, dicteert hij. ‘Ja, en dus?, nemen wij de hele hand. De lefgozer glimlacht besmuikt. ‘Wat mij betreft zouden de bonussen dit jaar wel gehalveerd mogen worden.’ Eindelijk iemand die een getal verbindt aan de kredietcrisis. Betekent dit dat hij bereid is tot een snufje nobele zelfopoffering? ‘De bo-

nussen van topmannen bedoel ik, hè’, haast hij toe te voegen. De stroom bange mannen droogt op. Wij zijn moe van alle angstige blikken op het kantoorgebouw en de ondervragingen op fluistertoon. Onze laatste hoop geeft schoorvoetend toe dat de bonussen misschien wel eens ‘wat overdreven zijn’. ‘Maar hier wil ik eigenlijk helemaal geen uitspraken over doen – we zijn al vaak genoeg negatief in het nieuws.’ Da’s waar ook. Verderop is een nieuwe bidkapel. We zakken door onze knieën, met een glaasje bessenappel en citeren Reve uit De Avonden: ‘Tom te tom tom, tom te tom, het gaat slecht, verder gaat het goed.’ 1

KOJO’S GENANTE HOEKJE

Een rijk leven Hoewel we zowel Ruud als Estelle somberend en alleen op feestjes zagen staan, gaat het hartstikke goed met dit droomkoppel. Na hun Los Angelesavontuur, zitten ze nu samen warm in Miami. Dat een rijk en gelukkig liefdesleven Frank en Monique, niet gegund is, breekt ons hart. Daarom wensen we de Gullits een voorspoedig 2009. 1

[email protected]

Peugeootje graag

De supermarktkampioen

Hoewel wij zelden om onderwerpen verlegen zitten, zijn lumineuze ideeën uwer zijde van harte welkom. Uw digitale post kan naar [email protected] .

De populairste leasewagen is de Peugeot 207. Daarna de Ford Mondeo en op derde plaats staat de Volkswagen Passat.

Marc Bolland, topman van het Britse supermarktconcern Morrissons, is als eerste Nederlander verkozen tot Britse Zakenman van het Jaar.

 

 

In Business Onderkop

 

 




GELD TELT REDACTIE: INDEPENDER.NL Andere zorgverzekering? Het kan nog net! Tot wanneer kan ik overstappen? Wil je nog overstappen, dan moet je snel zijn. Je kunt tot 31 december je huidige zorgverzekering opzeggen. Vervolgens heb je tot 1 februari 2009 de tijd om een andere zorgverzekering af te sluiten. Deze gaat altijd per 1 januari a.s. in. Maar voor de zekerheid kun je beter eerst een nieuwe verzekering afsluiten voordat je de oude opzegt. Waarom zou ik overstappen? Een groot aantal verzekeraars heeft de dekkingen beperkt om de premies niet al te zeer te laten stijgen. Het is dus zaak om goed te kijken of je nog wel goed verzekerd bent. Het is goed mogelijk dat je bij een andere verzekeraar een betere dekking krijgt voor dezelfde premie. Hoe kies ik een zorgverzekering? Bedenk eerst waarvoor je verzekerd wil zijn. Ga dan naar een vergelijkingssite als Independer.nl en geef bij het maken van een vergelijking je wensen op. Vervolgens zie je direct welke verzekeringen het best bij jou passen. Een tandartsverzekering is altijd handig toch? Dat hangt van de conditie van je gebit af. Als je alleen voor controles naar de tandarts gaat en verder nooit wat hebt, betaal je meestal meer premie dan je van je verzekeraar terugkrijgt. Vraag dus aan je tandarts welke kosten hij het komend jaar verwacht en bepaal dan of je je daarvoor wilt verzekeren. Is overstappen lastig? Overstappen is allang niet meer zo’n klus als voorheen. Via bijvoorbeeld Independer.nl kun je al binnen tien minuten zijn overgestapt. Het vergelijken van zorgverzekeringen is via internet redelijk eenvoudig. En veel verzekeringen kun je direct online afsluiten. Zelfs een eventuele gezondheidsverklaring kun je bij Independer.nl online invullen. Ook dat kost je weinig tijd. Bovendien zegt je nieuwe verzekeraar je oude zorgverzekering op, dus ook daar heb je geen omkijken meer naar. 1

Kerstinkopen

Recordaantal pinbetalingen

LEZERSVOORDEEL ANDRÉ RIEU in WENEN

Redactie economie AMSTERDAM

...

Voorafgaand aan de Kerstdagen heeft het aantal pin- en creditcardtransacties op één dag opnieuw een record gebroken. Betalingsverwerker Equens telde op 24 december 9,8 miljoen betalingen, met een maximum van 378 betalingen per seconde tussen half drie en drie uur ’s middags. Het oude record dateert van zaterdag 22 december 2007, met ruim 9 miljoen transacties. Equens heeft naar eigen zeggen de capaciteit om 500 transacties per seconde te verwerken. Veel winkeliers stimuleren tegenwoordig actief betalen met pin. Waar voor betalingen van kleine bedragen vroeger vaak een vergoeding werd gevraagd, is dat nu meestal gratis. 1

Calvé

Potje mayonaise stukken duurder ANP AMSTERDAM

...

7

Op 16 februari staat violist André Rieu met zijn Johann Strauss Orkest in Wenen en daar kunt u bij zijn! Want speciaal voor u hebben wij een waanzinnig arrangement naar Wenen, inclusief toegangskaart voor het concert van André Rieu, samengesteld! Laat u op de sierlijke klanken meevoeren naar lang vervlogen tijden en bewonder de prachtige kostuums en het indrukwekkende decor. Als dit geen heerlijke avond wordt! Bovendien verblijft u in een comfortabel 3-sterren hotel, waar elke ochtend een heerlijk ontbijt voor u klaar staat. U boekt deze 4-daagse reis al vanaf slechts € 159, maar u als lezer van deze krant krijgt met de speciale actiecode DP70000 ook nog eens een korting van € 20 bij 2 personen!

ve Exclusie ing rt lezersko ! € 20 rs.)

(bij 2 pe

Boek voor uw korting met actiecode DP70000 ANDRÉ RIEU IN WENEN Violist André Rieu is wereldberoemd geworden met zijn meeslepende walsen! Hij heeft de klassieke muziek voor iedereen toegankelijk gemaakt. André Rieu is een entertainer van hoog niveau en waar hij ook komt, iedereen kent hem en zijn muziek. De manier waarop hij klassieke muziek introduceert spreekt iedereen aan en mede daarom zijn zijn concerten binnen no time uitverkocht! Ga genieten van de bekende walsen, het prachtige decor en het Johann Strauss Orkest met muzikanten van internationaal topniveau. Dit wordt zeer zeker een fantastische avond uit! Aarzel dus niet langer en boek dit geweldige 4-daagse arrangement.

Paleis Belvedere - Wenen

INCLUSIEF: verblijf in een 3-sterren hotel, in een 2-persoonskamer met ontbijt en 4e rangs toegangskaart voor het concert van André Rieu in de Stadthalle in Wenen. EXCLUSIEF: toeslag 3e rangs kaart € 15 p.p., toeslag 2e rangs kaart € 33 p.p. of toeslag 1e rang kaart € 50 p.p. (optioneel), vervoer, reis- en annuleringsverzekering, reserveringskosten € 17,50 per boeking (verplicht) en bijdrage Calamiteitenfonds € 2,50 per boeking.

DATA en PRIJZEN Aankomstdatum: zondag 15/2 15 februari 4 dagen Normaal v.a. € 159 nu vanaf € 149 Prijzen zijn per persoon, bij een bezetting van 2 personen. Reserveringskosten € 17,50 per boeking (verplicht). Zie www.kras.nl/LR50399 Alleen met de actiecode DP70000 komt u in aanmerking voor de lezerskorting.

Wie een jaar geleden een pot Calvé mayonaise kocht, betaalde daar rond de 0,90 euro voor. Een jaar later kost diezelfde pot 1,29 euro. Een stijging van 0,39 cent of ruim 40 procent. Volgens een woordvoerster van het voedingsmiddelenconcern Unilever heeft dat alles te maken met de stijging van grondstofprijzen. ‘Die worden deels doorberekend.’ Vooral eetbare oliën, een groot bestanddeel van mayonaise, zijn flink duurder geworden. Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek ruim 20 procent in een jaar tijd. ‘We gebruiken in een andere mayonaise van ons dan ook een alternatief, citrusvezel. Dat is minder vet en goedkoper’, aldus Unilever. Een pak Honig macaroni werd in een jaar tijd meer dan 0,20 euro duurder. Kostte dat bij verschillende supermarkten in december 2007 nog gemiddeld 0,67 euro, nu is dat 0,89 euro. Een prijsstijging van ruim 30 procent. Overigens ligt het in de rede te veronderstellen dat voedingsmiddelen als mayonaise op termijn ook weer goedkoper worden. Voedselprijzen zijn na de piek eerder dit jaar weer gezakt. 1

 
  

 





#"&(!"'
%'
&'&
!%
*"
"
#" "
#$"
'
'
-+ ''
"
!

*"
&

((%
$%

#$"

"$"% "
*#%'

)"

,#%)%,%""
('"
"'##%(%"
& #'"
%(&'
  



 




 '&'$
##%

*
&
 &
)#"&
'(&&"

!"

)%  "

"
'
,'%

,#" *"
#$
 ,#"
'(& &"

"



 ((%
,#
##
***  "$"% " &''&'                      "

Mag het een pondje meer zijn?

Ook ING verlaagt rente

Olie toch duurder

Een pond is bijna hetzelfde waard als een euro. Gisteren zakte de Britse munt verder weg naar een nieuw dieptepunt. De dollar zakte ook.

ING verlaagt de hypotheekrente vanaf 1 januari met 0,1 tot 0,5 procentpunt. Dan zijn de tarieven net zo laag als bij dochterbedrijf de Postbank.

Jammer, de olieprijs is weer wat gestegen. De productie van oliekartel OPEC werkt dus toch. En de aanval van Israël op Gaza helpt ook mee.

8

 

 

In Business De markt

BEURS VANDAAG REDACTIE: IEX.NL 2009 wordt weer rampjaar

D

e donkere dagen tussen Kerst en Oud & Nieuw zijn dit jaar nog ijziger en donkerder dan normaal. Het voorbije beursjaar heeft historische verliezen opgeleverd en langzaam maar zeker lijkt niemand meer een positieve duit in het zakje te willen doen. Doemscenario’s tieren juist welig. Alle financiële media staan vol met griezelverhalen over de economische en financiële rampspoed die in 2009 over beleggers wordt uitgestort. Het gaat slecht, maar het wordt nog slechter. Het enige sprankje hoop lijkt de change die de nieuwe Amerikaanse president Barack Obama belooft. De Deense Saxo Bank doet tien redelijk gewaagde prognoses voor 2009, waarvan beleggers maar beter kunnen hopen dat ze niet uitkomen. De meest optimistische voorspelling is nog wel dat de olieprijs verder wegzakt naar 25 dollar per vat, maar de achterliggende reden (groeivertraging wereldwijd) is weer weinig hoopvol. Nog meer gitzwart toekomstbeeld uit de Deense koker: de Chinese groei die de afgelopen jaren boven de 10 procent lag, gaat in 2009 naar nul. Dat is pijnlijk, omdat juist de Chinese groei de motor van de wereldeconomie moet zijn. De S&P 500 daalt volgend jaar naar 500 (nu 871) en ook in de eurozone wordt het flink doormodderen. De euro zakt naar 0,90 dollar (nu 1,39), met name door een enorme groeidip in Oost-Europa. Daardoor komen ook Oost-Europese munten die vastgekoppeld zijn aan de euro in zwaar weer. Misschien kunnen beleggers het doemdenken van de Deense bankanalisten nog wel hebben, maar het wordt erger wanneer alom gerespecteerde analisten en goeroes ook tot de notoire zwartkijkers blijken te behoren. Nouriel Roubini (Universiteit van New York), Jim Rogers (grondstoffengoeroe) en Meredith Whitney (de analiste die als eerste het bankenonheil aan zag komen) gingen hem al voor, maar zo vlak voor Kerst

 

 




kwam ook de Zwitserse vermogensbeheerder Marc Faber met sombere bespiegelingen. Faber, bekend van zijn Gloom Boom Doom-geloofsbrieven liet vorige maand nog weten dat de beurzen te ver naar beneden waren doorgeschoten, maar lijkt nu een stuk pessimistischer. Economisch wordt het eerste halfjaar van 2009 een ramp en het tweede halfjaar wordt nauwelijks beter. Faber weet wel welke sector en regio’s de scherpste rebound gaan maken als het tij keert. ‘Het kan twee jaar duren, of vijf jaar of twaalf jaar, maar als er een economisch herstel komt, zullen grondstoffen, mijnbouwbedrijven en opkomende markten, met name in Azië, een heel scherp herstel laten zien.’ De reden daarvoor is dat de grondstoffen- en mijnbouwindustrie nu nauwelijks produceert of investeert en de vraag naar die producten het eerst aantrekt bij economisch herstel. Maar de wereldeconomie moet eerst nog door de zure appel heen bijten en het klokhuis is nog niet in zicht. Voorlopig blijven de krantenkoppen bol staan van massaontslagen bij grote bedrijven, financiële injecties, dalende consumentenbestedingen en meer rampspoed. Als het aan de grote denkers van de beurs ligt, blijft dat nog wel even zo. Wel zijn diverse analisten, onder wie Marc Faber, het er over eens dat er na de algehele afschminking van de beurs, winnaars over zullen blijven. Keurig presterende bedrijven die goed door de crisis heen gekomen zijn en waarvan de aandelen voor een appel en een ei op de beurs te koop zijn. Dat is voor nu een heel schrale troost. Na beursrampjaar 2008 lijkt een herstel nog ver weg. Eén klein sprankje hoop is er nog wel. Na rampjaar 1974 waren de vooruitzichten voor 1975 volgens kenners ook dramatisch. Economisch werd 1975 ook geen topjaar, maar beleggers pakten wel 50 procent rendement. Hoop doet leven. 1

38,91

Olie

De markt in kaart VS DOW JONES VS NASDAQ

LONDEN FTSE 100 KOERS:

8483,93 % VERSCHIL:

KOERS:

KOERS:

-0,37%

1510,32

4319,35

% VERSCHIL:

% VERSCHIL:

-1,30%

2,44% FRANKRIJK CAC 40

KOERS:

BRAZILIË BOVESPA

3130,72

% VERSCHIL:

0,47% KOERS:

36908,64 NEDERLAND AEX

% VERSCHIL:

0,12%

KOERS:

240,81

% VERSCHIL:

Bron koersgegevens: 1 januari 08

-0,45%

29 december 08

VERSCHIL:

% VERSCHIL:

-0,29

-0,74%

Nederland AEX Index - slotkoersen 29 december AANDEEL

SLOT

aegon 4,375 ahold 8,769 29,355 akzo nobel arcelor mittal 16,75 12,09 asml holding 6,101 bam groep 30,71 corio dsm, kon. 18,355 0,904 fortis 19,68 fugro 21,36 heineken 7,19 ing groep c. kpn 10,22 13,795 philips, kon. 14,00 randstad 8,358 reed elsevier royal dutch shell a 18,15 8,77 sbm offshore tnt 13,11 4,80 tomtom 101,60 unibail-rodamco 17,20 unilever c. 9,029 usg people wereldhave 61,345 13,53 wolters-kluwer c.

VORIG SLOT

4,608 8,83 28,26 16,64 12,42 6,10 33,52 17,74 0,95 19,32 21,44 7,15 10,35 13,65 14,50 8,218 18,345 8,97 12,95 4,64 104,175 17,20 8,91 65,02 13,36

Amsterdam Midcap Index - slotkoersen 29 december

VERSCHIL

HOOG

-0,23
-0,06
1,10  0,11  -0,33
0,00  -2,81
0,62  -0,05
0,36  -0,08
0,04  -0,13
0,14  -0,50
0,14  -0,20
-0,20
0,16  0,16  -2,58
0,00 0,12  -3,68
0,17 

4,66 8,895 29,585 17,40 12,45 6,20 33,50 18,465 0,973 20,22 21,59 7,19 10,545 13,94 14,59 8,439 18,69 9,29 13,19 4,86 106,64 17,57 9,111 65,635 13,74

LAAG

VOLUME

4,29 6247918 8,68 2526750 28,30 671355 16,54 2671850 11,935 1899499 6,03 345961 30,61 307238 17,66 574929 0,882 8254936 19,515 433792 21,21 643829 6,96 5321666 10,18 3895669 13,70 2677469 13,75 506188 8,211 1563241 18,02 6651762 8,721 357327 12,98 750303 4,66 841644 101,60 35528 17,04 4440367 8,752 246100 61,345 102252 13,44 378902

AANDEEL

SLOT

aalberts ind. amg arcadis asm international binckbank boskalis westm. crucell csm draka holding eurocomm. prop. heijmans imtech logica nutreco holding oce opg groep ordina pharming group smit international sns reaal ten cate vastned retail vopak wavin wessanen c.

4,916 6,732 9,25 6,00 5,53 15,65 10,75 10,895 6,395 23,60 3,448 10,785 0,68 22,995 3,025 9,10 2,465 0,645 35,25 3,75 16,00 33,52 26,75 2,182 4,39

VORIG SLOT

4,86 6,62 9,10 5,95 5,54 15,40 11,21 10,81 6,45 26,00 3,42 10,60 0,70 22,65 3,00 8,82 2,312 0,651 34,80 3,73 15,70 34,20 25,49 2,14 4,50

Amsterdam Smallcap Index - slotkoersen 29 december

VERSCHIL

HOOG

LAAG

VOLUME

AANDEEL

SLOT

0,06  0,11  0,15  0,05  -0,01
0,25  -0,46
0,08  -0,06
-2,40
0,03  0,18  -0,02
0,34  0,02  0,28  0,15  -0,01
0,45  0,02  0,30  -0,68
1,26  0,04  -0,11


4,95 6,99 9,279 6,40 5,60 15,715 11,33 11,08 6,60 25,96 3,52 10,885 0,70 23,19 3,069 9,10 2,48 0,67 35,25 3,773 16,20 34,59 26,75 2,312 4,53

4,82 6,73 9,10 5,76 5,45 15,405 10,70 10,635 6,36 23,01 3,421 10,43 0,67 22,74 3,00 8,40 2,30 0,645 34,80 3,65 15,61 33,52 25,275 2,15 4,39

126923 99792 88715 205198 61144 84798 402662 104670 75125 105061 65486 388533 324064 126640 336237 166172 305051 96645 21854 276693 46283 47709 107629 984397 432466

accell group antonov ballast nedam beter bed brunel intern eriks group exact hold. fornix biosciences gamma holding grontmij c. innoconcepts kardan kas bank lanschot, van macintosh retail moolen holding nieuwe steen qurius sligro food gr spyker cars super de boer tkh group tmg unit 4 agresso vastned off/ind

17,49 0,19 12,00 8,50 8,199 26,75 13,50 6,59 6,24 17,445 3,05 1,461 9,799 46,10 6,60 2,02 10,41 0,235 14,90 2,501 2,72 8,129 12,14 7,85 6,776

VORIG SLOT

VERSCHIL

17,00 0,49  0,19 0,00 11,35 0,65  8,53 -0,03
8,25 -0,05
26,00 0,75  13,50 0,00 6,71 -0,12
6,20 0,04  16,90 0,54  2,949 0,10  1,58 -0,12
9,45 0,35  44,00 2,10  6,50 0,10  2,039 -0,02
10,72 -0,31
0,23 0,00  14,72 0,18  2,50 0,00  2,72 0,00 7,50 0,63  11,14 1,00  7,552 0,30  6,52 0,26 

HOOG

LAAG

VOLUME

17,50 0,20 12,10 8,50 8,249 27,00 13,50 6,60 6,329 17,58 3,10 1,50 9,799 46,10 6,77 2,05 10,79 0,235 15,00 2,52 2,749 8,25 12,19 8,00 6,939

16,95 0,19 11,36 8,30 8,15 26,00 13,35 6,59 6,199 16,605 3,00 1,38 9,42 44,50 6,49 2,01 10,41 0,226 14,65 2,501 2,70 7,45 10,93 7,52 6,70

23093 181360 32308 23345 3295 11374 4358 1152 7276 13388 58762 183340 4610 1794 24062 34483 44003 100071 40671 1226 72945 44987 39379 42301 148943

 

 

In Business De markt

 

 




DE GONG DUITSLAND DAX

JAPAN NIKKEI 225

AMSTERDAM

...

Het is kerstvakantie, en dat was voor de kinderen van de medewerkers van de Amsterdamse beurs een mooie gelegenheid om eens met hun ouders mee te gaan en de handelsdag te openen. Een grote groep enthousiaste meisjes en jongen in de leeftijd van 2 tot 17 jaar, begaf zich naar het podi-

RUSLAND RTS-INDEX

KOERS:

4704,86

KOERS:

8747,17

% VERSCHIL:

1,63%

9

um, waar Thalisa van 12 de openingsgong mocht luiden. De Pers vroeg zich af waar deze generatie hun zakgeld aan besteedt of wat er zoal op hun verlanglijstjes staat. Wat was het leukste dat ze ooit gekocht of gekregen hadden? Waar sparen kinderen voor? De antwoorden waren behoorlijk unaniem. Leukste aankopen waren de Nintendo spelcomputers Wii of DS, en als deze nog niet in het bezit waren, stonden ze wel op het verlanglijstje. Daarnaast scoren – los van al dat elektronisch geweld – ook klassiekers als Lego en Playmobil nog steeds hoog als het gaat om populair speelgoed. 1

% VERSCHIL:

0,09%

KOERS:

642,83 % VERSCHIL:

-3,73%

HONGKONG HANG SENG

HET PANEL REDACTIE: IEX.NL

financieel systeem en de werkgelegenheid.’

INFRA EN DUURZAAM

STELLINGVANDEDAG: KOERS:

Duizend miljard

14328,48

Economen houden er rekening mee dat Obama straks een reddingsplan van honderden miljarden of mogelijk zelfs een biljoen dollars gaat presenteren. Wordt het niet lastig om zo enorm veel geld uit te geven en waar zou u de miljarden aan besteden?

SINGAPORE STRAITS TIMES

% VERSCHIL:

1,02%

VERANTWOORD UITGEVEN

Ad van Tiggelen, beleggingsstrateeg ING ‘Obama mag niet te veel stimuleren vanwege inflatiedreiging en te weinig reductie van consumentenschuld, maar ook niet te weinig vanwege deflatiedreiging en/of langdurige recessie. Maximaal 1.000 miljard gedurende 2009 lijkt verantwoord, voor het

KOERS:

1780,57

% VERSCHIL:

3,19%

Corné van Zeijl, fondsbeheerder SNS ‘Het probleem is niet het uitgeven, maar het ophalen van zo’n bedrag. Geld uitgeven is voor regeringen nooit een probleem. In dit geval liggen infrastructuur en duurzame energie voor de hand. Vooral in dat laatste kan duurzaam geïnvesteerd worden. En verder zijn er op het sociale vlak genoeg gaten te vullen.’

BODEMLOZE PUT

Peter van Kleef, senior redacteur IEX ‘Het plan van Obama is nu al bijna tien keer zo groot als tijdens de verkiezingscampagne van nog geen drie maanden geleden. Het is een hoop geld dat de nieuwe president in de put gaat gooien, maar of het voldoende is om de economie te redden. Het enige dat we nu weten is dat de put steeds weer breder en dieper is dan we eerst dachten. De vraag is of er wel een bodem in zit.’ 1

Agenda dinsdag 30 december AEX Index

240,81

Hang Seng

14328,48

Dow Jones

8483,93

Bedrijven Binnenland 09.00

DNC

Laatste handelsdag aandeel

Raad van State Haven Rotterdam Rechtbank Haarlem

Uitspraak kg TNO Delft vs Staat Voorlopige overslagcijfers 2008 Uitspraak milieudelicten Schiphol

Economie Binnenland 10.00 10.30 13.15

Economie Buitenland 08.00 31 december 07

VERSCHIL:

-1,09

Euro/Dollar

30 december 07

VERSCHIL:

-0,0095

29 december 08

% VERSCHIL:

31 december 07

VERSCHIL:

-0,45%

+144,34

1,3982

Goud

29 december 08

% VERSCHIL:

-0,67%

2 januari 08

VERSCHIL:

+30,52

29 december 08

% VERSCHIL:

31 december 07

VERSCHIL:

+1,02%

-31,62

879,62

Olie

29 december 08

% VERSCHIL:

+3,59%

% VERSCHIL:

-0,37%

38,81

2 januari 08

VERSCHIL:

+1,17

29 december 08

29 december 08

% VERSCHIL:

+3,11%

Duitsland, publieke sector

Negenmaandscijfers

naf a v s l e Hot pers. ten, 2 2 nach incl. ontbijt

****

Hotel Carpe Diem Kirchhundem Sauerland(DE) Hoog gelegen in de bergen met wintersport en wellness faciliteiten

vanaf

€99,-

2 nachten, 2 personen incl. ontbijt

***

Hotel Prinz Anton Düsseldorf (DE) Ideaal gelegen nabij het centrum van Düsseldorf

vanaf

€139,2 nachten, 2 personen incl. ontbijt

****

Radisson SAS Astrid Hotel Antwerpen

****

Carlton Beach Hotel Scheveningen (NL) Aan het strand en de boulevard

vanaf

€198,-

Super Winter Special 2 nachten, 2 personen incl. 1x diner en ontbijt

****

Sandton hotel de Roskam

***

Park Inn Antwerpen

Parijs (FR)

Texel (NL)

Top hotel, moeiteloos met de metro naar hartje Parijs

Modern complex op loopafstand van het strand

vanaf

€175,2 nachten, 2 personen incl. ontbijt

****

Van der Valk Emmen Emmen (NL) Genieten in Drenthe, kamers met whirlpool

2 nachten, 2 personen incl. ontbijt

***

Sandton Hotel Eindhoven City Centre

****

Sandton Hotel De Cooghen

Antwerpen (BE)

Rheden (NL)

€129,-

****

Pullman Paris La Défense

Nieuwste hotel in Antwerpen, vlakbij het centraal station

Aan de rand van Nationaal Park Veluwezoom, met beautycentre

vanaf

, 9 €9

vanaf

€99,-

2 nachten, 2 personen incl. ontbijt

*****

vanaf

€189,2 nachten, 2 personen incl. ontbijt

****

vanaf

€99,-

2 nachten, 2 personen incl. ontbijt

****

Sandton Hotel de Rijsserberg Hampshire Classic

Vaals Zuid-Limburg (NL)

Kies voor mooi Twente

Ultieme ontspanning vlakbij Maastricht

Rijssen Overijssel (NL)

vanaf

€139,2 nachten, 2 personen incl. ontbijt

****

Hotel Bristol Stephanie

Van der Valk Stein-Urmond

Bilderberg Kasteel Vaalsbroek

vanaf

€209,2 nachten, 2 personen incl. ontbijt

****

Sandton Resort Bad Boekelo

Antwerpen (DE)

Eindhoven (NL)

Brussel (BE)

Stein-Urmond Limburg (NL)

Boekelo Twente (NL)

Gelegen in het centrum, met sauna, fitness en zwembad

Ideaal voor shopliefhebbers

Luxe hotel in de prestigieuze winkelstraat van Brussel

Met Health Club, vlakbij Maastricht

Op een fraai landgoed, met binnenzwembad en tennisbanen

vanaf

€258,2 nachten, 2 personen incl. ontbijt

vanaf

€119,2 nachten, 2 personen incl. ontbijt

vanaf

€189,2 nachten, 2 personen incl. ontbijt

vanaf

€129,2 nachten, 2 personen incl. ontbijt

vanaf

€139,2 nachten, 2 personen incl. ontbijt

Reserveer nu op www.weekendjeweg.nl of bel 0900 - 8079 (30 cpm)

Alle genoemde prijzen zijn vanaf prijzen, exclusief reserveringkosten, garantieregeling, toeristenbelasting en eventuele toeslagen en zolang de voorraad strekt. Voor telefonische informatie en reserveringen zijn wij bereikbaar van 8.30 tot 22.00 uur, op zaterdag en zondag van 9.00 tot 22.00 uur en op feestdagen van 9.00 tot 17.00 uur.

Beste schoolkrant

ONDERWIJS

Het is een lifestyle Maria Montessori legde in 1907 de basis voor de naar haar vernoemde leermethode. ‘Help mij het zelf te doen’ was haar credo. 14

Special

11   

De redactie van Hamel Magazine. FRANK GROELIKEN

Hamel Magazine Haags Montessori Lyceum maakte de mooiste schoolkrant

Beste schoolkrant in beste krant Dit jaar werd de Hamel, schoolkrant van het Haags Montessori Lyceum, uitgeroepen tot beste schoolkrant van Nederland. Als deel van deze prijs nodigde De Pers ons uit een katern te maken. INTERNET

Illegaal downloaden oké? We doen het dagelijks, in de trein, op de fiets, in bed. We hebben het natuurlijk over het luisteren naar illegaal gedownloade muziek. Wat voor impact heeft dit op de muziekindustrie?

Lees meer op pagina 12

LIFFESTYLE

Birgit over montessorionderwijs Draagt het type onderwijs dat je krijgt bij aan het leven dat je later leidt? We vroegen het aan Birgit Schuurman, ex-leerling van het Montessori Lyceum Herman Jordan.

Lees meer op pagina 13

Saptarshi Chowdhury Barua Jesse Evers DEN HAAG

...

Vijf pagina’s in een landelijke krant maken! Te gek! Onmiddellijk barstte binnen de redactie een hevige discussie los. Wat gingen we schrijven? Eén ding wilden we in ieder geval niet: standaardjournalist spelen. Niet voor niets zijn we redacteuren van een schoolkrant, een blad van jongeren vóór jongeren. Nu

was er de mogelijkheid volwassenen een inkijk te geven in de lifestyle van jongeren en met name in die van montessorianen. Zijn die zo anders dan andere middelbarescholieren? Een uitgebreid onderzoek begon. Met zijn twintigen gingen we enthousiast aan de slag. Het kostte weken tijd; hele nachten schreven we door, proefwerken werden onvoldoende gemaakt, vrienden verwaarloosd en leraren maakten zich zorgen. En stiekem zijn we best trots op het resultaat. 1

COLOFON Redactie: Charlotte Thepass, Clemens den Exter, Dagmar Bosma, Dionne van Dijk, Elianne Odding, Janneke van der Ham, Jorinde van de Vis, Maaike Swets, Maaike van Tartwijk, Mariëlle Veenma, Marjolein Mulder, Michel Franken, Nina Vervoorn, Yaël Dekker, Zoë Kisoen en Marjet van Cleeff (begeleiding) Fotografie/Vormgeving: Alletta Bosma, Vincent Dewina, Luka van Diepen en Zaved Latif Hoofdredactie: Saptarshi Chowdhury Barua en Jesse Evers

12

 

 

Beste schoolkrant

 

 




Shows Cabaretiers over ‘second life’ en andere ongemakken

‘Liever spam dan geen e-mail’ Internet, gsm, pc, tomtom: ze beïnvloeden ons leven. Het is allemaal heel handig en fijn, maar heeft het geen nadelen? Weten we nog wat echt is en wat niet? Voor cabaretiers is het een thema, zo blijkt uit hun laatste shows. KASPER VAN KOOTEN

CLAUDIA DE BREIJ

Waarom keuzes maken als je van alles tegelijk kunt genieten? Dat is het thema van zijn show Veelvraat. Het leven is soms te leuk om te kiezen. In zijn show vertelt hij hoe hij een meisje ontmoet, haar naam niet goed verstond en het daarom gaat googelen in de hoop haar toch te vinden. ‘Het is een zoektocht op internet die langzaam overgaat naar het zoeken naar echte, tastbare zaken. Ik hunker naar het echte contact als vroeger, zoals brieven schrijven naar een meisje.’ De veelvraat Van Kooten komt zijn eigen grenzen tegen. ‘Door deze show te maken maak ik vooral mezelf bewust van wat ik doe.’ 1

iPod, iMac, iLife, iWork, en ook iClaudia. Het lijkt alsof mensen de ‘onechte’ wereld belangrijker beginnen te vinden. Claudia laat zien hoe ver die onechte wereld al is doorgedrongen in het echte leven. ‘Voor veel mensen zijn dingen pas echt gebeurd als ze zijn vastgelegd. Ze staan vooraan bij Madonna, maar kijken niet naar haar, maar naar het schermpje op hun mobiel om te zien hoe goed ze Madonna in beeld hebben zodat ze later kunnen laten zien dat ze er bij waren. Het is een soort gulzigheid; niet genieten van wat je overkomt, maar het willen bewaren.’ Digitalisering vindt zij niet alleen negatief. ‘Ik ben er dol op: iets als YouTube is vaak van een ontwapenende kwaliteit. Je kunt niet meer tegen digitalisering zijn, dat is als tegen regen zijn.’ 1

Downloads Lijdt de muziekindustrie nou echt zo onder het illegaal downloaden van muziek?

Muziek in een muisklik Internet is ons tweede leven. Hier leggen we onze contacten, chatten we, surfen we en, heel belangrijk, hier komt onze muziek vandaan. Vrijwel iedere jongere heeft nu een mp3-speler die is volgestouwd met de nieuwste liedjes, illegaal gedownload. Beseffen we wel dat we eigenlijk aan het stelen zijn? Dagmar Bosma Zoë Kisoen DEN HAAG

...

Jongeren downloaden dagelijks. ALLETTA BOSMA

Een klein onderzoek wijst uit dat vooral wij, ‘de jongeren’, gebruikmaken van illegale downloads. Dat het eigenlijk stelen is, dringt blijkbaar niet echt tot ons door. Het populairst is Limewire: gemakkelijk te installeren, snel, en vooral lekker goedkoop. En legaal, zo wordt er vaak gedacht. Veel mensen weten echter niet dat het programma zélf wel legaal is, maar de nummers die erop verspreid worden niet! En als jongeren wel weten dat het verboden is wat ze doen, kan het ze gewoon niet schelen. ‘Kut voor de artiesten, ik blijf het gewoon doen!’ Van bijna alle scholieren die we hebben ondervraagd, zegt iedereen hetzelfde, ze downloaden, maar pas als ze een bepaalde muzikant echt heel goed vinden, kopen ze (heel, heel misschien) een cd. De meeste volwassenen houden het toch bij het kopen van cd’s. Dat vinden ze wel zo eerlijk voor de makers van de muziek. Maar ook wordt er veel voor de ideale middenweg gekozen: ITunes. Dat heeft het makkelijke van internet, maar is ook legaal. Per gedownload liedje betaal je 1 euro, maar je kunt ook in één keer een heel album op je harde schijf zetten. Toch is niet alles zoals het lijkt, want onder volwassenen wordt natuurlijk ook veel gedownload en op-

vallend veel uitgewisseld, bijvoorbeeld gebrande of gekopieerde cd’s. Want als iemand een cd heeft gekocht, is het natuurlijk geen moeite om vrienden een kopietje cadeau te doen. Toch zijn de meeste volwassenen het met elkaar eens: kopen is en blijft het beste. Maar laten we vooral niet vergeten dat het budget van een volwassene en dat van een jongere behoorlijk verschillen! Even ‘back to the point’: lijdt de muziekindustrie nou echt zo onder het illegaal downloaden van muziek? We kunnen stellen dat internet veel deuren sluit, bijvoorbeeld voor opkomende bands die steeds meer moeite hebben om rond te komen. Aan de andere kant opent internet ook weer nieuwe deuren. Denk aan de Myspace-generatie: jonge muzikanten die via Myspace hun muziek aanbieden en daardoor vaak ontdekt worden. De laatste tijd hoor je van veel nieuwe muzikanten dat ze dankzij Myspace doorgebroken zijn, en dat is natuurlijk geweldig!

‘Kut voor de artiesten, ik blijf het gewoon doen!’ Maar niemand weet natuurlijk beter hoe ernstig de dreiging van internet is, dan een heuse platenbaas. Daarom besloten wij een echte ‘insider’ op dit gebied te interviewen: Adriaan Pels van platenmaatschappij Excelsior Recordings (van o.a. Spinvis en Absynthe Minded). Als ik Adriaan bel, wil hij eigenlijk net in de auto stappen. Maar gelukkig kan een praatje over ‘de gevaren van internet’ en ‘de gevolgen voor de muziekindustrie’ hem nog even la-

GEEN FAMILIE Ctrl+Alt+Del, de naam van de show van GEEN FAMILIE (een duo bestaande uit Niels van der Laan en Jeroen Woe) zegt al genoeg over de inhoud van de show: kan internet in de toekomst het echte contact vervangen? Wat op internet staat is permanent. Wat je er vandaag op zet, staat er over veertig jaar nog. In hun show duikt steeds de ‘emoticon’ op. ‘Het is allemaal nepemotie. Een belediging kan van emotie veranderen door er een knipoog achter te zetten.’ Maar hun show gaat ook over vervreemding. ‘Ik heb liever spam dan geen mail. Als er maar staat: Inbox: (4).’ 1

ten wachten. Over de vraag ‘Zijn programma’s als Limewire een gevaar voor de muziekindustrie?’ moet hij even nadenken. ‘Het is eigenlijk best moeilijk te zeggen, en het gaat natuurlijk niet specifiek over Limewire, maar ik denk dat zulke programma’s wel degelijk een bedreiging zijn. Platenmaatschappijen verliezen vermogens aan dit soort programma’s. En een heel belangrijke doelgroep van de muziekindustrie, de jongeren, kunnen we eigenlijk niet verliezen.’ Adriaan vindt dat er behoorlijke verschillen zijn in de verkoopcijfers van nu en vroeger, ‘Een goed voorbeeld daarvan zijn de gouden platen: een paar jaar geleden had je een gouden plaat als je 40.000 cd’s verkocht, nu hoef je nog maar een schamele 30.000 stuks over de toonbank te laten gaan.’ Maar het gaat natuurlijk niet alleen over de platenmaatschappijen, ook beginnende artiesten krijgen het steeds moeilijker.

Bloed, zweet en tranen ‘Een platenmaatschappij heeft altijd een paar bands of muzikanten die het redelijk goed doen. Als een maatschappij daar genoeg geld mee verdient, is het mogelijk om ook in minder bekende, opkomende muzikanten te investeren. Nu er minder geld in het laatje komt, zijn die mogelijkheden beperkter,’ vertelt Adriaan. De vraag is of als mensen muziek downloaden zonder ervoor te betalen, ze echt stelen. Adriaan vindt van wel: ‘Ja, eigenlijk is dat zo. Deze mensen beseffen niet dat wat ze gratis downloaden, niet daadwerkelijk gratis is. Het kost geld, bloed, zweet en tranen om muziek te maken!’ De allerbelangrijkste vraag heb ik natuurlijk voor het eind bewaard, want downloadt Adriaan eigenlijk zelf nooit een liedje? ‘Nee! Nou ja, een keertje dan. Toen ging ik naar een concert van een band die ik nog niet kende, en natuurlijk wou ik eerst horen wat voor muziek het was, maar hun album was nog niet uit. Dus moest ik dat ene liedje wel downloaden, maar na het optreden heb ik uit schuldgevoel wel meteen hun album gekocht toen dat uitkwam!’ 1

 

 

Beste schoolkrant

 

 




‘Hier kan ik vooral mijn organiseer-ei kwijt.’ ALLETTA BOSMA

Lifestyle ‘Ik leef mijn leven door mijn hart te volgen’

Birgit: kunst en passie Afgebladderde verf en scheuren in de muren. Er hangt pop-art en graffiti-art. Ik zie werk van The Boghe en DD. Kleurrijke werken. Janneke van der Harm AMSTERDAM

...

Birgit Schuurman zit op een houten opklapstoeltje in het midden van de galerie zodat ze goed de ingangen in de gaten kan houden. Iedereen die binnenkomt ‘scant’ ze. ‘Al vrij snel krijg ik een beeld van het type kunst waar de persoon van zou kunnen houden. En vaak klopt dat idee nog ook.’ Birgit zat nog te bellen toen ik binnenkwam, dus had ik de tijd om even goed rond te kijken. Een paar schilderijen sprongen er wat mij betreft uit. Wie weet heeft ze mij ook al

‘Met dingen waar ik een passie voor heb, ga ik altijd tot het uiterste.’ gescand en voelt ze écht aan wat ik mooi vind. ‘Het meisje met de koptelefoon en lange haren aan het begin is wel wat voor jou’, zegt Birgit (dit was van dezelfde kunstenares als het schilderij dat me gelijk was opgevallen). Birgit maakte een aantal cd’s, speelde in toneelstukken zoals Sexual Perver-

sity en de musical The last five years. En heeft nu ook samen met haar vriend Arne Toonen een galerie. ‘Bij Prints & The Revolution breng ik makers samen en geef ze een platform. Hierin kan ik vooral mijn ‘organiseer-ei’ kwijt, maar ik wil daarnaast ook blijven spelen en zingen om mijn ‘creatieve ei’ kwijt te kunnen.’ Net als de hele Hamelredactie heeft Birgit op een montessorischool gezeten. Weliswaar niet op het HML, maar op het Herman Jordan Lyceum in Zeist. ‘Invloed van montessori merk ik vooral in het plannen. ‘Van uitstel komt afstel’. Dat heb ik heel vaak gehoord. En het klopt: bijna 30

procent van de leerlingen ging na het eerste jaar van school omdat ze niet zelf konden plannen. Gelukkig kon ik het wel en dat merk ik ook met zulke exposities. Dit heb ik allemaal zelf gedaan, tot aan het in de muur slaan van spijkertjes.’ Op het montessori is zelfkennis heel belangrijk. Misschien wel het belangrijkst, vindt Birgit. Aan zelfkennis ontbreekt het haar niet: ‘Zelf schilderen kan ik niet, en ik zal het ook nooit leren. Toch moet ik naast P&TR zelf iets kunnen maken. Dat wat ik maak, zijn de liedjes die ik schrijf, waarmee ik op het podium sta en waarmee ik mensen ontroer.’

13

‘Met dingen waar ik een passie voor heb, ga ik altijd tot het uiterste. Voor Frans en economie was een zesje goed genoeg, maar voor een goed verhaal bij Nederlands wilde ik een ‘goed’. En dan het liefst nog met een uitroepteken.’ Birgit verlangt nog steeds naar het beste. Ze probeert alleen dingen te doen waarvoor ze een passie heeft. De expositie hoort daar bij. Om toch het ‘creatieve ei’ kwijt te kunnen, speelde Birgit sinds september weer het stuk Vijf jaar met jou (eerder heette het The last five years). ‘Het is echt een prachtig stuk, het mooiste wat ik tot nu toe heb gedaan. Het is een musical met twee mensen, begeleid door piano, viool en gitaar. Geen toeters, geen bellen. Vijf mensen op het podium, meer niet. Mijn medespeler Jim de Groot vertelt het liefdesverhaal van A tot Z, en ik vertel het van Z tot A. Alles wordt gezongen, er is geen gesproken woord. Alles wat ik zing, is een scène. Je moet goed kunnen acteren, wil je het verhaal zingend kunnen overbrengen.’ Birgit doet graag wat ze wil. ‘Op school pikte ik van iedere stijl wel een graantje mee. Ik snuffelde overal een beetje doorheen. Ik had een Honda SS 50, hoge Dr. Martens en een integraalhelm, terwijl je op zo’n brommer toch echt een ‘potje’ moet hebben.’ ‘Netjes ben ik niet. Als ik eet, zit ik direct onder de vlekken, mijn huis is schoon maar rommelig. Op de muren, die net zo vol behangen zijn als deze garage, hangen schilderijen en foto’s en er staan kasten met platen en cd’s.’ Wát Birgit op wélke manier doet, is afhankelijk van het moment. Het is wel eens lekker om een droevige cd op te zetten als je je rottig voelt. ‘Zo luisterde ik de afgelopen maand onafgebroken de nieuwe cd van De Jeugd van Tegenwoordig in de auto, en thuis voortdurend de cd van een Roemeense zigeunerzangeres uit de jaren 60. Bij mode gaat het precies hetzelfde. Mode is te gek en ik geef erom, maar ik kan ook onopgemaakt de deur uit gaan.’ Achter het bureau staat een tas, met daarin supergave hakken. Ze kan niet wachten om ze aan te doen. ‘Als ik er vandaag de hele dag op rond trippel, heb ik vanavond blaren. In de galerie blijf ik dus op mijn slippers lopen.’ Birgit houdt ervan zich uit te leven en doet wat ze doet. ‘Ik leef mijn leven door mijn hart te volgen, in alles. Omdat je hart zoveel verschillende kleuren heeft, van zacht tot hard.’ 1 www.depers.nl/southphase www.southphase.com

Web ‘Het kan geen kwaad je msn eens uit te zetten en iemand te bellen’

Internet: vijfde levensbehoefte? Door de jaren heen zijn de mensen steeds afhankelijker geworden van de computer en internet. Ook ikzelf zou niet kunnen leven zonder internet, Tegenwoordig kun je op de pc via het programma Skype praten met je vrienden en je kunt met ze chatten via msn, de telefoon is dus nauwelijks meer nodig. Ook elke strip, soap of videoclip is inmiddels te vinden op het web, dus ook de tv wordt steeds nuttelozer! Clemens den Exter Yaël Dekker DEN HAAG

... Soms mag die stekker er wel eens uit! ALLETTA BOSMA

Vorige week gebeurde me er toch wat... Casema had problemen met de ver-

binding en daarom zat ik het hele weekend zonder telefoon, internet, en zelfs tv! Ik voelde me totaal afgesloten, echt niet normaal. Je zou denken dat we ons toch makkelijk moeten kunnen redden zonder al die moderne spullen. Maar dat bleek niet het geval, het was een van de ergste weekends van mijn leven. Maar er zijn nog steeds kinderen die helemaal geen internet hebben. Bijvoorbeeld Yael Dekker, 14 jaar en leerling op het HML: ‘Internet is een hele wereld langs de gewone wereld heen. Je hebt het nodig voor school, voor contact onderhouden met je vrienden, en het maakt naar muziek luisteren een stuk makkelijker. Ik heb bijna mijn hele leven zonder internet geleefd en

ik begrijp niet wat er zo interessant aan is. Is het niet veel leuker om echt bij je vrienden te zijn dan vage gesprekken te houden via zo’n klein schermpje? Bovendien vind ik de uitvoering van msn veel te druk. Natuurlijk gebruik ik soms internet – ik ben niet helemáál sociaal achtergesteld – ik heb Hyves en hotmail en ik geloof zelfs ook een Myspace-account, ik heb het alleen nooit zelf gebruikt. Want laat ik maar eerlijk zijn: als je mij achter een computer zet, zou ik waarschijnlijk ook nooit ophouden met hyven.’ Ik denk dat het geen kwaad kan je msn eens uit te zetten en weer eens iemand te bellen en niet via internet te spreken. Want af en toe lijkt het alsof ons hele leven zich begint af te spelen op het wereldwijde web. 1

14

 

 

Beste schoolkrant

 

 




Credo ‘Help mij het zelf te doen’

Montessori: het is een lifestyle Maar wat is montessorionderwijs nou eigenlijk? Wij, redacteuren van de Hamel, besteden in dit perspectief aandacht aan montessorionderwijs; want dat bepaalt een deel van onze lifestyle. Jorinde van de Vis DEN HAAG

...

Toevallig vierde het montessorionderwijs vorig jaar z’n honderdjarig bestaan. Maria Montessori stichtte in 1907 ‘kinderhuizen’, waarin zij haar ideeën over het onderwijs voor het eerst kon uitvoeren. Nu, honderd jaar later, zijn er nog steeds veel scholen die onderwijzen volgens haar principes. Aan de telefoon spreek ik Michaël Rubinstein. Hij verricht opdrachten voor de Nederlandse Montessori Vereniging en is onder andere hoofdredacteur van hun blad ‘Montessori Mededelingen’. Hij legt mij uit wat we precies onder montessorionderwijs verstaan. ‘De principes van montessorionderwijs worden vaak samengevat in de zin: ‘Help mij het zelf te doen’. Het onderwijs geeft kinderen de kans op een zelfstandige manier volwassen te worden. Leerkrachten observeren de ontwikkeling van het kind, en reageren op waar het aan toe is.’ Maria Montessori vond dat het kind zichzelf kon onderwijzen als het

maar het juiste materiaal had. De leraar moet er dan ook vooral voor zorgen dat er voor de leerlingen materiaal aanwezig is dat bij hun ontwikkelingsfase hoort. Over het middelbaar onderwijs dacht Montessori anders: leerlingen moesten naast hun lessen een gemeenschap vormen op het platteland en samen zorgen voor hun levensonderhoud door het land te bewerken en de producten zelf in een winkel te verkopen. ‘Het voortgezet montessorionderwijs is eigenlijk een compromis tussen de ideeën van Montessori en de regels die gelden voor het middelbaar onderwijs in Nederland’, zegt Michaël Rubinstein. Leerlingen werken niet op het platteland, maar wel hebben zij meer vrijheid en eigen verantwoordelijkheid dan op andere middelbare scholen.

Springlevend Na honderd jaar is het montessorionderwijs nog springlevend, maar het moet natuurlijk wel met de tijd meegaan. ‘Leerlingen leren anders dan honderd jaar geleden’, zegt Rubinstein. ‘Het zou goed passen in het montessorisysteem als leerlingen niet allemaal op één moment en voor alle vakken op één niveau eindexamen doen. Het zou ook goed zijn als leerlingen bijvoorbeeld aardrijkskunde op havo-niveau en Engels op vwo-niveau konden doen.’ 1

Kiezen Ontdekken hoelang een meter is

Leren op een kleedje Je leert dingen bekijken op een andere manier en je mag zelf alles ontdekken. Dit zijn kenmerken die de meeste mensen bekend zijn als het om montessorionderwijs gaat. Maar wat houden deze kenmerken eigenlijk in? Michei Franken DEN HAAG

... Centrale Hal, Haags Montessori Lyceum: hier gebeurt alles. ALLETTA BOSMA

John F. Kennedy Initiatiefrijke mensen volgden montessori

Montessorischolen in de hele wereld Nederland en montessorionderwijs, dat klikt. Maria Montessori was Italiaanse en de allereerste montessorischool stond in Rome. Nu, vele jaren later, zijn er montessorischolen over de hele wereld. Van Amerika tot Tsjechië en van Nepal tot Australië. Charlotte Thepass DEN HAAG

...

Montessorischolen hebben ook internationaal contact met elkaar. Zo is er op onze school, het HML, een Duitslandproject. Leerlingen uit de vierde klas gaan naar een Duitse montessorischool en bekijken hoe die werkt.

Jorinde heeft daar ook aan meegedaan. Ze verwachtte dat de school zou lijken op het HML, maar dat bleek niet zo te zijn. Naar haar idee was die precies hetzelfde als een klassikale school bij ons. De basisschool die bij die school hoorde, had wél het montessorionderwijs dat ze kende. En Jesse, die ook in Duitsland is geweest, vond het ook niet zoals hij gewend was. Hij vertelde dat proeven later doen of herkansen niet mogelijk was, en praten tijdens de les mocht niet. Dat was blijkbaar te vrij voor een Duitse school. Het enige montessoriaanse was dat de leerlingen zelf in groepjes een opdracht konden maken. De materialen die op een montessoribassisschool worden gebruikt,

zijn overal ter wereld hetzelfde. Bekende materialen zijn bijvoorbeeld schuurpapieren letters en de roze toren. Behalve bekende materialen zijn er ook veel bekende mensen die op een montessorischool hebben gezeten. De in 1963 vermoorde president van Amerika, John F. Kennedy, heeft op een montessorischool gezeten. Maar ook P. Diddy, prins William en prins Harry van Engeland en George Clooney. En zo ook de bedenker van Wikipedia, Jimmy Wales, en de bedenkers van Google, Larry Page en Sergey Brin, hebben montessorionderwijs gevolgd. Zo blijkt maar weer dat als je op een montessorischool hebt gezeten, de kans groot is dat je later succesvol zult worden! 1

Als ik terugdenk aan mijn basisschooltijd, herinner ik me vooral de gezellige sfeer, het lichte gebouw en de ruimte die er was. Je kon kiezen waar je je werk ging maken, hoe je het ging maken en met wie. Vaak hoor ik van anderen hoe het op hun school was en nog steeds kan ik me er niks bij voorstellen. Wanneer zij op hun klassikale school les kregen, legde ik op dat moment mijn kleedje neer om op de grond een opdracht uit de kaartenbak te maken. Want zo gaat het op een montessoribasisschool: je kunt je werk op de grond maken, maar bent net zo vrij om aan je tafel te blijven zitten. Wanneer je iets niet begrijpt, ga je naar de juf toe of je vraagt een oudere leerling om je te helpen.

Open sfeer

Bezig met de letterbak. ALLETTA BOSMA

Schuurpapieren letters. ALLETTA BOSMA

Dit alles zorgt voor een heel open sfeer. Je kunt zelf kiezen en leert dingen door te doen of te ervaren. Raak je in de war van geschreven cijfertjes? Met behulp van kralen, touw, knippen en plakken kun je ontdekken hoe lang een meter is, hoe een vierkant er uitziet, en zo leer je oppervlakte en inhoud te berekenen. Na acht jaar montessorionderwijs had ik er nog steeds geen genoeg van en koos ik voor een middelbare montessorischool. Het was erg wennen, want ik verwachtte natuurlijk dat ik hier ook op kleedjes mocht gaan werken. De school was, net zoals mijn basisschool, heel erg licht en open door de grote ramen. En ook hier kon ik veel zelf beslissen: wanneer ik mijn huiswerk ging maken en wanneer ik het aan de docent zou laten zien. Kortom, het montessorionderwijs is vrij en naar mijn mening vooral heel gezellig. Het zorgt voor een gezellige sfeer, waardoor werken een fijn gevoel geeft. 1

 

 

Beste schoolkrant

 

 




Scholen Vergelijkend warenonderzoek

Klassikaal versus montessori Een bezoekje aan het Rotterdams Montessori Lyceum en het Christelijk Lyceum Delft.

Deze vragen waren moeilijk te beantwoorden. Door de leerlingen te vergelijken met leerlingen van andere scholen kwam er een duidelijker antwoord naar voren: ‘De CLD-leerling is over het algemeen een brave, hardwerkende en goedluisterende leerling, maar onze leerlingen zijn niet in hokjes te plaatsen,’ is volgens leraren van het CLD het juiste antwoord. ‘Leerlingen in het montessorionderwijs zijn mondiger,’ is de conclusie van een wiskundelerares die tijdelijk op een montessorischool stage heeft gelopen en nu les geeft op het CLD. De leraren geven ongeveer driekwart van het lesuur klassikale uitleg. De resterende tijd wordt besteed aan zelfstandig werken. En hoe zit het met de communicatie tussen de leraar en zijn leerlingen? Is er een persoonlijke band? ‘De relatie met de leerling is belangrijk, maar in de klas spreek ik voor een groep en niet tegen één leerling’, vertelt Van Gaalen over de band met zijn leerlingen. Lerares Nederlands: ‘Een goede band met de leerlingen vind ik ook zeker belangrijk, maar er is een grens. Mijn leerlingen zijn niet mijn vrienden, voor hen blijf ik mevrouw Korpershoek.’

Leerlingen

Niet iedereen is zelfstandig, sociaal én in staat goed te plannen en samen te werken. ALLETTA BOSMA

Dionne van Dijk, Marjolein Mulder, Maaike Swets, Maaike van Tartwijk en Mariëlle Veenma DEN HAAG

...

Als je de deur van het lokaal open doet, hoor je het al. Gesprekken gaan op het Rotterdams Montessori Lyceum (RML) dwars door elkaar heen. Jongeren oefenen voor overhoringen en praten over hun weekend. De docent helpt een leerling aan zijn bureau. In de hal komt van alles langs, van alto’s en gothics tot kakkers en hiphoppers. Een half uur later en een tiental kilometers verderop is het andere koek. Op de gangen is het rustig. In de klassen van het Christelijk Lyceum Delft (CLD) is het, op één stem na, namelijk die van de leraar, stil. Leerlingen kijken ingespannen naar het bord of verveeld naar het plafond. Dit zijn nog maar een paar verschillen die we opmerkten tijdens ons ‘vergelijkend scholenonderzoek’. Het onderzoek begon op het Rotterdams Montessori Lyceum. We liepen door de rustige gangen en spraken met leraren en leerlingen over hun school.

RML Veel leerlingen op het RML kiezen voor een montessorischool vanwege de zelfstandigheid en de vrijheid. Sommigen kiezen ook voor montessori omdat hun broers en zussen er al zitten, hun ouders het een goede en leuke school vinden of omdat al hun vrienden er naar toe gaan. ‘Wat is het belangrijkste dat je meekrijgt van je school als montessorikind?’ luidde een van onze hoofdvragen. De meeste scholieren weten het niet zo goed. Ze zijn het wel met

‘Je moet wel de discipline hebben om je tijd goed te gebruiken.’ hun leraren eens dat vooral de zelfstandigheid van belang is. De leraren noemen daarnaast respect en goed met elkaar omgaan. Wij vroegen ook aan leraren op het RML wat typerend is voor hun leerlingen en of er wel echt verschil is. ‘Verantwoordelijkheidsgevoel is iets voor een montessorileerling’, denkt een leraar, maar anderen vinden ook dat daar misbruik van wordt gemaakt. ‘Je moet wel de discipline hebben om je tijd goed te gebruiken en je moet niet denken: dat doe ik morgen wel.’

Volwassenen Ter aanvulling spraken we met vier volwassenen die allen na de middelbare school hebben gestudeerd. Ze hebben één ding gemeen: ze zijn vroeg of laat voor het montessorionderwijs gevallen. Zijn er nu wezenlijke verschillen in beroepskeuze, studieaanpak en hun kijk op dit type onderwijs? Op de vraag of de middelbare school de studierichting bepaald heeft, antwoorden drie mensen met nee. Alleen Anja van T. liet ons weten dat zij zich zo verveeld had op de lagere en middelbare school, dat zij bewust heeft gekozen voor een studie met een montessoriopleiding. Als ze weer zou mogen kiezen, was ze voor montessori gegaan. Nienke S. zegt over haar keuze: ‘Ik vond de vrijheid op de montessorischool ideaal, je kon alles op je eigen niveau en in je

eigen tempo doen, je had geen grote druk op je.’ Nelleke S.: ‘Je kunt jezelf ontwikkelen op je eigen niveau en in je eigen tempo, je mag zijn wie je bent en je eigen talenten ontwikkelen.’ Joke H. vult aan: ‘Ieder kind kan in principe een montessorikind zijn. Tenminste, als alle voorwaarden in orde zijn en het kind zich veilig voelt in zijn leeromgeving.’ ‘Een montessorischool is een goede basis voor kinderen. Deze scholen moeten net zo goed voldoen aan de kerndoelen, alleen werken ze op een andere manier en geven ze de kinderen net even een ander soort bagage mee.’ (Anja van T.) Twee mensen hebben de overstap naar het montessorionderwijs bewust gemaakt. Joke de H.: ‘Het ging met mijn kinderen niet goed op de gewone basisschool, zij kregen niet voldoende uitdaging. Ik ben toen bij toeval terechtgekomen op een montessorischool. Ik ben deze manier van onderwijs gaan waarderen en wilde er meer van weten en nu wil ik nooit meer weg.’ Anja van T. sloot het interview af met de volgende woorden: ‘Ook mijn eigen kinderen zitten op montessorischolen, gewoon omdat ik wil dat het gelukkige, sociale volwassenen worden die met beiden benen sterk in de wereld staan.’ ‘Doe maar normaal dan doe je al gek genoeg’ is de mening van veel leerlingen van het Christelijk Lyceum Delft. Wij, twee montessoriaanse leerlingen die nooit naar een klassikale school zijn geweest, hebben een bezoekje gebracht aan het CLD.

CLD Wat is zo typerend aan een CLD-leerling? Is een CLD-leerling anders in zijn doen en in zijn manier van leren?

Leerlingen van het CLD zijn tevreden met de keuze van hun school, maar wat was doorslaggevend bij dit besluit? De meeste leerlingen geven aan dat hun vriendjes en vriendinnetjes een belangrijke rol spelen bij het kiezen van een middelbare school. Een andere aanleiding voor de keuze van deze klassikale school is, dat de school lekker dichtbij is. ‘In de jaren dat ik hier op school zit, ben ik van een puber tot een volwassen persoon gegroeid. Je leert omgaan met volwassenen en leeftijdgenoten’, is wat een 4-havo’er vertelt. De leerlingen worden in ruime mate voorgelicht over de studiemogelijkheden na de middelbare schooltijd. ‘De meeste leerlingen van het CLD gaan studeren in de buurt van de school. De havo’ers kiezen vaak een economische studierichting en de vwo’ers gaan meer de medische kant op.’ Uit de mailwisseling met de school kregen we geen warm welkomsgevoel. We werden onder toezicht van een aardige beveiligingsagente, die ook maar haar werk deed, rondgeleid. Zij moest letten op wat we zeiden en deden. Na deze door onszelf geregelde rondleiding werden we bij de uitgang afgezet. De relatie tussen de leerlingen en leraren is heel serieus en een vriendschap is dan ook niet gepast. De leerlingen waren opvallend genoeg wel enthousiast over onze komst en beantwoordden onze vragen erg actief. De antwoorden waren opvallend positief. Zou dit misschien komen door de manipulerende blik van de beveiligingsagente? 1

Conclusie Het is maar goed dat leerlingen van beide scholen over het algemeen tevreden zeggen te zijn met hun keuze. Want wat een wereld van verschil troffen we aan. Het is nog maar de vraag of elk kind kan leven op een klassikale school met zo’n overvloed aan regels en structuur. Met luisteren naar verheven leraren als dagelijkse kost. Maar of elke leerling voor het eindexamen kan slagen tussen de verleidingen van vrijheid en uitstel op het montessorionderwijs betwijfel ik eveneens. Niet iedereen is zelfstandig, sociaal én in staat goed te plannen en samen te werken. Er is geen kind dat past op elke school. De school moet passen bij het kind.

15

Column

Zaved Latif

Discipline leerproces

O

p het montessorionderwijs leer je discipline en zelfstandigheid door middel van vrijheid. Leerlingen beslissen zelf wanneer ze proefwerken maken, krijgen van leraren geen huiswerk opgelegd en mogen zelf hun werktempo bepalen. Het is dan ook niet opmerkelijk dat montessorianen bijvoorbeeld vijf hoofdstukken wiskunde pas één week voor een examen trachten te leren. Hierdoor brengen ze geen discipline op om met regelmaat en structuur te werken. Ze persen kort voor rapporten twee maanden huiswerk in anderhalve week tijd en maken aan het einde van het schooljaar opstellen en proefwerken die zes maanden daarvoor al af moesten zijn. Een gebrek aan discipline veroorzaakt fouten die ondenkbaar en onmogelijk zouden zijn op reguliere scholen. Hoe kan een onderwijssysteem, gericht op discipline en zelfstandigheid, leerlingen voortbrengen die minder gedisciplineerd lijken dan reguliere scholieren? ‘In de brugklas van het Stanislas College wisten leerlingen dat aan het einde van het jaar werd besloten of havo, atheneum of gymnasium het definitieve niveau werd. Dat betekende dat leerlingen direct moesten presteren. Proefwerken móésten worden gemaakt, leerlingen groeiden op met twee uur huiswerk per dag, er was geen ruimte voor uitstel.’ Aldus Hugo Dirksmeijer, oud-directeur van de havo/ vwo-afdeling van het Stanislas College Delft en huidig rector van het Haags Montessori Lyceum. ‘In een traditionele les bepaalt de leraar vrijwel alles. Iedereen doet hetzelfde op dezelfde tijd en op dezelfde plek. In een montessoriles loopt alles door elkaar; de een wil aftekenen, de ander wil een proefwerk afspreken en weer een ander wil uitleg.’ Volgens Hugo zijn ‘reguliere leerlingen een harde regie van hun docenten gewend, montessorileerlingen zijn gewend de regie deels zelf te regelen. Hierdoor lopen montessorileerlingen vaker tegen muren op. Ze hebben in hun studietijd echter wel een groot voordeel ten opzichte van reguliere studenten. Waar montessorianen van talloze fouten hebben geleerd en zichzelf uiteindelijk discipline hebben aangeleerd, moeten reguliere studenten dit proces nog ondergaan.’ Volgens de Oudgriekse filosoof Aristoteles is de geest een ‘onbeschreven blad’. Eigenschappen en kenmerken worden op dit blad door het leven van een persoon bijgeschreven. Niemand wordt dus geboren met discipline, dit leert men aan gedurende het leven. Reguliere leerlingen worden constant een stok achter de deur gehouden, maar zo leer je geen discipline. ‘Waar reguliere leerlingen vinden: ‘fouten moet je vermijden’, zeggen montessorileerlingen: ‘van fouten kun je leren’,’ aldus Merel Schogt, afgestudeerd onderwijskundige aan de Universiteit van Amsterdam. Discipline is een leerproces. En montessorianen leren door fouten te maken. 1

 

 

Perspectief

16

 

 




Interview Zanger Lee Towers

‘Maar wij hadden normen en waarden’ Op 5 januari wordt Ahmed Aboutaleb geïnstalleerd als burgemeester. Lee Towers heet hem welkom. ‘Het probleem is de cultuur. Als ze in de fout gaan, is het excuus altijd: moeilijke jeugd. Alsof wij die niet hebben gehad.’ Robert Vuijsje

...

I

n de kleedkamer van de Heineken Music Hall zijn de muren blauw geverfd. Er staan twee zwarte leren banken en een tafel waar kleine repen Mars en Bros op liggen, en een schaal met drie appels en een banaan. In het midden van de kleedkamer staat een man met ontbloot bovenlijf zijn smoking aan te trekken. Hij vraagt om assistentie bij het omdoen van zijn strik. Als de strik om is, bedankt de man met een handshake en een klap op de schouder. Lee Towers doet zijn bril met blauwe glazen af. ‘Moet je kijken’, zegt hij. ‘Nu ben ik een ander mens. Die bril is een beeldbepalend onderdeel van mijn merk.’ Vroeger, toen hij net was ontdekt als zanger, mochten artiesten geen bril dragen. Dan zagen ze er minder aantrekkelijk uit. Leen werd ontdekt toen hij al vier kinderen had, hij was toch geen sekssymbool. Nooit gewild ook. Ze boden hem ongelooflijke bedragen om op te treden in seksclubs. Nooit gedaan. Nog vroeger, we spreken nu over vlak na de oorlog, woonde Leen in Bolnes. Onder de rook van Rotterdam, zegt hij er altijd bij. Waar hij het meest de kolere in had, om het op z’n Rotterdams te zeggen: de overkant van de straat hoorde bij Rotterdam, maar waar Leen werd geboren hoorde er net niet bij. De momenten waar het om ging: achter in de bus, op weg naar zijn ooms en tantes die in het paradijs woonden. In Rotterdam gebeurde het. Opa was beurtschipper. Hij lag met een boot in de Maas te wachten tot hij aan de beurt was voor een vrachtje. Het was een boot met een zeiltje er op, geen motor.

‘Mijn vader werd geboren in 1888. Mijn moeder was dertig jaar jonger, ze trouwden toen hij 51 was. Mijn moeder was verpleegster. Ze had de eerste vrouw van mijn vader verzorgd, voor ze overleed. Mijn vader had twee kinderen, met mijn moeder kreeg hij er nog zes. Ik was de een-najongste. Toen mijn vader 68 was, ging hij met pensioen. We trokken van Drees, dat had je toen net. Thuis hadden we vijf kinderen die niet werkten. Die kun je niet onderhouden met een pensioen. Ik nam twee krantenwijken. Wat je leerde was: verantwoordelijkheid, elkaar niet laten zakken. Daar kunnen ze tegenwoordig een voorbeeld aan nemen. ‘We waren altijd bij elkaar, dat vonden we fantastisch. In de vakanties gingen we met z’n allen aardbeien plukken, of bieten rooien. Het kwam niet in ons op om ergens heen te gaan op vakantie. Mijn ouders hadden twee stelregels. Als je voor een dubbeltje bent geboren, word je nooit een kwartje. Ik wilde zingen. Mijn vader zei: ‘Ga maar werken, dan kun je een boterhammetje verdienen voor je kinderen’. De tweede was: voor ons soort mensen is dat niet weggelegd. Ze schikten zich in hun lot, het was niet anders. Je kon niet studeren, ook niet als je intelligent was. Wat we wel kregen, was een respectabele opvoeding. Netjes spreken, u zeggen tegen oudere mensen. Het heeft met normen en waarden te maken.’ Bent u een goede zanger? ‘Ik ben een bijzondere zanger. Goede zangers, dan kom je in de operasfeer terecht. Het lage, omfloerste in mijn stem is bijzonder. Ik heb de timing om het goed te brengen. Vol overgave, met een brok in m’n keel. In de film heb je een man als Robert de Niro. Als die in beeld komt, heeft hij iets. Je

Mijn ouders zeiden: ‘Voor ons soort mensen is dat niet weggelegd.’ FOTO´S: KLAAS JAN VAN DER WEIJ

‘DeToppers ismijnwereld niet.Aldie ruzies,hetis benedenalle peil.’ moet naar hem kijken. Als ik de bühne op kom, heb ik dat ook. Het heeft met status te maken, dat is in 34 jaar gegroeid.’ Was u liever beroemd geworden met muziek die u zelf had geschreven?

‘Muziek is het feest van de herkenning. Er zijn zulke mooie liedjes geschreven. Waar kies je voor? Ik heb een concert gezien van Charles Aznavour. Het was een groot feest, tot hij een nieuw repertoire ging zingen. Geen hond die het kende, ze wilden het niet horen.’ Is uw rol als pionier groter geweest dan uw rol als zanger? ‘Dat zou best kunnen. Toen ik in 1984 voor het eerst alleen in Ahoy’ stond, had niemand dat gedaan. Ze verklaarden me voor gek. Net als ze nu met André Rieu doen. Er was niemand die ik om advies kon vragen. Ik ben begonnen met die grote concerten.’ Heeft u de basis gelegd voor latere zangers? ‘Ontegenzeggelijk. Dat zeggen ze zelf ook. Van Frans Bauer heb ik de eerste twee concerten geproduceerd. Ik heb een standbeeld in Ahoy, wie krijgt dat nou?’ Wat vindt u van De Toppers? ‘Het is mijn wereld niet. Al die ruzies, die iedereen kan volgen, het is beneden alle peil. Natuurlijk is dat niet

verstandig. Ze hebben zulke grote ego’s, ze willen alledrie de beste zijn. Dat is niet realistisch. De ene keer krijgt Jantje de meeste aandacht, de andere keer heeft Pietje het meeste succes.’ Hoe vaak bent u miljonair? ‘Wel een paar keer. Ik heb het niet slecht gedaan.’ Kon u vaker miljonair zijn? ‘Ik heb tweeënhalf jaar Lee Towers Palace gehad, in Scheveningen. Een horecabedrijf. De mensen dachten dat ik daar zelf iedere avond zou zijn. Ik moest natuurlijk gewoon in het land werken. Daar heb ik ongelooflijk veel geld verloren. Ik heb er geen spijt van, ik geloofde erin.’ In de artiestenkantine van de Heineken Music Hall, waar Lee Towers vanavond met zijn lied You’ll Never Walk Alone de finale zal verzorgen van de Top 2000, die op Oudejaarsavond wordt uitgezonden, komen steeds mensen naar hem toe. Ze vertellen aan Leen hoe leuk ze het vinden dat hij er is. ‘De manier waarop ze naar je toe komen, die zegt veel’, vindt Leen.

Leen Huijzer & Lee Towers

De elleboog ontstond per toeval

Afscheid van Opstelten

‘Lee komt van Leen. Towers komt van de torenkraan. Ik was onderhoudsmonteur, ik rende omhoog in die machines. Towers straalt een soort power uit.’

‘Het begon ongemerkt, als ik het nummer New York, New York zong. Nu doe ik het direct als ik de bühne op kom. Het is een kenmerk geworden.’

Op 19 december zong Lee Towers op het afscheid van burgemeester Opstelten in Ahoy. Hij zegt: ‘Het was schitterend’.

 

 

Perspectief

 

 




Cv Lee Towers Geboren 23 maart 1946 te Bolnes, als Leen Huijzer.

Vaders- of moederskind ‘Vaderskind. Mijn vader had twee wereldoorlogen meegemaakt. Als hij begon te vertellen over wat hij allemaal had meegemaakt – we zaten rond ons gaskacheltje, het vroor dat het kraakte – dan begonnen we gewoon te snikken. Zo indringend deed hij dat.’

Had gedaan in de oorlog ‘Als we serieus bij een oorlog betrokken zouden zijn, had ik gevochten. Dat is een ding dat zeker is.’

‘Dat straalt iets uit. Als ze je allemaal een klootzak vinden, kom je nergens binnen.’ Later, bij het afscheid, geeft hij een visitekaartje mee van Havenbedrijf Rotterdam. Op het kaartje staat: Leen Huijzer (Lee Towers), Havenambas-

sadeur. ‘Dat is niet zomaar iets hè’, zegt hij. ‘Ik neem het serieus. De stad heeft mij zo omarmd, daar ben ik trots op. Al meer dan veertig jaar is Rotterdam de grootste haven van de wereld. Als er bijeenkomsten zijn met havenbazen van over de hele wereld, ben ik daarbij. Met burgemeester Opstelten heb ik heel veel samengewerkt. Het is een rondborstige, warme, gastvrije man. Een Olivier B. Bommel-achtige figuur. Er straalt rust van hem uit. Conflicten kon hij in geblokte zinnen oplossen. Bram Peper, hetzelfde verhaal. Ook een charismatische man. Als Rotterdamse coryfee kom je elkaar zo vaak tegen.’ Denkt u dat u over een paar jaar zal optreden op het afscheid van de nieuwe burgemeester? ‘Aboutaleb? Ik moest even wennen, dat zal iedereen duidelijk zijn. In Amsterdam heeft hij zich op een goede manier ontwikkeld. Nu moet hij wennen aan de mentaliteit van Rotterdam. En een Feyenoord-sjaal kopen. Wim van Sluis, de havenwethouder, stond ook op de nominatie. Zoiets had ik verwacht. Ik was redelijk uitermate verrast.’ ‘Weet je wat het is?’ zegt hij. ‘En nu ga

‘IndefilmhebjeRobertde Niro.Jemoetnaarhemkijken. Opdebühnehebikdatook.’ ik heel voorzichtig zijn, dat begrijp je wel. Wij hadden niets, we waren hartstikke arm, maar we hadden normen en waarden. De laatste jaren zijn we in aanraking geweest met hele vervelende dingen in de grote steden. Aboutaleb praat de taal van die achterban. Misschien is dat beter dan het Hollandse vingertje. ‘Wanneer iemand in de fout gaat, is het excuus altijd: moeilijke jeugd. Alsof wij die niet hebben gehad. Ik kwam uit een kansarm gezin, maar je ging niet bij de pakken neerzitten. Het probleem is de cultuur. Zij hebben een machocultuur. Maar wanneer ben je stoer? Als je goed nadenkt

is het niet stoer wat zij doen. Het gaat om verdraagzaamheid. Duitsland heeft een spoor van ellende aangericht in Europa. Wij hebben die mensen weer in ons midden opgenomen. Als jij uit de Marokkaanse gemeenschap komt en ik heb jouw broer omgebracht, moet ik mijn hele leven over mijn schouder kijken. Ik ben een mensenmens, ik let op hoe je met mensen omgaat. Nu word ik een beetje filosofisch. Wat je geeft, krijg je terug. Of niet. En wat je niet geeft, krijg je niet terug. ‘Bij ons thuis waren regels. Als je je daar niet aan hield, kreeg je op je donder. Met je ouders ging je niet in

17

discussie. Als iemand niet weet wat de regels zijn, kan die zich daar ook niet aan houden. De ouders hebben geen idee wat hun kinderen doen. Stel, jij komt in een land waar het de gewoonte is dat ze overal waar je binnenkomt een emmer water over je kop gooien. Daar zal je aan moeten wennen. Of niet, en dan ga je weg. Ik vind: als jij denkt dat het niet gaat werken, moet je niet in zo’n land wonen. Het moet op elkaar aansluiten. Ik heb een zin die ik altijd gebruik. Believe in your dreams. Probeer er meer van te maken dan je ouders hebben gekund.’ Wat wilt u nog? ‘Vijfendertig jaar geleden, toen ik nog in mijn overalletje op de fiets naar de haven reed, heeft mijn vrouw Laura voorspeld wat er met mij zou gebeuren. Hoeveel moet je dan van iemand houden? Ik had niets en niets wees erop dat ik iets zou krijgen. Zij had oog voor wat ik mijn mars had. Ik heb zoveel meer bereikt dan ik had kunnen dromen. Als jij vijfendertig jaar geleden had gezegd dat ik zou worden wie ik nu ben, had ik je een zoen gegeven, maar ik had niet geweten wat ik ermee aan moest.’ 1

De eerste Marokkaan

Wat een onzin

Van Rijswijk naar Rotterdam

Ahmed Aboutaleb was de eerste staatssecretaris van Marokkaanse afkomst – van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Nu wordt hij de eerste burgemeester.

Op de Rotterdamse PvdA-website zegt Aboutaleb: ‘Wat een onzin. Ik heb maar tot mijn vijftiende in Marokko gewoond.’

Ook zegt hij: ‘Het doet er werkelijk niets toe waar je wieg heeft gestaan.’ Binnenkort verhuizen de Aboutalebs van Rijswijk naar Rotterdam.

20.30

FILM: MR.NANNY, RTL 8 Duitse romantische komedie met Linda de Mol als Lissy die aan de man moet.

Nederland 1 17:00 17:01 17:08 17:11 17:15 17:22 17:25 17:59 18:00 18:20 18:45 19:00 19:25 20:00 20:30 21:10 21:50 23:00 23:50

 

 




21.00

21.15

FLOW, NED3 Nieuwe NPS-serie over tien muzikanten die hun droom willen waarmaken.

PROFIEL, NED2 Profiel van professioneel babbelaar en producent Albert Verlinde.

Nederland 2

KRO Kindertijd Knapper Een ochtend in de dierentuin Dennis de dolfijn Kikker Niels geeft de koeien eten Sesamstraat EénVandaag NOS Journaal EénVandaag NOS Sportjournaal Lingo Afslag UMC Utrecht NOS Journaal Blik op de weg Opgelicht?! TROS TV Show Jaaroverzicht 5 jaar later NOS Journaal

17:00 17:10 17:35 18:30 18:55 19:55 20:25 21:15 22:00 22:15 22:45

The A-Team Knight rider RTL GP: Africa race RTL Fight night: Best of the best II It’s Showtime Kickboxgala Traffic cops

17:10 18:05 19:05 20:30 22:40 22:55 23:00 23:25

RTL 7 18:00 18:55 19:55 20:30 22:20 23:35

 

 

Op de buis

18

Nederland 3 17:00 17:05 18:00 18:23 18:45 18:59 19:00 19:22 19:30

NOS Journaal Kijk het Vaticaan Cranford That’s the question Vroege vogels Voor Elkaar specials Netwerk Profiel NOS Journaal Nova/Den Haag Vandaag Smoeder

20:21 20:30 21:00 21:35 22:30 22:50 23:00

SBS 6

RTL 4

NOS Jeugdjournaal.nl SpangaS Marathon Dunya & Desie Het Klokhuis NOS Jeugdjournaal Nederland 3 ONM NOS Journaal Top 2000 à gogo - De verhalen achter de hits NOS Journaal Family matters Flow Een rustige jaarwisseling NOS Sportjournaal NOS Journaal Vuurzee

17:05 18:00 18:15 18:35 19:30 19:55 20:00 20:30 21:30 22:30

ER Smothered S1NGLE Samantha who? Ugly Betty Law & Order: Special Victims Unit Law & Order: Special Victims Unit

17:10 17:35 18:05 18:20 18:45 19:10 19:35 19:40 20:05 20:30 22:35

Wallace and Gromit: The wrong trousers The weakest link: Strictly come dancing special Nieuws en weerbericht Regionaal nieuws en weerbericht Dom’s on the case Celebrity mastermind EastEnders Holby City Around the world in 20 years QI Christmas special Nieuws en weerbericht Regionaal nieuws en weerbericht Deep Impact

17:15 18:00 20:00 21:00 22:00 23:00 23:30

NET 5 17:55 18:50 20:30 21:05 21:30 22:30 23:20

Little house on the prairie De grote verbouwing The cat in the hat Coming to America Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Shownieuws - Late editie SBS 6 Sport: PDC World Championships Darts

21.15

CHILD GENIUS, CANVAS Documentaire over de tien meest begaafde kinderen van Engeland.

23:30 23:40 23:45

RTL 5 As the world turns RTL Nieuws Editie NL RTL Boulevard RTL Nieuws RTL Weer Goede tijden, slechte tijden In Holland staat een huis Herman helpt Gordon Ramsay: Oorlog in de keuken! RTL Nieuws RTL Weer RTL Boulevard

Veronica

19:00 19:25 19:30 20:00 20:30 21:00 22:00 23:00 23:30 23:50 00:00

Ready steady cook The world’s fastest Indian Dragons’ den around the world Top gear: Vietnam special Shooting stars: The inside story All new Shooting stars The Graham Norton holiday show

20:00 20:25 21:15 21:40 22:05 22:30 23:25 23:50

BBC 2

Comedy Central The Simpsons Reaper Family guy American dad! That 70’s Show Psych The Simpsons Malcolm in the middle

Spraakmakend nieuws Volg het op depers.nl

Oplossingen puzzels

6 3 9 5 2 4 7 8 1

8 5 4 9 7 1 6 3 2

4 7 6 8 5 3 1 2 9

3 9 5 1 6 2 4 7 8

2 1 8 4 9 7 5 6 3

9 6 3 7 1 8 2 4 5

5 8 7 2 4 9 3 1 6

1 4 2 6 3 5 8 9 7

4 7 2 5 3 8 1 6 9

9 5 6 4 7 1 2 3 8

8 3 1 2 9 6 4 7 5

7 8 5 3 4 9 6 2 1

3 6 4 8 1 2 5 9 7

1 2 9 7 6 5 3 8 4

5 4 8 9 2 3 7 1 6

6 9 3 1 5 7 8 4 2

2 1 7 6 8 4 9 5 3

21:00 22:00 23:00

20:30 21:30 22:30 23:30

18:00

7 2 1 3 8 6 9 5 4

19:00 20:00

19:00 19:30

Cryptogram Horizontaal: 1. Discobar; 4. meelkost; 6. zeem; 8. intrede; 9. gave; 10. lÿfeigen; 11. generiek. Verticaal: 1. Domweg; 2. collie; 3. bromtol; 5. treffen; 6. zefier; 7. monnik.

18:05

Mean green machines Mean machines: The transatlantic challenge Motorcycles Miami Ink: The ultimate job interview Mythbusters: James Bond special Dirty jobs with Peter Schmeichel: France Impossible city Dirty jobs: Dairy cow midwife Overhaulin’

BBC 1 17:30

Sinking Hitler’s supership The sea hunters: Juno Beach DDay underwater Battlefront: Retaking of France Earth investigated: Stone age apocalypse Human footprint Boxing behind bars Surviving maximum security The sea hunters: Juno Beach DDay underwater

Zweeds




 
 
  


 


 



  

 KALENDER

Discovery Channel 17:05 17:35

National Geographic 17:00 18:00

Buren Het journaal De rode loper Blokken Het journaal Man bijt hond Het weer Thuis Baantjer Koppen XL De slimste mens ter wereld Het journaal laat KENO-uitslagen Het weer Schone schijn Man bijt hond

Brainsnack: Tunnels: AF, BD, CN, EP, GI, HJ en MQ. Nissen: K, L en O.

22:05 22:45 23:35

Missy Mila Pat & Stan George van de jungle Chinees voor mij Karrewiet Amika Lolmops En daarmee basta! Carl2 Karrewiet Shoebox zoo CANVAS Het journaal Terzake Love soup The biggest Chinese restaurant in the world In Europa Child genius Virus

PostcodeLoterij: Deal or no deal Dr. Phil The king of Queens Wie is de chef? Dharma & Greg PostcodeLoterij: Deal or no deal CSI: Miami Prison break Crime Scene Investigation Las Vegas

Eén 17:35 18:00 18:10 18:30 19:00 19:40 20:05 20:10 20:40 21:25 22:00 22:50 23:11 23:12 23:15 23:45

Oprah Winfrey show LookingGood Het zonnetje in huis Dr. Phil Mr. Nanny Bizarre bruiloften As the world turns

Canvas 17:30 17:40 17:45 18:00 18:10 18:20 18:35 18:45 19:00 19:20 19:30 19:59 20:00 20:10 20:40 21:10

17:05 17:35 18:30 19:00 19:30 20:00 20:30 21:25 22:20 23:15

Famous 5 Phineas & Ferb Politieachtervolgingen My wife and kids According to Jim Will & Grace Trick & Treat Friends Freddie Be cool Quick change

RTL 8 17:10 18:05 19:05 19:35 20:30 22:10 22:40

00.00

FILM: DEEP IMPACT, BBC1 Een van de betere rampenfilms met de altijd goede Robert Duvall.

Filmpje

Filmpje

Gaza

Boeven vangen met een Hummer. www.depers.nl/hummer

Oliebollen bestellen doe je zo!

Bloedige strijd Gazastrook in beeld. www.depers.nl/gazastrook

www.depers.nl/oliebol

 

 

Op de bank

 

 




19

Dvd

Afstandsbediening

Meesterlijk geklets met de tuinman

HIJ IS VAN MIJ! MIJ! MIJ!

In Dialogue avec mon jardinier geven acteurs op leeftijd Daniel Auteuil en Jean-Pierre Darroussin een prachtige acteershow weg.

Allemaal pais en vree deze dagen? Dus niet! Want de afstandsbediening van de televisie is in 89 procent van de Nederlandse huishoudens reden tot ruzie. Dat maakte technologieconcern Logitech gisteren bekend, na onderzoek onder 2.500 Europeanen. In 2 procent van de gevallen leidt de ruzie tot meer dan vuile woorden en gegooi met de ab.

Femke van Wiggen

...

Een kunstenaar zit te schilderen als zijn tuinman opmerkt dat hij niets in zijn penseelstreken ziet. De kunstenaar bromt hautain dat hij er niets van snapt, waarop de tuinman verzucht: ‘Toch gek dat je iets heel anders schildert dan dat wat je ziet.’ Dialogue avec mon jardinier zit vol met dit soort opmerkingen, die schijnbaar nergens over gaan. Maar ondertussen. In de film trekt een begenadigd kunstenaar (Daniel Auteuil) van Parijs naar zijn vroegere ouderlijk huis in Zuid-Frankrijk, om zijn artistieke crisis te bezweren. Omdat zijn tuin daar al net zo’n zooitje is als zijn leven – zijn vrouw heeft de scheiding aangevraagd – neemt hij een tuinman in dienst, die de moestuin van wijlen zijn moeder moet gaan herstellen. Een jeugdvriend reageert. Maar deze ‘Dujardin’ (JeanPierre Darroussin) heeft een heel ander levenspad gevolgd dan de schilder. Geen artistiek en financieel succes, maar wel: een leven lang keihard werken bij het spoor, een leven lang dezelfde vrouw, een leven lang dezelfde vakanties in Nice. Juist door die verschillen ontstaat er snel een hechte vriendschap. Het gegeven van deze film is simpel: zet twee mannen uit totaal verschillende milieus naast elkaar, laat ze praten en zie wat er gebeurt. In dit geval levert het een prachtfilm op, niet alleen dankzij de mooie enscenering, maar vooral door het geweldige acteerwerk. Met name Jean-Pierre Darroussin is bijzonder ontroerend als de eenvoudige Dujardin die met zijn laatste verzoek Auteuils personage op het juiste pad brengt. 1

En de buit gaat naar...

MATERIAL MADONNA De Phoenix Mars Lander die in mei op de planeet werd gezet Twitterde ook. REUTERS

Media 2008 was Twitterjaar

Obama live uit je broekzak 2008 gaat de boeken in als het jaar van Twitter. Welke nieuwe media gaan het maken in 2009? Arjan Terpstra AMSTERDAM

...

Nee, als technologie was Twitter niet heel vernieuwend, geeft Menno van Doorn toe. Als directeur van een ViNT (‘Verkenningsinstituut Nieuwe Technologieën’) bij ICT-bedrijf Sogeti houdt hij de markt voor nieuwe media in de gaten. Twitter-berichtjes kun je zien als een groeps-sms: een tekst van maximaal 140 tekens wordt verstuurd aan Twitteraars die bij een bepaald netwerk zijn aangesloten. Toch beleefde Twitter in 2008 een doorbraak, en wel door de vernieuwende manier waarop het medium werd ingezet. Vooral de rol in de campagne van Obama viel op. Van Doorn: ‘Met Twitter zijn mensen op de hoogte gehouden van campagnebijeenkomsten en werd de gewone man om donaties gevraagd. Dat heeft de campagne geweldig versterkt.’ Van Doorn verwacht dat dit soort middelen het komend jaar ook in de Nederlandse politiek hun intrede doen. ‘Obama’s campagne wordt door analisten helemaal uitgespit, dus daar gaan we zeker de effecten van zien. Zijn iPhone-applicaties waren briljant. Je kon Obama’s stand-

Snack Attack

ALCOHOLISTISCHE ANSJOVIS In de rubriek Snack Attack vindt de luie couch potato elke week een oplossing voor zijn primaire calorieënaandrang. Vanwege Oudjaar ansjovis met pistache. Dirk Koppes

...

Rond Oudjaar klokken we traditioneel een kwartaalomzet aan bub-

bels naar binnen. Zo’n alcoholinname betekent een behoorlijke aanslag op de maagwand. Om efficiënt te comadrinken moet eerst een bodem gelegd worden. Ansjovisfilet is daarvoor ideaal: lekker zout en vet, wat de dorst alleen maar vergroot. Gegarandeerd retourtje ambulance op 1 januari. De mees-

punten op je telefoon downloaden, zodat je die altijd meteen uit je broekzak kon toveren.’ Maar niet alleen op het politieke front brak Twitter door. Ook de Mars Phoenix-missie maakte er gebruik van. De Marslander die in mei op de planeet werd gezet Twitterde ook, en liet aardbewoners bijvoorbeeld weten wat voor weer het bij hem was. Het zorgde ervoor dat mensen dagelijks betrokken waren bij een ingewikkelde wetenschappelijke missie. Veel trends voor het aankomend jaar zijn te scharen onder het kopje: kan er niet een stapje tus-

senuit? Live streaming bijvoorbeeld (een technologie waarbij je vanaf je laptop een televisie-achtige uitzending kunt maken) zorgt voor verslaggeving die nog persoonlijker is dan een blog. Van Doorn: ‘Het momentje van reflectie dat er is voordat je een blogbericht post, is nu weg. Iets soortgelijks is aan de hand met zogenaamde presence-software, die aan je vrienden via de telefoon laat zien waar je je bevindt. Tot voorkort was de eerste vraag aan de telefoon ‘waar ben je’. Met presence-media weet je dat al.’ Een andere trend: de macht

‘Over een paar jaar praten we niet meer over oude en nieuwe media’ van massamedia verschuift naar meer individuele vormen van zenden en ontvangen. Van Doorn: ‘CNN gebruikte in haar televisieverslaggeving vanuit Mumbai berichten die uit de hotelkamers werden verstuurd. Dat is de toekomst: burgerjournalisten die de grote nieuwsdiensten ondersteunen. Het oude idee dat nieuwe media de oude op zouden lossen is in onbruik geraakt: over een paar jaar hebben we het zelfs niet meer over oude en nieuwe media.’ 1

te mensen werken de nederige ansjovis alleen maar naar binnen als die zich verscholen heeft op een pizza. Zonde, want het gaat wel om de meest gevangen vissoort ter wereld, die in elke wereldkeuken opduikt (een veelzijdig stukje vis). Ook in de Nederlandse. Nee, niet alleen als studentenvoer uit blik of als kattenvoer (wat op hetzelfde neerkomt). Dankzij Urk en Bergen op Zoom hebben wij onze eigen aanvoer van de engraulis encrasicolus, vooral van april tot juni. Ideaal voor de barbecue. Maar doordat de vis meestal wordt gezouten, kunnen we er het hele jaar van genieten.

Wij vinden het een beetje sneu voor de 50-jarige Madonna dat ze nog altijd in d’r onderbroekje dat podium op moet, maar commercieel gezien zijn de concerten van de Material Girl nog altijd een topper. Haar Sticky & Sweet-tour blijkt dit jaar de succesvolste van Noord-Amerika en haalde 105 miljoen dollar binnen. Nummer 2 is Céline Dion.

1 blikje ansjovis 2 eieren beetje bloem 2 oude boterhammen 50 gram pistachenoten zonnebloemolie evt. granaatappelpitten toast 1 ei hard koken, 1 ei loskloppen. De ansjovis uit blik halen, olie opvangen. De vis even wentelen in de bloem. Het brood kruimelen en vermengen met verpulverde pistachenoten. Als dit mengsel te droog is, met wat olie uit het ansjo-

REUTERS

Nieuw in Rusland

DISNEY ON VODKA De Amerikaanse jeugd wordt al jaren verlicht met de zuurstokkentelevisie die het Disney Channel daar brengt, met nu het succes van Hannah Montana & Miley Cyrus. Maar Amerika is niet genoeg, Walt Disney Co. wil volgend jaar ook Rusland veroveren, met een eigen Disneykanaal aldaar. Rich Ross, president van Disney Channels Worldwide, wil in Rusland ook eigen programmering opzetten.

visblik smeuïger maken. De ansjovis in dit broodnootmengsel wentelen. Frituren in de zonnebloemolie. Opdienen op toast of crackers, eventueel met plakjes hardgekookt ei. Voor de sier granaatappelpitten, als die nog over zijn van het kerstdiner. Simpeler variant: pistachenoten kruimelen. Op toast leggen als bedje en daarop de ansjovis draperen. 1

Money money money

Zoete wraak

Au au au

De SBS-productie Kinderen dansen op het ijs heeft het Nelson Mandela Kinderfonds tienduizend nieuwe donateurs opgeleverd!

Jennifer A. trok deze Kerst in de VS vollere zalen dan Bradd P. Marley & Me verdiende 14,6 miljoen dollar, The Curious Case of Benjamin Button 11,8.

Stalin is de op twee na favoriete Rus, blijkt na een wedstrijd van de Russische omroep. Eerste werd Aleksander Nevski, stichter van het Russische Rijk.

Medewerker General Ledger

Als medewerker General Ledger bij een telecombedrijf in Utrecht controleer je de boekingen en voer je interne controles uit op geldstromen en voorwaarden. Je specificeert de balansrekeningen, stelt de fiscale aangiftes (btw en lb) op en bent verantwoordelijk voor de periodeafsluitingen.

Vacature: 346

Je contact: René Beukema, 035 692 55 30 of [email protected]

Salarisindicatie: € 40.000 Vacature: 334

Je contact: René Beukema, 035 692 55 30 of [email protected]

Als Assistent Controller bij het VU Medisch Centrum voer je in samenwerking met een collega de projectadministratie voor het Facilitair Bedrijf. Je bent verantwoordelijk voor controle van boekingen en het aanleveren van correctieboekingen. Je bereidt de maandrapportages alsmede de kostprijs calculaties voor. Bovendien doe je voorstellen voor verbetering van werkprocessen en administratieve procedures voor het projectbeheer. Je rapporteert aan de Finance Manager.

Je profiel: Afgeronde bedrijfseconomische opleiding op HBO-niveau (AC/BE) Minimaal 1 jaar ervaring in een soortgelijke functie Ervaring met Oracle is een pré Resultaatgericht en gewend met deadlines te werken Je contact: Clarine Spiekhout, 035 692 55 30 of [email protected]

Salarisindicatie: € 60.000 Vacature: 342

Je profiel: Opleiding op HBO-niveau of HBO-denkniveau Minimaal 3 jaar ervaring binnen een treasury of cash afdeling Ervaring met Electronic Banking is een pré Daadkrachtige persoonlijkheid met een flexibele instelling

Je profiel: HBO- werk- en denkniveau Ervaring met Oracle is een pré Ervaring in een vergelijkbare functie Kwaliteitsgericht & accuraat

Assistent Controller (VU)

Als Cash Manager voor Maxeda, bekend van formules als De Bijenkorf, V&D en Praxis, ben je verantwoordelijk voor het uitvoeren van het dagelijkse cash management voor zowel Nederlandse als buitenlandse Maxeda bedrijven. Daarnaast onderhoudt je intensieve contacten met de financiële managers en bankrelaties en rapporteer je aan de Director Corporate Control.

Cash Manager (Maxeda)

Teamleider Accounts Payable

Als Teamleider Accounts Payable bij een telecombedrijf in Utrecht zorg je voor de optimalisatie en efficiënte uitvoering van factuurscanning, de verwerking van inkoopfacturen in Oracle, inclusief betaalbaarstelling van inkoopfacturen. Daarnaast ben je verantwoordelijk voor het afletteren en verklaren van saldi in subadministraties en/of tussenrekeningen.

Vacature: 352 Je profiel: HBO- werk- en denkniveau Ervaring met Accounts Payable Duidelijk aantoonbare leidinggevende ervaring Aantoonbare kennis van & ervaring met AO/IC-aspecten Je contact: René Beukema, 035 692 55 30 of [email protected]

Alweer 4 topbanen bij topbedrijven Kijk voor deze en allerlei topbanen bij topbedrijven op vijzelaar.com of bel 035 692 55 30 continuïteit in finance

“Schoonmaken met 140 km per uur ” Een schone trein, dat reist veel lekkerder. Reizigers hebben aangegeven dat ze willen dat de trein schoner wordt. Daarom werkt onderhoudsbedrijf NedTrain hier in opdracht van NS hard aan. Treinreizend Nederland zal er veel van merken. Foto: Arno van Diete, directeur Service van NedTrain

 

 

Doe het zelf

 

 




OPLOSSINGEN: 

De oplossingen van de puzzels staan op de RTV-pagina’s elders in deze krant.

buiging





5




3

4

5

6

7

Verticaal: 1. Kerkstraat (6); 2. De Schotse gaat ‘r aan de ketting (6); 3. Speelgoed voor gevangenen? (7); 5. Niet zonder geluk raken (7); 6. Een windje maakt dat zij trots wordt (6); 7. Een van de mensen die met veel geduld werken (6).

4

8

SUDOKU 


BRAINSNACK:

8

4

SUDOKU 



3

5

3

6 6

3 8

1

2 4

2 4

De kubus bovenaan links is samengesteld uit de 7 blokjes die ernaast afgebeeld staan. In de kubus zijn 7 tunnels (waar de in- en uitgang verschillend is) en 3 nissen (waar de in- en uitgang dezelfde is). Geef de twee letters van in- en uitgang van de 7 tunnels - bijv. AD, GH, BC, O - en de drie letters van de nissen.

7

6 5

4 2

5 6

9

3

sales: [email protected] 020-3460512 marketing: [email protected]

hoofdredactie: Jan-Jaap Heij, Alain van der Horst

6

art direction: Antoine Hamers

3 5

distributie: [email protected] 020-3460530

uitgever: Ben Rogmans

2

6 4

1

5

website: www.depers.nl

oprichter: Cornelis van den Berg

4

8

5

2 1 7 6 8 4 9 5 3

2

1

6 9 3 1 5 7 8 4 2

1

Horizontaal: 1. Danst men hier op verschrikkelijke muziek? (8); 4. Voeding met de prijs van een bakmiddel (8); 6. Lapmiddel (4); 8. Door elkaar komen er dertien binnen (7); 9. Ongeschonden talent (4); 10. Vertrouwd met het lichaam van een slaaf (8); 11. Betreft het geslacht van een verlegen meisje (8).

koninklijke aanspreektitel

5 4 8 9 2 3 7 1 6

7

1 2 9 7 6 5 3 8 4

3 erepoort

3 6 4 8 1 2 5 9 7

steenafval

zwaardwalvis

Anthony Fokkerweg 61 1059 CP Amsterdam tel: 020 - 3460560 fax: 020 - 3460596





koeienmaag

7 8 5 3 4 9 6 2 1

kou

8 3 1 2 9 6 4 7 5

vistuig

stiekem

Een uitgave van Mountain Media BV

landbouwwerktuig

halfaap

9 5 6 4 7 1 2 3 8

insect vogel

4 7 2 5 3 8 1 6 9

6

1 4 2 6 3 5 8 9 7

scheepsherstelplaats heester

8



5 8 7 2 4 9 3 1 6

2

 

9 6 3 7 1 8 2 4 5

zeil

2 1 8 4 9 7 5 6 3

sedert

3 9 5 1 6 2 4 7 8

salonmeubel

4 7 6 8 5 3 1 2 9

deel van India

8 5 4 9 7 1 6 3 2

deel van een hengel



6 3 9 5 2 4 7 8 1

gewicht




7 2 1 3 8 6 9 5 4

verstrekken

CRYPTOGRAM: zakhorloge kind (Eng.)

Cryptogram Horizontaal: 1. Discobar; 4. meelkost; 6. zeem; 8. intrede; 9. gave; 10. lÿfeigen; 11. generiek. Verticaal: 1. Domweg; 2. collie; 3. bromtol; 5. treffen; 6. zefier; 7. monnik.

gulzigaard

Zweeds




 
 
  


 


 



  

 KALENDER

sigaartje

Brainsnack: Tunnels: AF, BD, CN, EP, GI, HJ en MQ. Nissen: K, L en O.

ZWEEDS RAADSEL:

21

7

1

8

3

9 2

9

6

7

9

2

3

4 5

7

5

7

9

1 4

Dagblad De Pers is een gratis kwaliteitskrant die wordt verspreid via NS-stations, Bruna-winkels, TNT Business Points en kantoren. Kijk op www.depers.nl voor een uitgebreid overzicht van de distributiepunten.

Lezerscolumn

Harrie Eugene Ammann

...

D

e ziekenhuisauto draaide de hoek om. Wij slikten even. Jammer dat we zo’n zonderling contact hadden met onze oude buurman. Als kluizenaar sleet hij zijn oude leventje naast ons. Hij weerde alle contact resoluut af, maar gaf altijd aan dat wat hem betrof alles verder prima was wat we deden. Of we zijn oprit nu ge-

bruikten voor de auto, of een bulldozer lieten komen voor de achtertuin: het maakte hem allemaal niets uit. Hoe langer we naast hem woonden, hoe meer ons duidelijk werd hoe eenzaam Harrie was. Wij voelden dat het een echte lieve, maar schuwe man was. Een kerstkaartje? Die beantwoordde hij niet. Op een dag zagen we hem een doos oud papier van de achterdeur naar de straat brengen, achter op zijn fiets. Hij liep er zelf naast en uiteindelijk viel hij samen met die doos op de grond. Wij naar buiten en met gebarentaal probeerden we hem duidelijk te

Als kluizenaar sleet hij zijn oude leventje naast ons. maken dat wij dat graag in het vervolg voor hem zouden willen doen. Hij wees het met een wijds handgebaar af. Hij wilde zich absoluut niet laten helpen. Om de week kwam trouw één van zijn nichten. Getrouwd was hij nooit. Wij raakten aan de praat en venti-

leerden onze bezorgdheid om hem. Ook zijn familie had erg weinig vat op hem en nou had hij ook nog een ongeneeslijke vorm van longkanker. Never nooit lukte het ons hem te helpen. We hadden medelijden met de oude man. Toen brak de tijd aan dat hij echt niet meer alleen kon zijn. De ziekenauto stond klaar op zaterdagmorgen. Hij werd naar het hospice in Waalwijk gebracht. Hij zou niet meer terugkeren. We konden inderhaast zijn nicht nog snel een kaartje voor hem meegeven: ‘Vaarwel Harrie. Wij weten dat je een lief en goed

mens was. Jammer dat we niet méér voor je konden betekenen. Nu ga je voorgoed weg. Heel veel sterkte toegewenst! De buurtjes.’ Een dag later zat hij in Waalwijk in een stoel voor zich uit te staren. Zijn nichtje las hem toen ons kaartje voor en hij had even geknikt… voor hij stierf… 1

Uw column in De Pers? Stuur uw pennenvrucht (maximaal 350 woorden) naar [email protected].

Tijdelijke wijzigingen OV: 111

Zuidbroek (bus)

Morgen vanaf 18.00 uur. Arriva-lijnen 49, 74 en 174. Halte Station Zuidbroek vervalt.

Amsterdam (bus)

Morgen vanaf 21.00 uur tot en met 1 januari 23.00 uur. GVB-lijnen 355, 357, 359, 361, 362 en 363. Halten Dam, Spui (Rokin) en Muntplein vervallen. 111

111

Vandaag

Morgen

Prachtig winterweer. Veel zon met weinig wind zorgt ervoor dat het buiten goed toeven is. Het kwik ligt in de middag rond het vriespunt, om tegen de avond rap te dalen. Doordat de lucht droog is, komt de ijsaangroei overdag niet in gevaar. Op ondiepe plassen en ondergelopen weilanden kan soms al geschaatst worden.

Het weer heeft met Oudjaar geen verrassing voor ons in petto. Het is zonnig bij een kalme oostenwind. Bij temperaturen rond het vriespunt leent het weer zich uitstekend om de ijzers onder te binden. Diep water kan ondanks de fraaie ijsvloer levensgevaarlijk zijn. De jaarwisseling verloopt nevelig.

Rotterdam (tram)

Morgen vanaf 18.00 uur. RET-lijnen 20, 23 en 25. Wegens ouden-nieuwfestiviteiten rondom Erasmusbrug rijden de genoemde lijnen een aangepaste route. Meer op www.depers.nl/9292ov Onderweg? Bel 0900-9292 (€ 0,70 p/m) of kijk op mobiel.9292ov.nl

22

 

 

Sport

Eerste kortebaanwedstrijd

VINK WINT OP NATUURIJS Cees Vink heeft gisteren in het Friese Aldtsjerk de eerste kortebaanwedstrijd op natuurijs van deze winter gewonnen. De 21-jarige schaatser uit het Zuid-Hollandse Langerak versloeg in de finalerit zijn provinciegenoot Hein Otterspeer uit Ouderkerk aan den IJssel. De Fries Pieter Sybesma werd derde. De winnaar toucheerde een bedrag van 125 euro.

 

 




Terugblik China bleek in staat groots spektakel te organiseren

Olympische Spelen: hoogtepunt in een gouden sportjaar

NK Wielrennen

TITEL VOOR TEUN MULDER Teun Mulder heeft gisteren bij de Nederlandse kampioenschappen baanwielrennen in Apeldoorn revanche genomen voor zijn nederlaag op de keirin een dag eerder. Mulder won de kilometer tijdrit, het onderdeel waarop hij regerend wereldkampioen is. Mulder klokte een tijd van 1.03,969 en was daarmee bijna een seconde sneller dan Yondi Schmidt.

Wees maar zuinig op de herinneringen - 2008 was een bijzonder sportjaar. De volgende jaren zien er lang niet zo rooskleurig uit. Charles Morris PARIJS

...

COR VOS

Vechtpartij in café

ARRESTATIE GERRARD Aanvoerder Steven Gerrard van Liverpool is in de nacht van zondag op maandag aangehouden na een vechtpartij in een café. Dat heeft een bron bij de Engelse politie gisteren bevestigd. De vechtpartij had plaats in een bar in Southport, nabij Liverpool. Een man raakte daarbij gewond aan het gezicht en moest naar het ziekenhuis. De politie arresteerde nog vijf andere personen uit Liverpool voor geweldpleging.

Er zijn niet veel bijzondere internationale sportevenementen in het jaar 2009. Het WK atletiek vindt plaats in Berlijn en dan is er verder alleen nog rugby union – niet echt een wereldsport – dat kan zorgen voor een hoogtepunt, als de Britse en Ierse Lions op tour gaan naar wereldkampioen Zuid-Afrika. Verder in de toekomst liggen de opvolgers van de twee topgebeurtenissen van dit jaar, de Olympische Spelen en het EK voetbal; maar de steden waar deze sportevenementen worden gehouden zullen er een zware kluif aan hebben om het niveau van de vorige organisatoren te halen met minder geld tot hun beschikking en een economische wereldcrisis.

Yin en yang De Olympische Spelen in Peking waren het hoogtepunt van 2008. China opende zijn deuren voor de wereld en toonde dat het in staat was een succesvol sportspektakel te organiseren. Er werden enorme hoeveelheden geld en mankracht tegenaan gesmeten, op een manier waarop misschien alleen een totalitaire staat dat kan. De yin en yang van de Spelen werden gesymboliseerd door aan de ene kant het geluk en de trots van de Chinezen dat ze het grootste sportfestijn van de

wereld mochten houden en aan de andere kant de weigering van hun regering om een duimbreed toe te geven als het ging om mensenrechten. Toch was de openingsceremonie een buitengewoon schouwspel en de sport zo nu en dan ook. Toen de Jamaicaan Usain Bolt het wereldrecord op de 100 meter en de 200 meter brak, ging er een golf van verbijste-

het podium; landen als Afghanistan, Mauritius, Tadzjikistan en Togo ontvingen hun eerste medaille. Voor Groot-Brittannië waren de Spelen onverwacht succesvol; het land werd vierde in de medailletabel. De wielerploeg verhoogde de standaard door veertien medailles te halen, waaronder acht gouden.

Zuinige Spelen

Sporters uit een recordaantal van 87 landen haalden medailles. ring door het gehele publiek. De races duurden respectievelijk maar 9.69 en 19.30 seconden maar ze zullen nog lang in ons geheugen gegrift blijven. En Michael Phelps’ ongeëvenaarde prestatie van acht gouden medailles bij het zwemmen was een bijna niet te geloven vertoon van allround techniek, doorzettingsvermogen en kracht van de grootste zwemmer die we ooit gezien hebben. Ironisch genoeg was Peking ook democratischer dan de voorafgaande Spelen, in zoverre dat China voor het eerst de meeste medailles won en er meer landen dan ooit waren die medailles kregen. Sporters uit een recordaantal van 87 landen bereikten

Nu moet het land in 2012 de volgende Zomerspelen organiseren tijdens misschien wel de ergste wereldrecessie in decennia. Maar we moeten bedenken dat Londen veel is geprezen voor het houden van de zogeheten ‘Austerity Games’ (Zuinige Spelen) in 1948. Ook nu zou de stad er verstandig aan doen de economische omstandigheden tot een deugd te maken en niet te proberen de grandeur van de Spelen in Peking te evenaren.

Spectaculair Behalve de Olympische Spelen was daar ook nog Lewis Hamilton die op 23-jarige leeftijd de eerste zwarte Formule 1-wereldkampioen werd. De manier waarop hij in de laatste bocht nog tempo verhoogde om daarna de titel met maar één punt verschil in de slotrace binnen te slepen, was een van de spectaculairste momenten van het jaar. Manchester United won de Champions League; de club versloeg natio-

iY^e[d[daeef`[X_`i^e[c_nn$db$ A_`aefZ[m[Xi_j[leeh^[jWiiehj_c[dj

š]heejWWdXeZc[haiY^e[d[d šikf[hid[bb[b[l[h_d]0X_dd[d(*kkh_d^k_i š]hWj_ih[jekhijkh[d

 

 

Sport

 

 




23

naal rivaal Chelsea in de finale via penalty’s en demonstreerde de groeiende welvaart en macht van de Engelse Premier League. Bij het tennis zorgden Rafael Nadal en Roger Federer op Wimbledon voor een van de spannendste mannenfinales die we ooit gezien hebben. Na vijf sets en bijna vijf uur tennis was er maar een verschil van vijf punten tussen hen. Nadal speelde een grote rol in het fantastische sportjaar van Spanje. Hij won drie maal: op Roland Garros, op Wimbledon en op de Olympische Spelen. Daarnaast won landgenoot Carlos Sastre de Tour de France en Alberto Contador de Giro d ‘Italia. Tenslotte won het geweldig presterende voetbalteam het EK.

In 2009 zal geld de beslissende factor zijn. De recessie treft ook de sport. Het EK voetbal was fantastisch georganiseerd door Oostenrijk en Zwitserland, maar de fans verheugen zich misschien minder op het EK van 2012. Het was een loffelijk besluit om het EK toe te kennen aan Polen en Oekraïne, zodat het kampioenschap voor het eerst in Oost-Europa wordt gehouden. Toch blijft het de vraag of vooral Oekraïne op tijd de benodigde infrastructuur klaar zal hebben. Bij het golf bewees Tiger Woods maar weer eens hoe belangrijk hij voor die sport is. Zijn schitterende overwinning op de US Open, zijn veertiende Majortitel, haalde hij ondanks een ernstige kniebandblessure; toch was het misschien wel zijn beste optreden ooit.

De macht van India

De opening van de Spelen was een buitengewoon schouwspel. REUTERS

Het cricket beleefde een jaar dat de historici achteraf waarschijnlijk als een van de belangrijkste in de lange geschiedenis van de sport zullen gaan beschouwen. Aan Australië’s tijd als beste team van de wereld leek eindelijk ten einde te komen toen India het land vernederde met 2-0 in een testserie. Maar nog belangrijker was de groeiende financiële en politieke macht van India in de cricketwereld en het succes van de eerste Twenty20 Indiase Premier League met alle rijkdom en poeha die daar bij hoort. Het zou zelfs wel eens zo kunnen zijn dat de opkomst van de Twenty20 in 2008 een moment van omslag in het cricket is geweest. Maar het geld zal de beslissende factor zijn. De recessie treft ook de sport; er wordt gepraat over een plafond aan de salarissen en sponsors die zich terugtrekken; Twenty20 lijkt het enige licht in de duistere toekomst die het nieuwe jaar ons vooralsnog biedt. 1

De Vitesse-supporters hebben geen vertrouwen in Westerhof. PICS UNITED

Voetbal Evaluatie eerste seizoenshelft

Westerhofs dagen bij Vitesse lijken geteld Redactie sport AMSTERDAM

...

De clubleiding van Vitesse evalueert vandaag met trainer Hans Westerhof de eerste seizoenshelft. Daarbij zal ook de positie van de oefenmeester ter sprake komen. Westerhof staat behoorlijk onder druk, vanwege de tegenvallende resultaten tot nu toe. Vitesse gaat de winterstop in als nummer vijftien van de eredivisie. De ploeg van Westerhof boekte zaterdag tegen hekkensluiter FC Volendam pas de derde overwinning van het seizoen (3-1). De supporters van de Arnhemmers maakten tijdens dat duel met witte zakdoekjes opnieuw duidelijk

Voetbal

AZ wil mét El Hamdaoui voor de titel gaan Redactie sport AMSTERDAM

...

AZ verwacht dat Mounir El Hamdaoui ook na de winterstop nog in Alkmaar voetbalt. De topschutter van de eredivisie zou nadrukkelijk in de belangstelling staan van FC Barcelona, maar volgens technisch directeur Marcel Brands hebben de Catalanen zich niet gemeld. ‘We hebben niets van Mounir en zijn zaakwaarnemers

Onderzoek naar dood Russisch ijshockeytalent

Na aanslagen in Mumbai

DOPING OORZAAK OVERLIJDEN

TOERNOOI BEVEILIGD

De in oktober overleden Russische ijshockeyer Aleksej Tsjerepanov maakte zich schuldig aan bloeddoping. Dat blijkt uit onderzoek naar de doodsoorzaak van de 19-jarige speler. Tsjerepanov zakte tijdens een wedstrijd van zijn club Avangard Omsk in elkaar en overleed korte tijd later. Volgens het Russische openbaar ministerie heeft de aanvaller zich maandenlang schuldig gemaakt aan manipulatie met bloed. Urine- en bloedtests zouden dat hebben aan-

getoond. Justitie beraadt zich op een aanklacht tegen de clubarts van Omsk. Bloeddoping hoeft echter niet de hoofdoorzaak van het overlijden te zijn. Tsjerepanov blijkt ook een hartafwijking te hebben gehad, waarmee hij nooit topsport had mogen bedrijven. Tsjerepanov was in trek bij de profploegen in Noord-Amerika en in 2007 eerste keus van de New York Rangers in de NHL. Tsjerepanov werd beschouwd als de beste Europese ijshockeyer in zijn leeftijdscategorie.

AP

dat ze geen vertrouwen meer hebben in Westerhof. Vitesse blameerde zich bovendien eerder in het seizoen in het bekertoernooi door tegen de amateurs van Lienden met 1-0 te verliezen. De ervaren trainer, die in het verleden werkzaam was voor onder meer FC Groningen, PSV en Ajax, liet zich vorige maand na de wedstrijd tegen AZ in een gesprek met zijn collega Louis van Gaal negatief uit over verdedigers Civard Sprockel en Sebastien Sansoni. Westerhof dacht na de persconferentie een informeel praatje met de AZ-trainer te maken, maar de microfoons registreerden hun gesprek. Volgens Westerhof waren zijn verdedigers van een dramatisch niveau. 1

De organisatoren van het ATP-toernooi in Chennai volgende week hebben extra veiligheidsmaatregelen aangekondigd. Dit in verband met de aanslagen in Mumbai vorige maand. De deelnemende tennissers worden binnenkort allemaal op de hoogte gesteld. Welke maatregelen zijn genomen, is niet onthuld. De Rus Nikolai Davidenko (foto), nummer vijf van de wereld, is de hoogst geplaatste speler op het Indiase toernooi.

gehoord en ook Barcelona heeft zich nog niet gemeld. Ik hoop dat het zo blijft.’ Brands verwacht niet dat de Alkmaarders in januari actief zullen zijn op de transfermarkt. Mogelijk haalt AZ wel de verhuurde verdediger Joona Toivio terug. De Fin speelt bij Telstar. ‘Door de blessure van Hector Moreno is het achter in dun bezaaid.’ Milano Koenders mag in de winterstop vertrekken, met Kees Luijckx gaat Brands nog in gesprek. 1

REUTERS

Rode kaart-record (1)

Rode kaart-record (2)

Rode kaart-record (3)

Een Engelse amateurvoetballer heeft dit weekend ongewild een wereldrecord neergezet. De speler kreeg drie seconden na het begin al een rode kaart.

‘Ik vond het wel een erg zware straf van de scheidsrechter, maar als hij vond dat het rood was, moet ik me daar bij neerleggen’, aldus de speler.

Het oude record stond op naam van Bolognasterspeler Giuseppe Lorenzo, die in 1990 na tien seconden zijn tegenstander tegen de grond werkte.