Economische wetenschappen II en recht (oude stijl)
Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs
20
03
Tijdvak 2 Vrijdag 20 juni 10.00 – 13.00
Als bij een vraag een verklaring, uitleg of berekening gevraagd wordt, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze verklaring, uitleg of berekening ontbreekt. Voor dit examen zijn maximaal 90 punten te behalen; het examen bestaat uit 41 vragen. Voor elk vraagnummer is aangegeven hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen worden. Bij dit examen hoort een grootboekrekeningenblad.
300035 31
Geef niet meer antwoorden (redenen, voorbeelden e.d.) dan worden gevraagd. Als er bijvoorbeeld twee redenen worden gevraagd en je geeft meer dan twee redenen, dan worden alleen de eerste twee in de beoordeling meegeteld.
Begin
Bij de te maken journaalposten mogen uitsluitend de genoemde grootboekrekeningen worden gebruikt, wat niet betekent dat altijd alle grootboekrekeningen moeten worden gebruikt. Bij het maken van journaalposten kan worden volstaan met het noteren van het nummer van de grootboekrekening: bijvoorbeeld 100 € 5.000,Aan 130 € 5.000,De nummers van de grootboekrekeningen in dit examen kunnen afwijken van de nummers die in de leerboeken worden gebruikt.
Opgave 1
1p
1
Handelsonderneming ‘Draus’ verkoopt witgoed (wasmachines, wasdrogers, etc.). De handelsonderneming heeft slechts één eigenaar en dat is de heer H. Draus. In het verleden heeft hij wel gezocht naar een compagnon om de eenmanszaak uit te breiden en om te zetten in een vennootschap onder firma (vof) maar dat is er nooit van gekomen. Een eenmanszaak en een vennootschap onder firma zijn ondernemingsvormen die geen rechtspersoonlijkheid bezitten. Noem een verschil tussen ondernemingsvormen die geen rechtspersoonlijkheid bezitten en zij die deze rechtspersoonlijkheid wel bezitten. De heer Draus voert zelf de administratie van de handelsonderneming. Op 31 december 2002 heeft de heer Draus de saldibalans opgesteld. Deze saldibalans heeft hij met behulp van de beginbalans op 1 januari 2002 en de financiële feiten over 2002 samengesteld. De beginbalans en de saldibalans zijn fasen (onderdelen) van de boekhoudcyclus. Deze boekhoudcyclus kan als volgt worden weergegeven: beginbalans
dagboeken bijwerken
dagboeken journaliseren
grootboek openen en bijwerken
A
B saldibalans opstellen
C
3p 1p
2 3
300035 31
D
Voor welke fasen uit de boekhoudcyclus staan de letters A, C en D? Hoe wordt het boekhoudkundig overzicht genoemd dat de handelingen A tot en met D omvat?
2
Lees verder
Op 31 december 2002 is de volgende saldibalans gegeven van handelsonderneming ‘Draus’. Grootboekrekening 001 003 040 041 060 076 130 140 180 181 192 251 460 470 700 710 800 840
Omschrijving
Debet
Credit
Gebouwen Inventaris Eigen vermogen Privé Nettowinst 2002 6 % hypothecaire lening Debiteuren Crediteuren Te vorderen omzetbelasting Te betalen omzetbelasting Te betalen interest 6% hypothecaire lening Interest 6% hypothecaire lening Verkoopkosten Algemene kosten Voorraad goederen Inkopen Kostprijs verkopen Opbrengst verkopen
€ €
350.000,15.600,-
€
12.000,-
€
6.200,-
€
8.100,-
€ € € €
12.200,3.800,28.800,175.400,-
€
143.000,-
€
755.100,-
€
309.200,-
€
200.000,-
€
8.400,-
€ €
9.900,8.000,-
€
3.600,-
€ €
216.000,755.100,-
4
Bereken de nettowinst van handelsonderneming Draus over het jaar 2002.
2p
5 6
1p
7
De heer Draus heeft in 2002 geld gestort en opgenomen uit zijn onderneming voor privé doeleinden. Hoe is het debetsaldo op de grootboekrekening Privé ontstaan? Bereken met behulp van het oude eigen vermogen, de nettowinst en privé het nieuwe eigen vermogen van de handelsonderneming per 31 december 2002. Op welke andere manier kan het eigen vermogen in een eenmanszaak ook worden bepaald?
2p
1p
1p 2p 2p
8 9 10
300035 31
Op de 6% hypothecaire lening wordt jaarlijks op 1 mei € 10.000,- afgelost. De interest wordt ook op deze datum per jaar achteraf betaald. De heer Draus past de permanence toe met maandelijkse resultatenbepaling. Wat houdt het recht van hypotheek in? Toon met een berekening aan dat de handelsonderneming jaarlijks op 1 mei aflost. Bereken de interestlasten van de 6% hypothecaire lening voor het jaar 2003.
3
Lees verder
Opgave 2 De industriële onderneming Carpro produceert het product Artes. De afzet van dit product is seizoengevoelig en er kan niet op voorraad worden geproduceerd. Voor 2003 zijn de volgende gegevens bekend: • de normale jaarproductie en de normale jaarafzet zijn 1.000.000 producten Artes; • de kwartaalindexcijfers van de normale afzet zijn respectievelijk 90, 120, 140 en 50; • de onderneming wenst per kwartaal over een reservecapaciteit te beschikken van 15% van de normale kwartaalafzet; • de onderneming heeft machine SV 225 in gebruik. De volgende typen machines SV zijn verkrijgbaar:
2p
11
3p
12
5p 3p
Type
Maximale capaciteit per jaar
Constante kosten per jaar
SV 175
1.750.000
€ 3.600.000,-
SV 200
2.000.000
€ 3.800.000,-
SV 225
2.250.000
€ 4.000.000,-
Is er sprake van irrationele overcapaciteit bij onderneming Carpro? Motiveer het antwoord met een berekening. Splits de rationele overcapaciteit van machine SV 225 uit naar oorzaak.
Om de verkoopprijs van het product Artes te bepalen beschikt de industriële onderneming Carpro nog over de volgende gegevens voor 2003: • de verwachte productie en de verwachte afzet zijn 1.100.000 producten; • de totale variabele machinekosten van alle typen zijn € 3,30 per product; • de overige variabele fabricagekosten zijn per product € 5,20; • de totale constante verkoopkosten van het product Artes zijn € 1.400.000,-; • de totale variabele verkoopkosten van het product Artes zijn € 1.650.000,-; • de nettowinstopslag van een product Artes bedraagt 20% van de commerciële kostprijs; • de omzetbelasting bedraagt 19% van de verkoopprijs. 13 Bepaal voor 2003 de verkoopprijs van het product Artes, inclusief 19% omzetbelasting. 14 Bepaal voor 2003 de break-even omzet van het product Artes bij de in gebruik zijnde machine.
300035 31
4
Lees verder
Opgave 3 In deze opgave wordt de omzetbelasting buiten beschouwing gelaten. Pakpet N.V. is een onderneming die zich bezighoudt met de opslag en distributie van goederen. Op 1 januari 2003 heeft deze onderneming de volgende balans opgesteld: Debet
Balans N.V. Pakpet per 1 januari 2003 (bedragen x 1.000 euro)
Terreinen Gebouwen Afschrijving gebouwen Inventaris Afschrijving inventaris
3.250
Aandelenvermogen Aandelen in portefeuille
12.500
Agioreserve Algemene reserve Voorzieningen 5% converteerbare obligatielening 7% hypothecaire lening Nog te betalen bedragen Vooruitontvangen huren pakhuizen Bank Winstsaldo 2002
24.500 12.000 16.000 7.000 9.000
Nog te ontvangen huren pakhuizen Vooruitbetaalde bedragen
125 2.150
27.025
Credit 6.000 4.000 2.000 1.500 4.200 760 2.400 8.000 150 3.400 1.015 3.600 27.025
Om de matige liquiditeitspositie en solvabiliteitspositie van de onderneming te verbeteren heeft de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Pakpet N.V. de volgende besluiten genomen: • De houders van de 5% converteerbare obligaties worden in de gelegenheid gesteld hun obligaties te converteren. Tegen inwisseling van 3 obligaties van € 500,- met bijbetaling van € 120,- krijgen de houders van de obligaties 30 aandelen van € 25,- nominaal per aandeel. • Op 31 januari 2003 zal Pakpet N.V. overgaan tot conversie van de 5% converteerbare obligatielening; tevens zal op 31 januari 2003 de verschuldigde interest over de afgelopen twaalf maanden per bank worden betaald. • Op 31 januari 2003 zal er een emissie van 40.000 aandelen van nominaal € 25,- per aandeel plaatsvinden. De uitgiftekoers per aandeel wordt bepaald op € 60,-. De afwikkeling vindt via de bank plaats. • De winst over 2002 zal als volgt worden verdeeld: - aan vennootschapsbelasting dient € 1.100.000,- te worden betaald; - aan tantièmes wordt € 300.000,- betaald; - er wordt een dividend van 20% ter beschikking gesteld. Ter verbetering van de liquiditeitspositie en solvabiliteitspositie zal zoveel cashdividend worden uitgekeerd als nodig is om de dividendbelasting te kunnen betalen; de aandeelhouders ontvangen derhalve alleen stockdividend op dividendbewijs nummer 15; - het restant van de winst wordt gereserveerd. De dividendbelasting is 25%. Pakpet N.V. hanteert het systeem van de permanence met maandelijkse resultatenbepaling en maakt gebruik van de grootboekrekeningen die op het grootboekrekeningenblad behorende bij deze opgave vermeld staan. 4p
15
2p
16 17 18 19 20 21
2p 3p 2p 2p 2p
300035 31
Journaliseer de conversie als 75% van de houders van de 5% converteerbare obligaties hun obligaties inwisselen tegen aandelen. Journaliseer de betaling van de interest van de 5% converteerbare obligatielening per bank. Journaliseer de uitgifte van de 40.000 aandelen per bank. Journaliseer de winstverdeling. Journaliseer de afdracht van de dividendbelasting en vennootschapsbelasting per bank. Journaliseer het inwisselen van 60.000 dividendbewijzen nummer 15. Noem twee groepen van personen die bij Pakpet N.V. een tantième kunnen ontvangen.
5
Lees verder
De opslagcapaciteit van Pakpet N.V. is onvoldoende om aan de vraag van haar huidige afnemers te voldoen. Verder zal de vraag naar opslagcapaciteit in de komende jaren alleen maar gaan stijgen door een toenemende wereldhandel. Om deze redenen wil de directie van Pakpet N.V. haar bedrijfsactiviteiten sterk uitbreiden. In maart 2003 worden twee nieuwe pakhuizen gekocht. Van de notaris wordt de volgende nota ontvangen: Aankoopsom bedrijfspanden € 4.600.000,Bijkomende kosten met betrekking tot de aankoop van de bedrijfspanden € 75.000,€ 4.675.000,Afgesloten een 6% hypothecaire lening € 4.000.000,Afsluitprovisie € 40.000,€ 3.960.000,Per bank te betalen € 715.000,Het bedrag is van de bankrekening van Pakpet N.V. afgeschreven. Voor de inrichting van de beide pakhuizen wordt begin maart 2003 nieuwe inventaris gekocht. De aankoopprijs van deze inventaris bedraagt € 800.000,-. Deze aankoop wordt gefinancierd door een deel van de oude inventaris in te ruilen voor € 60.000,-. De oorspronkelijke aanschaffingsprijs was € 400.000,-. Op het moment van inruil resteert nog een boekwaarde van € 50.000,-. Het resterende bedrag zal over twee maanden worden voldaan. Van de verhuurde pakhuizen is de huuropbrengst in maart 2003 € 75.000,-, waarvan inmiddels al € 60.000,- is ontvangen. Voor onderhoud aan de pakhuizen wordt € 330.000,- per jaar toegevoegd aan de voorziening onderhoud. 3p
22
3p
23 24 25
2p 2p
300035 31
Journaliseer de afrekening van de notaris en de betaling van € 715.000,- per bank per 1 maart 2003. Journaliseer de aankoop en de inruil van de inventaris per 1 maart 2003. Journaliseer de huuropbrengst voor de maand maart 2003. Journaliseer de toevoeging aan de voorziening onderhoud voor de maand maart 2003.
6
Lees verder
Opgave 4 In deze opgave hoeft geen rekening te worden gehouden met omzetbelasting. De industriële onderneming Dacko produceert uitsluitend eindproducten. De standaardkostprijs van één ongekeurd product D 32 is voor 2003 als volgt opgebouwd: Grondstof A25: 0,5 kg à € 10,- per kg Grondstof B 36 : 0,25 kg à € 12,- per kg Totale grondstofkosten Loonkosten: 20 minuten à € 36,- per uur Machinekosten: 15 minuten à € 50,- per uur Kostprijs ongekeurd eindproduct D32
€ € € € € €
5,3,8,12,12,50 32,50
Overige gegevens voor het eerste kwartaal van 2003: • de normale productie D 32 is 7.800 ongekeurde eindproducten; • er wordt normaal 1 op de 12 eindproducten D32 afgekeurd; • de opbrengst van een afgekeurd eindproduct D32 bedraagt € 16,-; • het machine-uurtarief bestaat voor 60% uit constante kosten; • de verkoopprijs van één eindproduct D 32 is € 45,-; • de verwachte verkopen zijn gelijk aan de normale verkopen; • de verwachte eindvoorraad van het goedgekeurde eindproduct D 32 is gelijk aan de
beginvoorraad van het goedgekeurde eindproduct D 32. 1p 2p 2p 3p
26 27 28 29
Wat is het kenmerk van een industriële onderneming? Geef twee voorbeelden van constante machinekosten. Bereken de standaardkostprijs van één goedgekeurd eindproduct D 32 voor 2003. Bereken het verwachte verkoopresultaat voor het eerste kwartaal in 2003. Geef aan of dit een voordelig of een nadelig resultaat is. Voor het eerste kwartaal van 2003 zijn de volgende nacalculatorische gegevens verzameld: • er zijn 8.000 ongekeurde eindproducten D 32 geproduceerd, waarvan 675 eindproducten D32 zijn
afgekeurd; • de volledige productie van het eerste kwartaal van 2003 is verkocht; • het verbruik van grondstof A25 is 4.050 kg met een inkoopwaarde van € 41.512,50; • het verbruik van grondstof B 36 is 1.960 kg met een inkoopwaarde van € 23.128,-; • de loonkosten zijn € 96.725,- voor 2.650 arbeidsuren; • de totale machinekosten zijn € 98.000,- voor 1.993 machine-uren; • de opbrengst van de 675 afgekeurde eindproducten D 32 is € 10.462,50; • de opbrengst van één goedgekeurd eindproduct D32 is € 45,25. 3p
30
2p
31
2p
32
2p
33
Bereken het werkelijke bedrijfsresultaat van het eindproduct D 32 in het eerste kwartaal van 2003, door de totale opbrengsten te vergelijken met de totale kosten. Geef aan of dit een voordelig of een nadelig resultaat is. Bereken het prijsverschil op grondstof A25 in het eerste kwartaal van 2003. Geef aan of dit een voordelig of een nadelig verschil is. Bereken het efficiencyverschil op lonen in het eerste kwartaal van 2003. Geef aan of dit een voordelig of een nadelig verschil is. Bereken het bezettingsresultaat op constante machinekosten in het eerste kwartaal van 2003. Geef aan of dit een voordelig of een nadelig verschil is.
Let op: de laatste vragen van dit examen staan op de volgende pagina.
300035 31
7
Lees verder
Opgave 5 De heer Van der Park is eigenaar van een handelsonderneming in kantoorartikelen. Hij levert uitsluitend aan detaillisten. Op 1 januari 2002 en 31 december 2002 heeft hij de volgende balansen opgesteld: Balans (in euro’s) Debet
Credit 1-1-2002
Vaste activa Voorraden Debiteuren Te vorderen bedragen Liquide middelen
31-12-2002
350.000,105.000,80.000,9.000,32.000,576.000,-
1-1-2002
370.000,95.000,87.000,11.000,20.000,583.000,-
Eigen vermogen 7,5% hypothecaire lening Crediteuren Te betalen bedragen Bank
260.000,200.000,58.000,36.000,22.000,576.000,-
31-12-2002 280.000,180.000,55.000,25.000,43.000,583.000,-
Over het jaar 2002 heeft hij de volgende resultatenrekening opgesteld: Resultatenrekening over 2002 (getallen in euro’s) Inkoopwaarde van de verkopen Rabatten Afschrijvingen Overige kosten Nettowinst
600.000,50.000,10.000,150.000,40.000,850.000,-
Opbrengst van de verkopen
850.000,-
850.000,-
Overige gegevens: • de winst over 2002 is op de balans per 31 december 2002 verwerkt; • in 2002 is gemiddeld 5% van de inkopen tegen contante betaling gekocht; • alle verkopen zijn op rekening; • de omzetbelasting in 2002 bedroeg 19%; • het jaar wordt op 365 dagen gesteld.
2p 2p 2p
3p 2p 1p 3p
2p
34 35 36 37 38 39 40
41
De heer Van der Park beoordeelt jaarlijks zijn liquiditeitspositie. Hij berekent onder andere de jaarlijkse cashflow en een aantal kengetallen. Noem twee nadelen van het gebruik van liquiditeitskengetallen. Bereken de current ratio op 31 december 2002, in ten minste één decimaal nauwkeurig. Noem twee andere liquiditeitsmaatstaven waarmee men de liquiditeit van een onderneming kan beoordelen. Bereken de totale inkopen op rekening in 2002 inclusief omzetbelasting. Bereken de gemiddelde krediettermijn crediteuren in 2002. Waarom geeft de heer Van der Park rabat aan zijn afnemers? Bereken de gemiddelde krediettermijn debiteuren in 2002. Naast het beoordelen van de liquiditeit kan de heer van de Park ook de solvabiliteit beoordelen. Noem twee manieren waarop de solvabiliteit kan worden berekend.
Einde
300035 31
8
Lees verder
