Economische wetenschappen II en recht (oude stijl)
Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs
20
02
Tijdvak 1 Donderdag 30 mei 13.30–16.30 uur
Als bij een vraag een verklaring, uitleg of berekening gevraagd wordt, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze verklaring, uitleg of berekening ontbreekt. Voor dit examen zijn maximaal 90 punten te behalen; het examen bestaat uit 40 vragen. Voor elk vraagnummer is aangegeven hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen worden. Bij dit examen hoort een grootboekrekeningenblad.
200018 32
Geef niet meer antwoorden (redenen, voorbeelden e.d.) dan er worden gevraagd. Als er bijvoorbeeld twee redenen worden gevraagd en je geeft meer dan twee redenen, dan worden alleen de eerste twee in de beoordeling meegeteld.
Begin
Bij de te maken journaalposten mogen uitsluitend de genoemde grootboekrekeningen worden gebruikt, wat niet wil zeggen dat altijd alle grootboekrekeningen moeten worden gebruikt. Bij het maken van journaalposten kan worden volstaan met het noteren van het nummer van de grootboekrekening: bijvoorbeeld 100 € 5.000,– Aan 130 € 5.000,– De nummers van de grootboekrekeningen in dit examen kunnen afwijken van de nummers die in de leerboeken worden gebruikt.
Opgave 1
1p
1
2p
2
2p
3
1p
4
2p
5
200018 32
Alpha-light is een groothandel in zoetwaren. De onderneming betrekt producten van verschillende fabrikanten en levert deze aan de detailhandel in de regio. Noem een reden waarom het inschakelen van een groothandel voor een fabrikant kostenbesparend kan zijn. Noem twee redenen waarom het inschakelen van een groothandel kostenbesparend kan werken voor de detailhandel. Een fabrikant van zoetwaren die aan Alpha-light levert, hanteert ter bevordering van de afzet de pull-strategie. Leg uit hoe de pull-strategie werkt. Een andere fabrikant verzoekt Alpha-light een product van deze fabrikant in het assortiment op te nemen. Alpha-light gaat akkoord mits zij van dit product het exclusieve distributierecht in de regio krijgt. Noem een voordeel voor Alpha-light van het recht van exclusieve distributie van dit product in de regio. Alpha-light verkoopt uitsluitend zoetwaren. Noem twee voordelen van deze specialisatie voor de klanten van Alpha-light.
2
Lees verder
Opgave 2 Ethica VOF is een groothandel in kantoorartikelen. Een van de artikelen die zij verkoopt, is een fax- en kopieermachine. De voorraad fax- en kopieermachines wordt geadministreerd tegen een vaste verrekenprijs (vvp) van € 250,– per stuk. Op 1 maart 2002 zijn er 80 fax- en kopieermachines in het magazijn aanwezig. De rekening 710 Inkopen wordt bijgehouden tegen de factuurprijs. Ethica VOF past het systeem van de permanence toe met maandelijkse resultatenbepaling. De onderneming gebruikt de grootboekrekeningen die vermeld staan op het grootboekrekeningenblad behorende bij deze opgave. Voor maart 2002 moet nog een aantal financiële feiten worden gejournaliseerd: • de ontvangst op 6 maart 2002 van onderstaande inkoopfactuur:
inkoop van 500 fax- en kopieermachines à € 220,– rabat 5% omzetbelasting 19%
€ 110.000,– € 5.500,– € 104.500,– € 19.855,– € 124.355,–
• de ontvangst op 9 maart 2002 van 530 fax- en kopieermachines; van deze fax- en
kopieermachines hebben er 500 betrekking op de gefactureerde fax- en kopieermachines van 6 maart 2002, de overige 30 fax- en kopieermachines zijn gekocht voor € 245,– per stuk, exclusief 19% omzetbelasting; van deze fax- en kopieermachines is de factuur op 27 februari 2002 ontvangen en geboekt. • de betalingen per bank:
- leveranciers - vrachtkosten op ingekochte goederen vrachtkosten op de in maart verkochte goederen omzetbelasting op vrachtkosten 19% - de interest van de 8% onderhandse lening voor april 2002 tot en met september 2002 - de jaarlijkse aflossing op de 8% onderhandse lening - brutoloon voor de maand maart ingehouden loonheffing ingehouden sociale lasten
€ 2.802.375,– € € € €
50.000,– 17.500,– 67.500,– 12.825,– €
80.325,–
€
30.000,–
€
50.000,–
€ 390.000,– € €
78.000,– 58.500,– € 136.500,– € 253.500,– € 3.216.200,–
2p 3p 6p
6 7 8
200018 32
Journaliseer de ontvangst van de inkoopfactuur. Journaliseer de ontvangst van de fax- en kopieermachines. Journaliseer de betalingen per bank.
3
Lees verder
• Op 12 maart 2002 is een factuur verzonden met betrekking tot de verkoop van 300 fax- en
3p 1p 2p 2p 3p
9 10 11 12 13
kopieermachines met een verkoopprijs van € 280,– per stuk. Hierop wordt 3% rabat verstrekt. De in rekening te brengen omzetbelasting is 19%. • Op 13 maart 2002 zijn de op 12 maart 2002 verkochte fax- en kopieermachines afgeleverd. • Op 16 maart 2002 is de vaste verrekenprijs van een fax- en kopieermachine verlaagd tot € 225,–. • Op 20 maart 2002 zijn 5 fax- en kopieermachines van de verkoop van 12 maart 2002 retourontvangen. • Op 23 maart 2002 is een creditnota verstuurd met betrekking tot de op 20 maart 2002 retourontvangen fax- en kopieermachines. Journaliseer het verzenden van de verkoopfactuur. Journaliseer de aflevering van de fax- en kopieermachines. Journaliseer de waardeverandering van de voorraad fax- en kopieermachines. Journaliseer de retourontvangst. Journaliseer het verzenden van de creditnota. Ethica VOF heeft uitsluitend de volgende rentedragende leningen: • Een 8% onderhandse lening, waarvan de schuldrest op 1 januari 2002 € 800.000,–
bedroeg. Op deze lening wordt elk jaar op 31 maart € 50.000,– afgelost en tevens wordt de interest voor het komende halfjaar betaald. • Een 6% hypothecaire lening, waarvan de schuldrest op 1 januari 2002 € 650.000,– bedroeg. Op deze lening wordt op 1 juni en 1 december elk jaar € 65.000,– afgelost en tevens wordt de verschuldigde interest over het afgelopen halfjaar betaald. De ingecalculeerde interest in 2002 is € 20.000,– per maand. 4p
14
2p
15 16
1p
200018 32
Journaliseer de interest van de 8% onderhandse lening en de 6% hypothecaire lening over de maand maart 2002. Journaliseer de interestkosten over het totale vermogen voor de maand maart 2002. Journaliseer de overboeking van het interestresultaat over de maand maart 2002.
4
Lees verder
Opgave 3 In deze opgave blijft de omzetbelasting buiten beschouwing. De industriële onderneming Novotron B.V. maakt in 2001 diverse producten. In de administratie van Novotron B.V. is voor het product V de volgende standaardkostprijs opgenomen: Directe fabricagekosten: - grondstoffen: 8 kg à € 7,50 per kg € 60,– - lonen: 2 uren à € 50,– per uur € 100,– Indirecte fabricagekosten: 2 machine-uren à € 80,– per uur € 160,– Fabricagekostprijs € 320,– Verkoopkosten: - variabel € 30,– - constant € 45,– € 75,– Commerciële kostprijs € 395,– Verder is nog gegeven: • de grondstoffen worden geadministreerd tegen een vaste verrekenprijs (vvp) van € 7,50 per
kilogram; • het machine-uurtarief bestaat voor € 25,– uit constante kosten en verder uit proportioneel
variabele kosten; • de verkoopprijs van het product V is € 475,–; • de normale productie en de normale afzet van product V zijn 30.000 stuks per jaar; • voor 2001 worden de productie en de afzet voor het product V begroot op 1p
17
2p
18 19
3p
2p
2p
2p
28.500 producten. Waaruit blijkt dat de onderneming gebruik maakt van de integrale kostencalculatiemethode en niet van de direct-costingmethode? Geef twee redenen voor het berekenen van de standaardkostprijs. Bereken het bedrag van de verwachte bijdrage van het product V aan het bedrijfsresultaat van Novotron B.V. voor het jaar 2001. Geef aan of deze bijdrage voordelig of nadelig is.
Uit de nacalculatie over het jaar 2001 zijn de volgende gegevens bekend met betrekking tot het product V: • de werkelijke productie en afzet waren 28.000 stuks; • de voorraad grondstof op 1 januari bedroeg 40.000 kg, er is 250.000 kg ingekocht en op 31 december is de voorraad grondstof 60.000 kg; • het werkelijke aantal machine-uren is 55.500; bij de machinekosten hebben zich geen prijsverschillen voorgedaan; • bij de verkoopkosten hebben zich geen prijs- en efficiencyverschillen voorgedaan. 20 Bereken het efficiencyverschil op de verbruikte grondstoffen over 2001 in euro’s. Geef aan of dit verschil voordelig of nadelig is. 21 Geef een reden waarom een nadelig prijsverschil op grondstoffen een positief efficiencyverschil op grondstoffen kan veroorzaken. 22 Bereken het totale nacalculatorische bezettingsresultaat. Geef aan of dit resultaat voordelig of nadelig is.
200018 32
5
Lees verder
Opgave 4 De balans per 31 december 2001 van Sampers N.V. vertoont het volgende beeld. Debet Materiële vaste activa Immateriële vaste activa Vlottende activa Liquide middelen
Balans per 31 december (× € 1.000,–) 4.200 900 4.000 300
Aandelenvermogen Aandelen in portefeuille
Credit 3.000 1.200
Agioreserve Algemene reserve 8% Converteerbare obligatielening 9% Hypothecaire lening Crediteuren Te betalen bedragen Bank Winstsaldo
9.400
1.800 600 1.200 2.400 1.700 600 100 200 800 9.400
Toelichting op de balans: • de nominale waarde van een aandeel is € 25,–; • het eigen vermogen heeft, met uitzondering van het winstsaldo, in 2001 geen wijzigingen
ondergaan; • het winstsaldo is gelijkmatig over het jaar behaald; • op de 9% hypothecaire lening is op 30 september 2001 € 400.000,– afgelost; • de 8% converteerbare obligatielening is in 2001 niet gewijzigd; • verder was op 1 januari 2001 het overige vreemd vermogen even groot als op
31 december 2001; • de interestlasten van het vreemd vermogen op korte termijn zijn over het jaar 2001 2p 3p
23 24
2p
25
1p
26
3p
27 28
2p
3p 2p
€ 130.000,–. Bereken de rentabiliteit van het gemiddeld eigen vermogen over het jaar 2001. Bereken de rentabiliteit van het gemiddeld totale vermogen over het jaar 2001. Begin 2002 worden 1.200 8% converteerbare obligaties geconverteerd. De conversievoorwaarden luiden: tegen inlevering van één obligatie van nominaal € 1.000,– ontvangt men vijftien aandelen plus € 325,– in contanten. In het grootboek komen onder andere de grootboekrekeningen voor die op het grootboekrekeningenblad behorende bij deze opgave vermeld staan. Noem twee mogelijke redenen waarom Sampers N.V. er de voorkeur aan heeft gegeven om eerst een converteerbare obligatielening uit te geven, in plaats van het direct plaatsen van aandelen. Bereken de minimale beurskoers van een aandeel van Sampers N.V., wil de houder van een converteerbare obligatie overgaan tot conversie. Geef de journaalpost van de conversie van de 1.200 converteerbare obligaties begin 2002. Welke invloed heeft deze conversie op de rentabiliteit van het totale vermogen? Motiveer het antwoord.
Op de algemene vergadering van aandeelhouders, begin mei 2002, wordt besloten de winst over 2001 als volgt te verdelen: • er wordt rekening gehouden met een aanslag vennootschapsbelasting van € 340.000,–; • voor de aandeelhouders is 12,5% stockdividend beschikbaar en een cashdividend ter grootte van de verschuldigde dividendbelasting ad 25%; • de rest van de winst zal gereserveerd worden. De aandeelhouders, die begin 2002 hun aandelen hebben verkregen door conversie, delen niet mee in de winst over 2001. 29 Journaliseer deze winstverdeling. 30 Journaliseer het uitreiken van het stockdividend op 30.000 dividendbewijzen.
200018 32
6
Lees verder
2p
31
2p
32
Sampers N.V. had het dividend ook volledig als cashdividend kunnen uitkeren. Zij heeft er echter de voorkeur aan gegeven om het dividend als stockdividend uit te keren. Wat is de invloed op de liquiditeit van Sampers N.V. als van de totale dividenduitkering een gedeelte als stockdividend wordt uitgekeerd in plaats van als cashdividend? Verklaar het antwoord. Wat is de invloed op de rentabiliteit van het eigen vermogen van Sampers N.V. in de volgende jaren, bij een gelijkblijvend winstsaldo, indien het dividend als stockdividend in plaats van als cashdividend wordt uitgekeerd? Verklaar het antwoord.
Opgave 5
2p 2p
1p 3p 2p
2p
4p
3p
Quartinom B.V. heeft in 2001 de volgende gegevens verzameld: Directe kosten bij een normale bezetting: • materialen € 2.000.000,– • variabele loonkosten € 3.000.000,– Indirecte kosten bij een normale bezetting: • variabel € 800.000,– • constant € 2.000.000,– Quartinom B.V. past tot en met 2001 de primitieve opslagmethode toe. 33 Geef twee voorbeelden van variabele indirecte kosten. 34 Geef twee nadelen van de primitieve opslagmethode.
35 36 37
38
Voor 2002 is de verwachte bezetting 90% van de normale bezetting. Verder wordt voor 2002 verwacht dat de prijzen van de materialen met 10% stijgen, de loonkosten met 5% stijgen en de totale indirecte kosten met 3% stijgen ten opzichte van 2001. Wat wordt onder de normale bezetting verstaan? Bereken de totale verwachte kosten voor 2002. Bereken het verwachte bezettingsresultaat voor 2002. Geef aan of het resultaat voordelig of nadelig is. Quartinom B.V. berekent over de uitgevoerde werkzaamheden in 2002 een winstopslag van 20% van de kostprijs. Bereken het verwachte verkoopresultaat voor 2002. Geef aan of het resultaat voordelig of nadelig is.
Vanaf 2002 wil Quartinom B.V. de verfijnde opslagmethode toepassen. Nader onderzoek van de indirecte kosten over 2002 heeft het volgende opgeleverd: • € 660.000,– hangt samen met de totale directe materiaalkosten; • € 1.260.000,– hangt samen met de totale directe loonkosten; • het restant hangt samen met de totale directe kosten. 39 Bereken de opslagpercentages voor 2002 volgens de verfijnde opslagmethode, bij een normale bezetting in tenminste één decimaal nauwkeurig. 40 Bereken de kostprijs van een order in 2002 waaraan € 3.000,– directe materiaalkosten en € 2.500,– directe loonkosten zijn besteed.
Einde
200018 32
7
Lees verder
