RIS078260_000828
EVALUATIE GEMEENTELIJK DECORATIEBELEID
bureau Kabinet en Protocol mei 2000
1
EVALUATIE GEMEENTELIJK DECORATIEBELEID
INHOUD
Pag
I Belangrijkste conclusies en aanbevelingen
2
II
Inleiding
5
III
Huldeblijken: waarom en voor wie
5
IV
Overzicht onderscheidingen en prijzen
6
onderscheidingen prijzen algemeen prijzen beleidsterrein economie prijzen beleidsterrein sport prijzen beleidsterrein milieu prijzen beleidsterrein cultuur prijen beleidsterrein welzijn huldeblijken voor gemeentepersoneel
V
6 7 7 8 8 8 9 9
Opmerkingen naar aanleiding van de inventarisatie 9 wensen diensten
VI
11
Verbetering uitvoering beleid
12
voorlichting aan burgers voordracht en toekenning vormgeving financiën en personeel
VII
13 13 13 13
Matrix onderscheidingen
15
algemene criteria
16
2
EVALUATIE GEMEENTELIJK DECORATIEBELEID I. BELANGRIJKSTE CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN. 1. Er zijn veel soorten onderscheidingen en prijzen in omloop. Er worden zeer veel onderscheidingen uitgereikt en er is ook veel vraag naar. Om te voorkomen dat deze situatie leidt tot devaluatie van de huldeblijken, moet toepassing van de geformuleerde criteria zorgvuldig worden gehanteerd. 2. Er is geen specifieke huldeblijk voor beroemde Hagenaars. Invoering van een miniatuur Stadspenning voorziet in dit hiaat. 3. Raadsleden die na een zittingsperiode van 12 jaar of langer de raad verlaten, komen als regel in aanmerking voor de nieuw in te voeren gouden Vroedsschapspenning in plaats van de Stadspenning. 4. De criteria voor de Stadsspeld worden zodanig bijgesteld dat in plaats van 5 tot 10 jaar minimaal van 10 jaar vrijwillige verdiensten sprake moet zijn. 5. De zilveren Burgemeesterspenning krijgt de functie van relatiegeschenk. Daarmee vervalt die functie voor de Vroedschapspenning. 6. De gemeenteraad wordt voorgesteld het geldbedrag verbonden aan de Haagse Pluim te verhogen van ƒ2.500,00 tot ƒ5.000,00. 7. Het verdient aanbeveling te onderzoeken of e overlap tussen de Cultuurtrofee/ Trofee Ideale BSD (intern)moet leiden tot een samenvoeging om de beeldvorming te versterken. 8. Er is geen coördinatie of afstemming tussen de diensten waar het gaat om toekenning en/of instelling van de huldeblijken. Er moet ten minste een centraal registratiepunt zijn om, alvorens tot toekenning/instelling over te gaan, te verifiëren of decorandus eerder de bedoelde of andere (gemeentelijke) onderscheidingen ontving, te toetsen of toekenning geschiedt conform de gestelde criteria. Bij instelling van een nieuwe huldeblijk moet overlapping met de bestaande worden nagegaan. Het kabinet van de burgemeester kan als zodanig functioneren. 9. Voorstellen komen vaak uit dezelfde circuits. Dit strookt niet met het beleid dat de huldeblijken voor alle (Haagse) burgers beschikbaar moeten zijn. Om meer algemeen bekendheid aan het beleid te geven moet een folder geproduceerd worden en met name beschikbaar zijn op plaatsen waar veel vrijwilligers actief zijn. 10. Voorlichting aan allochtonen over het decoratiebeleid moet zoveel mogelijk mondeling gebeuren in de circuits waar zij actief zijn. 11. De procedure voor toekenning van de gemeentelijke onderscheidingen is inefficiënt, mede gezien het grote aantal dat jaarlijks wordt toegekend. Grotere efficiency kan worden bereikt door gebruik te maken van een voorstelformulier en het invoeren van een geautomatiseerd registratie-, behandelings-, rappelerings- en evaluatieprogramma. 12. Het gemeentelijk decoratiebeleid wordt eens in de vier jaar geëvalueerd. 13. Kabinet en Protocol neemt het initiatief bovenstaande conclusies en aanbevelingen nader te onderzoeken en/of te realiseren.
3
II INLEIDING In 1994 stemde het college in met de nota “Betoonde verdiensten bekroond”. Een aantal onderscheidingen en prijzen “oude stijl” werd samengevoegd. De Stadsspeld werd in het leven geroepen als blijk van waardering voor het grote aantal vrijwilligers waarvoor tot dan geen huldeblijk beschikbaar was. Inmiddels is het aantal onderscheidingen dat jaarlijks wordt uitgereikt sterk toegenomen. Daarnaast is in de loop van deze jaren een aantal nieuwe prijzen in het leven geroepen en werden voor de Haagse Pluim de toekenningscriteria herzien. De start van een nieuw millennium is een goede gelegenheid het bestaande beleid en de effecten daarvan in ogenschouw te nemen. Ten behoeve van deze evaluatie is aan alle hoofden van takken van dienst gevraagd te inventariseren wat de dienst zelf op het gebied van onderscheidingen en prijzen doet en wat er aan wensen leeft. Ook is, ter vergelijking, nagegaan hoeveel gemeentelijke onderscheidingen toegekend worden in Amsterdam en Rotterdam. Prijzen zijn bij de vergelijking buiten beschouwing gelaten, omdat dit eveneens een inventarisatie binnen genoemde steden zou vergen. Doel van deze inventarisatie is in ieder geval: 1. zicht te krijgen op wat er gemeentebreed beschikbaar is op het gebied van onderscheidingen en prijzen; 2 zicht te krijgen op de mate waarin prijzen en/of onderscheidingen elkaar overlappen; 3. komen tot kortere behandelingsprocedures en -termijnen van voorstellen; 4. komen tot een voorstel voor adequate voorlichting aan het publiek. Waar het gaat om de onderscheidingen waarvan toekenning wordt voorbereid door het kabinet van de burgemeester, worden voorstellen gedaan ter verbetering van de huidige situatie. Omdat het beleid ten aanzien van de overige onderscheidingen en prijzen tot de competentie van andere diensten behoort, beperkt deze evaluatie zich daar tot inventarisatie en advies. In deze nota wordt geen inhoudelijke aandacht besteed aan Koninklijke onderscheidingen. Zowel het beleid als de wijze waarop een voorstel wordt behandeld, wordt bepaald door het Reglement op de Orde van de Nederlandse Leeuw en de Orde van Oranje Nassau . III. HULDEBLIJKEN: WAAROM EN VOOR WIE Het gemeentebestuur wil de mogelijkheid hebben haar burgers, die zich zeer verdienstelijk hebben gemaakt of een bijzondere prestatie hebben geleverd voor de Haagse samenleving erkentelijkheid tonen. Daarmee kan het bestuur haar waardering kenbaar maken. Tegelijkertijd inspireert ze anderen tot soortgelijke prestaties. Voor dit doel zijn onderscheidingen en prijzen in het leven geroepen. In grote lijnen kan tussen deze vormen van eerbetoon het volgende onderscheid worden gemaakt: - een onderscheiding wordt toegekend op grond van langdurige belangeloze en verdienstelijke inzet 4
voor (delen van) de Haagse samenleving; - een prijs wordt toegekend voor een unieke prestatie op kunstzinnig, sportief of bijvoorbeeld sociaaleconomisch gebied binnen de Haagse samenleving. Algemene uitgangspunten voor het toekennen van huldeblijken zijn: - iedereen kan in aanmerking komen voor een onderscheiding of prijs mits de verdiensten op grond waarvan wordt gedecoreerd ten goede komen aan de Haagse gemeenschap en voldaan wordt aan de criteria die voor de betreffende huldeblijk gelden -
toekenning dient op strikt onpartijdige basis plaats te vinden
- gestreefd wordt naar een brede spreiding van huldeblijken in alle geledingen van de samenleving.
IV. OVERZICHT ONDERSCHEIDINGEN EN PRIJZEN Hieronder volgt een overzicht van de op dit moment in omloop zijnde onderscheidingen en prijzen. Om wille van de overzichtelijkheid worden eerst de onderscheidingen omschreven. Daarna volgen de prijzen, gegroepeerd naar beleidsterrein. Prijzen die namens het gemeentebestuur via een organisatie met een eigen rechtspersoonlijkheid worden toegekend, zijn in dit overzicht buiten beschouwing gelaten. ONDERSCHEIDINGEN Gouden erepenning. (1948) Wordt ook wel genoemd "ereburgerschap". Deze onderscheiding wordt in zeer bijzondere gevallen toegekend door b en w, op advies van een speciaal daartoe ingestelde commissie en daartoe gemachtigd door de gemeenteraad. (goud) Stadspenning (1951 en 1977) Wordt door b en w toegekend ter gelegenheid van een 25 of meerjarig persoonlijk jubileum wegens grote verdiensten voor de Haagse samenleving, aan scheidende raadsleden (12 jaar) gekoppeld aan grote verdiensten, en bij een ten minste 50-jarig jubileum van Haagse instellingen en verenigingen. (brons) Vroedschapspenning (1973 en 1994) Wordt door b en w toegekend aan scheidende raadsleden na een zittingsperiode van tenminste 4 respectievelijk 8 jaren, en is relatiegeschenk bij bijzondere gelegenheden, zoals bezoeken aan of van collega-bestuurders in binnen- en buitenland. (brons respectievelijk zilver) 5
Sportpenning (1967) Wordt door b en w toegekend op voordracht van de wethouder van Sportzaken bij belangrijke (internationale) sportprestaties of aan sportverenigingen bij viering van een minstens 50-jarig jubileum. (brons) Stadsspeld (1994) Wordt door b en w toegekend aan gedurende 5 tot 10 jaar actieve verdienstelijke vrijwilligers; voor de realisering van een persoonlijk initiatief dat een positief effect heeft voor de leefomgeving; voor het leveren van een belangrijke bijdrage op het terrein van de maatschappelijke ontwikkeling . (zilver) PRIJZEN Algemeen Haagse Pluim (1987) Deze prijs wordt één keer per twee jaar ( of op aanwijzing van b en w tussentijds) door B&W toegekend als blijk van waardering voor een bijzondere bijdrage aan de positieve beeldvorming van Den Haag. (kunstwerk, oorkonde en een bedrag ad f 2.500,00) Burgemeesterspenning (1956) Wordt toegekend als ereprijs bij tentoonstellingen en wedstrijden. (zilver) Beleidsterrein bestuursdienst Haagse Hulpverlenersprijs (2000) Wordt tweejaarlijks toegekend aan een vrijwilliger die in Den Haag werkzaamheden verricht voor de Haagse Vrijwillige Reddingsbrigade, de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor EHBO, de Koninklijke Nederlandse Reddingsmaatschappij of het Nederlandse Rode Kruis. (mogelijkheid om tot een bedrag van fl 2,500,00 een week stage te lopen op zijn/haar vrijwillige vakgebied ) Beleidsterrein economie: Gouden Roos (1960) Wordt toegekend aan de winnaar van het internationaal Rozenconcours, dat jaarlijks door de Dienst Stadsbeheer in het Westbroekpark wordt georganiseerd. De prijs bestaat uit een "unicum" (kristallen of polychroom aardewerken vaas). De Zilveren Ooievaar (1982) 6
Deze wordt één keer per jaar toegekend door B&W aan ondernemers en/of directies van ondernemingen voor economische activiteiten (werkgelegenheid, stadsvernieuwing e.d.). (zilver)
Sport De Gulden Ooievaar (1981) Wordt één keer per jaar toegekend door B&W voor een bijzondere bestuurlijke, organisatorische prestatie op het gebied van sport en recreatie. (verguld zilver) Haagse sportprijs (1973) Wordt één keer per jaar uitgereikt door de wethouder Sportzaken namens B&W aan personen die een bijzondere prestatie op sportgebied hebben geleverd of Den Haag op sportgebied in de belangstelling hebben geplaatst. (kunst- of gebruiksvoorwerp) Haagse Jeugdsportprijs (1997) Wordt jaarlijks namens B&W toegekend op voordracht van de Adviescommissie Sportprijzen. In aanmerking komen in Den Haag gevestigde jeugdsporters of jeugdsportteams (tot en met 18 jaar). (kunstwerk unicum) Sportstimuleringsprijs Een prijs die één keer per jaar wordt toegekend aan in Den Haag woonachtige personen, verenigingen of instellingen die een bijzondere activiteit op sportgebied hebben georganiseerd of gestimuleerd. (oorkonde en ƒ5.000,00 te besteden aan maatschappelijk doel) Scheidsrechtersprijs tekst PM Milieu Dr. Abraham Schierbeekprijs (1965) Wordt eenmaal in de vijf jaar toegekend door B&W op voordracht van het Meijendel Comité, aan personen die zich verdienstelijk hebben gemaakt met onderzoek in Meijendel op het terrein van natuur. (vergulde zilveren penning, oorkonde en een bedrag van f 3.000,00) Cultuur Cultuurprijs van de stad Den Haag (1999) 7
Deze prijs wordt twee keer per raadsperiode toegekend door b en w op voordracht van de wethouder FC. De prijs is bestemd voor een persoon, groep of instelling die door middel van activiteiten op het gebied van de kunsten heeft bijgedragen tot een grotere bekendheid van, en waardering voor, het culturele belang van de stad Den Haag. (ereteken voor de decorandus + artistieke invulling op voorstel van de decorandus en op kosten van de gemeente max. ƒ50.000,00) 0uborgprijs (1990) Wordt één keer per jaar toegekend door B&W op voordracht van een vakjury aan een Haagse kunstenaar voor zijn gehele oeuvre (tentoonstelling in Gemeentemuseum + een bedrag van f 10.000,00) Penning van de wethouder voor Kunstzaken (1962) Wordt op persoonlijke titel jaarlijks uitgereikt aan verdienstelijke leden van amateurtoneelverenigingen. (zilver) Welzijn Haagse Hulde Deze prijs wordt uitgereikt aan een organisatie tijdens de tweejaarlijkse vrijwilligers dag als blijk van waardering voor de meest vernieuwende manieren om vrijwilligers te werven en aan de organisatie te binden (certificaat en geldbedrag van fl.5.000,00 in 1999 tevens 3 aanmoedigingsprijzen van fl.3.000,00). Victorine Hefting Prijs Prijs om vrouwelijk (Haags) talent, actief op het gebied van de kunsten te onderscheiden op grond van de kwaliteit van haar werk en de emancipatoire voorbeeldfunctie. Bijzondere aandacht voor allochtone kunstenaressen. (kunstwerk en geldbedrag van 5.000,00). Emancipatieprijs voor bedrijven Prijs voor het stimuleren van ondernemingen om een emancipatorisch personeelsbeleid te ontwikkelen. (Wisseltrofee/kunstwerk) Hilda van Suylenburg Prijs Prijs voor het onderscheiden van initiatieven, die op structurele wijze bijdragen aan de positieverbetering/belangenbehartiging van oudere vrouwen in Den Haag. (boek “Hilda van Suylenburg” en geldbedrag van f 2.500,00).
Kartiniprijs 8
Deze prijs is in ontwikkeling ter stimulering van de emancipatie van allochtone vrouwen.
Stadsbeheer De Gulden Klinker Deze prijs is bedoeld voor alle mensen die samen activiteiten ondernemen om de leefbaarheid van hun buurt te verbeteren Wordt jaarlijks uitgereikt in de vorm van een geldbedrag van fl. 4000,-- en een “Gouden Klinker” die in de straat wordt gelegd. Het geldbedrag dient bij gemeentelijke diensten besteed te worden aan producten en/of diensten die de leefbaarheid bevorderen (bijvoorbeeld wipkippen, straatmeubilair o.i.d.). Stedelijke Ontwikkeling
De Nieuwe Stadprijs voor Haagse vernieuwingsprojecten (de voormalige Stadsvernieuwingsprijs) Wordt toegekend aan burgers en organisaties als blijk van waardering voor hun inzet voor stedelijke vernieuwing in Den Haag. Criterium is de mate waarin een project bijdraagt aan de verbetering van de woon-werkomgeving, de leefbaarheid en de sociale cohesie in een buurt/wijk. Ook stedenbouwkundige en/of architectonische kwaliteit speelt een rol. De prijs bestaat uit een plaquette en een geldbedrag van fl. 25.000,--
Huldeblijken ten behoeve van het gemeentepersoneel Herinneringsinsigne jubileum gemeentedienst Wordt toegekend respectievelijk ter gelegenheid van het 25- of 40-jarig dienst verband. ( goud, goud met briljant) De Cultuurtrofee (Bestuursdienst) Deze wordt jaarlijks door het diensthoofd uitgereikt aan een medewerker of groep medewerkers die heeft bijgedragen aan verbetering van de bedrijfscultuur binnen de dienst. Uitreiking heeft voor het eerst in 1993 plaatsgevonden. Trofee Ideale BSD (Bestuursdienst) De prijs wordt jaarlijks uitgereikt door de werkgroep Ideale Bestuursdienst, voor het eerst in 1998. Uitreiking vindt plaats aan een medeweker of groep medewerkers die zich op positieve wijze inzet voor een ideale bestuursdienst. Het Gouden Haeghe Groep Insigne (Haeghe Groep) Wordt jaarlijks uitgereikt op voordracht van leden uit de organisatie. Vast uitgangspunt is dat de genomineerde één jaar in dienst is en dat de speld maar eenmaal aan een werknemer wordt uitgereikt. Criteria kunnen zijn het zich binnen of namens de organisatie onderscheiden 9
(visitekaartje), zich onderscheiden in relatie tot het uitoefenen van de functie of vanwege verdiensten buiten de functie. De speld kan ook worden uitgereikt vanwege verdienstelijk optreden bij een calamiteit. (gouden speld/broche met blauw pijltje, het logo van de Haeghe Groep). V NAAR AANLEIDING VAN DE INVENTARISATIE a. Uit het overzicht blijkt dat tussen de verschillende prijzen en onderscheidingen enige overlap bestaat. Dit lijkt het meest het geval bij de Gulden Klinker (D.B.) en de Nieuwe Stadprijs (DSO) en sterker nog bij de Cultuurtrofee en de Trofee Ideale BSD, beiden van de Bestuursdienst. Het verdient aanbeveling te onderzoeken of in deze gevallen samenvoeging tot een sterkere stimulans en beeldvorming kan leiden. b. Bovenstaand overzicht telt 25 verschillende huldeblijken. Vijf daarvan zijn onderscheidingen. In zijn totaliteit een groot aantal, maar per beleidsterrein nog wel te overzien. Er is kennelijk veel behoefte aan deze vormen van waardering. Ook lijkt van belang, dat de huldeblijk specifiek is toegesneden op de verdiensten. Waar de nota van 1994 nog tendeert en adviseert naar een kleiner aantal onderscheidingen en prijzen, heeft de praktijk de tegenovergestelde richting aangegeven. Uit de nog steeds toenemende belangstelling voor decoraties - zowel vanuit het gemeentebestuur als vanuit de burgerijmag worden afgeleid dat ook nu het moment niet is gekomen om het aantal onderscheidingen terug te brengen. Vergelijking met de andere grote steden is op het punt van prijzen is niet mogelijk, omdat daar geen volledig overzicht van de prijzen voorhanden is. Uit collegiaal overleg wordt wel duidelijk dat het aantal huldeblijken daar naar alle waarschijnlijkheid beduidend lager ligt. Voor onderscheidingen is het beeld als volgt. Amsterdam kent 8 verschillende onderscheidingen en jaarlijks worden er totaal ongeveer 25 toegekend. Rotterdam kent 4 onderscheidingen en reikt er jaarlijks maximaal 8 uit. Den Haag reikt jaarlijks ongeveer 175 gemeentelijke onderscheidingen uit. `150 daarvan zijn Stadsspelden. Dit verschil in aantal toekenningen bestaat, hoewel minder uitgesproken, eveneens ten aanzien van de Koninklijke onderscheidingen. Al enige jaren spant Den Haag landelijk de kroon als het gaat om het totaal aantal toegekende K.O.’s per jaar. c.
Een aantal huldeblijken is op ieder beleidsterrein inzetbaar. Cultuur, sport en welzijn zijn goed voorzien van sectorgebonden huldeblijken. Dit ligt ook voor de hand, omdat vooral op deze gebieden de decorabele activiteiten plaatsvinden. Andere sectoren maken gebruik van de algemeen beschikbare huldeblijken. In de afgelopen jaren kwam ca. 80% van de huldeblijken terecht in kringen van de dienst OCW, 7,5% wordt toegekend binnen de sector LSPMS en de resterende 12,5% elders. Hierbij moet worden aangetekend dat het overgrote deel van het vrijwilligerswerk zich afspeelt binnen organisaties waar OCW als portefeuillehouder bij betrokken is. Ondanks dat lijkt dit aantal toekenningen toch wel aan de hoge kant. Om de toekenningen achter de percentages te bekijken, verdient het aanbeveling gedurende een langere periode (bijvoorbeeld twee jaar) deze gegevens nauwkeurig bij te houden. 10
d.
De Stadsspeld is een zeer gewilde onderscheiding. Van een aantal van 44 uitreikingen in het eerste jaar (1995) ging het in vijf jaar tijd naar 152 in 1999. De Stadsspeld wordt in de praktijk veelal toegekend aan personen die ruimschoots meer dan de voorgeschreven 5 tot 10 jaar vrijwillig actief zijn, omdat niet eerder initiatief voor een voordracht is genomen. Nu het aantal jaarlijkse toekenningen nog steeds toeneemt en een impuls wordt verwacht van gerichte publieksvoorlichting, moet worden voorkomen dat het aanzien van de Stadsspeld devalueert. Daarvoor is hantering van een verdienstelijke termijn van ten minste 10 jaar onvermijdelijk.
e.
In de afgelopen jaren is enkele malen de behoefte ervaren aan een speciale onderscheiding voor beroemde Hagenaars. Ook personen die een unieke prestatie hebben verricht in het belang van de Haagse samenleving komen niet goed aan bod. Deze categorie is niet te bedienen met de bestaande huldeblijken De Stadspenning kent andere criteria en de stap naar de Gouden Erepenning (ereburgerschap) is veelal te groot. Instelling van een Gouden Stadspenning zou een passende huldeblijk voor deze categorie zijn. De gouden Stadspenning kan dan worden uitgereikt aan beroemde Hagenaars bij een 25- of meerjarig jubileum of bij hun afscheid Ook personen die een unieke prestatie hebben geleverd ten gunste van de Haagse samenleving kunnen voor de gouden Stadspenning worden voorgedragen.
f.
In de categorie prijzen bestaat een Gulden Ooievaar en een Zilveren Ooievaar. Hoewel dit bij het publiek verwarring kan geven, is er geen reden tot naamsverandering over te gaan. In de toekomst kan, bij instelling van het centrale registratiepunt, dergelijke naamsverwarring worden voorkomen.
g.
Vanwege het flinke aantal verschillende onderscheidingen en prijzen, moet er rekening mee worden gehouden, dat sommige decorandi, vanwege verdiensten op diverse maatschappelijke terreinen, in aanmerking komen voor meerdere gemeentelijke prijzen en/of onderscheidingen. Ook is het mogelijk dat decorandi na verloop van tijd in aanmerking komen voor een onderscheiding waarvoor zwaardere criteria gelden.
h.
Een aantal diensten heeft wensen geformuleerd. De dienst OCW stelt voor: - het instellen van een sportprijs voor sporten die niet door NOC*NSF erkend zijn; - het leveren van een sportprestatie als officieel criterium opnemen voor het in aanmerking komen voor de Stadsspeld; - het instellen van een prijs die recht doet aan de sportieve driehoek Sport, Welzijn en School. - een speciale prijs in het leven roepen voor vrijwilligers in de sport De dienst SZW oriënteert zich op de wenselijkheid en mogelijkheid van instelling van een wisseltrofee in het kader van de werkeloosheidsbestrijding. Een tweetal suggesties richt zich op huldeblijken aan gemeentepersoneel. De FAD vraagt zich af of het ontwerp van het herinneringsinsigne ambtsjubileum kan worden vernieuwd op basis van de huisstijl van de gemeente. De Accountantsdienst zou graag zien dat er een zichtbare blijk van waardering komt voor medewerkers die op instigatie van het diensthoofd niet gebruik maken van de mogelijkheid van VUT-ontslag Bij nadere uitwerking van deze suggesties is het goed het volgende in overweging te 11
nemen. Waar het gaat om nieuw in te stellen huldeblijken moet eerst zorgvuldig worden nagegaan of beoogde doelgroep niet met een bestaande decoratie of prijs kan worden bediend; eventueel onder aanpassing van de criteria. Op beleidsterreinen zoals sport, waar al diverse mogelijkheden tot huldiging voorhanden zijn, kan door een te gemakkelijk toegankelijk en te ruim aanbod het huldigend karakter en stimulerend effect negatief worden beïnvloed. Alleen wanneer duidelijk nieuwe impulsen kunnen uitgaan van een in te stellen onderscheiding of prijs, past deze in het gemeentelijke beleid. Dit zou bijvoorbeeld het geval kunnen zijn bij de suggestie voor de driehoek Sport, Welzijn en School. Ook voor de instelling van een wisseltrofee door de dienst SZW in het kader van de werkeloosheidsbestrijding, gelden deze afwegingen. Vrijwilligers in de sport kan ook nu en zonder aanpassing van de criteria een Stadsspeld worden toegekend. Voor een sportprestatie blijft een sportprijs de aangewezen beloning. Er is hier immers geen duidelijke relatie met het vrijwilligerswerk waarvoor deze speld in het leven werd geroepen. Het verzoek van de FAD voor nieuwe vormgeving van het herinneringsinsigne is niet eerder door andere diensten geuit, ondanks het grote aantal jaarlijkse toekenningen (ongeveer 340). Hieruit mag worden afgeleid, dat dit voorstel geen groot draagvlak heeft. De wens van de Accountantsdienst om een zichtbare blijk van waardering voor personeel dat op instigatie van het diensthoofd geen gebruik maakt van een mogelijk VUT-ontslag ligt eerder op het gebied van de arbeidsvoorwaarden. Voor deze functionarissen zou een financiële beloning, eventueel in de vorm van een waardebon, passend kunnen zijn. i.
In de afgelopen jaren zijn nauwelijks relevante voordrachten gedaan voor toekenning van de Haagse Pluim ondanks een verzoek daartoe per advertentie. In voorkomende gevallen is ambtelijk gezocht naar geschikte kandidaten. Het ware daarom te overwegen de Haagse Pluim een impuls te geven door het daaraan verbonden geldbedrag te verhogen van fl.2.500,-- naar fl. 5.000,-- .
j.
Er is de laatste jaren nauwelijks belangstelling voor de zilveren burgemeesterspenning. Deze wordt nog slechts een tot twee keer per jaar uitgereikt; meestal als prijs bij de paardenrennen en bij een dierententoonstelling. Hoewel dit zeer wordt gewaardeerd, kan in de toekomst beter een passend geschenk worden aangeboden. De zilveren Burgemeesters kan dan de functie krijgen van relatiegeschenk. Deze kan goed van pas komen bij buitenlandse bezoeken, voor vertrekkende leden van het corps diplomatique, het Internationale Hof van Justitie e.d. De Vroedschapspenning kan daarmee van deze bestemming worden vrijgemaakt en wint daarmee als onderscheiding in aanzien.
VI VERBETERING VAN DE UITVOERING VAN HET BELEID 1. Voorlichting aan burgers Het toekennen van onderscheidingen en prijzen moet recht doen aan de zich steeds wijzigende maatschappelijke ontwikkelingen en inzichten. Den Haag is een multiculturele stad. 12
Voorlichting moet ook daarop toegesneden zijn. Tot op heden is hier niet structureel aan gewerkt. In 1994 meldde de nota “Betoonde verdiensten bekroond” dat: ”een wervende rol met betrekking tot het toekennen van gemeentelijke onderscheidingen het gemeentebestuur bepaald zou misstaan”. Die zienswijze wordt niet langer gedeeld. Die wervende rol moet juist worden ingezet om tot democratische spreiding van de toegekende huldeblijken te komen. . Het uitbrengen van een informatieve folder metl een overzicht van de beschikbare prijzen en onderscheidingen ondersteunt dit proces. De folder moet ruim worden verspreid onder de doelgroepen en beschikbaar zijn op informatiepunten zoals bijvoorbeeld het gemeentelijk informatiecentrum en de HOF (Haagse Ondersteuningsfunctie). Naar verwachting zal deze gerichte vorm van voorlichting naast een betere spreiding een groter aantal voordrachten, met name voor de Stadsspeld, tot gevolg hebben. Voorlichting aan de allochtone bevolkingsgroep kan effectiever mondeling plaatsvinden. Een gesprek met besturen van instellingen van en voor vrijwilligers die zich specifiek op de allochtone bevolking richten, kan daarvoor geschikt zijn. Ook kan worden gedacht aan voorlichting via TV-West. In de algemene voorlichtingfolder moet in het Turks en Marokkaan worden opgenomen waar een samenvatting van de tekst in deze talen verkrijgbaar is. 2. Voordracht en toekenning Besproken worden hier de voordrachten voor onderscheidingen. Iedere prijs kent zijn eigen traject als het gaat om voordracht, jurering en toekenning. Een voordracht moet steeds schriftelijk worden gedaan. Veelal gaat daar telefonisch contact aan vooraf, waardoor er gelegenheid is voorsteller te informeren over de benodigde gegevens en de termijn die nodig is voor behandeling. De gewenste aanvraagtermijn van drie maanden, blijkt in de praktijk nauwelijks werkzaam. Meestal wordt toekenning en uitreiking voorzien binnen een termijn van zes weken. Steeds vaker gebeurt het dat slechts enkele weken beschikbaar zijn voor behandeling van een voordracht. De sterke en gestage toename van het aantal voordrachten vraagt bezinning op de wijze van behandeling. Een aantal maatregelen is al in voorbereiding. In de eerste plaats betreft dit het gebruik van een voorstelformulier. Het voordeel hiervan is, dat aanvrager precies weet welke gegevens nodig zijn en de behandelend ambtenaar ook meteen en overzichtelijk over de juiste gegevens beschikt. Daarnaast wordt onderzocht of het geautomatiseerde systeem, waarvan de gemeente Rotterdam gebruik maakt ter bevordering van de efficiëntie en voortgang van aanvragen voor gemeentelijke en Koninklijke onderscheidingen, ook voor Den Haag geschikt is. Hiermee kan registratie, bewaking, evaluatie en afhandeling van de voorstellen overzichtelijker en efficiënter plaatsvinden. 3. Vormgeving Het huidige ontwerp van de Stadsspeld is in 1995 gerealiseerd door beeldend kunstenares Arjan van den Berg. Sindsdien is deze onderscheiding ruim vierhonderd keer uitgereikt. Door nu al voor nieuwe vormgeving te kiezen, zou bij de bezitters van de huidige Stadsspeld een gevoel van devaluatie kunnen optreden. Naast de soms gehoorde kritiek op het ontwerp, wordt ook veel waardering voor de vormgeving uitgesproken. Voor taan zal aan de verpakking van de Stadsspeld een korte uitleg van het ontwerp worden toegevoegd. Verwacht wordt dat de waardering hiermee gunstig zal worden beïnvloed. De vormgeving van de gouden Stadsspeld en de gouden Vroedschapspenning zal conform het huidige ontwerp zijn, met dien verstande, dat het formaat zal worden aangepast aan wat passend is voor uitvoering in goud.
13
4. Financiën en personeel Uitwerking van bovengenoemde voorstellen zal financiële consequenties met zich brengen. Voor productie en verspreiding van een voorlichtingsfolder moet rekening worden gehouden met een eenmalige uitgave van fl 3.500,00. Voor het in productie nemen van een gouden Stadspenning en een gouden vroedschapspenning moet rekening worden gehouden met een eenmalige uitgave van fl 2.500,00. Deze huldeblijken zullen ongeveer fl. 1.000,00 tot fl 1.500,00 per stuk kosten. Aangezien het hier om exclusieve onderscheidingen gaat, mag worden verwacht dat deze gemiddeld niet vaker dan 3 maal per jaar worden toegekend. Deze uitgaven kunnen ten laste worden gebracht van het budget van Kabinet en Protocol. Voor de invoering van een geautmatiseerd systeem voor registratie en bewaking van de voorstellen voor toekenningen moet rekening worden gehouden met een eenmalige investering van fl 10.000,00 en een jaarlijks bedrag voor onderhoud aan het systeem van fl 1.000,00. Een sterke toename van het aantal voorstellen voor toekenning van een onderscheiding, heeft ook gevolgen voor de werkdruk. Naar verwachting is daarvoor voorlopig compensatie te vinden in verhoging van de efficiëntie en de vorig jaar aangetrokken administratieve ondersteuning. Indien de toename van aantallen toekenningen zich in de komende jaren sterk voortzet, moet rekening worden gehouden met uitbreiding van de personele bezetting en het beschikbare budget.
14
VI MATRIX ONDERSCHEIDINGEN EN PRIJZEN (situatie na invoering vernieuwingen) ONDERSCHEIDING
INGESTELD BIJ
UITVOERING
BEVOEGDHEID
SPECIFIEKE CRITERIA *
Gouden Erepenning (officieus: ereburgerschap)
raadsbesluit van 31 juli 1948
goud
b en w op advies van een speciaal daartoe ingestelde commissie en daartoe gemachtigd door de gemeenteraad.
Uitzonderlijke verdienstelijkheid jegens de Haagse gemeenschap of aanspraak op buitengewoon eerbetoon uit andere hoofde.
15
Stadspenning
b en w-besluit 13 december 1977
brons
b en w
Aan personen: a: bij een 25- of meerjarig persoonlijk jubileum; b: bij het neerleggen van bestuurs- of andere functie; Onder personen mede te verstaan: ambtenaren van de gemeente Den Haag, die zich in of buiten hun functie op opvallende wijze verdienstelijk hebben gemaakt jegens de Haagse gemeenschap. c: aan instellingen bij een 50- of meerjarig jubileum. a: aan beroemde Hagenaars bij een 25- of meerjarig jubileum; of bij hun afscheid; b: aan personen die een unieke verdienste in het belang van de Haagse samenleving hebben
b en w
Aan personen wegens: a: bijzondere inzet gedurende ten minste 10 jaar voor de Haagse gemeenschap in wijk- of buurtverband; b: de realisering van een persoonlijk initiatief dat een positief effect heeft voor de leefomgeving; c. het leveren van een belangrijke bijdrage op het terrein van de maatschappelijke ontwikkeling
goud
Stadsspeld
b en w 29 november 1994
zilver
16
Vroedschapspenning
b en w besluit 23 juli 1974 aanvullend besluit 23 mei 1980 aanvullend besluit 29 november 1994
zilver, brons en goud
b en w
Aan scheidende raadsleden als regel na een zittingsperiode van 4 jaren (brons); of na een zittingsperiode van 8 jaren (zilver); of na een zittingsperiode van 12 jaar (goud)
Sportpenning
geen instellingsbesluit bestaat sinds 29 augustus 1967
brons
b en w op voordracht van de wethouder belast met sportzaken
Aan personen na verrichting van een belangrijke (internationale) sportprestatie; Aan verenigingen bij viering van een minstens 50-jarig jubileum.
* ALGEMENE CRITERIA , GELDEND VOOR ALLE ONDERSCHEIDINGEN: 1. De te onderscheiden persoon of instelling dient te goeder naam en faam bekend te staan. 2. De verdienstelijkheid voor de Haagse samenleving moet steeds voorop staan. Dit impliceert, dat decorandus niet noodzakelijkerwijze ingezetene van Den Haag is. 3. Een onderscheiding kan worden verleend ter gelegenheid van een jubileum of van een afscheid, dan wel naar aanleiding van het stellen van een spectaculaire daad of bij een bijzondere gebeurtenis, waardoor het vakgebied van de te onderscheiden persoon of instelling wordt geaccentueerd.
17
