EUROPESE COMMISSIE. HET SCOREBORD VOOR DE CONSUMENTENMARKTEN Markten laten werken voor consumenten Zesde uitgave oktober 2011

EUROPESE COMMISSIE

HET SCOREBORD VOOR DE CONSUMENTENMARKTEN Markten laten werken voor consumenten Zesde uitgave – oktober 2011

Scorebord voor de consumentenmarkten – Markten laten werken voor consumenten – SEC(2011) 1271 definitief De Europese Commissie noch enige persoon die namens de Commissie optreedt, kan aansprakelijk worden gesteld voor het gebruik dat van de informatie in deze publicatie wordt gemaakt. De daarin geuite meningen geven slechts de opvatting van de auteur weer en mogen in geen geval worden beschouwd als het officiële standpunt van de Europese Commissie.

© Foto’s: www.shutterstock.com/www.istockphoto.com

Heb je vragen over de Europese Unie? Neem dan contact op met de dienst Europe Direct Gratis telefoonnummer (*):

00 800 6 7 8 9 10 11 (*) Sommige mobiele belbedrijven bieden geen toegang tot 00800-nummers of brengen verbindingen met deze nummers in rekening.

Nog meer informatie over de Europese Unie vindt u op internet via de Europa-server (http://europa.eu). © Europese Unie 2012 Overneming met bronvermelding toegestaan. Bibliografische gegevens bevinden zich aan het einde van deze publicatie. Luxemburg: Bureau voor publicaties van de Europese Unie, 2012 ISBN 978-92-79-20873-7 doi:10.2772/79322 Gedrukt in België GEDRUKT OP CHLOORVRIJ GEBLEEKT PAPIER

Europese Commissie

HET SCOREBORD VOOR DE CONSUMENTENMARKTEN Markten laten werken voor consumenten Zesde uitgave – oktober 2011 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING ...................................................................................................................5 2. RESULTATEN VAN HET MARKTMONITORINGONDERZOEK........................................................7 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6. 2.7. 2.8. 2.9. 2.10.

Marktprestatie-indicator (MPI) ..................................................................................................................................... 7 Vergelijkbaarheid.............................................................................................................................................................10 Vertrouwen ........................................................................................................................................................................ 11 Problemen ..........................................................................................................................................................................12 Klachten...............................................................................................................................................................................13 Algehele tevredenheid ..................................................................................................................................................14 Overstappen ......................................................................................................................................................................15 Marktprestatie-index inclusief overstappen (MPIS) ........................................................................................... 17 Keuzemogelijkheden .....................................................................................................................................................18 Marktprestatie-index inclusief keuzemogelijkheden (MPIC)..........................................................................19

3. PRIJZEN .................................................................................................................... 21 4. KLACHTEN ..................................................................................................................25 5. VEILIGHEID ................................................................................................................29 6. CONCLUSIES EN VOLGENDE STAPPEN ............................................................................... 33 Bijlage I – Prijzen ..........................................................................................................................................................................36 Bijlage II – Nationale ranglijsten van markten ..................................................................................................................44 Bijlage III – Marktnamen............................................................................................................................................................58

Inleiding

1. INLEIDING

t4 t

Inleiding

1.

INLEIDING

De toekomstige groei van Europa hangt af van de bevordering van innovatie en de verbetering van de werking van de interne markt. De vraagzijde van de interne markt kan een belangrijke bijdrage leveren aan deze doelstellingen. Bewuste consumenten die de overvloed en complexiteit begrijpen van de keuzemogelijkheden waarmee zij geconfronteerd worden, belonen efficiënte en innovatieve ondernemingen, waardoor de concurrentie wordt verscherpt en de innovatie wordt bevorderd. Daarom is het belangrijk om de markten en sectoren aan te wijzen waar consumenten het moeilijk vinden om de juiste keuzen te maken, waar het consumentenvertrouwen laag is en de problemen velerlei zijn, en waar consumenten moeilijk kunnen overschakelen of weinig concurrentie waarnemen. Daarvoor is het scorebord bedoeld. Algemeen wordt erkend dat het nodig is om die delen van de interne markt aan te wijzen die voor consumenten niet goed functioneren. In de Europa 2020-strategie1 wordt dat onderkend: “Om de interne markt op de doelstellingen van Europa 2020 te kunnen afstemmen, heeft de EU goed functionerende en onderling verbonden markten nodig, waarop groei en innovatie worden gestimuleerd door concurrentie en toegangsmogelijkheden voor de consument.” Richtsnoer 6 van de geïntegreerde richtsnoeren van Europa 2020, die betrekking heeft op verbetering van het ondernemings- en consumentenklimaat, benadrukt dat “de lidstaten dienen te verzekeren dat de markt goed werkt voor burgers, consumenten en ondernemers”. In de jaarlijkse groeianalyse van de Commissie over de voortgang van Europa 2020 worden “stimuli voor groei of randvoorwaarden voor groei” eveneens tot de voorwaarden voor consumenten gerekend. Het scorebord voor de consumentenmarkten is het belangrijkste hulpmiddel waarmee de Commissie mogelijk achterblijvende sectoren van de interne markt kan aanwijzen. In een tweede fase worden de ogenschijnlijk achterblijvende markten diepgaand geanalyseerd om een beter inzicht in de problemen te verwerven en maatregelen te bepalen waarmee zij kunnen worden aangepakt.

De meeste gegevens voor het scorebord zijn de uitkomst van een consumentenonderzoek dat vergelijkbare standpunten van consumenten oplevert, in alle EU-landen, voor 51 consumentenmarkten die verantwoordelijk zijn voor meer dan 60 % van het huishoudbudget. Het onderzoek laat huisvesting, onderwijs en de meeste medische producten en diensten buiten beschouwing. Uitvoering van dit onderzoek op EU-niveau leidt tot aanzienlijke schaalvoordelen en een brede vergelijkbaarheid van de marktprestaties. Ook kunnen hierdoor beste praktijken worden bepaald. Het onderzoek is uitgevoerd bij consumenten met een recente of actuele koopervaring op een van de markten, waardoor de weergave van relevante ervaringen in plaats van ongegronde meningen is gewaarborgd. Omdat dit de tweede keer is dat het onderzoek is uitgevoerd, kunnen de uitkomsten worden vergeleken met die van 2010. Percepties van consumenten beïnvloeden het gedrag van ondernemingen omdat zij een duidelijke indicatie vormen dat de markt vanuit het oogpunt van de consument niet werkt. Ook andere indicatoren worden gebruikt om de verschillende aspecten van marktwerking in aanmerking te nemen en de analyse te completeren. Het onderzoek is gebaseerd op aselecte steekproeven. De telefonische interviews zijn van maart tot en met mei 2011 gevoerd met een steekproef van 500 mensen (leeftijd 18 jaar en ouder) voor elk van de 51 markten en in elke EU-lidstaat (250 mensen in Cyprus, Luxemburg en Malta). In totaal zijn meer dan 650 000 individuele marktevaluaties uitgevoerd. De resultaten op EU-niveau zijn gebaseerd op een mate van betrouwbaarheid van 95 % met een foutenmarge van maximaal +/-0,85 %. Alle onderzoeksdata zijn opgenomen in het onderzoeksverslag2. De prijzen van vergelijkbare en representatieve goederen en diensten in de gehele EU zijn verschaft door Eurostat en andere bronnen (Europese Centrale Bank, waarnemingspost voor energie van de Commissie, directoraat-generaal Concurrentie van de Commissie). De lidstaten hebben de gegevens betreffende klachten verschaft. De Commissie werkt momenteel met nationale geschillenorganen aan de tenuitvoerlegging van de verordening voor klachtenafhandeling3, die het mogelijk maakt om in de toekomst in het scorebord volledig vergelijkbare klachtengegevens op te nemen voor de gehele EU.

Het vergelijkenderwijs rangschikken van verschillende markten op basis van de visie van consumenten op hun functioneren verschaft belangrijke aanwijzingen voor de punten waarop de consument ontevreden is over de markten. De afzonderlijke kenmerken per markt worden uitvoerig belicht in de diepgravende studies. 2

1

COM(2010) 2020.

3

Het onderzoek en een dashboard dat eenvoudig toegang geeft tot de uitkomsten zijn beschikbaar op http://ec.europa.eu/consumers/strategy/cons_satisfaction_en.htm. C(2010) 3021 definitief.

t5 t

Resultaten van het marktmonitoringonderzoek

2. RESULTATEN VAN HET MARKTMONITORINGONDERZOEK

t6 t


2. 2.1.

RESULTATEN VAN HET MARKTMONITORINGONDERZOEK MARKTPRESTATIE-INDICATOR (MPI)

De marktprestatie-indicator (MPI) is een samengestelde index op basis van de uitkomsten van onderzoeksvragen over de vier belangrijkste aspecten van de consumentenervaring: 1) het gemak waarmee goederen of diensten kunnen worden vergeleken; 2) het vertrouwen van consumenten dat detaillisten/leveranciers zich houden aan de regels voor consumentenbescherming; 3) de beleving van problemen en de mate waarin deze tot klachten hebben geleid; 4) de tevredenheid van consumenten (de mate waarin de markt hun verwachtingen waarmaakt). De vier componenten van de index hebben hetzelfde gewicht. De MPI rangschikt 51 consumentenmarkten op EU-niveau naar de beoordelingen door consumenten. Hij signaleert veeleer de consumentenperceptie van markten dan dat hij een volledig oordeel over hun functioneren inhoudt. Nationale rangordes op basis van de MPI zijn opgenomen in bijlage II. Bijlage III bevat beschrijvingen van elk van de markten. In het algemeen was de MPI in 2011 hoger dan in 2010 en vrijwel alle markten vertonen vooruitgang in de absolute resultaten. Om een mogelijk extern effect te neutraliseren dat de index als geheel zou kunnen beïnvloeden en de relatieve veranderingen in de prestaties van elke markt te isoleren, worden de MPI-resultaten op EU- en nationaal niveau ‘genormaliseerd’. Daarbij wordt de afzonderlijke score van elke markt gedeeld door het gemiddelde van de desbetreffende groep markten (te weten producten of diensten). Dat vereenvoudigt tevens de vergelijkende marktanalyse door de positie van de markten in verhouding tot het gemiddelde (boven of onder 100) aan te geven.4 Figuur 1 toont de genormaliseerde MPI-scores op EU-niveau, gewogen naar de bevolkingsomvang per land. Zo hebben de standpunten van consumenten uit grotere lidstaten een grotere invloed op deze resultaten5. Lagere MPI-scores zijn een indicatie dat de markt wellicht slecht functioneert. Rechts van de grafiek worden de verschillen getoond tussen de 4

5

Daarbij moet wel worden bedacht dat cijfers die zijn genormaliseerd met verschillende gemiddelden (d.w.z. in verschillende landentabellen of in producten vergeleken met diensten) strikt genomen niet vergelijkbaar zijn. Wanneer de MPI wordt berekend op basis van gelijke landengewichten en laat zien in welke mate problemen in verschillende landen voorkomen, zijn de uitkomsten grotendeels gelijkaardig, behalve dat ‘treinen’ en ‘postdiensten’ aanzienlijk slechter presteren in grotere lidstaten (net als in 2010). Aan de andere kant presteren ‘watervoorziening’ en ‘woning- en tuinonderhoud’ beter in grotere EU-landen. In tegenstelling tot 2010, toen ‘brandstoffen’ en ‘autoverzekering’ lager scoorden in grotere EU-landen, eindigen deze markten in 2011 door de bank genomen respectievelijk lager en hoger.

Figuur 1: Genormaliseerde MPI (marktprestatie-indicator) op het niveau van de EU-27

107,1 106,1 105,6 105,2 105,1 105,1 105,1 104,4 104,3 104,3 103,8 103,8 103,6 103,5 103,1 102,8 102,7 102,6 102,4 102,3 101,8 101,4 101,4 101,4 101,2 100,8 100,7 100,5 100,3 100,2 99,5 99,4 97,8 97,4 97,3 97,3 97,3 97,2 96,5 96,2 96,0 94,9 94,6 94,6 94,2 93,8 93,3 93,2 92,9 92,5 91,7

Boeken, tijdschriften en dagbladen Pers. verzorgingsdiensten Niet-alcoholische dranken Brillen en lenzen Zuivelproducten Culturele diensten en vermaak Brood, granen, rijst en pasta Vrijetijdsproducten Kleine huishoudelijke apparaten Pers. verzorgingsproducten Alcoholische dranken Grote huishoudelijke apparaten Sport en ontspanning Overige elektronische producten Niet-receptgeneesmiddelen Vakantieverblijven Meubels en woninginrichting Woning- en tuinonderhoudsproducten Cafés en restaurants Luchtvaartdiensten Groenten en fruit ICT-producten Georganiseerde vakanties en reizen Nieuwe auto’s Vlees en vleesproducten Autoverhuurdiensten Autoverzekeringen Gok- en loterijdiensten Postdiensten Kleding en schoeisel Woonhuisverzekeringen Tram-, bus- en metrodiensten Brandstoffen Watervoorziening Juridische en boekhoudkundige diensten Gasdiensten Auto-onderhoud en -reparatie Vaste telefoondiensten Woning- en tuinonderhoudsdiensten Levensverzekeringen Leningen en creditcards Bankrekeningen Mobiele telefoondiensten Gebruikte auto’s Internetvoorziening Elektriciteitsdiensten Treindiensten Tv-voorziening Hypotheken Onroerendgoeddiensten Beleggingen, pensioenen, effecten 60

70

80

90

100

verschil 2011 -0,2 1 0,5 2 1,1 3 4 5 -0,3 6 0,4 7 2,6 8 0,8 9 0,6 10 -0,3 11 0,7 12 0,3 13 0,5 14 1,0 15 0,2 16 1,0 17 1,9 18 1,4 19 0,8 20 0,2 21 0,5 22 0,7 23 0,7 24 0,6 25 -0,1 26 0,5 27 0,2 28 -0,8 29 0,8 30 0,2 31 -0,6 32 -2,0 33 -1,5 34 35 -0,1 36 -0,3 37 0,7 38 -0,2 39 40 41 -0,4 42 -0,6 43 0,2 44 0,5 45 -2,6 46 -1,3 47 48 49 0,6 50 2,6 51

2010 1 2 5

3 4 17 8 7 6 10 9 11 15 12 18 25 22 20 19 24 27 26 28 23 30 29 21 33 34 31 32 35 38 37 41 40

43 44 47 48 42 46

49 50

110

#SPO.BSLUNPOJUPSJOHPOEFS[PFL

t7 t


genormaliseerde MPI-scores van 2011 en 2010, en de plaats op de ranglijst van de vergeleken markten in die beide jaren6.

Figuur 2: Genormaliseerde MPI op het niveau van de EU-27 met subgroepen

De MPI van 2011 bevestigt grotendeels het beeld dat in 2010 voor het eerst is waargenomen. Dienstenmarkten blijven onderpresteren, waarbij alle netwerkdiensten en financiële diensten onder het gemiddelde scoren. Met een paar uitzonderingen (gebruikte auto’s, voertuigbrandstof) lijken de goederenmarkten in het algemeen aanzienlijk beter te functioneren. Dit kan deels het geval zijn omdat goederenmarkten intrinsiek helderder en tastbaarder zijn voor consumenten. Vandaar dat de MPI verder is onderverdeeld in goederen en diensten om een extra analytische dimensie te genereren, teneinde gelijksoortige markten te kunnen vergelijken en achterblijvende goederenmarkten eenvoudiger te kunnen aanwijzen.

DIENSTEN

Figuur 2 laat de genormaliseerde MPI op het niveau van de EU-27 zien, verdeeld in twee subgroepen van goederen en diensten.

Bij de analyse van consumentenmarkten moet hun aandeel in de consumentenbestedingen in aanmerking worden genomen. Zo wordt adequaat rekening gehouden met het risico van grotere schade voor markten waarop consumenten meer besteden. Figuur 3 toont de MPI-scores (genormaliseerd op EU-niveau zonder subgroepen) in verhouding tot het aandeel per markt in het huishoudbudget (gegevens afkomstig van budgetonderzoek7). De budgetonderzoekscijfers zijn voor sommige markten (bijvoorbeeld hypotheken) laag omdat zij alleen de administratie- en andere kosten voor de terugbetaling van leningen omvatten. Ook weerspiegelen zij het feit dat een kleiner aandeel van de EU-bevolking van de diensten in kwestie gebruikmaakt. Figuur 3 laat zien dat ‘beleggingen, pensioenen, effecten’, ‘onroerendgoeddiensten’, ‘hypotheken’, ‘elektriciteitsdiensten’, ‘gebruikte auto’s’ en ‘brandstoffen’ bijzondere aandacht verdienen wanneer hun MPI-score en hun aandeel in het huishoudbudget in aanmerking worden genomen.

PRODUCTEN

De grootste verbeteringen worden geconstateerd bij ‘beleggingen, pensioenen, effecten’, ‘cafés, bars en restaurants’ en ‘vrijetijdsproducten’. Ondanks deze verbeteringen neemt de markt van ‘beleggingen, pensioenen, effecten’ nog steeds de laatste plaats in. ‘Brandstoffen’ en ‘elektriciteit’ beleefden de grootste verslechtering in hun relatieve MPI-score, die een afspiegeling kan zijn van het negatieve sentiment van de consumenten ten aanzien van de prijzen van elektriciteit en olie.

108,1 107,0 105,6 104,8 104,3 104,2 103,4 102,7 102,7 102,4 102,2 101,5 101,4 99,3 99,3 99,2 99,2 99,1 98,5 98,1 98,0 96,9 96,6 96,1 95,7 95,2 95,2 94,9 94,5 93,7

Pers. verzorgingsdiensten Culturele diensten en vermaak Sport en ontspanning Vakantieverblijven Cafés en restaurants Luchtvaartdiensten Georganiseerde vakanties en reizen Autoverhuurdiensten Autoverzekeringen Gok- en loterijdiensten Postdiensten Woonhuisverzekeringen Tram-, bus- en metrodiensten Watervoorziening Juridische en boekhoudkundige diensten Gasdiensten Auto-onderhoud en -reparatie Vaste telefoondiensten Woning- en tuinonderhoudsdiensten Levensverzekeringen Leningen en creditcards Bankrekeningen Mobiele telefoondiensten Internetvoorziening Elektriciteitsdiensten Treindiensten Tv-voorziening Hypotheken Onroerendgoeddiensten Beleggingen, pensioenen, effecten

104,3 102,8 102,4 102,3 102,3 101,5 101,5 101,5 101,0 101,0 100,6 100,2 99,9 99,8 99,0 98,6 98,6 98,4 97,4 95,0

Boeken, tijdschriften en dagbladen Niet-alcoholische dranken Brillen en lenzen Zuivelproducten Brood, granen, rijst en pasta Vrijetijdsproducten Kleine huishoudelijke apparaten Pers. verzorgingsproducten Alcoholische dranken Grote huishoudelijke apparaten Overige elektronische producten Niet-receptgeneesmiddelen Meubels en woninginrichting Woning- en tuinonderhoudsproducten Groenten en fruit ICT-producten Nieuwe auto’s Vlees en vleesproducten Kleding en schoeisel Brandstoffen Gebruikte auto’s

91,8 60

6 7

t8 t

Met het oog op de vergelijking zijn de scores van 2010 genormaliseerd. Eurostat-cijfers voor 2005 en ramingen voor ontbrekende categorieën.


70

80

90

100

110

verschil 2011 1,2 1 0,4 2 1,0 3 0,8 4 2,0 5 1,4 6 1,4 7 0,5 8 1,1 9 0,8 10 -0,2 11 0,8 12 0,1 13 -0,9 14 15 0,5 16 0,3 17 1,3 18 0,5 19 20 21 0,2 22 0,1 23 1,1 24 -2,0 25 -0,7 26 27 28 1,3 29 3,2 30 -1,0 0,3

-0,4 1,7 0,0 -0,2 -1,1 -0,1 -0,3 0,1 0,1 1,0 -0,6 -0,3 -0,2 -0,2 0,0 -2,8 -0,7

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 1 2 3 4 9 7 11 10 13 12 8 15 14 16 19 18 22 21

24 25 28 23 27

29 30 1 3

2 11 6 5 4 7 8 9 12 15 13 14 16 17 19 18 20


Figuur 3: Marktprestatie-indicator en huishoudbudget

6%

Markten 5 Niet-alcoholische dranken 8 Woning- en tuinonderhoudsproducten 10 Overige elektronische producten 11 Grote huishoudelijke apparaten 15 Nieuwe auto’s 19 Persoonlijke verzorgingsproducten 21 Woning- en tuinonderhoudsdiensten 26 Bankrekeningen 28 Beleggingen, pensioenen, effecten 29 Woonhuisverzekeringen 35 Tram-, bus- en metrodiensten 36 Treindiensten 38 Autoverhuurdiensten 39 Vakantieverblijven 40 Georganiseerde vakanties en reizen 42 Sport en ontspanning 44 Gok- en loterijdiensten 48 Niet-receptgeneesmiddelen 54 Tv-voorziening 57 Juridische en boekhoudkundige diensten 58 Onroerendgoeddiensten

5%

Aandeel in het huishoudbudget

4%

3%

Kleding en schoeisel

Cafés en restaurants

Vlees en vleesproducten Brandstoffen

Meubels en woninginrichting

Groenten en fruit

Brood, granen, rijst en pasta

Elektriciteitsdiensten

2%

Zuivelproducten

Gebruikte auto’s 40

Gasdiensten

Mobiele telefoondiensten Internetvoorziening Hypotheken 58

28

0% 90

92

21

26 54

94

Auto-onderhoud en -reparatie Watervoorziening 35 29

Leningen en creditcards 57

36 96

19

Boeken, tijdschriften en dagbladen

5 Autoverzekeringen

Vaste telefoondiensten Levensverzekeringen

1%

8

15

98

Alcoholische dranken

10 11

39 38 44

Postdiensten 100

Culturele diensten en vermaak

Vrijetijdsproducten ICTproducten Luchtvaartdiensten 102

48

Pers. verzorgingsdiensten

42 Kleine huishoudelijke apparaten Brillen en lenzen 104

106

108

110

Marktprestatie-indicator 2011 (gewogen naar bevolkingsomvang en genormaliseerd)

#SPO.BSLUNPOJUPSJOHPOEFS[PFL &VSPTUBUHFHFWFOT SBNJOHFO

t9 t


2.2.

VERGELIJKBAARHEID

De vergelijkbaarheidsindicator weerspiegelt de mate waarin consumenten in staat zijn om met kennis van zaken beslissingen te nemen en heeft impliciet betrekking op zowel prijs als kwaliteit. Op markten met een grote vergelijkbaarheid kunnen consumenten goede keuzen maken en innovatie en efficiëntie belonen, terwijl markten met een geringe vergelijkbaarheid eerder wijzen op een verkeerde besteding van middelen. Als consumenten hun welzijn niet kunnen optimaliseren door middel van een geïnformeerde keuze, wordt de doelmatigheid van concurrerende markten ondermijnd. Al met al is de vergelijkbaarheid van consumentenmarkten dit jaar iets groter dan in 2010 met een zeer goede beoordeling door meer dan de helft (54 %) van de respondenten (52 % in 2010). 12 % van de consumenten beschouwt de vergelijkbaarheid nog als zeer slecht (scores van 0 tot 4). De grootste verbeteringen kunnen worden waargenomen voor de markten van ‘vrijetijdsproducten’, ‘woning- en tuinonderhoudsproducten’ en ‘cafés, bars en restaurants’ (+0,3). ‘Elektriciteitsdiensten’, ‘watervoorziening’ en ‘treindiensten’ boekten de grootste daling in hun vergelijkbaarheidsscore (–0,3). Consumenten vinden het moeilijker om diensten dan om goederen te vergelijken. Dit kan deels komen doordat aanbiedingen, tarieven en contractvoorwaarden van diensten complexer zijn. Bovendien is onzeker welke kwaliteit dienstenaanbieders in de toekomst zullen leveren. Ongeveer een op de vier consumenten vindt het moeilijk om ‘beleggingen, pensioenen, effecten’ en ‘elektriciteitsdiensten’ te vergelijken, terwijl een op de vijf consumenten problemen heeft met ‘watervoorziening’, ‘hypotheken’ en ‘treindiensten’. Sommige van deze diensten vereisen gespecialiseerde kennis, terwijl andere een beperkt aantal leveranciers hebben. De hoogste vergelijkbaarheidsscores worden toegekend aan de markten voor ‘boeken, tijdschriften en dagbladen’ en ‘kleine huishoudelijke apparaten’, waar productkenmerken eenvoudiger te beoordelen zijn.

Figuur 4: Vergelijkbaarheid Hoe gemakkelijk of moeilijk, op een schaal van 0 tot 10, was het om de van verschillende te vergelijken?

EU-27: alle markten Boeken, tijdschriften en dagbladen Kleine huishoudelijke apparaten Niet-alcoholische dranken Grote huishoudelijke apparaten Alcoholische dranken Brood, granen, rijst en pasta Vrijetijdsproducten Zuivelproducten Pers. verzorgingsdiensten Overige elektronische producten Pers. verzorgingsproducten Luchtvaartdiensten Cafés en restaurants Vakantieverblijven Groenten en fruit Woning- en tuinonderhoudsprod. Culturele diensten en vermaak Brillen en lenzen Sport en ontspanning Meubels en woninginrichting ICT-producten Nieuwe auto’s Georganiseerde vakanties en reizen Vlees en vleesproducten Gok- en loterijdiensten Autoverhuurdiensten Kleding en schoeisel Autoverzekeringen Brandstoffen Niet-receptgeneesmiddelen Gebruikte auto’s Tram-, bus- en metrodiensten Woonhuisverzekeringen Vaste telefoondiensten Auto-onderhoud en -reparatie Internetvoorziening Tv-voorziening Mobiele telefoondiensten Postdiensten Woning- en tuinonderhoudsdnst. Leningen en creditcards Bankrekeningen Gasdiensten Onroerendgoeddiensten Levensverzekeringen Juridische en boekh. diensten Treindiensten Hypotheken Watervoorziening Elektriciteitsdiensten Beleggingen, pensioenen, effecten

35%

12% 6%

28%

6%

28%

66% 66%

30%

6%

65%

28%

6%

66%

6%

31%

6%

30%

64%

7%

29%

64%

6%

64%

31%

63%

8%

30%

63%

7%

30%

63%

32%

7%

61%

7%

32%

62%

7%

32%

61%

33%

60%

6%

30%

8%

62%

7%

32%

60%

7%

34%

60%

30%

9%

62%

36%

7% 8% 9% 8%

58%

32%

59%

31%

60%

32%

60%

37%

7%

57%

9%

36%

56%

10%

34%

56%

37%

9%

54%

36%

11% 12% 14%

54%

34%

55%

31%

55%

35%

13%

52%

39%

12%

49%

33%

14%

53%

39%

12%

49%

38%

48%

15%

37%

48%

15%

38%

47%

39%

48%

14%

13%

35%

17%

48%

38%

15%

47%

40%

14%

46%

38%

17%

45%

42%

16%

16% 18%

45%

43%

41%

42%

41%

19%

39%

20%

38%

42%

37%

24%

39%

42%

24%

0–4

43% 39%

37%

21%

20

42%

42%

20%

10

42%

37%

18%

0

t10 t

54%

30

40

5–7

50

60

8–10

33%

70

80

90 100

2011 7,2 7,9 7,9 7,8 7,8 7,8 7,8 7,7 7,7 7,7 7,7 7,7 7,7 7,7 7,7 7,6 7,6 7,6 7,6 7,6 7,5 7,5 7,5 7,5 7,4 7,3 7,3 7,2 7,2 7,1 7,1 7,0 7,0 7,0 6,9 6,9 6,9 6,9 6,9 6,8 6,8 6,6 6,6 6,5 6,5 6,5 6,5 6,4 6,3 6,2 6,1 6,0

2010 7,1 7,9 7,7 7,6 7,6 7,7 7,6 7,4 7,7 7,5 7,5 7,5 7,4 7,5 7,5 7,3 7,6 7,5 7,3 7,3 7,3 7,3 7,2 7,3 7,2 7,1 7,1 7,3 7,0 6,9 7,1 6,9 6,7 6,8 6,8 6,7 7,0 6,8 6,6 6,5 6,4

6,7 6,5 6,4 5,8


De figuren 4 tot en met 8 tonen de componenten van de MPI. Deze omvatten het percentage respondenten die een bepaalde mening zijn toegedaan over vergelijkbaarheid, vertrouwen, problemen en klachten, algehele tevredenheid, de gemiddelde score per markt op een schaal van 0 (laagste) tot 10 (hoogste), en de scores in 2010. Om de weergave van de scores inzichtelijker te maken, zijn de scores op de schaal heringedeeld in drie categorieën: score 0–4 (laag), score 5–7 (gemiddeld) en score 8–10 (hoog). De gemiddelden van de EU-27 zijn voor elke indicator gebaseerd op alle landen en alle markten bij elkaar.


2.3.

VERTROUWEN

Vertrouwen brengt aan het licht of consumenten ervan overtuigd zijn dat ondernemingen zich houden aan de consumentenwetgeving. Het is gebaseerd op ervaringen van consumenten met overtredingen van aanbieders, misleidende of oneerlijke handelspraktijken, ondoorzichtige informatie of onredelijke contractvoorwaarden. Consumentenvertrouwen is een essentiële component van een goed functionerende markt. Het vertrouwen van consumenten in de naleving van de regels voor consumentenbescherming door leveranciers is licht gestegen in 2011, met zeer goede scores voor deze indicator van 45 % van de respondenten (43 % in 2010). Toch is meer dan de helft van de consumenten niet helemaal overtuigd van zijn leveranciers. Vertrouwen boekte de laagste totaalscore van alle indicatoren (d.w.z. lager dan vergelijkbaarheid, tevredenheid en keuze). In 2011 werden de belangrijkste verbeteringen in de vertrouwensscore geboekt door de markten van ‘beleggingen, pensioenen, effecten’, ‘niet-receptgeneesmiddelen’, ‘vrijetijdsproducten’, ‘kleding en schoeisel’, ‘niet-alcoholische dranken’ en ‘woning- en tuinonderhoudsproducten’. Diensten behalen een lagere vertrouwensscore dan producten. Dit houdt verband met de intrinsieke complexiteit van deze markten en met de moeilijke beoordeling van hun kwaliteit ten tijde van de aanschaf. Figuur 5 laat zien dat meer dan een kwart van de respondenten een slechte beoordeling gaf aan de markten van ‘gebruikte auto’s’ en ‘hypotheken’. Voor ‘gebruikte auto’s’ is het percentage consumenten dat een slecht cijfer geeft zelfs hoger dan het percentage dat een zeer goed cijfer geeft. Naast deze twee markten zijn de markten met de laagste scores voor consumentenvertrouwen ‘onroerendgoeddiensten’, ‘beleggingen, pensioenen, effecten’ en ‘mobiele telefoondiensten’. Voor veel van deze markten zijn de betrokken bedragen substantieel, wat in combinatie met de behoefte aan gespecialiseerde kennis een stimulans kan zijn voor oneerlijke praktijken. Aan het andere uiteinde van het spectrum zijn de best scorende markten ‘boeken, tijdschriften en dagbladen’, ‘brillen en lenzen’, ‘persoonlijke verzorgingsdiensten’ en ‘culturele diensten en vermaak’.

Figuur 5: Vertrouwen In welke mate, op een schaal van 0 tot 10, vertrouwt u erop dat van zich houden aan de regels voor consumentenbescherming?

EU-27: alle markten Boeken, tijdschriften en dagbladen Brillen en lenzen Pers. verzorgingsdiensten Culturele diensten en vermaak Brood, granen, rijst en pasta Sport en ontspanning Zuivelproducten Niet-receptgeneesmiddelen Niet-alcoholische dranken Kleine huishoudelijke apparaten Postdiensten Grote huishoudelijke apparaten Overige elektronische producten Vrijetijdsproducten Pers. verzorgingsproducten Meubels en woninginrichting Luchtvaartdiensten Vakantieverblijven Woning- en tuinonderhoudsprod. Tram-, bus- en metrodiensten ICT-producten Georganiseerde vakanties en reizen Cafés en restaurants Nieuwe auto’s Autoverhuurdiensten Juridische en boekh. diensten Alcoholische dranken Groenten en fruit Kleding en schoeisel Gok- en loterijdiensten Vlees en vleesproducten Watervoorziening Autoverzekeringen Woonhuisverzekeringen Gasdiensten Vaste telefoondiensten Woning- en tuinonderhoudsdnst. Auto-onderhoud en -reparatie Internetvoorziening Levensverzekeringen Bankrekeningen Leningen en creditcards Treindiensten Tv-voorziening Elektriciteitsdiensten Brandstoffen Mobiele telefoondiensten Beleggingen, pensioenen, effecten Hypotheken Onroerendgoeddiensten Gebruikte auto’s

41%

14%

45%

32%

6%

62%

34%

6%

60%

34%

6%

60% 42%

6%

53%

37%

8%

55%

41%

6%

53%

38%

8%

54%

35%

10%

55%

38%

8%

54%

9%

39%

10%

37%

52% 52%

9%

39%

52%

41%

9%

51%

40%

9%

52%

9%

42%

49%

9%

42%

49%

42%

10%

48%

47%

8%

45%

44%

9%

47%

40%

12%

49%

44%

10% 10% 12%

46%

46%

44%

43%

45%

42%

12%

46%

44%

12%

44%

39%

14%

47%

41%

13%

46%

13%

42%

44%

14%

42%

44%

37%

16%

47%

42%

14%

43%

40%

15%

46%

40%

15%

45%

42%

15%

42%

40%

18%

42%

42%

18%

41%

46%

16%

42%

39%

19%

42%

39%

45%

18%

37%

21%

40%

38%

21%

40%

38%

45%

20%

23% 24%

38%

41%

36%

40%

36%

45%

22%

37% 44%

31%

46%

28%

20

33%

39%

24% 24%

0–4

35%

39%

24%

10

35%

46%

20%

0

38%

19%

30

40

5–7

50

60

70

26%

80

2011 6,8 7,7 7,6 7,6 7,4 7,3 7,3 7,3 7,3 7,3 7,2 7,2 7,2 7,2 7,2 7,1 7,1 7,1 7,0 7,0 7,0 7,0 6,9 6,9 6,9 6,8 6,8 6,8 6,8 6,8 6,8 6,8 6,7 6,7 6,6 6,5 6,5 6,5 6,4 6,4 6,3 6,3 6,2 6,2 6,2 6,1 6,1 6,1 6,0 6,0 5,9 5,6

2010 6,7 7,7 7,4 7,3 7,2 7,2 6,9 7,0 7,1 7,2 7,1 7,0 6,8 7,0 6,9 7,0 7,0 6,8 7,0 6,9 6,8 6,6 6,8 6,8 6,7 6,8 6,4 6,7 6,6 6,7 6,6 6,6 6,4 6,3 6,6 6,6 6,1 6,2 6,4 6,3 6,2 6,1 5,6 5,8 5,6


In termen van vergelijkbaarheid scoren ‘gebruikte auto’s’, ‘tv-voorziening’ en ‘internetvoorziening’ hoger dan in de MPI. Voor sommige andere markten geldt juist dat de vergelijkbaarheidsindicator de MPI-score verlaagt: ‘niet-receptgeneesmiddelen’, ‘watervoorziening’, ‘brillen en lenzen’, ‘culturele diensten en vermaak’, ‘juridische en boekhoudkundige diensten’ en ‘postdiensten’.

90 100

8–10

t11 t


2.4.

PROBLEMEN

De probleemindicator is belangrijk omdat daarmee zaken aan het licht kunnen komen die niet uit klachtenstatistieken blijken. Hij is met name bruikbaar voor markten waar klachtenmechanismen omslachtig zijn of niet bestaan, of waar de betrokken bedragen te klein zijn om mensen ertoe te brengen een klacht in te dienen. Deze indicator geeft ook duidelijk aan welke sectoren hun prestaties moeten verbeteren door een betere klantenservice. In 2011 heeft één tiende van de EU-consumenten een of meer problemen ervaren met de onderzochte markten waarbij zij vonden dat zij een gegronde reden tot klagen hadden. Vergeleken met 2010 is het totale probleemcijfer slechts zeer licht gedaald; het blijft vrijwel ongewijzigd. Op marktniveau werd de grootste toename van het percentage consumenten met problemen geregistreerd voor ‘mobiele telefoondiensten’. De markt voor ‘beleggingen, pensioenen, effecten’ gaf de grootste verbetering te zien, wat tot op zekere hoogte kan worden verklaard door een geleidelijk herstel van de financiële sector. Andere markten waarop minder problemen werden geregistreerd zijn ‘vrijetijdsproducten’, ‘treindiensten’, ‘onroerendgoeddiensten’, ‘auto-onderhoud en -reparatie’ en ‘woning- en tuinonderhoudsproducten’. Meer dan een kwart van de consumenten heeft problemen gehad met de internet- en tvvoorziening. Eén op de vijf consumenten meldt problemen met ‘mobiele telefoondiensten’. De markten die consumenten de minste problemen lijken op te leveren zijn ‘niet-alcoholische dranken’, ‘culturele diensten en vermaak’ en ‘gok- en loterijdiensten’. In vergelijking met het zeer geringe percentage consumenten dat op die markt problemen meldt, eindigt de categorie ‘gok- en loterijdiensten’ veel lager dan in de MPI. Andere markten die ook veel lager scoren in de MPI dan in de probleemranglijst zijn ‘levensverzekeringen’ en ‘brandstoffen’. Daarentegen komen veel problemen voor in de categorieën ‘grote huishoudelijke apparaten’ en ‘overige elektronische producten’.

Figuur 6: Problemen Hebt u een probleem ervaren met een of de ervan, terwijl u vond dat u een gegronde reden tot klagen had?

EU-27: alle markten Niet-alcoholische dranken Gok- en loterijdiensten Culturele diensten en vermaak Boeken, tijdschriften en dagbladen Alcoholische dranken Pers. verzorgingsproducten Brood, granen, rijst en pasta Pers. verzorgingsdiensten Zuivelproducten Niet-receptgeneesmiddelen Vrijetijdsproducten Woonhuisverzekeringen Brandstoffen Autoverzekeringen Vlees en vleesproducten Cafés en restaurants Brillen en lenzen Groenten en fruit Sport en ontspanning Levensverzekeringen Kleine huishoudelijke apparaten Woning- en tuinonderhoudsprod. Watervoorziening Gasdiensten Autoverhuurdiensten Meubels en woninginrichting Vakantieverblijven Kleding en schoeisel Grote huishoudelijke apparaten Overige elektronische producten Tram-, bus- en metrodiensten Postdiensten Georganiseerde vakanties en reizen Luchtvaartdiensten ICT-producten Hypotheken Nieuwe auto’s Juridische en boekh. diensten Leningen en creditcards Elektriciteitsdiensten Beleggingen, pensioenen, effecten Vaste telefoondiensten Auto-onderhoud en -reparatie Bankrekeningen Woning- en tuinonderhoudsdiensten Onroerendgoeddiensten Gebruikte auto’s Treindiensten Mobiele telefoondiensten Tv-voorziening Internetvoorziening

5% 4% 6%

10% 7% 8% 7% 6% 7% 9% 7% 7% 8% 9% 8%

8% 8% 8% 9% 8% 9% 9% 9%

11% 11%

10% 9% 10% 10% 11% 10% 11% 10% 11% 10% 10% 10% 11% 10% 9% 11% 12% 11% 10% 12% 13% 12% 13% 13% 13% 13%

13%

15%

13% 13% 12%

14% 14% 15% 15%

20% 17% 18% 17% 17% 17% 19% 17%

18% 19% 18% 19%

21% 21% 21%

26% 26% 26%

0

5

Ja 2011

t12 t

11% 11%

3% 3% 3% 4% 3% 5% 4% 3% 4% 3% 4% 4% 4% 4% 5% 4% 5%


In vergelijking met hun positie op de MPI-ranglijst scoren ‘postdiensten’ en ‘lokale tram-, bus- en metrodiensten’ wat betreft vertrouwen beter. De markten met een veel lagere positie in de vertrouwenslijst dan in de MPI zijn ‘alcoholische dranken’ en ‘brandstoffen’. Op de laatstgenoemde markt zou het consumentenvertrouwen kunnen zijn aangetast door de selectieve aanpassing van de brandstofprijzen aan de ontwikkeling van de olieprijzen.

10

15

Ja 2010

20

25

30


2.5.

KLACHTEN

Figuur 7: Klachten Hebt u geklaagd over ?

In 2011 heeft een op de vijf consumenten met een probleem daarover niet geklaagd bij de betrokken onderneming, een klachtenorgaan, vrienden of familie. Dat consumenten niet klagen zou kunnen worden verklaard uit het beperkte bedrag dat het probleem kost, uit de geringe omvang van het probleem of uit de (al dan niet terechte) overweging van consumenten dat zij niet over de nodige instrumenten beschikken op het probleem op te lossen. Van de consumenten die wel klaagden, wendden meer dan twee van de drie zich met hun klachten tot detaillisten/leveranciers. De kloof tussen problemen en klachten is het grootst op de markten voor ‘treindiensten’, ‘juridische en boekhoudkundige diensten’, ‘tram-, bus- en metrodiensten’, ‘luchtvaartdiensten’ en ‘gebruikte auto’s’. Ondernemingen en klachtenorganen in deze sectoren moeten overwegen de toegankelijkheid van hun diensten te verbeteren. Figuur 7 laat zien dat consumenten die problemen ervaren, het vaakst klagen over ‘internetvoorziening’, ‘mobiele telefoondiensten’, ‘tv-voorziening’, ‘bankrekeningen’ en ‘ICT-producten’. De markten die onder aan de lijst eindigen en waarover consumenten minder klagen zijn ‘tram-, bus- en metrodiensten’, ‘treindiensten’ en ‘culturele diensten en vermaak’.

EU-27: alle markten Tram-, bus- en metrodiensten Treindiensten Culturele diensten en vermaak Niet-alcoholische dranken Groenten en fruit Zuivelproducten Brandstoffen Juridische en boekh. diensten Luchtvaartdiensten Woning- en tuinonderhoudsprod. Vlees en vleesproducten Levensverzekeringen Pers. verzorgingsdiensten Gok- en loterijdiensten Vrijetijdsproducten Brillen en lenzen Sport en ontspanning Brood, granen, rijst en pasta Postdiensten Georganiseerde vak. en reizen Watervoorziening Cafés en restaurants Beleggingen, pensioenen, effecten Gebruikte auto’s Woonhuisverzekeringen Overige elektronische producten Boeken, tijdschriften en dagbladen Persoonlijke verzorgingsprod. Auto-onderhoud en -reparatie Kleding en schoeisel Elektriciteitsdiensten Vakantieverblijven Autoverhuurdiensten Kleine huishoudelijke apparaten Autoverzekeringen Alcoholische dranken Leningen en creditcards Onroerendgoeddiensten Hypotheken Gasdiensten Grote huishoudelijke apparaten Niet-receptgeneesmiddelen Woning- en tuinonderhoudsdnst. Meubels en woninginrichting Nieuwe auto’s Vaste telefoondiensten ICT-producten Bankrekeningen Tv-voorziening Mobiele telefoondiensten Internetvoorziening

7%

67%

19% 37% 33%

44% 7%

32%

46%

35% 33% 35%

31%

55%

30%

56% 2

27% 25% 24%

19% 25%

55% 1

24%

58% 9%

26%

17%

54%

24%

59% 11%

23%

63% 8%

23%

63%

23%

22%

58%

22%

3 59% 7%

27% 31%

67% 1 64%

22%

63% 72%

21% 21%

19% 19% 19%

27% 14%

70% 12% 70%

18% 31%

3 67% 8%

34%

70% 9%

35%

66%

34% 13%

69%

18%

70% 7%

18%

73%

18%

31% 15%

18%

65%4

66% 11%4

18%

29%

3 13%

67%

19%

17%

30% 33%

69% 12%

20%

19%

32% 34%

69%

65%4

19%

25%

61% 12%

20%

19%

32% 20%

64% 11%

64%

20%

22%

68% 10%

20%

20%

29% 25%

22%

21%

35% 25%

63% 10% 58%

22%

34%

23%

23%

22%

31%

40% 7%

33% 27% 33%

3 13%

18%

71% 9%

33%

13%

64% 67%

40%

13%

17%

71% 9%

16%

72%

16%

72%

37% 31% 30%

18% 14%

16%

15%

68% 11% 9%

31%

14%

73% 12%

30%

13%

76%

13%

76% 9%

13% 12% 12%

73%

31%

17% 28%

35%

17%

80% 9% 79%

35% 30%

78% 10% 7%

11%

82% 8%

9%


Klachten zijn een belangrijke indicator voor het functioneren van markten vanuit het oogpunt van consumenten. Tot wie consumenten hun klachten richten, zegt iets over de ernst van het probleem, aangezien er meer tijd en inspanning nodig is om bij een officieel orgaan te klagen dan bij familie of vrienden.

37% 34%

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160

Nee Ja – derde

Ja – detaillist/leverancier

Ja – fabrikant

Ja – vrienden/familie

t13 t


ALGEHELE TEVREDENHEID

De antwoorden op de vraag of markten aan de verwachtingen van consumenten voldoen, leveren een algemene indruk van de consumententevredenheid op. Zij geven ook aanwijzingen voor de omvang van andere tekortkomingen die niet uit specifieke indicatoren blijken. De nauwe overeenstemming tussen de uitkomsten van deze indicator en de totale MPI lijkt erop te duiden dat de gekozen specifieke indicatoren een goed beeld schetsen van de consumentenwaardering van specifieke sectoren. In 2011 gaf 58 % van de consumenten de onderzochte markten zeer goede scores in termen van tevredenheid. De totale score van 2011 (7,5) is gelijk aan die van 2010, hoewel er sprake is van een lichte toename van de extreme beoordelingen en een daling van de gemiddelde scores. De markt voor ‘vrijetijdsproducten’ behaalde de grootste scoreverbetering (+0,3). Consumenten zijn het meest tevreden over ‘boeken, tijdschriften en dagbladen’, ‘persoonlijke verzorgingsdiensten’ en ‘brillen en lenzen’. De laagste tevredenheidsscores worden toegekend aan ‘beleggingen, pensioenen, effecten’, ‘hypotheken’ en ‘onroerendgoeddiensten’. ‘Treindiensten’ trekken het hoogste percentage consumenten dat een zeer slechte score uitdeelt (16 %). In verhouding tot de positie op de MPI-ranglijst is de tevredenheid met name laag op de markten voor ‘gok- en loterijdiensten’ en ‘brandstoffen’. Ten opzichte van de MPI-scores zien wij het grootste verschil met de tevredenheid bij ‘nieuwe auto’s’, wat wellicht wordt veroorzaakt door het intrinsieke statuseffect van nieuwe auto’s.

Figuur 8: Algehele tevredenheid In hoeverre, op een schaal van 0 tot 10, voldeden de door verschillende aangeboden aan uw wensen in <de afgelopen periode>?

EU-27: alle markten Boeken, tijdschriften en dagbladen Pers. verzorgingsdiensten Brillen en lenzen Niet-alcoholische dranken Zuivelproducten Culturele diensten en vermaak Overige elektronische producten Vrijetijdsproducten Grote huishoudelijke apparaten Kleine huishoudelijke apparaten Pers. verzorgingsproducten Alcoholische dranken Brood, granen, rijst en pasta Nieuwe auto’s Niet-receptgeneesmiddelen Meubels en woninginrichting Vakantieverblijven Sport en ontspanning Georganiseerde vakanties en reizen ICT-producten Luchtvaartdiensten Woning- en tuinonderhoudsprod. Cafés en restaurants Autoverhuurdiensten Postdiensten Autoverzekeringen Vlees en vleesproducten Groenten en fruit Kleding en schoeisel Auto-onderhoud en -reparatie Woonhuisverzekeringen Watervoorziening Vaste telefoondiensten Juridische en boekh. diensten Woning- en tuinonderhoudsdiensten Mobiele telefoondiensten Gasdiensten Tram-, bus- en metrodiensten Leningen en creditcards Internetvoorziening Gebruikte auto’s Bankrekeningen Brandstoffen Gok- en loterijdiensten Elektriciteitsdiensten Tv-voorziening Levensverzekeringen Treindiensten Onroerendgoeddiensten Hypotheken Beleggingen, pensioenen, effecten

35%

7% 3%

25%

3%

72%

27%

4%

70%

25%

71%

4%

28%

68%

3%

29%

68%

31%

3%

66%

4%

28%

68%

4%

29%

68%

4%

28%

67%

4%

29%

67%

3%

32%

65%

4%

32%

65%

4%

31%

65%

29%

4%

66%

31%

4%

65%

30%

4%

66%

4%

32%

65%

4%

32%

64%

4%

32%

63%

5%

32%

63%

5%

33%

62%

4%

35%

62%

5%

36%

60%

33%

6%

61%

35%

7%

58%

34%

6%

59%

6%

38%

57%

6%

38%

56%

6%

37%

56%

36%

9% 6%

56%

39%

55%

36%

56%

10%

35%

56%

9%

35%

56%

8%

39%

54%

9%

38%

53%

10%

37%

53%

10%

37%

53%

9%

38%

53%

10%

38%

52%

8%

40%

9%

51%

40%

10% 12%

37%

12%

37%

49% 51% 51%

37%

13%

50%

41%

12%

48%

46%

9%

45%

16%

43%

41%

15%

44%

41%

42%

15%

10

0–4

43% 48%

16%

0

t14 t

58%

20

30

40

5–7

50

60

8–10

36%

70

80

90 100

2011 7,5 8,2 8,1 8,1 8,0 8,0 7,9 7,9 7,9 7,9 7,9 7,9 7,9 7,9 7,9 7,9 7,8 7,8 7,8 7,7 7,7 7,7 7,7 7,6 7,6 7,5 7,5 7,5 7,5 7,5 7,4 7,4 7,4 7,3 7,3 7,3 7,2 7,2 7,2 7,2 7,2 7,1 7,0 7,0 7,0 6,9 6,9 6,9 6,6 6,6 6,5 6,4

2010 7,5 8,0 7,9 7,8 8,0 7,8 7,7 7,8 7,8 7,7 7,8 7,8 7,8 7,7 7,7 7,8 7,7 7,7 7,6 7,6 7,5 7,5 7,6 7,5 7,5 7,4 7,4 7,4 7,4 7,3 7,5 7,3 7,3 7,3 7,2 7,2 7,1 7,1 7,1 7,3 6,9 7,2

6,7 6,5 6,3


2.6.


2.7.

OVERSTAPPEN

Figuur 9: Werkelijke overstappers81 Bent u voor overgestapt op een andere of in <de afgelopen periode>?

‘Overstappen’ weerspiegelt concurrentievermogen en het vermogen van consumenten om een zinvolle keuze te maken. In bepaalde dienstenmarkten speelt overstappen een fundamentele rol bij het bevorderen van concurrentie, omdat het leveranciers stimuleert om hun efficiëntie en service te verbeteren teneinde de loyaliteit van hun klanten te behouden. Dit is vooral belangrijk in recentelijk geliberaliseerde markten, waar lage percentages overstappers en een als moeilijk beschouwd overstapproces de voordelen van liberalisering voor consumenten teniet kunnen doen. In markten waar concurrentie al jarenlang bestaat, kan de overstapindicator de aanwezigheid van belemmeringen signaleren ondanks het feit dat consumenten voldoende keuzemogelijkheden binnen handbereik hebben.

EU-27: alle markten Leningen en creditcards Tv-voorziening Levensverzekeringen Beleggingen, pens., eff. 2010 Mobiele telefoondnst. 2010 Internetvoorziening 2010 Vaste telefoondiensten 2010 Autoverzekeringen 2010 Sport en ontspanning 2010 Bankrekeningen 2010 Hypotheken 2010 Elektriciteitsdiensten 2010 Gasdiensten 2010 Woonhuisverzek. 2010

Het percentage overstappers blijft voor de meeste diensten laag. In 2011 veranderde 85 % van de consumenten niet van leverancier of dienst, wat vergelijkbaar is met de situatie in 2010. Slechts 9 % van de consumenten stapte over op een andere leverancier en 7 % koos voor een andere dienst zonder van leverancier te veranderen. De grootste daling van het percentage consumenten dat in 2011 overstapte in vergelijking met 2010 werd geregistreerd op de markt voor ‘beleggingen, pensioenen, effecten’ (-6 %), misschien een afspiegeling van de afname van de angst die consumenten ervoeren op het hoogtepunt van de financiële crisis. ‘Elektriciteitsdiensten’ staan aan het andere uiteinde van de schaal met een stijging van meer dan 2 % van het aantal consumenten dat besloot over te stappen (voornamelijk naar een andere leverancier). Het vaakst kiezen consumenten voor de overstap naar een andere abonnementsvorm voor hun mobiele telefoon terwijl ze bij dezelfde aanbieder blijven. Het gedrag op deze markt wijkt af van dat van andere markten, waar een groter percentage consumenten van leverancier dan van dienst verandert. ‘Woonhuisverzekeringen’ en ‘levensverzekeringen’ zijn de diensten waarbij consumenten minder vaak overstappen.

9%

7%

85%

8%

6%

87% 9%

10% 4%

82%

8%

89% 12%

8%

76%

11%

14%

77%

10%

13%

78%

10%

10% 9% 9%

5% 4%

81%

10%

82%

9%

83%

9%

84%

12%

83%

8%

3%

82% 16%

12%

12%

85%

11%

86%

6%

10%

6%

10%

86%

6%

9%

86%

85%

7% 6%

88%

9%

6%

86%

8%

6%

87%

5% 6% 5%

89%

7%

88%

4% 7%

89%

3% 7%

90%

3% 7%

90%

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

Ja – product/dienst, zelfde leverancier Ja – leverancier

Nee


8

De overstapperiode per dienst is beschikbaar in het marktmonitoronderzoek dat beschikbaar is op http://ec.europa.eu/consumers/strategy/cons_satisfaction_en.htm.

t15 t


In aanvulling op hun feitelijke overstapgedrag is de respondenten ook gevraagd het overstapgemak te beoordelen. Figuur 10 weerspiegelt het vermeende overstapgemak voor consumenten die niet zijn overgestapt en het feitelijke gemak voor hen die wel zijn overgestapt.

Figuur 10: Vermeend overstapgemak Hoe gemakkelijk, op een schaal van 0 tot 10, <denkt u dat het was/was het> om over te stappen in <de afgelopen periode>?

EU-27: alle markten

In 2011 meent 47 % van de consumenten dat overstappen eenvoudig is, terwijl 15 % meent dat het moeilijk is. Er is sprake van een lichte verbetering sinds 2010. Het is opmerkelijk dat een veel hoger percentage consumenten meent dat het eenvoudiger is om van leverancier te veranderen (69 %) dan om van product of dienst te veranderen bij dezelfde leverancier (44 %). Het lijkt erop dat als leveranciers consumenten eenmaal hebben overgehaald om hun dienst af te nemen, ze weinig gemotiveerd zijn om consumenten aan te moedigen op een ander product over te stappen.

Bankrek. Bel., pens., effecten Woon- huisverz. Auto- verz. Vaste tel. Mobiele tel.

De sector ‘hypotheken’ boekte qua vermeend overstapgemak de grootste daling van 2010 op 2011, en tevens de laagste score van alle markten. Bij ‘woonhuisverzekeringen’ werd de belangrijkste stijging geconstateerd wat betreft het gemak om van leverancier te veranderen.

Internet Sport en ontsp. Elektr.- diensten

‘Sport en ontspanning’ en ‘autoverzekeringen’ behalen de beste scores.

Gas- diensten Hypo- theken

De aan het werkelijke/vermeende overstapgemak toegekende scores lopen aanmerkelijk uiteen tussen de groep consumenten die van leverancier is veranderd en de groep consumenten die niet van leverancier is veranderd. Onder de niet-overstappers worden de markten voor hypotheken, elektriciteits- en gasdiensten gezien als de moeilijkste markten om van leverancier te veranderen, terwijl de markten voor internet- en tv-voorziening als de moeilijkste markten worden ervaren door de consumenten die werkelijk van leverancier veranderden. Het scoreverschil geeft aan dat percepties en werkelijke ervaringen niet altijd overeenstemmen.

Levens- verz. Tv-voorz. Leningen en creditc.

t16 t

44%

21%

12 %

67% 40 %

13%

47%

25%

11%

64% 44%

17%

39 %

28 %

15%

58% 40 %

11%

49 %

16%

7%

76% 36%

8%

56%

18%

6%

75% 39 %

16%

46%

27 %

15%

58% 36%

13%

51%

24 %

16%

60 % 39 %

15%

46%

30 %

20 %

50 %

31%

10 %

60 %

18%

7%

75% 41%

22%

37%

24%

10 %

66% 40%

20 %

40 %

26%

12%

62% 42 %

25%

54% 43 %

16%

57% 38%

16%

46%

22%

19 %

58% 41%

16%

43%

29 %

13%

0–4

40 %

27%

16 %

10

33%

28%

17 %

0


38 %

18%

zelfde leverancier veranderd van leverancier zelfde leverancier veranderd van leverancier zelfde leverancier veranderd van leverancier zelfde leverancier veranderd van leverancier zelfde leverancier veranderd van leverancier zelfde leverancier veranderd van leverancier zelfde leverancier veranderd van leverancier zelfde leverancier veranderd van leverancier zelfde leverancier veranderd van leverancier zelfde leverancier veranderd van leverancier zelfde leverancier veranderd van leverancier zelfde leverancier veranderd van leverancier zelfde leverancier veranderd van leverancier zelfde leverancier veranderd van leverancier zelfde leverancier veranderd van leverancier

20

30

5–7

40

58%

50

8–10

60

70

80

90

100

2011 6,5 7,8 6,9 7,6 6,4 7,2 7,0 8,3 7,4 8,3 6,7 7,3 7,1 7,3 6,8 6,9 7,5 8,3 6,0 7,8 6,0 7,8 5,7 6,9 6,5 7,2 6,7 7,2 6,6 7,4

2010 6,7 7,5 6,9 7,5 6,2 7,0 6,9 7,8 7,2 8,2 6,6 7,2 7,0 7,1 6,6 7,0 7,3 8,3 6,1 7,7 6,2 7,7 6,4 7,1


2.8.

Figuur 11: MPIS (marktprestatie-index inclusief overstappen)

MARKTPRESTATIE-INDEX INCLUSIEF OVERSTAPPEN (MPIS)

Genormaliseerde MPIS per markt – EU-27 verschil 2011 0,0 1 0,4 2 102,5 -0,2 3 1,3 4 101,0 0,3 5 100,0 0,4 6 99,9 7 99,6 8 99,5 -0,3 9 99,2 1,4 10 98,9 11 97,9 -1,6 12 97,4 3,3 13 96,6 14 96,2

106,8 104,6

Sport en ontspanning Autoverzekeringen Woonhuisverzekeringen Vaste telefoondiensten Gasdiensten Mobiele telefoondiensten Leningen en creditcards Levensverzekeringen Bankrekeningen Internetvoorziening Tv-voorziening Elektriciteitsdiensten Beleggingen, pensioenen, effecten Hypotheken 0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

2010 1 2 3 4 5 7

6 10 8 11

De overstapindicator is beschikbaar voor 14 van de 51 onderzochte consumentenmarkten. De MPIS-index (‘Market Performance Index including Switching’) is gebaseerd op vijf gelijk gewogen dimensies: die van de MPI, plus een aanvullende overstapindicator die is samengesteld uit de uitkomsten van het onderzoek naar werkelijk overstappen en vermeend overstapgemak. ‘Sport en ontspanning’ heeft de hoogste MPIS-score en ‘hypotheken’ de laagste. Bij ‘beleggingen, pensioenen, effecten’ wordt de grootste verbetering ten opzichte van de MPIS-score van 2010 vastgesteld. De categorie ‘mobiele telefoondiensten’ staat hoger in de MPIS-ranglijst dan in de MPI, terwijl het omgekeerde geldt voor ‘levensverzekeringen’.

100 110


t17 t


2.9.

Figuur 12: Keuzemogelijkheden Vindt u, op een schaal van 0 tot 10, dat er genoeg verschillende voor de zijn waaruit u kunt kiezen?

De rol die concurrentie speelt bij het waarborgen van doelmatige marktwerking is ruimschoots bewezen en algemeen aanvaard. De meeste consumenten geven de voorkeur aan het gemak van een lokale leverancier met het oog op de tijd en vervoerskosten die zijn gemoeid met het bereiken van verder gevestigde leveranciers. De afstand die consumenten bereid zijn te reizen om alternatieve leveranciers te bereiken, verschilt van markt tot markt (in verband met de waarde van de aankoop) en per consument. In het geval van netwerksectoren is ook de dekking van het netwerk een keuzefactor.

average 27%

9%

76%

3%

22%

76%

3%

21%

76%

3%

21%

76%

3%

22%

75%

4%

21%

75%

5%

21%

75%

3%

22%

74%

3%

23%

74%

4%

22%

74%

3%

23%

74%

4%

23%

73%

5%

23%

73%

4%

23%

73%

4%

24%

72%

4%

24%

72%

4%

23%

72%

5%

24%

71%

5%

24%

71%

27%

4%

69%

25%

6%

69%

4%

27%

5%

27%

68%

5%

27%

68%

26%

68%

6%

68%

24%

7% 6% 7% 6% 8%

68%

27%

66%

26%

66%

28%

65%

27%

65%

8%

28%

65%

7%

28%

66%

31%

5%

64%

26%

8%

65%

31%

7%

62%

32%

8%

61%

33%

7%

60%

28%

11%

61%

31%

10%

60%

33%

9%

58%

32%

11%

57%

10%

34%

56%

11%

34%

56%

11%

33%

56% 34%

18%

48%

34%

20%

46%

35%

24%

41%

32%

26%

42%

33%

26%

42% 30%

38%

10

0–4

20

30

40

5–7

32%

31%

40%

0

t18 t

64%

21%

3%

50

60

8–10

70

29%

80

90 100

Omdat er behoefte bestaat aan een indicator die de mate van lokale concurrentie weerspiegelt, bevat het marktonderzoek voor 2011 een nieuwe vraag: of consumenten vinden dat er in elke markt genoeg verschillende leveranciers zijn om hun keuze uit te maken. Keuze uit verschillende leveranciers is, met andere indicatoren zoals prijzen, kwaliteit van de dienstverlening enzovoort, een belangrijke component van eerlijke concurrentie. Voor alle markten tezamen is 64 % van de consumenten tevreden met het niveau van de keuze die beschikbaar is, terwijl 9 % hiervoor een laag cijfer geeft. Hierbij moet worden aangetekend dat de keuzecomponent de hoogste gemiddelde score behaalt van alle in het onderzoek opgenomen componenten. Dit kan erop duiden dat keuze uit verschillende leveranciers op zich minder problematisch voor consumenten is dan zaken als vertrouwen of vergelijkbaarheid.


EU-27: alle markten Alcoholische dranken Pers. verzorgingsproducten Brillen en lenzen Niet-alcoholische dranken Vakantieverblijven Pers. verzorgingsdiensten Cafés en restaurants Nieuwe auto’s Overige elektronische producten Kleine huishoudelijke apparaten Zuivelproducten Grote huishoudelijke apparaten Boeken, tijdschriften en dagbladen Brood, granen, rijst en pasta ICT-producten Autoverzekeringen Woning- en tuinonderhoudsproducten Vrijetijdsproducten Meubels en woninginrichting Georganiseerde vakanties en reizen Groenten en fruit Woonhuisverzekeringen Gebruikte auto’s Vlees en vleesproducten Niet-receptgeneesmiddelen Gok- en loterijdiensten Leningen en creditcards Kleding en schoeisel Auto-onderhoud en -reparatie Mobiele telefoondiensten Current Bank Accounts Juridische en boekh. diensten Levensverzekeringen Brandstoffen Onroerendgoeddiensten Luchtvaartdiensten Beleggingen, pensioenen, effecten Sport en ontspanning Culturele diensten en vermaak Woning- en tuinonderhoudsdnst. Internetvoorziening Autoverhuurdiensten Vaste telefoondiensten Hypotheken Tv-voorziening Postdiensten Gasdiensten Tram-, bus- en metrodiensten Elektriciteitsdiensten Watervoorziening Treindiensten

2011 7,7 8,5 8,5 8,4 8,4 8,4 8,4 8,3 8,3 8,3 8,3 8,3 8,3 8,3 8,3 8,3 8,2 8,2 8,2 8,1 8,1 8,1 8,1 8,1 8,0 8,0 8,0 8,0 7,9 7,9 7,9 7,9 7,9 7,9 7,8 7,8 7,7 7,6 7,5 7,5 7,5 7,4 7,4 7,4 7,3 6,8 6,6 6,2 6,1 6,1 5,1 5,0

KEUZEMOGELIJKHEDEN

De laagste cijfers voor keuzemogelijkheden gaan naar ‘treindiensten’ en ‘watervoorziening’, waar ongeveer vier van de tien consumenten menen dat de keuze ontoereikend is, wat meer is dan het aantal consumenten dat gelukkig is met de status-quo. Meer dan een kwart van de consumenten geeft lage scores aan ‘elektriciteitsdiensten’ en ‘tram-, bus- en metrodiensten’. Verbeteringen zijn ook nodig bij ‘gasdiensten’, ‘postdiensten’ en ‘tv-voorziening’, die van ongeveer een op de vijf consumenten een lage score krijgen. De meeste van deze uitkomsten zijn niet verrassend, aangezien sommige van deze markten monopolies zijn geweest, terwijl andere nog altijd worden gedomineerd door één grote leverancier.


2.10.

PRODUCTEN

DIENSTEN

Figuur 13: MPI inclusief keuzemogelijkheden 82,9

Pers. verzorgingsdiensten Culturele diensten en vermaak Vakantieverblijven Cafés en restaurants Sport en ontspanning Georganiseerde vakanties en reizen Luchtvaartdiensten Autoverzekeringen Gok- en loterijdiensten Woonhuisverzekeringen Autoverhuurdiensten Auto-onderhoud en -reparatie Juridische en boekhoudkundige diensten Postdiensten Leningen en creditcards Levensverzekeringen Vaste telefoondiensten Woning- en tuinonderhoudsdiensten Tram-, bus- en metrodiensten Bankrekeningen Mobiele telefoondiensten Gasdiensten Internetvoorziening Onroerendgoeddiensten Hypotheken Beleggingen, pensioenen, effecten Tv-voorziening Watervoorziening Elektriciteitsdiensten Treindiensten

80,4 80,4 79,9 79,3 78,6 78,4 78,3 77,7 77,1 76,7 74,9 74,9 74,7 74,0 74,0 73,7 73,6 73,2 73,0 72,8 71,5 71,5 70,8 70,3 69,9 69,4 69,3 68,5 65,9 83,6 82,6 82,3 82,0 81,9 81,6 81,4 81,4 81,1 81,0 80,7 79,8 79,8 79,9 79,1 79,0 78,9 78,3 77,3

Boeken, tijdschriften en dagbladen Niet-alcoholische dranken Brillen en lenzen Zuivelproducten Brood, granen, rijst en pasta Pers. verzorgingsproducten Kleine huishoudelijke apparaten Alcoholische dranken Vrijetijdsproducten Grote huishoudelijke apparaten Overige elektronische producten Woning- en tuinonderhoudsproducten Niet-receptgeneesmiddelen Meubels en woninginrichting Nieuwe auto’s ICT-producten Groenten en fruit Vlees en vleesproducten Kleding en schoeisel Brandstoffen Gebruikte auto’s

75,3 73,1 60

70

80

verschil 0,2 -1,3 0,9 0,9 -1,0 0,5 -0,5 1,0 0,5 0,9 -0,7 1,0 0,9 -2,2 1,4 1,1 0,0 0,4 -2,9 1,4 1,5 -2,4 0,6 1,7 0,7 1,6 -0,4 -4,7 -1,9 -4,1

MPI+ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

MPI 1 2 4 5 3 7 6 9 10 12 8 17 15 11 21 20 18 19 13 22 23 16 24 29 28 30 27 14 25 26

-0,2 0,3 0,4 0,2 0,2 0,7 0,4 0,9 0,1 0,5 0,6 0,6 0,1 0,4 1,1 0,9 0,4 0,5 0,5 0,8 1,9

1 2 3 4 5 8 7 9 6 10 11 14 12 13 17 16 15 18 19 20 21

1 2 3 4 5 8 7 9 6 10 11 14 12 13 17 16 15 18 19 20 21

MARKTPRESTATIE-INDEX INCLUSIEF KEUZEMOGELIJKHEDEN (MPIC)

De categorie ‘gebruikte auto’s’ staat veel hoger in de MPIC-index (‘Market Performance Index including Choice’) dan in de MPI, wat erop wijst dat de problemen op deze markt minder met keuzemogelijkheden dan met asymmetrische informatie te maken hebben. Aan het andere uiteinde van het spectrum lijken vooral ‘culturele diensten en vermaak’ en ‘sport en ontspanning’ te worden getroffen door de beschikbaarheid van keuzemogelijkheden.

90


t19 t

Prijzen

3. PRĲZEN

t20 t

Prijzen

3.

PRĲZEN

De interne markt belooft Europese consumenten ruimere keuze, betere kwaliteit en lagere prijzen dankzij integratie en grotere schaalvoordelen. Marktversnippering kan worden beoordeeld aan de hand van de mate van prijsconvergentie, rekening houdend met de factoren die convergentie beperken (zoals lokale kosten, vervoer en logistiek, het effect van de lokale vraag, cultuur en smaak). Verder zijn prijzen een cruciaal element in de besluitvorming van consumenten en moeten ze als zodanig zorgvuldig worden bewaakt en geanalyseerd. Gegevens met betrekking tot prijzen worden geanalyseerd op basis van vergelijkbare en representatieve producten in alle EU-landen. Om rekening te kunnen houden met koopkrachtverschillen, is voor elke lidstaat de correlatie tussen het prijsniveau en het niveau van de werkelijke individuele consumptie per inwoner berekend in aanvulling op de prijsverschillen per afzonderlijk product. In Figuur 14 en Figuur 15 is de prijsdifferentiatie in de EU-landen (de variatiecoëfficiënt op de horizontale as) afgezet tegen correlatiecoëfficiënten tussen prijzen en werkelijke individuele consumptie (de verticale as). De grootste bron van zorg zijn die markten waar de prijzen in de EU aanzienlijk uiteenlopen op een wijze die niet simpelweg kan worden verklaard uit verschillen in koopkracht per lidstaat.

Figuur 14 omvat prijzen die door Eurostat zijn verschaft in het kader van een onderzoeksproject dat met nationale bureaus voor statistiek is uitgevoerd9. De bedoeling is om regelmatig voldoende prijzen te verzamelen om de prijsverschillen en versnippering op detailhandelsmarkten te kunnen beoordelen. In verband met het project voor 2010 werden op basis van de verzamelde prijzen 87 producten vergelijkbaar genoeg geacht voor publicatie. Figuur 15 laat zien dat prijzen van diensten in het algemeen sterker verschillen in de EU-lidstaten vertonen dan prijzen van producten, wat een gevolg is van het feit dat diensten minder verhandelbaar zijn. Onder de producten vertonen auto’s geringe prijsverschillen, wat kan worden verklaard door de hevige concurrentie en de grote mogelijkheden voor grensoverschrijdende handel. Rentetarieven voor woningleningen en consumptieve kredieten (gecorrigeerd voor inflatie) vertonen een negatieve correlatie met de consumptieniveaus, wat gedeeltelijk het gevolg kan zijn van de hogere risicopremies en financieringskosten die kenmerkend zijn voor economisch minder ontwikkelde lidstaten. Er is duidelijk behoefte aan een uitbreiding van het aantal verzamelde prijzen, zodat deze beschikbaar zijn voor alle 51 markten van het scorebord en alle lidstaten.

9

De gegevens maken deel uit van een experimenteel project op basis van cijfers die worden gebruikt om geharmoniseerde indexcijfers van de consumptieprijzen te berekenen. Het project is gericht op het meten van inflatie, niet op het vergelijken van prijsniveaus. Daarom zijn producten met dezelfde algemene productomschrijving niet noodzakelijkerwijs volledig vergelijkbaar. In verschillende landen worden verschillende producten geselecteerd, bijvoorbeeld die welke het meest typerend voor een afzonderlijk land zijn, en de geselecteerde producten kunnen daardoor van verschillende kwaliteit, verschillende merken of verschillende soorten verkooppunten zijn. Meer details zijn beschikbaar op http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/ portal/hicp/methodology/prices_data_for_market_monitoring.

t21 t

Prijzen

Figuur 14: Prijzen uit het Eurostat-onderzoek: prijsverschillen in alle EU-landen en verband met indicatieve prijsniveaus per land

1,0

Laptop

Herenjeans Cement

19

Eieren Stadsbus, los kaartje 12 18 Frankfurter/knakworst Varkenskotelet 11 Rode huiswijn, glas

Melkchocolade Bioscoopkaartje 16 15 Machinewasmiddel, ongeconcentreerd Spaarlamp 17

Machinewasmiddel, geconcentreerd 10 Wortelen Batterij 8 9 7 1 2 20 6 Brood, wit gesneden 3 5 Damesschoenen (pumps) Dagblad Rundergehakt Witte suiker Kinderspijkerbroek 4 Bier Damesjeans Melk, verse, volle Plantaardige olie Panty Handdoek Stofzuiger Schoenmaker Jam Yoghurt Compacte digitale camera Dames-T-shirt Televisie

0,7 Rangordecorrelatie tussen prijs en consumptie per hoofd van de bevolking

Taxi

14

0,8

Dameskapper

Gloeilamp 13

0,9

0,6

0,5

Dvd-recorder met harde schijf

Fruityoghurt

0,4

Markten 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Blanco compactdisc (cd-r)

Roze zalm in blik Rode wijn

Salamiworst

0,3

Kaas type Gouda

Zwarte thee

Koffie 0,2

Zalmmoot Pasta, zonder eieren Hondenvoer, vlees

0,1

0,0 0,1

Sinaasappelsap IJs Mineraalwater met koolzuur Tomatenketchup, BL Potaarde Boter Damesoverjas

0,2

0,3

0,4

Shampoo

-0,2

0,5

Hondenvoer, droog

Draagbare mp3-speler -0,3

Olijfolie

Douchegel

Kaas type Camembert Vaatwasser tabletten (-0.53) -0,4 Prijsvariatie in alle EU-landen

#SPO#FSFLFOJOHFOPQCBTJTWBO&VSPTUBUPOEFS[PFLTHFHFWFOT [JF5BCFM

Witte wijn

Heren-T-shirt, korte mouw

-0,1

t22 t

Wodka

0,6

0,7

0,8

Muziek-cd, pop Koelvriescombinatie Herenoverhemd Tandpasta Kinder-T-shirt, lange mouw Langkorrelige rijst Tarwemeel Kop koffie Damesrok Herenpak, wol Appels Kindersportschoenen Herenschoenen met veters Chemisch reinigen Push-up-bh Hele kip Vruchten in blik Aardappels Sigaretten Bier (lager), glas

0,9

Prijzen

Figuur 15: Prijzen van goederen en diensten: prijsverschillen in alle EU-landen en verband met prijsniveaus per land

0,8

VW Golf +belasting Peugeot 207 +belasting Ford Fiesta +belasting 0,7

Elektriciteit 2,5–5 MWh +belasting Gas 20–200 GJ +belasting

Rangordecorrelatie tussen prijs en consumptie per hoofd van de bevolking

0,6

Euro super 95 +belasting

Gas > 200 GJ +belasting

Fiat Punto +belasting

Renault Clio +belasting Gas 20–200 GJ -belasting Gas > 200 GJ -belasting

Fiat Punto -belasting Diesel +belasting 0,5

Peugeot 207 -belasting

Elektriciteit 5–15 MWh +belasting Elektriciteit 1–2,5 MWh +belasting Elektriciteit 1–2,5 MWh -belasting

VW Golf -belasting

Elektriciteit < 1 MWh +belasting Elektriciteit < 1 MWh -belasting

Gas < 20 GJ +belasting

Elektriciteit 2,5–5 MWh -belasting

Renault Clio -belasting

Elektriciteit >15 MWh +belasting

Ford Fiesta -belasting

0,4

Elektriciteit 5–15 MWh -belasting

Gas < 20 GJ -belasting

Euro super 95 -belasting 0,3

BMW 320d +belasting Elektriciteit >15 MWh -belasting

Diesel -belasting 0,2

Mercedes C220 +belasting Stookolie -belasting 0,1

BMW 320d -belasting 0,0 0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

BMW 320d -belasting -0,1

Consumentenleningen: 0,6;-0,7

Mercedes C220 -belasting

Hypotheken: 0,9;-0,6

-0,2 Prijsvariatie in alle EU-landen

#SPO5BCFMFO&VSPTUBUDJKGFST

t23 t

Klachten

4. KLACHTEN

t24 t

Klachten

4.

KLACHTEN

Op het ogenblik zijn alleen gegevens over klachten beschikbaar in het kader van bestaande methodieken voor klachtenclassificatie, die in de EU van land tot land aanzienlijk verschillen. Helaas bemoeilijkt dit de vergelijking van markten of landen. In mei 2010 heeft de Commissie een aanbeveling goedgekeurd tot vaststelling van een geharmoniseerde methodiek voor de classificatie en verslaglegging van consumentenklachten10. De Commissie werkt voor de Klachten tenuitvoerlegging van deze methodiek nauw samen met de lidstaten. In toekomstige scoreborden zullen geharmoniseerde gegevens worden opgenomen, uitgesplitst naar sector. De volgende gegevens zijn verstrekt door autoriteiten voor het consumentenbeleid in de landen van de EU en de EVA. Zij geven het aantal klachten van consumenten weer, die zijn verzameld door derden (nationale autoriteiten, toezichthouders, consumentenorganisaties enzovoort).

10

C(2010) 3021 definitief.

t25 t

Klachten

Figuur 16: Consumentenklachten per land – 2010

200.000

2,4 mil

519.067

655.771

396.797

687.591

835.430

180.000

160.000

140.000

123.951 120.000 114.279 105.368 100.000

97.809

97.226

84.642 80.058

80.000

64.688

64.063 60.000

40.000 29.402 22.954

20.817

18.932

20.000

20.492 15.830

15.441 7.964

9.613

6.396

4.485

3.255 4.009

7.161

0 AT

BE

BG

#SPO/BUJPOBMFDPOTVNFOUFOBVUPSJUFJUFO

t26 t

CY

CZ

DE

DK

EE

EL

ES

FI

FR

HU

IE

IT

LT

LU

LV

MT

NL

PL

PT

RO

SE

SI

SK

UK

NO

IS

Klachten

De onderlinge vergelijkbaarheid van deze landengegevens wordt verstoord door het feit dat in sommige landen (zoals Duitsland en Polen) het totale cijfer niet alleen klachten maar ook vragen van consumenten omvat. Bovendien worden klachtengegevens in verschillende lidstaten door verschillende instanties verzameld, bijvoorbeeld consumentenorganisaties, toezichthouders, organen voor alternatieve geschillenbeslechting en dergelijke, en konden de meeste landen geen totaalcijfer overleggen van alle klachten die door deze nationale instanties waren verzameld.11

De cijfers vereisen een zorgvuldige interpretatie omdat zij de aanwezigheid van problemen en de doeltreffendheid van de klachtenafhandelingsorganen weerspiegelen, evenals de bereidheid tot klagen. De gegevens van het Marktmonitoringonderzoek geven een duidelijker beeld van de mate waarin aan derden gerichte klachten op een bepaalde markt duiden op problemen. In de toekomst zullen de volgens de aanbeveling verzamelde klachtengegevens worden vergeleken met de onderzoeksresultaten voor een beter inzicht in de reikwijdte van problemen.

11

Hieronder wordt een uitsplitsing van de klachten naar sector gepresenteerd.

Figuur 17: Consumentenklachten per markt11 – 2009

144.877

Levensmiddelen en niet-alcoholische dranken 760

Alcoholische dranken en tabak

23.960


466.212

Huisvesting, water en energie 61.529

Woninginrichting, huishoudelijke apparaten en onderhoud

70.413

Gezondheid

278.094

Vervoer 206.417

Communicatie 166.601

Recreatie en cultuur 1.301

Onderwijs

6.678

Restaurants en hotels

994.924

Overige goederen en diensten 0

11

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

300.000

350.000

400.000

450.000

500.000

‘Overige goederen en diensten’ omvatten bankdiensten en verzekeringen, ‘communicatie’ omvat internet-, telefoon- and postdiensten.

t27 t

Veiligheid

5. VEILIGHEID

t28 t

Veiligheid

5.

VEILIGHEID

Recente problemen in verband met voedselveiligheid hebben aangetoond dat onveilige producten schade kunnen toebrengen aan de gezondheid en veiligheid van consumenten en dat producenten aanzienlijke economische schade kunnen lijden als gevolg van veiligheidspercepties. De inspanningen van nationale handhavingsautoriteiten, die voortdurend toezicht houden op de voedselveiligheid, gevaarlijke producten verbieden en de bevolking informeren, zijn van essentieel belang voor de bewaking van de gezondheid van de EU-bevolking en het behoud van hun vertrouwen. Ongeveer een op de vijf consumenten meent dat een aanzienlijk aantal producten onveilig is.12 Hoewel deze cijfers een positieve trend in de veiligheidsperceptie van consumenten aangeven, onderstrepen ze ook het belang van de toewijzing van adequate middelen aan de handhaving van veiligheidsregels. De gegevens in tabel 1 zijn afkomstig uit de Europese letseldatabank (IDB) met ongevallen- en letselstatistieken die zijn verzameld door ziekenhuizen in de lidstaten. Helaas zijn deze gegevens niet gebaseerd op de COICOP-classificatie13 die in het scorebord gebruikt wordt, wat betekent dat ze niet kunnen worden gecombineerd met de andere indicatoren van het scorebord. Dit probleem wordt in de toekomst opgelost wanneer de gegevens over consumentenklachten worden uitgebreid met veiligheidsgegevens, waardoor een duidelijker beeld van mogelijke veiligheidsproblemen in verschillende markten ontstaat. Deze gegevens zijn maar een steekproef van alle veiligheidsincidenten die jaarlijks in de EU plaatsvinden. Momenteel verzamelen slechts enkele EU-landen letselstatistieken.

12 13

Eurobarometer 299 over consumentenbescherming op de interne markt, maart 2011. COICOP = Classificatie van individuele consumptie naar doel.

t29 t

Veiligheid

Tabel 1: Veiligheidscijfers uit de IDB (Europese letseldatabank) Bij ongeval of letsel betrokken productcategorie

AT

BE

CY

CZ

DK

EE

FR

DE

EL

IT

LV

LU

MT

NL

PT

SI

ES

SE

UK

Bouwwerk(component) of bijbehorend accessoire

13,5 %

13,3 %

37,4 %

13,5 %

11,6 %

9,3 %

12,0 %

8,4 %

5,3 %

7,0 %

8,6 %

9,3 %

21,6 %

6,0 %

1,5 %

8,6 %

21,8 %

7,1 %

23,9 %

Uitrusting voor sport/ recreatie

16,4 %

4,2 %

0,3 %

4,9 %

5,5 %

7,5 %

7,4 %

3,1 %

2,1 %

4,6 %

1,5 %

5,6 %

2,9 %

3,6 %

0,7 %

2,2 %

5,3 %

10,0 %

4,4 %

Hete voorwerpen/stoffen

3,2 %

17,8 %

10,0 %

2,9 %

2,9 %

1,9 %

3,7 %

2,8 %

1,1 %

1,2 %

10,3 %

0,9 %

3,9 %

0,8 %

6,9 %

2,7 %

1,6 %

1,4 %

11,0 %

Grondoppervlak

6,3 %

7,4 %

3,4 %

3,7 %

4,2 %

2,7 %

6,2 %

7,1 %

6,5 %

5,0 %

1,9 %

3,9 %

2,2 %

2,6 %

1,2 %

1,5 %

5,7 %

4,1 %

4,4 %

Voorwerp voor persoonlijk gebruik

2,1 %

1,2 %

1,4 %

1,2 %

2,5 %

0,4 %

2,8 %

6,4 %

1,9 %

1,0 %

0,4 %

1,2 %

0,7 %

0,3 %

0,4 %

0,4 %

1,9 %

1,9 %

1,2 %

Gereedschap, machine, apparaat voor werkactiviteit

2,6 %

2,1 %

1,3 %

0,3 %

1,5 %

0,3 %

1,6 %

1,1 %

1,6 %

1,6 %

0,2 %

0,3 %

1,0 %

1,2 %

0,3 %

1,2 %

1,6 %

2,3 %

3,7 %

Meubels/woninginrichting

0,7 %

1,8 %

0,3 %

0,2 %

2,1 %

0,2 %

2,2 %

0,7 %

0,7 %

2,2 %

0,3 %

0,8 %

0,8 %

1,3 %

0,3 %

0,3 %

4,6 %

2,5 %

1,1 %

Huishoudelijk apparaat

1,4 %

1,4 %

2,7 %

0,9 %

1,0 %

0,4 %

0,8 %

1,3 %

0,4 %

0,8 %

0,4 %

2,2 %

0,9 %

1,0 %

0,2 %

0,2 %

2,6 %

1,0 %

1,4 %

Baby- of kinderproduct

0,1 %

0,3 %

2,0 %

0,2 %

0,1 %

0,3 %

0,0 %

0,1 %

0,0 %

0,0 %

0,6 %

0,0 %

0,5 %

0,0 %

0,0 %

0,2 %

0,1 %

0,0 %

0,0 %

Brand, vuur, rook

0,0 %

0,2 %

0,2 %

0,0 %

0,1 %

0,1 %

0,1 %

0,1 %

0,0 %

0,0 %

0,3 %

0,0 %

0,2 %

0,1 %

0,0 %

0,1 %

0,3 %

0,1 %

0,2 %

Gebruiksvoorwerp of recipiënt

0,0 %

0,0 %

0,0 %

0,0 %

0,0 %

0,0 %

0,0 %

0,0 %

0,0 %

0,0 %

0,0 %

0,0 %

0,0 %

0,0 %

0,0 %

0,0 %

0,0 %

0,0 %

0,0 %

Andere, ongespecificeerde en niet-productgebonden gevallen

53,6 %

50,3 %

41,0 %

72,2 %

68,4 %

77,0 %

63,3 %

68,8 %

80,2 %

76,6 %

75,5 %

75,7 %

65,3 %

83,1 %

88,5 %

82,5 %

54,5 %

69,4 %

48,7 %

Totaal

100 %

100 %

100 %

100 %

100 %

100 %

100 %

100 %

100 %

100 %

100 %

100 %

100 %

100 %

100 %

100 %

100 %

100 %

100 %

Gegevens uit de jaren:

’06–’08

’05, ’06

’06–’08

’05, ’06

’06–’08

’06, ’07

’07–’05

’06–’08

’01

’05

’06–’08

’00

’06–’08

’06–’08

’06–’08

’06–’08

’00

’06–’08

’00

Gevallen (steekproef) n = (x duizend)

26

4

12

5

189

2

227

7

69

34

101

1

5

296

54

86

11

120

184

P = Proefprojectgegevens

#SPO*%# ,G7

t30 t

P

P

P

Veiligheid

Verdere aanwijzingen voor de veiligheid van producten op de markt worden verschaft door de twee EU-systemen voor vroegtijdige waarschuwing waarmee gevaarlijke consumentenproducten worden gevolgd: RAPEX14 voor niet-levensmiddelen en RASFF15 voor levensmiddelen en voederproducten.

RASFF-meldingen per productcategorie 536

Noten, notenproducten en zaden 496

Groenten en fruit

442

Vis en visproducten

RAPEX-meldingen krachtens art. 12 RAPV

Voedselcontactmateriaal

Kleding, textiel, modeartikelen

395

140

498

Motorvoertuigen

160 158

Elektrische apparaten

169 72 67

Kinderzorg- en kinderproducten

66

Cosmetica 51

Imitatievoedingsproducten

55 48

Verlichtingsapparatuur

42 49

Hobby-/sportuitrusting

Overige

8

29 22 29

Chemische producten

23

Lichtkettingen

17

Machines

15

Laserpennen

5

Decoratieve artikelen Gasapparaten Sieraden Comm.- en media-apparatuur Keuken-/kookgerei Gadgets Recreatievaartuigen Kantoorbenodigdheden Handgereedschappen 0 14

15

89

45

52 75

Gevogeltevlees en gevogeltevleesproducten Huisdiervoeder

49

81

Zoetwaren

Niet-alcoholische dranken Cacao en cacaobereidingen, koffie en thee Oliën en vetten Bereide maaltijden en snacks Honing en koninginnengelei Eieren en eierproducten

25

8

Overige levensmiddelenproducten/mengvoeders Buikpotigen Voederadditieven Mengvoeders Alcoholische dranken Natuurlijk mineraalwater Ijs en desserts Water voor menselijk gebruik

Dierlijke bijproducten

2009

2008

Wijn Levensmiddelenadditieven en aroma’s

0 100

200

300

400

500

600

700

176

118

4 4 0 2 5 0 1 1 2 1 6 8

Voormengsels voor diervoeder

2010

94

56 52

223

203

110 122

127

77

452

92 45 39 18 36 28 38 33 74 48 26 21 23 25 36 26 17 14 38 16 15 9 14 5 20 10 0 4 7 8 7 7 12 0 7 3 2 6 2 9 6 5 6 5 3 6

Koppotigen en producten ervan

21

79 62

445

255

774

54 39 27 48 60

Soepen, bouillons, sauzen en smaakstoffen 27

39 44

7

79

Tweekleppigen en producten ervan

12 44

38

Schaaldieren en producten ervan

86 56

137 126 171 165 159 141 119

123

Melk en melkproducten

40 52

77

Voedermiddelen

138

12 17 12 10 14 21 8 15 12 7 7 13 6 10 18 5 14 10 4 6 4 3 5 8 1 5 20 1 2 n. a.

Meubels

Granen en bakkerijproducten Dieetvoeding, voedingssupplementen, veredelde voeding

35 30 37 33 19

Aanstekers

Beschermingsuitrusting

472

175 146

192 129

101

Vlees en vleesproducten (anders dan gevogelte) 488

Speelgoed

197

Kruiden en specerijen

623

231

675

404

100

2010

200

2009

300

400

500

600

700

2008

RAPEX = Communautair systeem voor snelle uitwisseling van gegevens over gevaren bij het gebruik van verbruiks- en gebruiksartikelen, jaarverslag 2010. RASFF = Systeem voor snelle waarschuwingen voor levensmiddelen en diervoeders.

t31 t

Conclusies en volgende stappen

6. CONCLUSIES EN VOLGENDE STAPPEN

t32 t


6.

CONCLUSIES EN VOLGENDE STAPPEN

De uitkomsten van het scorebord leveren duidelijke indicatoren op voor gebieden waarop meer inspanning op EU- en nationaal niveau nodig is om de aard van de problemen aan het licht te brengen en oplossingen aan te dragen. Er zullen verscheidene vervolgmaatregelen worden genomen. •

De Commissie start twee diepgaande marktonderzoeken op basis van de uitkomsten van het scorebord.

•

De gegevens van het scorebord, en met name de vertrouwensindicator, verschaffen een bruikbare basis voor het vaststellen van nationale handhavingsprioriteiten. In dit verband zal de Commissie met de lidstaten overwegen welke resultaten van het scorebord worden geselecteerd voor de jaarlijkse ‘handhavingsactie’ die door het samenwerkingsnetwerk voor consumentenbescherming wordt georganiseerd.

•

Het scorebord levert nieuwe gegevens op over de keuzemogelijkheden en de mate van concurrentie die consumenten ervaren. Deze gegevens zullen worden gedeeld met nationale concurrentieautoriteiten via het Europees mededingingsnetwerk (ECN) en andere belanghebbende partijen.

•

De nationale indices (beschreven in bijlage II) verschaffen elke lidstaat een overzicht van de prestaties van zijn consumentenmarkten dat kan worden gebruikt om nationale prioriteiten vast te stellen. De lidstaten worden aangemoedigd de nationale ranglijsten te blijven gebruiken om initiatieven op nationaal niveau te nemen. Naast het vaststellen van prioriteiten in de handhaving zouden nationale gegevens ook kunnen worden gebruikt om nationale marktonderzoeken of autonome initiatieven te starten. Sinds de totstandkoming van het scorebord zijn verscheidene lidstaten de gegevens van het scorebord proactief gaan gebruiken. Zo hebben de Belgische autoriteiten binnen het ministerie een ‘waarnemingspost voor de consumptie’ opgericht, die de nationale bijdragen aan het scorebord voor consumptie gaat coördineren en ook de gegevens zal interpreteren en analyseren. In dit verband wordt het de taak van de Raad voor het Verbruik, een gezamenlijk orgaan van consumenten en beroepskrachten, om te reageren op marktanalysen door advies of aanbevelingen te

geven aan autoriteiten en/of belanghebbenden. In Noorwegen is een interdepartementaal Forum voor Consumentenonderzoek opgericht, dat nadenkt over en analysen maakt van de uitkomsten van de scorebord-marktgegevens. In Nederland, Portugal en Spanje bespreken de consumentenautoriteiten deze gegevens met de overige relevante ministeries (voor energie, vervoer, telecommunicatie, enzovoort) om ervoor te zorgen dat consumentenbelangen worden meegewogen in sectorale beleidsmaatregelen. De scorebord-gegevens voeden de ontwikkeling van strategieën en beleid voor consumentenbescherming en -beleid in Litouwen en Portugal. Zij liggen ook ten grondslag aan markttoezicht en handhavingsmaatregelen in Polen, Portugal en Roemenië. De resultaten van het scorebord worden verspreid onder relevante overheidsorganen, belanghebbenden en/of het grote publiek in Cyprus, Litouwen, Polen en Roemenië. In Oostenrijk worden de scorebord-gegevens gepresenteerd tijdens het jaarlijkse Forum voor het Consumentenbeleid. In Spanje worden zij gebruikt op de bijeenkomsten met de Gebruikers- en Consumentenraad en ook tijdens de periodieke vergaderingen met de regionale autoriteiten van de autonome gemeenschappen. In Finland stelt het belangrijkste centrum voor consumentenonderzoek periodieke verslagen over de Finse gegevens in het scorebord op. De consumentenautoriteiten van Denemarken, Nederland, Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk en Zweden vergaderen regelmatig met de Commissie om hun respectieve marktmonitoringactiviteiten te bespreken. Tot slot is meer dan de helft van de lidstaten begonnen met de tenuitvoerlegging van de aanbeveling over klachtenafhandeling en er zijn tot nu toe diepgaande discussies met nationale organen voor klachtenafhandeling gevoerd of voorzien in Cyprus, Estland, Frankrijk, Hongarije, Malta, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Roemenië, Slovenië, Spanje, Tsjechië en Zweden. •

De Commissie heeft de ondernemersorganisaties in de EU die betrokken zijn bij de marktmonitoring, uitgenodigd deel te nemen aan een dialoog die bedoeld is om een beter begrip te genereren voor de specifieke problemen van markten die laag scoren. De discussie moet ook helpen bij de selectie en bevordering van de beste praktijken die het succes van andere markten verklaren, en aldus de voorwaarden voor consumenten helpen verbeteren.

t33 t


MARKTSTUDIES

•

De Commissie heeft op basis van eerdere uitgaven van het scorebord diverse marktstudies uitgevoerd. •

Studies naar de markten voor ‘vlees’ en ‘internetdienstverlening’ zijn momenteel gaande.

•

De in november 2010 gepubliceerde studie over de detailhandel in elektriciteit heeft laten zien dat consumenten in de EU 13 miljard EUR zouden kunnen besparen door over te stappen op de goedkoopste elektriciteitsleveranciers. Desalniettemin zijn er maar erg weinig consumenten die prijzen vergelijken of overstappen. De aanbevelingen die consumenten moeten helpen betere keuzen te maken zijn overgenomen in de conclusies van de Europese Raad over het energiebeleid voor consumenten en toezichthouders zijn bezig richtsnoeren te ontwikkelen voor prijsvergelijkings- en overstapprocedures.

•

De studie over e-handel in de EU laat zien dat een groot deel van de mogelijkheden voor besparingen en meer keuze niet wordt benut omdat detaillisten zes van de tien grensoverschrijdende online bestellingen weigeren. De toekomstige mededeling over e-handel zal vergezeld gaan van een marktstudie over het potentieel voor e-handel.

•

Een onderzoek naar de mondigheid van consumenten16 heeft verbluffende feiten aan het licht gebracht over de vaardigheden en kennis van consumenten in de EU. Minder dan de helft van de EU-bevolking is bijvoorbeeld in staat de eenvoudige rekensommen op te lossen die consumenten kunnen tegenkomen. De resultaten drukken ons met de neus op de noodzaak om regelgeving anders op te zetten om beter rekening te houden met de vaardigheden van consumenten. Er is meer informatie en onderwijs nodig.

•

16 17

t34 t

Uit een studie over consumentengedrag op de markt voor particuliere beleggingen, gepubliceerd in 201017, bleek dat minder dan 1 op de 50 consumenten de juiste beleggingsmogelijkheden wist te kiezen. Ook bleek dat consumenten in hoge mate afgaan op adviezen, ondanks mogelijke belangenconflicten. De bevindingen worden opgenomen in het werk van de Commissie inzake complexe beleggingsproducten, zogenoemde ‘PRIP’s’ (packaged retail beleggingsproducten).

SEC(2011) 469 definitief. http://ec.europa.eu/consumers/strategy/consumer_behaviour_en.htm

De studie over bancaire vergoedingen18 iet zien dat ondoorzichtige en complexe tarieven samengaan met hogere prijzen voor rekeningen-courant. De sector werkt momenteel aan verbetering van de transparantie van de bancaire vergoedingen.

In de marktstudies wordt goed gekeken naar de redenen achter de gegevens, wordt een uitvoerige verklaring gegeven voor de door consumenten ervaren problemen en worden beleidsoplossingen aangedragenwezen. De studies zullen uitgebreide gegevens opleveren over de ervaringen en opvattingen van consumenten, deels door middel van ‘mystery shopping’ met prijsanalysen. Bij elke marktstudie worden belanghebbenden nauw betrokken; hun visies worden meegenomen in de analyse. Uit het scorebord blijkt dat de volgende markten een significant disfunctioneringsrisico lopen: ‘beleggingen, pensioenen, effecten’, ‘onroerendgoeddiensten’, ‘hypotheken’, ‘tvvoorziening’, ‘treindiensten’, ‘elektriciteitsdiensten’, ‘internetvoorziening’, ‘gebruikte auto’s’, ‘mobiele telefoondiensten’, ‘bankrekeningen’, ‘leningen en creditcards’ en ‘brandstoffen’. Veel van deze markten zullen niet worden onderzocht in de komende marktstudies, aangezien al studies zijn uitgevoerd naar bijvoorbeeld particuliere beleggingen, elektriciteitsdiensten, internettoegang en bankrekeningen. De omvang van de problemen die door consumenten worden ervaren in de markt voor ‘tv-abonnementen’ is vergelijkbaar met die van ‘internetvoorziening’. Deze diensten worden soms ook gebundeld. Het is daarom van belang om te wachten op de uitkomsten van de lopende internetstudie alvorens te besluiten of de sector ‘tv-abonnementen’ moet worden bestudeerd. Een analyse van de spoorwegmarkt is prematuur, aangezien het internationale reizigersvervoer per spoor pas op 1 januari 2010 is geliberaliseerd. De markt voor ‘mobiele telefoondiensten’ vertoont in veel EU-landen voortdurende verbeteringen in de dienstverlening aan consumenten en scoort hoog op de keuzemogelijkheden voor consumenten. De kredietsector wordt vertegenwoordigd door de markten voor ‘hypotheken’ en ‘leningen en creditcards’, die beiden slecht worden beoordeeld door consumenten. Met name de scores voor vertrouwen en vergelijkbaarheid zijn laag. Omdat de richtlijn consumptieve kredieten in 2013 wordt geëvalueerd, kunnen de uitkomsten van een marktstudie een rijke voedingsbodem vormen voor een beoordeling van het effect van de bestaande regels. De hypotheeksector is al het onderwerp van een recent voorstel van de Commissie. Daarom zal een van de studies gericht zijn op de markt voor consumptief krediet.

18

http://ec.europa.eu/consumers/consumer_research/market_studies/retail_financial_services_study_en.htm


De markt voor ‘brandstoffen’ staat als voorlaatste in de ranglijst van productsectoren en heeft sinds 2010 de grootste MPI-daling van alle 51 markten vertoond. Qua aandeel in het huishoudbudget is deze markt de vierde in grootte. Hoewel zij wordt beïnvloed door de volatiliteit van de benzineprijzen en door overwegingen van duurzaamheid, is het van belang om nader onderzoek te doen naar de bedrijfspraktijken omdat de scores voor vertrouwen bijzonder laag zijn. In de tweede studie zal de markt voor brandstoffen worden geanalyseerd. Dit scorebord bevat belangrijke verbeteringen in vergelijking met eerdere edities. Aanhoudende inspanningen blijven echter geboden om de tenuitvoerlegging van de aanbeveling over klachtenafhandeling te voltooien. Ook wordt verder samengewerkt met Eurostat en de nationale bureaus voor statistiek met het oog op de presentatie van vergelijkbare prijsgegevens voor alle consumentenmarkten.

t35 t

Bijlage I

BĲLAGE I — PRĲZEN De beschikbare prijzen die in het scorebord zijn gebruikt, zijn opgenomen in de volgende tabellen. Tabel 2: Indicatieve prijsniveaus voor consumentenproducten in euro, juni 2010 Eurostatprijzen

AT

BE

BG

CH

CY

CZ

DE

EE

EL

ES

HU

IE

IS

IT

LT

LU

LV

MT

NL

PL

PT

RO

SI

SK

UK

Langkorrelige rijst

2,08

2,89

1,32

:

2,16

1,34

:

:

2,75

1,27

1,08

:

2,61

2,42

1,07

3,12

1,24

2,88

2,30

1,75

1,02

1,49

2,23

1,38

3,58

Tarwemeel

0,94

0,81

0,43

:

1,29

0,32

:

:

1,28

0,71

0,39

0,99

0,89

0,72

0,69

0,90

0,62

0,92

1,16

0,46

0,76

0,52

0,85

0,32

0,75

Brood, wit gesneden

:

2,54

0,60

:

1,84

0,71

:

:

2,16

2,68

0,83

1,64

2,38

2,68

1,44

3,49

1,50

1,38

1,39

0,91

1,99

0,89

1,79

1,26

1,64

Pasta, zonder eieren

2,89

1,58

1,92

:

2,19

1,07

:

:

1,76

:

:

2,41

2,65

1,55

1,92

2,31

1,81

:

1,69

1,77

1,21

2,55

2,08

1,42

1,59

Rundergehakt

6,45

9,07

3,08

12,86

:

3,19

:

:

:

:

6,74

:

7,45

9,45

3,26

8,83

:

5,72

3,67

2,84

:

3,80

:

:

7,39

Varkenskotelet

9,49

:

4,09

22,05

4,20

3,94

:

:

5,53

:

3,82

:

7,90

8,39

3,68

11,36

4,55

4,49

8,91

3,06

4,31

5,05

5,45

4,11

:

Hele kip

4,38

4,06

2,01

:

3,50

2,22

:

2,51

3,68

2,60

2,59

3,37

4,25

4,39

2,53

5,62

2,34

2,55

4,08

1,64

2,34

2,23

3,33

2,23

3,46

Frankfurter/ knakworst

:

:

3,01

9,59

9,64

4,58

:

:

:

:

3,66

:

:

7,52

:

10,54

3,74

:

5,22

3,74

5,59

3,73

5,84

3,16

:

Salamiworst

:

15,90

10,98

:

5,77

6,54

:

:

7,15

:

11,98

:

:

:

10,55

:

9,59

:

11,45

:

:

:

10,87

7,30

:

Zalmmoot

:

17,62

:

:

:

:

:

:

:

:

12,46

15,91

7,50

12,43

:

:

:

11,05

:

17,31

9,15

:

:

:

16,58

Roze zalm in blik

8,14

9,51

6,95

:

12,07

:

:

:

:

:

9,38

:

6,35

10,98

4,02

:

5,18

7,08

5,31

6,39

:

:

:

:

7,71

Melk, verse, volle

0,86

:

0,82

1,18

1,18

0,65

:

:

1,15

0,80

0,69

1,11

0,67

1,39

0,73

1,21

:

0,72

0,91

0,66

0,79

1,09

0,74

0,78

0,93

Yoghurt

:

2,59

0,98

2,83

3,04

1,60

:

:

3,14

:

1,65

:

:

:

2,45

3,17

:

:

0,71

1,54

:

:

2,30

:

:

Fruityoghurt

:

3,19

1,85

2,95

:

2,31

:

:

:

:

1,87

:

3,03

:

3,01

3,95

:

1,94

1,38

1,74

:

:

2,23

2,52

:

Kaas type Camembert

8,53

6,63

:

:

:

8,25

:

:

:

:

10,63

:

15,02

:

:

8,00

:

:

9,97

8,66

:

:

12,40

:

:

t36 t

Bijlage I

Eurostatprijzen

AT

BE

BG

CH

CY

CZ

DE

EE

EL

ES

HU

IE

IS

IT

LT

LU

LV

MT

NL

PL

PT

RO

SI

SK

UK

Kaas type Gouda

7,64

7,79

:

:

:

4,57

:

:

:

:

:

:

7,74

:

:

8,08

:

:

6,55

4,22

8,37

:

8,46

:

:

Eieren

2,73

2,26

1,03

5,16

2,41

0,98

:

:

2,70

1,31

1,12

2,95

2,15

2,12

1,15

2,98

1,26

1,22

1,70

1,12

1,20

0,98

1,52

1,16

3,21

Boter

1,40

1,59

1,18

2,21

1,38

1,08

:

:

2,82

:

1,75

:

0,89

2,00

1,45

1,78

1,44

1,84

0,93

:

:

1,66

1,83

1,70

1,56

Olijfolie

7,78

6,59

:

:

4,76

10,43

:

:

5,48

2,86

9,04

:

7,27

5,12

7,23

7,61

8,39

4,97

5,55

9,18

3,99

:

9,48

:

:

Plantaardige olie

3,31

1,92

1,19

:

2,13

1,30

:

1,78

2,39

:

1,36

:

2,95

:

1,53

3,06

1,74

1,89

1,30

1,41

1,38

:

2,09

1,72

:

Appels

1,75

1,20

0,86

:

:

0,98

:

0,95

1,75

1,63

0,78

:

1,39

1,79

1,02

2,68

0,73

1,56

1,33

0,57

1,27

0,75

1,00

0,93

1,99

Vruchten in blik

:

2,16

:

:

2,31

1,65

:

:

2,20

:

1,76

:

2,55

3,92

1,56

3,46

1,74

1,98

3,01

1,61

:

:

1,80

:

1,95

Wortelen

1,22

0,80

0,66

:

:

0,70

:

0,65

1,07

1,07

0,85

:

1,26

1,24

0,47

1,04

0,61

1,02

1,27

0,59

0,70

0,56

1,07

0,78

0,94

Aardappels

1,13

1,21

0,51

2,03

0,80

0,75

:

0,32

0,76

0,85

0,66

:

1,04

0,95

0,82

1,22

0,31

0,55

1,40

0,72

0,68

0,48

0,65

0,67

0,80

Witte suiker

0,88

0,92

0,78

0,96

0,91

0,71

:

0,81

0,80

0,77

0,65

0,98

1,42

0,96

0,86

1,07

0,89

0,94

0,85

0,61

0,87

0,80

0,79

0,79

1,17

Jam

4,60

3,34

2,94

:

3,65

4,03

:

:

:

3,05

2,69

4,11

5,84

4,64

3,32

4,34

:

2,69

2,99

3,10

5,83

2,98

3,18

3,99

3,55

Melkchocolade

8,59

10,34

6,97

12,35

:

8,31

:

:

10,25

:

8,35

:

10,26

11,70

7,30

13,77

:

7,61

8,43

:

9,02

6,93

8,38

7,99

:

IJs

4,20

3,19

2,24

:

4,90

:

:

:

4,92

:

3,79

:

3,01

3,27

2,26

4,52

:

2,17

1,72

2,17

2,84

4,38

3,63

1,38

2,50

Tomatenketchup, merkloos

2,15

:

1,49

:

:

1,70

1,23

:

:

:

:

:

:

:

1,96

:

1,00

2,59

2,47

2,39

2,14

2,85

:

2,73

:

:

9,33

5,97

:

8,38

8,29

:

:

:

6,10

7,92

:

7,63

9,59

8,48

11,84

10,08

:

6,71

:

8,70

10,41

7,20

8,12

11,86

Zwarte thee

2,07

1,56

:

:

1,16

0,73

:

:

2,09

:

1,48

0,87

1,82

1,34

1,36

1,92

1,33

0,71

1,12

1,38

1,27

:

:

0,71

:

Mineraalwater met koolzuur

0,34

0,43

:

:

:

0,31

:

:

0,31

:

0,25

:

0,73

0,26

0,41

0,68

0,38

:

0,27

0,47

:

0,34

0,35

0,34

:

Sinaasappelsap

1,23

1,29

1,20

:

1,85

1,06

:

:

1,31

0,76

1,26

1,34

1,43

0,73

1,19

1,38

1,13

1,38

0,84

1,04

:

1,41

:

:

2,22

Koffie

t37 t

Bijlage I

Eurostatprijzen

AT

BE

BG

CH

CY

CZ

DE

EE

EL

ES

HU

IE

IS

IT

LT

LU

LV

MT

NL

PL

PT

RO

SI

SK

UK

Wodka

13,20

:

5,79

:

10,89

10,18

:

:

20,83

:

11,88

26,46

43,46

:

11,71

:

11,32

:

:

:

:

9,52

:

8,44

20,02

Rode wijn

4,33

:

2,88

:

2,32

1,96

:

:

3,60

:

0,61

:

9,35

4,11

5,01

4,06

3,47

1,75

2,37

4,19

1,04

2,81

1,67

1,92

6,35

Witte wijn

3,95

:

1,85

:

2,54

1,67

:

:

3,31

:

0,60

:

9,86

:

4,00

4,07

4,13

1,75

2,24

5,31

1,03

3,35

1,44

1,71

6,28

Bier

1,58

1,49

0,92

2,06

2,43

1,46

1,52

:

2,12

:

1,23

:

5,46

3,25

1,36

2,08

1,47

2,30

1,74

1,25

1,66

0,99

1,72

0,99

:

Sigaretten

3,95

5,19

2,40

4,71

3,16

2,66

:

2,06

3,14

:

2,64

8,39

5,70

:

2,17

3,95

2,63

3,52

4,98

2,55

3,60

2,33

3,00

:

7,58

Herenpak, wol

203,97

:

86,10

:

119,49

179,01

:

:

:

:

:

:

:

:

196,09

332,45

:

:

283,55

114,58

:

124,78

235,24

159,67

:

Herenjeans

65,19

54,04

22,08

:

:

38,46

:

38,99

50,95

:

31,17

:

:

:

29,36

64,48

30,25

32,22

71,82

29,75

47,58

25,63

51,48

43,68

:

Herenoverhemd

36,67

38,68

16,73

:

16,45

18,44

:

:

41,00

:

19,68

:

:

:

26,25

:

14,01

25,63

36,99

19,90

34,20

:

39,47

20,77

27,28

Heren-T-shirt, korte mouw

:

16,96

5,67

:

4,74

21,45

:

:

:

:

12,54

:

:

:

11,17

:

9,18

17,98

12,51

5,18

13,02

6,86

:

:

:

Damesoverjas

83,82

:

63,23

:

66,80

128,85

:

:

:

:

:

:

:

:

143,98

:

:

:

:

69,56

:

:

130,74

128,86

:

Damesjeans

64,85

51,34

19,18

:

:

34,38

:

:

58,07

:

25,83

:

:

:

67,24

:

:

29,71

56,96

27,29

46,33

:

51,48

:

:

Damesrok

58,09

:

18,21

:

31,50

32,46

:

:

:

:

:

:

:

:

33,38

:

:

25,94

:

21,76

:

19,40

54,97

32,02

34,13

Dames-T-shirt

25,16

19,55

:

:

41,84

22,46

:

:

:

:

10,85

:

:

:

15,57

:

:

16,64

19,00

11,79

19,41

:

28,70

:

:

Push-up-bh

25,93

:

8,23

:

20,22

17,37

:

:

:

:

18,13

:

:

:

13,66

:

11,58

:

21,71

14,00

:

:

25,42

:

:

:

5,14

1,87

:

3,60

1,29

:

:

3,94

:

1,67

:

:

:

2,78

:

2,40

4,08

2,55

0,84

:

:

3,34

1,05

3,35

Kinderspijkerbroek

26,83

30,59

12,60

:

:

18,27

:

20,24

31,57

:

16,36

:

:

:

20,40

30,23

17,28

19,17

24,37

15,12

22,71

11,58

29,58

19,14

13,05

Kinder-T-shirt, lange mouw

12,05

:

3,79

:

16,42

14,97

:

:

:

:

7,95

:

:

:

7,24

:

:

:

13,26

8,37

9,49

:

:

9,54

:

Chemisch reinigen

13,66

15,12

4,55

:

10,54

5,89

:

7,90

10,09

:

8,54

:

:

9,27

:

:

:

10,38

15,23

6,94

7,20

4,94

12,43

:

12,49

Panty

t38 t

Bijlage I

Eurostatprijzen

AT

BE

BG

CH

CY

CZ

DE

EE

EL

ES

HU

IE

IS

IT

LT

LU

LV

MT

NL

PL

PT

RO

SI

SK

UK

Herenschoenen met veters

88,98

100,19

29,81

:

:

52,97

:

:

:

:

44,65

:

:

:

55,49

117,87

:

55,13

101,02

39,10

54,14

36,57

67,81

56,37

56,51

Damesschoenen (pumps)

76,76

83,64

:

:

28,88

49,07

:

:

:

:

41,12

:

:

:

51,85

:

:

43,21

69,26

39,25

:

40,72

67,67

52,18

:

Kindersportschoenen

42,48

:

12,38

:

33,74

23,71

:

:

43,95

:

19,99

:

:

:

12,29

:

:

:

48,00

29,70

27,38

:

:

26,91

31,75

Schoenmaker

:

:

1,93

:

:

4,29

:

4,92

3,86

:

3,77

:

:

:

3,99

11,06

:

:

:

3,32

4,06

4,84

7,28

3,15

:

Cement

:

4,41

:

:

3,08

2,77

:

:

:

:

2,85

:

:

:

2,60

:

2,60

:

:

2,77

:

:

2,93

2,91

:

Handdoek

:

:

2,74

:

4,19

5,48

:

:

:

:

3,90

:

:

9,84

3,58

:

:

7,74

7,50

4,43

:

5,70

8,47

4,90

:

Koelvriescombinatie

673,56

451,07

335,33

:

517,50

464,68

:

:

:

:

328,11

:

:

:

339,98

:

319,40

617,71

526,11

292,90

465,50

302,45

545,89

:

:

Wasmachine

662,28

615,33

274,47

:

375,60

395,04

:

:

:

:

285,59

:

:

:

322,34

694,64

341,27

627,61

551,18

281,10

306,76

306,77

499,54

354,02

390,75

:

156,77

55,11

:

56,33

124,95

:

:

:

:

55,61

:

:

:

91,95

:

105,25

:

:

85,89

86,37

73,15

149,73

93,36

:

1,25

1,64

0,50

:

1,13

0,34

:

0,68

1,17

:

0,96

:

1,29

1,10

0,58

:

0,65

1,19

1,14

0,59

0,88

0,47

1,20

0,89

0,95

Gloeilamp

:

:

0,29

:

0,55

:

:

:

0,96

:

:

:

0,87

:

:

:

:

0,81

1,00

0,37

:

0,31

:

:

0,94

Spaarlamp

9,74

7,11

4,15

:

:

6,29

:

:

:

:

5,45

:

:

7,76

4,51

:

4,84

7,05

6,08

5,10

:

:

5,85

4,85

:

Machinewasmiddel, geconcentreerd

:

:

2,77

:

7,38

2,91

:

:

:

:

2,38

:

3,27

:

2,76

:

:

:

5,61

:

:

2,78

:

:

:

Vaatwastabletten

:

1,28

:

:

:

:

:

:

:

:

:

:

0,90

1,49

:

:

:

:

1,57

:

2,38

:

2,42

:

:

Machinewasmiddel, ongeconcentreerd

:

:

:

:

:

:

:

:

3,54

:

:

:

:

:

:

:

:

:

3,62

1,95

2,26

:

3,27

2,66

:

1,61

1,27

0,40

:

1,35

0,39

:

0,67

1,00

:

0,87

:

1,78

1,00

0,49

1,50

:

0,47

2,40

0,54

:

0,36

0,89

0,46

:

Stofzuiger

Batterij

Stadsbus, los kaartje

t39 t

Bijlage I

Eurostatprijzen

AT

BE

BG

CH

CY

CZ

DE

EE

EL

ES

HU

IE

IS

IT

LT

LU

LV

MT

NL

PL

PT

RO

SI

SK

UK

10,07

:

1,44

:

5,61

5,75

10,24

4,92

:

:

5,14

:

8,28

:

2,87

:

3,95

:

13,80

3,64

4,34

1,96

6,15

4,81

:

:

731,22

424,59

:

428,21

500,20

706,51

429,46

:

:

430,09

:

:

:

506,96

717,50

483,48

408,62

658,04

443,70

537,52

:

670,70

470,93

:

327,65

272,97

:

:

164,50

298,36

:

:

:

:

231,12

:

:

:

:

:

:

:

:

:

:

:

:

251,43

271,12

Draagbare mp3-speler

:

:

:

:

:

69,54

:

:

:

:

52,88

:

:

:

49,77

:

:

:

:

47,07

:

:

48,70

:

:

Compacte digitale camera

221,60

198,43

:

:

109,03

167,73

:

:

:

:

102,58

:

:

154,63

150,19

:

:

130,36

:

149,69

147,19

:

231,37

:

:

Laptop

726,08

694,10

:

:

629,38

615,39

:

:

:

:

538,53

:

:

:

:

:

:

:

710,18

603,42

:

:

:

:

:

Muziek-cd, pop

18,06

17,28

6,24

:

18,13

11,90

:

:

:

:

11,47

:

19,11

14,70

:

:

9,07

17,77

15,57

9,39

12,91

:

14,49

:

12,02

Blanco compactdisc (cd-r)

0,94

:

0,69

:

0,68

0,36

:

:

:

:

0,58

:

0,82

:

0,84

:

:

0,31

0,77

0,30

0,54

0,33

0,38

0,54

:

Potaarde

1,85

:

1,66

:

1,39

1,79

:

:

:

:

2,02

:

:

2,03

0,90

:

:

2,61

1,01

1,05

:

:

:

:

:

Hondenvoer, vlees

:

2,52

:

:

2,33

:

:

:

:

:

2,64

:

3,93

2,15

:

1,94

1,86

2,68

2,15

:

1,90

:

1,90

:

:

Hondenvoer, droog

1,90

1,71

1,51

:

:

2,34

:

:

:

:

:

:

:

:

1,59

:

:

4,06

1,32

2,24

2,59

:

:

2,56

:

Bioscoopkaartje

8,37

8,04

3,20

:

7,00

3,48

7,46

:

7,73

:

4,49

8,95

6,93

6,73

3,83

7,67

:

5,38

8,65

3,67

5,21

:

4,78

2,66

:

Dagblad

1,00

1,00

0,47

2,14

1,80

0,59

:

1,15

1,30

:

0,52

:

:

1,16

0,65

:

0,78

0,67

1,39

0,40

0,96

0,28

1,10

:

0,35

Rode huiswijn, glas

1,81

:

:

:

:

1,13

:

1,96

:

:

0,59

:

:

:

1,53

:

:

:

3,54

1,51

0,89

0,59

:

0,61

2,34

Bier (lager), glas

:

1,77

:

3,01

3,10

1,08

:

:

:

:

0,80

2,54

4,39

2,17

1,46

2,32

:

1,80

2,29

0,77

0,85

0,62

2,97

1,12

1,79

Kop koffie

2,40

1,86

0,47

2,78

0,87

0,83

1,81

:

2,71

:

0,77

:

2,52

0,86

0,83

2,07

0,89

2,08

2,00

1,12

0,57

0,78

1,12

0,81

2,14

Dameskapper

43,29

:

8,02

:

18,43

11,28

32,31

11,68

17,88

:

8,93

37,07

:

17,29

12,61

:

11,32

15,36

36,05

:

:

:

29,26

15,44

:

Taxi Televisie Dvd-recorder met harde schijf

t40 t

Bijlage I

Eurostatprijzen

AT

BE

BG

CH

CY

CZ

DE

EE

EL

ES

HU

IE

IS

IT

LT

LU

LV

MT

NL

PL

PT

RO

SI

SK

UK

Shampoo

4,19

3,81

4,46

:

4,97

3,19

:

:

4,21

:

4,45

:

5,69

4,72

4,74

4,35

4,13

5,22

2,17

2,08

5,30

5,96

3,54

3,68

2,25

Tandpasta

2,72

2,00

0,98

:

3,07

1,39

:

1,65

3,19

:

1,82

:

3,57

2,39

2,24

2,64

2,26

:

3,25

1,61

3,08

1,46

2,60

0,79

:

Douchegel

2,64

2,12

2,70

:

:

2,82

:

:

:

:

2,16

:

:

2,53

2,77

:

2,42

1,51

2,60

2,75

:

2,99

2,45

2,84

2,57

De gegevens in tabel 2 zijn afkomstig uit een Eurostat-onderzoeksproject dat met de nationale bureaus voor statistiek is uitgevoerd. De vier lidstaten waarvoor informatie ontbreekt, besloten niet aan het project deel te nemen.

Tabel 3: Prijzen van goederen en diensten EU27

AT

BE

BG

CY

CZ

DE

DK

EE

EL

ES

FI

FR

HU

IE

IT

LT

LU

LV

MT

NO

NL

PL

PT

RO

SE

SI

SK

UK

Gas < 20 GJ + bel.

22,1

20,7

22,9

10,9

:

21,3

26,8

29,9

12,6

:

19,0

:

29,7

16,3

16,0

23,1

18,3

14,7

16,9

:

:

28,4

16,2

21,7

7,7

47,1

20,2

26,9

13,0

Gas 20–200 GJ + bel.

15,3

17,0

15,7

11,1

:

13,7

15,8

29,9

10,6

:

14,9

:

15,2

15,1

14,2

19,5

11,5

12,6

10,0

:

:

19,6

12,9

17,0

7,7

29,5

17,4

12,3

11,5

Gas > 200 GJ + bel.

14,1

15,1

14,2

11,3

:

13,1

15,0

29,9

10,5

:

13,3

:

13,1

14,9

13,3

18,2

10,3

13,0

9,9

:

:

18,5

11,7

14,4

7,5

27,6

16,7

12,1

10,1

Gas < 20 GJ -bel.

17,4

15,2

18,1

9,1

:

17,8

20,2

14,8

9,9

:

16,2

:

25,6

13,1

13,6

16,4

15,1

13,2

15,3

:

:

18,0

13,3

20,5

4,1

31,1

15,7

22,6

12,3

Gas 20–200 GJ -bel.

11,6

12,3

12,5

9,2

:

11,4

11,6

14,8

8,2

:

12,7

:

12,8

12,1

12,1

12,1

9,5

11,1

9,1

:

:

11,3

10,6

16,0

4,1

16,9

13,4

10,3

10,9

Gas > 200 GJ -bel.

10,4

10,8

11,0

9,4

:

10,9

10,9

14,8

8,1

:

11,3

:

11,0

11,9

11,3

10,3

8,6

11,5

9,0

:

:

10,5

9,6

13,6

4,1

15,4

12,8

10,2

9,7

Elektriciteit < 1 MWh + bel.

0,25

0,26

0,29

0,08

0,22

0,29

0,37

0,30

0,10

0,12

0,37

0,25

0,19

0,19

0,42

0,28

0,12

0,25

0,10

0,39

0,45

:

0,18

0,34

0,10

0,34

0,26

0,23

0,15

Elektriciteit 1–2,5 MWh + bel.

0,18

0,21

0,22

0,08

0,19

0,22

0,27

0,30

0,10

0,10

0,20

0,17

0,15

0,17

0,22

0,16

0,12

0,19

0,10

0,20

0,29

0,10

0,15

0,18

0,10

0,21

0,17

0,18

0,15

Elektriciteit 2,5–5 MWh + bel.

0,17

0,19

0,20

0,08

0,19

0,14

0,24

0,27

0,10

0,12

0,18

0,13

0,13

0,16

0,18

0,19

0,12

0,17

0,10

0,17

0,20

0,17

0,14

0,16

0,10

0,19

0,14

0,16

0,14

Elektriciteit 5–15 MWh + bel.

0,16

0,18

0,17

0,08

0,19

0,11

0,23

0,23

0,10

0,14

0,16

0,12

0,11

0,15

0,16

0,25

0,11

0,16

0,10

0,18

0,15

0,21

0,13

0,15

0,10

0,16

0,13

0,14

0,13

t41 t

Bijlage I

EU27

AT

BE

BG

CY

CZ

DE

DK

EE

EL

ES

FI

FR

HU

IE

IT

LT

LU

LV

MT

NO

NL

PL

PT

RO

SE

SI

SK

UK

Elektriciteit > 15 MWh + bel.

0,16

0,15

0,15

0,08

0,18

0,10

0,22

0,23

0,09

0,17

0,15

0,10

0,11

0,16

0,14

0,28

0,11

0,15

0,10

0,33

0,13

0,17

0,13

0,14

0,10

0,15

0,12

0,12

0,12

Elektriciteit < 1 MWh -bel.

0,19

0,18

0,22

0,07

0,18

0,24

0,25

0,14

0,07

0,10

0,31

0,20

0,14

0,15

0,36

0,22

0,10

0,21

0,10

0,37

0,35

0,23

0,14

0,22

0,08

0,24

0,18

0,19

0,14

Elektriciteit 1–2.5 MWh -bel.

0,14

0,15

0,16

0,07

0,16

0,18

0,16

0,14

0,07

0,09

0,17

0,13

0,11

0,14

0,19

0,13

0,10

0,16

0,10

0,19

0,22

0,15

0,11

0,12

0,09

0,14

0,12

0,15

0,15

Elektriciteit 2.5–5 MWh -bel.

0,12

0,14

0,15

0,07

0,16

0,11

0,14

0,12

0,07

0,10

0,15

0,10

0,09

0,13

0,16

0,14

0,10

0,14

0,10

0,16

0,14

0,13

0,11

0,11

0,08

0,12

0,11

0,13

0,14

Elektriciteit 5–15 MWh -bel.

0,11

0,13

0,13

0,07

0,16

0,09

0,13

0,10

0,07

0,11

0,13

0,09

0,08

0,12

0,14

0,17

0,09

0,13

0,10

0,17

0,10

0,12

0,10

0,10

0,08

0,10

0,10

0,12

0,12

Elektriciteit > 15 MWh -bel.

0,11

0,11

0,11

0,07

0,15

0,08

0,12

0,10

0,06

0,13

0,12

0,07

0,08

0,13

0,12

0,21

0,09

0,12

0,09

0,31

0,09

0,11

0,10

0,09

0,08

0,09

0,10

0,10

0,11

Consumptieve kredieten

4,4%

:

12,0%

4,5%

14,5%

5,7%

6,8%

21,3%

7,0%

6,7%

3,5%

4,8%

16,3%

8,2%

7,4%

16,2%

:

23,1%

3,9%

:

:

19,0%

8,9%

14,4%

2,8%

5,4%

:

:

Woningleningen

1,4%

:

7,7%

1,9%

4,1%

2,7%

1,7%

1,1%

-0,4%

0,8%

0,5%

2,6%

5,7%

5,0%

1,2%

5,6%

:

9,7%

1,7%

:

:

4,8%

2,0%

7,5%

0,5%

1,6%

:

:

Euro super 95 + bel.

1.514

1.385

1.574

1.219

1.209

1.422

1.535

1.658

1.224

1.692

1.357

1.587

1.518

1.378

1515

1.590

1.343

1.317

1.304

1.390

:

1.675

1.267

1.575

1.239

1.565

1.264

1.445

1.546

Diesel + bel.

1.374

1.334

1.396

1.202

1.260

1.401

1.363

1.450

1.232

1.479

1.284

1.384

1.336

1.331

1434

1.465

1.245

1.180

1.276

1.320

:

1.361

1.212

1.372

1.234

1.501

1.213

1.329

1.596

Stookolie + bel.

950

933

822

1.207

985

883

878

1.392

932

1.363

868

1.086

894

1.331

1033

1.364

809

749

899

970

:

843

883

1.071

1.089

1.327

904

1.000

809

Euro super 95 -bel.

660

629

687

652

681

659

635

756

597

692

707

686

658

651

689

712

675

683

661

709

:

683

620

698

640

655

632

637

624

Diesel -bel.

705

675

721

687

755

719

675

769

634

777

742

762

680

696

716

748

727

716

716

736

:

714

667

751

693

710

658

705

666

Stookolie -bel.

684

669

660

692

721

639

676

775

666

683

650

724

691

696

802

734

648

659

716

680

:

448

660

696

576

651

613

790

643

BMW 320d + bel.

36.145 33.177 31.488 37.409 33.288 34.300 78.435 33.623 41.859 35.049 48.530 33.890 34.482 37.588 35.915 34.468 31.772 35.147 39.640

:

42.579 35.066 40.414 33.800 33.797 31.997 32.478 27.212

Fiat Punto + bel.

16.600 16.699 14.567 14.200 16.020 16.350 24.284 13.102 15.350 15.650 14.790 16.350 15.877 16.395 17.050 13.902 15.871 14.274 16.700

:

15.995 15.536 19.290 13.252 17.696 13.360 14.500 15.784

Ford Fiesta + bel.

13.685 14.155

:

14.095 11.938 13.865

Mercedes C220 + bel.

37.803 35.183 32.544 43.617 34.719 36.384 69.341 35.112 44.242 35.077 43.250 33.606 36.125 37.444 34.671 35.886 33.649 36.848 48.842

:

45.066 32.798 43.825 38.254 36.432 35.246 35.802 26.601

t42 t

:

:

10.770 13.900 20.745

:

12.530 14.305 14.210 13.500 11.863 14.855 13.000

:

14.155

:

:

:

14.278

:

:

12.905

Bijlage I

EU27

AT

BE

BG

CY

CZ

DE

DK

EE

EL

ES

FI

:

16.615

:

FR

HU

IE

IT

LV

MT

NO

NL :

PL

PT

RO

SE

SI

SK

UK

16.113 17.695 13.571 14.953 13.708 15.880 22.775 14.375

16.763 14.403 14.966

:

Renault Clio + bel.

16.690 16.700 13.498 13.200 12.273 15.700 23.032 15.404 15.210 15.915 13.700 16.850 13.817 17.590 14.020 15.404 16.700 15.404 14.770

:

18.090 13.480 18.450 13.400 16.102 13.302 12.634 14.977

VW Golf + bel.

17.995 17.754 14.347 15.292 14.059 16.825 28.267

:

19.543 14.215

BMW 320d -bel.

28.686 27.419 26.240 27.048 27.740 28.824 27.401 28.019 28.028 28.553 27.468 28.336 23.559 26.649 28.958 28.486 27.628 28.683 28.276

:

28.411 28.509 28.234 27.258 27.038 26.664 27.065 22.677

Fiat Punto -bel.

13.590 13.801 12.139 12.205 13.350 13739 12.026 11.103 11.601 12873 12100 13237 11.983 11.842 13.582 11.585 13.801 11.419 11.514

:

13.441 12.735 14.300 11.137 13.955 11.514 12.083 13.827

Ford Fiesta -bel.

11.195 11.698

:

9.997

Mercedes C220 -bel.

29.719 29.077 27.120 30.544 28.933 30.575 23.747 29.260 28.037 28.588 27.395 28.098 25.989 26.295 28.893 29.658 29.260 30.453 30.544

:

29.474 26.884 28.832 30.850 29.416 26.906 30.086 22.639

Peugeot 207 -bel.

13.200 14.624 11.309 12.197 11.423 13.345 10.669 11.979

14.577 11.806 10.686

:

Renault Clio -bel.

13.437 13.740 11.399 11.535 9.964

13.193 10.800 12.400 11.610 12.745 12.076 13.729 10.740 11.936 11.684 12.400 13.740 12.400 13.211

:

13.052 10.959 14.216 10.980 12.881 10.975 10.188 12.481

VW Golf -bel.

14.202 14.673 11.956 12.586 11.715 14.139 11.623

:

13.919 11.557

:

:

8.975

11.681 9.234

:

:

:

9.539

:

:

:

LU

Peugeot 207 + bel.

:

17.050 13.934 17.499 16.024

LT

17.415 18.000 15.478 16.918 18.036 17.379 14.024 15.300 14.352

11.455

14.080

9.325 11.288 8.504 10.508 10.367

:

14.256 10.110 12.561 12.916

:

:

11.698

:

14.187 11.795 12.942 13.790 12.712 14.141 11.292 13.305 11.292

De gegevens in Tabel 3 zijn gebaseerd op verschillende bronnen. Alle prijzen worden exclusief belasting (-bel.) en inclusief belasting (+bel.) gepresenteerd. De prijzen van elektriciteit en aardgas zijn gebaseerd op Eurostat-cijfers voor binnenlandse consumenten (nieuwe methodiek vanaf 2007). Zij hebben betrekking op het jaar 2010 en zijn uitgedrukt in euro per kilowattuur (voor elektriciteit) en euro per gigajoule (voor aardgas). De gasprijzen zijn onderverdeeld in de volgende jaarverbruikscategorieën: minder dan 20 GJ (klein verbruik), tussen 20 en 200 GJ (gemiddeld verbruik) en meer dan 200 GJ (groot verbruik). De elektriciteitsprijzen zijn onderverdeeld in de volgende jaarverbruikscategorieën: minder dan 1 MWh (zeer klein verbruik), tussen 1 en 2,5 MWh (klein verbruik), tussen 2,5 en 5 MWh (gemiddeld verbruik), tussen

:

:

:

:

13.407 20.006 14.816 17.091 13.369 14.309 14.562

:

9.706 10.074

14.419 18.576 15.274

:

11.234

:

:

:

17.078

10.754

10.900 14.151 11.948 13.673 11.141 11.924 11.442

:

11.628 14.299 12.739

:

14.232

5 en 15 MWh (groot verbruik) en meer dan 15 MWh (zeer groot verbruik). De rentepercentages voor consumentenleningen en hypotheken zijn gebaseerd op de door de ECB verstrekte rentetarieven; ze geven de gemiddelden van 2010 weer, gecorrigeerd in het geharmoniseerde indexcijfer van de consumptieprijzen. Brandstoffenprijzen (per 1.000 liter) worden regelmatig geactualiseerd door de door de Europese Commissie opgerichte Waarnemingspost voor de energiemarkt en hebben betrekking op 2011. De gegevens over autoprijzen zijn afkomstig uit het nieuwste verslag over autoprijzen in de Europese Unie van het DG Concurrentie, dat in juli 2011 is gepubliceerd.

t43 t

Bijlage II

BIJLAGE II — NATIONALE RANGLIJSTEN VAN MARKTEN

106,7 106,7 106,3 105,7 104,6 103,9 103,9 103,3 101,6 101,0 101,0 100,6 99,5 99,1 99,0 98,2 97,9 97,8 97,7 97,7 97,3 97,2 95,1 93,1 93,1 92,7 90,0 87,9 106,2 104,7 103,8 103,4 103,4 103,1 103,0 102,9 101,9 101,6 100,9 100,7 100,5 100,1 98,1 97,5 97,4 96,8 94,6

Boeken, tijdschriften en dagbladen Brillen en lenzen Niet-alcoholische dranken Vrijetijdsproducten Kleine huishoudelijke apparaten Brood, granen, rijst en pasta Zuivelproducten Grote huishoudelijke apparaten Alcoholische dranken Pers. verzorgingsproducten Overige elektronische producten Nieuwe auto’s Meubels en woninginrichting Woning- en tuinonderhoudsprod. Niet-receptgeneesmiddelen Vlees en vleesproducten Groenten en fruit ICT-producten Kleding en schoeisel Gebruikte auto’s Brandstoffen

89,6 89,6 80

t44 t

85

90

95

100

105

110

versch. 2011 0,3 1 3,8 2 -0,6 3 2,4 4 1,1 5 1,7 6 -0,1 7 2,6 8 2,6 9 2,3 10 11 0,7 12 0,8 13 -1,5 14 15 0,8 16 -2,0 17 -0,2 18 1,9 19 0,4 20 1,0 21 -2,6 22 1,5 23 24 3,0 25 26 27 -1,9 28 3,9 29 0,9 30

-0,8 -0,9 2,3 -0,5 1,6 -0,1 -1,8 0,1 -0,4 -0,6 -0,7 1,5 0,1 0,0 0,1 -0,1 -3,6 -0,8 -4,3

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 1 4 2 7 5 8 6 10 11 15 17 19 9 21 14 20 25 23 24 16 26 28

27 30 29 1 2 11 3 6 5 4 7 9 8 10 13 15 16 17 18 14 20 19

OOSTENRIJK De ranglijst van productenmarkten in Oostenrijk stemt grotendeels overeen met die van de gehele EU, met kleine verschillen. Boeken en tijdschriften, brillen en lenzen, en niet-alcoholische dranken vormen de top drie, terwijl brandstoffen, gebruikte auto’s, en kleding en schoeisel de laagste scores behalen. Er zijn echter opmerkelijke verschillen tussen de ranglijsten voor dienstenmarkten van de EU-27 en Oostenrijk. De vijf dienstenmarkten die het hoogst scoren in de EU, vormen ook de Oostenrijkse top vijf, maar openbaar vervoer, watervoorziening, leningen en kredieten, en elektriciteit eindigen in Oostenrijk hoger. Daarentegen scoren post- en gasdiensten veel lager in Oostenrijk dan in de EU. De genormaliseerde MPI-scores zijn voor de meeste diensten van 2010 tot 2011 licht gestegen in Oostenrijk, maar de ranglijst voor 2011 stemt overeen met die van vorig jaar. De drie hoogste MPI-scores zijn nog altijd die voor culturele diensten en vermaak, persoonlijke verzorgingsdiensten en vakantieverblijven, terwijl vastgoed- en beleggingsproducten onder aan de lijst staan. De genormaliseerde MPI-scores voor beleggingsproducten, persoonlijke verzorgings- en internetdiensten zijn in 2010 verbeterd, terwijl die voor kleding en brandstoffen sinds vorig jaar zijn gedaald.

DIENSTEN

110,7 110,6

Culturele diensten en vermaak Pers. verzorgingsdiensten Vakantieverblijven Luchtvaartdiensten Tram-, bus- en metrodiensten Sport en ontspanning Watervoorziening Cafés en restaurants Georganiseerde vakanties en reizen Autoverzekeringen Leningen en creditcards Gok- en loterijdiensten Woonhuisverzekeringen Autoverhuurdiensten Juridische en boekh. diensten Elektriciteitsdiensten Auto-onderhoud en -reparatie Woning- en tuinonderhoudsdnst. Vaste telefoondiensten Treindiensten Bankrekeningen Postdiensten Gasdiensten Levensverzekeringen Internetvoorziening Tv-voorziening Hypotheken Mobiele telefoondiensten Beleggingen, pensioenen, effecten Onroerendgoeddiensten

PRODUCTEN

PRODUCTEN

DIENSTEN

In deze bijlage worden de nationale rangschikkingen van de 51 onderzochte consumentenmarkten gepresenteerd.

108,1 108,1 105,5 105,5 105,3 105,0 104,8 104,3 103,7 103,3 102,7 101,6 101,3 100,5 100,4 100,0 99,7 99,6 99,2 99,1 97,0 96,9 95,6 85,2 95,2 94,0 93,4 93,2 91,1 90,8

Pers. verzorgingsdiensten Culturele diensten en vermaak Sport en ontspanning Cafés en restaurants Vakantieverblijven Woonhuisverzekeringen Georganiseerde vakanties en reizen Autoverhuurdiensten Autoverzekeringen Gok- en loterijdiensten Luchtvaartdiensten Leningen en creditcards Auto-onderhoud en -reparatie Levensverzekeringen Tram-, bus- en metrodiensten Hypotheken Postdiensten Bankrekeningen Watervoorziening Woning- en tuinonderhoudsdnst. Juridische en boekh. diensten Vaste telefoondiensten Beleggingen, pensioenen, effecten Gasdiensten Treindiensten Onroerendgoeddiensten Elektriciteitsdiensten Internetvoorziening Tv-voorziening Mobiele telefoondiensten

101,3 103,4 102,5 102,3 102,0 101,9 101,3 101,2 101,2 100,7 100,3 100,2 99,3 99,2 99,2 98,3 98,1 98,0 97,3 97,1

Boeken, tijdschriften en dagbladen Niet-alcoholische dranken Zuivelproducten Vrijetijdsproducten Brillen en lenzen Brood, granen, rijst en pasta Brandstoffen Kleine huishoudelijke apparaten Niet-receptgeneesmiddelen Alcoholische dranken Pers. verzorgingsproducten Grote huishoudelijke apparaten Overige elektronische producten Woning- en tuinonderhoudsprod. Groenten en fruit Vlees en vleesproducten Meubels en woninginrichting Nieuwe auto’s Kleding en schoeisel ICT-producten Gebruikte auto’s

-1,0 0,0 1,9 -1,9 -1,6 0,7 0,5 -2,2 0,2 0,0 -0,6 0,2 -0,5 -1,5 -0,5 0,2 -1,1 1,9 2,1

92,5 80

85

90

95

100

105

versch. 2011 0,2 1 1,6 2 1,9 3 2,0 4 1,0 5 3,3 6 3,0 7 1,5 8 1,3 9 -0,3 10 1,2 11 12 -0,3 13 14 0,2 15 16 -0,6 17 0,6 18 -2,0 19 2,5 20 21 1,3 22 4,6 23 0,2 24 -2,1 25 1,4 26 -4,2 27 0,5 28 29 -1,7 30

110

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 1 2 7 8 5 12 11 9 10 6 14 13 18 17 20 15 24 25 30 26 22 27 21 28 29 1 3 9 2 5 8 7 4 11 10 12 15 14 13 16 18 17 19 20

BELGIË De hoogst scorende markten voor producten en diensten komen in België en de EU overeen. Een aantal dienstenmarkten scoort echter in België beter dan gemiddeld: een reeks financiële diensten waaronder woonhuisverzekeringen, leningen en kredieten, particuliere levensverzekeringen, hypotheken en beleggingsproducten. Dit in tegenstelling tot vaste en mobiele telefoon-, gas- en treindiensten, die in België lager scoren dan op de totale index. Onder de productmarkten staan brandstoffen hoger genoteerd in België dan in de totale rangschikking. Vergeleken met 2010 zijn de genormaliseerde MPI-scores voor woonhuisverzekeringen, georganiseerde vakanties en beleggingsproducten gestegen. De score voor de elektriciteitsmarkt is lager dan vorig jaar, wat verband kan houden met de hoge prijsniveaus in dit land.

87,8 85,1 108,6 105,9 103,9 103,2 102,9 102,4 102,2 102,1 101,7 101,5 101,2 100,8 100,6 99,0 98,5 96,7 95,5 95,0 93,6 92,6 92,2

Boeken, tijdschriften en dagbladen Brillen en lenzen Grote huishoudelijke apparaten Niet-receptgeneesmiddelen Niet-alcoholische dranken Pers. verzorgingsproducten Meubels en woninginrichting ICT-producten Vrijetijdsproducten Overige elektronische producten Woning- en tuinonderhoudsprod. Kleine huishoudelijke apparaten Alcoholische dranken Brood, granen, rijst en pasta Nieuwe auto’s Zuivelproducten Kleding en schoeisel Groenten en fruit Vlees en vleesproducten Brandstoffen Gebruikte auto’s 80

85

90

95

100

105

110

versch. 2011 2,6 1 -0,5 2 4,2 3 -0,1 4 2,7 5 1,5 6 3,2 7 3,1 8 0,9 9 0,7 10 -0,3 11 -1,6 12 13 -2,1 14 15 3,9 16 -1,1 17 -2,6 18 -0,6 19 -0,2 20 21 2,7 22 23 3,3 24 0,0 25 2,2 26 -10,8 27 2,3 28 29 -2,7 30

-2,2 2,0 0,0 -2,4 -1,5 0,4 0,3 5,5 -2,2 3,8 0,9 -0,1 -2,9 -1,5 3,6 -2,5 -0,7 -6,9 3,5

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 2 1 4 3 6 9 17 18 13 14 12 8 7 21 16 15 19 20

BULGARIJE Er zijn grote verschillen tussen de Bulgaarse en de totale rangschikking van de dienstenmarkten volgens hun genormaliseerde MPI-scores. Vijf markten scoren veel hoger in Bulgarije dan in de EU: bankrekeningen, particuliere levensverzekeringen, woning- en tuindiensten, internetdiensten en tv-abonnementen. Gokken, lokaal vervoer en auto-onderhoud doen het slechter Bulgarije.

DIENSTEN

111,4 111,3 110,7 108,3 107,7 104,8 104,3 103,5 102,9 102,4 102,1 102,0 101,5 101,4 100,5 100,1 100,0 98,8 98,4 98,4 97,4 96,6 96,0 95,6 94,4 92,3 92,2 92,0

Luchtvaartdiensten Pers. verzorgingsdiensten Culturele diensten en vermaak Postdiensten Sport en ontspanning Vakantieverblijven Georganiseerde vakanties en reizen Autoverhuurdiensten Cafés en restaurants Autoverzekeringen Bankrekeningen Woonhuisverzekeringen Levensverzekeringen Gasdiensten Juridische en boekh. diensten Woning- en tuinonderhoudsdnst. Internetvoorziening Vaste telefoondiensten Gok- en loterijdiensten Tram-, bus- en metrodiensten Tv-voorziening Treindiensten Leningen en creditcards Auto-onderhoud en -reparatie Watervoorziening Beleggingen, pensioenen, effecten Mobiele telefoondiensten Onroerendgoeddiensten Hypotheken Elektriciteitsdiensten

Wat betreft de productmarkten scoren grote huishoudelijke apparaten hoger in Bulgarije, terwijl brood- en zuivelproducten lager eindigen.

25 27 24 28 10 29 30

In vergelijking met vorig jaar zijn drie markten op de ranglijst gestegen: georganiseerde vakanties, autoverhuur en vrijetijdsproducten. Mobiele telefoondiensten scoren lager in 2011 dan in 2010; hun MPI-score is scherp gedaald sinds 2010.

1 6 5 2 3 8 9 17 4 16 13 10 7 11 19 15 18 14 20

De genormaliseerde MPI-scores voor culturele diensten en vermaak en voor onderhoudsdiensten zijn in 2011 gestegen. Deze positieve trend is nog beter zichtbaar bij de productmarkten, waar de scores zijn gestegen voor vrijetijdsproducten, woning- en tuinproducten, kleding en schoeisel, en gebruikte auto’s. Een uitzondering is de markt voor brandstoffen, waarvan de score in 2011 is gedaald.

PRODUCTEN

PRODUCTEN

DIENSTEN

Bijlage II

112,4 106,5 106,1 105,8 104,9 104,7 104,2 103,6 103,2 102,7 102,5 102,1 101,4 100,2 99,4 99,1 97,2 96,9 96,9 96,8 96,6 96,4 96,0 94,4 93,5 92,6 92,4 91,7

Pers. verzorgingsdiensten Sport en ontspanning Luchtvaartdiensten Postdiensten Vakantieverblijven Culturele diensten en vermaak Cafés en restaurants Mobiele telefoondiensten Autoverzekeringen Gok- en loterijdiensten Vaste telefoondiensten Georganiseerde vakanties en reizen Auto-onderhoud en -reparatie Woonhuisverzekeringen Leningen en creditcards Internetvoorziening Woning- en tuinonderhoudsdnst. Bankrekeningen Watervoorziening Beleggingen, pensioenen, effecten Levensverzekeringen Tram-, bus- en metrodiensten Juridische en boekh. diensten Onroerendgoeddiensten Hypotheken Autoverhuurdiensten Tv-voorziening Elektriciteitsdiensten

106,2 104,4 102,0 101,9 101,8 101,8 101,7 101,5 101,1 100,9 100,6 100,0 99,7 99,1 99,0 98,8 98,5

Boeken, tijdschriften en dagbladen Brillen en lenzen Niet-alcoholische dranken Zuivelproducten Alcoholische dranken Nieuwe auto’s Brood, granen, rijst en pasta Niet-receptgeneesmiddelen Kleine huishoudelijke apparaten Vrijetijdsproducten Meubels en woninginrichting Pers. verzorgingsproducten Vlees en vleesproducten Overige elektronische producten Grote huishoudelijke apparaten Woning- en tuinonderhoudsprod. ICT-producten Kleding en schoeisel Groenten en fruit Gebruikte auto’s Brandstoffen

96,1 95,9 94,6 94,5 80

85

90

95

100

105

versch. 2011 -2,4 1 -0,4 2 -2,2 3 -0,7 4 -4,6 5 -4,6 6 -3,5 7 -4,8 8 -4,0 9 -2,2 10 -6,0 11 -1,8 12 -1,6 13 -5,5 14 15 -3,7 16 -4,0 17 -5,0 18 -4,5 19 -1,5 20 21 0,3 22 23 -0,7 24 25 -12,1 26 27 -7,6 28

1,8 1,6 1,0 -1,3 -1,7 -1,1 2,6 4,4 -2,4 -2,4 -0,1 -2,8 -0,6 1,5 2,7 -2,6 -5,0 0,7 -2,2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 1 10 7 12 3 4 8 6 9 14 5 18 19 13 20 23 21 22 26

CYPRUS Verschillende markten scoren beter in Cyprus dan in the EU-ranglijst: mobiele telefoon-, internet- en beleggingsdiensten. Daarentegen scoren lokale vervoersdiensten lager in Cyprus dan in de EU als geheel. Dit zou verband kunnen houden met de beperkte beschikbaarheid van deze diensten in het land. Van de productmarkten scoort die voor nieuwe auto’s hoger in de Cypriotische ranglijst. De meeste genormaliseerde MPI-scores zijn sinds vorig jaar gedaald, in het bijzonder autoverhuur-, elektriciteits- en vaste telefoondiensten.

27 28 15 24 1 11 8 3 2 5 15 18 4 6 12 7 13 16 19 14 9 20 17

110

t45 t

93,1 91,8 88,3 106,3 105,3 103,3 103,2 102,8 102,6 102,4 102,0 101,5 101,4 101,4 100,8 100,4 100,2 99,9 99,6 97,8 97,5

Boeken, tijdschriften en dagbladen Brillen en lenzen Kleine huishoudelijke apparaten Overige elektronische producten Grote huishoudelijke apparaten Vrijetijdsproducten Niet-alcoholische dranken Brood, granen, rijst en pasta Pers. verzorgingsproducten Meubels en woninginrichting Woning- en tuinonderhoudsprod. Alcoholische dranken ICT-producten Zuivelproducten Nieuwe auto’s Niet-receptgeneesmiddelen Groenten en fruit Vlees en vleesproducten Brandstoffen Kleding en schoeisel Gebruikte auto’s

94,0 91,3 86,3 80

t46 t

85

90

95

100

105

110

versch. 2011 3,0 1 0,9 2 3,7 3 3,1 4 1,9 5 0,5 6 2,8 7 3,3 8 0,5 9 0,6 10 0,3 11 -0,4 12 4,3 13 2,5 14 0,0 15 1,5 16 17 1,3 18 -0,6 19 20 -0,5 21 0,9 22 23 1,0 24 0,4 25 26 0,3 27 28 -5,9 29 0,2 30

-1,4 1,7 1,9 2,5 2,8 -2,0 -2,6 -1,4 1,8 3,1 -0,9 -0,5 0,8 0,1 -2,7 -0,1 -2,7 -1,0 -3,3

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 2 1 3 8 5 6 15 16 9 13 12 10 25 22 17 20 23 18 19 26 28 27 29 21 30

TSJECHIË Verschillende dienstenmarkten, lokaal vervoer, watervoorziening en tv-abonnementen, scoren beter in Tsjechië dan in de totale ranglijst. Van de productmarkten eindigen grote huishoudelijke apparaten en overige elektronische producten ook hoger in Tsjechië. Zuivelproducten scoren lager in de nationale ranglijst dan in de EU-lijst. De positie en de score van autoverhuurdiensten zijn sinds 2010 verbeterd, terwijl de MPI-score voor commerciële sporten ten opzichte van vorig jaar is gestegen.

DIENSTEN

109,8 109,7 109,5 106,0 105,7 104,2 103,1 102,9 102,4 101,9 101,8 101,5 101,0 99,8 99,6 99,5 99,1 98,5 98,5 98,1 97,8 97,3 96,2 96,2 95,6 95,5 95,5

Culturele diensten en vermaak Pers. verzorgingsdiensten Sport en ontspanning Tram-, bus- en metrodiensten Vakantieverblijven Luchtvaartdiensten Georganiseerde vakanties en reizen Cafés en restaurants Autoverzekeringen Woonhuisverzekeringen Postdiensten Auto-onderhoud en -reparatie Autoverhuurdiensten Vaste telefoondiensten Watervoorziening Gasdiensten Juridische en boekh. diensten Treindiensten Mobiele telefoondiensten Levensverzekeringen Internetvoorziening Bankrekeningen Tv-voorziening Woning- en tuinonderhoudsdnst. Beleggingen, pensioenen, effecten Leningen en creditcards Elektriciteitsdiensten Hypotheken Gok- en loterijdiensten Onroerendgoeddiensten

Gokdiensten eindigen lager in Tsjechië dan in de EU als geheel en vertonen ook een scherpe daling van hun MPIscore ten opzichte van vorig jaar. Deze verschuiving kan wellicht verklaard worden door het feit dat de belangrijkste Tsjechische aanbieder van loterijen begin 2011 in grote financiële problemen is gekomen.

1 7 8 11 12 3 2 4 13 16 5 9 15 14 10 17 18 19 20

PRODUCTEN

PRODUCTEN

DIENSTEN

Bijlage II

versch. 2011 -3,4 1 -1,8 2 0,5 3 0,9 4 0,3 5 0,9 6 0,0 7 0,7 8 -1,0 9 10 -1,6 11 -0,7 12 1,3 13 14 0,0 15 0,6 16 -3,1 17 18 19 -1,2 20 1,4 21 3,9 22 -0,7 23 -0,5 24 1,7 25 26 5,8 27 1,7 28 4,0 29 -0,8 30

104,6 103,7 103,5 103,4 102,8 102,4 102,3 102,0 102,0 101,6 101,4 101,1 100,7 100,5 99,9 99,7 99,7 99,6 99,6 99,6 98,7 98,7 98,5 98,3 98,0 97,7 97,6 97,3

Culturele diensten en vermaak Pers. verzorgingsdiensten Luchtvaartdiensten Sport en ontspanning Autoverhuurdiensten Watervoorziening Autoverzekeringen Georganiseerde vakanties en reizen Cafés en restaurants Hypotheken Vakantieverblijven Tram-, bus- en metrodiensten Woning- en tuinonderhoudsdnst. Juridische en boekh. diensten Woonhuisverzekeringen Bankrekeningen Postdiensten Leningen en creditcards Tv-voorziening Auto-onderhoud en -reparatie Gasdiensten Mobiele telefoondiensten Elektriciteitsdiensten Gok- en loterijdiensten Onroerendgoeddiensten Levensverzekeringen Internetvoorziening Vaste telefoondiensten Beleggingen, pensioenen, effecten Treindiensten

92,5 92,3 103,1 102,6 102,3 101,6 101,4 101,1 100,6 100,6 100,5 100,1 100,0 100,0 99,6 99,5 99,4 99,4 99,0 98,9 97,8 96,3 96,2

Zuivelproducten Niet-alcoholische dranken Alcoholische dranken Brillen en lenzen Kleding en schoeisel Pers. verzorgingsproducten Grote huishoudelijke apparaten Brood, granen, rijst en pasta Boeken, tijdschriften en dagbladen Overige elektronische producten Nieuwe auto’s Kleine huishoudelijke apparaten Groenten en fruit Vrijetijdsproducten Meubels en woninginrichting Woning- en tuinonderhoudsprod. Niet-receptgeneesmiddelen Vlees en vleesproducten ICT-producten Brandstoffen Gebruikte auto’s 80

85

90

95

100

105

-0,5 -0,2 4,4 -0,9 -1,8 -0,8 -5,4 0,1 0,0 -2,8 1,8 0,3 0,3 0,1 -0,5 1,7 0,1 -2,2 1,1 110

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 1 2 6 10 9 14 11 15 7 5 12 19 17 21 8

DUITSLAND De volgende dienstenmarkten staan hoger in de Duitse rangschikking dan in die van de EU als geheel: watervoorziening, hypotheken, woning- en tuinonderhoud en tv-abonnementen. Aan het andere uiteinde van het spectrum staan de markten voor treindiensten, gokken, vaste telefonie en postdiensten lager in de Duitse ranglijst. Van de productmarkten staan kleding en schoeisel hoger in Duitsland, terwijl boeken en tijdschriften lager eindigen.

16 24 27 20 22 25

Watervoorziening is op de ranglijst gestegen ten opzichte van vorig jaar. Kleine huishoudelijke apparaten en boeken en tijdschriften zijn gedaald sinds 2010, terwijl de positie van de markt voor kleding en schoeisel is verbeterd.

29 26 30 28

De genormaliseerde MPI-scores voor dienstenmarkten zijn in 2011 verbeterd voor internet- en beleggingsdiensten.

2 4

De score voor kleding en schoeisel is hoger dan in 2010 en die voor boeken en tijdschriften is lager.

19 6 5 7 1 9 8 3 16 13 14 12 11 18 17 15 20

107,9 106,8 106,4 105,1 104,8 104,3 103,8 102,8 102,5 102,2 101,8 101,6 101,6 99,9 99,9 99,6 99,4 99,2 98,5 98,4 97,9 96,6 96,3 96,1 96,1 93,6 92,5 87,5 87,2 105,8 105,6 104,2 104,1 103,9 102,2 101,5 101,3 100,9 100,7 100,3 100,1 99,7 99,3 99,3 98,3 98,0 97,6

Boeken, tijdschriften en dagbladen Zuivelproducten Alcoholische dranken Brandstoffen Niet-alcoholische dranken Brood, granen, rijst en pasta Kleine huishoudelijke apparaten Vrijetijdsproducten Niet-receptgeneesmiddelen Meubels en woninginrichting Grote huishoudelijke apparaten Brillen en lenzen Groenten en fruit Pers. verzorgingsproducten Woning- en tuinonderhoudsprod. Kleding en schoeisel Nieuwe auto’s Overige elektronische producten Vlees en vleesproducten ICT-producten Gebruikte auto’s

94,9 93,6 88,7 80

85

90

95

100

105

110

versch. 2011 0,9 1 1,9 2 1,0 3 2,9 4 -0,7 5 3,6 6 2,0 7 2,3 8 9 -0,1 10 0,9 11 12 1,0 13 -2,7 14 0,2 15 16 -1,7 17 -2,3 18 -1,1 19 1,0 20 -1,1 21 22 0,8 23 0,8 24 2,8 25 -0,3 26 2,9 27 1,8 28 29 0,8 30 -1,3 -0,3 -1,4 -0,3 0,1 -0,9 1,1 0,8 -1,9 -1,2 1,9 2,3 -0,3 -0,9 -1,8 -0,3 3,2 -2,2 -3,6

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 1 2 4 8 3 15 10 12 9 13 17 6 19 14 11 18 23 20 25 26 27 24 29 28 30 1 3 2 4 7 6 9 10 5 8 16 17 12 13 11 15 20 18 19

DENEMARKEN Twee Deense markten staan hoger dan in de EU-ranglijst voor diensten: watervoorziening en hypotheken. Vaste en mobiele telefoondiensten, autoverzekeringen en postdiensten eindigen echter lager. Bij de productmarkten zijn er minder verschillen, maar brandstoffen doen het beter in Denemarken, brillen en lenzen juist slechter.

DIENSTEN

109,6

Culturele diensten en vermaak Sport en ontspanning Pers. verzorgingsdiensten Luchtvaartdiensten Vakantieverblijven Georganiseerde vakanties en reizen Watervoorziening Cafés en restaurants Hypotheken Tram-, bus- en metrodiensten Autoverhuurdiensten Juridische en boekh. diensten Gasdiensten Treindiensten Autoverzekeringen Leningen en creditcards Postdiensten Gok- en loterijdiensten Woonhuisverzekeringen Elektriciteitsdiensten Auto-onderhoud en -reparatie Levensverzekeringen Vaste telefoondiensten Onroerendgoeddiensten Bankrekeningen Woning- en tuinonderhoudsdnst. Beleggingen, pensioenen, effecten Internetvoorziening Tv-voorziening Mobiele telefoondiensten

Zowel de positie als de genormaliseerde MPI-score van georganiseerde vakanties is sinds vorig jaar verbeterd. In dezelfde periode is de positie van treindiensten verslechterd en de MPIscore van de markt voor gebruikte auto’s gedaald. De MPI-score van de vleesmarkt is in 2011 hoger dan in 2010. In 2009 en 2010 werd in Denemarken fraude met uiterste consumptiedata ontdekt, wat de lagere score van vorig jaar zou kunnen verklaren.

PRODUCTEN

PRODUCTEN

DIENSTEN

Bijlage II

107,9 106,5 105,6 105,1 105,0 104,4 104,1 104,0 102,8 102,6 102,3 102,1 101,9 101,8 101,7 101,2 100,0 99,9 99,7 99,6 99,2 97,9 96,0 94,5 94,4 93,5 93,3 92,1 91,0 89,9

Pers. verzorgingsdiensten Autoverzekeringen Treindiensten Culturele diensten en vermaak Vaste telefoondiensten Postdiensten Gok- en loterijdiensten Bankrekeningen Vakantieverblijven Sport en ontspanning Luchtvaartdiensten Juridische en boekh. diensten Leningen en creditcards Mobiele telefoondiensten Tram-, bus- en metrodiensten Woonhuisverzekeringen Cafés en restaurants Georganiseerde vakanties en reizen Autoverhuurdiensten Gasdiensten Levensverzekeringen Internetvoorziening Watervoorziening Hypotheken Auto-onderhoud en -reparatie Elektriciteitsdiensten Tv-voorziening Onroerendgoeddiensten Woning- en tuinonderhoudsdnst. Beleggingen, pensioenen, effecten

106,4 105,1 104,3 104,3 103,7 102,7 102,2 101,7 101,7 101,6 101,3 100,8 100,1 98,9 98,0 97,6 97,5 97,2 95,7

Boeken, tijdschriften en dagbladen Brood, granen, rijst en pasta Zuivelproducten Niet-receptgeneesmiddelen Niet-alcoholische dranken Alcoholische dranken Pers. verzorgingsproducten Overige elektronische producten Kleine huishoudelijke apparaten Grote huishoudelijke apparaten Nieuwe auto’s Brillen en lenzen Vrijetijdsproducten ICT-producten Brandstoffen Woning- en tuinonderhoudsprod. Vlees en vleesproducten Meubels en woninginrichting Groenten en fruit Kleding en schoeisel Gebruikte auto’s

91,2 88,0 80

85

90

95

100

105

versch. 2011 2,2 1 1,9 2 0,0 3 1,7 4 -0,3 5 -0,6 6 1,4 7 0,1 8 0,7 9 -0,7 10 0,1 11 12 13 0,3 14 0,7 15 0,4 16 2,6 17 0,2 18 0,4 19 -1,1 20 21 0,4 22 0,5 23 24 1,4 25 -5,1 26 27 1,0 28 0,6 29 1,8 30 -0,3 -0,3 0,5 -1,1 -0,1 -1,1 0,1 1,1 0,2 0,5 1,7 -0,6 -0,5 -0,5 0,1 -3,1 -1,2 -1,3 0,7

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 1 5 2 8 3 4 10 7 12 9 11

13 15 16 24 20 21 17 23 26 27 22

ESTLAND Trein- en vaste telefoniediensten staan in Estland hoger dan in de ranglijst van de EU als geheel. Bij de productmarkten eindigen brillen en lenzen lager in Estland dan in de EU. Cafés en restaurants staan lager in de Estse ranglijst dan in de EU-lijst, al is de genormaliseerde MPI-score van deze markt sinds 2010 verbeterd. Daarentegen zijn de MPI-scores voor meubels en woninginrichting en voor elektriciteitsdiensten ten opzichte van vorig jaar gedaald. Bij laatstgenoemde diensten zou er een verband kunnen zijn met prijsstijgingen en de gedeeltelijke openstelling van de elektriciteitsmarkt.

28 29 30 1 2 4 3 6 5 7 10 8 9 15 13 14 16 17 11 18 19 20

110

t47 t

108,7 106,1 105,3 105,1 104,1 103,9 103,9 102,6 102,2 101,7 101,6 101,6 101,5 100,7 100,5 100,0 98,7 98,4 98,4 98,2 97,3 96,9 96,5 96,0 95,8 95,7 95,4 95,0 94,9 93,0

Boeken, tijdschriften en dagbladen Brillen en lenzen Vrijetijdsproducten Niet-receptgeneesmiddelen Overige elektronische producten Pers. verzorgingsproducten Woning- en tuinonderhoudsprod. Brood, granen, rijst en pasta Kleine huishoudelijke apparaten Grote huishoudelijke apparaten ICT-producten Niet-alcoholische dranken Zuivelproducten Meubels en woninginrichting Alcoholische dranken Nieuwe auto’s Vlees en vleesproducten Groenten en fruit Kleding en schoeisel Gebruikte auto’s Brandstoffen

103,8 103,6 102,1 102,0 101,8 101,6 101,1 101,1 101,1 100,9 100,7 100,7 100,5 100,4 100,3 100,3 99,0 98,7

t48 t

-1,3 4,4 -2,3 0,9 1,5 4,6 -2,1 -1,2 -0,2 -0,7 -1,2 1,0 -0,5 0,2 -1,3 -2,1 -1,2 0,9 -2,5

95,1 95,0 90,2 80

85

90

95

100

105

versch. 2011 -2,2 1 -0,3 2 2,5 3 -2,0 4 2,1 5 -0,6 6 1,0 7 4,4 8 -0,8 9 1,9 10 -1,8 11 1,6 12 13 0,9 14 2,4 15 -0,2 16 17 -3,2 18 -0,3 19 3,9 20 21 -3,2 22 3,4 23 -3,9 24 5,1 25 4,6 26 -5,2 27 28 29 -4,3 30

110

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 1 4 9 3 10 5 8 21 7 18 6 16 19 22 14 11 20 26 15 27 17 29 28 13

24

GRIEKENLAND Internetdiensten en tv-abonnementen staan hoger in de Griekse ranglijst dan in die van de EU als geheel, terwijl leningen en kredieten en lokaal vervoer lager staan. Er zijn geen grote verschillen wat betreft de productmarkten, met uitzondering van alcoholische dranken, die in Griekenland lager eindigen dan in de EU. De MPI-scores voor onroerendgoeddiensten en beleggingsproducten zijn hoger dan in 2010, terwijl de score van elektriciteitsdiensten is gedaald.

DIENSTEN

Pers. verzorgingsdiensten Culturele diensten en vermaak Sport en ontspanning Luchtvaartdiensten Cafés en restaurants Postdiensten Autoverhuurdiensten Georganiseerde vakanties en reizen Autoverzekeringen Vakantieverblijven Vaste telefoondiensten Auto-onderhoud en -reparatie Juridische en boekh. diensten Woonhuisverzekeringen Internetvoorziening Mobiele telefoondiensten Tv-voorziening Gasdiensten Gok- en loterijdiensten Woning- en tuinonderhoudsdnst. Levensverzekeringen Watervoorziening Bankrekeningen Treindiensten Onroerendgoeddiensten Beleggingen, pensioenen, effecten Tram-, bus- en metrodiensten Leningen en creditcards Hypotheken Elektriciteitsdiensten

De markt voor georganiseerde vakanties staat in 2011 hoger dan in 2010 en zag de MPI-score stijgen. De posities en de genormaliseerde MPI-scores van de markten voor vrijetijdsproducten en voor woning- en tuinproducten zijn in 2011 eveneens verbeterd, terwijl de markt voor lokaal vervoer het slechter deed dan vorig jaar in termen van positie en MPI-score.

1 16 2 8 13 17 3 4 7 6 5 15 10 14 12 11 18 19 20

PRODUCTEN

PRODUCTEN

DIENSTEN

Bijlage II

111,7 111,7 110,4 109,8 109,5 109,2 105,6 105,6 105,3 105,2 104,5 104,2 103,5 100,6 100,4 100,4 100,1 99,3 98,4 96,6 96,4 95,6 94,3 93,7 92,7 91,7 89,7

Pers. verzorgingsdiensten Gok- en loterijdiensten Culturele diensten en vermaak Sport en ontspanning Vakantieverblijven Cafés en restaurants Tram-, bus- en metrodiensten Postdiensten Autoverhuurdiensten Treindiensten Autoverzekeringen Georganiseerde vakanties en reizen Woning- en tuinonderhoudsdnst. Luchtvaartdiensten Woonhuisverzekeringen Auto-onderhoud en -reparatie Gasdiensten Watervoorziening Levensverzekeringen Juridische en boekh. diensten Vaste telefoondiensten Beleggingen, pensioenen, effecten Leningen en creditcards Bankrekeningen Tv-voorziening Onroerendgoeddiensten Internetvoorziening Mobiele telefoondiensten Elektriciteitsdiensten Hypotheken

85,8 85,2 83,1 105,7 105,5 104,3 104,2 104,2 101,8 101,6 100,8 100,8 100,7 99,9 99,9 99,8 99,8 99,2 99,1 97,1 96,3 96,0

Boeken, tijdschriften en dagbladen Brillen en lenzen Niet-alcoholische dranken Brood, granen, rijst en pasta Zuivelproducten Kleine huishoudelijke apparaten Pers. verzorgingsproducten Woning- en tuinonderhoudsprod. Vlees en vleesproducten Vrijetijdsproducten Grote huishoudelijke apparaten Groenten en fruit Alcoholische dranken Niet-receptgeneesmiddelen Overige elektronische producten Meubels en woninginrichting Kleding en schoeisel Nieuwe auto’s ICT-producten Gebruikte auto’s Brandstoffen

91,6 91,6 80

85

90

95 100 105 110 115 120

versch. 2011 6,1 1 7,2 2 6,0 3 4,8 4 5,6 5 6,2 6 2,5 7 1,7 8 2,6 9 2,3 10 3,3 11 1,3 12 4,9 13 1,2 14 3,4 15 2,0 16 0,9 17 -3,2 18 19 20 -0,6 21 1,9 22 23 -0,4 24 25 -3,9 26 -5,4 27 -7,2 28 -10,1 29 30 3,2 2,8 0,2 2,0 0,3 3,6 -1,3 1,9 0,7 -2,4 -1,9 0,2 -0,8 -0,1 -1,6 -1,3 -2,1 -5,6 -5,7

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 1 3 4 2 5 9 8 6 12 10 15 11 19 17 23 20 18 13

22 29 28 24 26 30 25

2 7 1 10 8 19 4 14 12 3 6 11 9 13 15 17 16 20 18

SPANJE Enkele dienstenmarkten staan hoger in de Spaanse ranglijst dan in de lijst van de EU als geheel: gokken, onderhoud, treinen en beleggingen. Luchtvaartmaatschappijen staan daarentegen lager. Van de productmarkten eindigen onderhoudsproducten en vlees hoger in Spanje dan in de EU. Woonhuisverzekeringen, onderhoudsen beleggingsdiensten staan dit jaar hoger, maar bij de productmarkten is het aantal veranderingen groter. Onderhoudsproducten zijn op de ranglijst vergelijkenderwijs gestegen, terwijl groenten en fruit, alcoholische dranken en elektronische producten zijn gedaald. In termen van genormaliseerde MPIscores hebben persoonlijke verzorgingsdiensten, cultuur en vermaak, en cafés en restaurants zich ten opzichte van vorig jaar verbeterd. Daarentegen zijn de scores voor mobiele telefoonen elektriciteitsdiensten gedaald.

91,2 90,0 89,5 89,2 105,9 105,8 104,2 103,4 102,6 101,8 101,5 101,1 100,7 99,8 99,8 99,5 99,2 99,1 99,0 98,9 97,8 97,2 96,8

Alcoholische dranken Zuivelproducten Niet-alcoholische dranken Brood, granen, rijst en pasta Niet-receptgeneesmiddelen Vrijetijdsproducten Kleine huishoudelijke apparaten Groenten en fruit Brandstoffen Grote huishoudelijke apparaten Pers. verzorgingsproducten Vlees en vleesproducten Meubels en woninginrichting Woning- en tuinonderhoudsprod. Boeken, tijdschriften en dagbladen Nieuwe auto’s Overige elektronische producten Kleding en schoeisel Brillen en lenzen ICT-producten Gebruikte auto’s 85

90

95

0,4 -0,8 -1,1 2,1 1,9 1,2 -0,4 -2,5 0,1 0,0 -0,9 1,3 -0,1 1,2 0,2 -1,7 -1,1 -2,2 1,9

93,1 92,8 80

versch. 2011 1,8 1 0,5 2 2,1 3 2,1 4 1,1 5 1,6 6 1,9 7 3,3 8 -0,7 9 0,3 10 11 0,3 12 2,9 13 14 1,1 15 -1,4 16 -1,0 17 2,6 18 2,0 19 20 21 1,6 22 2,1 23 -1,2 24 -0,8 25 -0,4 26 -0,5 27 28 -0,5 29

100

105

110

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 2 1 5 8 7 11 13 17 6 9 12 20 19 10 14 23 22

25 27 24 26 28 29 30 1 2 3 7 10 9 6 4 11 12 8 17 14 18 15 13 16 19 20

FINLAND Verscheidene dienstenmarkten presteren beter in Finland dan in de EU als geheel: lokaal vervoer, leningen en kredieten, en hypotheken. Vaste telefoondiensten, commerciële sport en luchtvaartdiensten, staan in Finland echter lager op de ranglijst. Bij de productmarkten staan die voor brandstoffen en groenten en fruit hoger dan in de EU, terwijl boeken en tijdschriften, en brillen en lenzen lager staan in de Finse ranglijst.

DIENSTEN

107,9 106,9 106,5 104,9 104,2 104,0 103,8 103,6 103,5 102,8 102,8 102,6 102,5 101,9 101,3 101,1 100,6 100,4 100,1 99,5 97,5 96,7 96,4 94,6 94,2

Pers. verzorgingsdiensten Culturele diensten en vermaak Tram-, bus- en metrodiensten Postdiensten Gok- en loterijdiensten Autoverhuurdiensten Cafés en restaurants Watervoorziening Vakantieverblijven Georganiseerde vakanties en reizen Leningen en creditcards Sport en ontspanning Autoverzekeringen Hypotheken Bankrekeningen Luchtvaartdiensten Treindiensten Woonhuisverzekeringen Auto-onderhoud en -reparatie Juridische en boekh. diensten Levensverzekeringen Onroerendgoeddiensten Vaste telefoondiensten Elektriciteitsdiensten Woning- en tuinonderhoudsdnst. Beleggingen, pensioenen, effecten Mobiele telefoondiensten Tv-voorziening Internetvoorziening

Waterdistributiediensten vertonen een verbetering in termen van rangorde en genormaliseerde MPI-score ten opzichte van 2010, en dientengevolge staan ze veel hoger in Finland dan in de EU als geheel in 2011. De MPI-scores voor auto- en woonhuisverzekeringen zijn ook gestegen in vergelijking met 2010, terwijl de score voor brandstoffen is gedaald. Vermeldenswaard is dat de brandstoffenprijzen in Finland in dezelfde periode zijn gestegen.

PRODUCTEN

PRODUCTEN

DIENSTEN

Bijlage II

versch. 2011 -2,3 1 0,1 2 -3,9 3 -0,1 4 -4,9 5 6 7 -0,3 8 -1,0 9 -4,1 10 -0,5 11 -1,0 12 -2,2 13 -0,8 14 1,1 15 16 0,1 17 1,7 18 0,7 19 -2,6 20 5,4 21 -0,8 22 -0,5 23 7,2 24 6,8 25 26 3,5 27 28 3,4 29 -0,1 30

103,8 103,6 103,0 102,8 102,4 101,7 101,4 101,4 101,2 101,1 101,1 100,9 100,8 100,6 100,0 99,9 99,4 99,2 99,1 98,9 98,8 98,7 98,5 98,2 98,0 97,7 97,3 97,2 97,0 96,1

Sport en ontspanning Georganiseerde vakanties en reizen Pers. verzorgingsdiensten Luchtvaartdiensten Culturele diensten en vermaak Juridische en boekh. diensten Leningen en creditcards Gok- en loterijdiensten Cafés en restaurants Vakantieverblijven Tram-, bus- en metrodiensten Autoverzekeringen Autoverhuurdiensten Postdiensten Watervoorziening Hypotheken Gasdiensten Vaste telefoondiensten Elektriciteitsdiensten Woonhuisverzekeringen Internetvoorziening Woning- en tuinonderhoudsdnst. Auto-onderhoud en -reparatie Onroerendgoeddiensten Beleggingen, pensioenen, effecten Levensverzekeringen Bankrekeningen Tv-voorziening Mobiele telefoondiensten Treindiensten

1,0

103,0 102,6 102,3 101,3 101,0 101,0 101,0 101,0 100,8 100,3 100,3 100,0 99,9 99,5 99,5 99,4 99,3 98,4 97,6 97,5 95,4

Niet-alcoholische dranken Zuivelproducten Boeken, tijdschriften en dagbladen Brood, granen, rijst en pasta Meubels en woninginrichting Alcoholische dranken Kleding en schoeisel Vrijetijdsproducten Kleine huishoudelijke apparaten Overige elektronische producten Grote huishoudelijke apparaten Nieuwe auto’s Groenten en fruit Vlees en vleesproducten Pers. verzorgingsproducten Brillen en lenzen ICT-producten Brandstoffen Woning- en tuinonderhoudsprod. Niet-receptgeneesmiddelen Gebruikte auto’s 80

85

90

95

100

105

-2,9 -1,6 0,6 -1,6 1,5 0,7 -1,2 -1,3 0,2 0,7 0,8 0,4 -1,2 0,8 -2,0 -0,1 0,2 3,2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 3 6 2 9 1

13 11 5 14 12 7 16 20 18 22 21 15 28 17 19 30 29 26 27 23 4

FRANKRIJK Een aantal dienstenmarkten staat hoger in de Franse ranglijst dan in die van de EU als geheel: juridische en boekhoudkundige diensten, leningen en kredieten, en hypotheken. Daarentegen staan treindiensten in Frankrijk lager. Bij de productmarkten staan de markten voor kleding en schoeisel en voor meubels hoger in de Franse ranglijst, terwijl die voor niet-receptgeneesmiddelen en brillen en lenzen lager staan. Brandstoffen zijn in de ranglijst gedaald van 2010 op 2011. Dit zou verband kunnen houden met de brandstofprijsstijgingen in Frankrijk van begin 2011. De MPI-scores van dienstenmarkten zijn gestegen voor internetdiensten, beleggingen en onroerend goed, terwijl de scores van vakantieverblijven en culturele diensten en vermaak sinds 2010 zijn gedaald. De scores van productmarkten zijn niet in dezelfde mate veranderd, hoewel de score voor gebruikte auto’s in 2011 is verbeterd.

1 2 8 3 13 10 6 5 12 14 15 16 7 17 9 18 19 20

110

t49 t

Boeken, tijdschriften en dagbladen Brood, granen, rijst en pasta Niet-alcoholische dranken Brillen en lenzen Pers. verzorgingsproducten Alcoholische dranken Niet-receptgeneesmiddelen Grote huishoudelijke apparaten Kleine huishoudelijke apparaten Vrijetijdsproducten Zuivelproducten Overige elektronische producten Meubels en woninginrichting Vlees en vleesproducten Groenten en fruit ICT-producten Nieuwe auto’s Brandstoffen Woning- en tuinonderhoudsprod. Kleding en schoeisel Gebruikte auto’s

113,1 111,1 110,5 110,4 107,8 107,7 107,6 106,8 106,5 105,3 105,3 104,7 102,1 100,9 100,0 99,5 99,5 99,2 98,8 97,4 96,6 94,7 93,7 93,5 93,2 92,7 89,8 88,1 85,1 78,3 106,2 103,6 103,4 103,3 103,2 102,0 101,5 101,5 101,3 101,2 100,6 100,5 99,9 99,7 99,5 99,4 99,3 99,0 98,4 90,5 85,9 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115

t50 t

versch. 2011 3,6 1 3,1 2 6,7 3 4,5 4 0,5 5 1,4 6 -1,1 7 3,9 8 2,7 9 0,8 11 4,3 10 1,9 12 5,8 13 7,0 14 -1,7 15 1,4 16 0,3 17 5,1 18 -1,5 19 5,3 20 -3,5 21 1,0 22 -2,9 23 24 25 3,3 26 27 -2,9 28 29 30 -0,6 1,4 0,3 2,6 3,4 2,8 -1,2 -0,2 2,2 -2,5 -0,4 2,5 -0,1 -2,7 1,2 0,0 -1,3 -4,5 -5,7

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 1 3 9 6 4 5 2 11 10 7 14 12 23 25 13 20 18 24 16 27 17 26 22

29 28

1 5 2 9 16 15 4 7 13 3 10 18 12 6 17 14 11 19 20

HONGARIJE Verscheidene dienstenmarkten staan hoger in de ranglijst in Hongarije dan in de EU als geheel, waaronder gokken, op de tweede plaats, en mobiele telefoondiensten. Eén dienstenmarkt, woonhuisverzekeringen, staat lager. De ranglijst van productmarkten komt sterk overeen met de totale ranglijst, met uitzondering van onderhoudsproducten, die in Hongarije iets lager genoteerd staan.

DIENSTEN

Pers. verzorgingsdiensten Gok- en loterijdiensten Postdiensten Luchtvaartdiensten Culturele diensten en vermaak Sport en ontspanning Vakantieverblijven Vaste telefoondiensten Autoverhuurdiensten Cafés en restaurants Autoverzekeringen Mobiele telefoondiensten Watervoorziening Elektriciteitsdiensten Georganiseerde vakanties en reizen Tram-, bus- en metrodiensten Internetvoorziening Bankrekeningen Auto-onderhoud en -reparatie Gasdiensten Woonhuisverzekeringen Treindiensten Woning- en tuinonderhoudsdnst. Juridische en boekh. diensten Levensverzekeringen Onroerendgoeddiensten Leningen en creditcards Beleggingen, pensioenen, effecten Tv-voorziening Hypotheken

Elektriciteitsdiensten staan hoger in Hongarije dan in de EU na een verbetering van zowel de positie als de genormaliseerde MPI-score in 2011. Ook de MPI-score en de positie van de watervoorziening verbeterden in 2011. De rest van de ranglijst voor dienstenmarkten is tamelijk gelijk aan die van vorig jaar. Wel zijn er enkele wijzigingen in de rangorde van de productmarkten. Alcoholische dranken staan hoger dan vorig jaar, terwijl ICT-producten, overige elektronische producten en woning- en tuinonderhoudsproducten lager staan dan in 2010. Wat betreft de genormaliseerde MPIscores zijn de meeste scores voor dienstenmarkten gestegen, met name voor gasdiensten, postdiensten en bankrekeningen. Twee productmarkten scoren daarentegen lager: gebruikte auto’s, en kleding en schoeisel.

PRODUCTEN

PRODUCTEN

DIENSTEN

Bijlage II

111,0 109,1 108,8 108,4 108,3 106,5 106,4 104,5 104,3 103,7 103,4 103,0 103,0 102,8 102,1 100,0 99,8 99,1 97,8 96,1 95,9 95,8 95,5 95,1 93,9 91,8 90,8 90,0

Pers. verzorgingsdiensten Culturele diensten en vermaak Gok- en loterijdiensten Vakantieverblijven Postdiensten Sport en ontspanning Cafés en restaurants Autoverzekeringen Georganiseerde vakanties en reizen Tram-, bus- en metrodiensten Luchtvaartdiensten Treindiensten Elektriciteitsdiensten Gasdiensten Woonhuisverzekeringen Autoverhuurdiensten Vaste telefoondiensten Woning- en tuinonderhoudsdnst. Auto-onderhoud en -reparatie Mobiele telefoondiensten Juridische en boekh. diensten Watervoorziening Levensverzekeringen Leningen en creditcards Tv-voorziening Onroerendgoeddiensten Internetvoorziening Hypotheken Bankrekeningen Beleggingen, pensioenen, effecten

86,8 85,9 106,1 104,3 104,3 103,9 103,5 101,9 101,9 101,3 101,3 101,0 100,3 99,8 99,7 99,6 99,6 98,1 97,9 96,8 95,7 95,6

Boeken, tijdschriften en dagbladen Zuivelproducten Brillen en lenzen Brood, granen, rijst en pasta Niet-alcoholische dranken Kleine huishoudelijke apparaten Pers. verzorgingsproducten Woning- en tuinonderhoudsprod. Vrijetijdsproducten Niet-receptgeneesmiddelen Alcoholische dranken Overige elektronische producten Groenten en fruit Vlees en vleesproducten Grote huishoudelijke apparaten Meubels en woninginrichting Kleding en schoeisel ICT-producten Brandstoffen Nieuwe auto’s Gebruikte auto’s

87,5 80

85

90

95

100 105 110 115

versch. 2011 6,4 1 5,5 2 4,3 3 6,0 4 4,6 5 3,7 6 5,1 7 3,1 8 4,1 9 2,0 10 4,0 11 2,3 12 0,0 13 1,3 14 2,9 15 0,9 16 0,0 17 0,1 18 -0,5 19 -1,9 20 21 -5,7 22 23 24 25 -4,0 26 -7,7 27 28 -8,1 29 0,1 30 4,5

1,9 1,9 0,8 0,0 2,0 1,5 1,3 -1,3 -1,0 -0,8 -0,7 -1,1 -2,0 -1,7 -3,2 -1,4 -2,5 -6,3

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 1 4 2 8 3 7 14 13 16 10 19 15 5 12 20 21 18 22 24 25 11

28 23 29 30

IERLAND Gokken (in derde positie) en elektriciteitsdiensten staan hoger in de ranglijst in Ierland dan in de EU als geheel. De financiële crisis kan gevolgen hebben gehad voor de score van bankrekeningen, die in Ierland lager eindigen dan in de EU en een scherpe daling van hun genormaliseerde MPI-score vertonen. In vergelijking met 2010 zijn luchtvaartdiensten hoger geplaatst in de Ierse ranglijst, en elektriciteitsdiensten en watervoorziening lager. Bij de productmarkten doen onderhoudsproducten het beter dan in 2010, terwijl grote huishoudelijke apparaten en alcoholische dranken lager uitkomen. De grootste positieve verandering van genormaliseerde MPI-score is te zien bij persoonlijke verzorgingsdiensten en vakantieverblijven. De score voor internetdiensten is lager dan vorig jaar.

5

1 3 6 2 17 14 15 4 7 9 11 8 13 16 12 19 18 20

Bij de productmarkten is de MPI-score voor boeken gestegen, terwijl de score voor gebruikte auto’s is gedaald.

90,4 105,3 104,2 103,0 102,8 102,2 102,0 101,7 101,7 101,2 100,9 100,5 100,5 100,1 99,6 99,3 99,1 99,1 98,9

Brillen en lenzen Boeken, tijdschriften en dagbladen Vrijetijdsproducten Brood, granen, rijst en pasta Kleine huishoudelijke apparaten Overige elektronische producten Pers. verzorgingsproducten Grote huishoudelijke apparaten Niet-receptgeneesmiddelen Niet-alcoholische dranken Zuivelproducten Woning- en tuinonderhoudsprod. ICT-producten Meubels en woninginrichting Groenten en fruit Nieuwe auto’s Vlees en vleesproducten Alcoholische dranken Kleding en schoeisel Gebruikte auto’s Brandstoffen

95,3 92,0 90,6 80

85

90

95

100

105

110

versch. 2011 -0,7 1 0,7 2 0,7 3 1,1 4 2,4 5 3,3 6 1,0 7 0,3 8 -0,6 9 -0,7 10 -0,6 11 12 1,9 13 -2,3 14 2,8 15 -1,6 16 17 4,2 18 -1,5 19 3,1 20 21 -1,6 22 -3,4 23 -0,9 24 25 26 1,7 27 4,5 28 3,5 29 0,7 30

-3,0 1,8 0,1 0,4 1,0 -0,3 0,8 -2,1 -2,0 1,3 -0,6 0,6 -0,4 0,3 -1,3 -2,5 -1,2 0,3 -0,1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 1 2 3 5 9 13 8 7 11 10 12 20 14 23 15 26 18 25 19 17 22

27 30 28 29

1 8 4 6 9 5 10 2 3 14 11 15 13 17 12 7 18 19 20

ITALIË Onderhouds- en gasdiensten zijn ten opzichte van 2010 gestegen in de Italiaanse ranglijst. Daarentegen staat de productmarkt voor niet-receptgeneesmiddelen dit jaar lager. Zowel alcoholische als niet-alcoholische dranken eindigen dit jaar lager dan in 2010, toen hun posities overeenkwamen met die in de EU-ranglijst. Gevolg is dat deze markten in 2011 lager in de Italiaanse dan in de totale EUranglijst staan.

DIENSTEN

110,4 108,1 108,1 106,8 106,1 105,4 105,0 104,5 102,3 102,3 102,1 100,6 99,8 99,7 99,6 99,1 98,0 97,9 97,6 97,5 97,1 96,6 96,5 96,1 95,4 94,9 94,6 94,0 93,8

Pers. verzorgingsdiensten Sport en ontspanning Culturele diensten en vermaak Vakantieverblijven Cafés en restaurants Luchtvaartdiensten Autoverhuurdiensten Georganiseerde vakanties en reizen Woonhuisverzekeringen Gok- en loterijdiensten Auto-onderhoud en -reparatie Leningen en creditcards Gasdiensten Autoverzekeringen Woning- en tuinonderhoudsdnst. Postdiensten Juridische en boekh. diensten Vaste telefoondiensten Tram-, bus- en metrodiensten Internetvoorziening Levensverzekeringen Elektriciteitsdiensten Watervoorziening Mobiele telefoondiensten Tv-voorziening Hypotheken Bankrekeningen Beleggingen, pensioenen, effecten Onroerendgoeddiensten Treindiensten

Post- en treindiensten staan in de Italiaanse ranglijst lager dan in de ranglijst van de EU als geheel Zowel vaste telefoon- als luchtvaartdiensten zijn gestegen in MPI-score en positie op de ranglijst. Wat betreft genormaliseerde MPI-scores zijn veel diensten gestegen sinds vorig jaar: beleggings-, internet- en onroerendgoeddiensten. Dit in tegenstelling tot de watervoorziening, waarvan de score is gedaald. De genormaliseerde MPI-score voor boeken en tijdschriften is eveneens gedaald ten opzichte van 2010. PRODUCTEN

PRODUCTEN

DIENSTEN

Bijlage II

110,8 109,7 109,5 108,7 106,3 105,8 104,8 104,5 104,3 103,1 103,0 103,0 102,8 102,1 101,7 101,5 101,4 100,1 99,5 98,5 98,4

Treindiensten Pers. verzorgingsdiensten Postdiensten Autoverzekeringen Tram-, bus- en metrodiensten Culturele diensten en vermaak Sport en ontspanning Woonhuisverzekeringen Cafés en restaurants Autoverhuurdiensten Gasdiensten Bankrekeningen Vaste telefoondiensten Luchtvaartdiensten Mobiele telefoondiensten Vakantieverblijven Georganiseerde vakanties en reizen Gok- en loterijdiensten Levensverzekeringen Internetvoorziening Leningen en creditcards Juridische en boekh. diensten Woning- en tuinonderhoudsdnst. Tv-voorziening Hypotheken Onroerendgoeddiensten Elektriciteitsdiensten Auto-onderhoud en -reparatie Beleggingen, pensioenen, effecten Watervoorziening

93,9 93,6 92,7 91,3 90,6 90,6 90,3 89,5 88,0 109,3

Boeken, tijdschriften en dagbladen Alcoholische dranken Brillen en lenzen Niet-alcoholische dranken Grote huishoudelijke apparaten ICT-producten Brood, granen, rijst en pasta Kleine huishoudelijke apparaten Pers. verzorgingsproducten Zuivelproducten Overige elektronische producten Nieuwe auto’s Vrijetijdsproducten Woning- en tuinonderhoudsprod. Meubels en woninginrichting Niet-receptgeneesmiddelen Brandstoffen Vlees en vleesproducten Groenten en fruit Kleding en schoeisel Gebruikte auto’s

105,5 105,3 103,8 103,6 103,1 102,9 101,9 101,8 101,3 100,7 100,6 100,6 100,5 99,9 99,6 98,5 93,8 92,9 91,5 83,1 80

85

90

95

versch. 2011 0,1 1 1,6 2 4,9 3 2,9 4 1,5 5 0,0 6 1,6 7 1,6 8 2,4 9 0,1 10 0,7 11 -0,3 12 1,8 13 -2,9 14 5,3 15 -0,8 16 0,2 17 3,6 18 19 2,1 20 21 22 -2,8 23 24 25 0,1 26 -0,1 27 -1,5 28 -2,3 29 0,8 30 -0,7 -0,7 0,1 -0,4 0,5 -2,1 1,8 -0,2 -1,3 1,3 2,7 1,3 1,1 -0,4 -1,5 -1,4 -3,4 -1,5 -2,1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 1 2 7 4 6 3 10 12 15 11 14 9 17 5 24 13 16 21 22

23

29 28 27 26 30 1 2 5 4 6 3 9 8

LITOUWEN Treindiensten staan bovenaan in de Litouwse ranglijst en doen het daarmee beter dan in de ranglijst van de EU als geheel. Drie markten (vakantieverblijven, auto-onderhoud en -reparatie, watervoorziening) staan lager dan in de EU-ranglijst. Bij de productmarkten staan ICT-producten hoger in de Litouwse ranglijst, terwijl de positie van de brandstoffenmarkt is verslechterd ten opzichte van vorig jaar. Luchtvaartdiensten zijn sinds 2010 gezakt in de nationale ranglijst en staan nu in Litouwen lager dan in de EU als geheel. Mobiele telefoondiensten hebben een hogere genormaliseerde MPI-score en een hogere positie in de ranglijst behaald dan in 2010. De belangrijkste positieve veranderingen in de genormaliseerde MPI-score zijn te zien bij twee dienstenmarkten: post- en gokdiensten. Daarentegen is de score van de markt voor groenten en fruit gedaald ten opzichte van 2010.

7 13 16 14 15 11 10 18 17 19 20

100 105 110 115

t51 t

103,0 102,8 102,5 102,3 101,8 101,3 101,2 100,8 100,7 100,5 100,3 100,1 100,0 99,5 99,1 99,0 99,0 98,6 97,4 96,2 94,0

Boeken, tijdschriften en dagbladen Niet-alcoholische dranken Kleine huishoudelijke apparaten Brandstoffen Brillen en lenzen Zuivelproducten Grote huishoudelijke apparaten Woning- en tuinonderhoudsprod. Vrijetijdsproducten Overige elektronische producten Brood, granen, rijst en pasta Nieuwe auto’s Gebruikte auto’s ICT-producten Niet-receptgeneesmiddelen Meubels en woninginrichting Pers. verzorgingsproducten Alcoholische dranken Vlees en vleesproducten Groenten en fruit Kleding en schoeisel 80

t52 t

85

90

95

100

105

versch. 2011 -0,5 1 0,4 2 -1,4 3 4 -0,2 5 -0,7 6 0,6 7 1,0 8 2,1 9 -0,4 10 -1,0 11 -1,1 12 2,3 13 -3,0 14 1,2 15 16 17 -3,3 18 19 0,8 20 4,5 21 -1,5 22 -3,3 23 5,2 24 1,1 25 5,3 26 -4,6 27 28 -1,0 29 1,5 30 -1,2 -0,2 2,0 -2,4

0,2 3,0 1,1 0,8 -1,3 1,2 4,2 1,0 -1,1 -0,1 -1,3 -4,7 0,1 -1,5 -3,4 110

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 3 4 1 9 8 14 15 19 12 10 11 23 5 20

LUXEMBURG Verscheidene financiële dienstenmarkten, te weten woonhuisverzekeringen, leningen en kredieten, en hypotheken, staan hoger in de Luxemburgse ranglijst dan in die van de EU als geheel. Daarentegen staan cafés lager in de nationale ranglijst. De ranglijst van productmarkten is vergelijkbaar met die van de EU, met uitzondering van de brandstoffenmarkt, die in Luxemburg hoger staat.

DIENSTEN

104,6 104,3 104,2 102,5 102,4 102,1 102,0 102,0 101,9 101,6 101,3 101,1 101,1 100,8 100,7 100,6 100,5 100,0 99,9 99,7 99,6 99,5 98,5 97,5 97,0 95,9 95,7 95,6 94,2 93,4

Pers. verzorgingsdiensten Woonhuisverzekeringen Culturele diensten en vermaak Leningen en creditcards Vaste telefoondiensten Vakantieverblijven Georganiseerde vakanties en reizen Sport en ontspanning Luchtvaartdiensten Tram-, bus- en metrodiensten Autoverzekeringen Gasdiensten Autoverhuurdiensten Postdiensten Gok- en loterijdiensten Hypotheken Levensverzekeringen Watervoorziening Juridische en boekh. diensten Cafés en restaurants Auto-onderhoud en -reparatie Treindiensten Bankrekeningen Beleggingen, pensioenen, effecten Woning- en tuinonderhoudsdnst. Onroerendgoeddiensten Elektriciteitsdiensten Tv-voorziening Mobiele telefoondiensten Internetvoorziening

6 21 27 16 13 28 24 30 17 26 29 2 4 7 1

6 16 11 10 5 14 20 15 9 13 8 3 19 17 18

De genormaliseerde MPI-score voor alcoholische dranken is sinds vorig jaar gedaald, waardoor deze nu lager staan dan in de Luxemburgse ranglijst van 2010 en de EU-ranglijst van 2011. Vergeleken met vorig jaar zijn luchtvaart-, post- en autoverhuurdiensten in de ranglijst gestegen. Van de productmarkten staat persoonlijke verzorgingsproducten lager in de ranglijst dan in 2010. De genormaliseerde MPI-scores voor gebruikte auto’s en onderhoudsproducten zijn gestegen, met als gevolg dat ze in 2011 hoger staan. Het omgekeerde geldt voor water- en elektriciteitsdiensten, waarvan de scores en posities lager zijn dan in 2010. Andere trends in de MPI-scores zijn te zien bij auto-onderhoud, beleggingen en onroerendgoeddiensten, die zijn gestegen ten opzichte van 2010, en post- en bankrekeningdiensten, die zijn gedaald. Ook de score van de kledingmarkt is omlaag gegaan.

PRODUCTEN

PRODUCTEN

DIENSTEN

Bijlage II

109,2 106,9 105,6 105,5 105,4 104,6 104,2 104,1 103,7 103,5 103,4 102,9 102,7 102,5 102,3 101,6 101,3 100,7 100,7 99,3 98,1 97,5 95,2 94,0 92,7 92,1 90,9 90,3 89,9 89,1

Pers. verzorgingsdiensten Autoverzekeringen Culturele diensten en vermaak Vaste telefoondiensten Sport en ontspanning Postdiensten Treindiensten Georganiseerde vakanties en reizen Vakantieverblijven Gasdiensten Bankrekeningen Mobiele telefoondiensten Woonhuisverzekeringen Tram-, bus- en metrodiensten Luchtvaartdiensten Autoverhuurdiensten Levensverzekeringen Cafés en restaurants Juridische en boekh. diensten Leningen en creditcards Gok- en loterijdiensten Internetvoorziening Beleggingen, pensioenen, effecten Auto-onderhoud en -reparatie Woning- en tuinonderhoudsdnst. Tv-voorziening Onroerendgoeddiensten Watervoorziening Hypotheken Elektriciteitsdiensten

109,6 105,6 103,3 103,3 103,1 102,5 102,0 101,7 101,3 101,1 100,7 100,4 99,7 99,3 99,3 99,0 98,3

Boeken, tijdschriften en dagbladen Brillen en lenzen Brood, granen, rijst en pasta Grote huishoudelijke apparaten Kleine huishoudelijke apparaten Niet-alcoholische dranken Pers. verzorgingsproducten ICT-producten Overige elektronische producten Meubels en woninginrichting Vrijetijdsproducten Alcoholische dranken Brandstoffen Niet-receptgeneesmiddelen Zuivelproducten Nieuwe auto’s Woning- en tuinonderhoudsprod. Vlees en vleesproducten Groenten en fruit Gebruikte auto’s Kleding en schoeisel

95,9 95,5 90,7 87,7 80

85

90

95

100

105

110

versch. 2011 0,5 1 2,5 2 1,6 3 -1,3 4 0,6 5 2,1 6 -2,0 7 3,4 8 -0,1 9 -0,1 10 2,7 11 2,4 12 1,1 13 2,3 14 0,1 15 3,3 16 17 1,4 18 19 20 0,9 21 -0,2 22 -1,6 23 4,5 24 -1,6 25 26 2,3 27 1,5 28 29 -7,2 30 -0,8 -1,4 -0,8 0,1 0,5 -0,1 0,2 -0,6 -1,4 0,6 0,8 -1,6 -0,5 0,4 1,2 1,0 -2,2 -0,1 -2,6

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 1 5 6 2 4 11 3 14 7 8 15 16 13 17 12 21 20

23 22 24 28 27 30 29 25 1 2 3 4 7 6 9 8 5 11 13 10 12 14 17 18 16 19 20

LETLAND Een aantal dienstenmarkten staat hoger in Letland dan in de EU als geheel: vaste en mobiele telefoon-, treinen bankrekeningdiensten. Dit in tegenstelling tot luchtvaartdiensten, cafés en gokdiensten, die lager in de ranglijst staan. Bij de productmarkten staan zuivelproducten lager in de Letse rangschikking. De Letse ranglijst is heel weinig veranderd van 2010 op 2011. Verscheidene genormaliseerde MPI-scores zijn echter veranderd: die voor auto-onderhoud, autoverhuur en bankrekeningdiensten zijn gestegen sinds 2010. Kleding en schoeisel en ook elektriciteit scoren lager. Deze laatste verandering volgt op hevige media-aandacht voor prijsstijgingen in de elektriciteitssector.

92,2 92,0 89,7 88,5

-0,3 3,8 3,6

103,2 101,8 101,8 101,6 101,5 101,5 101,4 101,3 100,8 100,7 100,6 100,5 100,4 100,4 100,3 99,1 98,6 97,1 96,2 95,6 95,5

Boeken, tijdschriften en dagbladen Vrijetijdsproducten Niet-receptgeneesmiddelen Zuivelproducten Brood, granen, rijst en pasta Brillen en lenzen Overige elektronische producten Niet-alcoholische dranken Alcoholische dranken Pers. verzorgingsproducten ICT-producten Vlees en vleesproducten Meubels en woninginrichting Woning- en tuinonderhoudsprod. Kleine huishoudelijke apparaten Groenten en fruit Kleding en schoeisel Brandstoffen Nieuwe auto’s Gebruikte auto’s Grote huishoudelijke apparaten 80

85

90

95

100

105

versch. 2011 -5,3 1 -3,7 2 -5,7 3 -3,0 4 -5,3 5 -3,8 6 -4,1 7 8 -3,3 9 -4,1 10 -6,6 11 -4,5 12 -7,5 13 -5,2 14 -5,4 15 -5,7 16 17 -5,3 18 -0,5 19 -10,7 20 21 22 -7,4 23 -9,1 24 2,6 25 7,5 26 2,8 27 28

0,5 0,1 0,0 -1,6 -1,4 0,4 -2,1 0,5 4,8 0,6 -0,9 0,8 -1,3 -3,8 -2,5 -2,8 110

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 1 5 2 8 6 11 10 16 14 9 20 7 18 17 19 21 25 3

23 22 26 28 27

1 18 16 8 5 6 3 4 9 2 12 20 13 11 19 14 10 17 15

MALTA De dienstenmarkten staan hoger in de ranglijst in Malta dan in de EU als geheel: leningen en kredieten, bankrekeningen, mobiele telefonie, hypotheken en onroerend goed. Daarentegen staan postdiensten en lokaal vervoer lager in Malta. Aan de productzijde staan (kleine en grote) huishoudelijke apparaten in Malta lager. The genormaliseerde MPI-score voor niet-receptgeneesmiddelen is gestegen ten opzichte van 2010, met als gevolg dat ze hoger in de Maltese ranglijst staan dan in de EU-ranglijst. Georganiseerde vakanties vertonen de omgekeerde trend met een daling van hun score en een lagere positie in Malta dan in de totale ranglijst.

DIENSTEN

106,1 105,8 105,6 105,5 103,8 103,7 103,6 103,6 103,0 102,5 101,8 101,3 101,2 101,0 101,0 100,1 100,1 100,1 99,4 99,1 98,8 97,4 97,0 96,1

Luchtvaartdiensten Culturele diensten en vermaak Pers. verzorgingsdiensten Vakantieverblijven Sport en ontspanning Gok- en loterijdiensten Leningen en creditcards Cafés en restaurants Auto-onderhoud en -reparatie Bankrekeningen Mobiele telefoondiensten Vaste telefoondiensten Autoverhuurdiensten Autoverzekeringen Woonhuisverzekeringen Postdiensten Hypotheken Onroerendgoeddiensten Woning- en tuinonderhoudsdnst. Georganiseerde vakanties en reizen Levensverzekeringen Juridische en boekh. diensten Internetvoorziening Beleggingen, pensioenen, effecten Watervoorziening Elektriciteitsdiensten Tram-, bus- en metrodiensten Tv-voorziening

Vaste telefoondiensten staan hoger in 2011 dan in 2010. Ook de positie van vrijetijdsproducten is verbeterd en gaat samen met een stijging van de MPI-score. Productmarkten zoals alcoholische dranken en persoonlijke verzorgingsproducten staan echter lager dit jaar. Tot slot zijn de genormaliseerde MPIscores verbeterd voor elektriciteitsdiensten en verslechterd voor beleggings-, internet- en autoverhuurdiensten. Bij de productmarkten is de MPI-score voor woning- en tuinonderhoudsproducten gestegen, maar voor nieuwe auto’s gedaald.

PRODUCTEN

PRODUCTEN

DIENSTEN

Bijlage II

107,7 107,1 105,4 104,6 104,4 104,3 104,2 104,2 103,9 103,8 102,5 101,6 100,8 100,1 100,1 100,1 99,8 99,7 99,1 98,8 98,7 98,5 97,8

Pers. verzorgingsdiensten Culturele diensten en vermaak Vakantieverblijven Sport en ontspanning Watervoorziening Autoverzekeringen Cafés en restaurants Luchtvaartdiensten Autoverhuurdiensten Georganiseerde vakanties en reizen Auto-onderhoud en -reparatie Woonhuisverzekeringen Juridische en boekh. diensten Vaste telefoondiensten Gasdiensten Tram-, bus- en metrodiensten Elektriciteitsdiensten Woning- en tuinonderhoudsdnst. Onroerendgoeddiensten Postdiensten Bankrekeningen Treindiensten Leningen en creditcards Gok- en loterijdiensten Internetvoorziening Hypotheken Mobiele telefoondiensten Tv-voorziening Levensverzekeringen Beleggingen, pensioenen, effecten

95,4 95,0 94,4 94,4 93,7 93,1 86,9

-0,1 -0,9 -0,4 -0,8

103,4 102,5 102,3 102,0 102,0 101,7 101,4 101,2 101,2 100,8 100,0 99,7 99,7 99,4 99,1 98,5 98,5 98,2 97,8 96,2 94,6

Niet-alcoholische dranken Boeken, tijdschriften en dagbladen Alcoholische dranken Brood, granen, rijst en pasta Zuivelproducten Pers. verzorgingsproducten Kleine huishoudelijke apparaten Brillen en lenzen Vrijetijdsproducten Niet-receptgeneesmiddelen Grote huishoudelijke apparaten Brandstoffen Woning- en tuinonderhoudsprod. Nieuwe auto’s Groenten en fruit Vlees en vleesproducten Overige elektronische producten Meubels en woninginrichting Kleding en schoeisel ICT-producten Gebruikte auto’s 80

85

90

95

100

105

versch. 2011 1,4 1 1,6 2 1,3 3 0,5 4 -0,5 5 2,3 6 2,1 7 1,5 8 0,7 9 1,5 10 1,1 11 1,1 12 13 2,4 14 2,3 15 0,8 16 1,0 17 1,4 18 1,2 19 -1,2 20 1,4 21 -0,9 22 23 -0,1 24 1,1 25 26 0,6 27 28 29 1,8 30

0,4 0,9 1,1 -0,4 0,9 -2,3 0,8 0,0 0,7 -1,2 -0,4 -0,5 -0,1 -0,5 -0,2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 1 2 4 5 3 12 11 9 8 10 14 16 24 23 19 20 21 22 17 25 18 27 28 29

30

NEDERLAND De volgende dienstenmarkten staan hoger in Nederland dan in de ranglijst van de EU als geheel: water, elektriciteit en onroerend goed. Het omgekeerde geldt voor post- en gokdiensten. Bij de productmarkten staan brillen hoger, terwijl meubels en woninginrichting en overige elektronische producten lager staan. De positie van autoverzekeringen is verbeterd ten opzichte van 2010, terwijl de markt voor niet-receptgeneesmiddelen in de ranglijst is gedaald. Vaste telefonie en gasdiensten zijn op de ranglijst gestegen als gevolg van een stijging van de MPI-score sinds 2010. De omgekeerde trend is waarneembaar bij brandstoffen, waarvan de score en de positie in 2011 zijn verslechterd. Dit zou te maken kunnen hebben met een stijging van de brandstoffenprijzen in Nederland.

1 2 4 3 7 8 9 6 13 5 14 12 17 11 15 16 18 19 20

110

t53 t

86,2 107,5 104,5 103,0 102,8 102,8 102,6 102,5 102,2 101,9 101,9 101,4 101,2 101,0 99,9 99,4 98,7 97,9

Boeken, tijdschriften en dagbladen Brillen en lenzen Vrijetijdsproducten Niet-alcoholische dranken Brood, granen, rijst en pasta Grote huishoudelijke apparaten Pers. verzorgingsproducten Kleine huishoudelijke apparaten Alcoholische dranken Overige elektronische producten Niet-receptgeneesmiddelen Meubels en woninginrichting Zuivelproducten Woning- en tuinonderhoudsprod. ICT-producten Nieuwe auto’s Groenten en fruit Brandstoffen Vlees en vleesproducten Kleding en schoeisel Gebruikte auto’s

94,0 93,8 93,8 87,5 80

t54 t

85

90

95

100 105 110 115

versch. 2011 2,0 1 -0,1 2 2,3 3 1,4 4 2,7 5 0,4 6 2,0 7 3,7 8 0,1 9 -1,4 10 1,8 11 0,7 12 1,9 13 0,8 14 -0,5 15 -0,8 16 17 18 -0,9 19 20 0,8 21 -0,3 22 23 0,0 24 -0,6 25 -1,4 26 27 2,7 28 0,5 29 -4,8 30 -0,4 4,1 -1,1 -1,0 -0,5 -1,0 -0,3 -1,6 -1,5 1,2 0,8 0,1 0,1 0,5 -2,8 -2,2 -0,4 -1,6 2,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 1 2 5 3 8 9 11 20 10 7 15 12 18 19 14 13

17 21 22 25 26 24 30 28 29

POLEN Watervoorziening staat hoger in de Poolse ranglijst dan in die van de EU als geheel, zuivelproducten staan lager. De MPI-score is gedaald voor treindiensten, die nu in Polen de laatste positie innemen, lager dan in de EU-ranglijst. Dit zou verband kunnen houden met grote problemen bij de Poolse spoorwegen eind 2010. Georganiseerde vakanties en vrijetijdsproducten hebben hun MPI-score en hun positie in de ranglijst zien stijgen in vergelijking met 2010. Daarentegen is zowel de score als de positie van de markt voor groenten en fruit dit jaar slechter.

DIENSTEN

111,3 108,3 106,9 106,8 106,7 103,9 103,8 103,2 103,2 102,9 102,4 102,3 101,8 100,4 100,2 100,0 100,0 99,3 99,2 98,3 98,3 96,8 96,5 95,1 94,4 93,8 92,9 92,9 92,1

Pers. verzorgingsdiensten Culturele diensten en vermaak Luchtvaartdiensten Sport en ontspanning Vakantieverblijven Woonhuisverzekeringen Cafés en restaurants Georganiseerde vakanties en reizen Autoverzekeringen Tram-, bus- en metrodiensten Postdiensten Autoverhuurdiensten Watervoorziening Gok- en loterijdiensten Gasdiensten Vaste telefoondiensten Juridische en boekh. diensten Leningen en creditcards Mobiele telefoondiensten Levensverzekeringen Bankrekeningen Internetvoorziening Tv-voorziening Auto-onderhoud en -reparatie Woning- en tuinonderhoudsdnst. Elektriciteitsdiensten Hypotheken Onroerendgoeddiensten Beleggingen, pensioenen, effecten Treindiensten

Tot slot zijn de genormaliseerde MPIscores voor onroerendgoeddiensten en vakantieverblijven verbeterd.

1 15 2 3 7 4 8 5 6 11 10 13 14 16 9 17 19 18 20

PRODUCTEN

PRODUCTEN

DIENSTEN

Bijlage II

Pers. verzorgingsdiensten Culturele diensten en vermaak Gok- en loterijdiensten Vakantieverblijven Luchtvaartdiensten Sport en ontspanning Cafés en restaurants Georganiseerde vakanties en reizen Postdiensten Treindiensten Tram-, bus- en metrodiensten Autoverhuurdiensten Autoverzekeringen Mobiele telefoondiensten Woonhuisverzekeringen Gasdiensten Juridische en boekh. diensten Levensverzekeringen Vaste telefoondiensten Auto-onderhoud en -reparatie Leningen en creditcards Onroerendgoeddiensten Woning- en tuinonderhoudsdnst. Watervoorziening Bankrekeningen Internetvoorziening Beleggingen, pensioenen, effecten Hypotheken Elektriciteitsdiensten Tv-voorziening

111,0 108,0 107,6 107,4 106,6 105,2 105,0 104,8 104,1 103,0 102,9 102,9 101,8 100,9 100,2 100,1 97,9 97,9 97,2 96,7 96,7 96,0 95,9 95,5 94,4 94,3 93,6 91,8 90,4 90,4

Boeken, tijdschriften en dagbladen Niet-alcoholische dranken Brillen en lenzen Zuivelproducten Vrijetijdsproducten Kleine huishoudelijke apparaten Brood, granen, rijst en pasta Alcoholische dranken Pers. verzorgingsproducten Overige elektronische producten ICT-producten Meubels en woninginrichting Grote huishoudelijke apparaten Niet-receptgeneesmiddelen Woning- en tuinonderhoudsprod. Groenten en fruit Kleding en schoeisel Vlees en vleesproducten Nieuwe auto’s Brandstoffen Gebruikte auto’s

104,0 103,4 103,4 103,1 102,8 102,8 102,8 102,1 101,9 101,8 101,4 101,1 100,7 100,0 99,6 99,5 98,5 98,5 96,0 90,0 86,9 80

85

90

95

100 105 110 115

versch. 2011 2,1 1 1,0 2 -2,9 3 1,5 4 3,1 5 2,5 6 3,3 7 2,9 8 0,2 9 -2,4 10 -0,8 11 0,9 12 2,5 13 0,7 14 2,8 15 -2,2 16 17 18 3,5 19 0,7 20 21 1,7 22 0,6 23 -0,6 24 1,4 25 0,7 26 2,4 27 28 -3,4 29 30 -2,2 -0,4

2,5 1,2 0,2 -0,3 -0,2 -1,2 1,3 0,1 -0,9 -3,2 -0,3 0,8 -0,1 0,0 -0,4 -3,6 0,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 2 3 1 5 9 10 15 14 7 6 8 13 17 16 19 12

26 22 24 23 21 29 28 30 25

1 2

11 9 5 6 7 4 12 10 8 3 13 15 16 17 18 19 20

PORTUGAL De markten voor mobiele telefonie, gokken en treindiensten staan allemaal hoger in de Portugese ranglijst dan in die van de EU als geheel. Georganiseerde vakanties staan hoger in 2011 dan in 2010. Bij de productmarkten doen vrijetijdsproducten het beter in de ranglijst van 2011, terwijl overige elektronische producten het slechter doen. De markten voor cafés en restaurants en voor vaste telefonie hebben hun MPI-scores verbeterd, waardoor ze in de ranglijst gestegen zijn. Daarentegen is de markt voor niet-receptgeneesmiddelen lager geëindigd in samenhang met een daling van de genormaliseerde MPI-score. Andere veranderingen in de MPI-score zijn zichtbaar bij luchtvaartdiensten, die in 2011 hoger scoren, en elektriciteitsdiensten, waarvan de score is gedaald ten opzichte van vorig jaar. Dat geldt ook voor de MPI-score voor brandstoffen.

89,8 87,2 108,0 104,9 104,0 102,9 102,2 102,1 102,0 102,0 102,0 101,9 101,7 101,6 101,4 100,3 99,7 97,5 95,2 94,3 93,4 92,6 90,3

Boeken, tijdschriften en dagbladen Grote huishoudelijke apparaten ICT-producten Overige elektronische producten Vrijetijdsproducten Kleine huishoudelijke apparaten Brood, granen, rijst en pasta Niet-alcoholische dranken Zuivelproducten Brillen en lenzen Nieuwe auto’s Niet-receptgeneesmiddelen Pers. verzorgingsproducten Meubels en woninginrichting Woning- en tuinonderhoudsprod. Kleding en schoeisel Alcoholische dranken Vlees en vleesproducten Brandstoffen Groenten en fruit Gebruikte auto’s 80

85

90

95

100

105

110

versch. 2011 1,9 1 0,7 2 0,3 3 0,8 4 -0,8 5 -0,8 6 -2,5 7 1,0 8 2,6 9 -0,8 10 2,2 11 1,2 12 1,3 13 -1,8 14 -0,6 15 -0,4 16 17 18 0,6 19 -0,9 20 -3,6 21 -2,3 22 23 1,5 24 -1,0 25 4,8 26 3,5 27 28 1,5 29 30 -1,2 -0,2 -1,2 -1,4 2,0 -0,5 -1,2 3,2

0,2 2,9 -0,8 0,0 0,3 2,1 0,9 -0,2 -5,4 -7,0 1,6

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 2 1 3 6 4 7 5 11 16 8 17 15 19 10 12 18

22 21 14 20 25 23 29 28 30

1 3 2 4 10 6 5 14

8 15 7 9 12 17 19 18 13 11 20

ROEMENIË Mobiele telefonie en internetdiensten staan hoger in de ranglijst in Roemenië dan in de totale rangschikking, terwijl treindiensten lager staan. De volgende productmarkten scoren hoger in Roemenië dan in de EU: grote huishoudelijke apparaten, elektronische producten en ICT-producten. Daarentegen staan alcoholische dranken lager. Vergeleken met vorig jaar staan autoverzekeringen, georganiseerde vakanties en lokaal vervoer hoger in 2011. Persoonlijke verzorgingsproducten staan lager dan vorig jaar.

DIENSTEN

109,9 109,3 108,1 108,0 106,9 105,1 105,0 103,7 103,2 102,8 102,6 102,0 101,2 101,0 101,0 99,8 98,7 98,5 98,1 98,0 97,3 96,8 95,3 95,1 94,9 94,4 93,7 92,7

Postdiensten Luchtvaartdiensten Pers. verzorgingsdiensten Culturele diensten en vermaak Vaste telefoondiensten Sport en ontspanning Mobiele telefoondiensten Autoverhuurdiensten Autoverzekeringen Woonhuisverzekeringen Georganiseerde vakanties en reizen Vakantieverblijven Tram-, bus- en metrodiensten Gok- en loterijdiensten Internetvoorziening Cafés en restaurants Levensverzekeringen Juridische en boekh. diensten Bankrekeningen Woning- en tuinonderhoudsdnst. Gasdiensten Elektriciteitsdiensten Tv-voorziening Auto-onderhoud en -reparatie Watervoorziening Onroerendgoeddiensten Beleggingen, pensioenen, effecten Leningen en creditcards Treindiensten Hypotheken

Gasdiensten en autobrandstoffen zijn zowel in positie als in MPI-score gedaald ten opzichte van vorig jaar. Dezelfde trend is te zien bij groenten en fruit, wat te maken kan hebben met een afname van de binnenlandse productie. Daarentegen is zowel de score als de positie van niet-alcoholische dranken verbeterd sinds 2010.

PRODUCTEN

PRODUCTEN

DIENSTEN

Bijlage II

109,7 108,9 106,8 106,6 105,9 105,0 104,1 103,9 103,2 102,1 102,1 101,8 101,2 101,1 100,7 100,5 98,7 98,6 98,2 97,9 97,4 95,8 95,3 94,5 93,2 92,6 92,6 91,4 90,3

Culturele diensten en vermaak Pers. verzorgingsdiensten Vakantieverblijven Sport en ontspanning Luchtvaartdiensten Georganiseerde vakanties en reizen Cafés en restaurants Postdiensten Autoverhuurdiensten Bankrekeningen Hypotheken Woonhuisverzekeringen Autoverzekeringen Leningen en creditcards Gok- en loterijdiensten Tram-, bus- en metrodiensten Juridische en boekh. diensten Auto-onderhoud en -reparatie Watervoorziening Levensverzekeringen Onroerendgoeddiensten Woning- en tuinonderhoudsdnst. Vaste telefoondiensten Treindiensten Internetvoorziening Beleggingen, pensioenen, effecten Tv-voorziening Elektriciteitsdiensten Mobiele telefoondiensten

105,3 103,7 103,6 103,5 103,3 103,1 102,7 101,5 101,2 100,6 100,3 99,9 99,8 98,6 98,5 98,2 97,2 97,1 96,6 94,7

Zuivelproducten Boeken, tijdschriften en dagbladen Alcoholische dranken Niet-alcoholische dranken Brandstoffen Brood, granen, rijst en pasta Vrijetijdsproducten Kleine huishoudelijke apparaten Meubels en woninginrichting Brillen en lenzen Niet-receptgeneesmiddelen Woning- en tuinonderhoudsprod. Grote huishoudelijke apparaten Overige elektronische producten Pers. verzorgingsproducten Groenten en fruit ICT-producten Nieuwe auto’s Vlees en vleesproducten Kleding en schoeisel Gebruikte auto’s

90,8 80

85

90

95

100

105

versch. 2011 0,3 1 2,4 2 0,9 3 0,2 4 0,8 5 -0,2 6 1,1 7 2,0 8 -2,0 9 0,0 10 11 1,2 12 0,6 13 14 -3,5 15 2,0 16 17 2,7 18 -0,1 19 20 -0,2 21 2,2 22 1,2 23 -0,9 24 0,9 25 0,0 26 27 -0,7 28 -0,9 29

-0,6 -1,4 0,2 -1,0 0,0 1,2 -0,5 -1,1 0,4 0,3 -1,5 -1,1 1,7 0,3 1,0 -1,3 0,7 -3,3 0,1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 1 2 4 3 7 5 10 13 6 12 15 16 9 19 23 20 21 26 25 24 28 27

ZWEDEN Bankrekening-, hypotheek- en onroerendgoeddiensten staan hoger in de ranglijst in Zweden dan in de EU als geheel, terwijl vaste telefoondiensten lager staan. Bij de productmarkten doen brandstoffen en alcoholische dranken het beter en doen persoonlijke verzorgingsproducten het slechter dan in de totale EU. Postdiensten eindigen in 2011 hoger dan in 2010, grote huishoudelijke apparaten lager. Drie markten vertoonden een verandering in zowel positie als MPI-score: auto-onderhoud en -reparatie scoort beter dan in 2010, gokken en kleding en schoeisel scoren slechter.

29 30

3 1 4 2 5 8 7 6 11 13 9 12 17 16 18 14 19 15 20

110

t55 t

107,5 106,5 105,9 105,4 104,4 104,2 104,0 103,8 103,8 103,3 103,1 102,5 102,3 100,9 100,6 100,4 100,0 99,7 99,6 98,8 97,2 95,2 95,1 94,8 94,4 92,3 91,3 89,8 84,3 102,7 102,6 102,5 102,5 102,3 102,1 101,9 101,9 101,8 101,3 101,0 100,5 99,5 99,2 99,1 98,6 98,4 98,2 97,4 96,9

Overige elektronische producten Boeken, tijdschriften en dagbladen Vrijetijdsproducten Zuivelproducten Brood, granen, rijst en pasta Brandstoffen Niet-alcoholische dranken Brillen en lenzen Kleine huishoudelijke apparaten Nieuwe auto’s Alcoholische dranken Grote huishoudelijke apparaten Pers. verzorgingsproducten Niet-receptgeneesmiddelen Vlees en vleesproducten ICT-producten Meubels en woninginrichting Woning- en tuinonderhoudsprod. Kleding en schoeisel Groenten en fruit Gebruikte auto’s

t56 t

0,2 -1,7 2,6 -0,3 -3,1 1,0 0,1 -0,5 -1,0 -1,2 -1,3 2,0 0,2 -2,6 -1,7 1,0 2,5 -0,6 -1,3

89,7 80

85

90

95

100

105

versch. 2011 2,1 1 0,9 2 2,7 3 -2,0 4 3,4 5 -1,9 6 -0,4 7 -0,7 8 -0,4 9 -0,9 10 3,9 11 3,0 12 1,3 13 0,5 14 1,5 15 -0,1 16 17 1,0 18 -2,2 19 -2,5 20 -2,4 21 1,9 22 1,0 23 -2,8 24 25 26 6,4 27 28 29 -1,5 30

110

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 2 3 9 1 12 4 7 5 8 6 19 18 16 14 20 17 21 13 11 15 25 27 22

30

SLOWENIË Trein- en gasdiensten staan hoger in de Sloveense ranglijst dan in die van de EU als geheel, terwijl gokken en juridische en boekhoudkundige diensten lager staan. Bij de productmarkten staan elektronische producten en brandstoffen hoger dan in de EU-ranglijst. Vergeleken met vorig jaar is voor cafés en restaurants, vakantieverblijven en georganiseerde vakanties zowel de positie in de ranglijst als de MPI-score verbeterd. Daarentegen is de positie van water-, elektriciteits- en bankrekeningdiensten verslechterd.

DIENSTEN

108,6

Pers. verzorgingsdiensten Culturele diensten en vermaak Luchtvaartdiensten Postdiensten Vakantieverblijven Gasdiensten Treindiensten Sport en ontspanning Tram-, bus- en metrodiensten Autoverzekeringen Cafés en restaurants Georganiseerde vakanties en reizen Autoverhuurdiensten Vaste telefoondiensten Auto-onderhoud en -reparatie Woonhuisverzekeringen Leningen en creditcards Mobiele telefoondiensten Bankrekeningen Watervoorziening Elektriciteitsdiensten Internetvoorziening Woning- en tuinonderhoudsdnst. Gok- en loterijdiensten Juridische en boekh. diensten Hypotheken Onroerendgoeddiensten Levensverzekeringen Tv-voorziening Beleggingen, pensioenen, effecten

Ook enkele productmarkten zijn van positie veranderd, waarbij vrijetijdsproducten het beter deden dan in de ranglijst van vorig jaar, en ICT-producten en alcoholische dranken slechter.

29 4 2 13

De MPI-score voor onroerend goed is ten opzichte van vorig jaar verbeterd, terwijl die voor brandstoffen is gedaald.

3 1 10 7 6 5 8 11 17 14 9 12 18 19 16 20

PRODUCTEN

PRODUCTEN

DIENSTEN

Bijlage II

107,9 107,7 107,6 106,7 105,1 104,1 103,7 103,0 102,2 102,0 102,0 101,6 101,1 100,8 100,5 100,0 100,0 99,9 99,9 99,0 98,1 97,4 96,9 96,9 96,6 94,6 93,7 91,4 90,8 88,9

Postdiensten Vaste telefoondiensten Pers. verzorgingsdiensten Culturele diensten en vermaak Gasdiensten Sport en ontspanning Tram-, bus- en metrodiensten Luchtvaartdiensten Autoverhuurdiensten Vakantieverblijven Elektriciteitsdiensten Autoverzekeringen Cafés en restaurants Watervoorziening Bankrekeningen Woonhuisverzekeringen Treindiensten Georganiseerde vakanties en reizen Mobiele telefoondiensten Gok- en loterijdiensten Internetvoorziening Auto-onderhoud en -reparatie Leningen en creditcards Juridische en boekh. diensten Tv-voorziening Levensverzekeringen Hypotheken Woning- en tuinonderhoudsdnst. Onroerendgoeddiensten Beleggingen, pensioenen, effecten

109,1 105,2 103,9 103,8 103,5 102,9 102,7 102,2 102,0 101,7 101,3 101,1 100,4 99,1 99,0 98,9 98,4 96,4

Boeken, tijdschriften en dagbladen Niet-alcoholische dranken Brillen en lenzen Brood, granen, rijst en pasta Grote huishoudelijke apparaten Alcoholische dranken Kleine huishoudelijke apparaten Pers. verzorgingsproducten Vrijetijdsproducten Zuivelproducten Overige elektronische producten Niet-receptgeneesmiddelen Brandstoffen Meubels en woninginrichting Nieuwe auto’s ICT-producten Woning- en tuinonderhoudsprod. Groenten en fruit Vlees en vleesproducten Kleding en schoeisel Gebruikte auto’s

92,8 89,5 86,3 80

85

90

95

100

105

110

versch. 2011 1,8 1 2,6 2 -1,1 3 0,5 4 -0,9 5 0,2 6 -0,5 7 2,0 8 3,7 9 -1,6 10 -0,2 11 1,8 12 1,9 13 0,0 14 2,6 15 1,5 16 -2,6 17 2,0 18 2,4 19 -1,9 20 -0,2 21 0,9 22 23 24 25 26 27 -1,9 28 0,7 29 1,8 30 -2,5 1,5 -0,5 0,2 1,4 1,0 -0,7 2,8 -2,1 0,5 -3,1 0,2 -0,6 -0,7 1,3 -1,5 -1,6 -1,7 0,9

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 3 5 1 2 4 8 6 13 18 9 12 16 17 15 22 19 11 21 23 14 20 24

28 29 30 1 3 2 6 9 8 7 14 5 10 4 15 12 13 17 16 18 19 20

SLOWAKIJE Een aantal energiediensten staat hoger in de Slowaakse ranglijst dan in die van de EU als geheel: vaste telefonie, gas en elektriciteit. Georganiseerde vakanties en gokken staan daarentegen lager. Eén productmarkt, die voor brandstoffen, doet het beter in Slowakije dan in de totale EU-ranglijst. Toch heeft deze markt ten opzichte van vorig jaar een daling van zowel de MPI-score als de positie in de lijst beleefd. Gokdiensten en elektronische producten staan dit jaar eveneens lager. De genormaliseerde MPI-score voor vaste telefoondiensten is sinds vorig jaar gestegen, terwijl de score voor boeken en tijdschriften is gedaald. Autoverhuur- en bankrekeningdiensten hebben een hogere MPI-score en een betere positie in vergelijking met 2010. Voor treindiensten is de omgekeerde trend waarneembaar: zowel de positie in de ranglijst als de score is verslechterd.

PRODUCTEN

DIENSTEN

Bijlage II

109,6

Pers. verzorgingsdiensten Cafés en restaurants Culturele diensten en vermaak Gok- en loterijdiensten Vakantieverblijven Autoverzekeringen Woonhuisverzekeringen Georganiseerde vakanties en reizen Sport en ontspanning Postdiensten Luchtvaartdiensten Levensverzekeringen Tram-, bus- en metrodiensten Autoverhuurdiensten Auto-onderhoud en -reparatie Vaste telefoondiensten Juridische en boekh. diensten Mobiele telefoondiensten Gasdiensten Elektriciteitsdiensten Watervoorziening Treindiensten Woning- en tuinonderhoudsdnst. Hypotheken Beleggingen, pensioenen, effecten Leningen en creditcards Tv-voorziening Internetvoorziening Bankrekeningen Onroerendgoeddiensten

108,1 108,1 107,0 106,4 105,4 105,3 103,7 103,5 102,6 102,3 102,0 101,6 99,7 99,7 99,7 99,6 98,0 97,8 97,3 97,1 96,4 96,2 95,8 94,2 93,8 92,9 92,9 92,6 90,7 106,1 103,4 103,2 103,1 103,0 102,6 102,4 101,8 101,6 101,1 100,9 100,5 100,0 99,9 99,5 99,3 97,7 97,1

Boeken, tijdschriften en dagbladen Niet-alcoholische dranken Pers. verzorgingsproducten Brood, granen, rijst en pasta Zuivelproducten Kleine huishoudelijke apparaten Vrijetijdsproducten Niet-receptgeneesmiddelen Alcoholische dranken Woning- en tuinonderhoudsprod. Groenten en fruit Overige elektronische producten Vlees en vleesproducten Grote huishoudelijke apparaten Brillen en lenzen Meubels en woninginrichting Kleding en schoeisel ICT-producten Nieuwe auto’s Brandstoffen Gebruikte auto’s

94,5 94,5 88,0 80

85

90

95

100

105

versch. 2011 7,1 1 6,4 2 4,4 3 4,4 4 4,1 5 5,6 6 5,4 7 1,6 8 0,5 9 0,5 10 1,2 11 12 1,3 13 -0,3 14 2,4 15 0,7 16 17 -0,7 18 0,4 19 -2,7 20 -3,9 21 -2,0 22 -3,9 23 24 3,3 25 26 27 -4,8 28 -6,8 29 -5,9 30 4,4 2,3 1,0 1,4 2,0 1,9 1,0 -1,1 1,7 -0,6 0,2 -0,6 -0,3 -0,5 -1,8 -0,9 -1,6 -4,5 -6,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2010 5 10 1 4 6 19 18 9 3 7 11 13 16 28 22 23 27 15 12 24 14 30

25 21 29 3 6 2 4 8 10 7 1 15 5 12 9 13 14 16 18 19 17 20

VERENIGD KONINKRIJK Particuliere levensverzekeringen en gokdiensten staan hoger in de ranglijst van het Verenigd Koninkrijk dan in die van de EU als geheel. Bij de productmarkten staan persoonlijke verzorgingsproducten en groenten en fruit hoger, terwijl brillen en lenzen lager staan. De markt voor cafés en restaurants heeft zowel de MPI-score als de positie in de ranglijst verbeterd ten opzichte van 2010 en staat nu hoger in het Verenigd Koninkrijk dan in de EU. Daarentegen is zowel de positie als de score voor de bankrekeningmarkt sinds vorig jaar gedaald; deze sector staat nu lager dan in de EU als geheel. Dit zou verband kunnen houden met de financiële crisis en de gevolgen ervan voor de bancaire sector. Vergeleken met vorig jaar zijn vier dienstenmarkten in de ranglijst gestegen: autoverzekeringen, woonhuisverzekeringen, auto-onderhoud en -reparatie, en gasdiensten. Watervoorziening is in dezelfde periode gedaald. Twee productmarkten, onderhoudsproducten en alcoholische dranken, zijn in de ranglijst gedaald ten opzichte van vorig jaar. Wat betreft de genormaliseerde MPIscores hebben persoonlijke verzorgingsdiensten en autoverzekeringen zich sinds vorig jaar verbeterd, terwijl onroerendgoeddiensten een lagere score hebben behaald. Deze verlaging zou verband kunnen houden met problemen op de huizenmarkt. Tegelijkertijd is de score van de markt voor boeken en tijdschriften gestegen en zijn die van gebruikte auto’s en brandstoffen gedaald.

110

t57 t

Bijlage III

BĲLAGE III — MARKTNAMEN Marktnaam

t58 t

Omschrijving

Luchtvaartdiensten

Luchtvaartmaatschappijen.

Alcoholische dranken*

Sterkedrank, wijn, bier (met uitzondering van dranken in cafés, bars en restaurants).

Boeken, tijdschriften en dagbladen

Boeken, tijdschriften, kranten, kantoorartikelen, periodieken (met uitzondering van postbezorging).

Brood, granen, rijst en pasta

Levensmiddelen: brood en graanproducten, rijstbloem, bakkerijproducten, pizza’s, pasta.

Cafés, bars en restaurants

Restaurants en bars, cafés, brasserieën, cateraars, afhaalrestaurants, pubs, straatverkopers, nachtclubs, discotheken, overige.


Kleding (met inbegrip van maatkleding) en schoeisel, kinderkleding, dameskleding, herenkleding, sportkleding, hoofddeksels, kledingstoffen, bont, beschermende kleding, handtassen en accessoires, kinderschoenen, damesschoenen, herenschoenen, sportschoenen, overige.

Culturele diensten en vermaak

Theaters, bioscopen, musea, dierentuinen, pretparken, kaartverkoopdiensten, overige.

Bankrekeningen*

Betaalrekeningen, bankpassen.

Zuivelproductenº

Melk, kaas, yoghurt, room, enzovoort.

Elektriciteitsdiensten

Elektriciteit.

Vaste telefoondiensten

Vaste telefoondiensten, telecomvoorziening, overige.

Groenten en fruit

Levensmiddelen: groenten en fruit.

Brandstoffen*

Voertuigbrandstoffen, benzine en diesel.

Meubels en woninginrichting

Gestoffeerde meubels, niet-gestoffeerde meubels, bedden en matrassen, keukenmeubels, inbouwmeubels, badkamermeubels, antiek, lederen meubels, wiegen, kinderstoelen, overige kinderkamermeubels, tuinmeubels, overige meubels, vloerbedekking (karpetten, matten en kleden, laminaten, tegels, hout, linoleum, ondertapijt, overige), huishoudtextiel (beddengoed, kussens, gordijnen en jaloezieën, meubelstoffen, overige), glaswerk, tafelgerei en keukengerei (serviesgoed, kook- en eetgerei, glaswerk, overige).

Gok- en loterijdiensten

Gok-, loterijen weddiensten (loterijen, casino’s, mobiel of internetgokken, overige).

Gasdiensten

Gas.

Brillen en lenzen º

Brillen, contactlenzen, zonnebrillen, enzovoort.

Vakantieverblijven

Hotels en overige vakantieverblijven (bijvoorbeeld logies met ontbijt, jeugdherberg), kampeer- en caravanterreinen.

Woonhuisverzekeringen

Woningverzekeringen.

Woning- en tuinonderhoudsproducten

Producten voor woningonderhoud en -verbetering, doe-het-zelfmaterialen (met uitzondering van verf en wandbedekking), verf, wandbedekking, omheiningen, schuren, elektrische gereedschappen (zoals boren, kettingzagen), niet-elektrische gereedschappen, tuingereedschappen (niet-elektrisch), grasmaaiers, overige.

Woning- en tuinonderhoudsdiensten

Diensten voor woningonderhoud en -verbetering, dakdekkers, behangers, loodgieters en loodgieten, vloerbedekking leggen, centrale verwarming (installatie en service), elektrische diensten en installaties, metselaars, timmerlui, schilders, glaszetters, ijzerhandelaars, hoveniers, boomchirurgen, stratenmakers en asfalteerders, keukeninbouw, isolatie, inbraakalarmen, wanddeklagen, vochtbestrijding, zonnepanelen, gootreiniging, schoorsteenvegers, deuren vervangen, badkamers plaatsen, zwembaden, overige.

ICT-producten

Goederen voor informatie- en communicatietechnologie (ICT), personal computers, zelfgebouwde computers, computeraccessoires, printers en scanners, spelconsoles, draagbare spelcomputers, computersoftware, computersoftware-upgrades, laptops, notebooks en tablet-pc’s, organizers en smartphones, mobiele telefoonapparatuur, vaste telefoonapparatuur, modems, decoders, overige.

Internetvoorziening

Internetvoorziening.

Beleggingen, pensioenen, effecten

Bankbeleggingen, particuliere pensioenen en effecten, beleggingproducten, portefeuille- en fondsenbeheer, particuliere persoonlijke pensioenen, effectenhandel en derivaten.

Grote huishoudelijke apparaten

Grote huishoudelijke apparaten, elektronische kooktoestellen, koel- en vrieskasten, wasmachines, centrifuges, wasdroogcombinaties, vaatwassers, kachels, vaste kachels, stofzuigers, magnetrons, naaimachines, draagbare kachels, overige.

Juridische en boekhoudkundige diensten º

Advocaten, juridisch advies, accountants, belastingadviseurs, auditors, overige.

Bijlage III

Marktnaam

Omschrijving

Vrijetijdsproducten*

Muziekinstrumenten, speelgoed, spellen (niet-digitaal), cd’s, dvd’s, audio- en videobanden, computer- en videospellen, hobbyproducten (bijvoorbeeld postzegels, modelauto’s, enzovoort), met uitzondering van spelers voor cd’s, dvd’s, spelconsoles, enzovoort.

Levensverzekeringenº

Particuliere levensverzekering die een financiële uitkering verschaft aan een begunstigde bij overlijden van de verzekerde, met inbegrip van kapitaalverzekering en lijfrenten.

Leningen en creditcards

Leningen, bancair krediet, creditcards, winkelcards, consumptief krediet, doorlopend krediet.

Vlees en vleesproducten

Lamsvlees, kalfsvlees, varkensvlees, rundvlees, gevogelte, geitenvlees, schapenvlees, overige.

Mobiele telefoondiensten

Mobiele telefoondiensten, telefoonvoorziening, tekstberichten, overige.

Hypothekenº

Bancaire hypotheken.

Nieuwe auto’s

Nieuwe auto’s.

Niet-receptgeneesmiddelen

Zonder recept verkrijgbare geneesmiddelen.

Niet-alcoholische dranken*

Koffie, thee, chocolademelk, mineraalwaters, limonades, vruchten- en groentesappen (met uitzondering van dranken in cafés, bars en restaurants).

Overige elektronische producten

Elektronische producten (geen ICT-/vrijetijdsproducten): dvd-spelers/recorders, videorecorders, televisietoestellen, cd-spelers, hifi-mediaspelers, niet-draagbare cd-, hifi- en mediaspelers, draagbare radio’s, camera’s, videocamera’s. Fotoapparatuur, cd’s (blanco), dvd’s (blanco), audio- en videobanden (blanco), overige.

Georganiseerde vakanties en reizen

Georganiseerde vakanties en reizen, overige.

Persoonlijke verzorgingsproducten

Toilet- en elektrische apparaten, cosmetica, toiletartikelen (met inbegrip van luiers), pruiken, haarverzorgingsproducten, parfums, elektrische scheerapparaten en tondeuses, haarkleurmiddelen, krultangen en -kammen, overige.

Persoonlijke verzorgingsdiensten*

Kappers, dieetclubs/-centra, schoonheidsbehandelingen, haartherapie, cosmetische therapie, nagelverzorging, kuuroorden, sauna’s, hamams.

Postdiensten

Correspondentiepakketten, snelpost, periodieke publicaties, uitgifte en verkoop van postzegels.

Onroerendgoeddiensten*

Makelaars in onroerend goed en bemiddelaars bij verhuur.

Gebruikte auto’s

Gebruikte auto’s.

Kleine huishoudelijke apparaten

Kleine huishoudelijke apparaten, keukenmachines, koffieapparaten, broodroosters, grillovens, overige.

Sport en ontspanning

Gezondheidsclubs en sportscholen, sportvoorzieningen, sportinstructeurs (met uitzondering van ‘non-profit’-sportclubs of activiteiten die worden georganiseerd door vrijwilligers en dergelijke).

Treindiensten

Spoorwegen.

Tram-, bus- en metrodiensten

Tram, lokaal busvervoer, sneltram en ondergrondse.

Tv-voorzieningº

Tv-abonnementen (geen kijkgelden), abonnementen op kabeltelevisienetwerken, abonnementen op satelliet-tv, abonnementen op digitale televisie, abonnementen op telefoonnetwerken/modems/internet en overige diensten van dergelijke aard met een doorlopende overeenkomst (abonnement), waaronder niet begrepen kijk- en luistergelden voor publieke omroepkanalen.

Autoverzekeringen

Verzekeringen voor vervoer, auto’s, overige wegvoertuigen, boten, luchtvaartuigen.

Autoverhuurdiensten

Personenautoverhuur, motorfietsverhuur, bestelautoverhuur, caravanverhuur, bootverhuur, overige verhuur.

Auto-onderhoud en -reparatie

Onderhoud en reparatie van voertuigen en overig vervoer, franchisegarage of dealer, zelfstandige garage, hulp bij pech onderweg, overige.

Watervoorziening

Watervoorziening.

In 2011 is de omschrijving van de markten met een sterretje (*) enigszins aangepast. De marktnamen met een gradenteken (º) zijn nieuw of niet vergelijkbaar met 2010.

t59 t

ND-AO-11-002-NL-C

EUROPESE COMMISSIE. HET SCOREBORD VOOR DE CONSUMENTENMARKTEN Markten laten werken voor consumenten Zesde uitgave oktober 2011

Recommend Documents