INFORMATIE-BULLETIN VAN EN VOOR DE LOlSPORTORGANISATIE Interview
Esther Wijffels: "Steeds opnieuw bewijzen is voorbij"
I
door aoo Rob lansen
11'
Ioeval
kan je leven een heel andere wending geven. Daar kan de 32-jarige sergeant der eerste klasse Esther Wijffels over meepraten. Na haar opleiding aan het CIOS in Sittard van 1984 tot en met 1987 ging zij geheel logisch, met de specia lisatie zwemmen op zak, aan de slag in een zwembad. Dat Esther WUIfel.\' betekende lange dagen maken in een altijd met chloor bezwangerde lucht en weinig verdienen. Dit was het niet echt wat zij zocht. Twee jaar hield zij het vol, toen besloot zij haar leven een andere wending te geven. Ze wilde doorstuderen in enkele exacte vakken, waar ze goed in is. Totdat iemand, die bij de Luchtmacht werkte, haar attendeerde op de mogelijkheid om daar LO/Sportinstructeur te worden. Dat sprak haar aan en ze solliciteerde in 1989 meteen maar bij alle drie de krijgsmachtdelen naar een baan als LO/Sportiustructeur. Zij werd uiteindelijk aangenomen bij de Landmacht, omdat de Luchtmacht geen vacatures had en er bij de Marine eerst een mariniersopleiding w
gevolgd moest worden. Zij werd daarmee niet de eerste vrouwelijke LO/Sportinstructeur, Sandra Bakker ging
haar voor, maar wel de eerste met een BOT ~contract. Nu, vier plaatsingen, een uitzending naar Bosnië, negen jaar militaire vijfkamp en elf jaar later, werd het tijd voor een interview. "Op het CIOS werd een baan als LO/Sportinstructeur bij defensie nooit naar voren gebracht", vertelt Esther. "De afgestudeerde mannen kwamen er automatisch mee in contact als zij hun dienstplicht moesten vervullen. Aan vrouwen werd gewoonweg niet gedacht." In eerste instantie solliciteerde Esther naar een BOT-contract bij de KL, maar dat ging niet door. "Ik kwam vlot door alle keuringen heen, maar hel sollicitatiegesprek werd een drama", weet zij zich
1
nog goed te herinneren. "Dat kwam vooral, omdat er op dat moment al een vrouw in opleiding was op het OCLO, maar dat ging niet zo goed. Zij slaagde achteraf wel, maar 'men' vroeg zich nog steeds af of de functie van LO/Sportinstructeur wel paste bij een vrouw. Eerst twaalf maanden opleiding op de KMS en dan maar afwachten of het goed zou gaan, dat wilden zij mij niet aan doen. Daardoor kreeg ik slechts een KOlt Contract Vrouwen (KCV)-contracL Zo'n contract was ongeveer het meest verschrikkelijke en slechtste contract, datje kon hebben. Alle nadelen van een dienstplichtige en KVV -er zaten er in en het aantal procenten voor
Inhoudsopgave Jaargang 8, nummer 1, februari 2000
Esther Wijffels:"Steeds opnieuw bewijzen is voorbij" door 000 Rob lansen Brabants door personeel LO/Sportgp Seeligkazerne Levensverhaal van Ikol Karel de Wijk door HallS Wedel J aafverslag OOOIM C 1999 door sgt I Pièrre van den Berg Zwaarlijvigheid door aoo Hans Westerduin Geert Kooistra: "V au legergroen naar politieblauw door aoo Rob lansen Johan Bouman; "Sportcommissie gaat on 1îne" door aoo lohan Bouman Tae-Bo, een hype of waardevol trainingsprogramma? door Nastasja van den Hoven Wist u dat. .... ??????? door aoo Rob lansen
Pag. I
Pag. 3 Pag. 4 Pag. 7 Pag. 8 Pag. 9
Pag. 11 Pag. 14
Pag. 15
Zandloper korte cursus en waren inmiddels de fysieke eisen voor vrouwen aangepast. Het werd dus een makkie. Jammer dat ik er veel dingen moest leren, waarmee ik later nooit meer in aanraking kwam. Ik heb er dus weinig geleerd, veel lol gehad, kortom een supertijd. Tijdens de opleiding aan het OCLO had ik vaak het gevoel van, wat doe ik hier? Het was alleen maar herhalen en uit pure nood lieten ze ons activiteiten organiseren. Dat gevoel van bezighouden leefde sterk bij mij."
Vergeten?
In Bosnië op uitzending geniet Esther van het zonnetje. de 'oprotpremie' was erg laag. Alle voordelen van een KVV -contract zoals onder andere studiemogelijkheden, ontbraken. Daarnaast had het contract maar ccn looptijd van 2'/2 jaar. Toch pakte ik mijn kans en begon met de dienstplichtige novemberlichting van 1989 aan de opleiding op het OCLO in Ossendrecht."
Weemoed De dienstplichtige lichting die in november 1989 van start ging, bestond uit 64 mannen en welgeteld één vrouw. "Ik moest aan dezelfde eisen voldoen als de dienstplichtige mannen", haalt Esther zich nog glashelder voor de geest. "Die haalde ik compleet. Sterker, volgens de toenmalige commandant van het OCLO, Heol Jonckheere, sleepte ik ook nog enkele dienstplichtigen door de opleiding, omdat ze voor mij niet wilden onderdoen Het was een mooie opleiding, waarvan ik de volle vier maanden heb genoten. Vaak denk ik er nog met weemoed aan terug."
Beschermde omgeving Haar eerste plaatsing werd de LO/Sportgroep op de van Hornekazeme in Weert. "Veel te kiezen in deze had ik niet. Ik werd gewoon in Weelt op de KMS geplaatst. Een beschermde omgeving, zal men gedacht hebben. Op de eerste dag kreeg ik al een preek van C-KMS te verwerken. Ik dacht, wat krijgen we nu. Hij vertelde mij precies hoe ik mij als vrouwelijke instructeur moest gedragen. Ik was de eerste in Weert en daar werd toch enigszins vreemd tegenaan gekeken. Vooral de ouderen hadden het er moeilijk mee. Zij zagen mij als indringer in hun mannenwereld. Dat lieten zij merken ook. Eigenlijk wilde ik er na twee weken al de brui aangeven. Gelukkig zag de leiding in, dat het niet goed ging en heeft er precies op tijd wat aangedaan. Vooral van aoo Dick Kuiten heb ik toen veel steun gehad. Hij heeft zich over mij ontfermd. Na een maand of twee had ik pas het gevoel, dat ik opgenomen was in de groep en voelde dat ik redelijk op mijn plek zat."
BOT-er Toen haar KCV -contract er op zat, kreeg Esther de kans om BOT-er te worden. Dat betekende vier maanden opleiding op de KMS en het OCLO. "Op de KMS volgde ik een ver-
2
De LO/Sportgroep van de kol Palmkazerne werd het volgende station. "Meteen een plaatsing om snel te vergeten en eigenlijk ook weer niet. Hier kwam ik in aanraking met een negatieve kant van de organisatie. In het persoonlijke vlak zijn hier grove fouten gemaakt en dat heeft mij veel pijn gedaan. Op de oorzaak wil ik liever niet ingaan. Wel wil ik kwijt, dat de instructeurs wel op elkaar konden rekenen en sterk naar elkaar toe groeiden. Het werk op de LO/Sportgroep bestond voornamelijk uit het organiseren van activiteiten op alle niveaus. Ondanks alles waren die van uitstekende kwaliteit."
Parate eenheid "Ik had lang opgezien legen een plaatsing bij een parate eenheid, maar eens moest het er van komen. Hel werd de LO/Sportgroep van de RvS-kazerne in Oirschot. Later bleek, dat dit hel beste was dat me kon overkomen. Meestal had ik in het begin als ik ergens nieuw kwam, het gevoel dat ik me weer moest bewijzen. Kwam er een man, dan startte die gewoon op niveau nul, kwam ik als vrouw dat startte ik op niveau min tien. Ik moest me altijd extra bewijzen, tenminste dat gevoel had ik altijd voorheen gehad. Bij mijn plaatsing op RvS-kazerne in Oirschot had ik dat voor het eerst niet. Dat kwam, omdat veel collega' s mij al kenden en vertrouwd waren geraakt met vrouwelijke instructeurs. Daarnaast gaf de commandant van de LO/Sportgroep, kap Wim Hoogendoom, mij snel het vertrouwen terug, dat ik in de leiding in Bussum verloren had. Jammer, dat hij de dienst is uitgestapt."
Uitzending "Wim Hoogendoom zette me op het II e Tkbat, want die kwamen niet zo vaak sporten. Daar was dus nog eer aan te behalen. Het is me allemaal tweehonderd procent meegevallen. Het is zelfs zo goed bevallen, dat ik mee op uitzending ben gegaan. Samen met Anthony Scheepers, hij was de enige cordelet vert van onze LO/SpOltgroep die nog niet op uitzending geweest was, verzorgden wij zes maanden de LO/Sport in Sisava (Bosnië). Anthony Scheepers kende ik trouwens al van de opleiding in 1989 en 1992 op het OCLO. Wij hielden ons in Bosnië bezig met alles wat maar met sport te maken had. Wij verdeelden de accommodatie, het materiaal, langlaufen, GV A aan de springschans, organisatie van toernooien en bergredding aan het geneeskundig personeel. Ik heb er eigenlijk nooit wat van gehoord, hoe de LO/Sportorganisatie er over dacht, dat er een vrouw mee op uitzending ging. Ik heb me gewoon vrijwillig opgegeven en ben gegaan. That' s it. Wim Hoogendoorn zal er denk ik wel meer van weten, maar die heeft er niets van tegen mij gezegd."
Zandloper
Traditie en sfeer Na de zoveelste reorganisatie kwam Esther in 1999 op de KMA terecht, een plaats die ze altijd al ambieerde. Weer iets helemaal anders en eindelijk eens wat dichter in de buurt van haar woonplaats Raamsdonkveer. "Hier hebben ze interleet. Net wat meer dan ergens anders. Dat maakt het werk leuker, maar ook moeilijker. Hier kun je echt met je vak bezig zijn, zonder politieagent te spelen. Daarnaast zijn er nog de sportverenigingen, waarvan ik de hockeyclub ga doen. Ik moest hier trouwens wel wennen aan alle tradities en aan de speciale sfeer die hier hangt. Leuk en gevarieerd is hel wel, want ik ben net terug van een skiweek. Eerst had ik moeite om Oirschot te verlaten, maar nu ik gewend ben aan het gebeuren op de KMA, weet ik zeker dat ik hier een mooie periode tegemoet ga."
Vijfkamp
Laatste kans "Het bleek later ook meteen mijn laatste kans, want na 1991 verschenen de Chinezen op het podium en die kon ik niet hebben. Dat waren gewoon professionals. Er zaten er meteen vier bij de eerste tien, daar was niet tegen te vechten. Later kwamen daar ook nog de Russen en Noord- Koreanen bij. Toch hadden we de laatste jaren een goed team en werden op de Militaire Wereldspelen in Zagreb vorig jaar nog vijfde. Maar daar komt nu een eind aan. Ik zou best wat voor de vijfkamp willen betekenen, maar eerst neem ik even afstand, Als er ruimte is of als ze me vragen wil ik best wat in de begeleiding doen, want als je met de vijfkampbacterie bent besmet, dan kom je er niet meer af."
Naast haar werk als LO/Sportinstructeur gaat Esther al haar tiende jaar in als lid van de militaire vijfkampploeg. "En dat is mijn laatste jaar", laat ze meteen weten. "Ik vind hel mooi genoeg en ga er mee stoppen. In december van 1990 werd ik gegrepen door hel vijfkampvirus en dal heeft me nooit meer losgelaten. Het begon met een verzoek van Rob Jansenjunior om op een trainingsdag van de militaire vijfkampploeg voor mannen met nog een stel andere vrouwen een test te doen. Het eerste WK voor vrouwen stond immers in 1991 in Noorwegen op stapel. Nederland wilde daar met een vrouwenploeg aan deelnemen. De militaire vijfkamp werd eerst met name alleen in de Scandinavische landen beoefend in wedstrijdverband, een WK ontbrak nog. Uiteindelijk hebben we met vier vrouwen aan dit WK onder leiding André Wijnberger deelgenomen en niet zonder succes. In hel indi-
V(ffkampsler Esther neemt soepelOes een hil1dernis.
Het Werk
I
vidueelklassement werd ik tweede en de ploeg werd derde. Dat was een daverende verrassing. Al heb ik de gouden medaille weggeven bij het handgranaatwerpen ..
-
Brabants door personeel LO/Sportgroep Seeligkazerne te Breda
I0 Inze vorige commandant, kol bd Wil Maaswinkel,
raadde ons aan een korte cursus Brabants te geven. Dit vooral, omdat LOlSportpersoneel uit de noordelijke streken, zich na de laatste personele rotaties nog niet helemaal thuis voelen in onze mooie provincie Noord~ Brabant. Daarnaast dient dit als een hartversterker voor hen, die met pijn in hun hart de regio Zuid- en WestNederland verlaten hehben. Zoals u wellicht allen weet is het Brabants de kortste taal van ons land en dus ook de efficiëntste. N: Hieromtrent kunnen wij geen zekerheid bieden. B: Ge wit ut nie
N: Hiermee denk ik geen problemen te ondervinden. B: Hendig zat N: Dit wordt door mij als bijzonder spijtig ervaren. B: Das sund N: Wat u mij nu vertelt verbaast mij ten zeerste. B: Wa zedde nauw? N: Deze informatie is volstrekt nieuw voor mij. B: Dor week niks van N: Ligt dit binnen het kader van uw bevoegdheden? B: Madde gij da wel?
N: Zulks ben ik geenszins van plan. B: Da denk ik toch nie
N: Het leven van een Brabander gaat niet over rozen. B: Tis wa
N: Ligt dat in de lijn der verwachtingen? B: Za da?
3
Zandloper
In Memoriam !-
I
Levensverhaal van lkol Karel de Wijk door Halls Wede!
HI
I
et levensverhaal vanlkol Karel Frederik de Wijk, de man die de LO/Sportorganisatie van de grond tilde.
Karel de Wijk werd geboren op 17 januari 19 I 8 als zoon van een spoorwegbeambte. Na de HBS vervulde hij (vervroegd) zijn militaire dienstplicht, ging met groot verlof en meldde zich enige tijd later aan bij cic KMA. Hij werd op 15 september 1938 ingelijfd als cadet en studeerde op 16 oktober 1939 af. Daarna volgde een plaatsing als vaandrig bij de Infanterie. Nauwelijks zeven maanden later brak de oorlog uit. Als sectiecommandant van een kazemat vocht De Wijk bij één van de grote rivieren tegen de Duitsers. Na de capitulatie werd hij, evenals alle officieren, op non-actief gesteld en door de Duitsers stelselmatig gevolgd in zijn doen en laten. Karel de Wijk ging studeren aan de Academie voor Lichamelijke Opvoeding in Amsterdam en behaalde na twee jaar de akte MO-P.
Arrestatie Op 15 mei 1942 werd hij door de Duitsers gearresteerd en afgevoerd naar het krijgsgevangenkamp Langwasser in Neurenberg. Daarna zat hij nog in Stanislaw in Polen en tenslotte in Neubrandenburg. Uit deze kampen is hij tweemaal ontsnapt, doch beide malen weer gegrepen. Daarna hield hij zich voornamelijk bezig met het organiseren van ontsnappingen van zijn medegevangenen. Dat was uiteraard een uiterst riskante onderneming en hierdoor stond hij bij zijn lotgenoten in hoog aanzien. (Vele jaren later zouden deze activiteiten van Karel de Wijk van groot belang blijken voor de LO/Sportorganisatie van de Koninklijke Landmacht.) Terug uit krijgsgevangen kamp De Wijk keerde terug uit Duitsland op 5 juni 1945. Enkele maanden later werd hij naar Engeland gestuurd en vertrok op 8 oktober 1946 naar Indonesië. Daar werd hij ingedeeld bij de Aan- en Afvoertroepen en hield zich met logistieke zaken bezig, Op 30 december 1948 keerde hij terug in Nederland, volgde een aantal cursussen, was compagniescommandant op de Onderofficiersschool (OOS) in Wezep en werd uiteindelijk geplaatst op het hoofdkwartier bij de sectie 03.
Naar de LO/Sport van de KL Inmiddels zijn we beland in de periode van de luÎ1enantgeneraal Hasselman, chef generale staf van begin 1951 tot oktober 1957, Frits Oldenburger maakte in zijn artikelenreeks gewag van de 'Hasselmandoctrine'. Deze hield in dat de generaal, die een aversie had tegen de sport, sportinstructeurs overbodig vond, Hij kon uiteraard niet heen om een goede fysieke conditie van het personeel, maar vond dat de wapen/dienstvakînstructeurs deze kon verzorgen. Derhalve \vilde de generaal alle sportinstructeurs terugsturen naar het wapen of dienstvak. de SMLO opheffen en de CIMS (thans BIMS) ontmantelen, Er was een aantal opperofficieren dat
4
Karel de Wijk
het gedachtegoed van Hasselman aanhing, maar er waren ook officieren op het hoofdkwartier die beseften, dat dit niet kon en Nederland zich bovendien behoorlijk zou isoleren. Landen om ons heen hadden wel een redelijke militaire LO/Sporlorganisatie, met aan kop Frankrijk, dat een heus 'sportbataljon' kende, waarin alle toppers een plaats kregen. Er moest tegengas worden gegeven en in die sfeer werd de MO-P-er en allesdurver Karel de Wijk naar voren geschoven en geplaatst bij de Inspectie der Opleidingen (ldO), bureau sport. Hij had de stilzwijgende opdracht er iets van te maken. Met voortvarendheid ging De Wijk aan de slag, diende allerlei voorstellen in, die of direct werden afgewezen of voor langere tijd in de lade verdwenen van de top van de Inspectie, Dit noopte De Wijk tot een geheel andere strategie, Alle voorstellen werden op aantekenvellen uitgetypt en gingen onderhands naar het hoofdkwartier, waar inmiddels een aantal vrienden uit de tijd van de krijgsgevangenschap zaten. Elk aantekenvel begon dan ook steevast met de aanhef 'AMICE', Enkele maanden later kwamen dergelijke voorstellen als dictaat terug op de Inspectie, Het zal duidelijk zijn, dat dit De Wijk niet in dank werd afgenomen. Toch werd hem door de eerste Inspecteur niet al te veel in de weg gelegd en zo kreeg hij voor elkaar dat: Aan de SMLO vijf burgerdocenten werden toegevoegd; Er een groter aantal opleidingen voor beroepsonderoffieieren-sportinstructeur van start gingen; Er een achtmaandse cursus voor sportofficieren kwam; Sportofficieren met de juiste vooropleiding op rijkskosten mochten studeren aan de Haagsche Academie voor Lichamelijke Opvoeding; Er een begin werd gemaakt met de LOlSportorganisatie, er kwamen rayons, regio' s en het bureau sport van de IdO werd een sectie LO/Sport en een bureau Sport;
Zalldloper
De Sportcommissie KL werd opgericht; Er geld los kwam voor het bouwen van sportzalen, sporthallen en overige accommodaties en er beter materiaal kon worden aangeschaft.
In conflict met de top van de Inspectie In het begin van de jaren zestig kwam er een nieuwe Inspecteur der Opleidingen en ccn nieuwe chef staf. Vooral de laatste accepteerde de 'strategie' van De Wijk absoluut niet en draaide de duimschroeven aan. Steeds vaker werd De Wijk 'boven' geroepen, op het laatst wel driemaal per dag. Ik maakte zelfs mee, dat hij nog onderweg was naar beneden en dat de telefoon ging met de opdracht: 'direct weer boven komen'. Het ging er bij die 'besprekingen' zo hard aan toe, dat iedereen in het gebouw kon meeluisteren. Uiterlijk onbewogen kwam De Wijk terug van deze seances, links en rechts een knipoog uitdelend. Maar toen ik op een keer, na één van die besprekingen, zijn kamer binnenkwam zat hij daar, de broekriem los, hemd open, in elkaar gekropen van de maagpijn. Het wachten was op een fout, die hij zou maken en die kwam ook. Wat was het geval? Zijn vrienden op het hoofdkwartier hadden een schietvereniging opgericht en schoten er in de bunker van de Julianakazerne lustig op los. Zij hadden echter geen goede wedstrijdwapens en De Wijk zag kans iets terug te doen. Uit de fondsen, die hij overigens zelf had losgepeuterd, schafte hij ten behoeve van het hoofdkwartier vijf wedstrijdrevolvers Smith en Wesson aan, dit zonder toestemming van de kolonel (chef staf). Deze kreeg er lucht van, getipt als hij werd door een 'collega' van De Wijk, die er op uit was hem een hak te zetten. Deze aankoop werd aangegrepen als bewijs van 'een frequent eigenmachtig handelen, buiten de
hiërarchische commandolijn om' en daar was geen speld tussen te krijgen. De Wijk zag de opbouw van de LO/Sportorganisatie als een roeping en nam daarvoor alle denkbare risico's met dit als gevolg. Een functionele degradatie in de vorm van een overplaatsing als regionaal LO/Sportorganisatie (Deventer) werd zijn deel, met de aantekening dat hij nooit meer de functie van hoofd sectie LO/Sport zou mogen bekleden. Regio Oost Hierover is geschreven, dat De Wijk als een verbitterd man naar Oost vertrok, maar daar ben ik het niet mee eens. Hij accepteerde de consequenties van zijn handelen, maar ging wel onmiddellijk in de tegenaanval, in de vorm van een beklag tegen zijn overplaatsing. Toen dat werd afgewezen ging hij in beroep bij het ambtenarengerecht, vervolgens in hoger beroep en tenslotte in cassatie, alles tevergeefs. Inmiddels waren er ruim zeven jaar verstreken. En toen gebeurde een wonder. Tot Inspecteur der Opleidingen werd benoemd de generaalmajoor Joop van Eisen, één van de allerbeste vrienden van De Wijk uit de tijd van de krijgsgevangenschap. Het eerste dat Van EIsen op de Inspectie deed, was het toenmalige hoofd van de sectie LO/Sport, die al meer dan veertig dienstjaren had, met pensioen te sturen en Karel de Wijk terughalen als sectiehoofd. Hiermee ging Van EIsen in tegen de uitspraak van alle hiervoor genoemde instanties en er was niemand, die hem een strobreed in de weg durfde leggen. Aldus werd Karel de Wijk gerehabiliteerd en kwam terug op het oude nest. De tijden waren echter veranderd, alles was intussen gestructureerd en het 'Grote Ritselen' was niet meer mogelijk. Het laatste gevecht dat hij leverde was zijn
Karel de WUk wordt uitgezwaaid. (tekening overgenomeJ1/1il impuls nummer 5, april 1974)
5
Zandloper
Via de sectie Militaire Geschiedenis achterhaalden we in we/ke krijgsgevangenkampen Karel de Wijk onder andere Îs geweest.
streven om LO/Sportofficieren zonder akte MOwP ook bevorderd te krijgen tot majoor, maar dat was een verloren race. MetFLO Op I mei 1974 ging hij met FLO en namen we in de Rijnhal in Arnhem afscheid van het fenomeen Karel de Wijk. Hij zou niet gewild hebben, dat zijn leven zou worden gedramatiseerd, maar in dit verband mag toch wel worden vermeld, dat hem na zijn ontslag weinig bespaard is gebleven. Nauwelijks een paar maanden thuis werd hij getroffen door een eerste herseninfarct. Het is niet bewijsbaar, maar wel zeer aannemelijk, dat de spanning van al die jaren hem fataal geworden is. Miel Hollard en ik zochten hem op in zijn huis aan de MarshallIaan in Utrecht en het was duidelijk: de beer was geveld. Moeilijk sprekend zat hij daar en was na een halfuur dood op, waarna zijn echtgenote ons vriendelijk, maar resoluut buiten de deur zette. Een aantal jaren later overleed zijn vrouwen weer enkele jaren later, op IS april 1986 crashte zoon Rob met zijn F 16 in Duitsland tijdens een oefening laagvliegen en overleefde de crash niet. Ik zag Karel de Wijk terug op mijn afscheid op 20 oktober 1987. Hij was per trein uit Mook gekomen, wat inmiddels zijn woonplaats was. Omdat hij moeilijk sprak, was hij niet van plan een speech te houden, maar kon het uiteindelijk niet laten en het ging als vanouds. Op 26 oktober 1989 was hij weer in Den Haag op het afscheid van Ruud Kuitems. Na afloop vroeg hij mij hem naar het station te rijden. Omdat hij moeilijk liep, wilde ik hem naar het perron begeleiden, maar dat werd geweigerd. Ik zie hem nog het Centraal
6
Station binnengaan, omkijken deed hij niet, typisch De Wijk. Ik zou hem nooit meer terugzien. Het einde van een strijdbaar leven Karel de Wijk overleed op 8 november 1995. Een aan mij gerichte rouwbrief en daarop volgend een razendsnelle actie van Ruud Kuitems, die over veel adressen beschikte, zorgden er voor dat een aantal getrouwen rond zijn kist waren verzameld. In de aula hield Ikol b.d. L. van de Wee een schitterende toespraak, die De Wijk recht deed en zijn kinderen veel goed zal hebben gedaan. Karel de Wijk was voor de LO/Sportorganisatie van de Koninklijke Landmacht de juiste man, in de juiste tijdspanne, op de juiste plaats. Hijzelf heeft er een hoge prijs voor betaald.
Tot slot Tot slot van deze In Memoriam zou ik een beroep willen doen op allen, al of niet in werkelijke dienst, die hun prachtige carrière in de La/Sport te danken hebben aan, uiteraard in de eerste plaats hun eigen kwaliteiten, maar daarnaast toch in belangrijke mate aan de gevechten die Karel de Wijk leverde, om hun invloed aan te wenden, teneinde Karel de Wijk die plaats in de LO/Sportorganisatie te geven, die hij verdient. De suggestie is: noem één van de nieuw te bouwen of te renoveren sporthallen naar hem. Pas dan zal naar mijn gevoel een schuld zijn ingelost.
Zandloper
Medezeggenschaps~
commissie
Jaarverslag 1999
I
door sgt I Pièrre van den Berg
-
HI
I
et Onderdeelsoverlegorgaan (000) van de LOlSportorganisatie heeft in het jaar 1999 de onderstaande samenstelling gehad: voorzitter elnt Sjors Röttger, secretaris aoo Theo Vonk, leden: kap Jan van den Dool, sm Roei Cnppen, aoo Hans Westerduin en sgt
I Pièrre van den Berg. Door cursussen en dergelijke van kap Jan van den Dool en sgt I Pièrre van den Berg kwam het werk meestal op de schouders van drie leden terecht. In het najaar van 1999 is het 000 omgevormd tot de Medezeggenschapscommissie (MC) LOlSportorganisatie. Tijdens de maanden juli en augustus heeft het 000 verkiezingen gehouden ten hehoeve van het nieuw te vormen Me. l\tIede door de wijze van informeren van de achterhan en de keus om die direct kiesbaar te stellen, werden deze verkiezingen een succes. Nadat de verkiezingstermijn was verlopen waren er in totaal tien kandidaten voor een plaats in de Me. Het 000 heeft in de eersle maanden van 1999 een flinke klus gehad aan de reorganisatie van de LOlSportorganisatie. De weinige leden moesten zich inlezen en inleven in de diverse concepten. Verder heeft het 000 rond de tafel gezeten met het gereorganiseerd overleg (lees ACOM en bureau FUW A) om zich terdege voor te bereiden op deze klus. Uiteindelijk heeft het 000 een aantal standpunten ingenomen: a; uitbreiding van het aantal sergeanten-majoor; b' uitbreiding en veranderingen van het aantal uitloopfuncties; c; een majoor-functie in de regio Duitsland.
Veel werk verzet Aansluitend heeft het 000 een formeel advies uitgebracht en zijn deze standpunten meegenomen in de reorganisatie. Tussen de bedrijven door heeft hel 000 veelvuldig mel CLO/Sportorganisatie gesproken over het personeelsvullîngsplan en aanvang van de reorganisatie waarvan u inmiddels weet waar dit allemaal toe heeft geleid. [n het afgelopen
Korte berichten -
jaar heeft het 000, buiten de reorganisatîeperikeJen om, tweemaal overleg gevoerd met de vorige commandant en tweemaal met de huidige commandant. Veel zaken zijn aan de orde gekomen. Het concept werkvelden werd steeds verder geactualiseerd, het hoofdstuk oefentoelage en VROB regeling werd bij de kop gepakt en natuurlijk werd er veelvuldig gesproken over de werklast in combinatie met de ontevredenheid bij het personeel. Tevens werd er actie gevoerd om het kledingpakket uitgebreid te krijgen met een coachjas en regenkleding. Daarnaast werd het budget schoeisel verhoogd en het kledingpakket dames aangepast.
Verdere acties Na het installeren van de MC zijn we doorgegaan met acties die nog openstonden. Het kledingpakket bleef voor de commandant actueel alsmede het beleid doorstroom LOlSportpersoneel en uitzendingen. Tevens heeft de MC vragen gesteld aan de commandant wat zijn visie is met betrekking tot het MBOI OOTO/HBO-officierenlrajeCl. Aan het einde van het jaar 1999 heeft de MC geparticipeerd in de nieuwe informatievoorzieningorganisatie Door het oprichten van deze nieuwe organisatie is de LO/Sportorganisatie uitgebreid met twee informatie voorziening (IV)-functies. Inzet en vertrouwen Uiteraard heeft het OOO/MC geprobeerd de vragen van de aehterban te beantwoorden. Indien het OOO/MC deze vragen niet relevant vond, dus geen structureel probleem en of algemeen belang, werden deze weer teruggelegd bij betrokkenen. Met dit in het achterhoofd willen wij nogmaals benadrukken dat de MC een middel is om met de commandant formeel van gedachten te wisselen. Een ieder staat het vrij om gebruik te maken van dit middel. De Me hoopt dit jaar op dezelfde wijze kunnen blijven werken als hel OOO/MC dat in 1999 heeft kunnen doen. Dit op basis van inzet en vertrouwen van een ieder.
Zes nieuwe BBT-ers beëdigd
I Op 23 december werden in Amersfoort zes nieuwe BBT-ers LOlSportinstructeur door onze commandanl kol Peter Rommelse beëdigd. De zes hadden daarvoor al hun diploma LO/Sportinslructeur ontvangen uit handen van C-LOSS maj Johan Groen.
Strakke bekkies hU de diploma-uitreiking. V.I.Il.r.: cursusleider aoo Jack Wouters, Cor Wilden;, Stani Groeneweg, Siger Evens, Henri van Seeters, Nathalie Ohm'ek en Jeroen Bink.
7
Zandloper
Voeding
I
Zwaarlijvigheid door ([00 Hans Westerduin, LOSS Amer.\fóort
IA liS men dikte definieert als een lichaamsgewicht dat
het gemiddelde gewicht bij een bepaald lengte met meer dan twintig procent te boven gaat, is ongeveer een vierde van de Nederlandse bevolking te dik. De meeste zouden liever slank zijn en deze verlangens leveren ccu onverzadigbare markt op voor dieetartikelen of wat daar voor door moet gaan. Voor een deel zijn er gezond~ heidsredenen (althans dat wordt soms gezegd), maar belangrijker zijn de heersende sociale normen ten aan~ zien van de fysieke aantrekkelijkheid (Stllnkard, 1975).
Het gros van de onderzoekers is het er over eens, dat er allerlei verschillende redenen zijn waarom mensen dik
worden. In een minderheid van de gevallen is er een lichamelijke oorzaak. Meestal is het gewoon een kwestie van te veel eten.
meer dan nodig was om zijn eerdere gewicht te behouden. Hun lichaamsbeweging werd constant gehouden met de voorgaande periode. Dit dieet duurde honderd dagen. Zoals verwacht namen alle 24 mannen toe in gewicht, maar hoeveel ze aankwamen verschilde nogal. Namelijk van vier tot dertien kilogram. Een ander verschil was aan welk deel van het lichaam het nieuwe gewicht zich had vastgehecht. Bij sommige de onderbuik, bij andere juist de dijen en de billen. Het belangrijkste resultaat was, dat de gewichtstoename van elke proefpersoon sterk overeen kwam met die van zijn tweelingbroer. Een andere factor heeft te maken met de vetcellen in het lichaam. Bij zwaarlijvige mensen is het aantal veteellen in het lichaam ongeveer drie keer zo groot als bij mensen met een normaal gewicht. Dikke mensen dragen deze veteellen als hun noodlot met zich mee. Als men op dieet gaat, nemen de cellen in omvang af, rnaar hun aantal blijft onveranderd. Het vermoeden bestaat dat het brein ~ig nalen ontvangt die tot eten aanzetten opdat de cellen weer hun gewone omvang krijgen.
Gedragsfactoren bij zwaarlijvigheid Meestal ligt de oorzaak van zwaarlijvigheid in het gedrag. Sommige mensen eten te veel en bewegen te weinig. Waarom? Waarschijnlijk zijn er veel verschillende redenen voor chronisch te veel eten. Dikke mensen blijken ongevoeliger te zijn voor hun eigen interne hongertoestand dan voor signalen van buiten. In een voedselrijke samenleving als de onze, is aan zulke externe prikkels geen gebrek.
Er zijn lichamelijke factoren die het waarschijnlijk maken dat een persoon te dik wordt, zelfs als hij of zij niet meer eet en minder lichaamsbeweging heeft dan een ander. Een reden kan een betere spijsvertering zijn. De persoon, die in staat is om een vrij groot deel van het ingenomen voedsel te verteren, zal meer wegen dan iemand bij wie de spijsvertering minder efficiënt verloopt. Een andere reden kan het metabolische niveau zijn. Hoe minder voedingsstoffen er verbrand worden, hoe meer er over blijft voor vetopslag.
Lichamelijke factoren bij zwaarlijvigheid Deze verschillen in constitutie kunnen mede verklaren waarom sommige mensen sneller aankomen dan anderen. Recent onderzoek geeft aan, dat deze verschillen in metabolische efficiëntie gedeeltelijk atl1ankelijk zijn van genetische factoren. Bij twaalf paren van identieke mannelijke tweelingen werden de effecten van overeten onderzocht. Iedere man werd overvoed met duizend calorieën per dag
8
Onderzoek Tot een groep (A) behorende mensen, die beheerst probeerden te eten, een dieet volgde dan wel zeiden op hun gewicht te moeten letten. Een andere groep (B) proefpersonen deden dit niet. Beide groepen deden mee aan wat werd omschreven als een experiment over smaakwaarneming. Sommige proefpersonen (deelnemers uit A en B) moesten één of twee milkshakes proeven (en opdrinken), de controle groep (de overige deelnemers uit A en B) kreeg niets te proeven. Vervolgens moesten alle proefpersonen de smaak van ijs beoordelen. Bij het uitvoeren van deze taak konden ze onbeperkt ijs eten. Hoeveel zouden ze eten? De proefpersonen die niet op hun lijn hoefden te letten, aten ongeveer zoveel als homeostatisch passend was: Hoe meer milkshakes ze tevoren hadden gedronken, hoe minder ijs ze nu namen. Voor de beheerste eters gold het tegendeel. Hoe meer milkshakes ze hadden gedronken, hoe meer ijs ze namen .in de tweede proef. Kennelijk had de eerste proef hun beheersing ontnomen en tot een ineenstorting van hun goede voornemens geleid, een verschijnsel dat maar al te bekend is bij wie wel eens geprobeerd heeft te lijnen. Sommige onderzoekers hebben dat het 'what-the-hell' -effecl genoemd (Herman en Mack, 1975). In onze samenleving ondernemen veel mensen met overgewicht bewuste pogingen om minder te eten. Ten slotle wordt corpulentie in sociaal opzicht als
Zandloper een probleem ervaren. Goede voornemens storten steeds weer in na bijvoorbeeld een lekker (kerst)etentje.
Instelpunt Een mogelijke oorzaak voor zwaarlijvigheid is, dat verschillende mensen uiteenlopende instelpunten voor lichaamsgewicht kunnen hebben. Dit instelpunt kan samen vallen met de constitutie (bijvoorbeeld het aantal vetcellen in het lichaam), die op haar beurt weer van erfelijke factoren atllankelijk kan zijn. Misschien zijn instel punten ook het resultaat van voedingsgewoonten in de kindertijd. Met een streng dieet kan iemand een gewicht bereiken dat onder het
instel punt ligt, maar dat is dan een tijdelijke situatie, want er zal altijd de nijging zijn weer terug te keren naar het niveau van het instelpunt. Stel nu eens dat er een instelpunt is dat onomkoombaar tot een bepaald lichaamsgewicht leidt. Is er voor hen die overgewicht hebben, dan nog hoop? Om te beginnen kan men vraagtekens zetten bij de algemeen aanvaarde opvatting dat overgewicht een stoornis is. Vaak wordt beweerd dat overgewicht een gezondheidsrisico inhoudt. Maar gevallen van excessieve corpulentie daargelaten, die (per definitie) schaars zijn, is het verband tussen overgewicht en levensverwachting allerminst eenduidig (Fitzgerald, 1981).
Interview
Geert Kooistra: "Van legergroen naar politieblauw"
I
door 000 Rob Jansen
li.iTI aar zijn ze gebleven?, is een serie artikelen over colL!'!J lega's die de dienst kort geleden of in het verre verleden hebben verlaten. Wat deden ze in het verleden en wat doen ze nu? In de vorige Zandloper was de beurt aan Arie Schriek in het artikel: "Ik kwam in een heel andere wereld terecht." De volgende in de rij is BBT sergeant Geert Kooistra, die vorig jaar pas de LOlSportorganisatie verliet. Hij was bij elkaar tien jaar werkzaam in de LOlSportorganisatie voornameli.jk in Steenwijk en Havelte. Aspirant agent Kooistra volgt nu in Leeuwarden de opleiding tot agent van politie. Hij ruilde het groen van de KL voor het blauw van de Politie en de sport voor de straat.
voordat ik mijn eersle Kort Verband Vrijwilliger (KVV)contract tekende. Inmiddels was ik wel overgeplaatst naar de Kornputkazerne in Steenwijk. Dick Stubbe was daar de commandant van de LO/Sportgroep. Daar werkte ik mee aan de opstarl van het 41e Schoolbalaljon. We gaven LO/Sportlessen aan personeel, dat uitsluitend bestemd was voor de 41 e Lichte Brigade in Seedorrf."
Iets anders "Verleden jaar werd ik dertig jaar en liep mijn contract af. Dan moet je wat anders. BOT-er worden wilde ik niet. Het werk als LO/Sportinstructeur in het leger vond ik erg leuk en gevarieerd, maar er komt een leeftijd dat je dat niet meer kan. Dan kom je achter een bureau terecht en dat zag ik niet "Volg vanuÎt Amersfoort maar gewoon de borden zitten", vertelt Geert Kooistra. "Wat ik eigenlijk precies Leeuwarden. Al je daar bent, dan Dokkum aanhouden en, . w.H4e _gaan doen, wist ik ook niet. Voor iemand met een kom je vanzelf in Rinsumageest ", had Geert Kooistra mij CIOS opleiding liggen de banen niet voor het oprapen, dat is simpelweg zo. Je komt dan bij een inrichting terecht of via de telefoon uitgelegd, toen ik hem belde om een werk in de avonduren. Dat was voor mij niet het favoriete afspraak le maken. Het klopte feilloos. Alleen bij aankomst werk. Verandering in de situatie kwam er, toen ik in Havelte in het Friese dorp was het al ruimschoots donker en stonden Richard Eijer tegenkwam. Die was bezig met solliciteren er al hijna tweehonderd kilometers op de teller. naar een baan bij de Politie. Dat sprak mij ook wel aan, want Ruimschoots donker, omdat een afspraak maken met exdal vak had ik altijd al leuk gevonden. Zo is hel balletje aan LO/Sportinstructeur Geert Kooistra niet moeilijk was, maar het rollen gekomen. Het werd dus geen baan in de sport, alleen in de avonduren kon plaatsvinden, Niet verwonderlijk, want overdag moet hij gewoon naar school, de jammer, maar zo gaat het nu eenmaaL Trouwens Richard Eijer is niet door de sollicitatieprocedure gekomen." Politieschool in Leeuwarden om precies te zijn. Hij volgt daar geen opleiding voor sportinstructeur bij de Politie, Spannende tijd maar gewoon voor politieagent. Het besluit om deze stap te maken, bracht best de nodige spanning met zich mee. Geert Kooistra: "In mei vorig jaar Dienstplicbt ging ik de dienst uit, maar had totaal nog geen zekerheid dat Nadat Geert Kooistra zijn opleiding aan het CIOS in ik bij cle Politie aan de slag kon. In februari had ik een voorHeerenveen had afgerond, viel bij hem de oproep tot het verlichting bijgewoond en in juni en juli was ik psychologisch vullen van zijn dienstplicht op de mat. Zodoende moest hij getest en had ik de sporttest gedaan. Dat waren de zwaarste zich als dienstplichtig soldaal in 1992 melden op het OCLO in Ossendrecht. "Erg veel weet ik er eigenlijk niet meer van. testen, die voor mij positief afliepen. Uiteindelijk hoorde ik half november pas na de medische test, dat ik op 1 decemWel kan ik mij nog herinneren dat Jan Welling en Richard ber aan de slag moest Je ziet, dat ze niet alleen bij defensie Hesterman onder andere mijn instructeurs waren. Na de laks kunnen zijn. Het was een onzekere tijd. In eerste instanopleiding werd ik in Havelte op de Johannes Postkazerne geplaatst. De dienstplicht duurde voor mij toen nog veertien tie moet je je als werkzoekende in laten schrijven bij het USZO. Je krijgt dan een uitkering met sollicitatieplicht. In maanden. Op artikel 31 plakte ik er nog een tijdje achteraan,
9
Zandloper ging dat ik naar de Politieschool in Lochem moest. Een week voor de opleiding begon, kwam het bericht uit de lucht vallen, dat de opleiding aan een MBO school in Leeuwarden gegeven zou worden. Wel grappig overigens, want wij lopen nu in ons blauwe pak gewoon tussen de andere leerlingen van de school door. Ik kan me aardig schikken in de rol van leerling en begin me al een beetje agent te voelen. Voor de rest kan ik moeilijk inschatten of het anders is dan bij de Landmacht. Je merkt er nu op school nog weinig van, dat zullen we in de praktijk moeten ondervinden. Trouwens de LO/Sportorganisatie nam ook een aparte plaats in binnen de Landmacht."
Geert Kooistra. die tijd heb ik ter overbrugging bij een boekhandel gewerkt. Je weet wel, alle zich voordoende klusjes opknappen. Daarnaast had ik het geluk, dat mijn vrouw Wiepie een volledige baan had, zodat ons gezin verder nog bestaande uit twee dochters, goed rond kon komen. In tussentijd werd ik ook nog gebeld of ik zin had nog langer bij de LO/Sportorganisatie te blijven. Dat heb ik afgezegd, het was voor mij genoeg geweest." Leerling Lange tijd zag het er naar uit, dat de in Damwoudc gehoren Fric5;, aan een weekendhuwelijk moest "Twee jaar geleden ging de Politieschool in Harlingen dicht, zodat ik er vanuit
Korte berichten -
De opleiding duurt anderhalf jaar en er wordt natuurlijk veel gesport? "Nou nee, voor mij veel te weinig. Slechts tweemaal in de week krijgen we anderhalf uur sport, waarin van alles moet gebeuren. De conditie moet op peil worden gebracht of gehouden worden, hindernisbaan, vechtsporten en het handboeien verhaal. Wel is sport een aparte module, die wordt afgetoetst en aan het einde van de opleiding voldoende moet zijn. Het is één van de twaalf modules van de opleiding. [n de opleiding zitten ook nog drie stageperioden. Een van tien dagen en twee van veertig. Daarvoor moet ik naar Drachten. Aan het einde van de opleiding worden pas de plaatsingen verdeeld, waarvoor je een voorkeur kunt uitspreken. Zeker is, dat ik in Friesland een plaats krijg toebedeeld. De zekerheid dat ik hier in Rinsumageest, ik WOon hier al zes jaar, kan blijven, heb ik. Dat is erg prettig, want ik kan dan hier bij de plaatselijke korfbalc1ub blijven spelen. Ik korfbal al vanaf mijn achtste jaar en dat is mijn grootste hobby. Nu speel ik nog actief, in de toekomst wil ook nog wel een trainersdiploma gaan halen. Daarnaast kan Wiepie haar baan aanhouden." Praktijk Geert Kooistra beseft terdege, dat hij niet één van de gemakkelijkste beroepen heeft gekozen. "Zeker niet. Ze kijken niet meer met ontzag naar de man in het blauwe pak. Daar worden we goed op voorbereid en dat maakt het vak ook zo interessant. Je moet er echter wel veel voor doen. Vergissen in de zwaarte van het beroep doe ik dus zeker niet. Wel weet ik, dat het werk zeer gevarieerd en boeiend zal zijn. Ik kijk er naar uit om de praktijk in te gaan."
Certificaat
I Elnt Jemen Velders kreeg op lO december in Amersfoort door C-COKL, generaal-majoor Nicolai, het insigne opgespeld behorende bij het certificaat Hogere Bekwaamheid Militaire Lichamelijke Oefening en Sport. Dit celtificaat werd in 1975 ingesteld door de Bevelhebber der Landstrijdkrachten. Jan Meijboom en Hans Vogelaar waren de eerste LO/Sportofficieren, die het certificaat uitgereikt kregen in 1975 uit handen Van de toenmalige C-COKL generaal-majoor G.J. Lith. Er ::Jjn veel handen nodig om.leroen Velders het insigne op fe spelden.
/0
Zandloper
De Pen
I
-
Johan Bouman: "Sportcommissie gaat on Hne" door aoo Johan Bouw111an, bureau sport
e pen gekregen! Wat moet je ermee. Iets vertellen over koetjes en kalfjes? Dat kan niet de bedoeling zijn. Een verhaal met een boodschap of tips voor de werkvloer zal de inhoud van 'de pen' verhogen. Maar hoe wil ik wat vertellen aan de lezer, wie is de lezer trouwens? Nog voor ik een letter op het papier zet, heb ik al vijf dagen zitten brainstormen hoe ik dit aan ga pakken. Uiteindelijk is de conclusie even simpel als eenvoudig geweest. Zet het op papier, zoals je het ook zou vertellen. Dan went iedereen gelijk aan mijn stijl van vertellen. Voor de niet militairen onder ons heb ik geprobeerd zo min mogelijk militaire afkortingen te gebruiken, zodat het voor hen enigszins leesbaar blijft. Geboren en opgegroeid in het centrum van Dordrecht Naar de MEAO gestuurd met de goede bedoeling de zaak van mijn ouders over te nemen. Na drie jaar MEAO is mij één ding duidelijk geworden: ik wijde geen werk waarbij je de gehele dag binnen moest zitten. Dus solliciteren bij de politie. Daar kreeg ik te horen dat ik eerst maar mijn dienstplicht moest gaan vervullen. Daarna mocht ik temgkomen. Bij thuiskomst heb ik direct een verzoek ingediend bij de gemeente om voor vervroegde dienstplicht in aanmerking te komen. Nog geen drie weken later mocht ik mij melden in de Kol Palmkazerne te Bussum voor de opleiding tot dienstplichtig sergeant ( lichting 78/4 ) bij de Intendance, Na deze opleiding werd ik geplaatst als groepscommandant bij de 646 Werktroepencompagnie (cie) in Amsterdam, Na een half jaar ging ik naar Den Haag om daar een 'uitzendbureau' te mnnen, waarbij een kleine dertig dienstplichtigen met een sociale indicatie aan het werk gezet en gehouden moesten worden. Dat werk beviel mij zelfs zo goed dat ik beroeps wilde worden. Tijdens de KMS periode koos ik voor het dienstvak der Intendance, omdat ik wist dat je via dit dienstvak toegelaten zou kunnen worden tot de opleiding voor sportinstmcteur bij de LO/Sportorganisatie. Na de KMS kwam ik terecht bij 146 Werktroepencie in Ermelo en was de tijd rijp om te gaan verhuizen naar de Veluwe. Dit betekende tevens het opgeven van twaalf jaar verenigingsleven als actief worstelaar in de landelijke hoofdklasse en als specialist op de sprint- en springonderdelen bij de plaatselijke atletiek- en worstel vereniging. Ik werd toegevoegd aan de compagniesergeant-majoor (CSM) bij 121 Gemengde aanvullingsplaatscie en vanuit daar doorgestuurd naar de Kadercie in Bussum om daar kaderleden op te leiden. Het was precies dezelfde plaats, waar ikzelf ooit begonnen was.
Toen Na mijn bevordering tot sgt 1, was het wachten op de oproep voor geïnteresseerden in een baan als LO/SpOltinstructeur. Die kwam, en na een tweedaagse selectie op het Opleidingscentrum Lichamelijke Oefening (OCLOl, behoorde ik tot één van de zeven gelukkigen die was aangenomen. Eerst een half jaar intern in Ossendrecht en vervol-
11
Johan Bal/man (ree/liS) met zijn medewerker hij de Sportcommissie Adrie Beeuwkes (links)
gens werd ik geplaatst als LO/Sportinstructeur op LO/ Sportgroepen van het Opleidingscentrum der Infanterie te Harderwijk en de Ikol Tonnetkazerne in 't Harde. In 't Harde werd ik bevorderd tot sergeant majoor. Dat hield in. dat ik als plaatsvervangend C-LO/Sportgroep werd doorgestuurd naar de LO/Sportgroep van de Alexanderkazerne in Den Haag en daarna in de Kromhoutkazerne in Utrecht. Aansluitend kwam Harderwijk weer een beetje in de buurt, toen ik C-LO/Sportgroep van de Gen Winkelmankazerne (GWKl te Nunspeet werd.
Niets was te dol Vooral op de GWK heb ik mijzelf helemaal kunnen uitleven, Veel discussieren met een fantastische groep, waar niets te dol voor was. Alle ideeën die de deelname aan de sportles zouden vergroten werden uitgeprobeerd. De kreet: "Als het beter kan. dan moet het beter" werd op de LO/Sportgroep door iedereen in iedere situatie of omstandigheid gehanteerd, Het denken te weten, hoe anderen denken, werd als een bedreiging gezien en je kon pas zeggen dat iets niet haalbaar was als je er alles aan hebt gedaan om het te laten lukken. Een ding werd wel duidelijk gesteld: de mens is het belangrijkste. In deze sfeer werd door de LO/Sportgroep ook inhoud gegeven aan het, toen nog niet, beruchte kwaliteitshandboek. Simpelweg vanwege het feit dat niets ons te dol was, hebben we destijds contact gezocht met John de Mol Producties om te informeren of wij eenS een aantal spelattributen van hun shows mochten lenen voor een sportdag. Toen ik samen met Jan Snijder werd uitgenodigd om eens te komen praten, kon ik niet vermoeden dat ik nog geen week later met vijf diepladers en zes vrachtwagens de opslagruimte van studio 21 aan het leegtrekken was. Veel ritjes naar Hilversum zouden nog volgen. De facilitairmanager van de GWK bloosde zelfs, toen hij kwam vragen of hij misschien een loods van zijn kazerne terug mocht krijgen om te gebruiken als opslagruimte voor de rest van de kazernepopulatie. Vanaf dat moment, waar ook de LO/Sportgroep een klus klaarde, verscheen een enorme opblaasbare koe en kregen we de bijnaam LO/Sportgroep
Zandloper
Ludiek. We hadden naam gemaakt binnen de regio, hetgeen één van onze targets was voor dat jaar.
Fort Ie Sport Bijzondere herinneringen heb ik over gehouden aan de les 'Fort ie Sport', afgeleid van het televisiespel 'Forl Boyard'. Hierin hadden we de gehele sporthal verduisterd. In de hal hadden we een parcours opgebouwd met allerlei obstakels, zoals vliegend tapijt, gekantelde tribunes, stellages die de deelnemer deed vermoeden alsof hij meters boven de grond aan het werk was en nog veel meer. Aan het begin van de les werd een verhaal gehouden omtrent veiJîgheid en zorg voor elkaar, waarna ze als groep, in absolute duisternis over het parcours werden gestuurd. Zelden heb ik mensen gezien die over een afstand van ongeveer driehonderd meter zo intens geconcentreerd zijn geweest, dat zij er tot op de draad van de overall toe nat waren van het zweet. De beleving van de leerling was zo totaal, dat iedereen op de kazerne deze les wilde meemaken. Ruim een week lang hebben we groepen door de hal moeten sturen. Als de groepen zelfs voor de middagpauze komen reserveren, mag je wel zeggen dat je een leuke annbiedingsvonn hebt gekozen.
Werkoverleg van LO/Sportgroep Ludiek bij de Chinees. V.I.fl.r. Jan Snijder, Lars Mellema, Jemen Velders, Kay Bos.vcha, Johan BOl/man, Vincenl Botter en Rico Lamers. What's in the name Helaas voor onze wetenschappers is het nog steeds zo, dat de militair meer oren heeft naar een bevolen sportles met daarin een spelelement, dan in een beroemde terreinwerk les. Ik denk dan ook, dat we ons meer moeten richten op het dIiemaal in een week naar de sporthal te halen van de militair. Hem dan laten sporten en hem daarna een keer verrassen met een fysieke belasting. Dit in plaats van hem driemaal per week fysiek te belasten en hem eenmaal te belonen met een sportles. Uit ervaring kan ik iedereen vertellen dat de opkomst, bij een parate eenheid, tijdens de lessen honderd procent kan verschillen. Ik herinner mij een pelotonscommandant die op hoge poten het sportbureau binnen kwam stappen met de mededeling waarom wij zijn mensen opstookten om werk te weigeren. Blijkt achteraf dat de chauffeurs van het transportpe1oton iedere dinsdag- en donderdagochtend eerst tot tien uur 's morgens wilden komen voetballen. Daarna is er volgens hen nog voldoende tijd over om de dagelijkse ritjes te maken. De stevige, langere warming-up van de LO/Sportinstructeur nemen ze voor lief. Zou dit ook het geval zijn geweest als er afwisselend hindernisbaan, terreinwerk, fitness, toren en veldloop was gegeven? Uiteraard zit het hem ook in de naam van de les, die de instructeur cr aan geeft. Een klas met kaderleden die
12
helemaal over de rooie ging omdat er een les terreinwerk stond ingeroosterd. Daarna werd alleen de titel van de les veranderd in beach-spelen-circuit en iedereen stond in overalI/hoge schoenen te popelen om te beginnen. De inhoud van de les was niet veranderd, alle~n in de voorwaarde op de leskaart stond in vette letters: de grondvormen van be\vegen dienen op zandgrond plaats te vinden. Ze hadden nog nooit zo'n gezellige, zware spelles gehad!
Heden Sinds half augustus ben ik geplaatst als stafonderofficier bij de Sportcommissie KL, verantwoordelijk voor de voorbereiding, uitvoering en nazorg van alle KL-kampioenschappen en een grool aantal nationale militaire kampioenschappen. Samen met de kapitein Jan Maree, die de helft van zijn tijd aan sportbeleid en de andere helft aan kenniscentrumzaken moet spenderen. We hadden even de hoop ingewerkt te worden door sm René de Jager, maar die kreeg na twee weken te horen, dat hij binnen vier weken uitgezonden zou worden naar Macedonië en was vanaf dat moment in opleiding en dus minimaal beschikbaar voor de Sportcommissie. Gelukkig konden wij terugvallen op aoo Frans Bultink, die altijd bereid was als vraagbaak op te treden. Tevens kunnen we nu gebruik maken van de diensten van Adri Beeuwkes, die sinds 3 januari op ons bureau is geplaatst. Het bureau heeft, ter uwer informatie, binnen het stafoverleg al een andere naam gekregen en luistert vanaf heden naar de naam Bureau Sport en Evenementen. Het is de bedoeling dat in de toekomst, alle grote evenementen vanuit dit bureau gecoördineerd gaan worden, te beginnen met de Megafeslatie 2000.
Goed invullen Al vrij snel in het begin van deze functie had ik mijzelf een aantal actiepunten toebedacht. Die zouden mij het leven als Sportcommissie en de klant als deelnemer, moeten veraangenamen. Het betreft het bekendmaken van een aantal situaties op kampioenschappen, die de nodige aandacht wensen. Ik geef jullie een voorbeeld. Tijdens de start van de KL Tenniskampioenschappen blijkt iemand niet te zijn opgegeven door de LOlSportgroep (verleil hij). De deelnemer krijgt het voordeel van de twijfel en er worden nieuwe schema's uitgedacht en uitgeprint. Tijdens het kenbaar maken van de poules stapt er een deelnemer naar voren, die door de LOlSportgroep in de A-categorie is ingedeeld, terwijl hij zich voor de B-categorie had opgegeven. Snelle controle op de inschrijfformulieren geeft nogmaals aan dat de LO/Sportgroep onder het A-vakje een kruisje heeft geplaatst. Opnieuw kraken de hersenen en rammelen de vingers op het toetsenbord om deze deelnemer aan zijn trekken, in de B-categorie, te laten komen. Vijftien minuten te laat, zijn we gereed om het toernooi te beginnen. Komt er één minuut voor het startsignaal een jongedame op het wedstrijdsecretariaat met de mededeling: "Ik ben ingedeeld in een herenpoule". De vraag waarom zij niet eerder heeft gereageerd beantwoordde ze met: "Ik wist niet in welke categorie de LO/Sportgroep mij had opgegeven". Uiteraard weer snel de inschrijfformulieren erbij gepakt en geconstateerd dat de betreffende LO/Sportgroep haar had opgegeven in de categorie A. Er moest weer gewijzigd worden met de
Z(/I/dloper wetenschap dat alle wedstrijden weer later moesten beginnen, om de aanwezige velden zo optimaal mogelijk te kunnen blijven gebruiken. Uiteindelijk werd er gestart en hebben de deelnemers een lange, maar fantastische dag gehad. Achteraf moet ik wel eens denken aan de tijd dat ik zelf ecn inschrijfformulier naar de Sportcommissie had gestuurd zonder registratienummer van de deelnemer, misschien had mijn voorganger dan aall hel registratienummer van de deelnemer kunnen weten of het formulier niet juist was ingevuld. Ik hoop dan ook dat alle sportcoördinatoren van de LO/Sportgroepen in de toekomst de juiste registratienummers en de kruisjes op de juiste plaats zullen zetten, zodat de deelnemer hier niet de dupe van zal worden.
Moraal Tevens wil ik van de gelegenheid gebruik maken om iedereen nog eens te wijzen op de uiterste inschrijfdatum. Deze datum is niet gemaakt om jullie te stressen, maar heeft te maken met het aanvragen van faciliteiten en accommodatie. Het is zeer vervelend om twee dagen voor het kampioenschap een compleet sportpark te moeten annuleren, omdat sommige voetbaJteams opeens uitvallen. Nu ga ik er van uit dat dit allemaal zijn redenen heeft, maar de gemeente brengt wel 3500 gulden in rekening, omdat er binnen één week van de besproken datum wordt geannuleerd. De kantinejuffrouw die al reeds vierhonderd broodjes had besteld bij het plaatselijke cateringbedrijf, heb ik uit lijfsbehoud nog steeds niet opgezocht. Moraal van dit verhaal: Geef de deelnemer alleen op als je van hem/haar een VRA hebt gezien, waaruit blijkt dat hij toestemming heeft van zijn commandant. Hiermee voorkomen wij bovenstaande ongewenste situatie en scheelt het ons ontzettend veel tijd om uit te zoeken waarom er bij de laatste NMK halve marathon 38 landmacht militairen niet zijn komen opdagen, terwijl ze wel door de sportgroepen zijn opgegeven. U zult zich kunnen voorstellen dat de sportgroepen dit in de toekomst moeten gaan verantwoorden.
Later Het medium internet zal in de toekomst zeker uitgebuit gaan worden (niet te verwarren met intranet, welke alleen binnen het netwerk van Defensie te bekijken is). Vanaf 1 januari 2001 kan alle informatie omtrent KL-kampioenschappen en sportwedstrijden van internet gehaald worden. Hierop staat de sportkalender 2001 met alle te organiseren sportevenementen van de KL. Wanneer men op het betreffende evenemCJlt klikt, wordt men middels een hyperlink doorgeschakeld naar een pagina met daarop alle gegevens van dat betreffende evenement. Hierop staat tevens het inschrijfformulier waarmee men zich direct bij de Sportcommissie kan opgeven. Het programmaboekje kan gelijktijdig worden uitgeprint. Bij het doorgeven van een e-mail adres aan de Sporlcommissie zullen deze mensen persoonlijk hun eventuele starttijd voor een oriëntatieloop kunnen krijgen. Voor veel wedstrijden zouden zelfs complete poule-indelingen en startnummers een aantal dagen van tevoren opgevraagd kunnen worden. De grootste service aan de deelnemer zal de verwerkte uitslag zijn, die 's avonds al te downloaden en/of uit te printen is. Gooi na afloop van het betreffende evenement een aantal digitale foto's op de betreffende pagi-
13
na en gegarandeerd dat er voldoende bezoekers op de pagina komen om sponsoring te rechtvaardigen. Leuk meegenomen is het gegeven dat er van alle pagina' s op de website statistieken kunnen worden bijgehouden, zoals hoeveel bezoekers per tak van sport, in welke regio wonen deze bezoekers, wat is de leeftijd van de bezoeker, eventueel zouden de deelnemers aan de betreffende kampioenschappen hier hun mening, commentaar of klachten kunnen weergeven, enzovoorts. Op deze manier is zelfs een complete databank op te zetten van deelnemers die te kennen hebben gegeven voor welke kampioenschappen zij een herinnering, in de vorm van een gemailde poster, op hun persoonlijk email adres willen ontvangen. Voor wat betreft de teamsporten zal men echter nog steeds terug moeten vallen op de LO/Sportgroep, omdat deze hoogstwaarschijnlijk de trainingen en de teamsamenstelling voor hun rekening zullen nemen. Voor hen die met een oplossing komen voor dit vraagstuk, ligt een aardigheidje te wachten bij de Sportcommissie
Lokale competitie Voor wat betreft de toekomst in de productgroep sport, denk ik dat er over een paar jaar meer gebruik gemaakt gaat worden van de huidige sportaccommodaties in het weekeinde. Ik kan me voorstellen dat een BBT -er ook in het weekeinde op de kazerne blijft 'leven', wam'door de vraag naar een uurtje sportzaal of tennisbaan steeds groter zal worden. Met de toename van eventuele 'weekeinde-binnenslapers' zal bijvoorbeeld een zaalvoetbal team gemaakt kunnen worden, dat mee gaat spelen in de lokale competitie. Uiteraard zal je dan ook thuiswedstrijden moeten gaan spelen en is de sportaccommodatie op de kazerne dan de uitgelezen locatie. Op vrijdagavond, zaterdag en zondag zal iemand dan als gastheer op moeten treden en deze 'zaalwacht' zullen we dan ergens in GOAL moeten registreren.
Giftige slangen Eigenlijk had ik jullie iets meer kunnen vertellen over mijn vroegere hobby, het houden en kweken van reptielen, mijn heuse gevecht met een python, mijn ervaringen met het houden van meer dan tachtig slangen op een slaapkamer, de vele uren die doorgebracht zijn op de faculteit diergeneeskunde in Utrecht, omdat we weer een slang in bezit hadden waarvan we niets wisten, de stress als de bevriende importeur weer eens wordt gebeten door een slang, waarvan het tegengif weer eens niet in Nederland beschikbaar was. Misschien hadden jullie meer gehad aan de successtory van een oud collega, dienstplichtig sportinstructeur Peter Vis, die tien jaar na zijn afzwaaien nu directeur van het televisiestation FOX 8 is. Of zal er behoefte zijn geweest aan de 2350 actiepunten voor sportorganisaties, waar de sportcommissie mee werkt? Ik heb zelfs niets geschreven over computers en volleybal. Het liefst had ik nog veel meer willen vertellen over die bijzondere LO/Sportgroep uit Nunspeet. Wie weet, krijg ik in de toekomst nog een kans! Rest mij alleen nog de pen door te geven aan: aoo Frans Bultink. Hij zal ons ongetwijfeld haarfijn kunnen verten en wal er allemaal zo op een LO/Sportgroep is veranderd, tijdens zijn verblijf op de centrale afdelingen in Amersfoort
Zandloper
TGTF
I
-
Tae-Bo, een hype of waardevol trainingsprogramma? door Nastasja van den Hoven, fysiotherapeute TGTF
IJl L!J
ederecll kent Tae-Bo inmiddels wel, het cardiovasculaire trainingsprogramma, gebaseerd op bewegingen uit de Taekwondo, boksen en aerobics gelanceerd door Billy B1anks. Hij ontwikkelde zijn Tae-Bo programma meer dan twintig jaar geleden door zijn karate bewegingen te combineren met opzwepende muziek en het evolueerde tot een uitermate populaire trainingsvorm. Vechtsport bewegingen gebruiken om de conditie te trainen is niet nieuw. AI zeker tien jaar, ten tijde van de grote aerobic-hype, ontstonden er diverse trainingsprogramma's als Cardio-kickboxing, Aerobic-defense en Arnold van der Leijden was de drijfveer achter Boxing-aerobics. Welke mix van factoren Tae-Bo tot een rage maakte, blijft voer voor marketeers en mediadeskundigen. Begin januari 2000 was 'Mister Tae-Bo himselP in Nederland en opnieuw werd duidelijk wat een hype hij hier ontketend heeft. De voltallige pers was aanwezig en vijftienhonderd litnessfreaks lieten zich tweemaal anderhalf nnr door de goeroe afmatten, waaronder ikzelf. Het trainen op muziek en in groepsverband stimuleert de deelnemers om grenzen te verleggen. Het is meer uitdagend dan te fietsen of steppen op de cardioapparatuur. Bewegingen uit de vechtsport spreken, met name mannen, meer aan dan de traditionele aerobic vormen die veelal met 'moeilijke pasjes' of met complexe choreografie werken. Daarnaast is het zo, dat de te gebruiken technieken goed aansluiten op de Militaire Zelfverdediging (MZV)-lessen en is het wellicht denkbaar, dat er een combinatie wordt gemaakt. Tae-Bo is niet alleen leuk om te doen, maar is ook nog effectief. Complex Er wordt gewerkt aan nagenoeg alle motorische grondeigenschappen: uithoudingsvermogen, lenigheid, kracht, snelheid en coördinatie. Tae-Bo is een gecompliceerde bewegingsvorm, mede omdat de bewegingsuitslagen en -patronen afwijken van de bewegingen die mensen in het dagelijks leven maken. Bij stoten of trappen wordt steeds een totale bewegingsketen aangesproken, wat een goed lichaamsbesef en coördinatie vereist en bewerkstelligd. Het wordt aangeraden om vechtsportaerobics als een intervaltraining te beoefenen. Doordat de deelnemer de tijd krijgt tussentijds te herstellen kan deze gedurende de hele training technisch goed werken, waardoor de kans op blessures aanzienlijk afneemt. In de herstelintervals kan de nadruk worden gelegd op het verbeteren van de trap- en stoottechnieken door de bewegingspatronen langzamer uit te voeren of het krachtsuithoudingsvermogen van specifieke spiergroepen kan worden getraind. Bij meer gevorderde deelnemers kan er een duurtraining van gemaakt worden. Intensiteit De intensiteit van de training is afhankelijk van het tempo
14
van bewegen en de duur van de intervallen, aanbevolen snelheid van de 125-135 BPM, maar ligt over het algemeen vrij hoog. Als gemiddeld calorieverbruik wordt 800 Kcal per uur aangegeven. Levensfilosofie Billy Blanks legt de nadruk vooral op Tae-Bo als Ievenstïlosofie. "De eerste twintig minuten van een training kan iedereen volbrengen, dat doe je puur fysiek. Dan wordt je moe en heb je de 'spirit, 'soul' nodig om door te gaan. Alleen wanneer je dat kan, is een trainingsprogamma effectief', aldus de meervoudig karatekampioen. Recente onderzoeken bevestigen dat de vechtsportaerobics positieve psychologische effecten hebben, zoals minder last van inspanningen, depressies, kwaadheid en vermoeidheid. Het geeft een positief zelfbeeld en meer zelfvertrouwen. Keerzijde De grote rage rond Tae-Bo heeft ook een keerzijde. Er zijn maar weinig instructeurs die zowel de vechtsport technieken als het lesgeven op muziek beheersen. Daardoor ontstaat er een verhoogd risico op blessures, wat negatieve publiciteit oplevert en de trainingsvonn een snelle dood kan doen sterven, Op dit moment zijn er nog geen officiële TaeBo cursussen en volgens de marketingmanager van Blanks zal het ook nog zeker een half jaar tot een jaar duren, voordat deze cursussen op de markt komen. Beschermd Als laatste de opmerking, dat Tae-Bo een beschermd merk is. De eigenaar van het merk kan een procedure beginnen tegen mensen, die het merk zonder zijn toestemming gebruiken. Ook tegen het voeren van klanksynoniemen als Thai Bo, Tea-Boe, enzovoorts zijn al juridische procedures gestart in Amerika. (Maar Billy doet het niet voor het geld, hoor. .. (zegt 'ie)), Ter overdenking Er is vraag naar Tae-Bo, dat maakt de enorme hype wel duidelijk. Is er binnen Defensie ook belangstelling voor? Heeft het programma toegevoegde waarde binnen de bestaande trainingsprogramma's? Mijns inziens kan Tae-Bo gebruikt worden als trainingsmiddel om het uithoudingsvermogen te trainen en als techniektraining ondersteunend zijn bij de MZV lessen.
Zandloper
Het Werk
I
-
Wist U dat. ......... ???????? door aoo Rob lansen
• •
majoor Michel van Meurs, hoofd LO/Sport van de KMar, bevorderd is tot luitenant kolonel; elnt Kas Scheepers, commandant LO/Sporlgroep KMar op de Koning Willem III kazerne in Apeldoorn op 28 januari de dienst met functioneelleeftijdsontslag heeft verlaten;
•
aoo Arthur Vaessen de ondersteuningsgroep op de centrale afdelingen in Amersfoort aanstuurt;
•
deze ondersteuningsgroep met ingang van 31 januari wordt versterkt met de heer Evert Hoegen~
•
het LOFT-document in tien sessies is geYntroduceerd in de LO/Sportorganisatie;
•
de LO/Sportgroep Bernhardkazerne in Amersfoort een spiksplinternieuwe touwhindernisbaan rijker is;
•
de centrale afdelingen voornemens zijn op 20 en 21 april 'groene dagen' te houden;
•
maj Johan Groen een plan van aanpak gaat maken voor wat betreft de viering van het 25-jarig bestaan van onze LO/Sportorganisatie;
•
de magafestatie dit jaar gehouden wordt van 8 tot en met 16 juli en dat kapjan Maree de projectofficier is met aoo Johan Bouman als plaatsvervanger;
•
er een nieuwe klachtenprocedure is bij hel KPU-bedrijf voor wat betreft functionele LO/Sportkleding en (aanvullende)PGU artikelen. Zie IM Fae,mat. 13712000 S3 verspreid in de LO/Sportorganisatie;
•
oud-luchtmachtsportofficîer Antoon Jonkers op 1 januari jJ. in Breda is overleden op 7l-jarige leeftijd;
•
hij jarenlang deel uit maakte van de LO/Sportgroep van de KMA en zijn sporen vooral in de atletiek verdiende, eerst als atleet later als organisator;
•
dat maj Henk Stuut achterhaald heeft, dat de LO/Sportorganisatie vanaf 29 december 1975 zelfstandig is geworden;
•
de melding arbeidsongeschiktheidIherstel voortaan gefaxt of gemaild dient te worden aan onze administratie;
•
hoofd LO/Sport KMA, maj Hans van der Kaaden, de gehele nacht met de oefening 'Final Run' (AMO/AKO) op de KMA heeft meegelopen;
•
sma van Gijssel daar een formulier voor heeft ontworpen; •
•
dit alles terug te vinden is in brief PERS/ADM/OI-2000 van Sma van Gijssel, die S3 in de organisatie is verspreid;
de cadetten onder de indruk waren van de conditie van de toen nog 39-jarige majoor;
• •
een collega van ons bij de KMar, wachtmeester Rob Haans, in november al Europees kampioen jiujitsu is geworden;
wij (collega's) toch vonden dat Hans de andere dag anders liep dan anders,
~
15
I
Zandloper
Uitgezonden personeel
Sm Alex Keulemans (buddy aoo Tbeo Vonk) rIlr 590705662 I (NL) GENIEHULPBAT KFOR SSVCIESIE I NAPO 58, 3509 VP UTRECHT Verlof: 10-03/19-03 en 10-05/16-05 Terug: 6 juli 2000
sm Raimond Bernard (buddy sm Max Sibbald) mr 52 07 23024 2 (NL) VN CIE UNFICYP NAPO 10,3509 VP Utrecht Terng: 8 juni 2000 Verlof: 03-02/1 0-02 Tel: 0651612401 en Fax: 003574744172
Sm Ivin Adriaansell (buddy sgt Andy Hessler ) mr 731006211 I(NL) GENIEHULPBAT KFOR SSVCIE SIE I NAPO 58, 3509 VP UTRECHT Verlof: 21-03/27-03 en 23-05/02-06 Terug: I1 juli 2000
Sm René de Jager (buddy aoo Frans Bultink) mr 631103280 I (NL) NSE FYROM Napo 75, 3509 VP Utrecht Terug: 14 april 2000 Tel: *06 544 700 TSL 258
Laat eens iets van je horen!
Sm Jan Piet Bosma (buddy aoo Warde Lindeman) 620212020 13 (NL) MECHBAT SSVCIE SISAVA NAPO 80,3509 VP Utrecht Verlof: 06-03-00/ 13-03-00 Terug: begin mei 2000
COLOFON De Zandloper is een uitgave van en voor de LO/Sport-organisatie KL Redactidmnd) maj R. Driever (*06-500-7484)
Voorzitter Hoofd-/eindredacteur:
sgt René Leppers (buddy sgt I Niek van Gils) 720715157 13 (NL) MECHBAT A-team SISAVA NAPO 80, 3509 VP Utrecht Verlof: 14-02-00/25-02-00 Terug: Begin mei 2000
Redacteur:
noa R. Jansen
(*06~500-7451)
sm M. Becker (*06-564-2709) sm R. Hesterman (*06-529-3612) sml. WelJing (*06-532-8163) sm R. Wichhm1 (*06-678-1385) sm A. Wijnberger (*06-345-3320-419) drs. B. van der Doelen - TGTF (*06-557-6419)
Redactîe-Kopjjadres:
LOJSportorganisatie KL Redactie Zandloper Bemhardkazerne MPC53B Postbus 3003 3800 DA Amersfoort TeL PTT 033-4607451 MDTN: *06-500-7451 Mail: LO/SPORTKCEN/KENN]SCENTRUM/STOODOCTR LOSPORTORG
Sgt 1 Robert Meijer (buddy sm Peter Janssen) 681010057 13(NL)MECHBAT B-TEAM KNESEVO NAPO 80 3509 VP UTRECHT Verlof: 02-03-00/10-03-00 Terug: Begin mei 2000 Sgt I Joop van de Poll (bnddy elnt Jacco van der Burg) rnr 650203286 I (NL) 41 AFDVA KFOR STST vzgbt Begeleidingsgroep NAPO 58, 3509 VP UTRECHT Terug: begin juni 2000
R.G. lansen Kopijlbrieven volgende uitgave dienen uiterlijk 21 februari 2000 bij he! kopij adres te zijn. Pre-press'
Sgt Richard Anker (buddy sgt Patriek Sins) mr 780401651 I(NL)41 AFDVA KFOR STST vzgbt Begeleidingsgroep NAPO 58, 3509 VP UTRECHT Terug: begin juni 2000
PlantijnCasparie Emmen PlantijnCasparie Emmen
De inhoud van dit blad weerspiegelt niet noodzakelijk de mening van C-LO/Sportorganisatie. De redactie behoudt zich hel recht voor ingediende kopij niet of gedeeltelijk te plaatsen. De inhoud vrm ingezonden brieven en artikelen blijft voor rekening van de schrijver. At1ike1en uit dit blad mogen worden overgenomen mits de bron wordt vermeld.
16
