ESS Handboek Zonne-energie

ESS Handboek Zonne-energie

Energy Saving Solutions

www.zonnepanelen-ess.nl


Inhoud


Beste lezer, Zonne-energie is de energie bron van de toekomst. Eigenlijk zijn alle vormen van energie te herleiden naar de zon. Hout van bomen is het resultaat van de energie van de zon. Heel lang geleden is aardolie ontstaan door planten die zijn gegroeid door de energie van de zon. Wind ontstaat door luchtverplaatsing als gevolg van de opwarming van de atmosfeer door de zon. Waarom zullen we deze vorm van energie dan niet direct gebruiken? De meest pure vorm van energie. In dit boek zal je stap voor stap informatie krijgen over de voorbereiding voor het aanschaffen van een zonne-energie systeem. Ik hoop met dit e-boek meer inzicht geeft in de wereld van zonne-energie. Zonne-energie is de bron van energie voor de toekomst die we nu al kunnen gebruiken. Dit e-boek helpt u met het maken van de juiste keuzes voordat u daadwerkelijk zonne-energie gaat gebruiken. Veel lees- en leerplezier! Team ESS

1. Zonne-energie ................................................................................................................ 5 1.1 Inleiding ....................................................................................................................... 5 1.2 Paneel of collector? ..................................................................................................... 6 1.3 Wat is zonne-energie? ................................................................................................. 6 1.4 Wat kan je ermee? ....................................................................................................... 6 1.5 Elektra maken uit zonlicht? .......................................................................................... 6 2. De mogelijkheden ........................................................................................................... 7 2.1 Voorbereiding .............................................................................................................. 7 2.2 Mogelijkheden .............................................................................................................. 7 2.3 Locatie en opbrengst ................................................................................................... 8 2.4 Potentieel van het dak.................................................................................................. 9 2.5 Zonne-energie systeem ..............................................................................................10 3. Zonnepanelen ...............................................................................................................11 3.1 Zonnepanelen lelijk? ...................................................................................................11 3.2 Portret of landschap ....................................................................................................12 3.3 Hoe worden zonnepanelen gemaakt ...........................................................................12 3.4 Rendement en vermogen ............................................................................................14 3.5 Zelf plaatsen of laten doen ..........................................................................................15 4. Kwaliteit .........................................................................................................................16 4.1 Kwaliteit van de producten ..........................................................................................16 4.3 Kwaliteit van de samenstelling ....................................................................................20 4.4 Kwaliteit van het ontwerp ............................................................................................20 4.4 Kwaliteit van de uitvoering ..........................................................................................21 4.5 Veiligheid ....................................................................................................................22 5. Zonnepanelen aanschaffen ...........................................................................................23 5.1 Offertes opvragen .......................................................................................................23 5.2 Ontvangen offertes. ....................................................................................................24 5.3 Papierwerk ..................................................................................................................25 5.4 Monitoring ...................................................................................................................27 5.5 Gefeliciteerd ................................................................................................................28 Bijlage 1: Thermen ............................................................................................................30

www.zonnepanelen-ess.nl Energy Saving Solutions


1. Zonne-energie 1.1 Inleiding Zonne-energie staat nog in de kinderschoenen. En dat maakt het niet altijd even gemakkelijk. Ingewikkelde termen en verwarrende offertes. De een zegt dit en de andere zegt weer wat anders. Een zoektocht op internet maakt het allemaal niet makkelijker. Er is genoeg informatie te vinden maar duidelijker wordt het niet. Door onze ervaring in de zonne-energie weten wij als geen ander wat goed is en niet goed is. De markt veranderd continu en de groei is niet stuiten. Crisis? dat kennen we niet in zonne-energieland. Zonne-energie is anno 2012 flink aan het door breken in Nederland. En dat mag ook wel want we hebben veel in te halen op onze buurlanden. Duitsland is natuurlijk ver voorop maar zelfs België heeft honderden male meer zonne-energie dan wij in ons kikkerlandje. Aan de andere kant hebben wij als Nederland het voordeel dat we niet of nauwelijks hebben geïnvesteerd in dure zonnepanelen. De overheden van landen met een goede subsidie regeling moeten de komende jaren nog miljarden uitkeren. Daarnaast zijn de inwoners van de landen zo gewent aan de subsidies dat ze het zonder subsidie moeite hebben om te investeren. Een mooi voorbeeld van de wet van de remmende voorsprong. Wij Nederlanders kunnen daar nuchter tegenaan kijken en dragen nu niet de lasten maar maken wel gebruik van de voordelen. Door de investeringen van onze buurlanden zijn de prijzen van panelen namelijk in de afgelopen 3 jaar 80% gezakt! Het is dus nu de tijd om te investeren in een zonne-energie systeem. Door de investering heeft u veel voordelen zoals: - De energie is gratis en komt letterlijk uit de lucht vallen. Het enige wat u moet doen is het opvangen. - U kan zelf de duurzame energie opwekken. Zonne-energie is daarmee vrijwel de enige vorm van duurzame energie die u zelf kan opwekken. - Een duurzamere wereld. Ze zeggen wel eens een beter milieu begint bij jezelf. Zonne-energie is een erg mooi begin. - Financiële zekerheid. U weet wat u kwijt bent en komt dus niet meer voor verassingen te staan van hoge energierekeningen. - Vrijheid van de energie maatschappij. - Een zonne-energie systeem is onderhoudsarme en gaat tientallen jaren mee.

1.2 Paneel of collector? Globaal zijn er 2 soorten zonne-energie. De ene wekt elektra(zonnepanelen of PV-systeem) op en de andere maakt warm water(zonnecollectoren of zonneboilersysteem). Beide zijn heel nuttig en kunnen vrijwel overal gebruikt worden. De zonnepanelen zitten bijvoorbeeld in rekenmachines, maar ook zien ze we langs de weg op palen staan en steeds meer op huizen. De warm water energie wordt veel gebruikt in landen langs de Middellandse Zee maar ook in Nederland is dit mogelijk. De werking is in principe heel simpel. De zon schijnt op het water en dat wordt warm. Door dit op te slaan in een vat kan dit gebruikt worden voor bijvoorbeeld een douche. De techniek achter zonnewarmte is compleet anders dan van zon-elektra. Denk maar aan een loodgieter en een elektricien. Dit e-boek is gericht op zon-elektra en zal dus niet dieper ingaan op warm water. 1.3 Wat is zonne-energie? De naam zegt het natuurlijk al. Zonne-energie is de energie van de zon. De zon is zo’n krachtige energie bron dat het zelf op een afstand van 150 miljoen km het in staat is de aarde te verwarmen en te voorzien van licht en energie. Het is de bron van energie voor alle flora en fauna op aarde. Het is dus aan ons om deze energie op te vangen en om te zetten in bruikbare energie zoals elektra. 1.4 Wat kan je ermee? De toepassingen van zonne-energie zijn legio. Zo worden zonnepanelen al jaren in de ruimte gebruikt om de energie te verzorgen voor satellieten en ruimtestations. Maar ook op aarde kunnen we het werkelijk overal voor gebruiken. Heel veel mensen op aarde hebben bijvoorbeeld geen aansluiting op het elektriciteitsnet. Deze mensen zijn daardoor vaak afhankelijk van dieselgeneratoren. Zonne-energie is hier een fantastische toepassing voor. Dicht bij huis kunnen we zonne-energie gebruiken om ons te voorzien van elektriciteit. De meest huizen hebben voldoende dak om alle elektra op te wekken die we nodig hebben. Ook wordt zonne-energie vaak gebruikt op plekken waar geen elektriciteit aanwezig is. Zo staan er duizenden kleine zonnepaneeltje langs de Nederlandse wegen die zorgen voor de energie van verkeertellers. Let maar eens op langs de weg. In de toekomst zullen de mogelijkheden alleen nog maar groter worden. Zo rijden er nu al auto’s rond die volledig op zonne-energie rijden en er is zelfs al een vliegtuig die op zonne-energie vliegt. 1.5 Elektra maken uit zonlicht? Dat is toch knap zou je zeggen maar de alle flora en fauna op de aarde werkt met zonne-energie. Denk bijvoorbeeld aan bomen. De blaadjes ontvangen het zonlicht en zetten dit om in bouwstoffen zodat ze kunnen groeien. De werking van zon omzetten in elektra is heel eenvoudig. Het is als het waren een batterij met 2 draadjes, een plus en een min. Met het verschil dat de energie niet in de batterij zit maar van de zon af komt.



2. De mogelijkheden 2.1 Voorbereiding Voor dat u een eigen zonne-energie systeem gaat aanschaffen is het verstandig u zelf voor te bereiden. Een goede voorbereiding is tenslotte het halve werk. Voordat u verzeilt raakt in verschillende offertes met nog meer mogelijkheden is het goed om het een en ander op papier te zetten. Bij zonne-energie worden vaak specifieke termen gebruikt die verwarrend kunnen zijn. Specifieke termen zijn onderstreept weergegeven in de tekst waar u op kan klikken om meer informatie over het woord te vinden. In de bijlage vind u alle thermen op een rij. 2.2 Mogelijkheden De keuze van een ideaal systeem wordt bepaalt door 2 factoren: 1. Hoeveel energie verbruikt u 2. Hoe groot is uw dak

2.3 Locatie en opbrengst Het belangrijkste van een goed zonne-energie systeem is natuurlijk de opbrengst. Een goede opbrengst begint met een goede locatie. Zonne-energie levert uiteraard het meeste op als de panelen op het zuiden gericht zijn. Wanneer uw huis een dak heeft met een deel op het zuiden en een deel op het noorden is de keuze natuurlijk snel gemaakt. Maar wees gerust als het dak niet recht op het zuiden staat. Zelfs daken die pal op het oosten of westen staan brengen nog genoeg op. De opbrengst van uw dak kan u bepalen aan de hand van een zogenaamde instralingsschijf of met behulp van software. Voor beide heeft u de hoek van het dak nodig en de positie van het dak ten opzichte van het zuiden. De hoek van het dak is eenvoudig in te schatten. De meeste daken hebben een hoek van 30-45 graden. U kan de hoek inschatten met behulp van de onderstaande voorbeelden:

Elektriciteit Om te beginnen moet u weten wat u aan elektriciteit verbruikt. Het is aan te raden te kijken naar wat het verbruik nu is en wat het in het verleden is geweest. Het verbruik van elektra wordt gemeten in kWh. En het is goed na te de denken over het toekomstig verbruik. Overweegt u bijvoorbeeld om een elektrische auto aan te schaffen wat leidt tot meer verbruik of wilt u juist gaan besparen en gaat u de oude droger vervangen door een warmtepomp droger. Om een goede indicatie te krijgen kijkt u naar het energieverbruik van het afgelopen jaar en het liefst naar de jaren ervoor. Het blijft gissen maar u weet nu in ieder geval wat het verbruik is geweest. Teveel opwekken is zonde, te weinig natuurlijk ook. Het dak Als u weet hoe groot uw elektriciteitsverbruik is dan weet u hoeveel zonne-energie nodig is. Zonnepanelen wekken +/- 125 kWh per vierkante meter op. Om het aantal meter te bepalen deelt u het verbruik door 125 en zo heeft u het aantal benodigde meters. Als u bijvoorbeeld 3.500 kWh verbruikt heeft u 28 vierkante meter dakoppervlak nodig. Het kan zijn dat het dak groot genoeg is om alle energie op te wekken maar vaak is het kleiner dan u nodig heeft of zorgen obstakels op het dak voor minder mogelijkheden. De keuze voor uw ideale systeem wordt dus bepaalt door deze factoren. Mocht de oppervlakte op het dak niet voldoende zijn dan kan u altijd kijken naar speciale oplossingen zoals micro-omvormers of hoog rendements panelen

De positie ten opzichte van het zuiden is te bepalen met een kompas of natuurlijk met handige sites zoals Google Maps. De opbrengst van een ideaal dak in Nederland varieert aan de hand van de ligging. Kort samengevat is er meer energie aan de kust dan in het binnenland. Gelukkig is het verschil minimaal, namelijk zo’n 7 %.


2.4 Potentieel van het dak De instralingsschijf is een eenvoudig maar doeltreffend hulpmiddel. Door de eerder bepaalde hoek van het dak en de positie ten op zichtte van het zuiden is eenvoudig te bepalen van de potentie is van het dak ten opzichte van het ideale. Het ideale dak in Nederland ligt natuurlijk pal zuid, heeft een hoek van 35 graden en is vrij van Het ontwerp van het systeem moet rekening houden met de afmetingen van het dak, obstakels en schaduw.


2.5 Zonne-energie systeem Een zonne-energie systeem bestaat uit een beperkt aantal componenten. Zonnepanelen, omvormer, montagesysteem en de bekabeling. De zonnepanelen wekken de energie op die door de omvormer wordt omgezet in bruikbare elektriciteit. De elektriciteit kunnen we gebruiken in het huis voor bijvoorbeeld verlichting en de wasmachine.

Enkele voorbeelden van het potentieel van uw dak.: 1. Het dak heeft een helling van 35 graden en ligt vol op het zuiden: 100% 2. Het dak heeft een helling van 15 graden en ligt vol op het oosten. Toch een mooie opbrengst van meer dan 85% 3. Het dak heeft een helling van 60 graden en ligt bijna op het oosten. Geen ideaal dak maar toch een opbrengst van 75%. Zoals u ziet is vrijwel elk dak tussen oost een west geschikt voor zonne-energie


3. Zonnepanelen

3.1 Zonnepanelen lelijk? Veel mensen vinden gewone zonnepanelen lelijk. En dat ben ik geheel met hun eens. Althans voor een groot deel. De meest gebruikte zonnepanelen zijn die met blauwpaarse cellen en een aluminium rand er omheen. Dat is natuurlijk niet echt een mooi geheel. Het wordt al heel anders als de cellen en de lijst zwart zijn. Dan is het in ieder geval een mooi geheel. Dan nog zijn er mensen die het niet mooi vinden maar dan zeg ik altijd: “Wat is er mooi aan een dakpan?” Een dakpan is ooit bedacht vanuit een aantal beperkte voorwaarden. De eerste pannen werden door de romeinen gemaakt en het was natuurlijk heel moeilijk een grote pan te maken van klei en deze vervolgens te bakken. Daarom hebben wij nu eeuwen later bijna dezelfde pannen op ons dak liggen. En dat terwijl wij nu natuurlijk kunnen maken van nieuwere materialen zoals plastic, metaal en glas. Maar waarom doen we dat niet (of bijna niet: Juist! Omdat we er aan gewent zijn. Het is dus slecht een kwestie van wennen. Een zonnepaneel is niet lelijk. Een mens vind het van nature lelijk. In landen als Duitsland en België zien we dit ook totdat de overbuurman panelen op zijn dak legt en uitgerekend jij er tegenaan kijkt. Na een aantal maanden denk je niet meer van: o die zijn lelijk. Nee dan denk je hij heeft het slim gedaan en ik kijk er tegenaan en op mijn eigen huis zie ik ze eigenlijk niet. Dus toch maar zonnepanelen. Maar dan wel net iets mooier dan van de overbuurman. Het is een nieuw bouwelement wat je ook nog eens juist moet gebruiken. Over smaak val niet te twisten. Over de noodzaak van duurzame energie ook niet. In het dak integreren Het is natuurlijk ook mogelijk zonne-energie in het dak of de gevel te integreren. Dit ziet er erg mooi uit. Of beter gezegd: je ziet er niets van. Gebouw geïntegreerde zonne-energie (ook wel BIPV genoemd) staat erg in de belangstelling en zal absoluut een deel van de markt gaat vertegenwoordigen. Echter heeft het 1 nadeel. Het is duur en het blijft relatief duur. Denk hierbij aan 2 tot 5 keer zoveel als standaard panelen. Het is te vergelijken met auto’s. De ene is net iets mooier dan de andere maar meestal ook duurder. Schoonheid heeft zijn prijs. Standaard of zwart Er bestaan globaal 2 soorten panelen. De standaard panelen en de zwarte panelen. De standaard panelen zijn nog hetzelfde als 30 jaar geleden alleen heel wat goedkoper. De zwarte panelen zijn relatief nieuw en pas sinds enkele jaren op de markt. Helaas zijn ze nog steeds iets duurder maar nog goed betaalbaar. Denk aan +/- 15% duurder dan de standaard panelen. Zwarte panelen worden gemaakt van zwarte (of bijna zwarte) cellen, een zwarte achterkant en een zwart aluminium frame. In combinatie met een zwart montagesysteem geeft dit een mooie homogene uitstraling.


3.2 Portret of landschap De zonnepanelen worden altijd in portret (portrait) of landschap(landscape) geplaatst. Dit is afgeleid uit de fotografie. Een portret foto is rechtop en een landschap foto een kwartslag gedraaid. De manier van plaatsen maakt in principe niet uit. Het heeft meestal te maken met de afmetingen van het dak en het paneel. Hoe kunnen de panelen het meest efficiënt gelegd worden. Het leggen van zonnepanelen in portret is meestal mooier omdat het dakoppervlak meestal ook de vorm van portret heeft. Het dak is breder dan hoog. Het plaatsen van panelen in landschap is iets lastiger en soms is er meer materiaal voor nodig. Dit maakt de landschap plaatsing iets duurder dan landschap maar het belangrijkste is natuurlijk hoe het er uit ziet en wat het beste uit komt met de formaten van het gekozen paneel. 3.3 Hoe worden zonnepanelen gemaakt Zonnepanelen bestaan uit een samenstelling van verschillende componenten. Cellen De Cellen komen vaak van een cellenfabrikant. De cellen worden gemaakt van silicium. Hoe zuiverde het silicium is hoe beter de cellen maar natuurlijk ook duurder. De goedkopere fabrikanten werken nogal eens met minder zuivere cellen (we hebben het over duizendste procenten maar toch). De cellen worden aan elkaar gesoldeerd door machines waardoor deze exact recht liggen en 100% zeker goede connecties hebben. Het gebeurt echter nog steeds dat deze met de hand gesoldeerd worden. Dit geeft een minder resultaat en lijd tot extra kans op storingen achteraf. Tosti Standaard zonnepanelen worden gemaakt als een soort tosti. Ze beginnen met de glasplaat, de volgende laag is een heldere folie die kan smelten, dan komen de cellen die aan elkaar verbonden zijn daarboven op komt weer een laag heldere folie en vervolgens wordt het geheel afgedekt met een plastic achtergrond (zwart of wit). Dit geheel (het laminaat) wordt meestal volautomatisch geproduceerd. Als alle lagen van de tosti op elkaar liggen gaat dit letterlijk de oven in. Het is heel belangrijk dat het laminaat lang genoeg in de over ligt. Dat is minimaal 20 minuten. Als je heel veel zonnepanelen wilt produceren duurt dit natuurlijk erg lang. Het makkelijkste is dan om de laminaten korter te “bakken” maar dat is op termijn desastreus. Het is echter onmogelijk dit te zien en dus heel makkelijk om te doen. Frame Als het laminaat klaar is wordt dit voorzien van een frame. Het frame heeft 2 functies namelijk: zorgen dat er geen water tussen het laminaat komt en het geheel stevig maken. Het waterdicht maken van het geheel wordt gedaan met kit of tape. Vaak wordt standaard silicone kit (witte kit) gebruikt. Dit is echter ongeschikt om 20 jaar op het dak te liggen, laat staan 30 of 40 jaar. De kwaliteitsfabrikanten gebruiken daarom ook industriële kit of nog beter: tape. Door laminaat tussen het frame te klemmen met de tape ertussen ontstaat een waterdichte verbinding die het ook nog eens heel lang mee gaat.


Het frame zorgt ook voor de stevigheid. Een goed frame zorgt ervoor dat er weinig beweging in het frame zit. Omdat panelen vrij groot is het altijd mogelijk het frame een beetje heen en weer te bewegen. Dit is normaal maar hoe slapper het frame hoe slechter het paneel. Het buigen van de panelen kan namelijk leiden tot zogenaamde microcracks. Microcrack zijn hele kleine barstjes in de cellen die met het oog niet zichtbaar zijn. De barstjes zullen in de eerste jaren geen verschil in opbrengst geven maar na 5 tot 10 jaar gaan de panelen in opbrengst achteruit. Dit is ook de reden waarom panelen altijd rechtop vervoerd moeten worden. Wanneer ze plat liggen kunnen ze namelijk door de schikken tijdens het vervoer ook microcracks krijgen. Junctionbox Als het laminaat in het frame zit wordt de junctionbox achterop het paneel geplakt. Dit gebeurt weer met silicone of industriële kit. De junctionbox is een zwart kastje met de 2 kabels eraan waarmee het zonnepaneel met de andere verbonden kan worden. De kwaliteit van de junctionbox is uiteraard ook van groot belang. Dit is namelijk de connectie tussen het paneel en de rest van de installatie. Een goede junctionbox is meestal wat groter (denk aan minimaal 10 bij 15 cm) en moet open kunnen (in verband met het kunnen vervangen van de bypass diodes).


3.4 Rendement en vermogen Een ideaal dak heeft gemiddeld een instraling van 1.200 kWh per vierkante meter. Als voorbeeld nemen we een dak in Utrecht omdat dit in het midden van het land ligt en precies op het gemiddelde zit. Helaas zijn we niet in staat alle energie die op de panelen schijnt ook direct om te zetten. Maar gelukkig kunnen we dit wel al beter dan de natuur met bijvoorbeeld planten die een rendement hebben van slechts 1%. Het Vermogen van het zonne-energiesysteem wordt bepaald door de panelen. Hoe meer rendement de panelen hebben hoe meer ze kunnen omzetten in energie. De meeste panelen hebben een rendement van 14-15 procent. Er zijn echter ook zonnepanelen met een rendement van 20%. Al zijn deze nog erg duur. Wanneer we uitgaan van panelen van 15% dan hebben we dus een potentieel van 15% van 1.150 kWh. Het maximaal wat we uit een meter kunnen halen is dan 172 kWh op jaarbasis. Verliezen Helaas is het niet mogelijk alle energie op te vangen. Er zijn namelijk een aantal oorzaken die zorgen dat er rendement verloren gaat:

Het paneel is klaar maar niet voordat het is voorzien van serienummers. Een goed paneel is voorzien van het serienummer in het paneel(achter het glas) en aan de zijkant. Door het serienummer is later te achterhalen welke paneel het is, wanneer deze is geproduceerd en met welke materialen en hoe deze getest is. Hopelijk niet nodig maar wel belangrijk mocht er iets mis zijn.

> Reflectie Ondanks dat er voor zonnepanelen speciaal glas gebruikt wordt met zelfs speciale antireflectie coatings gaat helaas een hoop energie verloren omdat deze simpelweg wordt weerkaatst. Hierdoor gaat zo’n 3% verloren

Als het paneel klaar is wordt deze getest. De test bestaat uit het nabootsen van de standaard test condities (STC). Omdat de standaard testcondities vrij moeilijk zijn na te bootsen worden dit omgerekend van de gemeten waarden naar de STC waarde. Het meten van de panelen is erg belangrijk maar natuurlijk ook fraudegevoelig. Een extern kwaliteit label kan deze metingen controleren en nameten. Uit de test van de paneel komt een bepaalt vermogen. Dit is het daadwerkelijke vermogen van het paneel. Het grappige is dat niemand weet wat het vermogen van een paneel gaat worden. Meestal komt uit een productie batch panelen met bijvoorbeeld vermogens van 230, 235 en 240 watt. Pas na het testen worden de panelen opgedeeld in hun vermogensklasse. Het daadwerkelijk vermogen van het paneel wordt gerapporteerd als flashtestdata. Het is belangrijk deze altijd in bezit te hebben.

> Temperatuur Een zonnepaneel gaat minder goed werken naarmate het warm wordt. Dit is een natuurlijk verschijnsel wat erg jammer is want hoe meer de zon schijnt hoe warmer het wordt. Per graden gaat het rendement van de meeste zonnepanelen met ⅓ % naar beneden. Omdat zonnepanelen bij zonnig weer zo’n 30 graden warmer zijn dan de omgevingstemperatuur is dit al 10%. “Gelukkig” is het niet altijd zonnig in Nederland en is het gemiddeld over een jaar maar 8%. > Rendement omvormer De omvormer zet de energie die hij krijgt van de zonnepanelen om van gelijkstroom naar wisselstroom. De omvormer doet zijn uiterste best dit met een zo hoog mogelijk rendement te doen. De omvormer fabrikanten werken er aan om de omvormers zo efficiënt mogelijk te maken. De meeste omvormers hebben in de praktijk een rendement van 92-98%. Het hoogste rendement is natuurlijk mooi maar er moet ook gekeken worden naar de situatie en de inzetbaarheid van de omvormer. De omvormers hebben gemiddeld een verlies van 5%. > Kabels en connectoren De kabels en de verbindingen van de kabels (de connectoren) hebben een weerstand wat leid tot verliezen. Er wordt meestal een onderscheidt gemaakt met verliezen in het DC gedeelte (van omvormer tot en met de zonnepanelen) en het AC gedeelte (van de omvormer tot aan de meterkast). Voor beide kanten geld dat de verliezen beperkt moeten worden tot maximaal 1%. Is het verlies hoger dan gaat er veel energie verloren in warmte en kunnen er ook gevaarlijke situaties ontstaan. In dat geval kunnen er eenvoudig dikkere kabels gebruikt worden. De verliezen in de kabel en de connecties is dus circa 2%.




> Schaduw Grote verliezen door schaduw moet absoluut vermeden worden. Een beetje schaduw in de winter is echter niet heel erg want dan is de energie van de zon toch vrij laag door de kortere dagen en het mindere mooie weer. Het is niet altijd te voorkomen dat bijvoorbeeld een huis van de overburen schaduw geeft op de panelen. De verliezen door schaduw zijn moeilijk te bepalen maar. Voor de berekening gaan we uit van 2%. In de praktijk kan dit natuurlijk oplopen. De verliezen zijn in totaal 20%. Dat geeft ons een opbrengst van 80% van de eerder berekende 172 kWh per vierkante meter. De opbrengt van een ideaal dak met standaard panelen is dus 138 kWh per vierkante meter. 3.5 Zelf plaatsen of laten doen Het plaatsen van zonnepanelen is niet lastig en zelfs leuk om te doen. Je moet echter wel goed weten wat je doet en rekening houden met alle eisen van veiligheid en kwaliteit. Het plaatsen van de zonnepanelen bestaat uit 2 aspecten. Eerst worden de zonnepanelen op het dak bevestigd. Het bevestigen is iets wat in principe iedereen kan die geen hoogtevrees heeft.


4. Kwaliteit De hoogste kwaliteit leid tot de hoogste opbrengst en is dus erg belangrijk. Waar moet u op letten bij de kwaliteit. De kwaliteit bestaat uit: 1. Kwaliteit van de producten 2. Kwaliteit van de samenstelling 3. Kwaliteit van het ontwerp 4. Kwaliteit van de uitvoering 5. Veiligheid 4.1 Kwaliteit van de producten De kwaliteit van de producten is voor iemand die er niet mee bekend is lastig. Wat is nou een goed paneel en welke is niet goed. Ze zijn toch allemaal hetzelfde? Klopt. Maar er zit wel verschil tussen. 4.1.1 Panelen Om te begrijpen hoe kwaliteit van panelen bepaalt wordt is het handig om te weten hoe de panelen gemaakt worden zoals u heeft kunnen lezen in hoofdstuk 3.3 De panelen die nu gemaakt worden zijn allemaal van een acceptabele kwaliteit. Dat wil zeggen ze werken goed, ze zijn uitgebreid getest en hebben alle benodigde keuringen. Dat betekend niet dat ze ook echt goed zijn en vooral goed blijven. Zonnepanelen liggen onder vrij extreme condities op het dak. Ze liggen er met regen en sneeuw met – 20 graden. Maar liggen ook te bakken met 35 graden. Dit betekend dat de panelen wel 65 graden worden. Een verschil van 85 graden! Om onder deze extreme condities 20, 30 of wel 40 jaar te kunnen werken moeten ze van een gedegen kwaliteit zijn. De kwaliteit van zonnepanelen wordt bepaalt door het gebruik van materialen, het fabricage proces, het vervoer en de plaatsing. De kwaliteit van zonnepanelen bepalen is lastig. Meestal zie je ze niet van te voren en kan je dus niet letten op de zichtbare kwaliteitspunten. Het is daarom ook zeer belangrijk om te weten waar de panelen vandaan komen. De panelen komen namelijk overal vandaan en doorlopen een heel traject van producent tot op uw dak. De meest voorkomende volgorde is: > Chinese fabrikant – tussenhandelaar in Shanghai of Hong Kong – tussenhandelaar in Europa – groothandel / handelskantoor in Nederland – de installateur. Het is dan ook logisch dat er op al deze schijven de kans groot is dat er iets misgaat. Of erger nog dat wanneer u toch gebruik moet maken van de garantie er één van de partijen niet meer bestaat. Bij wie moet u dan zijn om u garantie te claimen. Spreekt u goed Chinees?


Herkomst Het is als consument natuurlijk niet makkelijk te achterhalen welke weg uw panelen hebben bewandeld. Waar u wel makkelijk achter kan komen is waar uw installateur / leverancier de panelen vandaan haalt. Dit kunt u gewoon vragen. Als de panelen bij een gerenommeerde groothandel vandaan komt kan u ervan uit gaan dat u goed zit. De grote, meestal Duitse, groothandels bestaan al jaren en hebben een gezamenlijk belang: namelijk goede producten verkopen. Om dit te garanderen zullen ze er alles aan doen de kwaliteit te waarborgen. De goede groothandels beoordelen de kwaliteit op verschillende punten. Als eerste begint het met een uitgebreid onderzoek bij de fabrikant. Wat zijn hun kwaliteitseisen, wat is de financiële positie, hoe wordt met zaken om gegaan als mensenrechten en het milieu, wat zijn de toekomstplannen, hoe is de uitgangscontrole, kan je ervan uitgaan dat elk paneel wat uit de fabriek komt ook hetzelfde is als het voorbeeldpaneel, enz. enz. Als de fabrikant op al deze punten is geslaagd is het ook belangrijk de kwaliteit te waarborgen. De groothandel zorgen ervoor dat alle panelen worden gecontroleerd voordat ze de container in gaan. Bij aankomst in Europa worden er regelmatig een aantal panelen uit de containers gehaald om deze te onderworpen aan de uitgebreide tests. Zo testen ze de waterdichtheid, de elektrische veiligheid, scannen ze de panelen op microcrack en worden de panelen onderworpen aan extreme condities. Pas als alles goed is zal een gerenommeerde groothandel hun naam er aan willen verbinden. Vraag dus altijd na waar uw panelen vandaan komen en vooral bij wie moet u zijn als de panelen toch problemen hebben. En denk daarbij dat het ook over 10 jaar kan zijn als uw installateur misschien niet meer bestaat. Datasheet Een zonnepaneel wordt altijd voorzien van een datasheet. Hier staan de afmetingen, het gewicht en de elektrische kenmerken van de panelen op. Voor een leek staan hier misschien moeilijke getallen op die lastig te begrijpen zijn. Dit hoeft u ook niet te begrijpen. Wat u welt kunt zien is hoe de datasheet eruit ziet. Als de datasheet er een beetje netjes uit ziet dan heeft u al een idee van de kwaliteit. De kleinere en goedkopere Chinese fabrikanten zijn hier namelijk niet zo goed in. Whitelabel Wat soms vragen oproept zijn whitelabel zonepanelen. Dit zijn panelen die meestal dezelfde naam hebben als die van de leverancier. Een exotische Chinese naam klinkt namelijk niet echt vertrouwd dus brengen de leveranciers dit op de markt onder hun eigen naam. Hierbij moet u dus goed opletten of de kwaliteit wel gecontroleerd wordt door de leverancier.


Keurmerken van zonnepanelen Vrijwel alle zonnepanelen hebben tegenwoordig het TÜV keurmerk. Het Duitse TÜV instituut is te vergelijken met TNO uit Nederland. Ze hebben bepaalde standaardtesten waar ze de panelen op keuren. Wanneer deze testen goed verlopen krijgen ze het TÜV certificaat. Omdat dit het bekendste en belangrijkste keurmerk is (zonder TÜV keurmerk krijgt een fabrikant niets verkocht) wordt hier mee gerommeld. Het is dan ook verstandig vooraf te kijken of het opgegeven TÜV certificaat ook daadwerkelijk is afgegeven. Dit kan op: www.tuv.com/nl (Klik op TUVdotCOM Service en vul het TÜV nummer van de fabrikant in.) Zonnepanelen dienen minimaal te voldoen aan de volgende keurmerken: >TÜV 61215 (Kwaliteit op externe omstandigheden) > TÜV 61730 (Veiligheid o.a. elektrische test, is het paneel veilig en werkt het zoals het hoort) En indien mogelijk voor de productie: > ISO certificaat 9001 4.1.2 Omvormer In tegenstelling tot de zonnepanelen komen de meeste omvormers uit Europa en dan met name Duitsland. Zoals verwacht mag worden zit het met de Duitse grunlichkeit wel goed. Mocht een omvormer niet uit Europa komen dan kan je jezelf afvragen waarom dat is. De kans is groot dat de komende jaren er meer producten uit China gaan komen maar deze kwaliteit is op dit moment niet het beste. Let bij de omvormer fabrikant ook op andere punten dan de prijs en het rendement. Vaak wordt tot in de puntjes gekeken wat het rendement van de omvormer is en wordt niet gekeken naar andere factoren. Een omvormer moet namelijk goed reageren om de weersomstandigheden en optimaal omgaan met bijvoorbeeld schaduw. Het is dus goed om te kijken naar jaaropbrengsten. Het rendement zegt alleen iets over een mooie dag. De omvormer moet minimaal een Europees rendement van 94% hebben. Meestal geld hoe groter het systeem hoe groter het rendement. Ook voor de omvormer geld dat u moet weten waar u moet zijn als de omvormer toch problemen geeft en uw leverancier niet meer bestaat. Heeft de omvormer fabrikant bijvoorbeeld een Nederlands of minimaal een Duits service nummer? 4.1.3 Montagesysteem De keuze voor een montagesysteem is niet eenvoudig. Er zijn namelijk honderden verschillende systemen die elk weer hun eigen voor en nadelen hebben. Voor elk type dak bestaan er systemen. Het grootste verschil is natuurlijk tussen plat en schuin dak. Plat dak systemen lijken redelijk veel op elkaar. Een schuin dak bestaat meestal uit dakpannen maar kan ook bestaan uit lij, riet, golfplaten, damwandprofiel (of steeldeck), bitumen en ga zo maar door. Het gaat met name om de montage beugels. Hoe wordt het systeem aan het dak bevestigd. De opbouw is vaak vergelijkbaar. Veel montagesystemen komen uit Duitsland. Omdat de bouw van huizen in Duitsland wezenlijk anders is dan in Nederland is het niet altijd verstandig deze systemen te gebruiken. Het is namelijk vaak niet goed mogelijk ze op de juiste manier vast te maken.



Voor pannen daken zijn Nederlandse systemen erg geschikt. Juist omdat het in Nederland ontwikkeld is heeft het ook de eigenschappen die bij Nederlandse huizen past. Het maakt namelijk niet gebruik van grote schroeven en bouten om het systeem vast te maken (wat vaak niet goed lukt bij Duitse systemen). Het maakt gebruik van een haak die over de dakpan heen gaat en vasthaakt achter de panlat. Het lijkt een fragiele oplossing maar door de vele haken ontstaat een mooi een stevig geheel. Het gewicht van de vastgehaakte dakpannen zorgt er tevens voor dat het geheel goed blijft vast zitten. Zelfs met stormen van windkracht 12!

4.3 Kwaliteit van de samenstelling Niet alleen de producten op zich zijn belangrijk maar ook de samenstelling. Het is als een goed recept. Al zijn de ingrediënten nog zo goed. Als je niet kan koken wordt het toch niets.

Het minste waar het montagesysteem aan moet voldoen is een TÜV certificaat. Dit certificaat is het resultaat van de uitgebreide TÜV keuring. Tijdens de keuring wordt gekeken of het systeem ook voldoet bij extreme stormen. Het moet tegen een stootje kunnen. En het liefst iets meer dan dat.

4.4 Kwaliteit van het ontwerp Het ontwerp van het systeem moet rekening houden met de afmetingen van het dak, obstakels en schaduw.

Het belangrijkste bij alle montage systemen is de installatie. Het materiaal kan nog zo stevig zijn en goed getest maar wanneer het niet goed is vastgemaakt maakt help dit natuurlijk niet. Het systeem is zo zwak als de zwakste schakel. 4.1.4 Verbindingen Kabels, connectoren De kabels die gebruikt worden om de energie van de zonnepanelen naar de omvormer te brengen zijn speciale zonne-energiekabels. Deze zijn er op gemaakt dat ze erg lang buiten kunnen liggen zonder aangetast te worden. De connectoren die de panelen en de omvormer aan elkaar verbinden zijn ook gemaakt voor de extreme omstandigheden en moet 100% waterdicht zijn. Over het algemeen is de kwaliteit van de materialen goed. Voor de installatie moet de doorsnee van de kabel goed berekend worden. De kabel geeft verliezen en die moeten beperkt worden. Door de juiste doorsnede te berekenen moet het verlies beperkt worden tot maximaal 1% maar het liefst natuurlijk minder In de meeste gevallen voldoet een standaard 4mm² (4 kwadraat) kabel. Met name bij kleine systemen of met hele lange kabelafstanden kunnen dikkere kabels nodig zijn. Meterkastaansluiting De omvormer moet direct op een eigen groep in de meterkast aangesloten worden. De aansluiting moet uiteraard voldoen aan de algemeen eisen zoals de NEN 1010. Denk er ook bij na dat het aansluiten op een hele oude groepenkast niet altijd wenselijk is. Voldoet uw meterkast wel of is het tijd voor een nieuwe. De groep van de omvormer kan altijd in een apart groepenkastje geplaatst worden als er niet voldoende ruimte is in de bestaande groepenkast.

Dimensionering Het belangrijkste is dat de omvormer past bij de panelen. Dit betekend dat deze niet te klein is maar ook niet te groot. In een kleine auto doe je ook geen grote motor.

Schaduw De invloed van schaduw op zonnepanelen wordt vaak erg onderschat. Een klein stukje schaduw op één van de panelen kan al catastrofaal zijn voor het hele systeem. Het is dus van het grootste belang schaduw te vermijden en het verlies te berekenen. Zonnepanelen worden vrijwel altijd in serie geschakeld en in de zonnepanelen zitten de zonnecellen die ook in serie werken. Schaduw op één cel van één van de panelen kan zorgen tot een veel mindere opbrengst. Dit is te vergelijken met veel mensen die hand in hand naast elkaar lopen. Wanneer 1 iemand in die rij langzamer gaat lopen zal hij iedereen vertragen. De enige manier om de vertraging te voorkomen is diegene uit de rij te zetten en deze dus uit te schakelen. Het uitschakelen van delen van het systeem wordt ook gedaan bij de zonnepanelen. Dit noemen ze de zogenaamde by-pass diodes. Deze diodes zorgen ervoor dat wanneer op een deel van het paneel schaduw valt dit gedeelte wordt uitgeschakeld/overbrugt. Zo wordt getracht de totale opbrengst van het systeem toch op niveau te houden. Dit klinkt echter eenvoudiger dan het is. Een omvormer is altijd op zoek naar het maximale vermogen punt (maximum power point - MPP). Door de schaduw op een deel van het systeem zal de omvormer moeten zoeken naar een nieuw maximaal vermogen. Dit is heel lastig omdat het systeem zich eigenlijk vreemd gedraagt. Langzame schaduw door bijvoorbeeld een dakkapel die veranderd door de stand van de zon is hierbij weer minder erg dan schaduw die snel veranderd. Schaduw van een boom in combinatie met lichte bewolking bijvoorbeeld. Als de wolken snel voor de zon komen en gaan en dat in combinatie met onregelmatige schaduw van de takken van de boom geeft een heel onrustig schaduwbeeld. Dit kan de omvormer natuurlijk moeilijk bij houden. De opbrengst van zonne-energie in de zomer is natuurlijk veel hoger dan in de winter. Het is dan ook belangrijk dat de schaduw in de zomer compleet vermeden wordt. In zonne-energie land wordt ook wel gesproken van het zonneseizoen wat loopt van half maart tot en met half september. In deze helft van het jaar is het zonneseizoen is goed voor 3/4 van de energie. Voorkom dus altijd schaduw op de zonnepanelen. En wanneer het echt niet anders kan houdt dan rekening met minder opbrengst.


4.4 Kwaliteit van de uitvoering Zonne-energie is toch een aardige uitgaven dus u wilt er zeker van zijn dat het ook goed geïnstalleerd wordt. Omdat zonne-energie maatwerk is kan een professionele installateur eigenlijk alleen een goede offerte maken als hij bij u langs is geweest om de situatie te bekijken. Een serieuze installateur neemt zijn vak serieus. Dit betekend dat hij bij de offerte u informeert over alle bovenstaande kwaliteitspunten. Goedkoop Goedkoop is duurkoop. Dat weten we allemaal maar helaas geldt dit extra voor zonne-energie. Omdat het rendement van zonne-energie vaak vertaald wordt naar terugverdien tijd wordt meestal de prijs zo laag mogelijk gehouden. Maar dit is niet de juiste manier want om voordat het systeem zichzelf terugverdient moet het wel minimaal die tijd mee gaan. Met goedkope systemen bent u daar niet zeker van. Goedkope systemen bestaan vaak uit goedkope Chineze zonnepanelen waarvan u zich moet afvragen of de fabrikant over 2 jaar nog bestaat. Er wordt ook vaak bespaart op montage materiaal want metaal is nou eenmaal duur. En omdat de installateur weinig aan zo’n systeem verdient moet alles snel snel en dat gaat uiteraard ten koste van de kwaliteit. Keurmerk Helaas is er nog geen goed keurmerk voor installateurs. De branchevereniging Holland Solar is geen waarborg voor kwaliteit. Het is namelijk een vereniging waar iedereen lid van kan worden zonder eisen aan kwaliteit. Van een installateur die lid is van Uneto-VNI mag wel verwacht worden dat deze aan de nodige kwaliteit voldoet. Gelukkig wordt er nu hard gewerkt aan een kwaliteitslabel voor zonnepaneel installateurs. Zodat iedereen kan zien welke installateur voldoet aan alle eisen. Tot die tijd is het goed opletten. Om zeker te weten of uw installateur goed is kan u een aantal punten controleren. U kan vragen naar referenties met telefoonnummer. Deze referenties kunt u bellen naar informatie vragen of alles naar wens is gegaan en of men tevreden is. Ook staat in de offerte dat de installatie wordt opgeleverd met minimaal de volgende documenten: > Datasheets van alle gebruikte materialen > Handleiding van de omvormer > Opleverdocument (het liefst NTA 8013-2003) waarin staat of de installatie voldoet aan de eisen en de gemeten waardes kloppen aan de berekende waardes. > Flashtestdata van de panelen. > Informatie over verzekeringen, aanmelden bij de netbeheerder en garanties.


4.5 Veiligheid De veiligheid bij het plaatsen van zonnepanelen is zeer belangrijk. Hier wordt wel eens laconiek over gedaan maar is van absoluut belang en komt de kwaliteit ten goede. Het werken met zonnepanelen heeft de volgende gevaren: > Hoogte > Spanning > Eventueel brandgevaar Als de zonnepanelen op het dak geplaatst worden schuilt altijd het gevaar van de hoogte. Meestal is de hoogte al snel zeer gevaarlijk. Wanneer er gewerkt wordt boven 2,5 meter hoogte moet er valbeveiliging aanwezig zijn. Valbeveiliging bij schuine daken kan bestaan uit een hekwerk op bijvoorbeeld de dakgoot op een aangrenzende steiger. Ook kan met vallijnen gewerkt worden al moet hierbij wel goed opgelet worden. Als op platte daken binnen 2 meter van de rand gewerkt wordt dan is een hekwerk noodzakelijk. Is de afstand tot de rand van het dak minimaal 4 meter dan kan gewerkt worden met het markeren van de 4 meter grens of een afzetlijn op 2 meter. Dit voorkomt dat indien iemand val hij nooit over de rand kan vallen. En hij wordt gewezen op het feit dat de rand dichtbij is. Elk zichzelf respecterend bedrijf neemt de regels in acht want niemand wil dat er ongelukken gebeuren. Door de veiligheidsmaatregelen kan met ook rustig op het dak werken en kan de kwaliteit gewaarborgd worden. De spanning van de panelen kan oplopen tot wel 800 volt gelijkspanning. Dit is zeer gevaarlijk en wanneer hier mee gewerkt wordt moet men weten wat men doet. Wanneer er kortsluiting ontstaat kan er een vlamboog ontstaan die heel heet is. Met de vlamboog kan je letterlijk lassen. Het kan dus ijzer laten smelten.


5. Zonnepanelen aanschaffen 5.1 Offertes opvragen Nu u alles weet kan u offertes gaan opvragen. Voor de keuze van de bedrijven kan u denken aan verschillende mogelijkheden. We zetten ze voor u op een rijtje. 1. Bedrijven bellen/mailen die bij u in de regio actief zijn. 2. Een aanvraag doen bij een offerte vergelijk systeem 3. Zoeken naar bedrijven op internet Bedrijven in de regio De verschillende mogelijkheden hebben natuurlijk ieder hun eigen voor en nadelen. Het voordeel van bedrijven in de buurt is natuurlijk dat u deze wellicht al kent en dus ook kan vertrouwen. Ook kunnen ze makkelijk langs komen om uw situatie te bekijken en een op maat offerte af te geven. En een ander groot voordeel is dat in het geval dat het systeem niet optimaal draait er altijd hulp in de buurt is. Het nadeel is dat ze misschien niet het goedkoopste zijn. Ook zijn het vaak bedrijven die zich niet alleen met zonne-energie bezig houden waardoor ze mogelijk niet op de hoogte zijn van de laatste technieken en mogelijkheden. Offerte vergelijk systemen Op internet zijn een aantal offerte vergelijk systemen die niets anders doen dan uw wens neer leggen bij aanbieders. Dit is vaak een geautomatiseerd proces en dus niet op maat gemaakt. De ontvangen offerte zullen in de praktijk vaak afwijken van de eerste offerte. Het is dus vooral zaak te kijken naar prijzen per paneel of wattpiek, kwaliteit en bereikbaarheid. Omdat u de bedrijven niet kent is het verstandig om op website van de bedrijven te kijken. Wat doen ze, hoe lang bestaan ze en hoeveel hebben ze al geïnstalleerd. Een simpele zoekopdracht op Google geeft natuurlijk ook de nodige informatie. Bedrijven op het internet Internet staat werkelijk vol met 100-en bedrijf(jes) die zonnepanelen aanbieden. De een is nog beter dan de ander maar die andere is weer goedkoper enz. enz. U ziet door de bomen het bos niet meer en wat moet u dan nog geloven. Gelukkig heeft u met dit e-boek de nodige kennis op gedaan en kan u al beter beoordelen wat goed is en wat minder goed.


5.2 Ontvangen offertes. Nu u de offertes heeft ontvangen gaat u deze vergelijken op kwaliteit, prijs en de andere factoren. Kwaliteit Het advies is altijd te kijken naar de kwaliteit. Zoals u heeft kunnen lezen is de kwaliteit van het systeem erg belangrijk omdat u het liefst wil dat het systeem minimaal 20 jaar mee gaat zonder problemen. Om de kwaliteit te bepalen bekijkt u alle punten van het hoofdstuk kwaliteit. Prijs Wanneer een goede overweging van de kwaliteit is gemaakt gaat de prijs pas een rol spelen. Goedkoop is tenslotte duurkoop maar u wilt ook niet te veel betalen. Het beste is om vergelijkbare systemen te vergelijken op de totaalprijs. Mochten de offertes teveel van elkaar afwijken dan kan de prijs vergelijken op bijvoorbeeld de prijs per paneel, de prijs per wattpiek of nog beter de prijs per kWh. Houdt er wel rekening mee dat de prijs per eenheid sterk beïnvloed wordt door het aantal panelen. Ga dus geen offerte van bijvoorbeeld 10 panelen met een andere van 20 panelen vergelijken. Onvoorziene kosten Het is vaak lastig in te schatten hoe lang een installatie duurt en dit is dus een risico voor een installateur. Let goed op of de prijzen all-in zijn. En indien er extra kosten gemaakt worden moet dit vooraf en schriftelijk (of per mail) opgegeven worden. Extra’s: Krijgt u ook extra’s. Hier moet u zich niet door laten leiden want het zijn vaak verkooptrucs. Maar een garantie verlenging van u omvormer of een gratis kastje om uw opbrengst te bekijken is natuurlijk altijd mooi meegenomen. Andere factoren: > Hoe groot is de kennis van degene die u voorgelicht heeft? > Hoe betrouwbaar is/lijkt het bedrijf. > Hoe groot is het bedrijf. > Hoe groot is de kans dat het bedrijf over 5 jaar nog bestaat? > Als de kans groot is dat het bedrijf over 5 jaar niet meer bestaat waar moet u dan heen indien het systeem niet meer naar behoren werkt. Ofwel waar komen de producten vandaan. > En last but not least. Wat is uw gevoel.


5.3 Papierwerk Misschien niet het leukste gedeelte maar wel erg belangrijk. En wat zal blijken niet erg ingewikkeld. Verzekering Als u een zonne-energie systeem plaatst geeft u een hoop geld uit. Het is daarom aan te raden hier een verzekering voor te nemen. Er bestaan 2 soorten verzekeringen. 1. Opstalverzekering Zonnepanelen kunnen vaak binnen uw huidige opstalverzekering opgenomen worden. Verstandig is om uw verzekering maatschappij te bellen met deze vraag en hier een bevestiging van te vragen. Bij de ene verzekeringsmaatschappij is het standaard mee verzekerd en de andere vraagt hier weer een kleine vergoeding voor. 2. Aparte zonne-energie verzekering. Wanner u de panelen niet binnen uw opstalverzekering kan of wilt verzekeren dan kan u ervoor kiezen om een aparte verzekering te nemen die speciaal geschikt is voor zonnepanelen. Dit is relatief goedkoop en geeft u een goede dekking en dus zekerheid. Let wel op de kleine lettertjes. Er kunnen een aantal bijzonderheden zich voordoen. Zaken als diefstal of blikseminslag zijn vaak standaard verzekerd bij beide type verzekering. Maar wat gebeurt er bij bijzondere problemen zoals dat de panelen kapot gaat binnen de garantie termijn maar de fabrikant blijkt failliet. In dat geval geeft de speciale zonne-energie verzekering u veel meer dekking en dus ook zekerheid. Daarnaast snappen deze verzekeringen precies wat een zonne-energie systeem is en kunnen u dus ook goed helpen met het oplossen. Terugleveren en meters In Nederland mag iedereen zijn eigen energie opwekken en terugleveren aan het net. Gelukkig zijn de netbeheerder hiervoor verantwoordelijk. Zij kijken of u meter geschikt is, houden uw meterstanden bij en geven die door aan u energieleverancier. En zij zorgen ervoor dat uw schone energie netjes bij uw buren afgeleverd word. Zodat zij ook een beetje energie van u krijgen. Uiteraard wordt dit netjes verrekend. Na dat uw zonne-energie systeem is geplaatst kan u deze aanmelden op www.energieleveren.nl. Dit is de site van de drie netbeheerders van Nederland. U geeft hier u adres op en hoeveel energie u opwekt. Aan de hand van deze gegevens neemt de netbeheerder indien nodig contact met u op om de kWh meter te vervangen. Wanneer u al een meter heeft die geschikt is hoort u niets van u netbeheerder. Het is niet verplicht u installatie aan te melden. Het is voornamelijk voor de netbeheerder zelf zodat ze weten waar en hoeveel energie er geproduceerd wordt. Aan de hand van deze gegevens kunnen ze hier op inspelen en indien nodig het net aanpassen. Mocht u een draaistroommeter hebben en bijvoorbeeld geen slimme meter willen dan kan u er voor kiezen uw installatie niet aan te melden.


Salderen Voor zonne-energie hebben we in Nederland een mooi systeem wat salderen wordt genoemd. Kort gezegd is salderen het op en aftellen. Dus de opgewekte energie mag worden afgetrokken van de opgewekte energie zonder dat daar energiebelasting en BTW voor betaald moet worden. Ofwel een terug geleverde kWh levert net zoveel op als een afgenomen kWh. Als een gemiddeld gezin 3.500 kWh afneemt en 3.000 kWh opwekt dan moet men dus netto 500 kWh afrekenen. Het salderen staat letterlijk in de wet beschreven en is dus een recht waar iedereen op kan bouwen. De energieleveranciers zijn er natuurlijk niet zo blij mee want dat kost hun omzet. Het gaat dus niet altijd goed met de administratie van de energieleveranciers. Gelukkig zijn de netbeheerders/meetverantwoordelijke in Nederland verantwoordelijk voor de meterstanden en daar kunnen we wel op bouwen. Alle meterstanden worden bijgehouden in het meetregister. Mochten er dus problemen zijn met salderen dan kunnen de netbeheerder (Liander, Stedin en Enexis) altijd uitkomst bieden. Energiemaatschappij Nu de energie door uw zonnepanelen wordt geproduceerd neemt u geen of minder energie af bij uw energiemaatschappij. Door de meterstanden die de netbeheerder doorgeeft krijgen ze dit automatisch in de gaten en zal dit dus verrekend worden. Omdat de energiemaatschappij natuurlijk zoveel mogelijk energie wilt verkopen zijn ze er natuurlijk niet heel happig op. Laten we zeggen dat het niet hun hoogste prioriteit heeft. Het is dus altijd verstandig uw energiemaatschappij te bellen met de mededing dat u zonne-energie produceert en dat u dus minder voorschot wilt betalen. Afhankelijk van uw maatschappij zal dit makkelijk of moeilijk gaan. Zeker bij de grote energiemaatschappijen kan dit wel wat geduld kosten. Vraag ook altijd om een bevestiging van uw verzoek.


5.4 Monitoring Als onafhankelijk energieproducent wilt u natuurlijk weten hoeveel u produceert. Dit kan u meten op verschillende manieren. Als de zonnepanelen geplaatst zijn willen we natuurlijk weten wat de zon ons aan energie geeft. Het mooie van elektriciteit is dat dit exact te meten is en dus ook te volgen. Er bestaat verschillende manieren om de opbrengst van de zonne-energie installatie te zien. 1. Op de omvormer. Vrijwel alle omvormers hebben een schermpje waarop de opbrengst te zien is van de dag en het totaal. Sommige omvormers hebben zelfs grafieken van de dag-, maanden jaaropbrengsten. 2. Een aparte kWh meter. Als de omvormer op een onhandige plek hangt om regelmatig te kijken wordt er vaak een aparte kWh meter geïnstalleerd. Deze meters zijn meestal zeer eenvoudig en beperken zich tot het eenvoudig optellen van de opbrengst in kWh. Een goedkope en simpele oplossing. 3. Een uitgebreide opbrengst meter. Het systeem kan ook uitgevoerd met een uitgebreide uitleesfunctie. Dit kan als apart systeem geïnstalleerd worden (meestal een klein kastje) of geïntegreerd zijn in de omvormer. De systemen kunnen meestal aan een computer gekoppeld worden met bijvoorbeeld Bluetooth of WiFi. Op de computer is dan exact te zien wat de opbrengst is geweest. 4. Een webportal. Een webportal werkt vaak met de bovenstaande opbrengst meter. De opbrengst meter heeft dan verbinding met het internet en stuurt de gegevens door naar een centrale database. Het voordeel van de webportals is dat de gegevens overal zijn in te zien(uiteraard is er de mogelijkheid dit te beveiligen). Dit geeft ook de mogelijk de gegevens te vergelijken met andere systemen. Het is natuurlijk altijd leuk om te zien hoe het systeem functioneert in verhouding tot andere systemen in de buurt. De meetgegevens geeft ons veel informatie over hoe het systeem functioneert. Ten eerste moet het systeem natuurlijk de opbrengst geven die vooraf is berekend. Dit is eenvoudig te zien aan de maand en jaar opbrengsten van de installatie. Aan de grafieken is perfect te zien wat het weer is geweest. Een mooie strakke grafiek wijst op mooi helder weer. Een grafiek met punten is het gevolg van een licht bewolkte dag. En hoe kleiner de opbrengst hoe meer bewolking natuurlijk. De zonne-energie gebruikers vinden het erg leuk de opbrengsten te volgen. Het is iets wat je nieuwsgierig maakt.


5.5 Gefeliciteerd Wanneer u het systeem van uw keuze op u dak heeft kan ik u van harte feliciteren. Vanaf nu zorgt u ervoor dat uw elektriciteit niet uit vervuilende fossiele energiecentrales of gevaarlijke kerncentrales komt. U draagt bij aan een beter milieu en dat begint bij u. Een mooie start. De komende jaren hoeft u zich ook niet meer zo druk te maken over stijgende brandstofprijzen en daardoor stijgende energie prijzen. U bent namelijk uw eigen producent en het enige wat u nodig heeft is zon, veel zon. En die schijnt altijd. De overheid kan u ook minder in uw portemonnee pakken. Een favoriet onderdeel van de overheid is namelijk de energiebelasting. 2/3 Van de prijs die voor energie betaald is belasting net als bij het pompstation. Een heerlijk gevoel om dit niet meer te hoeven betalen. U bent klaar voor de toekomst en de toekomst ziet er gunstig uit. Nog een paar jaar en we wekken alle energie zelf en decentraal op. Ieder zijn eigen duurzame energiebron. En u bent één van de eerste. Hopelijk krijgt u veel navolgers.


Bijlage 1: Thermen

Over de technieken wordt vaak gesproken in ingewikkelde termen als wattpiek, strings, inverters, thinfilm enz. In dit e-boek zullen we haarfijn uitleggen wat alles betekend. kWh Het verbruik van elektrische energie wordt aangegeven in kWh. kWh is de afkorting van kilo watt uur (hour). Een kWh is de eenheid om een bepaalde energie in een bepaalde tijd te bepalen. Een kWh is dan ook letterlijk 1000 (kilo) watt (energie) per uur. Maar dat zegt u wellicht nog niets. Het makkelijkste is dit uit te leggen aan de hand van een voorbeeld. Als u bijvoorbeeld een stofzuiger heeft waarop staat 1000 Watt en deze een uur laat aan staan heeft u gedurende een uur 1.000 watt gebruikt. 1kWh dus. Het gemiddelde verbruik van een Nederlands gezin is bijvoorbeeld 3.500 kWh. Wattpiek Bij zonnepanelen wordt altijd gepraat over wattpieks. Een wattpiek is een aanduiding van het vermogen van een zonnepaneel. Het zegt iets over de capaciteit van het paneel. Net zoals een stofzuiger van 2.000 watt krachtiger is dan een stofzuiger van 1.000 watt. Vermogen Bij zonne-energiesystemen wordt vaak gepraat over het vermogen. Het vermogen van een systeem of een zonnepaneel is goed te vergelijken met het vermogen van een auto. Het aantal PK’s zegt wel iets maar niets over bijvoorbeeld de topsnelheid of het verbruik van de auto. Het vermogen van een zonne-energie systeem is dus slechts een gegeven. Afhankelijk van de locatie, de helling van het dak en de ligging ten op zichtte van het zuiden is het mogelijk de opbrengst van het systeem te bepalen. Opbrengst Onder de opbrengst wordt verstaan de energie die een systeem in een bepaalde periode produceert. Strings Een string is een aaneenschakelink van meerdere zonnepanelen. Dit wordt gedaan om 2 redenenen. Het is makkelijk om de zonnepanelen door te lussen zodat je niet vanaf elk zonnepaneel 2 draden hebt die ergens naar binnen moeten. En het wordt gedaan om minder verlies te hebben. Door de panelen door te lussen wordt de spanning van de string hoger en is het verlies in de kabels en de panelen dus minder. AC/DC spanning AC staat voor Alternating Current ofwel Wisselstroom. Wiselstroom is de stroom die wij normaal gebruiken in huis. DC staat voor Direct Current ofwel gelijkstroom. Gelijkstroom komt bijvoorbeeld van een batterij of een accu. Omvormer of Inverter De omvormer is het hart van het zonne-energie systeem. Het is een apparaat welke de gelijkstroom van de zonnepanelen omzet in bruikbare wisselstroom van 230 volt.


Dunnefilm of Thinfilm Dunnefilm is een techniek waarbij geen harde zonnecellen van silicium worden gebruikt. Bij deze techniek wordt een zonnecel als het ware geprint op een ondergrond. De ondergrond kan bijvoorbeeld glas zijn maar ook een flexibel materiaal. Omdat de zonnecel heel dun is zijn de kosten van de cellen ook laag. Dunnefilm is dus meestal goedkoper dan zonnepanelen van silicium. Nadeel is echter dat het rendement minder is. Voordelen van dunnefilm is dat het er mooi uit ziet en goed te verwerken is in en op diverse materialen. PV PV is een afkorting van het Engelse woord Photovoltaic. Dat is weer een combinatie van de 2 woorden: Photo en Voltaic. Photo is afkomstig uit het Grieks en betekend licht. Voltaic is afkomstig van volt en dat is de eenheid voor het meten van elektrische spanning. Het betekend dus spanning van het licht of elektra van het licht. Vrij vertaald zon-elektra. Silicium Silicium is de grondstof van de zonnecellen. Silicium wordt gewonnen uit zand. Silicium is het op één na meest aanwezige materiaal op aarde. De aardkorst bestaat voor meer dan een kwart uit silicium. We zullen er dus nooit tekort aan hebben. Cellen De cellen van een zonnepaneel vormen de energiebron van het systeem. Zij zetten namelijk de energie in het licht om in elektrische energie. De cellen worden gemaakt van silicium. Het silicium wordt gezuiverd en gesmolten. Vervolgens worden een soort grote blokken silicium gemaakt van circa 15 bij 15 centimeter en een meter lang. Uit de blokken worden de cellen gezaagd. Hoe dunner hoe beter. Maar hoe dunner hoe breekbaarder de cel. De cel heeft dan zijn vorm maar nog niet de mogelijkheid om energie te produceren. Hiervoor wordt deze eerst behandeld zodat er een positieve en negatieve laag op komt. Vervolgens worden er hellen dunnen lijntjes metaal op de cellen geprint. Deze dunne lijntjes metaal zorgen voor de energie overdracht en deze worden weer aangesloten op dikkere metalen draden. De cel heeft nu een positieve en negatieve kant. Onder invloed van het zonlicht gaat er een stroompje lopen en dit is de energie die we nodig hebben. STC De standaard test condities worden omschreven door 3 onderdelen. De celtemperatuur, de lucht massa en de lichtinstraling van de zon. Celtemperatuur: De celtemperatuur onder standaard test condities is 25°C. Dit is in de praktijk zelden mogelijk. Wanneer de zon echt schijnt zal een donker paneel al snel warmer worden dan 25°C. In Nederland zal een paneel meestal tussen de 30°C en 60°C zijn. Luchtmassa: De luchtmassa is een totaal van alle factoren in de atmosfeer. Het heeft onder meer te maken met waterdamp, activiteit van de zon, CO2 maar het belangrijkste is de hoek vanwaar de zon op de aarde schijnt. Zoals in het onderstaande figuur duidelijk wordt is dat een luchtmassa (AM) van 1.5 (STC) wordt bereikt wanneer de zon onder een hoek van 48,2° op de aarde schijnt. Deze omstandigheden hebben te maken met de tijd van het jaar, het uur van de dag en de andere omstandigheden.

ESS Handboek Zonne-energie

Recommend Documents