Enkele beschouwingen over het leven van de H. Jozef en hoe hij op iconen wordt afgebeeld

Enkele beschouwingen over het leven van de H. Jozef en hoe hij op iconen wordt afgebeeld De naam ‫ יוסף‬betekent Hij (de Heer) voegt toe; om die reden werd deze naam vaak gegeven aan nakomertjes. De H. Jozef komt in de bijbel voor als de verloofde van Maria in de tijd dat zij zwanger raakte van de H. Geest. Hij overwoog van haar te scheiden om haar niet in opspraak te brengen en wordt gerust gesteld door een engel. Deze engel draagt hem op het kind later Jezus (de Heer redt) te noemen (Matt.). Het is ook de H. Jozef die aan het eind van de geslachtslijst van Jezus staat om te laten zien dat de Messias zoals voorspeld geboren zal worden uit het geslacht van David (2sam 7: 13-16). De H. Jozef is de toegevoegde pleegvader die zorgt voor de opvoeding van Jezus. Jozef heeft zijn twijfels over het ondergeschoven kind maar gelooft desondanks dat het de Messias is, zoals door een engel hem verzekerd. In de bijbel heeft hij alleen een rol bij een aantal gebeurtenissen uit het leven van Jezus: rondom de geboorte van Jezus, bij de vlucht naar Egypte, bij de besnijdenis, bij de opdracht in de tempel en als laatste wanneer de ouders Jezus op 12 jarige leeftijd terugvinden in de tempel. Tijdens het latere actieve optreden van Jezus wordt Jozef niet meer vermeld en de meeste bijbeldeskundigen denken dat hij tegen die tijd al overleden moet zijn. 1

In het proto-evangelie van Jacobus, een apocrief evangelie uit de eerste helft van de 2e eeuw komen meerdere legendes voor over Maria en Jozef. Wat betreft Maria: In dit zeer dunne “Boekje” wordt Maria verheerlijkt als alreine Maagd: Het verhaalt eerst over de opvoeding van Maria van haar 3e tot 12e jaar in de tempel. Daarna vertelt het verder hoe de hogepriester, als Maria 12 geworden is, een man voor haar zoekt die haar alleen maar in reinheid moet behoeden. Jozef wordt uitverkoren hiertoe omdat bij een test met andere gegadigden juist zíjn staf gaat bloeien(als lelie?). Wanneer Maria toch zwanger blijkt als Jozef terug komt van een bouwopdracht in het rijke Hellenistische Galilea, wordt zij door de priesters verdacht van “overspel” en ondergaat de proef met het bittere water (zie num. 5:18-25). Dit is een test die in de tempel wordt uitgevoerd waarbij een offer moet worden gebracht, een vervloeking wordt uitgesproken en bitter water gedronken (volgens sommigen mogelijk een soort afdrijvend middel). In dit verhaal ondergaat ook Jozef deze test. Waar dit op slaat weet niemand. In Bethlehem gaat Jozef op zoek naar een vroedvrouw. Deze gelooft niets van een maagdelijke geboorte en tast na. Onmiddellijk verdort haar arm. Echter deze geneest na in geloof het kind aangeraakt te hebben. Dit gebeuren staat vaak op kersticonen. Op de kersticoon staat Jozef soms afgebeeld naast de kribbe, maar vaker onderaan opzij waar hij zit te peinzen. Daar wordt hij door een man toegesproken. Deze figuur wordt door sommigen beschouwd als een herder die vertelt over engelen; door anderen als een satan die hem komt opstoken. De persoon op de afbeelding bij deze tekst afgedrukt, heeft een staf bij zich en draagt een kleed als een eremiet. Hij is zeker niet afgebeeld als een duiveltje. Anderen, een meerderheid, zien de figuur als de profeet Jesaja die Jozef komt herinneren aan zijn profetie: “Het is een jonge vrouw die de Emanuel ter wereld zal brengen”. Dit lijkt een logische uitleg. (Zie voor argumentatie hierover: Onasch, K.: Liturgie und Ikonografie, Berlin 1958). Pas op latere iconen staat Jozef afgebeeld terwijl hij samen met Jacobus de ezel met daarop Maria en Jezus gezeten, voort leidt, bij hun vlucht naar Egypte. 2

Op veel latere iconen zien wij onder Italiaanse invloed ook Jozef apart afgebeeld met de lelie en met het kind op zijn arm. (Zie derde icoon) In elk geval laten vele verschillende afbeeldingen op de iconen Jozef zien als de beschermer van Maria en het goddelijk geboren kind Jezus, de brenger van licht en vrede op aarde. Uit het bestuur In de komende periode vinden er wisselingen binnen het bestuur plaats. Marc Olffers heeft aangegeven helaas te moeten stoppen met zijn bestuursfunctie en dus ook met het penningmeesterschap. Wij zijn verheugd u te kunnen berichten dat Benedict Rijnenberg zal terugkeren als lid van het bestuur en dat Els Goethals ook in het bestuur plaats gaat nemen. Over de invulling van de diverse taken wordt nog nagedacht. Een en ander vindt zijn beslag per 1 januari 2016. Marja Olffers, die de afgelopen 3 jaar het kerkbericht heeft verzorgd, heeft ook aangegeven met deze taak te willen stoppen. Bij het ter perse gaan van dit bericht is er nog geen vervanger/ster gevonden. Mocht er iemand zijn die deze taak een uitdaging vindt graag aanmelden bij één van de bestuursleden. Er is al veel gesproken en nagedacht over Pasen 2016. Helaas zullen er een aantal diensten komen te vervallen en zal ook vader László niet naar Nederland komen om te celebreren. Hier leest u meer over in ons volgende kerkbericht. Mededeling 18 December is het 50 jaar geleden dat Eugène en Anneke Sarolea in de Byzantijnse ritus zijn getrouwd. Zij willen dat graag met de Gemeenschap van de kerk op de Eisenhowerlaan vieren. Wie hen wil feliciteren is van harte welkom op zaterdag 19 december tijdens en/of na de liturgie. Diensten in de komende periode Donderdagavond 24 december 2015 vieren wij de grote completen, metten, lauden en Goddelijke Liturgie. U wordt allen van harte uitgenodigd opdat wij dit feest met velen kunnen vieren. 3

zaterdag 19 december 10.00 uur Goddelijke liturgie (vader Dolf) Kerstmis, feest van de Geboorte van onze Heer donderdag 24 december 19.00 uur Grote completen, metten, lauden, Goddelijke Liturgie (vader Jan) Besnijdenis van onze Heer en feest van Basilius de Grote (379) vrijdag 1 januari 11.00 uur Goddelijke Liturgie (vader Paul) Feest van de Verschijning van onze Heer, Doop in de Jordaan woensdag 6 januari 10.00 uur Epiphanie en Grote Waterwijding (vader Harrij) zaterdag 16 januari 10.00 uur Goddelijke Liturgie (vader Dolf) zondag 24 januari 10.00 uur Goddelijke Liturgie (vader Jan) zaterdag 20 februari 10.00 uur Goddelijke Liturgie (vader Dolf) zondag 28 februari 10.00 uur Goddelijke Liturgie (vader Paul) Wilgenzondag 20 maart 10.00 uur Goddelijke Liturgie (vader Paul) We gedenken de overledenen 12-12-2008 Seraphina ScheepmakerKivits 12-12-2011 Margot van Ruth-vd Hoven 18-12-2006 Vader Theo v.d.Hout 21-12-1981 Iwan Schustow 23-12-2013 Cornelis Hoogzaad 26-12-1980 Agatha van Kleef-Vonk 28-12-1994 Jan Hoonhout

7-01-2003

Claudia Rika-Tronof

20-01-2004 21-01-2008 22-01-1988 23-01-1994 26-01-1983 02-02-1965

30-12-2001 Ria Sarolea 03-01-2008 Lucretia Haldan

04-02-1981 14-02-2008

04-01-2014 06-01-2005 11-01-2010 13-01-1982 15-01-2009 17-01-1999

15-02-2008 27-02-2000 03-03-2001 07-03-1990 07-03-1992

Riet Kruse-van Dongen Vader Antonie Willem Hoogenboezem Frederico van Dongen Franciscus Bos Elizabeth van Honschooten Pater Micheas van Sas Jelena KluitersStepanenko Aboena Toma Aleida van Egmond Herman Vroom Fokke Klazema Antonius Catto

Bouwina MacLaine-Pont Herman van der Maal Dirk Rijnenberg Hendrikus van Egmond Carolina Grootens Yvonne van Zwet

Belangrijke feesten en herdenkingen 21 december 25 december 4

Zondag van de Heiligen van het Oude Verbond Geboorte van de Heer

26 december 27 december 27 december

Synaxis van de Moeder Gods Stefanos, aartsdiaken en eerste martelaar Zondag na Kerstmis, gedachtenis van Jozef, Jacobus en David 29 december De onschuldige kinderen van Bethlehem 1 januari Besnijdenis van onze Heer, Basilius de Grote (379) 6 januari Verschijning van onze Heer, Doop in de Jordaan 7 januari Synaxis van de heilige en roemrijke profeet en voorloper Johannes de Doper 17 januari Antonius de Grote, monnik (365) 25 januari Gregorios van Nazianze, ‘de Theoloog’, aartsbisschop van Konstantinopel 2 februari Ontmoeting van onze Heer in de tempel 14 februari Cyrillus, apostel van de Slaven, aan de apostelen gelijk (869) 12 maart Gregorius de Grote, bijgenaamd Diologus, paus van Rome (604) 25 maart Maria Boodschap en Goede Vrijdag 27 maart Pasen De Grote en Heilige Week begint 20 maart t/m Pasen 27 en 28 maart 2016 Adres kerk: Secretariaat:

Gastvrouw: Bankrek.nr.Iban:

Eisenhowerlaan 120, 2517 KM Den Haag 06 57 62 90 85 (alleen vóór, tijdens of na de diensten) Joop van Egmond, tel. 070 329 20 66, Volendamlaan 22, 2547 CH Den Haag, [email protected] of b.g.g Els Catto-Elderkamp, tel. 0416 35 19 29 NL13 INGB 0007 8221 57 t.n.v Gemeenschap van de Gedaanteverandering van de Heer, Den Haag

Legaten en notariële schenkingen t.a.v. Gemeenschap van de Gedaanteverandering van de Heer te Den Haag. Website: rkbyzantijnsekerk.nl of gemeenschapvandegedaanteverandering.nl Voor dringende zaken,aanvragen van diensten en ziekenbezoek kunt u één van bovenstaande telefoonnummers gebruiken.

Het kerkbericht is ook te lezen op onze internetsite rkbyzantijnsekerk.nl of gemeenschapvandegedaanteverandering.nl Kerkbericht 2015/3. Het volgende kerkbericht verschijnt in maart 2016. 5

Afzender: Gemeenschap van de Gedaanteverandering van de Heer Katholieke kerk van Slavisch Byzantijnse ritus Postadres: Volendamlaan 22 2547 CH Den Haag

6