Energiezuinige servers bij Hyves MJA legt basis voor datacenterprestatiemaat

thema energie-efficiëntie

Energiezuinige servers bij Hyves MJA legt basis voor datacenterprestatiemaat branchespecial it room infra

Uw IT kan beter en goedkoper

Geeft in een dag de essentiële informatie voor realisatie en gebruik van computerruimtes.

REGISTREER NU VOOR EEN GRATIS BEZOEK AAN HET EVENT OP WWW.FHI.NL/ITROOM

DCW 7.indd 31

dcw oktober 2010 | in samenwerking met:

13-10-2010 15:35:51

advancing information transport systems

All IT Rooms, DatacenterWorks en Technalia lanceren dé portal voor groene IT en groene datacenters

Green IT Works is de enige Nederlandse portal die is gericht op groene IT en groene datacenters. Met dagelijks: - nieuws - achtergronden - blogs - video - whitepapers - en meer Green IT Works is een initiatief van All IT Rooms, DatacenterWorks en Technalia.

Wilt u altijd op de hoogte zijn van het laatste nieuws op het gebied van groene IT en groene datacenters? Ga dan nu naar www.Green-IT-Works.nl

dcw colofon datac e nte rwo r ks is hét vakblad over de technische infrastructuur van datacenters.

datacenterworks verschijnt tienmaal per jaar. toezending geschiedt op abonne mentbasis en controlled circulation. u itg e v e r robbert hoeffnagel

[email protected]

H o o f d r e dacti e

ferry waterkamp [email protected] e i n d r e dacte u r Ma r ja n va n H o o r n p o sta d r e s r e dacti e

postbus 82, 2460 ab ter aar te l e f o o n 0172 - 78 21 20 e - m a i l a dm i n i strati e @fenceworks.nl a dv e rte nti e - e xp lo itati e

bureau van vliet bv, ruud van viersen postbus 20, 2040 aa zandvoort te l e f o o n 023 571 47 45 e m a i l [email protected] i n d it n u m m e r b i j d r ag e n va n

niels achtereekte, bas van asten, peter gloudemans, carrie higbie,robbert hoeff nagel, jeroen loonstra, teus molenaar, paul petersen, koos plegt, ben timmer, hans vandam, ferry waterkamp vo r m g e v i n g laura willemsen

grafisch ontwerp

druk

3l drukkerij bv, rotterdam kopij kan worden ingezonden in overleg met de redactie. geplaatste artikelen vertegenwoordigen niet noodzakelijk de mening van de redactie. de redactie noch de uitgever aanvaarden enige aansprakelijkheid voor de inhoud van artikelen van derden, ingezonden mededelingen, advertenties en de juistheid van genoemde data en prijzen.

Energie-efficiëntie – of Green IT zo u wilt – is een hot topic in de data centerwereld en misschien ook wel een nachtmerrie voor de meeste datacentermanagers. Alleen al de vraag hoe de efficiëntie van een datacenter te meten, zorgt voor de nodige hoofdbrekens. Dat het onderwerp volop in de belangstelling staat, bleek wel uit de massale opkomst tijdens het Energy Efficiency Roadmap-seminar dat op 23 september plaatshad bij Interxion. De organisatie had dan ook een stevig programma neergezet met sprekers van onder andere The Green Grid, het Amsterdamse Green IT Consortium, het Uptime Institute en de Europese Commissie. Een opvallende presentatie kwam uit de koker van Andy Lawrence, research director for Eco-IT bij The 451 Group/Uptime Institute. Hij gaf een antwoord op de vraag waarom sommige energie-efficiënte technologiën het beter doen dan andere? Volgens Lawrence zijn daarvoor drie factoren van belang: een technologie moet (1) een hoge of in elk geval een gemiddelde RoI (return on investment) hebben, (2) niet alleen in laboratoriumomgevingen bestaan en (3) niet te hoge barrières hebben om te implementeren. Om deze redenen zijn bijvoorbeeld concepten als afgesloten warme en koude gangen, free cooling en modulair bouwen succesvol en hebben liquid cooling, hergebruik van warmte en thermische opslag het vooralsnog niet gered. Uit het mooie palet aan sprekers tijdens het Energy Efficiency Roadmap-seminar is ook meteen de mogelijke nachtmerrie af te lezen. Want met alle groene initiatieven lijken datacentermanagers ondergedompeld te raken in vragenlijsten en Excel-sheets die toch wel even moeten worden ingevuld. En dan is er ook nog eens de nodige overlap tussen de initiatieven en de gehanteerde vragenlijsten, zo concludeerde CSR-consultant Esther Molenwijk van ViaVerde Management Services tijdens het seminar. Molenwijk heeft in opdracht van de brancheorganisatie ICT~Office vijf initiatieven voor energie-efficiëntie in datacenters tegen het licht gehouden en beoordeeld op onderlinge overlap. Het onderzoek richtte zich op de MJA voor de ict, de Code of Conduct van de Europese Commissie, het Green IT-consortium van de regio Amsterdam, The Green Grid en Agentschap NL van het ministerie van Economische Zaken. Zij vond het opvallend dat er tijdens het onderzoek geen conflicterende maatregelen zijn aangetroffen. Wel concludeerde Molenwijk dus dat er de nodige overlap is. Zo verlangen de verschillende initiatieven een energie-efficiëntieplan met best practices, en de documenten die daarvoor moeten worden ingevuld, vragen vaak naar dezelfde informatie. Ook daar is dus nog een hele slag te maken in de energie-efficiëntie. De energie van de datacentermanagers welteverstaan.

fotokopie en overname van artikelen, geheel of gedeeltelijk op welke wijze dan ook, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie en onder vermelding van: ‘overgenomen uit datacenterworks, vakblad over de technische infrastructuur van datacenters’, met vermelding van de jaargang en het nummer. datacenterworks is een uitgave van fenceworks bv

Ferry Waterkamp [email protected]

advertentie Download APC White Paper 55: “Opties voor de architectuur van luchtdistributie voor bedrijfskritische sites” en maak kans op een iPad™! Kijk op onze website op www.apc.com/promo en gebruik toegangscode 74427t

Datacenterworks_NL_74426t.indd 1

dcw oktober | redactioneel

Nachtmerrie

jaargang 3, oktober 2010, nummer 8

3 2010-09-08 14:42:53

10

06

dcw oktober | inhoud

dcw thema energie-efficiëntie

4

06 energiezuinige servers bij hyves Een gesprek met CTO Koen Kam van Hyves gaat meteen de diepte in. De Wet van Moore komt meteen op tafel. Hyves gebruikt dit principe om de snelheid van het sociale netwerk te verhogen, het serverpark te optimaliseren en de TCO te verlagen. Zo heeft Hyves een uiterst zuinige server ontworpen en in samenwerking met ECOserver laten bouwen. 10 co 2 -uitstoot verlagen zonder failliet te gaan Groen is nu dé kleur – maar als zoveel andere zaken in de markt om aandacht vragen, hoe kunnen managers van datacenters dan hun uitgaven aan groene initiatieven nog verantwoorden? Carrie Higbie van Siemon heeft een lijst opgesteld met praktische en haalbare tips voor het verlagen van de CO2-uitstoot.

16 14 fit4green sleutelt aan gedistribueerd energieplatform Servers worden steeds voordeliger, net als de tussenliggende communicatienetwerken. Dit geldt echter bepaald niet voor het energiegebruik ervan. Daarom zijn verschillende partijen uit binnen- en buitenland onderzoeksproject Fit4Green gestart. 16 mja legt basis voor datacenter prestatiemaat De MJA voor de ict bereikte eerder dit jaar een belangr ijke mijlpaal. Door toetreding van enkele nieuwe participanten heeft het convenant 80 % van het Nederlandse ict-energiegebruik aan zich weten te binden. Ook werd een belangrijke uitdaging getackeld: het vastleggen van een (basis-)prestatiemaat voor datacenters. 45 green it works portal over groene it DatacenterWorks en Technalia lanceren het project 'Green IT Works'.

42

37

dcw netwerken

dcw koeling

18 citrix sluit datacenters aan op cloud Citrix heeft tijdens Synergy in Berlijn enkele producten aangekondigd die datacenters geschikt moeten maken voor de hybride cloud.

33 kiezen voor warme of koude gangen Het afdichten van de warme of koude gang is een belang rijke kostenbesparende maatregel Maar wanneer moet nu voor de warme of juist koude gang worden gekozen?

40 testomgeving in de cloud Testen in de cloud is een fenomeen in opkomst. Niet zo vreemd, want de voordelen zijn evident. Toch is voorzichtigheid geboden. “Veel bedrijven hebben alleen de klok horen luiden, maar weten niet waar de klepel hangt.”

dcw special it room infra 20 uw it kan beter en goedkoper Op 9 november heeft in de Rotterdamse Kuip het jaar lijkse evenement plaats van de branchevereniging IT Room Infra. In deze special treft u alle informatie aan die u als bezoeker nodig heeft voor een geslaagd bezoek.

dcw bekabeling 37 Hoe kom ik in de wolken? Bij cloud computing is niet alleen hardware in de vorm van servers, koelsystemen en ups’en cruciaal voor kwalitatief hoogwaardige dienstverlening. Ook de fysieke kabel infrastructuur speelt een fundamentele rol.

dcw en verder 46 nieuws 49 bicsi 50 column

45

dcw oktober | inhoud

20

5

Hyves: minder is meer ECOserver bouwt energiezuinige servers voor vriendensite

een gesprek met koen kam, chief technology officer van hyves, gaat meteen de diepte in. de wet van moore komt meteen op tafel. hyves gebruikt dit principe om de snelheid van het sociale netwerk te verhogen, het serverpark te optimaliseren en de tco te verlagen. zo heeft hyves een uiterst zuinige server ontworpen en in samenwerking met ad van de put van ecoserver laten bouwen.

dcw oktober | thema energie-efficiëntie

Teus Molenaar is freelance journalist

6

Koen Kam, chief technology officer van Hyves, begint zijn relaas met een uiteenzetting over de architectuur die Hyves hanteert. De onderneming werkt met drie datacenterpartners: Evoswitch in Haarlem, Leaseweb en ReasonNet, beide in Amsterdam. Daar huurt de aanbieder van het sociale netwerk ruimte voor zijn servers. Er is voor drie locaties gekozen om te voorkomen dat gebruikers hinder ondervinden bij uitval van één van de systemen. De drie datacentra zijn onderling met elkaar gekoppeld. “Verspreid over de drie datacentra staan machines. We hebben ze alledrie nodig om te kunnen draaien”, legt Kam uit. “We hebben de architectuur zo ingericht dat, mocht een datacentrum door bijvoorbeeld een stroomstoring uitvallen, de recoverytijd dramatisch is ingekort. De hersteltijd als we een datacentrum verliezen en het weer opkomt, ligt onder de twee uur. Afhankelijk van de storing kunnen bepaalde functionaliteiten van de website worden uitgeschakeld, terwijl de primaire functies ope-

rationeel blijven. In piektijden kan het hoogstens wat langer duren voordat iemand een pagina op zijn scherm krijgt, maar we zijn wel online.” Kam voegt hieraan toe dat grote storingen de afgelopen anderhalf jaar nauwelijks zijn voorgekomen, omdat de hostingbedrijven onder andere hun koeling beter op orde hebben.

databases opschalen

In de loop der jaren is de Hyves-architectuur sterk uitgebreid. Er zijn databases met vrienden, met foto’s, met berichten, enzovoorts. Die zijn verdeeld over verschillende servers in de verschillende datacentra. “Webservers zijn vrij makkelijk te schalen”, vertelt Kam, “maar dat ligt met databases iets anders. Wij werken met MySQL. Een databasearchitectuur bestaat typisch uit twee masters met een variabel aantal slaves. Je begint altijd met één masterdatabase. Hoe groter de site, hoe meer er wordt geschreven en gelezen. Wij zetten er dan een tweede database

provisioning

Kam legt uit dat het even belangrijk is dat Hyves beschikt over een snelle verbinding met de Amsterdam Internet Exchange. De organisatie heeft ook routers staan bij Nik-

hef en Global Switch voor de snelle connectie met internet. “In principe hebben wij een klassieke architectuur”, vertelt hij. “Bijzonder aan Hyves is dat we een monitoringsysteem hebben ingericht dat automatisch controleert of alle componenten doen wat ze behoren te doen, en dat ze waarschuwen als er iets aan de hand is, zodat meteen actie valt te ondernemen.” Ook de provisioning is geautomatiseerd. “Als je een server koopt, dan wil je die zo snel mogelijk hebben draaien. Alles wat niet operationeel is, maar wat je al wel hebt gekocht, kost geld en levert niks op”, verklaart Kam. “Wij hebben onlangs dertien Ecoservers geleverd gekregen. Traditioneel ga je dan met een cd’tje naar het datacentrum en installeer je op de server het besturingssyteem. Voor elke machine moet je dat vier keer doen, omdat er vier servers in één behuizing zitten, maal dertien, is 52 keer het OS installeren. Dat kost al met al een week om dat te doen. Wij hebben drieduizend servers, dus reken maar uit hoe-

veel tijd dat kost. Dat is alleen mogelijk als je de provisioning in hoge mate automatiseert. Wij krijgen van elke server die we kopen het unieke MAC-adres. Dat zetten we in onze servermanagementdatabase. Op het moment dat we de server aanzetten, gaat deze proberen op te starten vanaf het netwerk. De server met de servermanagementdatabase ziet het identificatiekenmerk langs komen en weet dan meteen welk image hij naar die server

“Alles wat niet operationeel is, maar wat je al wel hebt gekocht, kost geld en levert niks op.”


naast die van de eerste repliceert. Beide hebben dezelfde dataset. Als je verder wilt schalen, hang je onder die master-databaseserver één of meer slaveservers. De slaves worden dan gebruikt om de hoeveelheid leesrequests te kunnen afhandelen. Als het aantal schrijfoperaties groter wordt dan door één master is af te handelen, gaan we ‘sharden’: tabellen naar een andere architectuur verplaatsen. Dit alles om performance te kunnen garanderen en de beschikbaarheid te maximaliseren.” Stroomstoringen gebeuren niet alleen op datacentrumniveau, maar zelfs op kastniveau. Doordat alle data over de drie datacenters zijn gerepliceerd, is bij uitval de impact beperkt. De datacentra zijn redundant verbonden via twee glasvezelkabels van 10 Gbps.

7

moet sturen. Het OS – Gentoo Linux – dat wij gebruiken, is zeer flexibel. Met een uniek packagingsysteem kun je tot op detailniveau bepalen welke functionaliteit terecht komt in de geïnstalleerde software. Andere distributies kennen die flexibiliteit in mindere mate. Dus de nieuwe server krijgt automatisch het kale besturingssysteem geïnstalleerd plus alles wat de server verder nodig heeft om zijn werk te kunnen doen, afhankelijk van de rol die hij heeft toebedeeld gekregen.”


weinig ruimtebeslag

8

Wie zo druk bezig is zijn activiteiten zo efficiënt en bedrijfszeker in te richten, zal ook proberen de geschiktste server te gebruiken. Kam houdt nauwlettend in de gaten wat er zoals gebeurt op hardwaregebied. Strategische partnerschappen met bijvoorbeeld Intel, Dell, Sun en Super Micro werken twee kanten op: Hyves krijgt een blik in de keuken en de leverancier de input van een kritische gebruiker. “Wij zijn blij met Intel Atomprocessoren, omdat zij heel energiezuinig zijn. Dat scheelt ons in operationele kosten en zorgt voor een lage TCO, maar zorgt er tegelijk voor dat onze ecologische footprint zo laag mogelijk is”, zegt Kam. Ook streeft hij naar machines met een zo gering mogelijk ruimtebeslag. De standaard beschikbare machines die zouden kunnen dienen als storageserver gebruikten naar de zin van Hyves nog te veel stroom en namen te veel ruimte in beslag. Een telefoontje naar Ad van de Put van ECOserver bracht uitkomst. “Hyves had een moederbord gevonden van Super Micro die standaard IPMI

(intelligent platform management interface) aan boord heeft. Met IPMI kun je, als een machine uitstaat maar wel spanning heeft, deze op afstand toch aanzetten. Dat scheelt ons weer een ritje naar het datacentrum. Er zijn maar weinig borden die IPMI standaard aan boord hebben. Toen hebben we aan Van de Put gevraagd of hij een server kon maken, waarin vier van die borden zijn verwerkt met acht opslagschijven. Als dat zou lukken, dan zouden we veel minder energie gebruiken en toch een factor vier meer opslagruimte hebben ten opzichte van de standaardmachines die op de markt te koop zijn.” Kam vervolgt zijn verhaal: “Waar we nu naar kijken is of het onderhoud is te vergemakke-

“Webservers zijn vrij makkelijk te schalen, maar dat ligt met databases iets anders.”

lijken. We hebben Van de Put gevraagd eenzelfde machine te bouwen, maar met kleinere schijven die makkelijk aan de voorkant eruit zijn te halen. Als je dan onderhoud moet plegen, hoef je de server niet meer uit het rack te halen. Ook dat scheelt weer operationele kosten. Bij dit soort oplossingen kijken wij naar een zo groot mogelijke density, een zo laag mogelijk energiegebruik, eenvoudig onderhoud, zo groot mogelijke efficiëntie, de snelheid van schrijven, prijs en redundancy.” Die gewenste server kon niet veel eerder worden gebouwd, omdat de kleine schijven met de gewenste opslagcapaciteit pas een paar maanden voordat ECOserver ermee aan de slag ging, op de markt waren gekomen. Binnen Hyves System Engineering kijken ze naar de markt of er commerciële producten voorhanden zijn om in te zetten. Mocht dat niet het geval zijn, dan gaat de onderneming aan de slag met een partner om – met gebruikmaking van standaardonderdelen – zelf de gewenste machine te maken. Overkill Hyves wist al dat ECOserver met een dergelijke machine bezig was. “We hebben gevraagd of Van de Put de machine wilde aanpassen aan onze specifieke wensen. Dan komt er een prototype dat vervolgens als test een tijdje meedraait in het datacentrum. Als het dan voldoet, dan bestellen we het aantal dat we nodig hebben. De samenwerking met Van de Put is uiterst prettig verlopen”, vertelt Kam. Van de Put legt uit waarom hij destijds is begonnen dergelijke machines te ontwikkelen.

“Dat stamt uit 2006. Een klant was op zoek naar een bepaald type server en die bestond niet op de markt, dus hebben wij die ontwikkeld. Wij hebben toen gemerkt dat er een markt voor niet-standaardservers is. Daarom zijn we die zelf gaan maken – en dan heb ik het over het ijzerwerk, het chassis, de koeling, enzovoorts. Dat doen wij zelf om ons te onderscheiden van al die producten die al op de markt verkrijgbaar zijn. Als eerste hebben we een specifieke server voor IT-security op de markt gezet. Wat mij opviel als ik in een datacentrum kwam, was dat de racks allemaal maar half vol zitten. Terwijl ik in de IT-bladen las dat er te weinig hostingcapaciteit was in en rond Amsterdam. Dat heb ik nooit met elkaar kunnen rijmen. We hebben toen met een aantal hostingpartijen gesproken en daar is deze server uitvoortgekomen. Alle grote leveranciers gebruiken allemaal Xeon-chips van Intel, maar dat is vaak voor webservers een overkill. Downsizen bleek de sleutel en samen met het ontwerp dat Hyves heeft ontwikkeld, hebben we zo de Ecoserver

kunnen bouwen. De machine voor Hyves is een afgeleide van de servers die we aan hostingbedrijven leveren.” ■

blik in de keuken

Het sociale netwerk Hyves is in 2004 opgericht. Momenteel trekt de site 6,7 miljard pageviews per maand, 7,87 miljoen unieke bezoekers per maand en herbergt zij ongeveer 1 miljard foto’s en 2 miljard berichten. Die zijn verdeeld over 3.100 servers en drie datacenters. Er is een directe aansluiting op de Amsterdam Internet Exchange. Het bedrijf werkt volledig met open-sourcesoftware.

“Waar we nu naar kijken is of het onderhoud is te vergemakkelijken.”

advertentie

All IT Rooms is een computerruimte System Integrator. Wij ontwerpen en bouwen nieuwe computerruimtes maar ook de herinrichting, verbouwing of verhuizing van uw huidige computerruimte is bij ons in goede handen. Onze dienstverlening op een rij:  Consultancy  Ontwerp  Project management  Realisatie  Service

www.allitrooms.com Lange Kleiweg 50B ● 2288 GK Rijswijk ● Tel 070 31 98 999 ● [email protected]

A5 adv def.indd 1

29-09-2008 12:05:47

Groen datacenter: worden het rode of zwarte cijfers?

De CO2-uitstoot verlagen zonder failliet te gaan

groen is nu dé kleur – maar als zoveel andere zaken in de markt om aandacht vragen, hoe kunnen managers van datacenters dan hun uitgaven aan groene initiatieven nog verantwoorden? groen betekent niet dat datacenters in de rode cijfers terecht hoeven te komen. en met de juiste middelen zijn er goedkope maatregelen denkbaar, die elk afzonderlijk kunnen worden genomen om de goede kant op te gaan. carrie higbie van siemon, heeft een lijst met praktische en haalbare tips om de co2 -uitstoot te verlagen.


Carrie Higbie is global director data centre solutions and services bij Siemon

10

Iedereen wil tegenwoordig ‘groen’ zijn. Het probleem is dat dit, met alle beschikbare oplossingen, een ontmoedigende en potentieel dure uitdaging kan lijken. Investeringen zijn wellicht noodzakelijk, maar IT-professionals moeten zich niet laten afschrikken door uitgaven aan groene initiatieven. Slimmere beslissingen kunnen genoeg geld opleveren om groene projecten te bekostigen, waardoor de ingevoerde verbeteringen zichzelf in bepaalde gevallen verrassend snel terugverdienen. De volgende checklist helpt de gebruiker aan relatief goedkope oplossingen. Naarmate er meer budget vrijkomt, kan de organisatie overstappen naar groene maatregelen die ingrijpender en duurder zijn.

1. benut capaciteit bestaande inventaris

Het is van belang om te weten wat u in huis hebt en wat overbodig is. Onderzoek uw toepassingen, risico’s, netwerkpoorten en uw eigen veerkracht.Veel datacentra verhuizen naar nieuwe locaties, stappen over op cloud computing en bouwen nieuwe datacenters in de veronderstelling dat ze niet genoeg capaciteit hebben. Terwijl ze vaak meer dan genoeg hebben. Elke server die in een datacentrum terechtkomt, heeft twee netwerkkaarten, twee stroomvoorzieningen en dubbele storageverbinding. Welke van deze servers heeft echt twee van alles nodig? In werkelijkheid functioneren veel toepassingen prima met handmatige patches of een koude reservekopie op een bestaande machine die een nieuwe bestemming heeft gekregen.

2. begrijp uw stroomverbruik

Onderzoek uw stroomverbruik – en dat is niet hetzelfde als het pduuitgangsvermogen. Stroomverbruik en uitgangsvermogen moeten worden vergeleken om erachter te komen hoe efficiënt de servers werken en wanneer ze energiebronnen gebruiken. Het kost in het begin misschien wat geld, maar spanningunits die inschakelen verbruiksstatistieken aanleveren zijn een geweldige investering. Zonder deze units moet u op verschillende tijden steekproeven van stroomverbruik nemen. Dat is beter dan niets, maar kan duurder uitpakken wanneer u een elektricien inschakelt. In werkelijkheid hoeven sommige servers alleen op bepaalde momenten in een maand actief te zijn, en niet volcontinu. U kunt hen virtualiseren, of gewoon een stroomcyclus laten doorlopen met intelligente spanningunits die zelfs meer stroom besparen. Dit kan neerkomen op zoiets simpels als servers ’s nachts uitschakelen. Als u gaat virtualiseren, kijk dan niet alleen naar cpu-, maar ook naar stroomverbruik. Haal eerst waar mogelijk de minst energiezuinige servers weg. Het vergt misschien wat gegoochel met uw middelen, maar het kan aanzienlijke besparingen opleveren.

3. neem plaatsing apparatuur onder de loep

Met een ‘any to all’-kabelconfiguratie kunt u uw servers op de meest logische voedings- en koelingslocatie zetten, en niet daar waar een vrije switchpoort is. Top-of-rackswitching kan de mogelijkheden om appa-

4. koel, niet koud

Bepaal of al uw Crac-units echt moeten zijn ingeschakeld en of de temperatuur hoger kan. Crac-units werken efficiënter met aanvoer van warmere lucht. Bovendien slijten ze dan niet zo snel. Computers werken ook prima als u uw datacenter niet op koelkasttemperaturen instelt. Zoek uit wat de maximale bedrijfstemperatuur is die door de fabrikant wordt ondersteund. De meeste elektronicafabrikanten ondersteunen hogere temperaturen dan u in een datacenter gewend bent.

5. niet mengen

Als u een warme-koudegang hebt, zet uw kasten dan bij elkaar en plaats overal blindpanelen waar u geen apparatuur hebt. Meng geen warme en koude lucht bij de luchtinlaat van uw apparatuur.

6. vermijd verlies koude lucht

Installeer borstelbescherming of luchtkussens in kabelopeningen in de vloer. De openingen bevinden zich meestal aan de achterzijde van kasten, waar u niet veel koude lucht wilt verliezen. Plaats luchtkussens na moves, adds en changes terug in de openingen. Borstelbescherming is gemakkelijker, en ze behoudt de statische druk onder de vloer.

7. let op uw apparatuurplaatsing

Plaats warmere apparatuur bij verhoogde vloersystemen onder in de racks, en waar mogelijk dichter bij de Crac-units. Sommige datacenters groeperen servers op functie of verantwoordelijke afdeling, of ze zetten deze gewoon overal waar ruimte is. Deze locaties zijn misschien niet ideaal om de servers te koelen en hotspots te elimineren.

8. verwijder oude kabels

Het probleem met verhoogde vloeren en kabelwegen boven de kasten is dat de kabels bij elke wijziging gewoon achterblijven. Goed ontworpen vloersystemen hebben geen negatieve invloed op de koeling. Maar zodra kabels in de knoop raken, benadeelt dit de luchtstroom en soms ook de prestaties, vooral in utp-systemen, doordat de twisting in de aderparen wordt aangetast. Hoog geplaatste kabelwegen kunnen met dezelfde problemen te maken krijgen als er extra traylagen nodig zijn, die vervolgens over de achterkant van de kasten uitsteken. Hierdoor vormen ze in feite een plafond boven de warme lucht, zodat de Cracunits deze niet aan de ruimte kunnen onttrekken.


ratuur te plaatsen sterk beperken en hotspots veroorzaken, waardoor extra koeling nodig is. Als een serverafdeling geld voor een nieuwe server heeft, betekent dit nog niet dat de netwerkafdeling geld voor een nieuwe switch heeft, die vervolgens op de efficiëntste plek in het datacentrum kan worden geplaatst. Met een vooraf bekabeld concept kan de server overal worden ingezet en via de centrale patchruimte worden aangesloten. Dit verlaagt het aantal benodigde switchpoorten en verhoogt de flexibiliteit van het datacenter. Er zijn misschien wat extra kabels nodig, maar die zijn passief, hebben geen onderhoudskosten en verdienen zichzelf snel terug, omdat ze extra koeling overbodig maken.

11

dcw oktober | thema energie-efficiëntie 12

9. ontmanteling

Verwijder servers die geen toepassingen meer hosten. Vele datacenters hebben servers die al lang geen verkeer meer hebben doorgelaten, maar nog wel zijn ingeschakeld. Dit gebeurt meestal als iemand een vervangende server plaatst, maar de oude ‘voor de zekerheid’ nog even laat staan. Deze wordt vervolgens door niemand ooit nog uitgeschakeld.

10. energy eff icient ethernet

Zoek nieuwe switches en serverkaarten die gebruikmaken van ‘energy efficient ethernet’. IEEE legt momenteel de laatste hand aan ‘energy efficient ethernet’. Dit betekent dat poorten in de slaapstand gaan als ze niets doorgeven, zodat optimaal wordt geprofiteerd van het ‘burst’achtige karakter van ethernet. Het eindresultaat is dat het gemiddelde netto stroomverbruik aanzienlijk lager is.

11. stroomkortingen

Vraag uw stroomleverancier naar kortingen, zodat u meer armslag hebt om efficiëntere technieken te gebruiken. De overheid zet de nutsbedrijven onder druk en helpt de eindgebruikers zo om geld te besparen. Of de leverancier nu een officieel programma heeft of niet, het kan geen kwaad naar uw kortingsmogelijkheden te vragen. Dit kan ook van toepassing zijn als uw leverancier een dalurentarief aanbiedt. Intensieve verwerking en back-ups die in daluren worden uitgevoerd, kunnen u jaarlijks een mooi bedrag op de stroomrekening besparen.

12. koop duurzame kabels

Als u datakabels installeert, is het voor zowel de eindgebruiker als het milieu het beste systemen te installeren die zo lang mogelijk meegaan. Bij de overweging van groene bouwinitiatieven is een aanzienlijk voordeel te behalen in de installatie van kabels met een hogere bandbreedte en een langere levensduur, omdat dit mettertijd tot minder vervangingsmateriaal leidt. Als veel minder kabels moeten worden verwijderd en opnieuw geïnstalleerd, worden koper, aluminium en andere natuurlijke hulpbronnen gespaard. De Cat. 7A/klasse FA-norm die in februari 2008 werd gepubliceerd, gaat uit van 1 GHz per channel, een aanzienlijke uitbreiding van de bandbreedte boven op de huidige netwerksnelheid van 10 Gbps (waarvoor 500 MHz is vereist). Met hoger presterende kabels, zoals Cat. 6A/klasse EA-, Cat. 7/klasse F- en Cat. 7A/klasse FA-systemen kan een bedrijf ook een ‘short reach mode’ gebruiken voor 10GB-T-transmissions binnen 30 m. Deze mode is een energiebesparingsmodus voor zowel servers als netwerkpoorten.

13. prof iteer van snellere transmissies

Snellere netwerkpoorten kunnen netwerkverbindingen tussen servers, switches en San’s tegen een veel lager stroomverbruik bieden dan meerdere equivalente laagspanningspoorten. In short reach mode werken 10GB-T-chips met een laag stroomverbruik van bijvoorbeeld circa 2,5 W per poort. Tien 1GbE-poorten zouden ongeveer 5 W voor

dezelfde snelheid nodig hebben. Nieuwe chiptechnologie belooft geweldige besparingen door hogere snelheden.

14. gecombineerde besparingen

Neem al uw beslissingen end-to-end en zorg dat de verschillende budgetverantwoordelijken per afdeling met elkaar overleggen. Stroomverbruik is niet het enige punt. U moet ook kijken naar onderhoudskosten in de loop der tijd (over het algemeen gebaseerd op de oorspronkelijke aankoopprijs van apparatuur), het stroomverbruik van server-NIC’s in vergelijking met het stroomverbruik van switchpoorten en wat het kost om een stroomtoevoer te upgraden (field-upgradeable of de hele behuizing vervangen?). U moet niet meer naar leveranciers luisteren die beweren dat u geld bespaart, zodat u verder niets meer hoeft te doen. Ze spreken zelden de waarheid en wanneer u later of in een live situatie tegen hogere kosten componenten moet aanschaffen, omdat de een of andere leverancier u op een ander gebied mooie besparingen voorhield, leidt dit niet tot een positief, maar tot een negatief investeringsrendement! Kortom: steeds meer datacenters stappen over op één begroting in plaats van aparte begrotingen voor faciliteiten, servers, netwerken, beveiliging en toepassingen. Eén verkeerde beslissing van één afdeling kan een verschrikkelijk negatief effect op de andere afdelingen hebben. Slimmere beslissingen kunnen genoeg geld besparen om groene projecten te bekostigen. Maar niemand kan die beslissingen in het luchtledige nemen.

15. externe bewaking en licht uit

IIM (intelligent infrastructure management) helpt door de fysieke laag in de netwerkmonitoring op te nemen, wat de downtime verkort. Het grootste voordeel is dat u ook kunt bepalen welke netwerkactiva zijn verbonden, maar niet worden gebruikt. Dit kan aanzienlijke besparingen opleveren op vrije poorten die geld kosten, stroom nodig heb-

ben en onderhoudskosten met zich meebrengen, ook bij inactiviteit. Daarnaast wordt de storingstijd verkort, omdat een gebruiker precies weet waar een netwerkactiviteit is gesitueerd zonder de kabel te hoeven volgen.

16. zoek hulp

De wetgeving op het gebied van klimaatverandering stapelt zich op en milieuverantwoord gedrag wordt een noodzaak en niet iets dat ‘prettig’ is. Het is daarom de moeite waard te kijken wat voor hulp u kunt krijgen. Zo is de Carbon Trust een non-profitorganisatie die bedrijven en overheden specialistische ondersteuning biedt om hun CO2-uitstoot te verlagen en energie te besparen. Deze organisatie biedt onder andere renteloze leningen tot 500.000 pond (ongeveer 600.000 euro) aan, die organisaties in energiebesparingsprojecten kunnen investeren.

17. Doe zaken met andere groene bedrijven

Bedrijven met een ISO 14001-certificering die zelf ook geïnteresseerd zijn in milieumanagement, kunnen geweldige ideeën hebben en een waardevolle hulpbron zijn. Neem dus uw toeleveringsketen onder de loep om gelijkgestemde bedrijven op te sporen. Wereldwijde bedrijven moeten dezelfde groene productiepraktijken hebben, ongeacht de locatie van hun werkzaamheden. Bedrijfseigenaren die hun activiteiten verplaatsen naar landen waar geen ‘groene’ eisen worden gesteld, zijn misschien niet de milieubeheerders met wie u zaken wilt doen.

conclusie

Er zijn nu zo veel redenen om ‘voor groen’ te gaan. Natuurlijk vanwege klimaatbescherming en de toekomst van onze planeet, maar ook om geld en hulpbronnen te besparen en potentiële klanten en andere belanghebbenden te laten zien dat u een verantwoordelijke en ethische manier van werken hebt. Meer overtuigende feiten hebt u toch niet nodig? Tijd voor groene actie! ■

advertentie

We apologise for making data centre planning so boring. End all the unpleasant surprises. Avocent Data Centre Planner gives you more time to plan and manage your data centre. Find out how you can benefit at www.avocent.com/dcp Emerson Network Power. The global leader in enabling Business-Critical ContinuityTM. AC Power Connectivity

Embedded Computing Embedded Power

DC Power

Infrastructure Management & Monitoring

EmersonNetworkPower.com Outside Plant Power Switching & Controls Precision Cooling

Racks & Integrated Cabinets Services Surge Protection

Fit4Green sleutelt aan gedistribueerd energieplatform “Bestaande oplossingen energiebesparing integreren” servers voor dataopslag en processing in datacenters worden steeds voordeliger, net als de tussenliggende communicatienetwerken. dit geldt echter bepaald niet voor het energiegebruik ervan. daarom zijn verschillende partijen uit binnen- en buitenland het onderzoeksproject f it4green gestart. de doelstellingen mogen er zijn.


Niels Achtereekte is freelance journalist

14

Fit4Green streeft naar optimaal gebruik van datacenters, zodat er efficiënt met energie wordt omgesprongen en de kosten dalen. Het onderzoeksproject moet leiden tot een energiebesparing van 20 %, met een extra besparing van 30 % op koeling tot gevolg. En dat met handhaving van de SLA’s (service level agreements) die zijn afgesproken met de klant. Om dit te bewerkstelligen is een grootse internationale aanpak nodig. “Het is voor een operator alleen niet te doen”, weet Alfons Salden, hoofdonderzoeker bij het Rotterdamse Almende. Almende, dat zich vooral richt op de interfacing van de Fit4Green-oplossing met datacenters, is van Nederlandse zijde bij het project betrokken. “De doelstelling is bestaande toepassingen en oplossingen voor energiebesparing te integreren, zodat we inderdaad meer dan 20 % aan energie besparen”, stelt hij. “Maar dat is nog niet zo makkelijk. Verschillende datacenters zijn immers al flink op weg met besparingen.”

empirisch model

Het is lastig een generieke manier te ontwikkelen om slimmer gebruik te maken van datacenters vanwege de vele manieren van automatisering. Managementautomatiseringsraamwerken verschillen, net als configuratiemechanismen. “Eerst modelleren we datacenters om te zorgen dat de juiste interfacing mogelijk is. Voordat we operators een webinterface bieden om hun abstracte datacentermodel in ‘ons’ platform te hangen en te initialiseren, genereren we eerst een metamodel. Deze methode, die het energiegebruik minimaliseert, betekent deels het offline optimaliseren van een algoritme en deels het ingrijpen in operationele fases.” Door historische informatie te verzamelen is het mogelijk gebruikspatronen af te leiden. Daarmee stel je empirisch datamodellen op voor het energiegebruik van datacenters. Uit dergelijke modellen leidt het Fit4Green-platform energiegebruik optimaliserende strategieën af voor het beheer van datacenters. “Het

zijn meer adviezen, zoals bepaalde servers ’s nachts uitzetten of in de slaapmodus laten draaien, omdat er dan toch minder gebruikers actief zijn”, legt Salden uit. Een van de andere centrale gedachten is het inschakelen van datacenters die “elders op de wereld waar het koud is, niets staan te doen”. Met andere woorden: gebruikmaken van overcapaciteit en geografische ligging. Fit4Green werkt dan ook aan een gedistribueerd energieplatform dat verschillende datacenters aaneenschakelt. “We kunnen loads migreren naar deze koude servers. Op basis van de ‘energy consumption data’ kun je kijken welke server uit kan en waar je naartoe kunt migreren.”

hard stampen

De oplossing draait als een virtuele machine bovenop een bestaand management-automatiseringsraamwerk. “Maar wel met een losse koppeling, een losse interface, zodat de control-activiteiten om het datacenter te managen ook nog steeds door de plaatselijke

business models & scenarios

broker

Open staan voor samenwerking en kennisdeling zijn essentieel binnen het project. Het Fit4Green-platform kan fungeren als een soort broker, die datacenters met elkaar in contact brengt en advies uitbrengt over hoe

Fit4Green werkt aan een gedistribueerd energieplatform dat verschillende datacenters aaneenschakelt. gezamenlijk de grootste energiebesparing met in acht name van SLA’s zijn te realiseren. “Datacenters melden zich bij ons, waarop wij hun systemen analyseren. We werken dus als een soort serviceprovider.” Deelnemende centers moeten wel hun utilities willen delen in een federale setting. Daarvan hangt de mate van de te bereiken energiebesparing af. “Een datacenter heeft zelf al volledige inzage in de gegevens, maar kan daar ook om vragen. De dienstenaanbieder moet daarvoor toestemming geven.” Een reden waarom sommigen dat niet willen? “Ze zijn bang dat de gegevens worden verkocht. Maar dat kun je voorkomen door de gebruikersdata ten aanzien van diensten op datacenters te anonimiseren - niet alleen naar gebruikers, maar ook naar dienstenaan-

bieders. De gegevens zijn dan ook eenvoudiger te vergelijken met en aan te wenden voor andere diensten, omdat je dan alleen kijkt naar gebruikersgedrag voor bepaalde categorieën.” Soms hebben partijen ook bezwaren vanwege veiligheidsredenen. Denk aan publieke organisaties die gevoelige informatie op hun servers hebben staan. Maar ook dan is het volgens Salden prima mogelijk gebruik te maken van het platform. “Data zijn afgeschermd te transporteren naar een andere server. We kunnen data encrypten en door de ontvangende partij weer laten decrypten. Maar dat strookt niet helemaal met de doelstelling, want dat kost extra energie.”

slim ondersteunen

Door de toename in dataverbruik lijkt de toepassing van energiebesparende maatregelen een goede toekomst te hebben. “Bedenk dat er aardig wat bedrijven zijn, zoals Amazon, die hun servers niet alleen voor hun eigen services gebruiken, maar ze ook weer als dienst aanbieden aan derden.” De toenemende ontwikkeling van mobiele diensten brengt volgens Salden ook een groeiende uitdaging met zich mee voor datacenters. Die hebben immers een steeds grotere rol in het slim ondersteunen van deze diensten. “Je wilt de datastroom zoveel mogelijk terugdringen”, zegt hij. “Als je met iemand video-chat en er is een plaatje van deze persoon aanwezig op de telefoon, dan kun je de video animeren, wat scheelt in dataverbruik. Het werkt erg ver door.”

commerciële activiteiten

Hoewel Fit4Green in theorie al een flinke energiewinst oplevert, ziet Salden nog wel wat hobbels in de praktijk. “We weten nog niet precies hoe datacenters gaan opereren. Vooral bij cloudachtige applicaties is dat lastig in te schatten.” In het laatste kwartaal van dit jaar hebben de eerste praktijktesten plaats. “Rond februari hebben we de eerste resultaten.” Hoewel het een onderzoeksprogramma betreft, is er al wel nagedacht over commerciële activiteiten. Binnen een termijn van vijf jaar moet HP, een van de deelnemers, de toepassing kunnen vermarkten. De deelnemers hebben het volste vertrouwen in een goede afloop. ■

samenwerking

Fit4Green tracht een globale optimalisatie van servergebruik en energiebesparing te bewerkstelligen. Vanuit die gedachte zijn er bedrijven en organisaties uit verschillende landen bij het project betrokken. Het Rotterdamse onderzoeksbedrijf Almende is de enige Nederlandse deelnemer. Andere deelnemers aan het project zijn het Spaanse GFI Informatica, HP Italy Innovation Center, de universiteit van Passau, de universiteit van Mannheim, het Juelich Supercomputing Centre, het Imperial College in Londen, VTT Technical Research Centre in Finland, Create-Net en Eni S.p.A uit Italië. Gezamenlijk krijgen zij 3,2 miljoen euro subsidie voor het project


operator zelf kunnen worden gedaan.” De Fit4Green-oplossing zelf wordt ook kritisch bekeken. Het is immers niet de bedoeling dat de energiebesparing grotendeels teniet wordt gedaan door het energiegebruik van de oplossing zelf. “Hard stampen in de achtergrond kost ook energie”, zegt Salden. Zoals is gesteld, is een ander belangrijk aspect van de oplossing dat SLA’s gehandhaafd blijven. Deze worden meegenomen in de modulaties. Maar het project kent volgens Salden nog een extra kwaliteit. “Door onze werkwijze ben je groen. Dat is tegenwoordig zeker van waarde in de markt.”

15

MJA legt basis voor datacenterprestatiemaat

“Geen wiskundig sommetje” de meerjarenafspraak energie-efficiëntie (mja) voor de ict bereikte eerder dit jaar een belangrijke mijlpaal. door toetreding van enkele nieuwe participanten, waaronder globalswitich en sap, heeft het convenant 80 % van het nederlandse ict-energiegebruik aan zich weten te binden waarmee mja-regisseur ict~office een belangrijke doelstelling heeft behaald. ook werd een belangrijke uitdaging getackeld: het vastleggen van een (basis-) prestatiemaat voor datacenters.


Ferry Waterkamp is hoofdredacteur van DatacenterWorks

16

Ict-bedrijven die de Meerjarenafspraak (MJA) onderschrijven, zeggen toe zich in te spannen om jaarlijks hun energie-efficiëntie te verbeteren met 2 %. Dit moet resulteren in een efficiëntieverbetering van 30 % in 2020 ten opzichte van 2005. Vanaf de start van de MJA in 2008 staat het formuleren van een prestatiemaat voor datacenters hoog op de agenda. Eenduidig moet worden vastgelegd wat en hoe wordt gemeten om de energie-efficiëntie te bepalen. “En dan moet het zeker geen wiskundig sommetje worden”, vertelt Michiel Cuijpers, bij ICT~Office manager ICT & Duurzaamheid. Volgens Cuijpers staat het weergeven van een trend centraal. “De hele MJA draait om bewustwording, dat je meer kunt doen met minder energie. Het exacte getal is dan minder belangrijk. We praten ook wel heel makkelijk over dé efficiëntie van hét datacenter, maar alle datacenters zijn anders en zijn vaak een soort flat met kamertjes die worden onderverhuurd.”

vervolgt Cuijpers. “We wilden ook niet iets nieuws verzinnen, maar een Nederlandse interpretatie geven aan wat The Green Grid al heeft vastgelegd. Het moest zeker geen Dutch PUE worden.” Bomhof: “The Green Grid bood nog wel veel vrijheid om de PUE te berekenen en dat wilden we wat aanscherpen, anders rekent iedereen ’m op een andere manier uit.” Die aanscherping heeft gestalte gekregen tijdens vier workshops waaraan een vaste groep MJA-participanten deelnam. “Het was vooral zoeken naar de gemeenschappelijke basis en die was verrassend snel gevonden. Belangrijke discussiepunten waren het wel of niet compenseren van de bezettingsgraad en de plaats waar je het energiegebruik moet meten. Maar het verplicht stellen van gekalibreerde meters was misschien wel het meest vatbaar voor kritiek.” Volgens Cuijpers had dat mede te maken met de kosten die gekalibreerde meters met zich meebrengen, en waar datacentermanagers vaak geen budget voor hebben.

pue

beyond pue

Samen met kennispartner TNO is een aantal workshops opgezet om enkele prestatiematen uit te polderen. Het resultaat van de workshop is vastgelegd in de factsheet Prestatiematen binnen de ict-sector (zie kader op pagina 17). Al in een vroeg stadium is de PUE (Power Usage Effectiveness) als uitgangspunt genomen. “De keuze voor de PUE is vooral een pragmatische”, zegt onderzoeker Freek Bomhof van TNO, die de leiding had tijdens de workshops. “Het was belangrijk een maatstaf te nemen waarmee je ook kunt werken als je datacenters in verschillende landen hebt.” “De PUE is misschien niet de gedroomde standaard maar wel internationaal bekend en tijdens onze workshops de grootste gemene deler”,

Volgens Bomhof is nu een basis gelegd voor een prestatiemaat voor datacenters waarmee een trend inzichtelijk kan worden gemaakt en waaraan de MJA-deelnemers een verdere invulling kunnen geven. Cuijpers kijkt graag alvast een stapje verder, of wat hij noemt beyond PUE. “Ik durf de uitspraak aan dat wij zelf als ict-sector geen servers hebben – afgezien van enkele DNS-servers. Die servers zijn allemaal van klanten. We moeten naar die klanten toe en hen bewust maken van de winst die valt te behalen in energie-efficiëntie. Dat bijvoorbeeld ontdubbeling van data al veel winst oplevert. En inzichtelijk maken welke applicaties draaien en of daarin nog valt te wieden. Recente studies tonen aan dat bijvoorbeeld in de banksector de helft van de IT-applicaties te veel is en

dat heel veel oude systemen er gewoon niet uitmogen.” Bomhof komt een dergelijk beeld ook tegen in andere sectoren. “Je komt bijzonder veel oude applicaties tegen waaraan niemand meer durft te komen. Het kan zijn omdat niemand meer weet hoe die applicatie ook alweer precies werkt, of dat die applicatie nog een essentieel bedrijfsproces ondersteunt. Vaak is er ook geen businesscase om een applicatie uit te schakelen, want alles werkt zoals het hoort. Applicatierationalisatie kan veel winst opleveren. Een stap verder is het kijken naar bedrijfsprocessen. Zitten daar stappen in die je kunt weglaten? Bij e-facturatie is het bijvoorbeeld niet zo efficiënt als je de facturen na ontvangst uitprint.” “Met de MJA zitten we aan het einde van de keten, maar ik wil ook aan het begin van de keten zitten”, zegt Cuijpers. “We willen bij ict-intensieve sectoren op bezoek gaan en laten zien waarmee wij als ict-sector bezig zijn en duidelijk maken dat er op de onzichtbare ict ook nog veel valt te winnen. We hebben dezelfde uitgangspunten en samen kunnen we een enorme klap maken.” ■

“We praten ook wel heel makkelijk over dé efficiëntie van hét datacenter, maar alle datacenters zijn anders en zijn vaak een soort flat met kamertjes die worden onderverhuurd.”

Voor de ict-sector is niet direct duidelijk wat in het kader van de MJA (Meerjarenafspraak) onder zijn prestatie of producten kan worden verstaan. Daarom hebben de deelnemers samen met Agentschap NL eerder dit jaar een factsheet opgesteld, waarin de prestatiematen voor de ict-sector zijn vastgelegd. Deze prestatiematen zijn nodig voor de MJA-monitoring van de bedrijven en de sector. In het document wordt de ict-sector opgedeeld in vier deelsectoren: datacenters, telecom, hardware en software, met elk zijn eigen prestatiemaat. ‘Een prestatiemaat gebaseerd op de verhouding tussen het totale energiegebruik van het datacenter en het ict-gerelateerde energiegebruik is op dit moment de beste indicator die breed toepasbaar is voor de energie-efficiëntie van een datacenter in de MJA’, zo staat te lezen in de factsheet. ‘Als prestatiemaat wordt met deze PUE gerekend.’ Hoe de PUE op eenduidige wijze kan worden bepaald, is vastgelegd in de recentere factsheet PUE-keuzes. Hier lezen we dat in het kader van de MJA de absolute PUE-waarde minder belangrijk is en er daarom voor is gekozen diverse correcties die mogelijk zijn niet toe te passen, omdat deze voor de trend niet van belang zijn. Binnen de MJA wordt de PUE gemeten op Level 1 van The Green Grid. Metingen op Level 2 en 3 moeten als zodanig met subscripts worden weergegeven. Rapportage heeft plaats per maand op basis van cumulatieve energiestanden van de kWh-meters.Verder is onder andere bepaald dat: • het ingaande vermogen voor de trafo wordt gemeten; • de gebruikte meters zoveel mogelijk moeten zijn gekalibreerd; • zaken als bezettingsgraad van het datacenter, het Tier-level en seizoenseffecten niet worden gecorrigeerd.


prestatiematen

17

Citrix sluit datacenters aan op hybride cloud

Open Cloud Bridge en Access

citrix heeft begin oktober tijdens het evenement synergy in berlijn een strategie en enkele producten aangekondigd die datacenters geschikt moeten maken voor de hybride cloud. voor de eindgebruikers moet het onopgemerkt blijven of een applicatie uit het eigen datacenter wordt opgehaald of uit de externe cloud van bijvoorbeeld amazon of microsoft.

dcw oktober | netwerken

Ferry Waterkamp is hoofdredacteur van DatacenterWorks

18

Voor de eerste keer in de geschiedenis had het Synergy-evenement plaats buiten de Verenigde Staten en Citrix wist meteen drieduizend belangstellenden naar de Duitse hoofdstad te trekken. Veel aandacht ging tijdens het evenement uit naar virtualisatie van desktops en applicaties om, zoals CEO Mark Templeton van Citrix het tijdens zijn keynote verwoordde,“elk aspect van het leven te virtualiseren” en “het werk te kunnen verplaatsen naar de meest optimale plek”. Een belangrijke aankondiging betrof versie 5 van het desktopvirtualisatieproduct XenDesktop die het uitrollen en beheren van een virtuele desktopomgeving sneller en eenvoudiger moet maken. Zo moet het mogelijk zijn het product binnen tien minuten te installeren (10 to Xen) waarna het creëren van een virtuele desktop secondewerk is. Ook de presentatie richting de eindgebruiker is op de schop gegaan met onder andere een verbeterd inlogscherm, HDX-techniek voor audio, video en printing met hogere prestaties, uitgebreidere selfservice en applicaties die de gebruiker volgen als hij of zij inlogt op een ander apparaat. Ook werd de algemene beschikbaarheid aangekondigd van XenClient die door Templeton werd omschreven als een ‘veilige Type 1 baremetal hypervisor’. Hiermee is het mogelijk op een fysieke machine bijvoorbeeld een virtuele

werkdesktop, virtuele privédesktop en virtuele machine met antivirus te draaien.

schaalbaar en f lexibel

Al deze virtualisatie-inspanningen moeten ervoor zorgen dat applicaties altijd en overal beschikbaar zijn op elk type apparaat, van traditionele pc tot aan iPad, smartphone en laptop. Maar applicaties en zelfs hele desktops verplaatsen naar het datacenter heeft ook een behoorlijke impact op datzelfde datacenter, zo erkende Templeton tijdens zijn toespraak in Berlijn. Het datacenter moet in de visie van zijn bedrijf flexibel genoeg zijn om sterk wisselende ‘loads’ te kunnen verwerken. “Soms heb je een limousine nodig, en soms een Smart”, stelde Templeton. Voor een schaalbaar datacenter heeft Citrix de NetScaler in het vuur. Deze Wan-versneller zorgt voor een snelle aflevering van applicaties en past de capaciteit in het datacenter dynamisch aan aan de load door bijvoorbeeld servers bij of uit te schakelen. Citrix positioneert XenServer als de tweede pilaar onder het flexibele en schaalbare datacenter. Tijdens Synergy werd een nieuwe ‘Feature Pack’ van dit servervirtualisatieproduct gepresenteerd.Versie 5.6 biedt onder andere een volledige geïntegreerde en gedistribueerde virtuele

switch die het beheer van de fysieke switches in het netwerk onderbrengt in een enkele console en het beheer van virtuele machines overzichtelijker maakt. Ook biedt het IntelliCache voor optimale opslag en een webgebaseerde beheerconsole.

open cloud

Maar de grootste aankondiging op datacentergebied betrof toch de introductie van Open Cloud Bridge en Access om elke willekeurige cloud aan het datacenter te koppelen. “Wat we voor de desktop hebben gedaan, gaan we nu voor het datacenter doen: alles met alles in verbinding brengen”, vertelde Templeton. “Voor een gebruiker moet het niet uitmaken waar een applicatie vandaan komt, uit het eigen datacenter of uit de externe cloud.” De Open Cloud Bridge breidt de ip-range van het datacenter uit naar die van de serviceprovider waardoor de externe cloud een onderdeel wordt van het datacenter. De Bridge voegt daar zaken als acceleratie en beveiliging aan toe. Open Cloud Access – dat evenals de Bridge als een optionele module zal worden aangeboden bij de NetScaler-producten – zorgt voor ‘single sign-on’ van de eindgebruiker. Als eenmaal is ingelogd op de Citrix-omgeving is het niet meer nodig apart in te loggen op bijvoorbeeld

CEO Mark Templeton van Citrix: “Voor een gebruiker moet het niet uitmaken waar een applicatie vandaan komt.”

applicaties die draaien in de Amazon-cloud. De recente overname van VMlogic past ook binnen dit Open Cloud-plaatje. De techniek van VMlogic, die op termijn als service zal worden toegevoegd aan het Open Cloud-portfolio, maakt het mogelijk de volledige lifecycle van virtuele machines te beheren en VM’s eenvoudig te verplaatsen tussen de interne en externe cloud. Zo kan een VM tijdens de testfase in een externe cloud draaien en worden overgeheveld naar de interne cloud als de machine in productie wordt genomen. ■

byoid

Tijdens een ‘Crystal ball’-sessie liet Citrix zien waar het mee bezig is om in de toekomst externe clouds nog hechter te integreren in het datacenter. Zo wordt in de labs momenteel gewerkt aan BYOiD (bring your own identity) dat werkt op basis van OpenID. De beheerder kan hiermee gasten op het netwerk eenvoudig en snel toegang geven tot applicaties door ze te laten inloggen met bijvoorbeeld Google- of Yahooinloggegevens.

Toe aan een nieuwe computerruimte? Van

Gratis ontwerp tot realisatie Quick Scan!

Vaultex neemt u alle zorg uit handen!

www.vaultex.eu/qs


advertentie

19 AN AEGIDE COMPANY

Vaultex adv DatacenterWorks 107x132mm v2.indd 1

[email protected] Tel. 0413-311 111

14-1-2010 14:59:39

DataCenter Infrastructure Solutions First Class****** Rack IT Geeft in een dag de essentiële informatie voor realisatie en gebruik van computerruimtes.

Power IT


DCW 7.indd 31

13-10-2010 15:35:51

Cool IT Connect IT

Maintain IT

Different situations and different conditions require the right club on the golf course. So success is always that bit closer when you have the right club at hand. And it’s pretty much the same situation when we’re talking about data center infrastructure analysis. Emerson Network Power has the right solution available for all situations and the respective given complexity – up-to-date, as required and highly efficient in reducing operating costs (TCO/ROI). We give you future-proof solutions from one single source.

More information at www.knuerr.com www.avocent.com www.aperture.com www.emerson.com

E M E R S O N . C O N S I D E R I T S O L V E D . TM

Emerson Network Power and the Emerson Network Power logo are trademarks and service marks of Emerson Electric Co. • ©2010 Emerson Network Power • Ideas, Graphics, Editorial Team: Gropp/Huber

Monitor IT

it room infra event | dinsdag 9 november 2010 | de kuip rotterdam

branchespecial

deze branchespecial is mede mogelijk gemaakt door: emerson | ictroom | mulder-hardenberg | raritan | remtech | rittal | stulz | tyco

Groen in denken en doen.

Rittal Precisie-airconditioner Goed voor klimaat en portemonnee: met een Rittal Precisie-airconditioner haalt u de krachtigste, de stilste én de zuinigste airco in zijn soort in huis. U bespaart honderden euro’s per jaar op uw energiekosten. Hoe dat kan? Rittal plaatst de ventilatoren in de verhoogde vloer waardoor er minder luchtweerstand ontstaat en de behuizing ruimte biedt aan een grotere warmtewisselaar. Het resultaat: een groter koelvermogen én een lager energieverbruik.

Rittal Precisie-airconditioner: - Laagste energieverbruik in de markt - Leverbaar zowel in koudwater (CW) als directe expansie (DX) - Altijd exact het juiste koelvermogen - Energiezuinige EC-ventilatortechnologie - Multiple compressortechnologie (DX)

Rittal - Het Systeem

Rittal bv - Postbus 246 - 6900 AE Zevenaar - Tel. (0316) 59 16 40 - www.rimatrix5.nl

'uw it kan beter en goedkoper' is dit jaar het thema van het jaarlijkse evenement van de branchevereniging it room infra dat dit jaar wordt gehouden op 9 november in de kuip, rotterdam. Bas van Asten is directeur en bestuurslid van IT Room Infra

'Uw IT kan beter en goedkoper' is een titel die de ogen moet openen van iedereen die een computerruimte beheert, bezit of ervan afhankelijk is. En dat zijn we eigenlijk allemaal. Een pakkende titel, een aansprekende locatie en vier sprekers van toonaangevende organisaties moeten, naast de inspanningen van de deelnemers, u over de streep trekken een bezoek te brengen aan dit evenement. Ruim dertig deelnemers, sprekers en exposanten informeren u hoe uw IT beter en goedkoper kan. En dit alles in een prettige ambiance gecombineerd met een hapje en een drankje. En dat het beter en goedkoper kan is helder. Kijkend naar onze eigen ervaringen op het gebied van de bouwkundige voorzieningen voor IT, want dat is ons vakgebied, durf ik zelfs te stellen dat het niet beter kàn maar dat het in sommige gevallen beter moet! In de praktijk komen we situaties tegen waarbij je je tenen werkelijk dicht knijpt. Waar 'verbeteringen' veel geld hebben gekost en de problemen alleen maar erger hebben gemaakt. En dan heb ik het alleen nog maar over de tenenkrommende situaties die wij als een van de deelnemende bedrijven regelmatig tegen het lijf lopen. De ervaringen van onze collega's zijn niet veel anders; er is nog een hoop te doen. Terwijl, als je op de juiste manier verbetert, het altijd voordeel oplevert. Bijvoorbeeld minder energiegebruik of meer capaciteit. In beide gevallen wordt uw IT goedkoper (en dus ook weer beter). Is uw computerruimte helemaal op orde? Of dènkt u dat uw IT Room op orde is? Toch maar even langsgaan op 9 november. Door de diversiteit aan exposanten en lezingen is er ongekend veel kennis en informatie beschikbaar waar u uw voordeel mee kunt doen. En voordeel betekent goedkoper en daar wordt u ook weer beter van. Dus kom naar de Kuip, dat is beter en goedkoper. ■

dcw oktober | beursspecial column

Tenenkrommende situaties

23

AnzDataCenter_ZDT.qxd

15.08.2008

20:49 Uhr

Seite 1

Tyco Electronics Can Help Relieve Your Major Data Center Headaches* “Power Consumption”

“Cooling High Density”

LAN electronics devices equipped with our MPO and MRJ21 connectors consume less power.

Reduced cable quantities and optimized patch cord routing improve airflow under raised floors and within cabinets.

“Speed of Change” “Higher Densities/ Space Shortage”

Our Plug’n’Go factoryterminated cabling systems can be deployed rapidly, reducing time required for MAC’s.

Our small form factor connectors allow far higher port densities, providing more ports per m2. And our cable management systems ensure optimum high-density cable routing.

“Environmental Impacts” Our systems are RoHS compliant and engineered with the environment in mind. TE is also actively involved in the LEED® initiative of USGBC.

RoHS Ready

Geeft in een dag de essentiële informatie voor realisatie en gebruik van computerruimtes.


* In 2007 DatacenterDynamics conducted a survey in Western Europe and the USA asking for the Top 10 issues surrounding datacenter management. Major concerns were listed as: “power consumption”, “cooling high density”, “higher densities/space shortage”, “speed of change” and “environmental impacts”. AMP NETCONNECT infrastructure solutions from Tyco Electronics can help relieve your headaches associated with these issues. Tyco Electronics Nederland B.V. Network Solutions / Enterprise Networks AMP NETCONNECT Postbus 288, 5201 AG ’s-Hertogenbosch The Americas: Greensboro, NC, USA; Tel: +1-800-553-0938; www.ampnetconnect.com Telefoon: +31 (0) 73 6 246 211 EMEA & India: GERMANY; Tel: +49-6103-709-1547; www.ampnetconnect.eu Fax: +31 (0) 73Langen, 6 246 958 Asia/Pacific: Hongkong, CHINA; Tel: +852-2738-8731; www.ampnetconnect.com Email: [email protected]

Tyco Electronics AMP NETCONNECT in:

AMP, AMP NETCONNECT, NETCONNECT, TE Logo and Tyco Electronics are trademarks.

UW it kan beter en goedkoper lopend door uw datacenter, een blik nemend in uw computerruimte of gewoon werken met uw server. waar we it groot schrijven, is uw van belang. Paul Petersen, branchemanager IT Room Infra

Event

Om goed te worden geïnformeerd en verstandig keuzen te kunnen maken heeft het IT Room Infra-event plaats. Van A tot Z wordt u op de hoogte gesteld van alle aspecten die spelen bij de bouw, renovatie en gebruik van een computerruimte. Met 28 sprekers en exposanten kan dit IT Room Infra-event op 9 november 2010 in De Kuip het compleetste event voor UW computerruimte worden genoemd. De plenaire sprekers zijn voorbeelden van mensen met een ‘grote letter U’. Natuurlijk wilt u de nul houden – in De Kuip – maar Robin Spaen geeft in zijn presentatie vooral aan dat het bedrijf CCV massaal is gegroeid en daardoor totaal anders kijkt naar de it. CCV verwerkt transacties voor elektronische betalingen en de it-infrastructuur is dan ook cruciaal, voor zowel de gewone betalingen als de beveiliging en juiste informatie. Spaen wil niet worden beperkt door datacenters. Alle facetten moeten tip-top zijn. Geen uitval (de nul houden) is het streven. Jeroen Rammers van ThomasCook laat in zijn presentatie zien, hoe zijn afdeling is gegroeid en blijft groeien. “We gaan internationaler,

sneller en krachtiger, maar ook met minder mensen en minder TCO (total costs of ownership).” Het thema van het IT Room Infra-event past bij deze tijd en vooral bij UW werkzaamheden. Dit is dus de gelegenheid erbij te zijn om de volgende stap te bespreken vanuit alle invalshoeken, die UW it groot is. Als u wilt worden overtuigd vanachter de laptop, is er nog een IT Room Infra-groep op LinkedIn die rijkelijk kennis uitwisselt. Desnoods kunt u de presentaties downloaden vanaf de site http://www. fhi.nl/itroom. Maar UW bezoek aan het it room infra-event werkt het beste. ■

it room infra event 2010 Datum: 9 november Plaats: Stadion De Kuip 'Maasgebouw' Van Zandvlietplein 1 3077 AA Rotterdam Kosten: Gratis toegang als bezoeker Informatie: www2.fhi.nl/itroom/

dcw oktober | beursspecial voorwoord

UW it is in de loop der jaren beter en krachtiger geworden. De mogelijkheden zijn toegenomen en de hightech straalt er vanaf. UW it is ook meer energie gaan gebruiken en de functionaliteit vraagt vanzelfsprekend steeds meer professionaliteit. Daarvoor hebt U de benodigde kennis uitgebreid en waarschijnlijk werken meer mensen met U in de it, het hart van UW onderneming vormend. In tien jaar tijd is veel gebouwd, verbouwd en gerenoveerd. De it bij UW organisatie stelt steeds meer eisen, waardoor de capaciteit ook steeds meer toeneemt. Het machtige aan dit proces is dat uw toeleveranciers ook steeds sterker en professioneler zijn geworden. Het zou zelfs nog helderder kunnen worden gesteld. Zonder deze specialisten (ver)bouwt u niets meer. Ook in het gebruik wilt u steeds meer. Monitoring, brandbeveiliging en airconditioning zijn dan geen simpele zaken meer. Ook goede vloeren, snelle netwerken, professionele controle en een systematische opbouw van kabels klinken logisch. In die progressie wordt nu de belofte uitgesproken dat het beter en goedkoper kan. De keuzen die u maakt, bepalen de benodigde investeringen, gewenste faciliteiten, prestaties/rendement en de kosten in het gebruik.

25

cx

xlr

230 V

sp sp

UTP

230 V 230 V

30 uit uit

uit

230 personen

sp

22 230 V

Jan Linsen 230 V

UTP

xlr

cx

230 V

uit

15

sp

koff ie

uit

uit

uit

16 1

B

ANV

uit

3 2

230 V 230 V

xlr

UTP

uit

ANV

230 V

UTP UTP

xlr

230 V

cx

spijzenlift

ANV

B uit

230 V 230 V

150 personen

B

UTP

230 V

uit

cx

B

1

230 V

380V 32 A

rca

xlr

cx

380V 32 A UTP

Coen Moulijn cx

230 V

uit

UTP

dcw oktober | beursspecial plattegrond

18 17 uit

11

10

7 6 5

ANV

4

230 V

UTP

14 UTP

9 november 2010, FHI

19ANV

ANV garderobe garderobe 230 V

xlr

Puck v Heel

B

cx

8

UTP

9

Ajax-Chubb Brandbeveiliging b.v. APC Benelux C.N. Rood HellermannTyton Hi-Safe Systems HIG IT & Communicatie ICTroom Company Koning & Hartman Knürr Benelux Lasent Lennox Benelux Livingston Minkels Mulder-Hardenberg Newave UPS Systems b.v Nexans Cabling Solutions b.v. Pro-At b.v. Raritan Remtech Rittal Simac Electronics Strukton Worksphere Stulz Airconditioning T&M Systems Tyco Electronics Vaultex Wagner Nederland

garderobe

Deelnemers

2. 19. 6. 23. 24. 18. 22. 20. 25. 26. 3. 11. 28. 9. 30. 5. 7. 14. 21. 4. 17. 16. 8. 27. 15. 29. 10.

20

ba lie

uit

sp

21

xlr

Ernst Happel

230 V

UTP

23

230 V 230 V UTP

230 V

cx

Guus Brox

24

sp

uit

ANV

25

lunchbuffet

ANV

26

230 V 230 V 230 V

cx 380V 32 A

sp sp

380V 32 A

230 V

28

sp

29

sp

uit

sp

UTP

uit

230 V

Cor Kieboom

ANV 230 V

xlr

80 personen

Bas Paauwe

uit

Deelnemers IT Room Infra event 2010

27

27

DFC² : het geld komt u aanwaaien!

Meer computervermogen op een kleiner oppervlak zorgt voor een stijging van de vraag naar energie-efficiënte airconditioners voor computerruimten. DFC², het ‘Directe Vrije Koeling’ concept van Stulz met innovatieve wegklapbare warmtewisselaar, is de meest milieuvriendelijke en energiezuinige koeloplossing die wordt toegepast in de CyberAir airconditioners. Ook bij een hoge buitentemperatuur kan dankzij de intelligente DFC² besturing de computerruimte met buitenlucht vrij gekoeld worden. Behaal een enorme energiebesparing in uw computerruimte met DFC² ! STULZ Groep BV Weverij 7-9 1185ZE AMSTELVEEN Tel.: +31(20) 545 1111 WWW.STULZ.NL

IT Cooling Solutions

iedingen en gratis

ngen in uw vak-

tent, waarmee u

rheid.

verschillende vak-

n, diensten en

dia bevatten

n de B2B e-mail

.

, verzekerings-

ijs, high-tech

n in verschillende

alshoeken op het

eproces. Als

ebruik. Het thema:

, gewenste facili-

langrijke keuzes.

ouwen, renoveren

cilitaire managers,

sentiële informatie

tes genoemd. De

an computer-

rdam.

rd wordt. Dit keer

010 is de vierde

dkoper

29

pauze

energiemanagement: ‘effectiever en efficiënter omgaan met uw energie’

blindvliegen of real-time monitoring

Tips en trucs op het gebied van noodstroom en spanningscontinuïteit

lunchpauze

directe vrije koeling is de toekomst!

operational excellence

pauze

begin met besparen door beter bouwen

gecombineerde energiezuinige koeloplossingen

power Usage effectiveness in de praktijk

10.30 - 10.55

11.00 - 11.25

11.30 - 11.55

12.00 - 12.25

12.30 - 13.30

13.30 - 13.55

14.00 - 14.25

14.30 - 15.00

15.00 - 15.25

15.30 - 15.55

16.00 - 16.45

De opkomst van nieuwe technologieën en de noodzaak tot lagere beheerskosten, hebben invloed op de keuze en het ontwerp van de netwerkinfrastructuur in datacenters. Deze presentatie geeft hierop een toelichting. Nexans Cabling Solutions, Oene-Wim Stallinga

Impact van nieuwe technologieën op netwerkinfrastructuur

Door groei en snel voortschrijdende technologie muteert de gemiddelde computerruimte jaarlijks minimaal 35%. Actueel inzicht en een goede planning zijn van levensbelang om dergelijk snel wijzigende omgevingen efficiënt te kunnen blijven controleren. Kunnen slimme tools CIO’s een duw in de juiste richting geven? CANS group, Dick Philips namens AMP NETCONNECT

een computerruimte beheren van a tot Z

Installatie van de kwetsbare glasvezelbekabeling is een zaak die met de grootste zorg aangepakt dient te worden om aan de hoge vereisten te kunnen voldoen! Het is daarom noodzaak om deze infrastructuur goed in te richten. Mulder-Hardenberg presenteert oplossingen welke zorg dragen voor een gedegen infrastructuur en performance die voor de toekomst uiteindelijk geld opleveren. Mulder-Hardenberg, Hans Tovar

Hoe organiseer je de binnenkomende glasvezelkabels in je IT ruimte

Vaak wordt blusapparatuur beoordeeld op het uiterlijk maar het gaat om veiligheid voor mens, gebouw en equipment. Een goed systeem blust zonder koelsystemen of bijv. harddisk drives te beschadigen. U krijgt uitgelegd welke risico’s er zijn en u krijgt tips mee waar op te letten of wat te doen of juist te laten om die risico’s het hoofd te bieden. Hi-Safe Systems, Kees Huijgens

brandbeveiliging, meer dan een rode fles met wat pijp

Uitbreiding van de servercapaciteit in een bestaande ruimte wordt vaak begrensd door het feit dat het koelvermogen niet uitbreidbaar is, en de servers niet optimaal gekoeld worden. Door eenvoudige aanpassingen in de fysieke structuur kunnen opmerkelijke resultaten behaald worden. Wij presenteren voorbeelden van optimalisering van luchtstromen. Koning en Hartman BV, John Vink

Het optimaliseren van de warmtehuishouding in een bestaande ruimte

Meten is Weten. Er zijn vele manieren waarop stroomverbruik toegewezen en geschat wordt, maar slechts in enkele gevallen wordt er daadwerkelijk gemeten. Het belang van accurate meting (en zelfs facturatie), waar het verbruik gemeten zou moeten worden, en hoe deze gegevens te interpreteren om zo stroomverbruik te optimaliseren, is groot. Raritan Europe, Raymond Steenvoorden

optimaliseer het elektriciteitsverbruik van uw datacenter

In een willekeurig datawarehouse staat een aanzienlijke hoeveelheid hardware opgesteld. Storage systemen, switches, servers, routers enz. Al deze apparatuur wordt, uiteraard, gevoed door netspanning. Om voor de continuïteit zorg te dragen is er nagenoeg altijd een noodstroomvoorziening of een UPS aanwezig. De inzet van een dergelijk systeem vraagt echter om een nauwkeurige inschatting van de vermogensafnamen. Livingston T&M, Reinier Treur

power Quality in datacenters

Professioneel beheer van de technische installatie van uw computerruimte is een voorwaarde voor continue beschikbaarheid van uw IT omgeving en draagt ook bij aan kostenefficiëntie. Uw eigen organisatie kan nl. geen invulling geven aan 365/24/7 incidenten- en calamiteitenopvolging en de onverhoopte kosten en imagoschade die downtime kunnen veroorzaken zijn vaak niet te overzien. Beheer van computerruimtes blijkt dus werk voor specialisten. ICTroom Company, Gert Jan Spinhoven

beter is altijd goedkoper!

The IT-industry has to prevent any further increase in energy consumption, even a reduction for the future is mandatory. However, worldwide data traffic and available amounts of data rise exponentially. We are the specialist in cooling, power, rack-systems and monitoring software solutions. Emerson Network Power, technologies that provide our customers with a distinct competitive advantage. Emerson Network Power, Heiko Ebermann namens Knürr Benelux

off the shelf or tailor-made? The best cooling solution for the datacenter

Uw eigen CO2 uitstoot wordt steeds belangrijker bij het leveren van producten en diensten. ICT levert een aanzienlijke bijdrage aan uw CO2 uitstoot. Nu uw uitstoot verlagen, betekent lagere vaste kosten en een betere scoringskans. Koers niet wijzigen kan u in toekomst orders kosten! Strukton Worksphere, Raymond van den Tempel

wat betekent de wet milieubeheer (activiteitenbesluit) en de co2 ladder voor uw organisatie?

Energiebesparing in datacenters wordt steeds belangrijker, maar met welke (nieuwe) technologische opties kun je de grootste voordelen behalen? Vaultex geeft een lezing over Datacenter 2.0: de noodzaak van de groene benadering, proces- en energie-efficiënt ontwerpen en modulaire bouw. Inclusief realistische praktijkvoorbeelden. Vaultex, Vincent Liebe

datacenter 2.0 praktijkcases: nieuwe besparingsopties energie en kosten

Met de opkomst van buigongevoelige glasvezels zijn er veelal voordelen; maar zijn er ook nadelen of aandachtspunten te vinden? Wij houden deze nieuwe technologie tegen het licht en kijken kritisch naar de praktische invulling ervan. Het ontwerp, de techniek, duurzaamheid en toekomstvastheid. Simac Electronics, Maarten Verbunt

de toekomst van buigongevoelige glasvezels. wel of niet toepassen in uw datacenter?

Het opstellen van een compleet document waarin alle eisen met betrekking tot het realiseren van de computerruimte correct staan beschreven. Dit PvE zal gebruikt gaan worden om offertes bij diverse aanbieders aan te vragen en kan dienen als checklist bij de oplevering. Lasent, Jeffrey Ensing

Het maken van een plan van eisen

Er zijn veel manieren om (vrije) koeling toe te passen. Nieuwe inzichten en optimalisatie van bestaande technieken maken het mogelijk om behaalde resultaten uit het verleden te verbeteren. De traploze regelbaarheid van Brushless DC Compressoren voor Close Control Airconditioning is de nieuwste ontwikkeling om de energie efficiëntie en optimalisatie van uw koelsysteem te bewerkstelligen. Lennox Benelux, Jaap-Jan Pethke

bldc compressor techniek en de realisatie van efficiënte (vrije) koeling

Herkent u dat? U bent bezig met uw datacenter project (nieuwbouw, verbouw, uitbreiding, etc) en u wilt communiceren wat er achter die gesloten deuren gaande is. Professioneel fotograaf en datacenter specialist Ronald Koelink laat u zien wat er mogelijk is om belangstellenden en stakeholders een kijkje achter de schermen te geven. Koelink Beeld & Print, Ronald Koelink

Uw datacenter een visuele attractie?

Blusgasinstallaties worden vooral toegepast in ruimtes waar veel elektronica aanwezig is. Door jarenlange ervaring is Ajax-Chubb uitgegroeid tot dé specialist op het gebied van zowel inerte als chemische blusgassystemen. Ajax-Chubb biedt maatwerksystemen waarbij samen met de klant de risico’s in kaart gebracht worden om zo te komen tot de meest complete beveiligingsoplossing. Ajax-Chubb Brandbeveiliging B.V., Albert Bosma, Paul Hebink

ajax-chubb, een veilige keuze

Hoe kan je controleren of de glasvezelverbinding correct is aangesloten, 75% van de communicatiestoringen wordt veroorzaakt door onjuiste behandeling van de connectoren (physical layer). Met eenvoudige meetinstrumenten kan ook onjuiste bekabeling opgespoord worden zonder de verbinding te verbreken. Daarnaast laten we zien hoe connectoren direct op de fiber gelast kunnen worden. C.N. Rood, Rudy de Winter

Het aanbrengen en vervangen van optische connectoren en het belang van ‘schone connectoren’

Huidige datacenters vragen om geavanceerde oplossingen op het gebied van brandbeveiliging. Brand gedoofd maar veel gevolgschade? Met OxyReduct® kan een brand niet meer ontstaan of wordt de grootte van de brand zeer beperkt. Gevolgschade door water of andere oorzaken zijn hiermee verleden tijd, in een datazaal van de toekomst. Wagner Nederland, Bart Kerkstra

oxyreduct®, een waterdichte oplossing

De toekomst van het testen van netwerkbekabeling. Testen volgens applicatiestandaarden of volgens toepassing onafhankelijke standaarden? M.a.w. controle of de ethernetpakketten probleemloos over het netwerk gaan of worden de fysieke verbindingen getest die gericht zijn op de transmissieparameters in het frequentie- en tijddomein? T&M Systems BV, W.J. Leenders

certificering versus kwalificatie van netwerkbekabeling

dcw oktober | beursspecial seminarprogramma

Wat is Power Usage Effectiveness (PUE), hoe wordt deze berekend? Wat, waar, wanneer en hoe moet worden gemeten? Wat zijn issues? TNO praat u bij over deze energie-efficiëntie prestatiemaat en geeft een update vanuit het MJA overleg (samenwerking tussen Nederlandse datacenters). EvoSwitch heeft nu mede op basis van TNO advies een CO2-neutrale ICT-datacenter. Dankzij het gebruik van groene energie en investeringen in CO2-compensatie, maar vooral ook door zeer innovatieve energiebesparende technologieën. Er wordt uitgelegd welke maatregelen Evoswitch heeft genomen om tot een verlaging van de PUE te komen en welke uitdagingen men hierin heeft. TNO, Pieter Meulenhoff & Evoswitch, Stijn Grove

Rittal presenteert nieuwe benaderingen voor energiezuinige koeling, waaronder een combinatie van vloeistofgekoelde racks en downflow precisie-airconditioners. De innovatieve koelsystemen kunnen samen in één koelgroep worden aangesloten op een free cooling systeem, waardoor het energieverbruik nog verder terugloopt. Dit resulteert in lage invoertemperaturen en in minder energieverbruik. Rittal, Elbert Raben

Beter bouwen is noodzaak voor een betrouwbare computerruimte. Het kan sneller, goedkoper en beter. 1. hogere beschikbaarheid door betere bescherming; 2. besparen op energie, door isolatie en vochtdichtheid; 3. besparen met modulariteit, alleen bouwen wat je nu nodig hebt; 4. besparen op de ontwerpen bouwkosten, vrijwel geen engineering en zeer snel monteren. Remtech, Bas van Asten

Efficiëntie is een must voor datacenterrendement. Een presentatie over de trends in de datacentermarkt zoals de explosieve groei van data, cloud computing en energiebeheer. Waarom moet u uw datacenter nu alvast toekomstbestendig maken en hoe doet u dat? De kunst is vernieuwen, maar niet steeds opnieuw! Minkels, Ramón de Groot

Hoe werkt Stulz DirecteVrijeKoeling? Waar moet op gelet worden, wat is de PUE van dit systeem en zijn er knelpunten? Ines Jenting van Alticom spreekt over hun datacenters, waar DFC2 96% van het aantal uren per jaar werkt met vrije koeling. Stulz Airconditioning, Roy Titulaer en Alticom, Ines Jenting

Noodstroom is een onderwerp dat iedereen blijft bezighouden, zo ook onze spreker die inmiddels al bijna 25 jaar in het noodstroomvak zit. In deze lezing wordt de nadruk gelegd op de praktische toepassing van noodstroom door middel van installatievoorbeelden, tips en trucs en alle gangbare mogelijkheden met de bijbehorende overwegingen. Newave UPS Systems, Ronald Lagerberg

Uw energieverbruik en computerruimtes beheren met één platform. PRO-AT presenteert de functionaliteit van een Real-Time dashboard met o.a. PUE, EUE, EER en alarmregistratie & -escalatie via webinterface. Reduceren van stroomverbruik en CO2-emissie. Integratie van o.a. NSA, UPS, Chiller, CRAC, BMC en financiële administratie. PRO-AT, Martin Matse

IT is het hart van uw bedrijf. Inmiddels gaat meer dan de helft van uw IT budget op aan energiekosten. Optimale beschikbaarheid van uw IT tegen zo laag mogelijke energiekosten is daarom enorm belangrijk gebleken bij onze klanten. APC by Schneider Electric geeft u de mogelijkheid om op eenvoudige wijze het energieverbruik van uw serverruimte te monitoren en te managen. APC by Schneider Electric, Fius van Laar

Tijdens deze lezing vertelt de spreker over de (toekomstige) ontwikkelingen bij de ICT afdeling van Thomas Cook. Sinds 2007, het moment waarop hij in dienst kwam, is de identiteit van de ICT afdeling van Thomas Cook sterk veranderd. Vanaf die tijd heeft er een professionaliseringsslag plaatsgevonden, die mede door de verhuizing van Thomas Cook inclusief het datacenter in 2008, zeer snel is gegaan. Door het optimaliseren van processen en de infrastructuur, is zowel de TCO als het aantal FTE (van 13 naar 5) verlaagd. Momenteel is de overkoepelende internationale “Group” bezig met het onderzoek naar de mogelijkheden om de ICT internationaler te organiseren, ook hierop gaat de lezing nader in. Thomas Cook, Jeroen Rammers

de professionalisering en de toekomst van de IT room

10.00 - 10.25

Tekst en volgt... Meer meer betalen we in Nederland elektronisch. CCV verwerkt hiervoor transacties. In dit kader zijn de IT infrastructuur en de datacenters van CCV van zeer groot belang voor de Nederlandse maatschappij. Wie heeft er tenslotte nog voldoende contant geld op zak om een volle tank benzine af te rekenen als PIN niet werkt? De dienstverlening van CCV groeit, maar de datacenters kennen hun beperkingen. Elektra, koeling, uitwijk, risico’s, groei en nieuwe datacenters zijn wat kernwoorden waar Robin Spaen, hoofd Managed Services, zijn presentatie over zal houden. CCV wil qua uitval de 0 houden. Equens (onder voorbehoud), Naam volgt CCV, Robin Spaen

Titel volgt... de 0 houden

09.30 - 09.55

programma

D ATA C E N T E R FA C I L I T Y I N F R A S T R U C T U R E

erd in de ? e s s e r e t ïn Ge ikkelingen w t n o e t s nieuw om Infra! tand op IT

ze s Bezoek on

We handle it

Ro

Onze kracht zit in het ontwerpen, bouwen, onderhouden en beheren van uiterst betrouwbare computerruimtes. We ontzorgen in alle fasen van de levenscyclus. Uw datacenter of serverruimte is van begin tot eind bij ons in veilige handen. Advies, producten, projecten en diensten vloeien daarbij vanzelf in elkaar over. Service is bij ons geen loze kreet, maar iets wat we dagelijks waarmaken. Bij ICTroom krijgt u als klant echt wat u wilt: maximale uptime, de allerbeste techniek, flexibele oplossingen en persoonlijk advies van een ervaren partner.

Managed Services

Projects

Consultancy

Products

ICTroom Company BV | Tokyostraat 27-29 | 1175 RB Lijnden | T +31 (0)20 820 3000 | [email protected]

www.ictroom.nl

Remtech is de basis voor uw computerruimte Eerder gescoorde projecten, aansprekende namen:

Jumbo supermarkten

Nefit

Fujicolor

E-on

Technische Unie

Petro Canada

Hoogheemraadschap van Delfland

Waterschap Friesland

Waterschap AA en Maas Geeft in een dag de essentiële informatie voor realisatie en gebruik van computerruimtes.


Nieuwe projecten: VWE (bureau voor voertuigdocumentatie en -informatie)

MCB

Vanderlande

Telia Latvia

Wethouder Raamsstr. 3d, 4286 BV Almkerk T 0183 402277, E [email protected], I www.remtech.nl

Unless you do something we’re gonna gorge ourselves on

kilowatts.

Your data center has a lot to say. Are you listening? Raritan energy management solutions let you monitor and manage energy draw. So you can avoid drama in the data center. Now you can get the information you need about your power usage, when you need it. Our intelligent solutions, including Power IQ® and Dominion® PX™, help you measure and manage draw down to the outlet level, providing you with greater control of your energy consumption.

If you can't measure your power, you can't manage it. Bezoek het IT Room Infra event in de Rotterdamse Kuip en volg onze lezing:

Optimaliseer het elektriciteitsverbruik van uw datacenter Spreker: Raymond Steenvoorden Tijd: 11:30 – 11:55 Datum: 9 november 2010 Visit Raritan.eu/dcw or call +31 (0)10 284 4040 and get started with a test drive of power management solutions today. Reduce costs and improve efficiency, uptime and capacity planning

Gedwongen tot energiebesparende maatregelen

Kiezen voor warme of koude gangen meer dan de helft van het totale it-budget wordt tegenwoordig besteed aan energiekosten. omdat het energiegebruik almaar blijft toenemen, worden datacenterprofessionals steeds vaker gedwongen om energiebesparende maatregelen te nemen. het afdichten van de warme of koude gang is zo’n belangrijke maatregel die tot aanzienlijke besparingen kan leiden. maar voor welke situatie moet nu voor de warme of juist koude gang worden gekozen? fius van laar van apc by schneider electric legt het uit.

Het afdichten van de warme- of koude gang kan de voorspelbaarheid en de efficiëntie van traditionele datacenterkoelsystemen verbeteren. Naast een verbetering van de energie-efficiëntie draagt afdichten ook bij aan een constante inlaattemperatuur voor de server en neemt het ‘hotspots’ weg. Hoewel beide benaderingen het combineren van warme en koude lucht minimaliseren, zijn er verschillen in de implementatie. Bovendien functioneren beide oplossingen in de praktijk anders, wat weer invloed heeft op de werkomstandigheden, PUE en uren van vrije koeling.

ontstaansgeschiedenis

In de beginjaren van de IT werden datacenters gebouwd voor het mainframe. Dit waren relatief grote zalen met in het midden een grote – vaak zwarte – ‘doos’. Om de infrastructuur, zoals koelwaterleidingen, stroomvoorziening en communicatiekabels, naar deze computers netjes uit het zicht te werken is de verhoogde vloer gecreëerd. In een later stadium kwamen gedistribueerde serversystemen op de markt, die in kasten werden geplaatst.

“Koop niets dat je niet nodig hebt, dan hoef je dat ook niet versneld af te schrijven.”

Op het moment dat de 19”-rack ontstond, werd er niet meer met water gekoeld. De serverapparatuur is tot de dag van vandaag overwegend luchtgekoeld. Momenteel werken we vooral met horizontale koeling, dat wil zeggen: van voren naar achteren. Voorheen werd echter vooral verticale koeling ingezet: van beneden naar boven. Bij deze verticale koeling dient de verhoogde vloer als transportmiddel voor de gebruikte lucht. Grote Crac-units (computer room air conditioner) worden op de verhoogde vloer langs de wanden geplaatst en blazen de koude lucht onder de verhoogde vloer. Via luchtdoorlatende tegels komt de koude lucht voor het rack en kan deze door de server worden aangezogen. De uitgeblazen lucht gaat vervolgens terug naar de Crac, waar het proces opnieuw begint. De luchtstroom van en naar de Crac-unit heeft een relatief lange afstand moeten afleggen en inmiddels zes bochten moeten maken. Het overbruggen van de lange afstanden en het creëren van een constante, gelijke druk onder de verhoogde vloer – zodat elke geperforeerde tegel evenveel lucht doorlaat – vragen veel ventilatievermogen en dat is dus energie-inefficiënt. Het vraagt per slot van rekening meer kracht een kaars uit te blazen op een afstand van 3 m dan op 10 cm. Laat staan wanneer we de kaars proberen uit te zuigen (dit is vergelijkbaar met het terugzuigen van de warme lucht uit de server naar de Crac). Omdat de warme en koude lucht tijdens het afleggen van de afstand van en naar het rack ook nog eens met elkaar wordt gemengd, daalt de energieefficiëntie van de Crac in de zaal en het koelsysteem buiten de zaal met tientallen procenten.

dcw oktober | koeling

Hans Vandam is freelance journalist

33

praktijkvoorbeeld

Fius van Laar, enterprise accountmanager, geeft als voorbeeld een server die in de praktijk bij 90 % van de datacenters nog wordt ingezet: de ‘pizzadoos’-server. “Neem als typevoorbeeld de HP dl360. Deze heeft een fysieke hoogte van 1 U en verbruikt circa 300 W. De luchtstroom die deze server heeft, is 160 CFM/kW (cubic feed per minute per kW). Omgerekend naar het metrisch stelsel betekent dit 75 l/s/kW. Per server is dit dus 25 l/s. Omdat een gemiddeld 19”-rack 42 U hoog is, kunnen er dus veertig servers in een kast worden geplaatst. Met veertig servers van 25 l/s ontstaat een luchtstroom van 1000 l/s per rack. Oftewel 1 m³/s. Vergelijk dit met maar liefst duizend flessen cola gevuld met lucht. Als je deze lucht aan de voorzijde van het rack via een verhoogde vloer wilt aanbieden, betekent dit windkracht 13 door de geperforeerde tegel. De lucht door de server wordt met 10 °C opgewarmd. Op het moment dat 25 °C wordt aangeboden aan de inlaatkant van de server, wordt het in de warme gang 35 °C. Het verbruikte elektrische vermogen in het rack bedraagt nu 40 maal 300 W, wat op 12 kW uitkomt.”

“Met veertig servers van 25 l/s ontstaat een luchtstroom van 1000 l/s per rack.”

advertentie

De Multimaster-Technologie Modulaire UPS oplossingen

10 – 20 kW Module met geïntegreerde Decentrale Parallel Architectuur

Voordelen • Schaalbaar (tot 120kW per rack) • Flexibele batterij-configuratie • Minimale bedrijfskosten • In normaal bedrijf veilig uitbreidbaar

Technische Details • THDi < 3 % • Ingangsvermogensfactor > 0.99 • Efficiency tot 95.5 % • 100 % actief vermogen bij cos  1 • Vermogensdichte 272 kW/m2

Newave UPS Systems B.V. [email protected] / www.newaveups.nl

Met traditionele IT-systemen kan dus ook een high density-omgeving worden gebouwd. Het voordeel wordt volgens Van Laar nog groter als je in het voorbeeld bladeservers gebruikt.

‘inrow close coupled cooling’

Het principe van koelen is het wegnemen van warmte. Het makkelijkste voorbeeld hiervan is de koelkast thuis. De warmte wordt uit de koelkast gehaald en aan de omgeving afgestaan. In de koelkast wordt het dan gemiddeld 6 – 7 °C en in de keuken wordt het warmer. In datacenters zou het niet anders moeten werken. De vraag is dan ook: Waarom maken we een complete computerzaal koud, terwijl het principe van koelen gaat over warmte wegnemen? “Wanneer we nu de Crac-unit dicht bij de warmtebron – het IT-sys teem – plaatsen in de rij naast het serverrack, kunnen we direct de warme lucht van de server wegnemen en koelen. Dit wordt ook wel ‘inrow close coupled cooling’ genoemd. Voordelen die hierbij optreden, zijn dat de lucht over relatief korte afstanden hoeft te worden getransporteerd en dat luchtstoom geen hoofdbrekens meer kost. Omdat de warme lucht direct door de koelers wordt opgevangen en geneutraliseerd, hoef je je niet af te vragen of de koude lucht wel daar terechtkomt waar die hoort te zijn: namelijk aan de ingang van de server”, vertelt Van Laar.

Cold aisle containment.

echter wel andere uitdagingen met betrekking tot de ventilatoren van de servers. Immers, als de druk te hoog wordt in de koude gang gaan deze ventilatoren eerder als windmolen werken dan als ventilator. Om te voorkomen dat lucht ontsnapt en daarmee de druk afneemt, moet een cac-systeem nagenoeg luchtdicht worden gebouwd. Het plaatsen van de Crac-units tussen de racks in de rijen en het afdichten van de warme gang creëert een hac-systeem (hot aisle containment). Een andere benaming is ook wel het Engelse woord cube, ofwel kubus. De opgewarmde lucht wordt opgevangen in de warme gang, wordt door de koelers geneutraliseerd en weer aan de omgeving afgegeven. De luchtstroom die door de koelers gaat, wordt hierbij continu afgestemd op de luchtstroom door de servers. De richting van de lucht is uitsluitend horizontaal, zoals de servers deze bij voorkeur willen hebben. De hoeveelheid lucht is bovendien optimaal afgestemd op de behoefte aan lucht van de servers. Dit neemt alle overdadige energieinefficiëntie weg.

Hot aisle containment.

scheiden warm en koud

cac- en hac-systeem

Veel traditionele datacenters zijn opgebouwd volgens het traditionele principe: de Crac-unit blaast onder de verhoogde vloer in en de rijen met racks zijn in een koude- en warmegangopstelling geplaatst. De stap naar een cac-systeem (cold aisle containment) lijkt dan al snel gemaakt. In deze traditionele opzet werd bij het ontwerp vaak uitgegaan van niet meer dan 400 – 800 W/m². Dit betekent een vermogen per rack van niet meer dan circa 1.600 W, uitgaande van een ruimtebeslag van 2 m² per rack. Door de toenemende vraag van ict en de daarmee inherente groei van de belasting per rack, lopen datacenterprofessionals snel tegen de fysieke grens aan en moeten zij zoeken naar mogelijkheden de serverapparatuur in het rack te kunnen koelen. Om koude lucht voor het rack aan te bieden, moet de verhoogde vloer reiken tot aan de bovenzijde van het rack. De luchtdoorlatende tegel vormt dan geen beperking meer. Deze mag nu geheel luchtdoorlatend zijn, omdat de koude gang een verlengstuk is geworden van de verhoogde vloer. De druk in de koude gang is hierbij net zo groot als de druk onder de verhoogde vloer. Dit veroorzaakt

In een kubus voor hot aisle containment wordt de opgewarmde lucht opgevangen in de warme gang, door de koelers geneutraliseerd en weer aan de omgeving geven.

conclusie

Het afstemmen van de luchtstroom is dus relatief eenvoudig te regelen door continu de variabelen te meten en te bewaken. Het meten en bewaken van de temperaturen in de koude en warme gangen is hierbij belangrijk, maar ook de temperaturen van de aanvoer en het retournerende koelwater naar de koelers zijn belangrijk gegevens. Als blijkt dat er minder koeling nodig is, kunnen de inrow-koelers daar direct op reageren en minder gaan koelen. Op het moment dat de ruimtetemperatuur wordt ingesteld op 27 °C, zal bij een ΔT van 15 °C over de servers de warme gang opwarmen tot 42 °C.

Als blijkt dat er minder koeling nodig is, kunnen de inrowkoelers daar direct op reageren en minder gaan koelen.

dcw oktober | koeling

Door de Crac dicht bij de warmtebron te brengen, is ‘inrow close coupled cooling’ ontstaan. “De koelers staan nu niet meer langs de wanden van het datacenter, maar tussen de racks in de rijen. Om er nu voor te zorgen dat de warme en koude lucht uiteindelijk niet met elkaar kunnen worden gemengd, moet een scheiding worden gemaakt tussen de warme en koude gangen. Hiervoor moet de warme gang worden afgedekt, omdat het hier snel meer dan 35 °C kan worden.”

35

Deze relatief hoge temperatuur is dan alleen aanwezig in het afgedichte warme gedeelte van de ruimte. Alleen als de koude gang zou worden afgedicht, zou de gehele ruimte ook warmer worden. Om dit te voorkomen, wordt de temperatuur verlaagd en daarmee neemt de energieefficiëntie weer af. Tevens zal bij een hac-systeem de beschikbaarheid van de IT-omgeving toenemen. De luchtstroom in het datacenter is eenvoudiger te managen, de redundantie is hoger omdat er rij-georiënteerd of zone-georiënteerd warme lucht wordt geneutraliseerd in plaats van ruimte-georiënteerd wordt gekoeld. Daarnaast neemt het aantal uren vrije koeling ook met tientallen procenten toe. ■

"De koelers staan nu niet meer langs de wanden, maar tussen de racks in de rijen."

cloud computing

Nieuwe IT-ontwikkelingen volgen elkaar in een steeds sneller tempo op. Organisaties moeten daar in een zo vroeg mogelijk stadium op inspringen. De grote vraag van datacenterspecialisten is dan ook altijd: Hoe kan ik mijn datacenter toekomstbestendig maken? Fius van Laar van APC geeft als advies:“Koop niets dat je niet nodig hebt, dan hoef je dat ook niet versneld af te schrijven of via allerlei kunstgrepen te blijven gebruiken. Ondanks het feit dat consolidatie, rationalisatie en virtualisatie voor hogere densiteit hebben gezorgd, is het nog steeds duidelijk waar moet worden gekoeld. Met cloud computing als nieuwe trend weten we niet waar straks de rekenkracht wordt gevraagd c.q. waar moet worden gekoeld. Het hac-systeem biedt hiervoor een oplossing, omdat hiermee de behoefte van koeling wordt ingevuld waar die nodig is. Datacenter-managementsoftware zorgt er in samenwerking met flexibele, schaalbare en geïntegreerde stroom- en koelingoplossingen voor dat er in de cloud automatisch wordt beslist op welke locatie IT-systemen moeten worden aangezet om het energie-efficiëntst te werken.

advertentie In samenwerking met Lasent bouwde Remtech voor Exact in Delft een ModuSec computerruimte van 35 vierkante meter

Samen met Modul bouwde Remtech voor Gazprom in Ekaterinenburg, Rusland een room-inroom computerruimte van 50 vierkante meter

Remtech leverde in opdracht van Hewlett Packard een computerruimte van 230 vierkante meter aan de Gemeente Utrecht

Voor Kellogg’s leverde Remtech samen met Modul een room-inroom computerruimte van 100 vierkante meter in Voronesh, Rusland.

In opdracht van Fugro heeft Remtech in Montfoort een 160 vierkante meter grote tapestore opgeleverd

In samenwerking met ICTroom heeft Remtech een 36 vierkante meter grote ModuSec computerruimte geleverd aan Afval Energie Bedrijf. in Amsterdam

In opdracht van Lasent heeft Remtech een 50 vierkante meter grote room-inroom computerruimte geleverd aan ONVZ in Houten

Remtech Wethouder Raamsstr. 3d 4286 BV Almkerk T 0183 402277 E [email protected] I www.remtech.nl

Hoe kom ik in de wolk(en)?

Cloud computing en kabelinfrastructuur bij cloud computing is niet alleen hardware in de vorm van servers, koelsystemen en ups’en cruciaal voor kwalitatief hoogwaardige dienstverlening. ook de fysieke kabelinfrastructuur speelt een fundamentele rol in het creëren en aanbieden van betrouwbare clouddiensten.

Cloud computing is een typisch containerbegrip. Niet iedereen verstaat er hetzelfde onder. De ene keer gaat het om een private cloud, dan weer om een enterprise cloud en op het volgende moment om een public cloud. Over welke cloud het ook gaat, de essentie is dat de cloud een verregaand gevirtualiseerde netwerkomgeving is, waarvan op een enkel moment in de tijd niet te zeggen valt waar die zich bevindt, hoe gebruikers er moeten komen en welke diensten zij kunnen afnemen.

Maar minstens zo belangrijk is de factor continuïteit.

Met andere woorden: plaats en tijd zijn niet meer relevant, alles draait om het ter beschikking stellen en afnemen van diensten via een volledig anonieme infrastructuur. Clouddiensten winnen snel aan populariteit, waardoor er bij aanbieders veel accent op capaciteit is komen te liggen.

vices voor de bedrijfscontinuïteit. “Net zoals de IJslandse vulkanische aswolk dit zichtbaar maakte in de luchtvaart, liet de kabelfout in het Middellandse Zeegebied zien dat we in de wereld van communicatie niets als vanzelfsprekend kunnen aannemen”, stelde Yossi Hasson, CEO van Synaq.

continuïteit

here to stay

Uiteraard is capaciteit een belangrijke voorwaarde om betrouwbare clouddiensten te leveren. Maar minstens zo belangrijk is de factor continuïteit. Dat laat zich het best illustreren door een kabelbreuk in de Middellandse Zee, waardoor er in Zuid-Afrika enige tijd geen breedbandinternet meer mogelijk was. Daardoor raakte het Zuid-Afrikaanse bedrijfsleven in de problemen. Veel bedrijven hadden hun e-mail-securitydiensten ondergebracht bij cloudleveranciers in Europa. De kabelbreuk leidde tot flinke vertragingen in het afleveren van e-mail en ook was niet altijd meer zeker of alle e-mails goed waren gescand. Deze situatie was voor de Zuid-Afrikaanse leverancier van e-maildiensten op cloudbasis, Synaq, voldoende reden om te wijzen op de risico’s van cloudser-

Heeft cloud computing de toekomst? De vraag stellen is hem beantwoorden. Door convergentie van netwerken is IP meer en meer de norm. De hoofdmoot van het IPverkeer is nu nog data. Maar binnen afzienbare tijd zal dat door onder meer video en spraak worden geëvenaard, zo niet ingehaald. Ook traditionele telefonieoplossingen voor beveiliging gaan nu al snel in de richting van IP. Dat heeft de nodige implicaties voor de componenten waaruit een datacenter is opgebouwd. Door toename van een verscheidenheid aan informatiestromen over de interne infrastructuur worden specificaties steeds belangrijker. Die zorgen ervoor dat een infrastructuur vandaag en morgen werkt. Gecertificeerde oplossingen zijn dus niet alleen van belang voor

dcw oktober | bekabeling

Jeroen Loonstra is country manager Benelux bij Brand-Rex

37

een effectieve werking op dit moment, maar spelen ook een rol in de toekomstvastheid van een infrastructuur. Door afname van centraal opgeslagen en in steeds meer gevallen extern opgeslagen data en beschikbare applicaties neemt de afhankelijkheid van IT tot in extreme mate toe.

Door de introductie van ‘Alles-als-een-service’ (everything as a service – EaaS) neemt de diversiteit van informatiestromen drastisch toe, met als gevolg verregaande convergentie en ‘cable–sharing’. ‘Het nieuwe werken’ in combinatie met de cloud maakt de werkplek nog abstracter en flexibeler, waarvoor bijvoorbeeld virtuele koppelingen van fysieke netwerken door de cloud heen nodig zijn. Daardoor gaat de compatibiliteit een grotere rol spelen. Medewerkers zijn het ene moment verbonden met het vaste netwerk en het andere met een mobiele omgeving. Dat moet mogelijk zijn zonder enige verstoring in de verbinding.


Voor een servicecloudmodel en de gebruiker provider is het zaak Het cloudmodel is goed te vergelijken met de levering van energie. IP is in die zin na gas, goed te kijken naar de toekomstvastheid water en licht te beschouwen als de vierde nutsvoorziening. Serviceproviders die cloudvan een kabelinfradiensten aanbieden, maken graag de vergelijstructuur.

38

king met deze nutsvoorzieningen. Zij wijzen op de voordelen van het cloudmodel: diensten zijn ‘always on’ en een klant betaalt alleen voor daadwerkelijk gebruik. Beheerinspanningen zijn voor de gebruiker niet of nauwelijks meer nodig. Daartegenover staan de behoeften en verwachtingen van gebruikers. Een storing in het traditionele gas-, water- of stroomnet is zeer uitzonderlijk en in de bijzondere gevallen dat die zich voordoet, zorgen de leveranciers en beheerders – in dienst van diezelfde leveranciers – ervoor dat alles snel weer op orde is. Een eindgebruiker van clouddiensten verwacht uiteindelijk hetzelfde van zijn cloudleverancier: ongestoorde dienstverlening en zeer snelle afhandeling van storingen. Bovendien moet het transportnetwerk geschikt zijn voor de marktvraag. Een toename van die vraag mag voor de bestaande eindgebruiker geen negatieve gevolgen hebben voor de dienstverlening of voor de kosten.

Om bestaande en nieuwe klanten optimale clouddiensten te kunnen bieden, zal een serviceprovider moeten werken aan een betrouwbare en toekomstvaste infrastructuur. Daarbij spelen de volgende vijf factoren een kritische rol. • Maximale flexibiliteit gedurende de operationele levensduur van de infrastructuur. De vraag naar een clouddienst en het daadwerkelijke gebruik ervan op dagelijkse basis zijn zeer moeilijk voorspelbaar. Tegelijkertijd moeten diensten ‘on the fly’ beschikbaar kunnen worden gesteld. • Borging van de continuïteit. Het eerder aangehaalde voorbeeld van de gevolgen van een kabelbreuk laat zien hoe makkelijk de continuïteit in gevaar komt. Met de enorme afhankelijkheid van organisaties van applicaties en data is elke onderbreking van de dienstverlening, hoe kort ook, schadelijk voor de eindgebruiker. • Een minimale ‘mean time to resolution’. Alle componenten in een infrastructuur moeten niet alleen zeer betrouwbaar en robuust zijn, maar wanneer nodig ook snel zijn te repareren of te vervangen. • Schaalbaarheid. Gebruikersbehoeften bij clouddiensten variëren dagelijks. De infrastructuur en het beheer moeten daarmee kunnen omgaan. • Transparantie. Een infrastructuur is een complex geheel van componenten. Niettemin zal een serviceprovider op elk moment moeten weten welke gebruiker op welk moment van welke service gebruikmaakt. Daarnaast zal hij noodzakelijke wijzigingen gestructureerd en gecontroleerd moeten uitvoeren. Dat vereist een transparante infrastructuur.

Een eindgebruiker van clouddiensten verwacht een ongestoorde dienstverlening en een zeer snelle afhandeling van storingen.

cloud en bekabeling

Door de toenemende eisen van flexibiliteit, schaalbaarheid en transparantie groeit het belang van de juiste bekabeling en effectief kabelmanagement. Bekabeling is een essentiële schakel in de dienstverlening aan eindgebruikers. Daarbij zijn met name inzicht en transparantie belangrijke voorwaarden voor succes. Daarnaast is het voor een serviceprovider zaak goed te kijken naar de toekomstvastheid van een kabelinfrastructuur. Daar ligt meer en meer het onderscheidende vermogen van de kabelleveranciers. Door de industriebrede specificaties en certificeringen van gestructureerde kabeloplossingen zijn basiscompatibiliteit en basiskwaliteit niet langer een punt van discussie. Inzicht, transparantie en toekomstvastheid zijn echter wel aspecten die een nadrukkelijke rol moeten spelen bij de keus voor een bekabelingsinfrastructuur. Hoe innovatief is de kabelleverancier? Welke voordelen biedt hij op het

gebied van infrastructuurontwerp? Hoe zijn de oplossingen te beheren? Is proactief beheer met intelligente managementsystemen mogelijk? Deze en andere vragen bepalen in belangrijke mate de keus voor een bekabelingsinfrastructuur in een datacenter en/of in een corporate bedrijfsnetwerk.

connectiveit-als-een-service?

Met het toenemende belang van altijd beschikbare clouddiensten is het belang van connectiviteit zonneklaar. Met schaalbare, flexibele connectiviteit kan een serviceprovider betrouwbare clouddiensten creëren en aanbieden. De afhankelijkheid van de eindgebruiker van toegang tot die services is inmiddels zo groot, dat connectiviteit bijna als een aparte dienst is te beschouwen. Connectiviteit-als-een-service? Dat hangt helemaal van de serviceprovidersmarkt af. Duidelijk is wel dat de bekabelingsinfrastructuur die daarvoor nodig is, nu al volop leverbaar is. ■

advertentie

Your cooling our business


eisen aan de infrastructuur

www.western.nl 033 247 78 00 Hoevelaken

39

‘Stiefbroertje van IT-landschap’

Testomgeving in de cloud testen in de cloud is een fenomeen in opkomst. niet zo vreemd, want de voordelen zijn evident. het is flexibel en operationele kosten zijn eenvoudig op te vangen. toch is voorzichtigheid geboden. “veel bedrijven hebben alleen de klok horen luiden, maar weten niet waar de klepel hangt.”


Koos Plegt is freelance journalist

40

Ewald Roodenrijs is research & development engineer bij Sogeti en van daaruit global lead IBM cloud tester. “Een hele mond vol, maar het betekent in feite dat ik vanuit een R&D-rol als tester naar de cloud kijk”, legt hij uit. Door zijn ervaring geldt Roodenrijs als een expert op testgebied. Dit resulteerde al in het co-auteurschap van het boek ‘TMap Next Business Driven Test Management’, waarvoor hij samen met Leo van der Aalst, Rob Baarda, Johan Vink en Ben Visser de pen ter hand nam. In dat boek zet hij uiteen hoe testen bestuurbaar wordt voor opdrachtgevers. Gericht testen zorgt immers voor een goede balans tussen het voorkomen van hoge kosten en verantwoorden vanuit de IT-afdeling zelf. De laatste maanden is Roodenrijs bezig met het creëren van diensten waarbij de cloud telkens de centrale factor is. “Dat kunnen tools zijn, testen ontwikkelomgevingen en cloud-like diensten die vooral gebaseerd zijn op ‘pay as you go’ en SaaS-principes.” Het belang van testen komt voort uit economische overwegingen, weet hij. “Fouten die niet in productie worden genomen, zijn goedkoper dan fouten die pas tijdens de productie boven water komen.” Hij geeft enkele voorbeelden waarin uitgebreid testen veel ellende had kunnen besparen. “Enkele jaren geleden ontplofte er een Europese ruimteraket na lancering. De oorzaak lag aan een foutje in de software. Dat had voor een gering bedrag kunnen worden voorkomen en bovendien was dan de imagoschade niet opgelopen. Of neem nou een marslander die niet werkt, doordat centimeters met inches waren verward. Weer een foutje van een paar miljoen.” Ook zijn er voorbeelden dichter bij huis. “Internetbankieren bijvoorbeeld. Er zijn banken geweest waar het soms weer wel, dan weer niet werkte. Zoiets tast het vertrouwen aan dat klanten in hun bank hebben.”

voorkom dodelijke fouten

“Dat zijn de economische motieven, maar soms moet een product om andere reden echt wel goed zijn”, vervolgt Roodenrijs. “Dan kan een

foutje bijvoorbeeld mensenlevens kosten. Bij de zaak waarbij in korte tijd tientallen auto’s op hol leken te slaan, enkele keren met dodelijk gevolg, werd in eerste instantie naar een fout in de software gezocht. Uiteindelijk bleek dit niet het geval te zijn, maar de gedachte was natuurlijk niet zo heel vreemd. Alles draait tegenwoordig immers op computers, het had dus zomaar gekund. Zo’n fout wil je er koste wat kost uithalen.” Waar het gaat om testen heeft Rodenrijs al het nodige gezien. “Soms vraag ik me af wat wij binnen Sogeti niet testen.Van de financiële keten tussen verschillende overheidsinstanties tot legacy-systemen van banken en mobiele applicaties. Je kunt het zo gek niet bedenken.” Wat is er zo leuk aan al dat testen? “Nou, de uitdaging is dat je iets goed wilt hebben. Ik ben een pietje-precies en kwaliteitsgericht. Maar ook is het leuk eens een fout te vinden, ook al is het natuurlijk niet de bedoeling dat die in het product zit.” Het testen zelf is overigens aan verandering onderhevig.“Tegenwoordig werken we volgens specificaties, waarin is vastgesteld hoe een applicatie moet werken. Op basis daarvan voeren we tests uit om te kijken of de applicatie daar wel of niet aan voldoet.” Het verschil met vroeger is dat een applicatie nu nog niet hoeft te werken voordat het de testfase ingaat, omdat testsystemen goedkoper zijn. “Sogeti is”, vertelt hij, “zelf de grondlegger geweest van dit denken. Het bedrijf ontwikkelde begin jaren negentig, toen nog onder de naam IP Informatica Projectgroep, de methode TMap (test management approach).Veel methoden zijn daarvan afgekeken.”

stiefbroertjes en -zusjes

Het testen in de cloud kan wat Roodenrijs betreft ‘nog veel meer gebeuren’. Er zijn immers cloud-based applicaties, zoals Facebook, Google Docs en Salesforce.com, die nog maar weinig worden getest. Iets anders is het overhevelen van infrastructuur naar een cloudomgeving en kijken hoe dit werkt. “Ook is het een optie om er testen ontwikkelomgevin-

“Veel bedrijven, die zeggen naar de cloud te willen, hebben alleen de klok horen luiden, maar weten niet waar de klepel hangt.” automatisering, virtualisering, standaardisering

Er mogen grote voordelen kleven aan testen in de cloud, toch stelt het fenomeen ook eisen. Op beveiligingsgebied natuurlijk (‘veel geopperd, en enigszins terecht’), maar ook wat betreft standaardisering van de infrastructuur. Veel bedrijven hebben nog verschillende Windows-versies in bedrijf, evenals oudere apparatuur waarvan wegens besparingen de levensduur is verlengd. “Zij zullen een stap moeten zetten. Om die reden is het vooral geschikt voor bedrijven die al bezig zijn met het rationaliseren van hun portfolio’s.” Momenteel lopen er bij Sogeti ‘meerdere leads’, aldus Roodenrijs. Hij vertelt over een performancetest die voor een klant is uitgevoerd op een schaalbare ‘pay per use’-server. “We kunnen niet alles verklappen, maar er is veel interesse”, stelt hij vast. Hij waakt tegelijkertijd voor te veel optimisme. “Veel bedrijven, die zeggen naar de cloud te willen, hebben alleen de klok horen luiden, maar weten niet waar de klepel hangt. Automatisering, virtualisering en standaardisering moeten alle drie worden uitgevoerd. Doe je dat niet, dan zit je in de problemen.” ■


gen onder te brengen. Maar dit zijn vaak nog de stiefbroertjes en -zusjes van het IT-landschap, die veelal niet goed zijn onderhouden.” De oorzaak schuilt volgens hem in bedrijven die primair kijken naar hun directe productieomgeving en daarom weinig aandacht hebben voor wat daar buiten gebeurt.“Dat is helemaal niet erg, maar vaak werkt het voor geen meter. Waarom? Als tester loop je hier tegenaan. Wist je dat 40 % van alle fouten het gevolg is van een verkeerde testomgeving?” (onderzoek van Gardner, red.) De cloud biedt voor een tester interessante voordelen. Zo is het een grotendeels flexibele omgeving. “Het ontwikkelen van nieuwe applicaties doe je niet elke dag, waardoor je een omgeving traditioneel 365 dagen per jaar moet onderhouden, terwijl je die één of twee keer per jaar gebruikt. Als je dit in de cloud neerzet, zet je de omgeving aan en uit wanneer je die nodig hebt. Dit zorgt voor financiële flexibiliteit.” Een omgeving kun je prima nabootsen in een cloudomgeving, stelt Roodenrijs. “Stel dat je normaal met server van het type X en besturingssystemen van de types Y en Z werkt, dan kun je dat maken in een cloudomgeving. Met het voordeel dat je pieken en dalen kunt opvangen.” Maar er is nog een ander voordeel: operationele uitgaven. “Je hebt bijvoorbeeld harde schijfruimte nodig. Je kunt dan een businesscase opzetten voor de aanschaf daarvan, maar je kunt het ook goedkoop uit je business halen, zonder oponthoud”, zet Roodenrijs uiteen.

41

de fabrikant van bekabelingsystemen r&m heeft in het zwitserse wetzikon een nieuw hoofdkantoor geopend. het kubusvormige pand - intern ook wel de cube genoemd - biedt ruimte aan zowel kantoren als productiefaciliteiten. De Cube, het nieuwe hoofdkantoor van R&M in het Zwitserse Wetzikon. Robbert Hoeffnagel is uitgever van DatacenterWorks

Bewuste keuze voor Zwitserse kwaliteit

R&M opent nieuw hoofdkantoor


”De keuze voor Zwitserland is een heel bewuste. R&M is niet van plan de productie over te plaatsen naar lagelonenlanden.We kie-

42

Het nieuwe hoofdkantoor van R&M biedt ruimte aan kantoren, productiefaciliteiten en logistieke voorzieningen.

zen nadrukkelijk voor Zwitserse kwaliteit tegen een redelijke prijs”, vertelt Richard Eichhorn. Hij is sinds kort als managing director Western Europe verantwoordelijk voor de Benelux, Frankrijk, Engeland, de Scandinavische landen en Estland.

is van een belangrijk verschil stijgen de loonkosten in China nu echter ook flink. Dat is gunstig voor R&M. Sterker nog, tijdens de opening van het nieuw gebouw werd nadrukkelijk een commitment uitgesproken naar Wetzikon als productielocatie.

sterke groei

vier trends

R&M greep de opening van het nieuwe hoofdkantoor aan om een update te geven van de activiteiten van het concern. “Natuurlijk is de afgelopen periode als gevolg van de financiële crisis lastig geweest, maar desondanks zijn wij ronduit optimistisch over de komende jaren”, vertelde Markus Schlageter, hoofd marketing van het Zwitserse bedrijf. Dat optimisme is gebaseerd op zowel trends in de markt als economische ontwikkelingen in met name Azië. Kwaliteit is een belangrijk argument voor Zwitserse bedrijven, maar dat kent vaak ook een keerzijde: het verschil in kosten ten opzichte van landen als China is vaak aanzienlijk. Hoewel er nog altijd sprake

Het optimisme van R&M wordt echter ook gevoed door trends en ontwikkelingen in de markt. Marketingman Schlageter noemde er vier. Informatietechnologie groeit uit tot een utiliteit, net als elektriciteit en water. Zeg maar: cloud of on-demand computing. Gebruikers zullen altijd en overal bij hun gegevens willen kunnen, waardoor deze over steeds grotere afstanden moeten worden getransporteerd. Ook belangrijk is ‘ubiquitous computing’. Dat wil zeggen dat informatietechnologie in steeds meer apparaten wordt ingebouwd. We gaan naar het ‘internet of things’, waarbij bijvoorbeeld ook huishoudelijke apparaten zelf-

standig en zonder tussenkomst van mensen communiceren. Daarnaast verandert ons gedrag. Waren Facebook en YouTube tot nu toe vooral in de persoonlijke sfeer een succes, nieuwe generaties werknemers zullen dit soort diensten ook op de werkvloer willen gebruiken.Wat een forse groei van de behoefte aan bandbreedte tot gevolg zal hebben. De

laatste trend die Schlageter noemde is convergentie. Tot nu toe separate netwerken worden gemigreerd naar IP en dat geldt voor zowel vaste als mobiele netwerken. Content kan daardoor beschikbaar worden gesteld op elk gewenst moment en op elke noodzakelijke locatie. Ook dat geeft een forse impuls aan de investeringen in netwerkbekabeling. ■

advertentie

Zeven vragen over brandbeveiliging Brand is één van de meest desastreuze calamiteiten die een computerruimte kunnen treffen. Een goede brandbeveiliging is dan ook een essentieel onderdeel voor de beschikbaarheid van een computerruimte en daarmee vaak de continuïteit van het bedrijf. Hi-Safe Systems behandelt op deze plek de meest essentiële vragen die gesteld moeten worden om een goede brandbeveiliging te realiseren. invloed van koelsystemen op 4 De blusgasinstallaties

De effectiviteit van een automatische blusgasinstallatie is afhankelijk van het tijdig ontdekken van de brand, dat de brandhaard snel door voldoende blusgas wordt omsloten en dat dit gehandhaafd blijft totdat zeker is dat de brand is gedoofd en niet weer zal herontsteken. In deel 3 hebben we besproken hoe de effectiviteit van de brandmeldinstallatie afhankelijk is van de rookverspreiding door de airconditioning. Om te begrijpen welke gevolgen de keuze van een koelsysteem voor de blusgasinstallatie kan hebben, moeten we even terug naar deel 1 van deze serie waarin de verschillende typen blusgassen en toepassingen zijn besproken. We kunnen dan twee soorten onderscheiden, elk met specifieke kenmerken: - Pro Inert blusgas: een groot volume gas (ca 45% van het ruimtevolume) wat binnen 60 seconden in de ruimte wordt verdeeld. - FM-200 en Novec: een klein volume gas ( 6-9% van het ruimtevolume) wat binnen 10 seconden in de ruimte wordt verdeeld. Om deze blusgassen binnen het genoemde tijdsbestek goed in de ruimte en in alle compartimenten te kunnen verdelen worden leidingstelsels met

blaasmonden toegepast. Bij Pro Inert kan dat leidingstelsel complex zijn met veel verschillende blaasmonden, maar voor FM-200 en Novec moet dat eenvoudig blijven met hooguit 2-3 blaasmonden per leiding. De oorzaak van deze verschillen liggen in de fysische eigenschappen van de gassen en de opslagdruk in de flessen. Voor zowel brandmelding als blusgasverdeling zou het gemakkelijk zijn als de brandgevaarlijke apparatuur in open racks zou worden opgesteld in een matig geventileerde ruimte, zodat eventuele rook zich eenvoudig laat detecteren en alleen maar de ruimte met blusgas hoeft te worden gevuld, maar helaas komt dat weinig voor. De apparatuur wordt ondergebracht in gesloten kasten of kasten die juist ontworpen zijn om veel lucht doorheen te jagen en voor de geleiding van de luchtstromen wordt een ruimte vaak in compartimenten onderverdeeld.

Gesloten kasten Bij gesloten kasten ontkom je er niet aan om zowel de branddetectie als ook het blusgas in de kast te brengen. Voor de detectie kunnen dan punt-rookmelders in de kast worden toegepast of een aspiratie-rookmelder die de lucht uit de kast aanzuigt. Voor het blussen kan gekozen worden uit een klein flesje FM-200 voor elke kast of voor een Pro Inert installatie met een verdeelleiding en blaasmonden in meerdere kasten.

Koude straten Bij de open kasten kan de detectie en de blussing gebaseerd worden op beveiliging van de ruimte, maar dan moet wel rekening worden gehouden met een goede locatie van de brandmelders en een goede verdeling van het blusgas. Met name bij de toepassing van koude straten bestaat het risico dat bij het inblazen van blusgas te grote drukverschillen ontstaan tussen de warme ruimte en de koude straat. Als er alleen in de warme ruimte blusgas wordt geblazen, dan ontstaat een overdruk ten opzichte van de koude straat en kunnen de kastventilatortjes door de grote tegendruk beschadigd raken. Er moet daarom ook blusgas in de koude straat worden geblazen; dit kan door een blaasmond in de koude straat of door een overmaat aan blusgas in de vloerholte te blazen zodat dit via de luchtroosters in de koude straat en de kasten kan komen. Uiteindelijk helpt de airconditioning bij een goede verdeling van het blusgas. Afhankelijk van de configuratie speelt ook hier weer de keuze tussen Pro Inert en FM-200 / Novec een rol bij de te kiezen oplossing. http://www.hisafe.nl

Augmented Reality-congres Het zesde zintuig

Club Trouw Amsterdam

Augmented Reality is the next big thing. Met een

Wibautstraat 127, Amsterdam

bril als instructeur, een mobieltje als wandelende

18 november 2010

beeldbibliotheek of een reclamecampagne die cross-mediaal overkruist kan ‘AR’ als zesde zintuig een nieuwe wereld openen. Een wereld van toegevoegde informatie, op maat en op locatie. Tijdens het Augmented Reality-congres in Club Trouw in Amsterdam op 18 november leert u alles over deze nieuwe techniek.

AR en de Cloud in: Industrie De stad

Meer informatie: [email protected] wwww.ar-congres.nl

Media & Marketing Gaming

All IT Rooms initiator van project

Green IT Works wordt dé portal over groene IT datacenterworks en technalia – de website gericht op middelbaar en hoger management in de installatiesector – lanceren het project 'green it works'. green it works brengt dagelijks nieuws en achtergronden op het gebied van groene it en groene computerruimten. systeemintegrator all it rooms was een van de initiatiefnemers voor het project.

Green IT Works wil uitgroeien tot dé Nederlandse portal op het gebied van groene IT en groene computerruimten. “De timing lijkt ons perfect”, zegt Ronald Kok, directeur van systeemintegrator All IT Rooms. Hij is een van de initiatiefnemers van Green IT Works. “Wij zien in de markt een duidelijke toename van de vraag naar goede informatie over Green IT. Ik denk dat er een grote behoefte bestaat aan een website die zoveel mogelijk nieuws en achtergrondinformatie op het gebied van groene IT bundelt.” ”Op internet is zeer veel informatie over groene IT beschikbaar”, zegt Robbert Hoeffnagel, uitgever van DatacenterWorks. “Maar tot nu toe was er niet één site waar al dit soort informatie werd verzameld. Green IT Works neemt die rol op zich en wil uitgroeien tot dé portal op het gebied van groene IT.”

Daarnaast zal de site ook een uitgebreide bibliotheek met praktijkverhalen, technische artikelen, whitepapers en dergelijke kennen. Ook zullen op de site video’s te zien zijn over Green IT en zullen onder andere de hoofdredacteuren van DatacenterWorks en Technalia een blog over groene IT verzorgen. ■

bibliotheek

”Voor DatacenterWorks als vakblad over de technische infrastructuur van computerruimten en datacenters is Green IT Works een logische spin-off ”, zegt hoofdredacteur Ferry Waterkamp. Datzelfde geldt voor Technalia, meent hoofdredacteur Michiel van Blommenstein. “Technalia informeert het middelen hoger management van de grotere installatiebedrijven over alle voor hen relevante ontwikkelingen in de markt. Computerruimten en datacenters zijn voor veel installateurs de laatste jaren een forse groeimarkt geweest. Het is dan ook logisch dat wij vanuit de markt merken dat de vraag naar goede informatie over een belangrijk thema als groene IT sterk toeneemt. Met Green IT Works kunnen wij uitstekend op die trend inspelen.” Green IT Works zal dagelijks veel nieuws over groene IT publiceren.

Kijk voor meer info op www.green-it-works.nl.


Hans Vandam is freelance journalist

45

Mulder-Hardenberg presenteert ServerLift Mulder-Hardenberg heeft in de Benelux en Duitsland de exclusieve rechten verworven voor de levering en het onderhoud van de ServerLift om zware hardware te verplaatsen of te vervangen. Met het apparaat zijn aanpassingen in het datacenter efficiënt en probleemloos te doen door één persoon, zo belooft de leverancier. De ServerLift tilt 225 kg tot een hoogte van 2,4 m. Het apparaat is 71 cm breed en past daardoor in elke gang. Apparatuur wordt zijdelings links of rechts in racks geschoven en vervolgens horizontaal of verticaal ‘getuned’ om de montage te optimaliseren. Voor een betere stabiliteit tijdens de werkzaamheden is de voetbediening op de vloer gefixeerd. Meer informatie: www.mulder-hardenberg.com ■

Microsoft introduceert lokale cloud in container

dcw oktober | nieuws

Microsoft introduceert de Windows Azure Appliance, een mobiel datacenter waarmee Microsoft bedrijven een afgeschermde lokale cloud aanbiedt. Hierdoor hoeven de bedrijven geen datacenters te delen met andere. Het mobiele datacenter wordt als dienst aangeboden en kan op het terrein van een bedrijf worden geplaatst. Sommige bedrijven vinden het idee dat zij een datacenter met andere delen niet prettig. Dit heeft vooral te maken met onduidelijkheid over de wetgeving, beveiliging en privacymaatregelen waar de bedrijven in dit geval mee te maken kunnen krijgen. Om hierop in te spelen levert Microsoft nu een mobiele container die op bijvoorbeeld de parkeerplaats van een bedrijf kan worden geplaatst. Hierdoor kunnen bedrijven de stap maken naar de cloud, maar hun data toch binnen handbereik houden. De datacentercontainers worden gebouwd door Dell, HP en Fujitsu, OEM-partners van Microsoft. De datacenters worden voorzien van Microsoft’s cloudsoftware Azure. Klanten kunnen zelf kiezen of zij een datacenter bestaand uit 2500, 5000 of 10.000 servercores willen hebben.■

43

Politie wil van zeven naar twee datacenter De Nederlandse politie wil haar zeven datacenters terug brengen naar twee. De maatregel is onderdeel van een project dat de efficiëntie moet vergroten. De plannen werden aangekondigd op een congres in Duitsland. Met het terugbrengen van het aantal datacenters moet het beheer van de datacenters worden vereenvoudigd. De datacenters moeten ook de beschikbare capaciteit vergroten, om technologische ontwikkelingen op te kunnen vangen. Zo is er extra opslagcapaciteit nodig om beelden op te slaan die afkomstig zijn van cameratoezicht. ■

De Vlieg Techniek ISO-27001 gecertificeerd Als eerste technisch adviseur en projectmanager is De Vlieg Techniek uit Utrecht onlangs door Kiwa gecertificeerd conform ISO-27001. De Vlieg Techniek is hiermee als eerste adviesbureau gecertificeerd voor ISO-9001, ISO-14001 en ISO-27001. Dit betekent dat de borging van de kwaliteit (ISO-9001), milieu en duurzaamheid (ISO-14001) en de informatiebeveiliging (ISO-27001) op een gestandaardiseerde en gecertificeerde wijze wordt uitgevoerd. Een ISO-27001-certificering helpt bij het beheer en de beveiliging van waardevolle gegevens en wordt steeds vaker toegepast in grote ict-organisaties en datacenters. De informatiebeveiligingsnorm is toepasbaar in alle sectoren (commercieel, non-profit, overheden, gezondheidszorg, et cetera) en helpt een zorgsysteem in te richten afgestemd op de risico’s in gegevensbeveiliging. ■

E&L Solutions heet voortaan OEC E&L Solutions gaat zelfstandig verder in de telecom- en datacentermarkt nadat de samenwerking met Methode Schleifenbauer in 2009 werd stopgezet. Het bedrijf is actief in de productie en assemblage van pdu’s en zet zijn activiteiten voort onder de merknaam OEC. Het introduceert de komende periode een nieuwe lijn pdu’s waarin functionaliteiten zijn verwerkt, zoals schakelen en meter per poort, een vernieuwde ampèremeter en een 3-fasen Kwh-meter. E&L Solutions, dat voorheen alleen de ontwikkeling van onder andere de toegepaste elektronica en de assemblage van Methode Schleifenbauer pdu’s op zich nam, gaat nu ook actief bezig zijn met de verkoop van de producten in Europa. ■

advertentie Dinsdag 30 november, Media Plaza in Utrecht

APC introduceert oplossingen voor afvoer van warmte in datacenters APC by Schneider Electric introduceert de InRow OA en InRow RDU (refrigerant distribution unit). De oplossingen worden ingezet om warmte in datacenters en computerruimten af te voeren. De APC InRow OA is een koeloplossing die boven een gangpad kan worden geplaatst of aan het plafond kan worden bevestigd. Door de oplossing boven op het rack te plaatsen hoeven de racks niet meer te worden onderbroken voor koelsystemen die tussen de kabinetten worden geplaatst. Daarnaast kan de datacentervloer voor andere doeleinde worden ingezet doordat koelapparatuur boven de warmegangpaden is geplaatst. De systemen kunnen 27 kW aan warmte direct bij de warmtebron afvoeren, koelen en de datacentervloer weer van koude lucht voorzien. APC InRow OA en RDU zijn gericht op middelgrote en grote datacenters. ■ Meer informatie: www.apcc.com

Cloudforum 2010 Your business powered bij cloud computing DAGVOORZITTERS Prof. dr. Edo Roos Lindgreen RE Hoogleraar IT & Auditing, Universiteit van Amsterdam Partner, KPMG Hennie Wesseling Oud CIO, TNT Post

Toegevoegde realiteit en het datacenter Augmented reality (AR, toegevoegde realiteit) is de nieuwste hype. Of is het toch een fundamentele verandering? Tijdens het mede door DatacenterWorks gehouden AR-congres krijgt u meer te horen over augmented reality en het datacenter. Augmented reality (AR) genereerde in 2009 een totale omzet van alle deelnemende partijen van 1 miljoen dollar.Volgens Juniper zal de jaarlijkse omzet explosief stijgen naar 732 miljoen dollar over drie jaar. En dat is nog maar het begin. Wat betekent AR voor een datacenter? Het antwoord is tweeledig. In de eerste plaats is er de fysieke kant van het datacenter. Dankzij 'brilletjes' met daarin digitale assistentie geprojecteerd, als bij een soort Robocop, hoeft de technische dienst niet rond te lopen met laptops of handboeken met de juiste informatie. Het brilletje helpt. Het tweede aspect is de data die extra zullen worden aangewend. Door de verwachtte grootscheepse adaptatie van virtuele werelden neemt het toch al groeiende aanbod van data nog sneller toe. DataCenterWorks houdt in samenwerking met FenceWorks een Augmented Reality-event in het Amsterdamse Club Trouw op 18 november. Een van de sprekers is Robert Rice, een AR-goeroe. Geinteresseerden kunnen een kijkje nemen op www.ar-congres.nl of een mailtje sturen naar [email protected] ■

Schrijf u vandaag nog gratis in!

www.cloudforum.nl

Continuity of the Cloud TelecityGroup: solide basis TelecityGroup is een toonaangevende pan-Europese leverancier van netwerkonafhankelijke datacenters, en biedt een scala aan flexibele, schaalbare datacenters en waarde toevoegende services. TelecityGroup is gespecialiseerd in het ontwerpen, bouwen en beheren van veilige omgevingen met een hoge connectiviteit waar klanten hun web- en internetinfrastructuren kunnen vestigen. Elk datacenter fungeert als een connectiviteitsknooppunt waar het faciliteren van opslag, delen en distribueren van data, content en media mogelijk is. Het hoofdkantoor van TelecityGroup is gevestigd in Londen. De onderneming beschikt over 23 datacenters in zeven Europese landen. Deze datacenters zijn gevestigd op uitstekende A1-locaties in Amsterdam, Dublin, Frankfurt, London, Manchester, Milaan, Parijs en Stockholm.

Met wederom diverse technische artikelen over ontwerp en installatie van ict-infrastructuren, is het online Bicsi News Magazine een aanrader voor zowel adviseurs als installateurs. Dit keer is er onder andere aandacht voor de opkomst van 40 en 100 GbE-apparatuur in datacenters, een basistraining over glasvezelbekabeling en ontwerpoverwegingen voor het gebruik van camera’s in netwerken. Peter Gloudemans is directeur/eigenaar van AddIT Benelux en nauw betrokken bij de ontwikkeling van Bicsi.

Bicsi News voor adviseurs en installateurs

Basistraining over glasvezelmontage

Hoewel er al decennialang glasvezelnetwerken worden aangelegd voor communicatiesystemen, is zowel de kennis daarover als de toepassingservaring nog steeds niet wijdverspreid. Door een aantal technische innovaties die het afmonteren vereenvoudigen, en de trend richting voorgemonteerde oplossingen, komt de aanleg van glasvezelnetwerken tegenwoordig binnen het bereik van een grotere groep installateurs. Om die ontwikkeling te stimuleren verzorgt Bicsi diverse glasvezeltrainingen en bevat het Bicsi News Magazine een uitgebreid artikel over alle basisonderwerpen en -technieken die op die trainingen aan de orde komen. Kortom, een aanrader voor alle nieuwkomers en beginners in glasvezelland.

Ontwerpoverwegingen voor camerasystemen

Iedereen ziet rondom zich heen dat er steeds meer camera’s worden geïnstalleerd. Behalve voor traditionele toepassingen als gebouwen

terreinbewaking, zien we nu ook al camera’s op ambulances, bussen, politieauto’s, vrachtwagens en in datacenters, distributiecentra, kantoren, fabrieken en zorginstellingen. Het is van belang al in het ontwerpstadium van de ict-infrastructuren een aantal principiële keuzen te maken om deze apparatuur naar verwachting te laten communiceren. De eerste keuze is het cameratype, analoog of digitaal. Reëel gezien is de analoge techniek allang passé, dus moeten we in het ontwerpstadium van nieuwe infrastructuren uitgaan van IP-camera’s die hoge-resolutieopnamen maken. Ook spelen de gebruikte frame rates, videocompressietechnieken, opslagbehoeften en manier van voeding (PoE) een grote rol. Verder zijn de meeste camerasystemen nu nog gebaseerd op een gecentraliseerde netwerkarchitectuur, waarbij de beeldverwerking en -opslag op een centrale locatie worden uitgevoerd. Ondanks de steeds betere compressietechnieken veroorzaakt dat echter een onnodig hoge netwerkbelasting in vergelijking met het decentrale netwerkconcept en de slimme camera’s van innovator Mobotix. Deze en andere ontwerpoverwegingen voor de implementatie van netwerkcamera’s zijn te vinden in de september/oktobereditie van Bicsi News. ■ Voor meer informatie over Bicsi, de lidmaatschapvoordelen en lokale activiteiten kunt u contact opnemen met: • Joop Ierschot, RCDD, Benelux Country Chair, via: [email protected] • Gertjan Roozeboom, RCDD, via: [email protected]

dcw oktober | bicsi

Door het continu groeiend aantal IP-apparaten (waaronder tegenwoordig ook camera’s en sensoren), ontstaat in datacenters behoefte aan meer aansluitingen en bekabeling, maar ook aan apparatuur die hogere transmissiesnelheden kunnen verwerken. Terwijl de totale ethernet-switchmarkt in 2009 kromp, nam het aantal migraties van 1 naar 10 GbE gestaag toe, waardoor het 10 GbE-segment dit jaar is gegroeid tegen de crisis in. Naarmate 10 GbE meer wordt toegepast, oftewel een ‘mainstream’ protocol wordt, krijgen datacentermanagers logischerwijs behoefte aan 40 GbE-servers en 100 GbE-switches. Dat lijken nu misschien nog hoge snelheden, maar bedenk dan dat de hoeveelheid data die bedrijven communiceren en moeten archiveren, exponentieel groeit en video een niet meer weg te denken medium is. Gelukkig heeft de netwerkindustrie daar tijdig op ingespeeld met de afgelopen zomer geratificeerde IEEE 802.3ba standaard, waarin deze beide snelheden zijn opgenomen. 40 GbE voor servertoepassingen en 100 GbE voor de backboneswitches. In Bicsi News staat het uitgebreide artikel over deze technische innovatie.

49

onlangs zag ik op een beurs een schema van een datacenter uit de begin jaren vijftig van de vorige eeuw. een mooi overzicht dat was voorzien van prachtige zwartwitfoto’s. Ben Timmer is global solution consultant bij Easynet Global Services

Samenwerken

dcw oktober | column

in de datacenter-cloud

50

Ik was zeer verbaasd dat de opbouw en inrichting van een datacenter in zestig jaar tijd nauwelijks zijn veranderd. Ook ten tijde van de eerste datacenters was het idee: de apparatuur voorzien van stroom en ervoor zorgen dat deze koel genoeg blijft. Zo denken we nog steeds met ons allen. Uiteraard wordt er nieuwe technologie toegepast, zoals virtualisatie en free cooling, maar de denkbeelden zijn nog nagenoeg gelijk. Dit staat echte innovatie in de weg. Waarom niet kleinere datacenters opnemen in een cloud? En laten we niet de uptime en foutkans centraal stellen, maar ervan uitgaan dat een datacenter faalt en de schadebeperking als uitgangspunt nemen. Stel dat providers geen enorme Tier4-datacenters meer bouwen, maar meerdere kleine Tier2-centers. Het voordeel is dat deze minder investering vereisen en minder energie gebruiken. Ze zijn dus goedkoper en minder milieubelastend. Het nadeel van Tier2 is dat uptime en beschikbaarheid minder zijn gewaarborgd. Door de kleinere datacenters op te nemen in een cloudinfrastructuur is de uptime toch te garanderen. Mocht er iets misgaan in één van de datacenters, dan neemt een ander uit de cloud de taken over. De markt zal het principe van de datacenter-cloud niet zonder slag of stoot accepteren. Het vereist namelijk een omgekeerde denkwijze. De algemene opvatting is dan niet langer dat een datacenter niet mag falen, maar de vraag is wat een provider doet als het datacenter wel faalt. Want waarom zou je enorm hoge kosten maken om van 99,99 % 99,999 % te maken, als de klant alleen van je verwacht dat je datacenterdienst blijft werken? Het is tijd voor een andere denkwijze. Niet langer het datacenter als uitgangspunt nemen en op alle mogelijke manieren de beschikbaarheid verhogen, maar de datacenterdienst centraal stellen.Vergelijk het met de mainframes.Vroeger draaiden bedrijfskritische applicaties op betrouwbare mainframes. Nu draaien deze applicaties op voordelige pc’s. We koppelen er gewoon een extra pc aan voor het geval de pc mocht uitvallen. We zouden op datacentergebied ook wat meer zo kunnen gaan denken. Een datacenter-cloud maakt het mogelijk datacenterdiensten beter te laten aansluiten op de klantvraag. Het doet er tenslotte niet veel toe welke Tier een datacenter heeft, of hoe dik de muren zijn. De klant moet erop kunnen rekenen dat zijn data veilig is en dat hij altijd bij die data kan komen. Waar de data precies staan, doet er niet toe. Daarom is het concept van datacenter-clouds helemaal zo vreemd nog niet. Vrijwel geen enkele provider heeft echter meerdere datacenters op korte afstand die in een datacenter-cloud zijn op te nemen. Datasynchronisatie en snelle overschakeling van het ene naar het andere datacenter zijn in deze aanpak dan ook complicerende factoren. Het huidige datacentermodel, waarbij provider X alleen vanuit zijn eigen datacenter diensten aanbiedt, zal dan ook op de schop moeten. Samenwerking is het nieuwe credo. De markt vraagt tenslotte om diensten die als het ware datacenteroverstijgend zijn. Maar voordat het eenmaal zover is… ■

Hoe maakt u uw datacenter efficiënter en beter beschikbaar? > Vermogen > Koeling

> Racks

> Fysieke beveiliging

> Diensten > Beheer

De juiste verbinding: Schneider Electric. De verbinding leggen tussen IT en voorzieningen Gezien de technologische uitdagingen van vandaag de dag, begrijpt Schneider Electric dat datacenters gezien moeten worden als werkomgevingen met een goede onderlinge verbinding - tussen racks, rijen, ruimtes en gebouwen. Wij noemen deze integratie de fysieke infrastructuur van het datacenter (data center physical infrastructure of DCPI). DCPI is de enige manier om voor uitstekende beschikbaarheid en maximale efficiëntie te zorgen. DCPI omvat vermogen, koeling, fysieke beveiliging en racks en wordt gecontroleerd en beheerd via softwareoplossingen en professionele diensten.

De verbinding leggen tussen efficiëntie en beschikbaarheid

Geïntegreerde architectuur voor actief energiebeheer. > Vermogen

Het vermogensdomein staat met alles in verbinding - van generatoren tot UPS's en PDU's, zodat verschillende apparatuur samen kunnen functioneren.

> Koelen

Onze zeer efficiënte geïntegreerde oplossingen bestaan uit een combinatie van koelinstallaties, omtrekkoeling, insluiting voor hete gangen en opties voor specifieke rijen voor een zo groot mogelijke efficiëntie en een gegarandeerde beschikbaarheid.

Tegenwoordig moeten optimale energie-efficiëntie en gegarandeerde beschikbaarheid samen gaan. Daarom biedt Schneider Electric geïntegreerde koelingstrategieën voor heel DCPI. Deze hybridische aanpak zorgt voor ware energiebesparingen — maar nooit ten koste van de beschikbaarheid. Ook zorgen we voor een optimale beschikbaarheid en efficiëntie dankzij een geïntegreerd softwareplatform waarmee end-to-end controle en beheer van alle DCPI-domeinen mogelijk is. Dit is een holistische oplossing voor zichtbaarheid en interoperabiliteit in de hele DCPI.

> Fysieke beveiliging Ons schermdisplay omvat

De verbinding leggen tussen belangrijke industriële partners

> Diensten

Er kunnen geen datacenters gebouwd worden zonder voortdurende communicatie en coördinatie met leveranciers en andere belangrijke spelers. Alleen Schneider Electric beschikt over het netwerk van adviseurs en diensten, over de persoonlijke relaties en de praktische ervaring om u te voorzien van een enkel contactpunt voor al uw behoeften. Wij zorgen ervoor dat uw visie van een geïntegreerde datacenter gerealiseerd wordt.

> Beheer

toegangscontrole en surveillance voor een of meer voorzieningen.

> Racks

De onderling verbonden rekafschermingen, geschikt voor alle merken en IT-systemen, compleet met toebehoren en oplossingen voor luchtinsluiting, ondersteunden de HD-verwerkingsbehoeften.

De professionele diensten van Schneider Electric bieden de klant één contactpunt voor de planning, de bouw en de werking van het datacenter. Onze exclusieve geïntegreerde softwarearchitectuur verwijdert 'zuilen' in het beheer voor een groter energiebewustzijn, meer efficiëntie en een betere beschikbaarheid van de hele DCPI.

Download White Paper “Implementing Energy Efﬁcient Data Centers’ en maak kans op een iPad™! Kijk op onze website op www.apc.com/promo en gebruik toegangscode 74405t Tel 0800 020 3244 • Fax 0347 325225 ©2010 Schneider Electric, Alle rechten voorbehouden. Schneider Electric en APC zijn eigendom van Schneider Electric of hun dochtermaatschappijen in de Verenigde Staten en andere landen. Alle andere handelsmerken zijn eigendom van hun respectievelijke eigenaren. 998-2599_NL APC Benelux - Postbus 219 - 4130 EE Vianen - Nederland

Energiezuinige servers bij Hyves MJA legt basis voor datacenterprestatiemaat

Recommend Documents