Energie & Vermogen Kansen voor aangeslotenen
26-mei-2015
Martijn Ophuis
Onderwerpen Ancillary Services • Kenmerken • Make or Buy? • Uitdagingen Systeemdiensten • FCR - Primaire Reserve • FRR – Regel-, Reserve- en Noodvermogen • Herstelvoorziening Transportdiensten • Blindvermogen • Netverliezen Afsluiting 26-mei-2015
Energie & Vermogen
Ancillary services TenneT koopt Ancillary Services om: - het transport van elektriciteit over alle netten op een veilige en doelmatige wijze te waarborgen; - grootschalige storingen van het transport van elektriciteit op te lossen; - de energiebalans op alle netten in Nederland te handhaven of te herstellen.
Kenmerken - Opregelen: meer produceren of minder betrekken (u levert aan TenneT) - Afregelen: minder produceren of meer betrekken (TenneT levert aan u) - Overeenstemming met PV-partij in de meeste gevallen noodzakelijk. - mogelijk additionele systemen nodig (frequentie en/of vermogensregeling) - met of zonder contract - Vrijwel iedereen kan een bijdrage leveren aan de systeembalans
Uitdaging Marktomstandigheden hebben gevolgen voor beschikbaarheid van flexibiliteit Ook in de toekomst zeker stellen van flexibiliteit 26-mei-2015
Energie & Vermogen
Systeemdiensten Balancerings producten
ENTSO-E balancing principles
■ Primaire Reserve: 100% vermogen na 30 seconden ■ Regelvermogen (aFRR): reactietijd 30 seconden, ramprate ≥ 7%/min ■ Noodvermogen (mFRRda): 100% levering binnen 10-15 min na afroep ■ Reservevermogen (mFRRsa): als Regelvermogen, echter handmatige inzet m.i.v. volgende PTE of later 26-mei-2015
Energie & Vermogen
FCR – Primaire Reserve Dimensionering Opgave voor Synchroon gebied Centraal Europa door ENTSO-E Gebaseerd op grootste incident in Centraal Europa (3.000 MW) Aandeel NL op basis van totale consumptie (96 MW) Inkoop Inkoop door middel van wekelijkse veiling op www.regelleistung.net Deelname door gekwalificeerde partijen Minimale bieding: 1 MW op- en afregelen Minimaal 30% dient geleverd te worden binnen NL: • •
29 MW – alleen NL aanbieders 67 MW – Common Auction (open voor alle aanbieders)
Eis: automatische frequentieregeling, 100% beschikbaarheid (weekcontract) Uitdagingen Inpassing van storage & niet-conventionele eenheden 26-mei-2015
Energie & Vermogen
aFRR - Regelvermogen Dimensionering conform ENTSO-E richtlijn: 340 MW voor 2016 Inkoop tender voor Regelvermogen (op- en afregelen) 2016 - 50% jaarcontracten, 50% kwartaalcontracten Eis automatische vermogensregeling, 100% beschikbaarheid (jaar of kwartaal) Minimale bieding op biedladder = 4 MW Verplicht voor eenheden > 60 MW conform NetCode Uitdagingen Verschuiving naar contracten voor opregelen en voor afregelen (ENTSO-E) •
Kans voor partijen die slechts 1 kant op kunnen regelen
Zowel gecontracteerd als niet-gecontracteerd Regelvermogen. Inzet wordt bepaald aan de hand van de biedprijs, contractstatus weegt niet mee. 26-mei-2015
Energie & Vermogen
mFRRda -
Noodvermogen
Dimensionering Grootste uitval minus reeds aanwezige reserves: 700 MW voor 2016 (opregelen) Inkoop 350 MW in TSO – TSO ondersteuning (DE & BE) NL tender voor 350 MW Noodvermogen 2016 - 50% jaarcontracten, 50% kwartaalcontracten
Eisen Minimaal 97% beschikbaarheid per jaar of kwartaal 24 x 7 x 365 telefonisch bereikbaar ten behoeve van inzet Minimum te contracteren vermogen 20 MW (individueel of in poolverband) Uitdagingen (emissie) eisen aan stookinstallaties minder beschikbaarheid Afregelend Noodvermogen 26-mei-2015
Energie & Vermogen
Overige mFRRsa - Reservevermogen Producteigenschappen als regelvermogen Niet gecontracteerd Inzet handmatig i.p.v. automatische inzet door regelsignaal Verplichting voor eenheden > 60 MW conform NetCode Passieve Bijdrage (geen systeemdienst) Bewust creëren van een onbalans die TenneT helpt het probleem op te lossen Inzet Noodvermogen wordt aangekondigd door TenneT Vergoeding volgens onbalansprijs Herstelvoorziening Noodzakelijk voor herstel energievoorziening bij blackout 3 herstelvoorzieningen in Nederland (Noord, Midden & Zuid) Per voorziening 2 eenheden van minimaal 200 MW Voorziening is te starten zonder elektriciteit van buitenaf 26-mei-2015
Energie & Vermogen
Transportdiensten netondersteuning & transportverliezen
26-mei-2015
Energie & Vermogen
Blindvermogen Behoefteraming Behoefte op basis van inzet in de voorgaande periode & ontwikkelingen net Inkoop Lokaal probleem & lokale oplossingen Jaarlijkse tender / RfQ onder eenheden in regio’s Eisen Blindvermogen op telefonische afroep te leveren of te betrekken Eenheden aangesloten op HS (110 / 150 kV) of EHS (220 / 380 kV) Uitdagingen Inpassing Renewables waar mogelijk Concentratie van eenheden in bepaalde gebieden Minder beschikbaarheid door (seizoens)conservering gascentrales Minder kolengestookte eenheden m.i.v. 2016 als gevolg van regeerakkoord
26-mei-2015
Energie & Vermogen
Netverliezen Behoefteraming Inschatting op basis van historie rekening houdend met recente en geplande ontwikkelingen • •
Veel afhankelijkheden gevolg voor voorspelbaarheid Variëteit is groot: • 2012: 823,4 GWh • 2013: 831,1 GWh • 2014: 947,1 GWh
Inkoop Periodieke tender (huidige overeenkomst 2014 – 2016) Eisen Levering en overname programmaverantwoordelijkheid Uitdagingen Variatie in herkomst productie (conventioneel, offshore, decentraal, buitenland, etc.) 26-mei-2015
Energie & Vermogen
Afsluiting Beschikbaarheidsvergoedingen Primaire Reserve 2015: 350 – 400 k€ / week (96 MW ) Regelvermogen 2015: 35,9 M€ / jaar (300 MW ) Noodvermogen 2015: 6,7 M€ / jaar (350 MW ) Kansen Week-, kwartaal- en jaarcontracten (in 2016) Selectie op prijs geen voor- of nadelen voor kleine of grote partijen Interesse? Aanvullende informatie verkrijgbaar via uw relatiemanager Tenders worden gepubliceerd op de website van TenneT en TenderNed
- Vragen? 26-mei-2015
Energie & Vermogen
Disclaimer Aansprakelijkheid en auteursrecht TenneT Deze powerpoint wordt u aangeboden door TenneT TSO B.V. (“TenneT”). De inhoud ervan - alle teksten, beelden en geluiden - is beschermd op grond van de auteurswet. Van de inhoud van deze powerpoint mag niets worden gekopieerd, tenzij daartoe expliciet door TenneT mogelijkheden worden geboden en aan de inhoud mag niets worden veranderd. TenneT zet zich in voor een juiste en actuele informatieverstrekking, maar geeft ter zake geen garanties voor juistheid, nauwkeurigheid en volledigheid. TenneT aanvaardt geen aansprakelijkheid voor (vermeende) schade, voortvloeiend uit deze powerpoint, noch voor de gevolgen van activiteiten die worden ondernomen op basis van gegevens en informatie op deze powerpoint.
www.tennet.eu
TenneT is de eerste grensoverschrijdende elektriciteitstransporteur van Europa. Met 21.000 kilometer aan hoogspanningsverbindingen en 36 miljoen eindgebruikers in Nederland en Duitsland behoren we tot de top 5 elektriciteitstransporteurs van Europa. Onze focus is gericht op de ontwikkeling van een Noordwest-Europese energiemarkt en op de integratie van duurzame energie. Taking power further
26-mei-2015
Energie & Vermogen
