Energie audit verslag 2012 Volgens ISO 14064-1:2006
D i ni git et aa on l p de ro rte du ke ct nd
Leeuwenstein Groep Definitief
Energie audit verslag 2012 Volgens ISO 14064-1:2006
D i ni git et aa on l p de ro rte du ke ct nd
Leeuwenstein Groep Definitief
Opdrachtgever : Leeuwenstein Groep Contactpersoon : Erik van Doorn Datum Rapportnr. Auteur
: 12 september 2013 : 2012215r120913 : Thomas van Oijen & Robin van Stigt
BMD Advies Centraal Nederland B.V. Grote Molenstraat 1a Postbus 91 6660 AB ELST Tel.: 088 – 031 88 75 E-mail:
[email protected] www.bmdadviescentraal.nl
Inhoud Samenvatting ......................................................................................................... 2 1
Inleiding & verantwoording ............................................................................... 3 1.1 Inleiding ......................................................................................................... 1.2 Beschrijving van de organisatie ......................................................................... 1.3 Verantwoordelijken .......................................................................................... 1.4 Basisjaar en Rapportageperiode ......................................................................... 1.5 Afbakening ...................................................................................................... 1.6 Energiebeoordeling ..........................................................................................
2
CO2 footprint Leeuwenstein Groep .................................................................... 7
D i ni git et aa on l p de ro rte du ke ct nd
2.1 Cijfers CO2 footprint ......................................................................................... 2.2 Verbranding van biomassa ................................................................................ 2.3 GHG verwijderingen ......................................................................................... 2.4 Uitzonderingen ................................................................................................ 2.5 Bronnen ......................................................................................................... 3
3 3 3 4 4 5 7 8 8 8 8
Doelstellingen en reductiemaatregelen ........................................................... 10 3.1 Doelstellingen................................................................................................. 10 3.2 Reductiemaatregelen & CO2 Initiatieven ............................................................. 10 3.3 Evaluatie ....................................................................................................... 11
bijlage 1. bijlage 2. bijlage 3. bijlage 4. bijlage 5.
Werkwijze
Scope-indeling
Cross Reference ISO 14064-1: 2006 en NEN-ISO 50001:2011 CO2 Rekenmodule
Overzicht documenten
Energie audit verslag 2012, Leeuwenstein Groep Rapportnr.: 2012215r120913
1
Samenvatting De absolute CO2 uitstoot van Leeuwenstein Groep over het jaar 2011 is 4.162 ton CO2. In 2012 is een reductie gerealiseerd tot 4.150 ton. Uit de cijfers komt duidelijk naar voren dat transport de grootste emissiebron van CO2 is met een percentage van 80%. Het productiegerelateerde verbruik is goed voor 15%. Ongeveer 5% wordt veroorzaakt door het energieverbruik op de vestigingen. Het organisatieonderdeel Van Doorn Geldermalsen is verantwoordelijk voor ruim 84% van de CO2 emissie.
D i ni git et aa on l p de ro rte du ke ct nd
CO2 Doelstellingen van de Leeuwenstein Groep zijn: Eind 2015 het brandstofverbruik van de werkbussen verminderd met 10% ten opzichte van het basisjaar 2011; Eind 2015 is 30% van het stroomverbruik ingevuld door groene stroom; Eind 2015 is de totale carbon footprint afgenomen met 5% ten opzichte van het basisjaar 2011. Deze doelstellingen verwacht de Leeuwenstein Groep te behalen door diverse energiebesparingsmaatregelen. Deze hebben onder andere betrekking op het terugdringen van te hard rijden en het efficiënter omgaan met verlichting, verwarming en koeling van de gebouwen. Ook het efficiënter omgaan met brandstofverbruik voor vervoer en machines heeft de aandacht. Doelstellingen 1 en 2 zijn in 2012 reeds behaald. Interessant om hierbij te vermelden: Leeuwenstein Groep is in 2012 gegroeid met 10 FTE en laat een omzetstijging zien van 20%. Conclusie is dan ook dat er aanzienlijke vooruitgang is geboekt met betrekking tot de efficiency van het energieverbruik.
Energie audit verslag 2012, Leeuwenstein Groep Rapportnr.: 2012215r120913
2
1 Inleiding & verantwoording 1.1
Inleiding
Leeuwenstein Groep wil proactief met duurzaamheid omgaan binnen haar bedrijfsvoering. Met het Energie Auditverslag heeft Leeuwenstein Groep inzicht in welke activiteiten het meest verantwoordelijk zijn voor CO2 uitstoot, om zo gericht besparingen te realiseren. Daarnaast kan richting klanten worden aangeven welke bijdrage de werkzaamheden van Leeuwenstein Groep (indirect) leveren aan de totale CO2 uitstoot van de klant.
D i ni git et aa on l p de ro rte du ke ct nd
De Leeuwenstein Groep heeft zich daarnaast tot doel gesteld structureel aandacht te besteden aan de reductie van CO2 middels een meerjaren CO2 doelstelling. In dit Energie Auditverslag legt Leeuwenstein Groep verantwoording af over het gevolgde CO2 reductiebeleid over het jaar 2012. Het Energie Auditverslag is de invulling van de onderdelen 2.A.3 en 3.A.1 van de CO2 prestatieladder en is uitgevoerd conform de ISO 14064-1; 2006 (E) “quantification and reporting of house gas emissions and removals”. In dit rapport wordt gerapporteerd volgens § 7.3.1 van deze norm, in bijlage 3 is hiertoe een cross reference table opgenomen. Het Energie Auditverslag dient tevens als Energiemanagement plan zoals bedoeld in NENISO 50001. In bijlage 3 zijn de relevante onderdelen uit de NEN-ISO 500001 opgenomen in de cross reference table.
1.2
Beschrijving van de organisatie
De Leeuwenstein Groep is een holding met werkmaatschappijen die diensten verlenen op het gebied van het aanleggen en onderhouden van civiele infrastructuur, groene buitenruimte, verkeersmaatregelen en incidentmanagement. In totaal werken circa 180 medewerkers bij de organisatie. Leeuwenstein Groep bestaat uit drie werkmaatschappijen, Van Doorn Geldermalsen, Signa Terra B.V. en Dover Geldermalsen. Van Doorn Geldermalsen heeft verder nog twee tijdelijke vestigingen, Van Doorn Best en Van Doorn Nieuwegein. Leeuwenstein Groep is in zijn geheel ISO 9001, ISO 14001 en VCA** gecertificeerd. In aanvulling hierop hebben de verschillende werkmaatschappijen voor hun activiteiten nog specifieke certificaten. Leeuwenstein Groep verplicht zich hiermee te blijven streven naar nog betere milieuprestaties.
1.3
Verantwoordelijken
De directie van Leeuwenstein Groep is verantwoordelijk voor het CO2 reductiebeleid. Aan die verantwoordelijkheid wordt uitvoering gegeven door het Hoofd Interne Bedrijfszorg.
Energie audit verslag 2012, Leeuwenstein Groep Rapportnr.: 2012215r120913
3
1.4
Basisjaar en Rapportageperiode
De inventarisatie van CO2 emissies is voor Leeuwenstein Groep voor de eerste keer in 2011 uitgevoerd. 2011 is daarom het basisjaar van deze rapportage. De gerapporteerde periode is van januari tot en met december van het kalenderjaar. In dit auditrapport zijn de CO2 emissies geïnventariseerd voor het jaar 2012.
1.5
Afbakening
1.5.1
Organisatorische grenzen
D i ni git et aa on l p de ro rte du ke ct nd
Bij het bepalen van de organisatorische grenzen (organisational boundary) is als basis operationele controle genomen (operational control). De CO 2 uitstoot behorende bij alle activiteiten waarover Leeuwenstein Groep de regie voert zijn daarbij ingesloten in de inventaris. Het organogram van Leeuwenstein Groep ziet er in 2012 als volgt uit: Leeuwenstein groep
Van Doorn Geldermalsen - Van Doorn Best - Van Doorn Nieuwegein
Signa Terra
Dover
De scope van deze rapportage betreft met andere woorden Van Doorn Geldermalsen, Signa Terra B.V., Dover Geldermalsen, Van Doorn Best en Van Doorn Nieuwegein. Er zijn geen onderdelen uitgesloten van deze rapportage. Er zijn geen veranderingen ten opzichte van voorgaande rapportages.
Energie audit verslag 2012, Leeuwenstein Groep Rapportnr.: 2012215r120913
4
1.5.2
Operationele grenzen
Om de scope af te bakenen is gebruik gemaakt van de scope indeling van het Green House Gas (GHG) protocol. De inventarisatie is uitgevoerd op basis van de CO 2 prestatieladder van ProRail, versie 18 juli 2012. Conform het GHG protocol wordt onderscheid gemaakt tussen drie soorten bronnen van emissie (scopes) in twee categorieën: directe en indirecte emissies. In bijlage 2 is aangegeven welke bronnen tot welke scope behoren. Voor Leeuwenstein Groep zijn deze als volgt ingevuld:
D i ni git et aa on l p de ro rte du ke ct nd
Scope 1 - Business car travel: toe te wijzen aan het brandstofgebruik van leaseauto`s en transport. - Fuel used: toe te wijzen aan het aardgasverbruik voor verwarmdoeleinden van de verschillende vestigingen, gebruik van stookolie en 2 takt benzine. - Airco refrigerants: toe te wijzen aan het verbruik van koel- en koudemiddelen van aircosystemen. Scope 2 - Electricity purchased: toe te wijzen aan de indirecte emissie van ingekochte elektra voor de ingesloten vestigingen. - Personal cars for business travel: toe te wijzen aan de indirecte emissie van zakelijke kilometers gemaakt met privé auto`s. - Business air travel: deze indirecte emissiebron is niet van toepassing voor Leeuwenstein Groep. Scope 3 De emissies van ProRail scope 3 zijn niet meegenomen in dit rapport.
Ten opzichte van het basisjaar heeft in 2012 de volgende wijziging plaatsgevonden: in scope 1 is het gebruik van de brandstof Aspen vervangen door 2 takt benzine in 2012.
1.6
Energiebeoordeling
Bij de Leeuwenstein Groep zijn twee relevante groepen van energieverbruikers te onderscheiden, namelijk het verbruik op de bedrijfsvestigingen en het verbruik op locatie.
1.6.1
Verbruik op de bedrijfsvestigingen
Binnen de vestigingen is het verbruik onder te verdelen in aardgasverbruik elektriciteitsverbruik. Het aardgasverbruik heeft voornamelijk betrekking gebouwverwarming. Het elektriciteitsverbruik heeft voornamelijk betrekking productieapparatuur, kantoorapparatuur, gebouwkoeling en verlichting.
en op op
Het verbruik wordt per vestiging met behulp van hoofdmeters gemeten. Het energieverbruik wordt geregistreerd middels maandelijks energienota’s. Er worden geen submeters toegepast. Per vestiging is voor het basisjaar 2011 een inventarisatie uitgevoerd waarin alle relevante energieverbruikers op de bedrijfsvestigingen zijn opgenomen. Ondergrens die aangehouden is: ca. 250 Watt elektrisch vermogen voor apparatuur. Er is geen ondergrens aangehouden voor verlichting en aardgasgestookte installaties.
Energie audit verslag 2012, Leeuwenstein Groep Rapportnr.: 2012215r120913
5
1.6.2
Verbruik op locatie
Het verbruik buiten de vestigingen wordt veroorzaakt door de activiteiten op locatie en het transport er naar toe. Het brandstofverbruik van de voertuigen wordt per tankbeurt geregistreerd. Het brandstofverbruik van de zakelijk gereden kilometers door personenauto’s is berekend op basis van de gedeclareerde hoeveelheid kilometers en het gemiddelde verbruik van een personenauto. Hiermee is meer dan 80% van het energieverbruik in kaart gebracht. Zie bijlage 1 voor inzicht in de kwantificatiemethode van de CO2 footprint.
1.6.3
Basisjaar verbruiksanalyse
Het basisjaar voor de energieverbruiksanalyse (EVA) is 2011. Voor 2011 is gekozen omdat dit jaar het dichtst bij het eerste rapportagejaar van het energie auditverslag ligt (2012).
D i ni git et aa on l p de ro rte du ke ct nd
In de energierapportage van 2011 is de energieverbruiksanalyse opgenomen. Jaarlijks bij het opstellen van het energie auditverslag zal worden beoordeeld of de EVA moet worden gecorrigeerd voor gewijzigde processen of activiteiten. Voor het jaar 2012 is dit niet het geval, er hebben zich geen significante wijzigingen voorgedaan binnen de Leeuwenstein Groep die aanleiding geven voor een correctie van de bestaande EVA. In 2013 zullen zich er naar verwachting wel relevante wijzigingen voordoen. Verwachting is dan ook dat er voor een volgende rapportage wel een correctie op de EVA zal moeten plaatsvinden.
1.6.4
Prestatie-indicatoren
De reductiedoelstelling van CO2 en energie wordt door het management vastgesteld. Om de voortgang te kunnen monitoren zijn er prestatie-indicatoren vastgesteld, welke onder andere worden gebruikt om de jaarlijkse verschillen in energieverbruik te kunnen verklaren. Energievorm
Indicator
Waarde 2011
Aardgas Elektriciteit Diesel productie Stookolie productie
Nm3/m3 gebouwinhoud kWh/FTE Liter/voertuig Liter/werktuig
1,75 Nm3/m3 gebouwinhoud 1.297,5 kWh/FTE 12.230,1 liter/voertuig 3.446,7 liter/werktuig
1.6.5
Controle
De Leeuwenstein Groep beschikt over een ISO 14001 managementsysteem. Binnen dit systeem is de procedure opgenomen voor de beoordeling en naleving van wettelijke en andere eisen. Interne audits worden gecombineerd uitgevoerd voor ISO 14001, CO2 Prestatieladder en relevante onderdelen uit de ISO 50001. Afwijkingen, correcties en corrigerende en preventieve maatregelen worden op dezelfde wijze behandeld als binnen de ISO 14001 procedures. Per kwartaal is er een bespreking KAM zorg, eenmaal per jaar vindt een integrale KAM directiebeoordeling plaats. Hierin wordt de voortgang van energiebesparingsmaatregelen en CO2 reductiedoelstellingen geëvalueerd.
Energie audit verslag 2012, Leeuwenstein Groep Rapportnr.: 2012215r120913
6
2 CO2 footprint Leeuwenstein Groep In dit hoofdstuk wordt een beschrijving gegeven van de CO2 emissie van Leeuwenstein Groep, ofwel de CO2 footprint. Daarnaast wordt aangegeven welke besparingsmogelijkheden er zijn vastgesteld, voortgang van deze besparingsmaatregelen en doelstellingen wordt besproken en zo nodig worden nieuwe acties besproken. Dit alles op basis van de jaarlijkse energie audit, in 2012 uitgevoerd op vrijdag 5 juli. Zie bijlage 4 voor de onderliggende CO2 inventaris en bijlage 1 voor een beschrijving van de gevolgde werkwijze. Bijlage 6 geeft vervolgens weer welke documenten zijn behandeld.
2.1
Cijfers CO2 footprint
D i ni git et aa on l p de ro rte du ke ct nd
In absolute cijfers is de CO2 uitstoot van Leeuwenstein Groep over het jaar 2012: 4.150 ton CO2. Onder Leeuwenstein Groep vallen drie werkmaatschappijen, welke gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor dit cijfer. Dit zijn de Van Doorn, Signa Terra en Dover. De onderstaande tabel en taartdiagram laten zien hoeveel ton CO2 de afzonderlijke werkmaatschappijen absoluut uitstoten en hoeveel ze bijdragen aan het cumulatieve cijfer.
CO2 Footprint Leeuwenstein Groep 2012 (volgens ISO 140641:2006) Regio
Van Doorn Signa Terra Dover Totaal
Ton CO2
3.501 48 578
4.150
De onderstaande tabel en afbeelding laten op organisatieniveau zien welke emissiebronnen verantwoordelijk zijn voor de absolute CO2 uitstoot, en hoe deze zich tot elkaar verhouden. CO2 Footprint Leeuwenstein Groep (volgens ISO 140641:2004) Emissiebronnen
Ton CO2
Auto`s zakelijk gebruik
73 623 3.000 323 109 24
Totaal (in ton CO2)
4.150
Gasverbruik Productie Transport Personenvervoer Elektriciteitsverbruik
Energie audit verslag 2012, Leeuwenstein Groep Rapportnr.: 2012215r120913
7
2.2
Verbranding van biomassa
Verbranding bij biomassa heeft binnen scope 1 en 2 niet plaatsgevonden bij Leeuwenstein Groep in 2012.
2.3
GHG verwijderingen
Binding van CO2 (broeikasgasverwijdering) heeft niet plaatsgevonden bij Leeuwenstein Groep in 2012.
2.4
Uitzonderingen
2.5
D i ni git et aa on l p de ro rte du ke ct nd
Leeuwenstein Groep heeft gekozen Airco Refrigerants (scope 1, directe emissiebron) uit te sluiten van deze CO2 inventarisatie. De airco’s zijn allemaal gesloten systemen met een kleine koelmiddelinhoud. Bijvullen van deze installaties komt zelden tot nooit voor. Het bijhouden en rapporteren van deze mogelijke emissiebron is daarom niet relevant.
Bronnen
Uit de CO2 footprint volgt dat 80% van de absolute CO2 emissie afkomstig is van het transport van goederen en personen. 15% is afkomstig van het energieverbruik voor werkzaamheden op locatie. Dit is normaal voor een loonwerkbedrijf. 5% van de absolute CO2 emissie ontstaat door het energieverbruik op de vestigingen, voornamelijk als gevolg van elektriciteit- en aardgasverbruik. Uit de EVA blijkt uit welke aspecten deze twee CO2 bronnen bestaan en welke verbruikers welk aandeel van het energieverbruik voor hun rekening nemen. Onderstaande tabellen geven inzicht in de verdeling over de verschillende bronnen binnen Leeuwenstein Groep.
Energie audit verslag 2012, Leeuwenstein Groep Rapportnr.: 2012215r120913
8
Verdeling elektriciteitsverbruik P-Acculaders 11%
P-Machines 2%
G-Kantoor 31%
F-Perslucht 8% G-Kantoor G-Gebouwbeheer G-Verlichting F-Perslucht P-Acculaders
GGebouwbeheer 22%
G-Verlichting 26%
P-Machines
D i ni git et aa on l p de ro rte du ke ct nd
Verdeling aardgasverbruik
P-Diversen 9%
G-Kantoorruimte 46%
G-Kantoorruimte G-Productie/hal P-Diversen
G-Productie/hal 45%
Het elektriciteitsverbruik is goed voor een uitstoot van 106 ton CO 2 per jaar, ofwel 3% van het totaal. Wat opvalt is dat het verbruik op de vestigingen voornamelijk het resultaat is van kantoorwerkzaamheden: computers, printers en aanverwante apparaten. Het gebouwbeheer bestaat uit de verwarming, maar met name koeling van de ruimtes. Verder wordt veel elektriciteit verbruikt ten behoeve van de verlichting. Het aardgasverbruik is goed voor een uitstoot van 64 ton CO 2 per jaar, ofwel 2% van het totaal. Het aardgasverbruik wordt bijna geheel ingezet voor verwarming van de ruimtes. Een klein deel wordt verbruikt door de wasinstallatie bij Van Doorn Geldermalsen.
Energie audit verslag 2012, Leeuwenstein Groep Rapportnr.: 2012215r120913
9
3 Doelstellingen en reductiemaatregelen 3.1
Doelstellingen
Leeuwenstein Groep heeft doelstellingen voor de reductie van CO 2 geformuleerd. Als referentiejaar wordt 2011 gebruikt. Deze doelstellingen zijn geïntegreerd in het ISO 14001 systeem:
3.2
Verantw. EvD (coördinatie) Materieel beheer
Streefdatum 31-12-2015
Materieel beheer
31-12-2015
D i ni git et aa on l p de ro rte du ke ct nd
Doelstelling 1 Voor het einde van 2015 is de totale carbonfootprint met 5% afgenomen (uitgedrukt per FTE) 2 Voor het einde van 2015 is het brandstofverbruik van de werkbussen met minimaal 10% afgenomen (uitgedrukt per FTE) 3 Voor het einde van 2015 is 30% van het stroomverbruik op de vestigingen ingevuld door groene stroom.
31-12-2015
Reductiemaatregelen & CO2 Initiatieven
In 2011 zijn naar aanleiding van de eerste energie-audit en de uitgevoerde EVA diverse besparingsmaatregelen en doelstellingen geformuleerd (zie auditverslag 2011). Onderstaand is de status van de besparingsmaatregelen beknopt weergegeven: Besparingsmaatregel 1 Trainingen “het nieuwe rijden” chauffeurs 2 EcoDrive systeem in transportbussen 3 Aanschaf energie-efficiëntere voertuigen 4 LED-verlichting kantoren 5 Verbeteren verlichtingsplan en daglichtinval 6 Automatische schakelaars / verlichtingssensoren 7 Aanbrengen stekkerschakelaars voor adapters 8 Verminderen aantal servers (van 5 naar 2) 9 Verminderen gebruik koeling en verwarming
Status (door)Lopend Gereed in 2012 (door)Lopend Niet gestart Niet gestart Niet gestart Niet gestart Gereed in 2012 Niet gestart
Een korte toelichting: - In 2012 zijn diverse chauffeurs opgeleid in “het nieuwe rijden” en “brandstof besparend tractor rijden”. Dergelijke trainingen worden in volgende jaren gecontinueerd; - In 2010 al is EcoDrive geïntroduceerd, in 2011 en 2012 is dit uitgebreid over het wagenpark; - In 2012 zijn er o.a. een LPG heftruck in gebruik genomen bij Signa Terra en is er een voertuig dat gebruik maakt van zonnecellen in gebruik genomen; - In 2012 is het aantal servers verminderd van 5 naar 2 servers.
Energie audit verslag 2012, Leeuwenstein Groep Rapportnr.: 2012215r120913
10
Verder zijn reeds geïnitieerd: Van Doorn Geldermalsen neemt deel aan het programma “CO2-reductie in de bouw”; Directie Signa Terra heeft zitting genomen in de commissie duurzaam ondernemen van de VHG; Directie Signa Terra heeft deelgenomen aan een studiereis met onderwerp duurzaam ondernemen; Erik van Doorn heeft in 2012 deelgenomen aan een bijeenkomst/workshop CO2 bewust handelen.
3.3
Evaluatie
Onderstaand is de ontwikkeling van de absolute CO2 emissie verdeeld over de diverse bronnen weergegeven.
D i ni git et aa on l p de ro rte du ke ct nd
Ontwikkeling CO2 footprint (absoluut in ton CO2) Emissiebronnen
2011
2012
Auto`s zakelijk gebruik
85 643 3058 278 106 13
73 623 3.000 323 109 24
Totaal (in ton CO2)
4.160
4.150
Gasverbruik Productie Transport Personenvervoer Elektriciteitsverbruik
%
+14% -3% -2% +16% +2% +85%
-0,28%
De absolute stijgingen en dalingen zijn als volgt te verklaren: - Gasverbruik: de stijging van het gasverbruik is te verklaren door de relatief koude winter en voorjaar in 2012; - Productie: vervanging van gebruik Aspen door 2 takt benzine; - Transport: trainingen in brandstofzuinig rijden en uitbreiding EcoDrive; - Personenvervoer: toename in het aantal FTE dat gebruik maakt van een leaseauto, toename in het aantal projectaudits en aanbestedingen waarvoor projectbezoeken noodzakelijk zijn; - Elektriciteitsverbruik: toename van activiteiten in de avonduren (o.a. toename projecten die in de avond en nacht moeten worden uitgevoerd) waarvoor verlichting noodzakelijk is. Met betrekking tot de doelstellingen is gerealiseerd: Doelstelling 1 - 31 december 2011 (basisjaar) bedraagt de CO2 footprint 23,12 ton CO2 / FTE (4.162 ton CO2 / 180 FTE); - 31 december 2012 bedraagt de CO 2 footprint 21,84 ton CO2 / FTE (4.150 ton CO2 / 190 FTE); - Afname: -6%; - Hiermee is doelstelling 1 reeds behaald.
Energie audit verslag 2012, Leeuwenstein Groep Rapportnr.: 2012215r120913
11
Doelstelling 2 - 31 december 2011 (basisjaar) bedraagt het brandstofverbruik van de werkbussen 5.419 liter brandstof / FTE (975.409 liter brandstof / 180 FTE); - 31 december 2012 bedraagt het brandstofverbruik van de werkbussen 5.044 liter brandstof / FTE (958.426 liter brandstof / 190 FTE); - Afname: -7%; - Hiermee is doelstelling 2 reeds behaald. Doelstelling 3 31 december 2012 is 10% van het elektriciteitsverbruik groen. Doelstelling 3 is hiermee nog niet behaald.
D i ni git et aa on l p de ro rte du ke ct nd
Doelstellingen 1 en 2 zijn reeds behaald. Interessant om hierbij te vermelden: Leeuwenstein Groep is in 2012 gegroeid met 10 FTE en laat een omzetstijging zien van 20%. Dit betekent dat er aanzienlijke vooruitgang is geboekt met betrekking tot de efficiency van energieverbruik. Om alle gestelde doelstellingen te kunnen realiseren zal Leeuwenstein Groep komende jaren nadere energie(besparing)maatregelen implementeren. Ten tijde van de audit wordt besparingsmaatregelen op te starten.
er
echter
voor
gekozen
geen
aanvullende
Hier zijn een aantal redenen voor. Zo vindt in 2013 een verbouwing plaats aan de kantoorgebouwen op de locatie in Geldermalsen. Daartoe wordt in 2014 de bestaande EVA geüpdatet voor de nieuwe situatie, naar aanleiding van deze inventarisatie worden nadere besparingsmaatregelen genomen. Tevens is in 2014 een verhuizing gepland: Signa Terra, Dover & van Doorn specials zullen samengevoegd worden op een nieuwe locatie in Geldermalsen. Vanzelfsprekend wordt bij deze veranderingen bewust rekening gehouden met het verbeteren van energieaspecten. De verwachting is dan ook dat hierdoor de doelstellingen kunnen worden gerealiseerd. Zodra deze nieuwe situatie is gerealiseerd, is gepland om de energiesituatie opnieuw onder de loep te nemen en te bepalen of aanvullende besparingsmaatregelen noodzakelijk zijn en/of dat CO2 doelstellingen worden aangepast.
Energie audit verslag 2012, Leeuwenstein Groep Rapportnr.: 2012215r120913
12
D i ni git et aa on l p de ro rte du ke ct nd
Bijlagen
Energie audit verslag 2012, Leeuwenstein Groep Rapportnr.: 2012215r120913
Bijlagen
bijlage 1. Werkwijze Het Energieauditverslag waarover in deze rapportage verantwoording wordt afgelegd is samengesteld op basis van de ISO 14064-1: 2006, NEN-ISO 500001:2011 en de CO2 prestatieladder versie 18 juli 2012. De gebruikte conversiefactoren zijn dan ook allen afkomstig uit de CO2 prestatieladder. Omdat het gaat om zeer specifieke emissiefactoren op nationaal niveau, zijn de gehanteerde emissiefactoren zeer geschikt voor het omrekenen van de broeikasgascategorieën data naar de daarmee gepaard gaande CO2 emissie. Om de CO2 emissie per vestiging te kwantificeren is gebruik gemaakt van de standaard CO2 rekenmodules, ontwikkeld door BMD Advies Centraal Nederland. Basis van de rekenmodule is:
D i ni git et aa on l p de ro rte du ke ct nd
Het aantal ton CO2 emissie van een categorie wordt bepaald door de geregistreerde hoeveelheid van een basiseenheid CO2 emissiebron te vermenigvuldigen met de relevante CO2 conversiefactor uit de CO2 prestatieladder. Onderstaand is de kwantificatiemethode en basis van gebruikte cijfers in de rekenmodule toegelicht. Ook is de invloed van mogelijke onzekerheden toegelicht. Kwantificatiemethode inclusief toelichting van onzekerheden CO2 emissie door aardgasverbruik is gekwantificeerd aan de hand van de hoeveelheid kubieke meters verbruikt aardgas per vestiging. Deze hoeveelheid wordt geregistreerd op vestigingniveau, op basis van facturatie door de leverancier. Het aardgasverbruik van onderdeel Signa Terra is opgenomen in de registratie van onderdeel van Doorn Geldermalsen, deze onderdelen bevinden zich namelijk op dezelfde locatie. Het aardgasverbruik geregistreerd voor de vestiging Nieuwegein is gehalveerd opgenomen in de CO2 inventaris. De gehele bovenverdieping is verhuurd aan een externe partij. De woning aan de Rijksstraatweg 37 te Geldermalsen (onderdeel registratie aardgasverbruik, separate meter) is verhuurd en daarom geen onderdeel van de bedrijfsprocessen, het verbruik van deze woning is dan ook niet opgenomen in de CO2 inventaris. CO2 emissie door het gebruik van stookolie en 2-takt benzine ten behoeve van het productieproces, respectievelijk m.b.t. machines voor werkzaamheden op locatie en klein rijdend materieel en handgereedschappen, zijn per organisatieonderdeel (van Doorn, Signa Terra, Dover) toegekend aan de CO2 inventarisatie. Leeuwenstein Groep heeft inzicht in het aantal liters brandstofgebruik, geregistreerd door de leverancier. Derhalve is er gekozen om de CO2 conversiefactoren voor overige energiedragers anders dan vervoer voor respectievelijk stookolie en benzine te gebruiken. Ten opzichte van basisjaar heeft met betrekking tot deze bron de volgende wijziging plaatsgevonden: het gebruik van de brandstof Aspen is in 2012 vervangen door 2 takt benzine. CO2 emissie door het gebruik van leaseauto`s voor personenvervoer zijn per organisatieonderdeel (van Doorn, Signa Terra, Dover) toegekend aan de CO2 inventarisatie. Leeuwenstein Groep heeft inzicht in het aantal liters brandstofgebruik per maand, geregistreerd door de leasemaatschappij. Derhalve is er gekozen om de CO 2 conversiefactor voor conventionele personenauto`s gebruik makend van respectievelijk diesel en benzine uit de CO2 prestatieladder aan te houden voor de inventarisatie. CO2 emissie door goederenvervoer is gekwantificeerd aan de hand van het aantal verbruikte liters diesel en benzine door vrachtwagens, machines en transportbussen per organisatieonderdeel. Deze hoeveelheid wordt gekwantificeerd aan de hand van registratie van het gebruik van de beschikbare pompeilanden.
Energie audit verslag 2012, Leeuwenstein Groep Rapportnr.: 2012215r120913
Bijlagen
CO2 emissie door ingekochte elektriciteit is gekwantificeerd aan de hand van het aantal kWh elektriciteit dat is verbruikt. De hoeveelheid wordt geregistreerd op vestigingsniveau op basis van facturatie door de leverancier. Het elektriciteitsverbruik van onderdeel Signa Terra is opgenomen in de registratie van onderdeel van Doorn Geldermalsen, deze onderdelen bevinden zich namelijk op dezelfde locatie. Het elektriciteitsverbruik geregistreerd voor de vestiging Nieuwegein is gehalveerd opgenomen in de CO2 inventaris. De gehele bovenverdieping is verhuurd aan een externe partij. De woning aan de Rijksstraatweg 37 te Geldermalsen (onderdeel registratie elektriciteitsverbruik, separate meter) is verhuurd en daarom geen onderdeel van de bedrijfsprocessen, het verbruik van deze woning is dan ook niet opgenomen in de CO2 inventaris.
D i ni git et aa on l p de ro rte du ke ct nd
Het gebruik van privéauto`s voor zakelijk gebruik is gekwantificeerd aan de hand van gedeclareerde kilometers. Deze worden door Leeuwenstein Groep op het niveau van organisatieonderdeel geregistreerd. Omdat het niet inzichtelijk is van wat voor type brandstof en welke hoeveelheid brandstof gebruik is gemaakt, is er uit noodzaak gekozen de conversiefactor voor een conventionele personenauto met brandstoftype onbekend aan te houden uit de CO2 prestatieladder. Vanzelfsprekend brengt dit een kleine onzekerheidsfactor met zich mee. Aannemelijk is echter dat de conversiefactor uit de CO2 prestatieladder een valide indicator is. Door deze te gebruiken in de inventarisatie is de onzekerheidsfactor zo beperkt mogelijk gehouden. De gepresenteerde resultaten moeten met inachtneming van de bovengenoemde onzekerheden (cursief) altijd gepresenteerd worden met een bepaalde onzekerheidsmarge. Echter, op basis van de door Leeuwenstein Groep gepresenteerde gegevens en de onderbouwing van de gebruikte indicatoren kunnen we stellen dat deze gering is.
Energie audit verslag 2012, Leeuwenstein Groep Rapportnr.: 2012215r120913
Bijlagen
D i ni git et aa on l p de ro rte du ke ct nd
bijlage 2. Scope-indeling
Figuur 1: Grafisch overzicht scope 1, 2 en 3
1. Directe emissie door de eigen organisatie Scope 1 is alle uitstoot die direct het gevolg is van eigen activiteiten, zoals de uitstoot van eigen fabrieken, vrachtauto’s eigen lease- en bedrijfsauto’s of eigen gasgebruik (bijv. gasboilers, warmtekrachtinstallaties en ovens). 2. Indirecte emissie nodig voor de opwekking van elektriciteit Scope 2 is de indirecte emissies voor de energie die is ingekocht, bijvoorbeeld van een elektriciteitsbedrijf of warmte van een stadsverwarming. De emissie vindt dan plaats bij het opwekken van de elektriciteit of warmte. 3. Overige indirecte emissie die wordt veroorzaakt door de bedrijfsactiviteiten Scope 3 is alle overige emissies als gevolg van de activiteiten van het bedrijf, zoals de uitstoot van transport of productie dat is uitbesteed of afvalverwerking. Papierverbruik, woon-werkverkeer van medewerkers met een privéauto en de CO 2-uitstoot door auto’s van bezoekers.
Energie audit verslag 2012, Leeuwenstein Groep Rapportnr.: 2012215r120913
Bijlagen
bijlage 3. Cross Reference ISO 14064-1: 2006 en NEN-ISO 50001:2011 ISO 14064-1
NEN-ISO 50001 4.2 4.1
Beschrijving
Onderdeel rapportage
Reporting organization Person responsible Reporting period Organizational boundaries Direct GHG emissions Combustion of biomass GHG removals Exclusion of sources or sinks Indirect GHG emissions Base year Changes or recalculatons Methodologies Changes to methodologies Emission or removal factors used Uncertainties Statement in accordance with ISO 14064 Energiebeoordeling Uitgangswaarden energieverbruik Energieprestatie-indicatoren Controle
1.2 1.3 1.4 1.5 & bijlage 5 2.1 2.2 2.3 2.4 2.1 1.4 1.5 bijlage 1 bijlage 1 bijlage 1 bijlage 1 1.1 & bijlage 3 1.6.1/2 & bijlage 4 1.6.3 1.6.4 1.6.5
D i ni git et aa on l p de ro rte du ke ct nd
4.1 4.2.2 4.2.2 4.2.2 4.3.1 4.2.3 5.3.1 5.3.2 4.3.3 4.3.3 4.3.5 5.4
§ 7.3.1 GHG report content A B C D E F G H I J K L M N O P
4.4.3 + 4.6.1 4.4.4 4.4.5 4.6 (.2-.4)
Verantwoording Rapportage volgens ISO 14064-1:2006 en NEN-ISO 500001:2011.
Energie audit verslag 2012, Leeuwenstein Groep Rapportnr.: 2012215r120913
Bijlagen
D i ni git et aa on l p de ro rte du ke ct nd
bijlage 4. CO2 Rekenmodule
Energie Audit Verslag 2012 Leeuwenstein Groep Rapportnr.: 2012215r120913
Bijlagen
CO2 Footprint Leeuwenstein Groep 2012 (volgens ISO 14064-1:2006) Emissiecategorie
Bedrijfsonderdeel
Gebouwen
Fuel Used
Productieproces
Subbedrijfsonderdeel Van Doorn Geldermalsen Van Doorn Best Van Doorn Nieuwegein Signa Terra Dover Totaal aardgas Van Doorn Signa Terra Dover Totaal stookolie Van Doorn Signa Terra Dover Totaal nafta's Totaal organisatie
Scope 1
Van Doorn Signa Terra Personenvervoer Dover Totaal diesel Totaal benzine Van Doorn
Business car travel
Signa Terra Goederenvervoer Dover Totaal diesel Totaal LPG Totaal benzine Totaal organisatie
Electricity purchased Scope 2 Personal cars for business travel
Productieproces / gebouwen
Van Doorn Geldermalsen Van Doorn Best Van Doorn Nieuwegein Signa Terra Dover Totaal organisatie
Van Doorn Gebruik van privéauto`s Signa Terra voor zakelijke Dover doeleinden Totaal organisatie
Resultaat Leeuwenstein Groep
Emissiebron
Gasverbruik
Stookolie
2-takt benzine
Basiseenheid
Hoeveelheid
Bron
CO2 conversie factor
m3 aardgas m3 aardgas m3 aardgas m3 aardgas m3 aardgas m3 aardgas liter stookolie liter stookolie liter stookolie Liter stookolie Liter benzine Liter benzine Liter benzine Liter nafta's
28.122 2.518 1.670 Facturatie leverancier 0 7.612 39.922 173.560 6.562 Facturatie leverancier 4.103 184.225 11.050 0 Facturatie leverancier 2.382 13.432
1.825 1.825 1.825 1.825 1.825 1.825 3.185 3.185 3.185 3.185 3.850 3.850 3.850 3.850
liter diesel liter benzine liter diesel liter benzine liter diesel liter benzine liter diesel liter benzine liter diesel liter benzine liter diesel liter LPG liter benzine liter diesel liter LPG liter benzine liter diesel liter LPG liter bezine
70.977 8.962 8.752 0 15.022 196 94.751 9.158 799.642 6.429 34.651 1.809 704 115.191 0 0 949.484 1.809 7.133
3.135 2.780 3.135 2.780 3.135 2.780 3.135 2.780 3.135 2.780 3.135 1.860 2.780 3.135 1.860 2.780 3.135 1.860 2.780
kWh kWh kWh kWh kWh
154.291 14.244 10.676 0 59.588
D i ni git et aa on l p de ro rte du ke ct nd
Scope
diesel benzine diesel benzine diesel benzine
diesel benzine diesel LPG benzine diesel LPG benzine
Electriciteitsverbruik
Voertuigkm Gedeclareerde zakelijke Voertuigkm kilometers Voertuigkm
112.153 187 89
Facturatie leverancier Facturatie leverancier Facturatie leverancier
Registratie pompeiland Registratie pompeiland
Registratie pompeiland
Facturatie leverancier
Registratie kilometerdeclaratie
455 455 455 455 455
210 210 210
Totaal CO2 (in ton)
Eenheid
g CO2 / m3 aardgas
g CO2 / ltr brandstof
g CO2 / kg brandstof (Aspen 0,7kg/ltr)
g CO2 / ltr brandstof
g CO2 / ltr brandstof
Ton CO2
Bron CO2 factor 51,3 4,6 3,0 0,0 13,9 72,9 552,8 CO2 Prestatieladder 20,9 (versie 18 juli 2012) 13,1 586,8 29,8 0,0 6,4 36,2 695,8
222,5 24,9 27,4 0,0 47,1 0,5 297,0 25,5 2.506,9 CO2 Prestatieladder 17,9 (versie 18 juli 2012) 108,6 3,4 2,0 361,1 0,0 0,0 2.976,6 3,4 19,8 3.322,3
g CO2 / kWh
70,2 6,5 4,9 CO2 Prestatieladder 0,0 (versie 18 juli 2012) 27,1 108,7
g CO2 / voertuigkm
23,6 0,0 CO2 Prestatieladder 0,0 (versie 18 juli 2012) 23,6 4.150,4
Energie audit verslag 2012, Leeuwenstein Groep Rapportnr.: 2012215r120913 Bijlagen
bijlage 5. Overzicht documenten de energieaudit op vrijdag 5 juli 2013 zijn gezien: Opleidingsplan Leeuwenstein Groep Planning cursisten “nieuwe rijden” Besparingsberekeningen EcoDrive Gespreksverslag bespreking KAM zorg d.d. 28-06-2013 Gespreksverslag bespreking KAM zorg d.d. 12-04-2013 KAM-organisatie Directiebeoordeling ISO 14001 2012
D i ni git et aa on l p de ro rte du ke ct nd
Tijdens
Energie Audit Verslag 2012 Leeuwenstein Groep Rapportnr.: 2012215r120913
Bijlagen